ΕΠΑΙΝΟΣ
ΤΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ISSN: 2241- 5149 ΧΡΟΝΟΣ 36ος ΦΥΛΛΟ 121 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣΜΑΡΤΙΟΣ 2020
Διαβάστε μας online στο www.pentagiou.gr
23- 4130 Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Κ ΔΟΣ Η Σ ΥΛ ΛΟ ΓΟΥ Π Ε Ν ΤΑ Γ Ι Ω ΤΩ Ν - Π Α Ν Δ Ω ΡΑ Σ 8 1 5 2 3 2 Χ Α Λ Α Ν Δ Ρ Ι
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ - ΟΛΟΙ ΜΕΣΑ ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΝΤΑΓΙΟΥ ΤΟ ΣΆΒΒΑΤΟ, 1η Φεβρουαρίου του 2020, κόψαμε τη βασιλόπιτα του 2020 στην ορεινή και πανέμορφη Πενταγιού μας! Μαζί μας πολλοί επισκέπτες: ο Πενταγιώτης καθηγητής του Πανεπιστήμιου Πάτρας Θωμάς Χόνδρος, με τη παρέα του, τους ακαδημαικούς Γιάννη Γεωργαντά και Γρηγόρη Πετρόπουλο, ο επίσης ακαδημαικός Γιώργος Δημητρέλλος (Πανεπιστήμιο Πάτρας και αυτός), ο εμπνευστής του Βοτανικού μας Κήπου, ο Αντιδήμαρχος Κώστας Παλασκώνης που μας μίλησε για όλα τα τοπικά προβλήματα και έδωσε απαντήσεις σε πλήθος ερωτήσεων και αποριών για τα τεκταινόμενα στην ορεινή Δωρίδα! Παρόντες φυσικά οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού, καθώς και πολλοί εκδρομείς. Το φλουρί έπεσε στο Χριστό, το δώσαμε στον σεβαστό μας Παπαγιώργη, που με τη σειρά του χάρισε το έπαθλο στο καφενείο του Ασημάκη! Μοιράστηκαν δώρα σε όλα τα μικρά παιδιά, κεράστηκε όλος ο κόσμος ποτά και γλυκά, και μετά την εκδήλωση ακολούθησε τρικούβερτο γλέντι! Κλείσαμε φέτος 10 χρόνια που τηρούμε αδιάλειπτα το έθιμο αυτό! Και θα συνεχίσουμε για πολύ ακόμη!
Πενταγιώτες και Πενταγιώτισσες, φίλοι του συλλόγου και του χωριού μας,κουράγιο σε όλους! Ο πόλεμος με τον αόρατο εχθρό συνεχίζεται! Όπως φαίνεται, χάρη στα έγκαιρα μέτρα που πήραμε, θα βγούμε νικητές με λίγα θύματα ευτυχώς. Χρειάζεται λίγη υπομονή ακόμα. Μείνετε μέσα, διαβάστε βιβλία, δείτε τηλεόραση, διαβάστε ωραιότατα άρθρα στο F/B, τηλεφωνείτε σε φίλους για να δίνετε και να παίρνετε δύναμη! Και όταν έρθει η ώρα, θάμαστε πάλι μαζί,
να χαιρόμαστε τη ζωή μας, στην πιο όμορφη χώρα του κόσμου! Η συντακτική επιτροπή,λόγω των κρίσιμων γεγονότων με τον κοροναιό, αναδιέταξε την ύλη της εφημερίδας και έδωσε προτεραιότητα σε τρέχοντα νέα. Αφιερώσαμε στην πρώτη σελίδα, δύο υπέροχες αναρτήσεις στο f/b των Ν.Σούκου και Γιώργου Στρίγγου, αλλά και μία γενναία ανακοίνωση της Μητρόπολης μας στην 8η σελίδα.
ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ 2020 ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΣΤΙΣ 20 ΙΑΝΟΥΑΡΊΟΥ, στο κέντρο ΠΡΟΠΟΔΕΣ ΤΟΥ ΥΜΗΤΤΟΥ, στον Καρέα, κόψαμε και φέτος τη βασιλόπιτα του συλλόγου Πενταγιωτών, με μεγάλη επιτυχία! Είχαμε πολύ ικανοποιητική προσέλευση φίλων και συμπατριωτών! Κληρώθηκαν ωραία δώρα της εταιρίας καλλυντικών FREZYDERM, προσφορά του Σπύρου Π.Παπαγεωργίου! Εγινε ενημέρωση από τον Πρόεδρο Στέλιο Τσιώρη για όλα τα θέματα του συλλόγου και για την επικείμενη κοπή βασιλόπιτας στο χωριό.
ΟΜΟΡΦΗ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΤΟ FACEBOOK ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΣΤΡΙΓΓΟ (εγγονό Αλεξ.Παπούλια) Strigos George 14 Μαρτίου στις 9:58 π.μ. Άς βγει και κάτι καλό! Περνάς μια μεγάλη, καθόλου ευχάριστη περιπέτεια! Από οπουδήποτε και αν αυτή προέρχεται! Το θέμ α είναι να βγεις από αυτήν! Όσο όμως αυτή διαρκεί,αρχίζεις και βλέπεις διαφορετικά κάποια πράγματα! Τα εκτιμάς με άλλο τρόπο! Διαπιστώνεις
πόσο μεγάλα αγαθά είναι η υγεία και η ελευθερία! Να είσαι υγιής,και να έχεις την δυνατότητα να κάνεις ότι επιλέξεις και επιθυμείς, πάντα βέβαια με την προϋπόθεση να μην ενοχλείς! Όταν χάνεις κάτι που το θεωρείς δεδομένο, όταν χάνεις και εκείνα τα μικρά, τα απλά, τα καθημερινά, που όμως ομορφαίνουν τη ζωή σου, λογικά πυροδοτούνται σκέψεις και συμπεράσματα! Εύχομαι να αποδείξουμε ότι είμαστε σοβαροί και πειθαρχημένοι! Να βγούμε, αρκεί να βγούμε, πιο ώριμοι από αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο! Και ωριμότητα είναι να σκέφτεσαι κάθε μέρα αυτά που έχεις και όχι μόνο αυτά που δεν έχεις!
2
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
ΠΕΝΘΗ
• Στις 18-02-2020 απεβίωσε η Επιστήμη Κουρσούμη. Η κηδεία της έγινε στην Πενταγιού στις 19-02-2020. • Στις 22-02-2020 απεβίωσε ο Χαράλαμπος Γρίβας. Η κηδεία του έγινε στις 24-02-2020 στην Πενταγιού. • Στις αρχές Φεβρουαρίου απεβίωσε η Μαρία Κατσένιου, αδελφή των Παναγιώτη και Ξενοφώντα Παπαγεωργίου. • Την 30-01-2020 απεβίωσε ο Αρης Τσαμαδός, σύζυγος της Εφης Παπούλια. Η κηδεία του έγινε στην Αθήνα, στις 31-01-2020. • Στις 31-01-2020 απεβίωσε η Μαρία Μαραζιάρη (φωτό δεξιά), σύζυγος Γιώργου Μαραζιάρη. Η κηδεία της έγινε την 01-02-2020 στην Θεσσαλονίκη. • Στις 21-03-2020 απεβίωσε η Τέσυ Λεόν (από την Πενταγιού) στο Ντένβερ του Κολοράντο, στις ΗΠΑ.
ΤΕΣΥ ΛΕΟΝ ΗΣΟΥΝ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΔΑ Η Τέσυ Λεόν, κόρη του Παναγιώτη Λέον και της Βασιλικής Ψιμάρα(αδελφής της γιαγιάς μου Παρασκευής Ψιμάρα), έφυγε για το μεγάλο ταξίδι πριν λίγες μέρες, στο Ντένβερ του Κολοράντο,στις ΗΠΑ. Μεγάλωσε στο Μίλγουόκι, ανατράφηκε με όλες τις Ελληνικές παραδόσεις κι ερχόταν συχνά στην Ελλάδα. Εδώ και 30 χρόνια, ακολούθησε τις ανηψιές της Μπάρμπαρα και Βίκυ στο Ντένβερ, στις οποίες και αφιερώθηκε, μέχρι το τέλος της ζωής της. Λάτρεψε την χώρα της όσο λίγοι, ειδικά την αγαπημένη της Πενταγιού στην οποία και υπήρξε γεναιόδωρος χορηγός.Τη βλέπετε στη φωτογραφία, με τη βασιλόπιτα του 2020 στα χέρια της! Εχε γειά γλυκειά θεία Τέσυ!
ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΩΝ Ιδρυτής: Σύλλογος Πενταγιωτών (καλοκαίρι 1984) Διευθυντής: ΤΣΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μακεδονίας 10, Μελίσσια 15127, 6945-967130 Συντακτική Επιτροπή: ΣΤΕΛΙΟΣ Γ. ΤΣΙΩΡΗΣ 6944 317 320 ΚΑΡΤΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ 6946 640 219 ΤΣΩΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ 6985 177 437 ΣΑΝΙΔΑΣ ΑΝΤΩΝΗΣ 6942 714 870 Υπεύθυνος Τυπογραφείου: EYΘΥΜΙΟΣ ΣΑΝΙΔΑΣ - τηλ. 2109414233 Επικοινωνία για θέματα του Συλλόγου: ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΕΛΗΣ - τηλ. 6936162147 Τα άρθρα με υπογραφή εκφράζουν τις απόψεις του υπογράφοντος.
