ul. Szosa Bydgoska 56, 87-100 Toruń tel./fax 0 56 654 85 08, 0 56 654 72 61 http://www.rynki.pl e-mail: redakcja@rynki.pl REDAKTOR NACZELNY: Magdalena Winiarska, tel. 0 607 842 875 REDAKTOR: Joanna Jagusiak, tel. 0 607 842 878 Katarzyna Masianis WSPÓŁPRACUJĄ: Janusz B. Berdowski (Warszawa) Andrzej Brudzyński (Warszawa) Mario Crosta (Bielsko-Biała) Andrzej Daszkiewicz (Piastów) Jan Garlicki (Warszawa) Mariusz Kapczyński (Kraków) Rafał R. Kasprzycki (Gdańsk) Jacek Kunicki (Warszawa) Adam Kupczyk (Warszawa) Jarosław Lewandowski (Chicago) Paweł Libera (Warszawa) Jacek Łakomy (Poznań) Grzegorz Olma (Katowice) Daria Parzelska (Warszawa) Piotr Poznański (Londyn) Łukasz Sosiński (Warszawa) Edmund Szot (Warszawa) Stefan Zatorski (Warszawa) REDAKTOR TECHNICZNY: Rafał Milewski, tel. 0 607 842 881 OPRACOWANIE GRAFICZNE: Małgorzata Bolewska Dorota Drzycimska Karolina Kiljańska Aleksandra Wiese Małgorzata Wojnowska DZIAŁ OGŁOSZEŃ: tel./fax 0 56 651 44 11, 0 56 651 44 12, wew. 30, 32 Justyna Laskowska, tel. 0 607 842 867, e-mail: jlaskowska@kartel.com.pl Lidia Potwardowska, tel. 0 607 842 864, e-mail: lpotwardowska@kartel.com.pl PRENUMERATA: Marta Grochowska e-mail: prenumerata@rynki.pl PRZEDSTAWICIELSTWO: Krzysztof Kilijanek, 01-312 Warszawa 83 skr. poczt. 41, tel./fax 0 22 664 53 02 tel. 0 601 221 300 SKŁAD I ŁAMANIE: Kartel Press SA DRUK: ZPW Pozkal
Szanowni Państwo, Rozpocznę banalnie: mamy nowy rok, a mniej banalnie – rozpoczął się 14. rok obecności „Rynków Alkoholowych” na rynku wydawniczym. I przez te lata w większości numerów styczniowych słowo wstępne, ktokolwiek by go nie pisał, rozpoczynało się od słów: mamy nowy rok... Na początek dobra, dla niektórych cokolwiek gorsza wiadomość – drożeje akcyza na różne towary, w tym na papierosy (dla palących jest to właśnie ta gorsza wiadomość), które zazwyczaj stawiane były obok alkoholu. Tyle, że tym razem w tej parze podniesiona została akcyza jedynie od papierosów. Okazuje się, że wejście Polski do strefy Schengen też nie zaszkodzi polskim alkoholom, choć wyobraźnia rodakom podpowiadała, że skoro zostanie zniesiona kontrola na granicach wewnętrznych strefy i będzie tzw. swoboda przepływu osób, to zniesione też zostaną limity np. na przewożony alkohol i będzie on równie swobodnie przez nasze granice przepływał. Tu jednak nic się nie zmieni – turysta nadal może przewieźć do użytku osobistego 10 litrów spirytusu, 20 litrów wina o podwyższonej zawartości alkoholu, 90 litrów wina normalnego i 110 litrów piwa. Jak zapewniają pracownicy Służby Granicznej, ten swoisty luz, jaki w nocy z 20 na 21 grudnia minionego roku zapanował na granicach, nie spowoduje braku kontroli – będą one cały czas i jak wcześniej nastawione przede wszystkim na alkohol i papierosy, czyli towary akcyzowe, z nielegalnych źródeł, przeznaczone na sprzedaż. Jakie efekty to wszystko przyniesie dla branży? Czy jednak, w myśl powiedzenia: Polak potrafi, te limity „samozwańczo” się zwiększą, a przy tym znów powróci z większym natężeniem hasło „szara strefa”? O tym, jak i o wielu innych sprawach będziemy na bieżąco informować Państwa na naszych łamach w tym bieżącym 14. roku istnienia. Mam nadzieję, że skoro „trzynastka” – podobno pechowa – już za nami, przekazywane przez nas wieści będą pozytywne, optymistyczne. I takiego też pozytywnego, optymistycznego całego 2008 roku Państwu życzę w imieniu redakcji.
Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów i poprawek redakcyjnych, oraz nie zwraca materiałów niezamówionych. Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam, ogłoszeń i innych materiałów płatnych. Jesteśmy członkiem Izby Wydawców Prasy Jesteśmy członkiem Krajowej Rady Winiarstwa i Miodosytnictwa „RYNKI ALKOHOLOWE” SĄ PRAWNIE ZASTRZEŻONYM ZNAKIEM TOWAROWYM
WYDAWCA: Kartel Press SA ul. Szosa Bydgoska 56, 87-100 Toruń tel./fax 0 56 654 85 08, 0 56 654 72 61 http://www.kartel.com.pl e-mail: kartel@kartel.com.pl ZARZĄD: Sławomir Wiśniewski Jerzy Warlikowski Iwona Małgorzata Wiśniewska
Cytat miesiąca Nie będziemy budować polskiej grupy spirytusowej. Koncepcja utworzenia tego holdingu nie ma w ogóle podstaw ekonomicznych. Krzysztof Żuk, wiceminister skarbu („Rzeczpospolita”, 14.12.2007 r.)
RYNKI ALKOHOLOWE
styczeń 2008
1
WYROBY SPIRYTUSOWE
Producenci whisky
Compass Box fot. autor
Co miesiąc na łamach „Rynków Alkoholowych” opisuję jeden zakład produkujący szkocką whisky. Ten artykuł dla odmiany chciałbym poświęcić nie konkretnej destylarni, ale niezależnej firmie rozlewniczej. Wyprodukowana whisky może być butelkowana przez producenta i jest to wtedy oficjalna edycja trunku, lub destylat może być sprzedany firmie rozlewniczej. Do najbardziej znanych firm zajmujących się skupowaniem destylatów należą: Gordon&MacPhail, Douglas Laing czy Signatory. Istnieje wiele mniejszych i zupełnie małych firm sprzedających rozmaite whisky pod swoją nazwą. Compass Box jest z pewnością jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się niezależnych dystrybutorów. Taką opinię potwierdzają liczne nagrody przyznane między innymi przez „Whisky Magazin” – największe i najbardziej wpływowe angielskie pismo na temat whisky, które uznało CB za innowatora w swojej branży – Innovator of the Year award – w latach 2002, 2003 oraz 2006. Drugi magazyn, tym razem amerykański „Malt Advocate Magazine”, uznał natomiast tę firmę za innowatora w latach 2002 oraz 2003. John Glaser twórca i właściciel firmy Compass Box zarejestrował ją w listopadzie 2000 roku. Jego głównym celem było powołanie zupełnie nowej – „butikowej” spółki tworzącej whisky mieszane i vatted. W związku z tym, że John jest niezwykle ciekawą postacią, chciałbym poświęcić mu kilka linijek tego artykułu. Może wydawać się to dziwne, ale Glaser jest absolwentem literatury, a swoją przygodę z trunkami zaczął jako sprzedawca w sklepie alkoholowym w Waszyngtonie. Żądny przygód i praktycznej wiedzy wyjechał do Burgundii do pracy w winnicy. Po roku wrócił natomiast do Stanów Zjednoczonych i rozpoczął pracę w firmie sektora FMCG. W 1993 roku został menedżerem Johnnie Walkera na rynek amerykański, a już pięć lat później dyrektorem odpowiadającym za marketing JW na cały świat. John zwraca dużą uwagę na nieodkrytą jeszcze magię whisky zbożowych – przez długi czas zupełnie niedocenianych.
