7 minute read
BUTLA BOCZNA CZYLI STEJDŻ (STAGE). JAK ZOSTAĆ LEPSZYM NURKIEM?
porady i ciekawostki
BUTLA BOCZNA CZYLI STEJDŻ (STAGE)
JAK ZOSTAĆ LEPSZYM NURKIEM?
Tekst Wojciech A. Filip
Stage, to dodatkowa butla, dopinana z boku nurka, a zabierana na nurkowanie z pojedynczą butlą lub twinem z 3 powodów*:
- jako zbiornik gazu dennego
- jako zbiornik gazu dekompresyjnego
- jako zbiornik gazu do napełniania/ zasilania dodatkowych urządzeń
Jak dobrać jej wielkość? Dlaczego nurkowie rekreacyjni nie używają stage? Tych z was, którzy już używają stage zapraszam do odświeżenia wiedzy, tych którzy do tej pory widzieli taką butlętylko na zdjęciach, zachęcam do jej poszerzenia.
* Niniejszy artykuł dotyczy zastosowania butli bocznych w konfiguracji OC backmount, czyli sytuacji kiedy nurek jako podstawowej używa pojedynczej butli lub twina.
Zdjęcie Jon Borg
ALUMINIOWA CZY STALOWA?
Zdania w tej sprawie bywają podzielone – czasem użycie stage z takiego czy innego materiału, o przypadkowej pojemności jest wynikiem tego, że akurat taka butla była pod ręką i tak już zostało.
Moja propozycja: aluminiowa.
Jeżeli napełnimy ją nawet ciężkim gazem (takim o dużej zawartości tlenu) to przy ciśnieniu ok. 100 bar (pojemność 11,1 l) butla zacznie być neutralnie pływalna. Inaczej mówiąc nie będzie przeważała nurka w żadną stronę, a wypięta zawiśnie obok właściciela. Nie stanie się tak w przypadku najmniejszych butli aluminiowych o pojemności 5,7 litra. Dobrym pomysłem, jest sprawdzić jak zachowuje się mój stage z różną ilością gazu.
JAKA POJEMNOŚĆ? Teoria mówi, że od nadmiaru gazu głowa nie boli, jego brak, bywa niebezpieczny. Czy zatem najlepszą butlą jest aluminiowa 11,1 l? To bardzo uniwersalny zbiornik gazu. Jeżeli nurkujemy rekreacyjnie, to zabranie takiej butli pod wodę może wydłużyć czas naszego nurkowania w znaczący sposób. Jeżeli w butli bocznej planujemy zabrać tlen jako gaz dekompresyjny, a czas dekompresji na tym gazie będzie oscylował w okolicach kilkunastu minut, to warto przemyśleć zabranie butli o mniejszej pojemności. Tlen jest najcięższym z gazów oddechowych, które zabieramy pod wodę. Duża butla boczna wypełniona tym gazem będzie ujemnie pływalna przez całe nurkowanie(będzie nisko wisieć dając wyraźne odczucie przeważenia). Aby nie męczyć się tym przeważaniem, taką butlę zawiesza się na specjalnej smyczy wpiętej w d-ring biodrowy i przerzuconej pomiędzy nogi nurka. Jeżeli nie potrzebuję bardzo dużej ilości tlenu, butla mniejsza będzie bardziej wygodna.
Zdjęcie Mariusz Czajka
PORADA
Wyjaśnienie dla nurków rekreacyjnych:
zazwyczaj nurkujemy tak, że czas nurkowania jest zależny od ilości gazu w naszej butli. Bardzo rzadko wynurzamy się, bo skończył się nam zaplanowany czas, a zdecydowanie częściej, bo strzałka manometru zbliżyła się do czerwonego pola oznaczającego 50 bar.
W nurkowaniu technicznym dzieje się trochę inaczej. Plan zaczynamy od określenia ilości gazów dekompresyjnych, jakie jesteśmy w stanie bezpiecznie za porady brać ze sobą na nurkowanie, a to pozwoli nam określić jak długo i jak głęboko będziemy mogli pozostawać pod wodą. Duża ilość butli bocznych wygląda dobrze na zdjęciach, ale w nurkowaniu przede wszystkim przeszkadza.
Dlaczego nurkowie rekreacyjni nie używają butli bocznych?
Najpierw sprawa techniczna. Każdy nurek, używający pojedynczej butli na plecach, może sobie bez najmniejszego problemu podpiąć 1, 2 czy inną ilość butli bocznych. Zanim to zrobi, powinien sprawdzić możliwości swojego sprzętu. Dostępne na rynku modularne systemy wypornościowe np. Tecline Peanut 21 zapewniają dużą swobodę działania przy nurkowaniach z 1 butlą na plecach i kilkoma butlami bocznymi.
Czy to oznacza, że jeżeli jestem nurkiem AOWD to mogę nurkować z dodatkowymi butlami?
Nie polecam tego rozwiązania bez wcześniejszego dobrego treningu pod okiem doświadczonego szkoleniowca, a takich treningów na rynku szkoleń rekreacyjnych… nie ma. To co powinniśmy opanować przed nurkowaniem z butlą boczną to planowanie nurkowania dłuższego niż tzw. „bezdekompresyjne” oraz opanowania poszerzonych umiejętności związanych z właściwym skonfigurowaniem sprzętu i bardzo dobrej kontroli pływalności.