Ψυχής κατάθεση Ένας χρόνος απουσίας! Ένας χρόνος χωρίς τον κυρ-Βασίλη Μανίκα! Η Πενταγιού φτώχυνε! Έχασε τον άνθρωπο που τη λάτρεψε, όσο κανένας άλλος, θα τολμούσα να πω. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά τα πράγματα για κείνον; Εκεί έζησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του. Εκεί δημιούργησε την οικογένειά του και την επιχείρησή του. Υπόδειγμα εργατικότητας και οικογενειάρχη! Τον αγαπούσα, τον εκτιμούσα και τον θαύμαζα! Θεωρώ ευλογία που τον γνώρισα. Χαιρόμουν να τον ακούω να μου διηγείται τη ζωή του! Γεννημένος στη Δορβιτσά, ξεκίνησε από μικρό παιδί να δουλεύει κοντά στον πατέρα του και αργότερα μόνος του ως γυρολόος . Μ’ένα άλογο φορτωμένο την πραμάτεια του, γύριζε από χωριό σε χωριό. Όταν γνώρισε τη μεγάλη του αγάπη, τη Σοφία, αποφάσισε να γίνει μόνιμος κάτοικος στην Πενταγιού .Το χωριό της αγαπημένης του, την οποία παντρεύτηκε κι έκανε μαζί της δύο παιδιά. Το Μάκη και την Ελένη. Υπέροχοι και οι δύο σαν τους γονείς τους και εξίσου υπέροχες οι οικογένειες που δημιούργησαν! Η κυρα-Σοφία, ένας γλυκύτατος άνθρωπος, πάντα με το χαμόγελο στα χείλη. Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτή τη σχέση αγάπης και λατρείας που υπήρχε σ’αυτό το ζευγάρι. Κοιτάζονταν στα μάτια λες κι ήταν η πρώτη τους συνάντηση! Όταν εκείνη ήταν ανήμπορη, ο κυρ-Βασίλης τη φρόντιζε σαν μωρό! Δεν ήταν λίγες οι φορές που δάκρυσα αντικρίζοντας αυτές τις εικόνες στοργής! Δεν θα ξεχάσω τα βουρκωμένα του μάτια, όταν μου έλεγε. «Εγώ να ξέρεις σε αγαπώ και
σε εκτιμώ σαν παιδί μου!» «Κι εγώ κυρ-Βασίλη σε αγαπώ και σε εκτιμώ σαν πατέρα μου, του απαντούσα! Αυτή ήταν η σχέση μου με τον ΑΝΘΡΩΠΟ Μανίκα! Κύριος σε όλα του! Ευγενικός, διακριτικός, αξιοπρεπής. Ήξερε να σέβεται και να εκτιμά αλλά και να απαξιώνει όποιον τολμούσε να προσβάλλει τους ανθρώπους που αγαπούσε. Ένας άνθρωπος που μοιραζόταν τη μπουκιά του. Που σου έλεγε ό, τι χρειαστείς εγώ είμαι εδώ και το έκανε πράξη! Κάθε μέρα μαζί του ήτα ένα μάθημα ζωής για μένα! Αγωνιστής και υπερήφανος ως την τελευταία στιγμή. Το σώμα δεν ακολουθούσε αλλά η ψυχή φτερούγιζε και κατάφερε να χορέψει την ιτιά –τον τσάμικο χορό που αγαπούσε-στο πανηγύρι του χωριού! Λίγο καιρό πριν το τέλος, τον πρόδωσε και η μνήμη και η λογική του. Ωστόσο ως την ύστατη ώρα η ψυχή αντιλαμβανόταν ποιος τον φρόντιζε και τον αγαπούσε. Δύσκολες μέρες, τραγικές που όταν τις βιώνεις με ένα αγαπημένο πρόσωπο, σε διδάσκουν πώς να γίνεις καλύτερος άνθρωπος! Ευχαριστώ τα παιδιά του που μου εμπιστεύτηκαν τη φροντίδα του για ένα διάστημα και ευγνωμονώ το Θεό που στέλνει τέτοιους ανθρώπους στη ζωή μου! Θα ζει πάντα μέσα μου σαν μια γλυκιά ανάμνηση!! Ειρήνη Κατσάμπα
Μαρία Μαραζιάρη, έφυγες ξαφνικά Μαράκι μου, καλό σου ταξίδι! Ησουν ένας άγγελος κι έτσι θα μείνεις στη ψυχή μου, κι όλων όσων σε γνώρισαν! Γεννημένη λίγο πριν το πόλεμο του 40, στη Δομνίστα Ευρυτανίας, παντρεύτηκες τον πρώτο μου ξάδελφο Γιώργο Μαραζιάρη το 1955, και το 1960 μετακομίσατε στη Θεσσαλονίκη για επαγγελματικούς λόγους. Πετύχατε εμπορικά, ανοίξατε δύο γνωστά μαγαζιά ρούχων και είχατε την ευτυχία να κάνετε δύο αγγελούδια, τη Νάσυ και την Ιωάννα. Η Ιωάννα παντρεύτηκε το Λευτέρη Κωτίκα, έκαναν δύο παιδιά, τη Μυρτώ και τον Μενέλαο
ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ
Η Παρασκευή Τσαμαδού (του Αρη Τσαμαδού και της Εφης Παπούλια) πέρασε στο ΕΜΠ (Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών).
και ζούσατε όλοι μαζί,σε ένα πανέμορφο σπίτι. Ηρθε όμως ξαφνικά η απώλεια της Νασούλας μας, το 2002, να στερήσει βίαια την ευτυχία σας, εσένα και του Γιώργου. Κι έπαιξε καταλυτικό ρόλο αυτό στη συνέχεια..! Καταλαβαίνουν καλά όσοι τους έτυχε να χάσουν παιδί ! Μαράκι μου μας λείπεις ήδη! Μας λείπεις κι από την πλατεία της Πενταγιούς το καλοκαίρι (δεν ερχόσουν τα τελευταία 2 χρόνια), που τόσο αγαπήσατε εσύ κι ο Γιώργος. Νάσαι τουλάχιστον σίγουρη, ότι ο αγαπημένος σου Γιώργος είναι σε καλά χέρια ! Ο αγαπημένος σου ξάδελφος, Στέλιος Τσιώρης
ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ-ΦΟΡ/ΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΑΡΑΤΖΑ ΑΠΟ ΤΟ 1960-ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ • ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ-ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΕΣΕΡΓΑΤΙΚΑ• ΕΝΑΡΞΗ-ΔΙΑΚΟΠΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 205, ΚΑΛΛΙΘΕΑ 17673
N 210 951 6040 FAX 210 957 0260
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
3
Για μια Παιδεία με οικουμενικό όραμα Μέρος 2ο: Κόσμος και Δάσκαλος «Ο πόθος να κατανοήσεις τον κόσμο κι ο πόθος να τον μεταμορφώσεις είναι οι δυο μεγάλες μηχανές της προόδου. Χωρίς αυτές, η ανθρώπινη κοινωνία θα ‘μενε ασάλευτη ή θα πισωδρομούσε» Μπέρτραντ Ράσελ Marriage and Morals, 1929
Σ
το πρώτο μέρος του άρθρου έγινε λεπτομερής αναφορά σε μια μελλοντική παιδεία που οφείλει να υπηρετεί τρεις μεγάλες ενότητες: ΠΑΤΡΙΔΑ – ΑΝΘΡΩΠΟΣ – ΚΟΣΜΟΣ. Αυτές οι τρεις ενότητες θα πρέπει να εξελίσσονται ταυτόχρονα καθ’ όλη τη διαδρομή του ανθρώπου μέσα από το σύστημα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, με την πρώτη ενότητα (ΠΑΤΡΙΔΑ) χτίζονται τα θεμέλια για την αγάπη του μαθητή προς την πατρίδα. Εδώ κυριαρχεί η άρτια γνώση της Γλώσσας και Ιστορίας. Με την δεύτερη ενότητα (ΑΝΘΡΩΠΟΣ) επιχειρείται το αντρείωμα του “Ανθρώπου” στους μαθητές με το μπόλιασμα στο μυαλό τους της αξίας του Μέτρου και της Υγείας. Τέλος, υπάρχει και μία τρίτη ενότητα (ΚΟΣΜΟΣ) στην οποία γίνεται αναφορά στο δεύτερο μέρος του άρθρου τούτου και η ανάλυση της οποίας ακολουθεί. ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: ΚΟΣΜΟΣ Τούτη η ενότητα, που θα καλύπτει το 50% της εκπαιδευτικής αποστολής, θα έχει ως στόχο τη διδασκαλία του αυριανού κόσμου και την προετοιμασία του μαθητή ως μελλοντικού οικουμενικού πολίτη. Ο μαθητής θα πρέπει να γνωρίζει πού πάει ο Κόσμος, πού τον οδηγεί η εξέλιξη των πραγμάτων, ποιές δυνάμεις διαμορφώνουν την πρόοδο, ποιά είναι τα μεγάλα ρωτήματα της ανθρωπότητας και ποιές προσπάθειες απαιτούνται για να δοθούν απαντήσεις. Ο μαθητής θα πρέπει να κατανοήσει τη θέση του στο νέο Σύμπαν Νοημοσύνης, ανθρώπινης και τεχνητής. Θα πρέπει να αντιληφθεί όλες εκείνες τις τάσεις της γνώσης που θα σμιλεύσουν τον 21ο αιώνα. Αυτό θα καταστεί δυνατό με την έκθεσή τους σ’ ένα πακέτο εκπαίδευσης που θα περιλαμβάνει το τρίπτυχο ΕΠΙΣΤΗΜΗ – ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Σ’ αυτό το τρίπτυχο, η Επιστήμη είναι ο καταλύτης, η Τεχνολογία είναι η εφαρμογή και η Επιχειρηματικότητα είναι η ευκαιρία. Η συνέργεια των τριών διαμορφώνει το Αύριο. ΕΠΙΣΤΗΜΗ - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Η επιστήμη του σήμερα είναι η τεχνολογία του αύριο είπε ο πατέρας της βόμβας υδρογόνου Έντουαρντ Τέλλερ, για να συμπληρώσει ο επίσης Ουγγροαμερικανός συνάδελφός του Θίοντορ Φον Κάρμαν, πως η τεχνολογία μετατρέπει τη γνώση που ανακάλυψε η επιστήμη σε πράγματα που δεν υπήρξαν ποτέ. Έτσι, γίνεται αντιληπτό ότι αυτά τα δυο πάνε μαζί. Και σήμερα είναι οι κινητήριες δυνάμεις της πραγματικότητάς μας γκρεμίζοντας όλα τα σύνορα. Η επιστήμη ανακαλύπτει την αλήθεια και η τεχνολογία τη μεταμορφώνει, όχι πάντα σε κάτι χρήσιμο. Η επιστήμη έχει για θεμέλια της τη λογική, την παρατήρηση και την εμπειρία. Είναι η πρακτική έκφραση της Λογικής, ενώ τα Μαθηματικά και η Φιλοσοφία είναι οι θεωρητικές εκφράσεις της Λογικής. Σήμερα, η επιστήμη παίρνει τις ανακαλύψεις του περασμένου αιώνα στο άτομο, το DNA και το κομπιούτερ και επιχειρεί να μεταμορφώσει την ύλη, τη ζωή και τη νοημοσύνη. Τρέχει με μεγάλη ταχύτητα προσπαθώντας να μεταμορφώσει τον άνθρωπο σε Θεό. Το παράδοξο είναι ότι, ενώ σέρνει όλο αυτό τον κό-
σμο με σημαία της την αλήθεια, τούτος ο κόσμος μαστίζεται από ένα κατακλυσμό μπουρδολογίας. Δεν υπάρχει εκτίμηση για την αλήθεια. Αυτό φανερώνεται περίτρανα στην πολιτική, όπου έχουν επιβιώσει και αναδειχτεί άνθρωποι που έχουν σαν λάβαρό τους την αλλοίωση των γεγονότων. Ζούμε σε μια παγκόσμια κοινωνία εξαρτώμενη από την επιστήμη και την τεχνολογία, όπου σχεδόν κανένας δεν ξέρει τίποτα για την επιστήμη και την τεχνολογία (Καρλ Σέιγκαν). Εδώ το σχολείο καλείται να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανατροπή αυτού του φαινόμενου. Γι’ αυτό θα πρέπει να δοθεί έμφαση στα παρακάτω. Πρώτα-πρώτα, θα πρέπει οι μαθητές να αντιληφθούν ότι εκείνοι που υπηρετούν την επιστήμη είναι άνθρωποι των οποίων η αγάπη για την αλήθεια υπερβαίνει εκείνη για την εξουσία. Ο επιστήμονας χρησιμοποιεί το νου του μέσα σε κλίμα πειθαρχίας για να προάγει μια μέθοδο, την επιστημονική μέθοδο, η οποία θα τον οδηγήσει στην αλήθεια. Έτσι, οι επιστήμονες παρατηρούν, ερωτούν, υποθέτουν, σχεδιάζουν και εκτελούν πειράματα, συλλέγουν, αναλύουν και δημοσιεύουν δεδομένα. Όλα γίνονται στο βωμό της απόδειξης. Έτσι η επιστήμη προσπαθεί να κατανοήσει τη βαθύτερη πραγματική ουσία των όντων. Όμως, ακόμα κι εκείνοι που δεν πρόκειται να γίνουν επιστήμονες, οφείλουν να χρησιμοποιούν την επιστημονική μέθοδο στην καθημερινή τους ζωή, για να μπορέσουν οι ζωές τους να ποτιστούν από τη Λογική. Να γίνει η ζωή τους πραγματική, ουσιαστική. Η δεύτερη αποστολή του σχολείου είναι να μυήσει τους μαθητές σ’ αυτό που λέμε «διεπιστημονικό πνεύμα» αντίληψης των πραγμάτων. Ο μελλοντικός επιστήμονας θα απαντάει στα σύνορα των επιστημών. Θα έχει γνώσεις από πολλά πεδία, για να μπορέσει να δημιουργήσει και να κερδίσει το ψωμί της μέρας. Το ίδιο θα ισχύει και για τον άνθρωπο που δεν είναι επιστήμονας. Θα πρέπει να έχει μια πανοραμική άποψη για τον κόσμο. Πρόκειται για μια επαναστατική αλλαγή στον τρόπο σκέψης και δράσης, αλλά και μια νέα αντίληψη για την σημασία της ανθρώπινης ύπαρξης. Η διεπιστημονική σκέψη υπηρετεί την σύνθεση της γνώσης, μια εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία για τους ανθρώπινους νόες αλλά και μια απαίτηση των καιρών. Η τρίτη προτεραιότητα εδώ είναι να διδάξει το σχολειό στους μαθητές τη «Μεγάλη Ιστορία», την ιστορία της εξέλιξης του Κόσμου, από τη μεγάλη έκρηξη έως σήμερα. Πρέπει ο μαθητής να ξεφύγει από την ιστορία του ανθρώπινου δράματος και να δει κατάματα την ιστορία του κοσμικού θαύματος. Να γίνει κοινωνός της κρατούσας επιστημονικής θέσης για τη δημιουργία του κόσμου, να αντιληφθεί πώς έγιναν τ’ αστέρια, τα χημικά στοιχεία