32
styczeń 2008
RYNKI ALKOHOLOWE
W produkcji natomiast kieruje się zasadą jak najmniejszej ingerencji w whisky podczas procesu butelkowania. Nie używa również karmelu, który zmienia barwę whisky na ciemniejszą i tym samym w sztuczny sposób ją postarza. Nie stosuje procesu zimnej filtracji (chill filtration), w trakcie której trunek schładza się do temperatury od 2 do 10°C i przeciska się przez szereg papierowych filtrów. Proces ten wygładza i oczyszcza whisky, ale ma też swoje słabe strony, whisky traci bowiem odrobinę barwy i smaku. Technologia ta została opracowana w latach 70. na zamówienie firmy Teacher’s w Pentlands Scotch Whisky Research. Producentowi temu zwrócono partię towaru z Chicago z powodu jej mętności. Przyczyną tej nieklarowności był strajk dokerów i whisky musiała leżeć w porcie na mrozie przez kilka tygodni. Po tym wydarzeniu cała branża zaczęła stosować ten proces filtracji i teraz, bez względu na temperaturę serwowania czy dodatek lodu, whisky jest idealnie klarowna. Kolejną rzeczą, która wyróżnia CB na tle innych producentów, jest fakt, że na ich butelkach nie znajdziemy nigdy określenia wieku trunku. John wychodzi bowiem z założenia, że nie wiek, tylko jakość whisky jest najważniejsza, a kierowanie się tylko i wyłącznie wiekiem jest często niesłuszne. W większości przypadków whisky zyskuje z wiekiem, ale nie jest to jednak bezwzględnie obowiązującą regułą. Ostatnią zasadą Johna, z którą nie zgodzę się do końca, jest picie każdej whisky w jakikolwiek sposób nam smakuje. Poleca on również spożywanie tego trunku w koktajlach. Zgodzę się z tym, jeśli mamy na myśli podstawowe standardowe blendy nie najwyższej jakości, ale jeśli mówi się o whisky tworzonej z pasją, to nie mogę zrozumieć takich sugestii. Jestem zdania, że ekskluzywnym trunkom należy poświęcić odrobinę uwagi i dokładnie je ocenić. W bogatej ofercie producenta znaleźć możemy między innymi takie pozycje: – Hedonism – mieszanka whisky zbożowej (vatted grain) produkowana tylko i wyłącznie przez CB;
– Asyla – blend stworzony w połowie z jęczmienia, a w połowie z whisky zbożowej, w wieku pomiędzy 10 a 12 lat. Sama nazwa trunku wzięła się od liczby mnogiej angielskiego słowa asylum – czyli azyl; – Eleuthera – pure malt – nazwa tej whisky wzięła się od małej wyspy na Bahamach, na której Glaser postanowił założyć CB. Według znanego konesera whisky Dava Brooma, dziennikarza „Wine Magazine” oraz autora wielu książek o tematyce whisky, jest ona idealnie zrównoważona. Zamiarem Johna było stworzenie whisky, która byłaby bardzo torfowa i dymna, ale z drugiej strony charakteryzowałaby się delikatną słodyczą; – Oak Cross – typowy pure malt. Mieszanka beczek z amerykańskiego i francuskiego dębu oraz, jak zapewnia twórca, ze specjalnych beczek zwanych oak-cross, których spód i góra wykonane są z francuskiego dębu, a boki z amerykańskiego. Właśnie ten rodzaj beczek dał nazwę tej whisky; – Flaming Heart – pierwsza whisky z serii ściśle limitowanych. Tylko 6 beczek, czyli około 2100 butelek zostało wyprodukowanych; – The Spice Tree – pure malt – wszystkie składniki są 10-letnie. Nazwa trunku wzięła się od licznych przypraw wyczuwalnych podczas degustacji. Dodatkowo w ofercie CB znaleźć możemy takie pozycje, jak Juveniles – vatted whisky, Magic Cask, The Double Single, The Peat Monster – kolejny, z vatted malta, polecana maniakom torfu i regionu Islay, czy Orangeria. Ta ostatnia to whisky połączona ze skórkami z pomarańczy oraz licznymi przyprawami. W związku z tym, że nie można dodawać do szkockiej whisky żadnych aromatów smakowych, trunek ten nie może nosić miana whisky i zakwalifikowany jest jako spirit. Nie należy nazywać go również likierem, nie dodano bowiem do niego grama cukru. Łukasz Sosiński Autor prowadzi szkolenia specjalistyczne z zakresu whisky www.pickandtaste.pl