Zdjęcie Mariusz Czajka
PORADA DLA NURKÓW REC
Zapytajcie swojego instruktora jak obliczyć szybkość zużywanego gazu na różnych głębokościach. Zobaczycie, że planowanie nurkowania to fajna i bardzo przydatna umiejętność. Przypomina ona wyjazd samochodem na wakacje gdzieś, gdzie jest mało stacji benzynowych. Warto wtedy dowiedzieć się ile spala samochód i jak daleko mogę nim pojechać bez tankowania.
NIEPOPRAWNE NOSZENIE BUTLI I SKUTKI POD WODĄ
Zdjęcia Jon Borg
POPRAWNE NOSZENIE BUTLI I EFEKTY POD WODĄ
Zdjęcia Jon Borg
Zdjęcia Jon Borg
Zdjęcia Jon Borg
…tymczasem w nurkowaniu technicznym :)
OTO INFORMACJE PRZYDATNE W CZASIE NURKOWAŃ Z BUTLAMI BOCZNYMI
1. Uprząż butli bocznej służy do stabilizacji położenia zaworu, a co za tym idzie automatu i manometru pod wodą. Powinna być bardzo mocno napięta. Dzięki temu możemy nie tylko stale obserwować manometr bez konieczności odwracania butli, ale także swobodnie przeprowadzać zmodyfikowanego v-drilla. Uprząż nie służy do noszenia butli (butlę nosimy trzymając za zawór). Butla noszona na powierzchni za uprząż, pod wodą obraca się w osi po podpięciu do nurka. Najniższym punktem staje się zawór, którym bardzo łatwo jest zahaczyć o linki poręczowe, wąż do II stopnia będzie mocno napięty wyrywając automat z ust, a kontrola manometru będzie wymagała odwracania butli za każdym razem.
2. Oznaczenie butli bocznej, czyli naklejkę z tzw. MOD umieszczamy tuż pod kielichem, po 2 stronach butli. Właściwe naklejenie to gwarancja łatwej identyfikacji gazu również w trudnych warunkach (np. stres, słaba widoczność). Połóżmy butlę na podłożu tak, aby otwór zaworu był skierowany w górę. Pierwszą z nalepek z MOD umieszczamy tak aby stojąc po stronie gałki odczytać ją jako poziomo umieszczoną wartość liczbową np. 21. Taką samą naklejkę umieszczamy z drugiej strony butli.
3. Oznaczenie właściciela butli umieszczamy w jej dolnej części, z przesunięciem o 90 stopni w stosunku do MOD. Jeżeli zrobiliśmy to poprawnie, to odczytując MOD nie widzimy żadnego innego oznaczenia.
4. Nurkując z 1 butlą boczną można skrócić dolną cześć uprzęży przez co pusta butla nie będzie wystawać poza obrys twina. Robimy to przekładając dolny karabinek pod uprzężą ruchem odwrotnym do ruchu wskazówek zegara jeżeli butla wpięta jest z lewej strony nurka (zgodnie z ruchem wskazówek jeżeli butla wpięta jest po prawej stronie). To z kolei poprawi położenie zaworu butli.
5. Jeżeli korzystamy z 2 lub większej ilości butli bocznych, to z przodu nurka pozostają zwykle 2. Bliżej ciała wpinamy butlę, z której zużyliśmy gaz. Uzyskujemy w ten sposób równą pozycję obydwu butli (pusta lekko podnosi pełną) i łatwiejszy dostęp do zaworu aktualnie używanej butli.
Zdjęcie Jon Borg
ROTACJA BUTLI BOCZNYCH To podwodne przepinanie butli (jeżeli jest ich więcej niż 2) mające na celu, aby ta zawierająca potrzebny na danej głębokości gaz znalazła się w najwygodniejszym dla nurka położeniu.
6. W czasie złożonych nurkowań, nurek może wykorzystywać więcej niż jedną butlę boczną. Zazwyczaj jest to 3 do 6 butli. W każdej z nich jest jakiś gaz potrzebny na różnych głębokościach. Aby móc się swobodnie poruszać i nie być przeważonym, z boku wpina się zwykle nie więcej niż 2 butle. Reszta jest wpięta w specjalne pętle nazywane „smyczami”, które wpięte do d-ringów na biodrach nurka wsuwamy pomiędzy nogi.
7. Nurkowanie w przestrzeniach zamkniętych związane jest z rozkładaniem tzw.„depozytów”. Są to butle boczne wpięte w linkę poręczową w określonych miejscach jaskini lub wraku. Tym samym nurek ma dużo większą swobodę nie musząc transportować przez cały czas wszystkich butli.
8. W wodzie otwartej puste butle można „wysłać” na powierzchnię korzystając z linki połączonej z bojką sygnalizacyjną. Butle 11,1 l wynurzają się dnem do góry, więc warto wpiąć je w linkę górnym karabinkiem. Każda organizacja szkoląca nurków w zakresie używania butli bocznych stosuje określone procedury z tym związane. Warto je dokładnie poznać i opanować. Porównajcie stosowane przez was metody z opisanymi w naszym artykule. Próby praktyczne pomogą w znalezieniu swojej perfekcyjnej konfiguracji.
Bezpiecznych nurkowań, WAF
PS. O swoich przemyśleniach piszcie do redakcji Perfect Diver. Jeżeli wolicie porozmawiać na żywo zapraszam do Akademii Tecline.
https://teclinediving.eu/pl/akademia-tecline/#/