και οι πλανήτες, πώς δημιουργήθηκαν η ζωή και ο εγκέφαλος, τί φέρνει το μέλλον. Έτσι ο μαθητής θα αντιληφθεί ότι η κοσμική εξέλιξη είναι μια πορεία για την δημιουργία ολοένα και πιο πολύπλοκων συστημάτων. Μέσα σ’ αυτή τη μεγάλη εικόνα της ιστορίας του κόσμου η ιστορία του ανθρώπου είναι μια κουκίδα. Πόσο σπουδαίο είναι για το μαθητή να έχει εντρυφήσει σ’ αυτή τη μεγάλη εικόνα σε μια προσπάθεια να δει μέσα σ’ αυτή και τη δικιά του πραγματικότητα. Κοντά στα παραπάνω, υπάρχει κάτι το τελευταίο, πολύ σπουδαίο, που όλοι οι μαθητές πρέπει να μάθουν και να προβληματιστούν. Πρόκειται για τη νέα εποχή που έρχεται και που θα σαρωθεί από τα τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρώπου. Είναι η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Βαδίζουμε με γοργούς ρυθμούς στην εποχή της «τεχνολογικής μοναδικότητας» (technological singularity) που, όπως λένε οι ειδήμονες, θα ανατείλει γύρω στο 2045 (Ρέι Κουρζγάιλ). Στην τεχνολογική μοναδικότητα, η τεχνητή νοημοσύνη μιας μηχανής θα ξεπεράσει το σύνολο της ανθρώπινης διανοητικής ισχύος. Μετά, κανείς δεν θα μπορεί να κάνει προβλέψεις για το πώς θα είναι η ζωή των ανθρώπων. Κανείς δεν θα μπορεί να προβλέψει αν η υπερευφυΐα (superintelligence) μιας μηχανής θα μπορεί να εξελλίσσεται ανεξάρτητα από την ανθρώπινη βούληση. Κι αν πραγματικά γίνει αυτό, ποιά θα είναι τα κίνητρά τους; Υπάρχει περίπτωση να εξαφανιστεί ο άνθρωπος; Θα μιλάμε τότε για ένα νέο είδος ζωής και, ίσως, ένα νέο νόημα ζωής που θα έχει «μηχανική» ερμηνεία. Πώς θά ‘ναι άραγε τούτη η μετάβαση στο νέο είδος; Θα γίνει με ήπιο τρόπο; Πολλοί μαθηματικοί και μελλοντολόγοι που ασχολούνται με το θέμα πιστεύουν ότι πρέπει να ξεκινήσουμε από τώρα να διδάσκουμε τις μηχανές μας να πιστεύουν στις ίδιες αξίες, ιδανικά, οράματα που πιστεύουμε, καθώς επίσης να ορίζουν τις έννοιες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που κι εμείς το κάνουμε. Σε τούτη τη νέα εποχή θα προβάλει ένα νέο Τεχνολογικό και Φιλοσοφικό Κίνημα, ο Τρανσουμανισμός (Transhumanism) ή μετανθρωπισμός ή διανθρωπισμός. Είναι ένας τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς που οραματίζεται την εξέλιξη της ζωής πέρα από την ανθρώπινη μορφή της με την συνέργεια διάφορων τεχνολογικών και επιστημονικών πεδίων, όπως της Νανοτεχνολογίας, Γενετικής, Νευροεπιστήμης του εγκεφάλου και Τεχνητής Νοημοσύνης. Ο τρανσουμανισμός πλάθει το μετανθρωπικό όνειρο που οραματίζεται την ανακοπή της φυσιολογικής διαδικασίας του γήρατος με την βοήθεια των νανορομπότ και τη μεταφορά του περιεχόμενου του ανθρώπινου εγκεφάλου σ’ ΣΥΝΈΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ
ΠΑΝΕΜΟΡΦΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΤΟΥ Ν. ΣΟΥΚΟΥ (ΑΠΟ ΤΗ ΒΟΣΤΩΝΗ) ΣΤΟ FACEBOOK 22 Μαρτίου στις 11:06 μ.μ. Η «μικρή» Ελλάς κρατάει γερά. Με αξιοπρέπεια, αποφασιστικότητα και ανάστημα μεγαλύτερο κι από εκείνο των Κολοσσών της Ιατρικής Επιστήμης και Τεχνολογίας. Με Δρακόντεια Μέτρα. Με συνέπεια στον Στόχο. Με σεβασμό στους γεννήτορες. Νιώθω πολύ περήφανος για την πατρίδα μου. Όταν αυτός ο πόλεμος τελειώσει, θα πρέπει όλοι και όλες να συμβάλουν στην αποκατάσταση του κύρους των λειτουργών της ιατρικής επιστήμης και έρευνας. Να συντρίψει καθολικά και αμετάκλητα η Ιπποκρατική Ιατρική την Υποκριτική Ιατρική.
4
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
Για μια Παιδεία με οικουμενικό όραμα έναν υπολογιστή (Uploading), έτσι ώστε ο άνθρωπος να συνεχίσει να ζει σαν λογισμικό μέσα στο Κυβερνοσύμπαν, το οποίο θα υποκαταστήσει την φυσική ανθρώπινη πραγματικότητα και θα περιλαμβάνει αθάνατες ανθρώπινες συνειδήσεις. Όλα τα παραπάνω πρέπει να αρχίσουν να συζητιούνται στο σχολειό, γιατί οι σημερινοί μαθητές θα τα ζήσουν. Και σε καμιά περίπτωση δεν θα πρέπει να αιφνιδιαστούν. Άραγε, θα τα αντιμετωπίσουν με σοφία; Τούτη στιγμή, στη ζωή, το θλιβερό είναι ότι η επιστήμη συγκεντρώνει γνώση πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι η κοινωνία αοκτάει σοφία (Ισαάκ Ασίμωφ). ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Οι επαναστάσεις στο χώρο της βιομηχανίας και του διαδίκτυου άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο εργάζονται οι επιχειρήσεις. Τα τεράστια επιτεύγματα της επιστήμης θα σμιλεύσουν τις επιχειρηματικές ευκαιρίες του μέλλοντος. Προσβλέπουμε σε μια επιχειρηματική επανάσταση, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των επενδύσεων θα λάμβάνει χώρα στα πεδία της επιστήμης και τεχνολογίας. Τούτη η επιχειρηματική επανάσταση θα επηρεαστεί από τρία γεγονότα. Πρώτο, μας πήρε 125 χρόνια για να χρησιμοποιήσουμε ένα τρισεκατομμύριο βαρέλια πετρέλαιο. Το επόμενο τρισεκατομμύριο βαρέλια θα το έχουμε χρησιμοποιήσει μέχρι το 2045 (Cambridge Energy Research Associates). Δεύτερο, το 60% όλων των νέων δουλειών στον 21ο αιώνα θα απαιτούν προσόντα που σήμερα μονάχα το 20% του εργατικού δυναμικού κατέχει (National Commission of Mathematics and Science Teaching for the 21st Century, 2000). Τρίτο, οι άνθρωποι που ζουν μέχρι το εκατοστό έτος και πέρα απ’ αυτό αποτελούν μια από τις πιο γρήγορα αυξανόμενες ηλιακές ομάδες του Αμερικανικού πληθυσμού (Webbolt Company Limited, 2006). Κοντά σ’ αυτά, πάνω από 15 τρισεκατομμύρια δολάρια αναμένεται να προστεθούν στο παγκόσμιο ακαθάριστο εθνικό προϊόν από τις εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης μέχρι το 2030. Έτσι, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ο επιχειρηματικός τομέας θα προσελκύσει την συντριπτική πλειοψηφία των νέων ανθρώπων. Στο νέο επιχειρηματικό σύμπαν θα ανθήσουν τομείς όπως η Νανοτεχνολογία, οι Επικοινωνίες, η Λειτουργική Γονιδιωματική, το μέλλον της Ενέργειας, η Τεχνητή Νοημοσύνη, τα Μαθηματικά, η Νευροεπιστήμη, η Επιστήμη και Εκπαίδευση, η Υπερθέρμανση του Πλανήτη, η Επιστήμη και η Στρατηγική, η Έρευνα και η Ανάπτυξη, η Βιωσιμότητα, η Πολυπλοκότητα και η Μακροβιότητα. Όλοι αυτοί οι τομείς πρέπει να διδάσκονται στους μαθητές και όχι μόνο. Θα πρέπει οι μαθητές να μάθουν πώς να στήνουν τη δικιά τους επιχείρηση, πώς να φτιάχνουν ένα επιχειρηματικό πλάνο, πώς να κάνουν παρουσιάσεις προιόντων σε επενδυτές. Το σχολείο θα πρέπει να τους στέλνει για κάποια χρονικά διαστήματα (2-3 βδομάδες) σε επιχειρήσεις, για να μπορούν να βλέπουν από κοντά πως δουλεύουν ο επιχειρηματικός κόσμος και οι αγορές. Συνολικά, το «επιχειρείν» θα μονοπωλήσει τη ζωή των νέων ανθρώπων στο μέλλον και γι’ αυτό το σχολείο οφείλει να τους προετοιμάσει κατάλληλα. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια σύντομη αναφορά σε τέσσερεις τομείς που δεν έχουν συμπεριληφθεί στο μοντέλο εκπαίδευσης που περιέγραψα. Πρόκειται για εκείνους της Θρησκείας, του Αθλητισμού, της Τέχνης και των Μαθηματικών. Πιστεύω στον ουδετερόθρησκο χαρακτήρα της εκπαίδευσης και πως το κατάλληλο μέρος για την θρησκευτική εκπαίδευση είναι το σπίτι και η
εκκλησία. Ο αθλητισμός είναι προσωπική υπόθεση που ο μαθητής μπορεί να την βιώσει στον ελεύθερο χρόνο του έξω από το σχολείο. Το σχολείο θα οργανώνει τον ανταγωνιστικό αθλητισμό με πρωταθλήματα όπως στο αμερικανικό μοντέλο. Οι μαθητές με ιδιαίτερο ταλέντο στις Τέχνες θα πρέπει να φοιτούν σε σε ειδικά σχολεία. Τα παιδιά της τέχνης έχουν ιδιαίτερες ευαισθησίες, έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα, που τα κάνει να είναι καλλιτέχνες. Τέλος, στο μοντέλο που περιέγραψα, οι μαθητές θα διδάσκονται τα μαθηματικά μέσα στον τομέα της επιστήμης. Παρόλα αυτά, οι μαθητές διάνοιες στα μαθηματικά θα πρέπει να φοιτήσουν σε ειδικά σχολεία. Τούτα τα παιδιά είναι ιδιαίτερα παιδιά, που το μυαλό τους λειτουργεί στην σφαίρα της φαντασίας. Θα είναι οι αυριανοί μαθηματικοί, φυσικοί και μηχανικοί που θα μπορούν να δουν πέρα από τα μικροσκόπια και τα τηλεσκόπια, στα υποατομικά σωματίδια και τους γαλαξίες. Θα ήθελα να κλείσω αυτό το άρθρο κάνοντας μια σύντομη αναφορά στο ρόλο του μεγάλου δάσκαλου σ’ αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης που περιέγραψα. Κι αυτό γιατί οι μεγάλοι δάσκαλοι πρέπει να τιμώνται περισσότερο και από τους γεννήτορες, αφού δίνουν στους μαθητές τους την ικανότητα να ζούν καλά (Αριστοτέλης). Ο μεγάλος δάσκαλος δεν μιλάει για το χτές, δεν ανοίγει μάτια. Χαρίζει νέα μάτια. Ο μεγάλος δάσκαλος δεν διδάσκει τα πιστεύω του αλλά τα παγκόσμια πιστεύω. Ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του κι όταν πια του έχει διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας το μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες (Νίκος Καζαντζάκης). Ο μεγάλος δάσκαλος διδάσκει αρετές, αξίες, αρχές, αλήθεια, ομορφιά, ανθρωπιά. Προσφέρει καθολική καλλιέργεια και μόρφωση. Η μόρφωση έχει να κάνει με την αγάπη για τη γνώση, την περιέργεια, την φαντασία και την παρατήρηση, την αξία του να ρωτάς και να ερευνάς, την κριτική σκέψη, την ηδονή της δημιουργίας και την σμίλευση ενός χαρακτήρα με όραμα. Άλλωστε, η μόρφωση είναι αυτό που απομένει όταν κάποιος ξεχάσει αυτά που έμαθε στο σχολείο (Albert Einstein). Ο Δάσκαλος αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους μαθητές του. Τον θαυμάζουν, τον σέβονται, τον τιμούν και τον εκτιμούν. Οι πεφωτισμένοι Δάσκαλοι είναι εκείνοι που παίρνουν τη γνώση και την μπολιάζουν στους μαθητές. Αντίθετα, με τους μέτριους δάσκαλους που πετούν τους μαθητές μέσα σε πελάγη γνώσης δίχως σωσίβιο. Τους περνάνε μέσα από διαγωνίσματα αντί να τους εξασκήσουν με τα αγωνίσματα του νου τους, έτσι ώστε να μπουν στον αδυσώπητο και αένανο αγώνα της ζωής με αυτοπεποίθηση και δύναμη. Θέλει πολλή δουλειά και όραμα από μια κοινωνία για να δημιουργήσει παιδεία υψηλών απαιτήσεων και προσδοκιών. Μα πάνω απ’ όλα θα πρέπει η κοινωνία να επενδύσει στους δάσκαλους, αυτούς τους πλάστες των νεανικών συνειδήσεων, έτσι ώστε να παραχθούν τα ευκταία αποτελέσματα. Ίσως όλα τα προαναφερθέντα για μια παιδεία μελλοντική με οικουμενικό χαρακτήρα να συνθέτουν ένα ουτοπικό όραμα. Ίσως το παρατράβηξα, πήγα μακρύτερα απ’ ό,τι θά ‘πρεπε. Το έκανα γιατί μονάχα πηγαίνοντας τόσο πολύ μακριά με την σκέψη μου θα μπορούσα να κατακτήσω την αλήθεια (Αλμπέρ Καμύ). Άλλωστε, πιστεύω ακράδαντα ότι ο οραματιστής είναι ο μόνος πραγματιστής (Φεντερίκο Φελλίνι). Νίκος Σπ. Σούκος
ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΩΡΗΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΩΝ Τα ποσά σε ευρώ • Από 17.12.2019 μέχρι 25.3.2020
ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΣ Γ. ΚΩΝ/ΝΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΣ Γ. ΙΩΑΝΝΗΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΚΟΡΝΕΖΟΣ ΑΘ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΖΑΝΝΗ ΑΓΓ. ΚΑΝΕΛΛΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΣΥΖΗΓΟΥ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΟΥ ΖΑΝΝΗ ΛΕΦΑΣ Π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΡΙΤΣΩΝΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΛΕΦΑΣ Π. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 ΓΡΙΒΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΚΡΙΘΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΗΣ ΑΝΗΨΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΟΣΥΝΗΣ ΚΩΣΤΕΡΕ
ΚΑΙΛΑΣ ΕΥΣΤ. ΚΩΝ/ΝΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΠΕΤΣΗ Θ. ΜΑΡΙΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΚΑΤΡΑΟΥΖΟΥ ΒΑΣΩ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 ΠΑΠΑΤΣΟΥΡΗ ΛΙΤΣΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ΤΣΩΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ΤΣΩΡΗ ΣΤΑΣΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 ΤΣΕΡΕΛΗ ΟΛΥΜΠΙΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΣΟΥΚΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΒΑΛΑΤΣΟΥ ΑΡΙΣΤΕΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Ι. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ. . . . . . . . . . . . . 100 ΤΕΡΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 ΓΑΛΑΤΟΥΛΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 ΜΠΟΛΛΑ ΚΑΙΤΗ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ. . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΠΛΑΤΑΝΙΩΤΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΤΕΡΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ κ ΑΝΘΟΥΛΑ . . . . . . . . . . . . . . . 50
ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΗΣ ΝΥΦΗΣ ΤΟΥΣ ΠΟΛΥΞΕΝΗΣ ΑΝΔΡ. ΤΕΡΛΗ
ΤΕΡΛΗΣ ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΤΕΡΛΗ ΕΛΙΖΑΝΘΗ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΤΕΡΛΗ ΜΑΡΓΙΑΝΝΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΤΣΑΛΙΚΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 ΚΑΡΡΑ ΕΦΗ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΤΟΥ ΚΩΝ. . . . . . . . . . . κ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ. . . . . . . . . . . . . . . 15 ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 ΑΡΜΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΠΑΠΑΚΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΜΑΡΑΖΙΑΡΗ ΕΛΕΝΗ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ ΣΠΥΡΟΥ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗ
ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗ ΣΟΦΙΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ ΣΠΥΡΟΥ ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗ
ΠΑΝΤΟΥΛΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ . . . . . . . 100 ΣΟΥΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56,5 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΑΡΑΖΙΑΡΗ ΕΛΕΝΗΣ. . . . . . . . . . . 100 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΜΑΡΙΑΣ ΜΑΡΑΖΙΑΡΗ
ΣΑΜΠΑΤΑΚΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΠΟΛΥΝΙΚΗΣ ΝΑΝΑΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΓΚΑΝΟΣ ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ΖΗΚΟΓΙΑΝΝΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
ΑΓΓΕΛΙΑ
Πωλείται οικόπεδο 1300τ.μ. στο κέντρο του χωριού, στον δρόμο προς την μεγάλη βρύση. Πληροφορίες: Παπασπύρου Ελένη τηλ: 6945 751 515.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Ο λογαριασμός του συλλόγου άλλαξε. O νέος είναι στα ονόματα Στυλιανός Τσιώρης και Δημοσθένης Παπαγεωργίου Πάντα στη EUROBANK IBAN: GR 1902602370000860101385410 O σύλλογος χρειάζεται πάντα βοήθεια.
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
5
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ
Α
φορμή του παρόντος κειμένου, αποτέλεσε η τελευταία επίσκεψή μου στο χωριό μας το τριήμερο 31/1 μέχρι 2/2/2020, για την κοπή της βασιλόπιττας του Συλλόγου Πενταγιωτών, στην πανέμορφη Πενταγιού, προς τιμήν των μονίμων κατοίκων του χωριού μας, μια εκδήλωση που συμπλήρωσε φέτος δέκα χρόνια ζωής. Το συγκεκριμένο σαββατοκύριακο ο καιρός στο χωριό ήταν ανοιξιάτικος, ήταν καταπληκτικός, παρ’ όλα αυτά στην κοπή της βασιλόπιττας παραβρέθηκαν περίπου 40 άτομα (μόνιμοι και επισκέπτες), εικόνα για ένα κεφαλοχώρι όπως είναι η Πενταγιού όχι εξαιρετική. Για να καταλάβετε τη διαφορά, στη βασιλόπιττα του 2011 είχαν παραβρεθεί 102 άτομα. Θα πρέπει λοιπόν να αναλογιστούμε και να βρούμε λύσεις γιατί το χωριό μας παρουσιάζει τέτοια άσχημη εικόνα, τη στιγμή που και ο καιρός βοηθούσε και υπήρχε και το γεγονός της κοπής της βασιλόπιττας. Σημειώνουμε ότι η ίδια κατάσταση και χειρότερη ισχύει τα περισσότερα σαββατοκύριακα. Επομένως καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι κάτι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η απαράδεκτη αυτή κατάσταση. Για να δει το χωριό Θεού πρόσωπο, πρέπει να κινητοποιηθεί το τρίπτυχο Σύλλογος των απανταχού Πενταγιωτων, Καταστήματα του χωριού, Πενταγιώτισσες και Πενταγιώτες. 1.ΣΥΛΛΟΓΟΣ: Ο Σύλλογος πρέπει να ξεκινήσει έναν αγώνα σε συνεργασία με τα καταστήματα του χωριού, ώστε να επισκέπτονται περισσότερα άτομα το χωριό μας. Εκτός από τις καθιερωμένες εκδηλώσεις του (κοπή βασιλόπιττας στο χωριό, καλοκαιρινές εκδηλώσεις, εορτασμός Παμμεγίστων Ταξιαρχών κ.λ.π.) να γίνονται και άλλες εκδηλώσεις για να επισκεπτόμαστε το χωριό. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Πάσχα στο χωριό, εκδρομές με ενοικιαζόμενο πούλμαν στην Πενταγιού, Καθαρά Δευτέρα στο χωριό, Πρωτομαγιά στο χωριό. 2 .ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ ΧΩΡΙΟΥ: Τα καταστήματα του χωριού είτε από
κοινού, είτε μεμονωμένα, πρέπει να βρουν τρόπους προσέλκυσης επισκεπτών στο χωριό μας. Το βασικότερο για τον επισκέπτη που θα ανεβεί στην Πενταγιού είναι να βρει τα καταστήματα ανοιχτά. Φανταστείτε την απογοήτευση του επισκέπτη να είναι όλα κλειστά και να αναγκαστεί να τρέχει σε άλλο χωριό, για ένα πιάτο φαγητό και έναν καφέ! Σας μιλάω και από προσωπική εμπειρία ότι δεν υπάρχει χειρότερο συναίσθημα. Επίσης τα καταστήματα, θα πρέπει να έρθουν σε επαφή με Ταξιδιωτικά Πρακτορεία για πραγματοποίηση στο χωριό μας εκδρομών. Αν καταφέρουμε κάτι τέτοιο θα είναι ευλογία για το χωριό. Επίσης οι καταστηματάρχες πρέπει να σκεφτούν τρόπους προσέλκυσης πελατείας (καλύτερα φαγητά, μουσικές βραδιές, κάποια πρωτότυπη εκδήλωση κ.λ.π.). 3. ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΙΣΣΕΣ-ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΕΣ: Πρέπει και εμείς οι Πενταγιώτες να βρούμε τρόπους να βοηθήσουμε το χωριό μας και όχι να επικαλούμαστε πάντοτε την αδιαφορία της Πολιτείας προς την Ορεινή Δωρίδα. Τι μπορούμε να κάνουμε; Τα πράγματα είναι απλά. Όλοι έχουμε γνωστούς και φίλους. Πόσοι από εμάς έφεραν στο χωριό γνωστούς και φίλους; Αν όλοι μας καταφέρουμε και ανεβάσουμε στο χωριό μας
2-3-5 φίλους, φαντάζεστε τι όφελος θα έχει για το καλό του χωριού μας. Ένας άλλος τρόπος να βοηθήσουμε το χωριό μας, είναι να παρακινήσουμε χωριανούς μας να επισκεφθούν το χωριό. Πιστεύω ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη μερίδα συγχωριανών μας που έχει χρόνια να ανηφορίσει στο χωριό. Καθήκον μας είναι να τους πείσουμε να αλλάξουν γνώμη και να γλεντήσουμε και να διασκεδάσουμε κάτω από τον θρυλικό πλάτανο της πλατείας. Να επισκεπτόμαστε το χωριό μας, όσο πιο τακτικά μπορούμε. Να συμμετέχουμε ανελλιπώς στα δρώμενα του Συλλόγου και να διαφημίζουμε το χωριό μας σε κάθε ευκαιρία, άλλωστε το όνομα Μαρία Πενταγιώτισσα εξιτάρει το Πανελλήνιο. Ας ανασκουμπωθούμε λοιπόν ΟΛΟΙ ΜΑΣ, για να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε το χωριό μας να αποκτήσει ξανά τη θέση που του αρμόζει ως το πρώτο κεφαλοχώρι στην Ορεινή Δωρίδα. Νομίζω ότι είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε προς τη γενέθλια γη. Εύχομαι το κείμενο αυτό, να αποτελέσει το ερέθισμα για σειρά προτάσεων από συμπατριώτες μας, για τη βελτίωση του χωριού μας. ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΡΑΣΤΑΘΗΣ
ΚΟΠΗ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΔΩΡΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ Η πιό πετυχημένη κοπή βασιλόπιτας από την Δωρική Αδελφότητα, τα τελευταία χρόνια!! Εντυπωσίασαν με τους λόγους τους καί ο νέος μας βουλευτής Γιάννης Μπούγας, καί ο πάντα χαρισματικός μας Δήμαρχος Δωρίδας Γιώργος Καπεντζώνης! Καί είχαμε καί ευχάριστες ανακοινώσεις, γιά αισιοδοξία γιά θετικές αποφάσεις σε όλα τα προταθέντα ΕΣΠΑ καί LEADER του Δήμου μας!! Με την παρουσία πλήθους Δωριέων της Αθήνας και επισήμων της Φωκίδας η Δωρική Αδελφότητα έκοψε χθες την πίτα του 2020 στα γραφεία της στο Παγκράτι. Η εκδήλωση ξεκίνησε...
