philenews.com/politismos/kritikes-gnomes/article/562219
«Χρώματα και σχήματα» στη Βηρυτό
01 Αυγούστου 2018, 8:28 πμ Το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών του Συνδέσμου Πλαστικών Τεχνών Λιβάνου «ashkal alwan». Ανοιχτά στούντιο και δημιουργία σε πλαίσιο μεταβαλλόμενης υλικότητας. Μεταξύ 11 – 14 Ιουλίου 2018, ο Σύνδεσμος για τις Πλαστικές Τέχνες Λιβάνου «ashkal alwan» (όνομα που μεταφράζεται σε «χρώματα και σχήματα») διοργάνωσε τα καθιερωμένα ανοιχτά στούντιο στο χώρο του στη περιοχή Jisr El Wati στη Βηρυτό. Ο «ashkal alwan» γειτονεύει με το Κέντρο Τεχνών Βηρυτού και τελεί υπό την εποπτεία της Christine Tohmé, που συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πενήντα ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον χώρο της σύγχρονης τέχνης. Στα ανοιχτά στούντιο παρουσιάζεται η δουλειά που παράγεται στο πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών του οργανισμού, που αυτή τη φορά φιλοξένησε 15 καλλιτέχνες από όλο το κόσμο. Το στοίχημα του «ashkal alwan» είναι να προάγει νέα δίκτυα συνεργασίας και να προσφέρει ευκαιρίες για παραγωγή και έκθεση νέας δουλειάς σε ένα περιβάλλον μάθησης. Το πρόγραμμα είναι ένα ουσιαστικά μοναδικό εγχείρημα στην ευρύτερη περιοχή, αν αναλογιστούμε τη σημαντικότητα του ανθρωπίνου δυναμικού που το στηρίζει. Ο οργανισμός έχει καταφέρει να εισαγάγει στην πόλη ένα ανοιχτό μοντέλο συγκέντρωσης καλλιτεχνών και λειτουργεί ως μια εναλλακτική μονάδα μάθησης η οποία προσφέρει υποτροφίες και στούντιο σε καλλιτέχνες και άλλους επαγγελματίες του χώρου, καθώς και 1/3
συναντήσεις και διαλέξεις με παγκόσμια καταξιωμένους καλλιτέχνες της χώρας, όπως οι Walid Raad και Rayyane Tabet.
Τα έργα που παρουσιάστηκαν δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη γλώσσα και την ανάμιξή της με τους τρόπους αντίληψης του κόσμου. Συμπεριλαμβάνουν πρακτικές αποδόμησης της εικόνας της γλώσσας (Shakeeb Abu Hamdan), τη δημιουργία γλωσσάριου για ένα κοντινό και δυστοπικό μέλλον (Panos Aprahamian) καθώς και την εξερεύνηση της χρήσης μιας νομικής γλώσσας που διαμορφώνει την πραγματικότητα των εργασιακών δικαιωμάτων και την ταυτοποίηση του «ξένου». Η διαπίστωση του Mhamad Safa, ότι η ανάπτυξη της Βηρυτού ουσιαστικά χτίζεται γύρω από πολιτικές που ορίζουν τον ήχο από τις οικοδομές ως ένα συνεχόμενο «πλαίσιο εξαίρεσης» [state of exception], που δεν διέπεται από νόμους, με έκανε να αντιμετωπίσω την πόλη από άλλη σκοπιά. Οι περφόρμανς δεν έκρυψαν ούτε τις θεατρικές καταβολές του εγχειρήματος, ούτε όμως χρησιμοποιήθηκαν εφετζίδικα για την απόδοση ή την άρνηση κάποιου νοήματος (Gökcan Demirkazik, Mario Santanilla). Έργα από γυναίκες κινηματογραφίστριες, όπως της Sarah Ibrahim, σμίγουν γλυκόπικρα το προσωπικό με το πολιτικό με τρόπο που συμβάλλει στην κατανόηση της θέσης της κουλτούρας στη δημιουργία κοινωνικής ταυτότητας. Οι αισθησιακές μεταλλάξεις μιας υλικότητας που τη νιώθουμε να αναστέλλεται σε μια ψηφιακή πραγματικότητα, αποτελεί πεδίο δημιουργίας για τους Πήτερ Εραμιάν και Nihaal Faizal. Ο Faizal εμπνέεται από την ποπ κουλτούρα και από τους τρόπους με τους οποίους μοιραζόμαστε «συνταγές» και «οδηγίες» παραγωγής θεάματος, ενώ ο Κύπριος εικαστικός Πήτερ Εραμιάν παρουσίασε την πιο «υλική» στιγμή της έκθεσης, με μια σύνθεση τεσσάρων έργων εξαιρετικής ισορροπίας ανάμεσα στην αντίθεση της υλικότητας, του θέματος και τη θεωρία του περί πλαστικότητας ως ιδέας που μπορεί να βοηθήσει στην κριτική και την αποδόμηση των
2/3
ειρωνικών καταβολών του δυτικού τρόπου σκέψης. Η κυπριακή παρουσία στο «ashkal alwan» θα συνεχιστεί και του χρόνου, με την παρουσία του εικαστικού-περφόρμερ Δημήτρη Χειμώνα. Η ερώτηση που περισσότερο απασχόλησε τους εικαστικούς ήταν μία – και αυτό φυσικά μιλά και για την ποιότητα του προγράμματος: Πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την τέχνη, την ιστορία της, τη φιλοσοφία και αυτά που μαζεύουμε στο χρόνο, ούτως ώστε να προσφέρουμε μια ευκαμψία και μια ανάσα στις σύγχρονες κοινωνίες, και κυρίως με ποιους τρόπους μπορούμε να συν-δημιουργούμε νέες αφηγήσεις και καλύτερη συνεννόηση, χωρίς να αναλωνόμαστε σε απλές συζητήσεις περί πολιτικών της ταυτότητας ή σε μια νοσταλγία για κάτι που δεν γυρίζει πίσω; Σίγουρα η όποια προσπάθεια γίνεται πιο εύκολη αν λάβουμε υπόψιν το χιούμορ, τη χάρη, τις απεριόριστες δυνατότητες της τεχνολογίας. Επίσης, αν βρεθείτε στη Βηρυτό, μη χάσετε το παιχνιδιάρικο και άμεσο «Fleeting Exits» στο μουσείο Sursock, η παρουσίαση της μόνιμης συλλογής του οποίου προσφέρει συγκινητικές στιγμές και ευκαιρίες παρατήρησης πολλών παράλληλων γραμμών πλεύσης με την καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας. * Θεωρητικός Τέχνης και Επιμελητής Εκθέσεων
Ευαγόρας Βανέζης
3/3