Maak een elektromagneet Spelen met een magneet is leuk. Je kunt er allerlei metalen voorwerpen mee aantrekken. In deze opdracht ga je van een spijker een magneet maken en dat is nog veel leuker.
Dit heb je nodig: • een platte batterij • drie paperclips • elektriciteitsdraad • een grote spijker • plakband • een striptang of een schaar
1 Pak de elektriciteitsdraad en bekijk die goed. Je kunt zien dat de draad eigenlijk uit twee delen bestaat. Een koperdraad aan de binnenkant en een plastic laagje aan de buitenkant. De plastic laag is nodig, omdat de koperdraad warm wordt als er stroom doorheen loopt. Als er dan geen beschermende laag omheen zou zitten, zou je je hieraan kunnen bezeren. Die bescherming noem je isolatie.
2 Om een magneet te kunnen maken, is het nodig dat een stukje van de koperdraad vrij is. Daarvoor moet je aan beide kanten van de elektriciteitsdraad één centimeter van de plastic laag weghalen, dat noem je strippen. Dat is een secuur werkje, want je moet alleen de buitenlaag eraf halen en mag de koperdraad niet beschadigen. Als je een striptang hebt, zet dan de tang om de elektriciteitsdraad en draai de tang rond. Het stukje plastic zit nu los om de koperdraad heen en kun je er zo af trekken. Als je geen striptang hebt, knip je met de schaar zacht en voorzichtig in de beschermende plastic laag en draai je de elektriciteitsdraad tussen de schaar in het rond. Zorg dat de schaar wel door het plastic heen gaat, maar niet door de koperdraad. Als je helemaal door het plastic laagje heen bent, trek je het stukje weg. 26
3 Maak aan beide uiteinden van de koperdraad een paperclip vast. Steek de paperclip over het uitstekende stukje koperdraad heen en vouw de koperdraad om de paperclip. Draai de koperdraad een paar keer om de paperclip heen, zodat alles goed aan elkaar vast zit. Zo maakt die contact met de paperclip.
4 Je gaat nu de draad om de spijker heen draaien. Houd de spijker horizontaal voor je en pak de draad. Houd de eerste tien centimeter in je hand en draai de rest van de draad heel strak om de spijker. Begin bij de kop van de spijker, zorg dat de punt van de spijker vrij blijft. Stop met draaien als je aan de andere kant van de draad ook nog tien centimeter over hebt. Als je de ingedraaide spijker vasthoudt, hangt aan beide kanten een stuk draad met een paperclip eraan naar beneden.
5 Sluit de ene paperclip aan op een pool (aansluitpunt) van de batterij en de andere paperclip op de andere, door ze vast te maken met plakband. Let hierbij op dat de paperclip goed contact maakt met de pool. Er mag dus geen plakband tussen de pool en de paperclip zitten. Je hebt een stroomkring gemaakt. Je zult merken dat de batterij een beetje warm begint te worden. Als je straks klaar bent met het proefje is het heel belangrijk om één paperclip weer los te maken, anders wordt de batterij te heet.
6 De spijker is nu een elektromagneet geworden. Houd de stroomkring bij de batterij vast en probeer met de punt van de spijker de derde paperclip op te tillen. Dat lukt als je alles goed gedaan hebt.
Zet de zinnen in de juiste volgorde. Nummer de zinnen van 1 tot 6. Draai de koperdraad een paar keer om de paperclip. Houd de stroomkring bij de batterij vast. Probeer de derde paperclip met de punt van de spijker op te tillen. Maak aan beide uiteinden van de koperdraad een paperclip vast. Sluit de paperclips met plakband aan op de polen. Draai de koperdraad om de spijker. Welke zin is goed? Markeer telkens de juiste zin. a Met een magneet kun je ijzeren voorwerpen aantrekken. Met een magneet kun je alleen paperclips aantrekken. b De paperclips dienen om het plakband vast te houden. De paperclips dienen om de koperdraad aan te sluiten op de polen. c Het plakband moet vooral tussen de paperclip en de pool geplakt worden. Het plakband mag niet tussen de pool en de paperclip komen. d Door de stroomkring stroomt elektriciteit. Door de stroomkring stroomt water.
Techniek
27