Αγαπημένε Άρη , Δύσκολο να μιλάμε για σένα και να μην είσαι εδώ μαζί μας. Δύσκολο να βρούμε λόγια που να ταιριάζουν στην περίσταση. Άρη μας, ήσουν μια κατηγορία μόνος σου! Το χαμόγελό σου και η χαρακτηριστική φωνή σου θα ηχούν στα αυτιά μας. Ευαίσθητος, λογικός, δίκαιος, ευθύς, με διάθεση να προσφέρεις πάντα απλόχερα σε όλους μας. Ήρθες στην οικογένεια μας και από την πρώτη στιγμή γίναμε ένα. Στάθηκες βράχος σε όλες τις δύσκολες στιγμές μας, χάρηκες με την ψυχή σου στις χαρές μας. Πάντα φιλόξενος και δοτικός. Δημιούργησες με την Έφη μια υπέροχη οικογένεια, δύο εξαιρετικά παιδιά, που εισέπραξαν απέραντη αγάπη και θα νιώθουν περηφάνια για εσένα. Η στάση ζωής σου, η φιλοσοφία σου και οι αξίες, που πάντα υποστήριζες, είναι παράδειγμα για όλους μας. Είμαστε τυχεροί που σε γνωρίσαμε. Ήσουν ένας πραγματικός μαχητής της ζωής! Πάλεψες ως την τελευταία στιγμή με αξιοπρέπεια. Οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο όταν τους ξεχνάμε, εσύ, όμως, φρόντισες να αγγίξεις τις καρδιές μας και να αφήσεις ανεξίτηλο το σημάδι σου. Θα σε θυμόμαστε για πάντα με πολύ αγάπη! Θα μας λείψεις, Άρη!!!
ΣΟΥΚΟΣ Ι.ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Φυσικοθεραπευτής Φυσικοθεραπεία-Manual Therapy M. Φιλιππίδη 6 &Περρίκου, Νέα Φιλοθέη 11524
N 211 403 2880, 694 549 6998 E dsoukos@hotmail.com
ΘΑΝΟΣ ΑΣΗΜΑΚΗΣ Οικονομικός Σύμβουλος ΕΣΠΑ για ΜμΕ σε τομείς υπηρεσιών, Νεοφυείς επιχ.,ενίσχυση περιβαλλοντ. Βιομηχανίας, αγροτική ανάπτυξη, LEADER Τουρισμός, αυτοαπασχόληση, franchising
N 697 664 8395
6
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
Κυρίες και κύριοι,
Ό
ταν ο κύριος Νίκος Σούκος μού ζήτησε να μιλήσω κι εγώ στην αποψινή εκδήλωση της Οικουμενικής Σχολής Ελευθέρου Λόγου, με τίμησε διπλά με την εμπιστοσύνη του, αφενός προσφέροντάς μου βήμα, αφετέρου αφήνοντας στην κρίση μου το θέμα της ομιλίας. Ομολογουμένως, το ελεύθερο θέμα ανέκαθεν με προβλημάτιζε. Πολλοί παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την επιλογή του θέματος από κάποιον που ευελπιστεί ν’ αξιοποιήσει ευκαιρία να μιλήσει για ένα ζήτημα από όσα τον απασχολούν μπροστά σε ακροατήριο· σταθμίζοντας τη σύνθεση του ακροατηρίου αυτού, την ώρα και τον τόπο, την επικαιρότητα, τις προσωπικές του ανησυχίες κι ενδιαφέροντα, ο ομιλητής φέρει –επιτρέψτε μου να δανειστώ μια νομική έκφραση και να την αλλοιώσω λίγο- το βάρος όχι κάποιας απόδειξης, αλλά της αιτιολόγησης της επιλογής που έκανε. Η δική μου αιτιολόγηση, λοιπόν, θα έχει έναν χαρακτήρα κάπως εξομολογητικό. Από μικρή ηλικία, γονείς και δάσκαλοι φύτεψαν μέσα μου τον σπόρο της αγάπης για την πατρίδα, για να με βοηθήσουν μεγαλώνοντας να τον καλλιεργήσω. Στις πρώτες τάξεις του δημοτικού κοιμόμουν αγκαλιά με μια καταφθαρμένη από τη χρήση συλλογή ελληνικής μυθολογίας, γνώρισα την ελληνική γλώσσα κι έμαθα να αισθάνομαι υπερήφανη για την αξιοθαύμαστη σύνθεση κι εξέλιξή της, για την λαογραφική μας παράδοση, για το γεγονός πως ο πολιτισμός μας ανέκαθεν επεβίωνε ως εκ του θαύματος μέσα από ένδοξες και μη σελίδες της ιστορίας μας. Σαφώς κι ευτυχώς, βέβαια, κανένα σχολικό εγχειρίδιο δεν παρέλειπε ν’ αναφερθεί και σε ορισμένες μελανές όψεις των ανωτέρω επιτευγμάτων, σε όχι και τόσο καλά χρόνια χαρακτηριστικά του ελληνικού λαού και σε λανθασμένους χειρισμούς άλλως λαμπρών πολιτικών μορφών. Εντούτοις, πάντοτε το φως των πιο κολακευτικών ιστορικών δεδομένων έδειχνε να επισκιάζει τα πιο ντροπιαστικά. Η διδασκαλία της λεγόμενης self-esteem history, της όψης της ιστορίας δηλαδή που μας κολακεύει, που τονώνει την αυτοπεποίθησή μας ως λαού, που γυρεύει να επουλώσει παλιά τραύματα με τον πλέον αναποτελεσματικό τρόπο, ήτοι την μερική ή και πλήρη αποσιώπησή τους, σύμφωνα με την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ δεν είναι φαινόμενο κατ’ αποκλειστικότητα ελληνικό. Όλα τα κράτη σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό επιλέγουν να παρέχουν στους νέους τους την παιδεία εκείνη που θα ενισχύσει μέσα τους το αίσθημα του ανήκειν σ’ έναν λαό αξιοζήλευτο, σ’ ένα κράτος με λαμπρό παρελθόν και ευοίωνο μέλλον. Ιδίως τα κράτη τα μικρότερα σε οικονομική, στρατιωτική, πολιτική και γεωγραφική ισχύ εδράζουν την επιβίωσή τους σημαντικά στην πίστη του λαού τους τόσο στις δυνατότητές τους, όσο και στην ενότητα του ίδιου. Καθώς οι νέοι μεγαλώνουν, ο μικρόκοσμος του σχολείου παύει ν’ αποτελεί γι’ αυτούς την κύρια πηγή γνώσης για την πατρίδα τους. Αρχίζουν ν’ αποκτούν οι ίδιοι βιώματα σχετικά με τα χαρακτηριστικά που πράγματι διακρίνουν τον λαό τους, αναζητώντας σ’ αυτά κοινά σημεία με όσα έχουν διδαχθεί. Παράλληλα, η εύκολη επαφή με άλλους λαούς τούς φέρνει ενώπιον νέων γι’ αυτούς πληροφοριών, νέων δεδομένων –ιστορικών και μη- τα οποία εώς τότε ενδεχομένως αγνοούσαν πλήρως. Μοιραία, λοιπόν, έρχεται η στιγμή της αμφισβήτησης για το ποιόν της έννοιας «Πατρίδα», όπως και για κάθε άλλη αξιακά φορτισμένη στην κοινή συνείδηση έννοια. Το αποτέλεσμα αυτής της στάθμισης αντιλήψεων, εμπειριών κι εντυπώσεων ποικίλλει ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες και τον πνευματικό και ηθικό κόσμο κάθε νέου. Καθέ ένας από εμάς εντός του χώρου αυτού με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχει διαμορφώσει τη δική του άποψη για την πατρίδα, πιθανότατα μάλιστα δίνει κι ολότελα διαφορετικό περιεχόμενο στον όρο αυτό από ό,τι όλοι οι υπόλοιποι. Ομαδοποιώντας το σύνολο των περί πατρίδας απόψεων, νομίζω πως θα συμφωνήσετε μαζί μου, η εμπειρία όλων μας, άλλωστε, εκεί συγκλίνει, μπορούμε να εντοπίσουμε τριών ειδών τάσεις που αφορούν στη θεώρηση και αντιμετώπιση της έννοιας «Πατρίδα». Τηρώντας μιαν αριστοτελική κατάταξη των τάσεων αυτών, μπορούμε να τις αναφέρουμε με την εξής σειρά, σε αύξοντα βαθμό σύνδεσης του ατόμου με την έννοια αυτή· στο ένα άκρο συναντάμε την πατριδοαδιαφορία, την ηθικοπνευματική κατάσταση κατά την οποία το άτομο δεν αισθάνεται καμία ιδιαίτερη σύνδεση με την πατρίδα του. Ακολουθεί η έννοια του πατριωτισμού, συνώνυμη του εθνισμού, εκείνη δηλαδή του υγιούς αισθήματος αγάπης του ανθρώπου προς την πατρίδα
«Των Νέων τα Οράματα – Το Μέλλον της Πατρίδας» (πατριδοαδιαφορία-εθνισμός-εθνικισμός)
του, ανθρώπου που, εμφορούμενος από το αίσθημα αυτό, αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα κάθε άλλου ανθρώπου ν’ αγαπά τη δική του. Τέλος, σε ποικίλες μορφές παρατηρούμε γύρω μας την έννοια του εθνικισμού, είτε αυτός απαντάται απροκάλυπτα, είτε εκφράζεται με τρόπους πλάγιους, συγκεκαλυμμένους και γι’ αυτό πιο επικίνδυνους. Για να σας προϊδεάσω, ως το πέρας της ομιλίας αυτής, το σχήμα αυτό θα έχει ανατραπεί. Πώς, όμως, καλλιεργείται μια υγιής σχέση ατόμου και πατρίδας, ούτως ώστε από τη σχέση αυτή να προκύπτουν ουσιαστικά οφέλη τόσο για το ίδιο, όσο και για εκείνη; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, εξετάζοντας πρώτα πώς δημιουργείται η σχέση αυτή. Σε κάποιο σημείο του χωροχρόνου, όλοι μας ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο. Γεννηθήκαμε ορισμένη στιγμή σ’ έναν συγκεκριμένο τόπο. Από τη στιγμή αυτή της γέννησής μας, στιγμή όπου δεν έχουμε ακόμη αποκτήσει ως οντότητες πολλές ιδιότητες, αποκτούμε ήδη μία· τη λεγόμενη ιθαγένεια. Πρόκειται για την ιδιότητα εκείνη που μας συνδέει νομικά με ένα κράτος και τον λαό του. Η κτήση της με το γεγονός της γέννησης βάσει του δικαίου είτε της καταγωγής είτε του