nr 4/2008
W numerze: – Aktualności – Jak kupować cygara – Aperitif po francusku 2008 – Erste & Neue Kellerei
Vademecum – mocne
BenRiach – Butikowa Whisky W związku z pojawieniem się w naszej sieci ekskluzywnych Single Malt Whisky z regionu Speyside – BenRiach, specjalista zajmujący się whisky – Łukasz Sosiński, przedstawia Państwu destylarnię, jej historię i produkty. Zakład Benriach powstał w 1898 roku w okolicy Elgin, region Speyside. Jego budowniczy – John Duff chciał powtórzyć sukces położonej niedaleko gorzelni Longmorn, jednak Benriach nie zdobył takiego uznania wśród konsumentów jak sąsiedni zakład i po upadku firmy Pattison’s w roku 1900 został zamknięty. Benriach wznowił działalność dopiero w roku 1965, w którym to został kupiony, rozbudowany i na nowo wyposażony przez The Glenlivet Distillers Ltd. Nie wszystkie jednak elementy wyposażenia zostały zmienione, oryginalną podłogę do słodowania jęczmienia pozostawiono. Glenlivet Distillers, w której skład wchodziły cztery gorzelnie, w tym Benriach, w 1977 roku stała się częścią kanadyjskiego koncernu Seagram. Zakład był otwarty do 2002 roku, w którym to zdecydowano zakończyć produkcję i przez dwa lata gorzelnia stała pusta. Ponownego otwarcia dokonano w kwietniu 2004 r., a już w sierpniu tego też roku wznowiono produkcję. Warte podkreślenia jest to, że Benriach to jedna z najnowszych gorzelni, która stała się niezależna i nie wchodzi w skład żadnego koncernu. W chwili obecnej w zakładzie znajdują się dwie pary
alembików, z których rocznie można wyprodukować około 2 milionów litrów whisky. Whisky dojrzewa w 5 magazynach w stylu dunnage, o trzech poziomach beczek, w których leżakuje 22 tysiące beczek. Warto podkreślić, o czym wspomniałem już wyżej, że w Benriach zachowała się i wykorzystywana jest do dzisiaj oryginalna podłoga do słodowania jęczmienia. Jest ona niezwykle ważnym elementem tej gorzelni, zwłaszcza w świetle faktu, że prawie wszystkie pozostałe destylarnie nie produkują już samodzielnie słodu tylko kupują gotowy. Benriach natomiast pozostała jedną z nielicznych gorzelni, w której w dalszym ciągu proces produkcji, poza butelkowaniem, odbywa się w całości na terenie zakładu. Wartym wzmianki jest również fakt, że producent do żadnej ze swoich whisky nie dodaje karmelu oraz nie filtruje swoich produktów na zimno – chill filtration, dzięki temu whisky są dużo bardziej oleiste oraz pełniejsze w aromaty i smaki. Dla koneserów whisky istotna jest obecna tendencja rynkowa – duża grupa producentów single malt zaprzestaje filtracji swoich produktów. W gorzelni w procesie produkcji używa się odmiany jęczmienia cellar, optic, oxbridge oraz cocktail, a co jest dodatkowo istotne, torf wykorzystywany w zakładzie jest okolicznym torfem – nie jest s p r o w a d z a ny z innych regionów Szkocji. Woda wykorzystywana w procesie produkcji również znacznie różni się od tej z innych zakładów,
47
Vademecum – mocne jest ona bowiem bogata w minerały i bardzo ostra. Zdaniem właścicieli idealnie pasuje do drożdży i polepsza smak whisky. Właściciele gorzelni reprezentują pogląd, iż whisky powinna dojrzewać w beczkach po bourbonie. Trunek powinien dojrzewać przez okres od 8 do 10 lat w tego typu beczkach, a następnie należy przelać go do innego rodzaju beczek – po sherry, rumie czy innym winie. Dzięki temu produkt będzie miał dużo ciekawsze aromaty i smaki. Producent stara się używać jak najmniejszych beczek, dlatego, że czym są one mniejsze, tym szybszy proces dojrzewania – whisky otrzymuje większą ilość smaków i aromatów z drewna. Do 1995 roku malty Benriach były dostępne rzadko, a całą produkcję przeznaczano na blendy Chivas, Queen Anne i Something Special. Od 1995 roku single malt Benriach sprzedawany był w wersji 10-letniej. Wersja ta wchodziła w skład tzw. Heritage Selection promowanej przez Chivas. Obecnie portfolio producenta jest bardzo szerokie i składa się na nie kilka wersji: Classic Speyside, Heavily Peated, Wood Finishes, Single Cask Bottlings w wieku od 10 do 40 lat oraz wersje rocznikowe np. 1975, 1984 czy 1985. W skład Classic Speyside wchodzą whisky 12, 16 i 20 letnie. Peated BenRiach to whisky 10 i 21 letnie. Co ciekawe, wielki autorytet w świecie whisky Jim Murray ocenił obydwa te trunki na 95 punktów. Oznacza to mniej więcej tyle, że jest to „wyśmienita whisky, która daje nam powód do życia”. 95 punktów otrzymała jeszcze 15-letnia whisky, która dojrzewała dodatkowo w beczkach po maderze. Najwyższą notę whisky z tego
48
zakładu otrzymał vintage 1984 i jest to 96 punktów. Wood Finishes to edycje whisky z różnego rodzaju beczek. Są to trunki 15-letnie z beczek po maderze, pedro ximinez, ciemnym rumie jamajskim i porto tawny. Bardzo ciekawą i limitowaną edycją są whisky z beczek po sherry, porto i rumie. Te 12-letnie trunki nie tylko zakończyły proces dojrzewania w różnych beczkach, ale również został wyprodukowane przy użyciu sporej ilości torfu – peated whisky. Są to jedyne tak torfowe whisky z regionu Speyside. W najbliższych tygodniach pojawią się jeszcze na rynku 4 edycje 16-letniej whisky z beczek po moscatel, sauterne, claret, barolo oraz burgundy. Każdego roku w zakładzie butelkowanych jest 7, 8 whisky single cask, są to ściśle limitowane edycje. W tym roku właściciel zakładu Billy Walker spróbował około 500 beczek i wybrał z nich tylko 20 i teraz będzie około 7 edycji tych whisky. Każda edycja – 200, może 250 butelek. Najstarsza edycja tego producenta ma 42 lata. Wciąż jednak dojrzewa w beczkach i z tego, co mi wiadomo, będzie butelkowana jako 45 letni trunek. Zdaniem Billa Walkera jest to maksymalny wiek dla whisky, bowiem po 40 latach spędzonych w beczce whisky zaczyna powoli tracić swoje najlepsze cechy. Innymi słowy staje się już za stara i zbyt beczkowa. Producent nie sprzedaje trunku niezależnym dystrybutorom, dlatego też bardzo rzadko można nabyć stare edycje tej whisky od G&M, Signatory czy innych rozlewników i zawsze są to whisky sprzedane jeszcze za starych właścicieli tej gorzelni. Łukasz Sosiński