Whisky
N O T Y D E G U S TA C Y J N E
Whisky z Lowlands W czerwcowym numerze „Âwiata Alkoholi” rozpoczynamy cykl degustacji wybranych whisky, które dost´pne sà na polskim rynku. W ka˝dym numerze znajdzie si´ prezentacja kilku trunków z jednego ze szkockich regionów. Specjalnie dla nas whisky oceniaç b´dzie ¸ukasz Sosiƒski, prezes Connoisseurs of Alcohol & Tobacco Association (www.whisky.org.pl).
Dla poczàtkujàcych, niewtajemniczonych w Êwiat whisky konsumentów zalecane sà l˝ejsze rodzaje tego szlachetnego trunku. Pierwsze butelki, po które si´gniemy, powinny pochodziç z rejonu Lowlands. Sà to trunki l˝ejsze, z ma∏o wyczuwalnymi smakami i aromatami torfu, soli morskiej czy wodorostów, za to o bardziej kwiatowym smaku. Destylarniami godnymi polecenia sà: Auchentoshan i Bladnoch. Cz´sto jednak lepsze dla poczàtkujàcych sà whisky z beczek po sherry lub te, które zosta∏y poddane procesowi sherry-finishing (dojrzewanie przez ostatni okres w beczkach po sherry). Sà one na ogó∏ s∏odkie, a dominujà w ich zapachach i smakach rodzynki, morele czy miód. Warto w tym miejscu przypomnieç, ˝e sama degustacja sk∏ada si´ z trzech etapów:
12
oceny wizualnej, aromatów i smaku. Podczas pierwszego z nich – oceny wizualnej – kieliszek z trunkiem nale˝y przechyliç, pod∏o˝yç pod niego bia∏à chusteczk´ lub kartk´ i oceniç barw´ (kolor whisky mo˝e przyjmowaç ca∏à gam´ barw, poczynajàc od Ênie˝nego, lekko ˝ó∏tego, np. destylaty z Lowlands Rosebank, Bladnoch, a˝ po czarny, np. Black Bowmore). Whisky po destylacji jest bezbarwna i dopiero w procesie le˝akowania nabiera barw. Im d∏u˝ej dojrzewa∏a, tym jej barwa jest g∏´bsza. Nie jest to jednak zawsze regu∏à, bowiem whisky le˝akowana w wys∏u˝onej beczce po bourbonie zyskuje jasnà barw´ nawet po d∏ugim czasie, zaÊ whisky starzona po raz pierwszy w beczce po sherry oloroso mo˝e nabraç ciemnej barwy ju˝ po kilku latach. Po ocenie wizualnej nast´puje ocena zapachowa. W trakcie tego etapu degustacji kieliszek nale˝y zbli˝yç do nosa i zrobiç kilka szybkich, delikatnych wdechów, koncentrujàc si´ na aromatach. Na koniec dolewamy wody do naszego kieliszka, mieszamy i znowu wàchamy. Operacjom tym powinny towarzyszyç przerwy, ˝eby nie zm´czyç receptorów. Ostatnim etapem degustacji jest ocena smakowa. Nasze usta wype∏niamy trunkiem, staramy si´ go dok∏adnie rozprowadziç, rozpoznajemy smaki i prze∏ykamy trunek. W tym momencie mo˝emy oceniç intensywnoÊç i faktur´ whisky. Nale˝y równie˝ oceniç równowag´ whisky – s∏odycz odczuwanà na czubku j´zyka, s∏onoÊç po bokach, kwasowoÊç w górnej cz´Êci kraw´dzi j´zyka oraz gorycz i wytrawnoÊç, które rozprzestrzeniajà si´ na koƒcu j´zyka. ¸UKASZ SOSI¡SKI FOT. ARCHIWUM
Bladnoch 1991-2004 40% G&M POLMOS SIEDLCE Barwa: bia∏a, leciutko przechodzàca w ˝ó∏ty. Zapach: bez wody: delikatna, kwiatowo-zio∏owa, lekko kwaskowa (cytryny). z wodà: cytrusy, wytrawny, zio∏a, jab∏ka. Smak: bez wody: kwiatowy, przyprawy, wytrawny, s∏ód, graham, bia∏a czekolada. z wodà: wytrawny, przyprawy, cytrusy. Finisz: krótki. Podsumowanie: Whisky tà polecam poczàtkujàcym. Brakuje jej pe∏noÊci.