εδάφους προκύπτει ακόμη κι ετυμολογικά· οι όροι nationality και nationalité στην αγγλική και τη γαλλική αντίστοιχα για την έννοια της ιθαγένειας προέρχονται από το λατινικό ρήμα nascor, που σημαίνει «γεννιέμαι». Η σχέση μας, λοιπόν, με μία χώρα αποδίδεται αποκλειστικά στο νομικό περίβλημα μιας τυχαίας συγκυρίας; Μια τέτοια παραδοχή χτυπά άσχημα στη σκέψη μας. Άλλωστε, δεν θα ήταν ορθή ούτε από κοινωνιολογική, ούτε από νομική άποψη. Αυτό προκύπτει από το εξής γεγονός· οι έννομες τάξεις ανά τον κόσμο προβλέπουν την δυνατότητα κτήσης της ιθαγένειας ενός κράτους και από αλλοδαπό, εφόσον πληρούνται ορισμένες τυπικές προϋποθέσεις κι ένα ουσιαστικό κριτήριο. Οι τυπικές αυτές προϋποθέσεις σχετίζονται κυρίως με το νόμιμο και την διάρκεια παραμονής αυτού στο εν λόγω κράτος και δεν θα μας απασχολήσουν εδώ. Αυτό που μας αφορά κυρίως εν προκειμένω είναι το ουσιαστικό κριτήριο· η ύπαρξη γνήσιου δεσμού μεταξύ του αποκτούντος την ιθαγένεια και του κράτους που του την αποδίδει, υπό την έννοια ότι εκείνος αισθάνεται ισχυρότερη σύνδεση με τον λαό του κράτους αυτού από ό,τι με οποιονδήποτε άλλο λαό. Συνεπώς, εστιάζοντας στη δική μας χώρα και τον δικό μας λαό, μπορούμε να πούμε πως Έλληνας δεν είναι αυτός που απλώς έτυχε να γεννηθεί εντός της Ελληνικής Επικράτειας, αλλά εκείνος που αισθάνεται συνδεδεμένος με αυτήν και συμμετέχει ενεργά στην ελληνική κοινωνική ζωή, που δίνει, δηλαδή, με τον τρόπο ζωής του ουσία και νόημα στο τυχαίο αυτό γεγονός. Πώς, ωστόσο, ενισχύεται ο δεσμός αυτός, ούτως ώστε το άτομο να σκέφτεται, να νιώθει και να δρα ως μέλος ενός λαού; Πρόκειται για μια διαδικασία δυναμική και πολυδιάστατη, που διαμορφώνει τον άνθρωπο από τη στιγμή που αυτός ξεκινά ν’ αλληλεπιδρά ουσιωδώς με το περιβάλλον του κι εξακολουθεί να τον επηρεάζει ως την ύστατη στιγμή της ζωής του. Η διαδικασία της κοινωνικοποίησης παρου-
σιάζει πολλές εκφάνσεις και περιλαμβάνει την παράλληλη δράση πολλών φορέων. Καθ’ότι εν προκειμένω μας ενδιαφέρει μία από τις εκφάνσεις αυτές, η σχέση δηλαδή ατόμου και πατρίδας, κύριο ρόλο διαδραματίζει η δράση ορισμένων φορέων· της οικογένειας, του σχολείου και του κράτους. Η άποψη καθενός από εμάς για την πατρίδα εξαρτάται άμεσα από την επενέργεια των τριών αυτών μέσα μας. Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω από το σχολείο και ν’ αναφερθώ αφενός στη διδασκαλία δύο αντικειμένων κυρίως και, συγκεκριμένα, της ελληνικής γλώσσας και της ιστορίας, αφετέρου στον τρόπο διεξαγωγής των μαθημάτων γενικότερα. Τα δύο αυτά μαθήματα γενικής παιδείας, αφορούν περισσότερο από τα υπόλοιπα στο δίπολο άτομοπατρίδα, καθώς τ’ αντικείμενά τους συνιστούν στοιχεία της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, δηλαδή τον συνδετικό κρίκο, τον κοινό παρονομαστή των συναποτελούντων το ελληνικό έθνος. Όταν ο διδάσκων τα παραδίδει με αμεριμνησία, διαθέτοντας ελλιπή κατάρτιση κι ακόμα ελλιπέστερη όρεξη, επόμενο είναι αυτά ν’ αφήσουν τον μαθητή παγερά αδιάφορο, να περάσουν και να μην ακουμπήσουν, να μην εδραιωθούν μέσα του. Από την άλλη, όταν ο δάσκαλος αυτοπροβάλλεται ως αυθεντία, συνήθως αναπαράγοντας απλώς τις πληροφορίες που περιλαμβάνονται στο σχολικό εγχειρίδιο –αυτό σχετίζεται περισσότερο με το μάθημα της ιστορίας-, όταν στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να καλύψει την εξεταστέα ύλη δεν ενθαρρύνει τον γόνιμο διάλογο μεταξύ των μαθητών, δεν ενθαρρύνει δηλαδή την από κοινού επεξεργασία κι έγκριτη αφομοίωση της παρεχόμενης γνώσης, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι απελπιστικό. Ειδικότερα, ιδίως επειδή ως ένα τουλάχιστον βαθμό η ιστορία που διδασκόμαστε στα σχολεία είναι μονόπλευρη και μάλιστα με επιλεγμένο πρίσμα εκείνο που μας κολακεύει περισσότερο, όπως προαναφέρθηκε, δύο τινά παίζουν· είτε ο μαθητής κατά την ώρα της αμφισβήτησης, για την οποία επίσης μιλήσαμε προηγουμένως, αγανακτισμένος από την εικόνα-ανάμνηση του «παντογνώστη» καθηγητή που δογματικά του δίδασκε κυρίως τις ορθές επιλογές του ελληνικού λαού και κράτους, πρόθυμα θ’ αποκηρύξει την αλήθεια των πληροφοριών αυτών με κίνδυνο να βρεθεί στον αντίποδα, είτε, αν δεν έχει αναπτύξει ακόμη επαρκώς την κρίση του λόγω της περιορισμένης του «τριβής» με τον εποικοδομητικό διάλογο, θα τις δεχτεί «αμασητί», θα λέγαμε, γενόμενος κι ο ίδιος δογματικός. Η έλλειψη αυτή διαλόγου πάνω σ’ εθνικά θέματα –του παρελθόντος, έστω- καθιστά δύσκολη την γόνιμη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των ομοεθνών και για μελλοντικά θέματα. Με δεδομένο ότι στις σχολικές αίθουσες ο νέος έρχεται για πρώτη ίσως φορά σε επαφή με συνομηλίκους με διαφορετικές από τις δικές του καταβολές, με τους οποίους θα κληθεί να συνδιαμορφώσει το μέλλον μιας πατρίδας, κρίνεται απαραίτητο αυτός ήδη από μικρή ηλικία να μάθει να επικοινωνεί μαζί τους υπεύθυνα και πολιτισμένα, να διαμορφώνει την προσωπική του άποψη, δείχνοντας τον προσήκοντα σεβασμό στις υπόλοιπες. Μαθαίνοντας και συνηθίζοντας στην επικοινωνία του με τους άλλους ο νέος να νιώθει αίσθημα ευθύνης, πιθανότατα θα επιδεικνύει την ίδια υπευθυνότητα ως πολίτης και ως προς τις σχέσεις του με το κράτος του. Και κάπως έτσι περνάμε στον επόμενο φορέα. Μολονότι δεν υπάρχει ταύτιση λαού και κράτους –εδώ στα σύγχρονα πολυεθνικά κράτη δεν υπάρχει καν ταύτιση λαού και έθνους- το κράτος αποτελεί σύμβολο της πατρίδας, εκφραστή του λαού διά των οργάνων διακυβέρνησής του. Η δυσπιστία του Έλληνα απέναντι στο κράτος του, την οποία όλοι παρατηρούμε γύρω μας ή και μέσα μας πολλές φορές, δεν είναι φαινόμενο νεοεμφανιζόμενο. Πρόκειται μάλλον για κατάλοιπο από εποχές παλαιότερες, όπου η σχέση του ατόμου με το κράτος του ήταν σχέση κράτους-υποτελούς, καθώς συνεπαγόταν υποχρεώσεις σχεδόν αποκλειστικά για τον διοικούμενο, πριν από τη συνταγματική κατοχύρωση ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Το κατάλοιπο αυτό, της εικόνας δηλαδή ενός κράτους-δυνάστη
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
παγιώθηκε στη συνείδηση του Έλληνα και, καθώς το ελληνικό κράτος ήδη από την ίδρυσή του δεν διάγει «βίον ανθόσπαρτον», μετεξελίχθηκε στην εικόνα ενός κράτους που σε μεγάλο βαθμό δεν αξιοποιεί τις δυνατότητές του. Ένα τέτοιο κράτος δύσκολα εμπνέει και διατηρεί την εμπιστοσύνη των πολιτών του, ιδίως των νέων, οι οποίοι αισθάνονται πως η χώρα τους δεν τους παρέχει τον απαραίτητο χώρο να ξεδιπλώσουν τα φτερά τους. Λανθασμένοι κυβερνητικοί χειρισμοί σε εσωτερικά και εξωτερικά ζητήματα οδηγούν τους νέους σε σκέψεις κοινωνικού αυτοματισμού, του τύπου «Στην Ελλάδα ζούμε. Τι περιμένουμε;», αποθαρρύνουν την ενασχόλησή τους με τα κοινά, την πολιτικοποίησή τους, αφού «Δεν βαριέσαι, όλοι τα ίδια κάνουν.». Τα χαμηλά ποσοστά προσέλευσης στην κάλπη επιβεβαιώνουν θλιβερά την παραπάνω θέση. Η λογική αυτή του «ωχαδερφισμού», με την οποία όλοι ερχόμαστε καθημερινά σ’ επαφή, αποτελεί μεν βασικό σημείο του κατηγορητηρίου των νέων προς τις προηγούμενες γενιές, από την άλλη φαίνεται να εμποτίζει σιγά-σιγά και τους ίδιους, οδηγώντας τους σε υποτίμηση του λαού τους αφενός, αφετέρου σε μια τάση αποποίησης της ευθύνης τους απέναντι σ’ αυτόν, απέναντι στο κράτος που, καθώς αισθάνονται, αδιαφορεί γι’ αυτούς και, συνακόλουθα, απέναντι στην πατρίδα. Προτού όμως σπεύσουμε ν’ απευθύνουμε μομφή στη νέα γενιά –πράγματι, θα ήταν αντιφατικό εγώ να την κατηγορώ ενώπιόν σας, λες και δεν ανήκω η ίδια σ’ αυτήν-, θα πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη το εξής· η πατρίδα είναι μια έννοια παρεξηγημένη στη συνείδηση των νέων ανθρώπων, κάτι το οποίο επίσης συμβαίνει και με την έννοια της θρησκείας. Η παρεξήγηση στην οποία αναφέρομαι οφείλεται στο γεγονός ότι στο όνομα και των δύο αυτών εννοιών η ανθρωπότητα έχει διαπράξει εγκλήματα. Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα ηγετών στην ιστορία που, ενώ δεν έκαναν τίποτε για να βοηθήσουν ουσιαστικά την πατρίδα τους, χρησιμοποίησαν την τελευταία ως πρόσχημα ή ως αντιπερισπασμό, εκμεταλλευόμενοι την ιδιαίτερη συναισθηματική απήχηση της λέξης αυτής για να στρέψουν τον λαό τους προς κατευθύνσεις λανθασμένες, συνήθως κατά άλλων λαών. Τ’ αποτελέσματα τέτοιων πολιτικών κινήσεων προκαλούν τρόμο και απέχθεια. Γενοκτονίες, πολεμικές συρράξεις –κάποτε κι εμφύλιες-, βασανιστήρια, καταστροφές ανυπολόγιστες, τόσο υλικές, μα κυρίως άλλου είδους, μη αποτιμητού σε χρήμα... Η φρίκη που προκαλούν οι πράξεις τέτοιας λογής είναι τόσο έντονη, ώστε να συμπαρασύρει στην ανθρώπινη συνείδηση και μνήμη οτιδήποτε σχετίζεται μαζί τους, οτιδήποτε οδήγησε σε αυτές, έστω και προσχηματικά, όπως εν προκειμένω η αξία της πατρίδας. Η αμφισβήτηση των «θεσφάτων» και των αξιών, γνώρισμα βασικό και υγιές των νέων, συνίσταται και στον τρόπο που αυτές έχουν κατά καιρούς ερμηνευθεί και χρησιμοποιηθεί. Στο σημείο αυτό όμως, νομίζω, θα πρέπει να καταλήξουμε στο ακόλουθο συμπέρασμα· όσο επικίνδυνη θεωρείται –και δικαίως- η αρχή «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», τόσο υπεραπλουστευτική κι επισφαλής είναι η θέση ότι η ιδιαίτερη απαξία ενός σκοπού πρέπει να μεταγγιστεί σε όλα τα μέσα, σε όλες τις έννοιες των οποίων έχει γίνει χρήση κι επίκληση αντίστοιχα για την πραγματοποίησή του. Άρα, σε μια δίκη για τα μεγαλύτερα εγκλήματα που έχει βιώσει η ανθρωπότητα μάλλον εσφαλμένα η πατρίδα κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Ίσα-ίσα, αποδεικνύεται περίτρανα πως αν οι πολίτες είχαν μια υγιή σχέση με την πατρίδα τους, δεν θα επέτρεπαν σε κανέναν αιμοβόρο ηγέτη να την επικαλεστεί προκειμένου να διαπραχθούν εγκλήματα, πόσω μάλλον δεν θα πείθονταν να τα διαπράξουν οι ίδιοι στ’ όνομά της. Με αυτή τη συλλογιστική επανερχόμαστε στο ερώτημα που έθεσα ενώπιόν σας στην αρχή και στο οποίο είμαστε, πιστεύω, πλέον σε θέση να δώσουμε μιαν απάντηση· πότε η σχέση του ατόμου με την πατρίδα του είναι υγιής, ώστε να την αγαπά πράγματι; Αναφερθήκαμε προηγουμένως σ’ένα σχήμα, ένα τρίπτυχο· πατριδοαδιαφορία-πατριωτισμός-εθνικισμός. Οι δυο τάσεις που τοποθετήσαμε στα άκρα, πέραν της ακρότητας έχουν τουλάχιστον άλλο ένα κοινό χαρακτηριστικό· ότι εστιάζουν μόνο σε μίαν όψη της έννοιας «Πατρίδα», παραβλέποντας, κατά περιπτώσεις ακόμα κι αγνοώντας, τη σημασία της άλλης όψεως. Αυτός που επικεντρώνεται στ’ αρνητικά γνωρίσματα της χώρας και του λαού του, αρνούμενος ν’αυτοπροσδιορίζεται ουσιαστικά ως μέλος αυτού, λησμονεί όσα του προσφέρει η πατρίδα του, έστω κι αν είναι λίγα. Την αντιμετωπίζει άδικα, καθώς δεν της αναγνωρίζει ούτε αυτά, δεν έχει όρεξη και μεράκι να συμβάλ-
λει στην αύξηση των δυνατοτήτων της. Στον αντίποδα, ο εθνικιστής εμμένει σε θετικά χαρακτηριστικά που αποδίδει γενικευμένα και απόλυτα στον λαό του, τα οποία συνήθως διογκώνονται στα μάτια του πνεύματός του, αποκτώντας διαστάσεις τέτοιες που αφενός δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αφετέρου υπερκαλύπτουν όχι μόνο τα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, μα και οποιοδήποτε αξιοθαύμαστο στοιχείο άλλου λαού. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που ο εθνικιστής διατίθεται να «βάλει λίγο νερό στο κρασί του» -με το σταγονόμετρο πάντα-, ώστε να δώσει εύσημα και αλλού, η μύτη του υψώνεται δύο πήχεις, καθώς ενδόμυχα θα σπεύσει ν’ αποδώσει στην ανωτερότητα του λαού του και την αναγνώριση αυτή. Αυτού του είδους η νοοτροπία, η οποία δεν απαντάται και σπάνια, από τη μία προκαλεί εύλογα αποστροφή στους σκεπτόμενους νέους, από την άλλη αποθαρρύνει πολλούς από αυτούς από το να εκφράζουν ανοιχτά την λελογισμένη περηφάνειά τους για την πατρίδα τους από φόβο μην αποδοθούν και στο άτομό τους ακραίες αντιλήψεις που τους βρίσκουν κάθε άλλο παρά σύμφωνους. Πόσο ισχυρός είναι όμως στ’ αλήθεια ο δεσμός μεταξύ του εθνικιστή και της χώρας του; Διαφέρει επί της ουσίας από εκείνον που συνδέει τον άπατρι μαζί της; Θαρρώ πως όχι και πιστεύω πως θα συμφωνήσετε μαζί μου. Όμως ας αποπειραθούμε να τεκμηριώσουμε την θέση αυτή εκκινώντας από το σημείο αυτό· μια –οποιαδήποτε- σχέση αγάπης βασίζεται στη γνώση, την κατανόηση και την αποδοχή του άλλου όπως είναι, είτε πρόκειται για έναν άνθρωπο, είτε πρόκειται για λαό ολόκληρο. Η αγάπη αυτή ωθεί αυτόν που την αισθάνεται να βοηθήσει τον αποδέκτη της, να τον βελτιώσει και να συνεισφέρει τα μέγιστα στην ευτυχία του ή την ευημερία του, εφόσον εν προκειμένω αναφερόμαστε σε λαό. Ο νομπελίστας συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ είχε πει το εξής· «Αγαπώ πολύ την πατρίδα μου για να είμαι εθνικιστής.». Θα μπορούσαμε να τροποποιήσουμε λίγο τη ρήση αυτή ως ακολούθως· «Αγαπώ ειλικρινά την πατρίδα μου, άρα δεν είμαι εθνικιστής.». Δεν αγαπάς κάποιον όταν αρνείσαι την ίδια την ύπαρξη της πλευράς του που δεν είναι τόσο καλή, όταν κωφεύεις στα πραγματικά του προβλήματα. Δεν αγαπάς αυτόν. Αγαπάς αυτό που νομίζεις, αυτό που θα ήθελες να είναι, αυτό που ίσως θα μπορούσε να γίνει, αν του παρείχες ουσιαστική βοήθεια. Μα του την αρνείσαι και μόνο με το να μην δέχεσαι πως τη χρειάζεται. Μη αποδεχόμενος, λοιπόν, τα όποια μελανά σημεία της πατρίδας του και εστιάζοντας σ’ εκείνα των άλλων κρατών και λαών, ο εθνικιστής δεν συμβάλλει θετικά στη διαμόρφωσή της, στη θεραπεία των τραυμάτων και στην ανάκαμψή της. Ουσιαστικά, λοιπόν, η ανύπαρκτη προσφορά του στην πατρίδα δεν παρουσιάζει πρακτική διαφορά ως προς το αποτέλεσμά της από την επίσης ανύπαρκτη εκείνου που αδιαφορεί γι’ αυτήν. Η όποια επενέργειά του πάνω της, ίσως απλώς τη βλάπτει λίγο παραπάνω. Κλείνοντας σιγά-σιγά την ομιλία μου, θα ήθελα να επικεντρωθώ σ’ένα τμήμα του τίτλου της· «Το Μέλλον της Πατρίδας». Τόσην ώρα προσεγγίζω την έννοια της πατρίδας, έννοια στην οποία, όπως πιστεύω σας έδειξα, έχουν δοθεί και μπορούν να δοθούν αμέτρητες διαστάσεις. Στο άκουσμα του όρου αυτού, πλήθος αντιθετικών ζευγών γεμίζει το μυαλό μας. Τι είναι εν τέλει η Πατρίδα; Μια μητέρα που σου δίνει εφόδια και κατευθύνσεις για τη ζωή σου; Ένα παιδί που περιμένει από εσένα να το πάρεις από το χέρι και να χαράξεις μ’ αυτό την πορεία και των δυο σας; Τα φτερά στους ώμους σου ή το βαρίδι που βαστά τα πόδια σου στη γη; Τείχος ή γέφυρα μεταξύ των ανθρώπων; Ας μην παιδευόμαστε· απλούστατα διότι η Πατρίδα είναι όλα αυτά. Κι αν η έννοια η δική της μας προκαλεί απορία ως προς το περιεχόμενό της, τι να πει κανείς για το περιεχόμενο της άλλης έννοιας· «Το Μέλλον». Όσο κι αν αγαπώ την πολιτική, δεν είμαι πολιτικός. Δεν έχω έρθει για να προβώ σε «προγραμματικές δηλώσεις» εκ μέρους της γενιάς μου. Οι περί του μέλλοντος απόψεις, άλλωστε, μεταξύ των συνομηλίκων μου παρουσιάζουν ενδιαφέρουσα ποικιλία. Μέσα από τη σύνθεση των απόψεων αυτών, από αυτή και μόνον, χωρίς παρωπίδες και μισαλλοδοξίες, χωρίς εμπάθειες και μικρότητες, μπορεί η Πατρίδα να βρει την ισορροπία της· την ισορροπία μεταξύ των αντικρουόμενων γνωρισμάτων της, ώστε να βαδίσει με θάρρος και σταθερά βήματα προς το μέλλον της. Με αυτές τις σκέψεις, ελπίζοντας ότι δεν σας κούρασα πολύ, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τον χρόνο και την προσοχή σας. Νεκταρία-Καλλιόπη Τσώρη