Rosebank 1990-2006 G&M 40% POLMOS SIEDLCE Barwa: prawie bia∏a, leciutko przechodzàca w ˝ó∏ty. Zapach: bez wody: lekko czuç alkohol, troszk´ s∏odyczy – coÊ z sherry, rodzynki, miód, ale równie˝ ostre, zdecydowane aromaty – coÊ z traw, akacji, zió∏, oleje, cytrusy – ˝ó∏ty grejpfrut, szpital – medyczne aromaty. Po odstaniu whisky w kieliszku zaczyna dominowaç s∏odycz – morele, brzoskwinia, rodzynki, wanilia, sherry. Po pewnym czasie pojawia si´ wyraêne zielone jab∏ko. z wodà: ostre zio∏owe – pokrzywy, trawy ze s∏odkim sherry, mniej cytrusów. Smak: bez wody: poczàtkowo gorzka i bardzo gorzka – czarna czekolada, du˝o i bardzo du˝o s∏odu, sporo drewna, na koniec przechodzi w s∏odycz i powstaje s∏odko-gorzka mieszanka. Lody bardzo mocno czekoladowe oraz posypka z czeko-
Whisky
lady z minimalnà iloÊcià wanilii, wzmocnione mocnymi, pikantnymi zio∏ami. z wodà: gorzka czekolada, s∏ód, zio∏a przecho-
Auchentoshan – Blackadder 14YO 46%
S∏owniczek najwa˝niejszych terminów degustacyjnych
SCOTTISH HOUSE OB (ORIGINAL BOTTLING)
dzàce w s∏odycz – sherry, rodzynki, miód. Jest to teraz bardzo czarna czekolada zmieszana z
Barwa: jasne z∏oto.
Whisky, która zosta∏a zabutelkowana przez produ-
takà bia∏à oraz mlekiem. Smak przyjemny, nie
Zapach:
centa – oficjalna edycja danej whisky.
tak ostry jak z wodà. Oleista i pikantna.
bez wody: zero alkoholu, wanilia zmieszana z du-
Finisz: s∏odko-wytrawny, raczej d∏ugi.
˝à iloÊcià oleju, orzeêwiajàce nuty, zio∏a – eukalip-
Podsumowanie: Nawet poczàtkujàcym polecam
tus, coÊ z ciasta i mas∏a.
Wi´kszoÊç producentów decyduje si´ na dodatek
degustacj´ tej whisky bez dodatku wody. Ewen-
z wodà: rozwodnione oleje i wanilia, ciasto, dla
karmelu, bowiem dzi´ki niemu whisky staje si´
tualnie, jeÊli ktoÊ pija wy∏àcznie whisky z wo-
mnie za du˝o wody, pojawia si´ wi´cej s∏odyczy.
ciemniejsza i wydaje si´ starsza. Niestety, zaburza
dà, to prosz´ dodaç dos∏ownie 4-5 kropel.
Smak:
on palet´ smakowà. Nale˝y wspomnieç, ˝e karmel
Skomplikowane aromaty i smaki, przyjemna
bez wody: bardzo ∏agodna, nie czuç alkoholu, lek-
jest jedynym dozwolonym dodatkiem do whisky.
whisky. Traci po dodaniu wody w zapachu, ale
ki s∏ód, morele i ciasto – s∏odkie, bardzo sympa-
zyskuje w smaku.
tyczna whisky, bowiem s∏odycz jest prze∏amana
KARMEL
CHILL FILTRATION (ZIMNA FILTRACJA)
przez olejki.
W trakcie tego procesu trunek sch∏adza si´ do
z wodà: s∏odkie owoce, lekki s∏ód, za bardzo wod-
temperatury od 2 do -10°C i przeciska si´ przez
nista.
szereg papierowych filtrów. Proces ten wyg∏adza i
Finisz: przyprawy, wytrawny pomimo s∏odyczy.
oczyszcza whisky. Zwyczajowo stosuje si´ od kilku
Barwa: jasne i Êrednio jasne z∏oto.
Podsumowanie: Podobnie jak w innych maltach z
do kilkudziesi´ciu warstw filtrujàcych. Niestety,
Zapach:
Lowlands, dodatek wody jest zb´dny. Z ci´˝kim
ten proces ma te˝ swoje s∏abe strony, whisky traci
bez wody: leciutki alkohol, nie ma s∏odyczy cha-
sercem dolewam do niej wody, nie czuç jej na
bowiem odrobin´ barwy i smaku. Whisky filtrowa-
rakterystycznej dla whisky z beczek po sherry,
szcz´Êcie wcale, ani w zapachu, ani w smaku, co
na na zimno jest nieco matowa i leciutko m´tnieje
sporo zió∏, kwiatów – g∏ównie suszonych, lekkie
czasami zdarza si´ maltach z Lowlands.
po dodaniu wody.
Auchentoshan Select 40% OB P.H.U. DYSTRYBUCJA
owoce suszone – szczególnie Êliwka, leciutkie cytrusy, lekko czuç wod´, na samym koƒcu odrobina wanilii i karmelu.
Glenkichnie 10 YO 43% OB P.H.U. DYSTRYBUCJA
z wodà: bardzo ∏agodny, suszone kwiaty, owoce,
LÓD Dzia∏a szkodliwie na nasze kubki smakowe oraz zaburza palet´ trunku. Nie powinno si´ go u˝ywaç
wanilia, s∏ód i cytrusy, przez wod´ prawie ginà
Barwa: ciemne z∏oto, lekko przechodzi w miedê.
nam aromaty.
Zapach:
podczas degustacji.
Smak:
bez wody: du˝o alkoholu, wrzosy, suszone kwiaty,
bez wody: lekko Êciàga, sporo m∏odego i palone-
du˝o s∏odyczy – miód, sherry, wytrawne zapachy,
Jej iloÊç zale˝y tylko i wy∏àcznie od naszych gu-
go s∏odu (dominujà), sporo suszonych kwiatów,
coÊ z cytrusów, du˝o zió∏ i suszonych owoców,
stów, powszechnie dodaje si´ jednak do jednej
momentami wodnista, ale jest to z pewnoÊcià
s∏onecznik – Êwie˝y, taki rosnàcy w ogródku, wa-
miarki alkoholu 30% wody. Osobom zaczynajà-
zaleta dla poczàtkujàcych, na koƒcu lekkie przy-
nilia z beczki.
cym przygod´ z whisky polecam dodawanie wody
prawy.
z wodà: znacznie mniej alkoholu, owoce, kwiaty,
w takiej samej iloÊci jak whisky. Dzi´ki wodzie
z wodà: s∏ód, leciutkie trawy, suszone kwiaty,
coÊ z jab∏ka, troch´ zió∏, bardzo si´ zmienia, coÊ
whisky staje si´ mniej ostra, a ∏agodniejsze aro-
bardzo, bardzo rozwodniona, lekka wanilia, coÊ
z cytrusów si´ pojawia, znowu s∏odycz miodowa
maty zostajà uwolnione. Najbardziej odpowiednià
z cytrusów, wytrawna.
oraz wanilia.
wodà do degustacji jest ta bez gazu, pozbawiona
Finisz: palony s∏ód, wytrawny.
Smak:
minera∏ów i w mo˝liwie jak najwi´kszym stopniu
Podsumowanie: To typowy klasyk z Lowlands
bez wody: bardzo ∏agodna, nie czuç wcale alko-
smaków i aromatów.
– delikatny, kwiatowy, lekko wodnisty. Polecam
holu, s∏ód – ale nie za du˝o go, za to du˝o s∏ody-
kobietom oraz poczàtkujàcym. Powszechnie
czy – sherry, orzechy w∏oskie, ciep∏a, lekko roz-
znana jest opinia, ˝e przygod´ z whisky nale˝y
grzewa, suszone kwiaty.
Mo˝emy go wznieÊç takimi s∏owami, jak slainte –
zaczynaç od Lowlands. Ta whisky jest dobrym
z wodà: delikatna, lekkie przyprawy, dominuje
„na zdrowie” lub slainte mhath – „lepsze zdrowie”
tego przyk∏adem. Jednak osobiÊcie uwa˝am,
s∏odycz – sherry, orzechy, wanilia, troch´ rozwod-
bàdê slainte mhor – „najlepsze zdrowie”.
˝e lepsze dla poczàtkujàcych sà whisky z be-
niona, smakuje z wodà, ciasto.
czek po sherry albo takie, które poddane zo-
Finisz: krótki, wytrawny.
sta∏y procesowi sherry-finishing. Poczàtkujà-
Podsumowanie: Za mocno czuç alkohol w zapa-
Po paru minutach po prze∏kni´ciu smaki stajà si´
cym polecam dodanie odrobiny wody, a oso-
chu, ale nie ma go natomiast w smaku. Po tych
bardziej wyczuwalne, zjawisko to nazywane jest
bom ju˝ lekko wtajemniczonym sugeruj´ jà po-
ostrych alkoholowych zapachach, a˝ ba∏em si´
finiszem. Im d∏u˝ej trwa, tym lepszà whisky uda∏o
minàç, pogarsza ona bowiem zapachy i roz-
jà smakowaç – ale tu du˝e zaskoczenie, bo smak
si´ nam skosztowaç.
wadnia smak.
zupe∏nie nie wspó∏gra z zapachem.
WODA
TOAST
FINISZ
13