7
Αφιέρωμα στην Αποβιώσασα εσχάτως Αδελφή μας Μαρίαν Κων. Παπαγεωργίου – Σύζυγος Αθαν. Κατσένιου
(των Αδερφών της Παναγιώτου και Ξενοφώντος Κων. Παπαγεωργίου) Αγαπημένη μας Αδελφή Μαρία, Ο απροσδόκητος θάνατός σου μας άφησε όλους άναυδους Συγκλονισμένος και εγώ, είμαι σήμερα κοντά σου για τον αποχαιρετισμό μας. Θα ήθελα όμως να αναφερθώ – με λίγα λόγια – και εκ του γεγονότος ότι είμαστε πρωτογενή παράγωγα – Γενεολογικά και κατά πλάσιν της Θεάς Φύσης, πιστεύοντας έτσι, πως και η Ψυχή σου στο άρμα της θα μας αφουγκράζεται: Είχες ΔΙΠΛΩΜΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥ: Με το Αγγελικό πρόσωπο και Αγνά Ιδανικά, Μοναδικής Παιδούλας Ήθους και Ευπρέπιας, ένα μοναδικό ΑΣΤΕΡΙ-ΘΕΛΓΗΤΡΟ της Πενταγήτικης Γης. Γι’ αυτό και κατεγράφης στο πρωτόκολλο από τον Ιστορικό – και ορθώς – ως η «ΜΟΥΣΑ» με το ΑΓΓΕΛΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΔΩΡΙΚΗΣ ΓΗΣ. Ήσουν γυναίκα με έντονα χαρακτηριστικά· Δραστήρια, Δυναμική, Οξυδερκής. Γαλούχησες την Οικογένειά σου με Ιδανικά, Ήθος, Ορθολογικήν Σκέψιν και Αρετάς. Θεμελίωσες τη δική σου Οικογενειακή Υποδομή, που τόσον εσύ, όσον και ο σύγυζός σου Θανάσης, δομήσατε από κοινού μια αγαστή συμβίωση όπου ο ένας αναπλήρωνε τον άλλον με αποτέλεσμα να επικρατεί η Αίγλη στον οικογενειακό σας Περίγυρο. Απέκτησες δύο αξιόλογα τέκνα, τα οποία εσπούδασαν εις Ελληνικά Πανεπιστήμια και εστέφθηκαν αμφότερα επιφανείς Επιστήμονες. Ο μεν Γιώργος Διπλωματούχος Τοπογράφος Μηχ/κός, η δε Έλενα Πτυχιούχος Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών – Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας με πλήθος διακρίσεων και περγαμηνών. Μέσα σ’ όλα αυτά, διευρύνεται η οικογένεια όταν ο Γιώργος νυμφεύεται την εκλεκτή του Αλίκη, μία Μποέμισα Αρχιτέκτων Μηχανικό, λίαν πολυσχιδής, με ποικίλα έργα δικής της Αρχιτεκτονικής Τεχνοτροπίας. Η δε Έλενα νυμφεύεται τον εκλεκτό της Παναγιώτην, Μηχανολόγο, Μηχανικό Μηχανών Εσωτερικής Καύσεως, ένα ευπρεπέστατο και σώφρον παλικάρι. Μεταλαμπαδεύοντας έτσι τα Ιδανικά σου σ’ όλη την Οικογένεια, συνεχίζεται ωσαύτως και ομού, ο ενάρετος βίος που εσύ εβίωσες και κατέγραψες ανεξίτηλα. Όλα αυτά συνθέτουν μια ανεκτίμητη παρακαταθήκη γονέως που εσύ άφησες πίσω σου ως προίκα των παιδιών σου και των τεσσάρων εγγονών σου. Αδελφή μας Μαρία, Έφ υγες μεν κάπως πρόωρα, αλλά λίαν αξιοπρεπώς. Κι’ αν σ’ αγαπήσαμε τόσο πολύ, Δε ν σ’ αγαπήσαμε μόνο για τη γοητευτική ομορφιά σου, Ούτε για την αδαμάντια κορμοστασιά σου· Σ’ αγαπήσαμε για την καρδιά σου Και τα Συναισθήματά σου Και τώρα που βρίσκεσαι στον αιώνιο ύπνο, ούτε θα γελάς, ούτε θα κλαις, αλλά ούτε και θα πονάς. Αιωνία σου η μνήμη αδερφή μας Μαρία. Τα αδέρφια σου Παναγιώτης και Ξενοφώντας (ΦΩΝΤΑΣ) Υ.Γ.: Ο Φώντας δεν μπόρεσε να έρθει στην Ελλάδα, ευρισκόμενος στο μακρινό VANCOUVER του Καναδά, δηλ. στην άλλη πλευρά του Πλανήτη Γη. Αθήνα: 11/2/2020
8
Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 2020
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Σχετικά με την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου του συντοπίτη μας Κώστα Σανιδά με τίτλο «ΠΕΝΤΑΓΙΟΙ – ΙΣΤΟΡΙΑ» ετέθη υπ’ όψιν της εφημερίδας (με ιδιόγραφη επιστολή του) κείμενο του συγχωριανού μας Ιωάννη Τερλή με το αίτημα να δημοσιευθεί, έχοντας τη σύμφωνη γνώμη του συγγραφέα και εκδότη, Κώστα Σανιδά. Στην επιστολή του, ο αγαπημέ-νος μας Γιάννης, παρακάλεσε το κείμενό του να δημοσιευθεί σε διαστάσεις 16χ22, ώστε όποιος το επιθυμεί, να το κόψει η να το φωτοτυπήσει, και να το επισυνάψει στο βιβλίο του Κώστα Σανιδά, στη σελίδα 278, ως σελίδα 278 Α. Και το πράξαμε.
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΠΕΝΤΑΓΙΟΙ ΙΣΤΟΡΙΑ» Τον Φεβρουάριο έως και τον Ιανουάριο 1984 ο Σύλλογος των Πενταγιωτών επανενεργοποιήθηκε με την κατωτέρω σύνθεση του Δ.Σ: α) Πρόεδρος: Ξενοφών Τσώρης β) Αντιπρόεδρος: Ευστάθιος Καιλας γ) Μέλη με διάφορα καθήκοντα: 1) Κων/νος Παπατσούρης 2) Γεώργιος Καιλας 3) Ιωάννης Τερλής 4) Κων/νος Σπ. Αρμύρος 5) Σπυρίδων Νικ. Σούκος 6) Θωμάς Καραδήμας 7) Ιωάννης Γριβάκης 8) Δημήτριος Ευθ. Παπακώστας 9) Χαράλαμπος Αγγελής 10) Χρήστος Κων. Σούκος. Κατά τη διάρκεια λειτουργίας του Συλλόγου με πρωτοβουλία του Δ.Σ εκτελέσθηκαν τα έξης έργα: α) Διάνοιξη του δρόμου από την πλατεία του χωριού μέχρι τη Μεγάλη Βρύση (1971) β) Φωτισμός της πλατείας του χωριού, του περιβάλλοντος χώρου της εκκλησίας και του Ηρώου των Πεσόντων (1971) γ) Ανακαίνιση του πέριξ χώρου της Μεγάλης Βρύσης με δωρεά του Αθανασίου Παπατσούρη (1972) δ) Διάνοιξη του δρόμου από Μεγάλη Βρύση μέχρι τον Άγιο Παντελεήμονα (1974) ε) Διάνοιξη του δρόμου από την πλατεία μέχρι τα Τσωρέικα αλώνια με δωρεά του Αθανασίου Παπατσούρη και των αδελφών Κων/νου και Χρήστου Κλώτσα (1978) στ) Ανακαίνιση της Βρύσης Μαστρογιάννη (1978) Ο υπογράφων 11-10-2019 Ιωάννης Αθαν. Τερλής
μεση ήταν η αντίδραση του Μητροπολίτη Φωκίδας κ. Θεόκτιστου στην ανακοίνωση απαγόρευσης της κυκλοφορίας, όπου θέλοντας να δώσει κουράγιο στον κόσμο να μείνειπροφυλαγμένος και ασφαλής τονίζειτα κάτωθι: Αγαπητά μου παιδιά, με πόνο ψυχής βιώνω και παρακολουθώ τα όσα διαδραματίζονται στην Πατρίδα μας, αλλά και παγκοσμίως. Μια δοκιμασία που έχουμε να δούμε στη χώρα μας από την εποχή του Καποδίστρια, ο οποίος παρά το ότι θεωρείται ένας συνειδητός χριστιανός, κλήθηκε να λάβει μέτρα προστασίας για τη χώρα μας το 1828 από την πανώλη και μάλιστα έκλεισε τις εκκλησίες για αόριστο χρόνο. Στο νομοθέτημα αυτό 15/20-8-1828 άρθρο 285 γράφει τα εξής: «Ἄν, περιστάσεως τυχούσης, πόλις τις ἥ χωρίον εἶναι ὕποπτα λοιμοῦ, συγχρόνως μετά τήν περιστοίχησίν των ὑπό ὑγειονομικῆς γραμμῆς, ἀνάγκη πᾶσα νά ληφθῶσιν εὐθέως τά ἑξῆς μέτρα. Ὑποχρεοῦνται οἱ κάτοικοι νά μένουν εἰς τά ἴδια. Ἐμποδίζεται πᾶσα θρησκευτική τελετή. Δέν σημαίνονται οἱ κώδωνες.». (https://vasilinos.wordpress.com) Η Εκκλησία μας παραμένει δίπλα στους πιστούς χριστιανούς με αγάπη εν Χριστώ και αίσθημα ευθύνης και υπευθυνότητας για τον πλησίον. Ακούμε τις προτροπές των ειδικών και επιστημόνων και μένουμε στο σπίτι μας, όχι μόνοι, αλλά ενωμένοι όλοι μαζί με την προσευχή μας. (Απόδειπνο, Χαιρετισμούς και ότι άλλο μπορεί ο καθένας). Κάθε βράδυ στις 10:00 ο Πνευματικός σας πατέρας Μητροπολίτης Φωκίδος κ. Θεόκτιστος μαζί με τους κληρικούς, μοναχούς και μοναχές προσευχόμαστε και ζητάμε τη βοήθεια του Θεού και της Παναγίας μας τόσο για όλους αυτούς που βρίσκονται στη πρώτη γραμμή με κίνδυνο της ζωής τους όσο και για την γρήγορη εξαφάνιση του ιού. Παρακαλώ κι εσάς να μας ενισχύσετε με τις προσευχές σας. Όλοι μαζί να ενώσουμε θερμές προσευχές ώστε να αξιωθούμε να εορτάσουμε το Άγιο Πάσχα. Η προσευχή είναι το μεγάλο μας όπλο, τώρα που δεν μπορούμε να συναθροισθούμε στο Ναό του Θεού. Μένουμε στο σπίτι μας και το μετατρέπουμε σε κατ’ οίκον εκκλησία (Προς Ρωμ. Κεφ.16,4). Ταυτόχρονα δείχνουμε την έμπρακτη αγάπη προς τον συνάνθρωπό μας όπως αυτή περιγράφέται στον Ύμνο της Αγάπης του Αποστόλου Παύλου στην Α΄Προς Κορινθίους Επιστολή κεφ. 13,1- 13. Ο Φωκίδος Θεόκτιστος Ο κυβερνήτης της Ελλάδος Καποδίστριας στην πανώλη του 1828 έκλεισε διά νόμου τους ναούς
Α