Paluzee november 2014 by Paluzee magazines

http://paluzee.nl http://facebook.com/AquariumverenigingPaluzee - -

-2-

Opgericht 6 november 1970 44e jaargang

November 2014

HET BESTUUR: Voorzitter

HENK BRETVELD Zoetermeer E-mail: voorzitter@paluzee.nl

Secretaris

Vacature E-mail: secretaris@paluzee.nl

Penningmeester

HAROLD VAN HULST Zoetermeer E-mail: penningmeester@paluzee.nl

Lid

MARLĂ&#x2C6;NE REEUWIJK Bergschenhoek E-mail: m.reeuwijk@paluzee.nl

techn.commissie

Forum beheer

Lid

JAN BAKKER Zoetermeer E-mail: j.bakker@paluzee.nl

WWW.PALUZEE.NL -3-

079-3418014

079-3619331

079-3414384

-4-

Agenda Zaterdag 1 november Huiskeuring

Ab Ras

Dinsdag 18 November

Ab Ras

Uitslag huiskeuring 2014

Dinsdag 9 December

Jos Moolenaar

Biotopen van de Amazone

PALUZEE JAAROVERZICHT 2014 Datum 07-10 28-10 18-11 09-12

Onderwerp Laat je aquarium zien Labyrintvissen Uitslag huiskeuring Biotopen in de Amazone

Spreker Allen Theo Verheij Ab ras Jos Moolenaar

-5-

Van de Voorzitter Beste Leden, Alweer het November nummer van Paluzee wat bij u in de digitale “bus” valt. Meteen ook een uitnodiging voor het bijwonen van de uitslag avond van de Huiskeuring 2014. Op 18 november ontvang ik u graag van af 19.30 uur in onze zaal van buitenhage voor het bijwonen van de uitslag avond. Keurmeester Ab Ras is door 6 deelnemers uitgenodigd om hun aquarium te bekijken en te beoordelen. Voorzien van mooie foto’s zal hij de uitslag presenteren en kunt u genieten van al het moois wat onze hobby te bieden heeft. Ook is er nog een verloting met mooie prijzen welke beschikbaar zijn gesteld door onze adverteerders en andere ondernemers. Even wat anders, heeft u ook zo genoten van onze vorige avond waarop 7 paluzee leden aan de hand van foto’s hun aquarium aan de aanwezigen lieten zien en ook aangaven wat er goed ging en waar ze nog vragen over hadden. Ook mooi om te zien hoe beginnende en gevorderden aquarianen verschillende stijlen van inrichten hebben. Ook hierover konden tips en trucs worden uitgewisseld. Ook dit was weer een geweldige avond waarop ook veel met elkaar gesproken en gelachen werd. Graag zie ik u allen op de uitslag avond van 18 november aanstaande, Henk Bretveld

-6-

Vooruitzien Dinsdag 18 november de uitslag van de Paluzee huiskeuring 2014. Op dinsdag 18 november presenteert de NBAT keurmeester Ab Ras de uitslag van de Paluzee verenigingskeuring 2014. Op deze avond zullen de aquariums van Ron Bruyns, Ferry de Winter, Jacques de Jong , Willem van Wezel en Henk Bretveld te bewonderen zijn. Voorzien van commentaar zal Ab alle aquariums bespreken aan de hand van de keuringswijzer. Onze verenigingsfotograaf Simon Post heeft alle aquariums weer gefotografeerd en kunt u deze bewonderen. Uiteindelijk is er natuurlijk een winnaar en aan het einde van de avond zal Ab de deelnemers dan ook verlossen uit de spanning door het bekend maken van de winnaar. U komt toch ook? Bestuur Paluzee

-7-

-8-

De zwarte neon. Deze keer gaan we het eens hebben over een visje dat iedereen kent:

Hyphessobrycon herbertaxelrodi,

oftewel de zwarte neon. Dit visje is eigenlijk in elke aquariumwinkel wel te vinden en menigeen heeft ze ooit gehouden. Een uitgebreide beschrijving kunnen we dan ook achterwege laten. Het plaatje zegt genoeg. De zwarte neon is echt zo’n visje dat bewijst dat schoonheid niet altijd een kwestie is van felle kleuren. Het visje komt uit Brazilië uit het stroomgebied van de Rio Paraguay. De zwarte neon is een echt scholenvisje, dat we in een wat grotere groep moeten houden. Dan zullen we zien dat ze een natuurlijk gedrag vertonen en dat ze mooi op kleur komen. Dat natuurlijke gedrag houdt niet in, dat ze zich de hele dag met formatiezwemmen bezighouden, maar gezelschap van soortgenootjes is ook voor deze visjes wel erg belangrijk. De zwarte neon is een ideaal visje voor een mooi beplante gezelschapsbak. Een flinke school van deze 4 tot 5 centimeter groot wordende visjes vormt dan een mooi contrast met meer kleurrijke visjes die dan bij voorkeur ook nog een iets andere vorm moeten hebben. Denk dan bijvoorbeeld aan andere karperzalmpjes, zoals Hyphessobrycon robertsi, de sikkeltetra of Hyphessobrycon rosaceus, of Hyphessobrycon pulchripinnis, de citroentetra. Maar eigenlijk kun je ze met alle andere gangbare rustige kleine visjes prima houden. Geef ze dan niet te hard water met een temperatuur van 23-28°C, niet te fel licht en niet alleen droogvoer, maar ook klein levend grut, al dan niet uit de diepvries, dan heb je er het langst plezier van.

-9-

Waar zijn de bakken met terrassen gebleven? Waar zijn toch de bakken met terrassen gebleven? Dat is een vraag die ik al lange tijd heb liggen en die ik onlangs weer heb geactiveerd..De laatste jaren kennen we eigenlijk alleen nog de bekende gezelschapsaquaria met een naar voren aflopende grindbodem. Achterin een redelijk aantal cm aan grind, variërend van 8 tot 15 cm, naar voren aflopend tot een paar centimeter bij de voorruit. Een redelijk aantal jaren geleden was het een heel gewoon iets om te werken met terrassen in het aquarium. Dat doet wat met de hoogte- en dieptewerking. En dat doet iets met de planten. Door het creëren van hoogteverschillen in het aquarium ontstaat diepte. Een tweede voordeel is dat je de planten beter kunt laten groeien. Zo hoeven ze minder hoog te groeien om te profiteren van de lichtintensiteit en kunnen daardoor compacter blijven. Het scheelt nogal of een Plant vanaf de bodem een 40 tot 50 cm moet overbruggen naar het oppervlak, of dat daar een derde of helft vanaf gaat door gebruik te maken van terrassen. Terrassen kunnen op een aantal manieren worden vervaardigd. Je kunt spreken van vaste en verplaatsbare terrassen. Bij de vaste terrassen kun je denken aan het vast monteren met lijm aan de bodemplaat het is dan één geheel. Een nadeel hiervan is dat je dit geheel niet zomaar kunt aanpassen Bij een verandering, die je wilt toepassen, zal je letterlijk een deel moeten slopen. Dat is nogal ingrijpend. Van tevoren een plan maken is dus belangrijk. Op deze manier kan ook aan de bodem gedacht worden. Daar waar een plantengroep komt te staan, kun je rekeninghouden met de hoogte van de bodem. Ook kun je rekening houden met het aanbrengen van een voedingsbodem in dat specifieke gedeelte. Waar waterplanten komen te staan, kan worden volstaan met bijvoorbeeld een simpele grindbodem. Op de plekken waar speciale behoefte is, bij een plantengroep, of een solitaire plant kan extra voeding worden aangebracht, bijvoorbeeld in de vorm van gedroogde rivierklei of groeibollen, met kleine stukjes turf. Daarmee kun je de kwaliteit van de bodem plaatselijk verzwaren.

- 10 -

Aan de hand van dit aquarium krijgen we een indruk van het gebruik van terrasbouw, ook al zien we de terrassen niet echt duidelijk. Maar let eens op: de voorgrond, het middenstuk en het achterdeel, maar let ook op het glooiende deel links en het steile deel rechts. Het zijn die hoogte verschillen die de diepte een accent geven en versterken. Wel te zien is dat er per terras gebruik wordt gemaakt van één plantensoort. Dat geeft vaak een rustige uitstraling. Maar hangt ook af van de grootte van het terras. Wees wat speels en niet al te statisch, zorg voor een natuurlijke aanblik. En kijk soms ook vooruit, i.v.m. begroeiing van alg en/of planten die ervoor komen. Met verplaatsbare terrassen worden terrassen bedoeld die niet vast zijn gehecht aan de bodem of wanden. Een simpel stuk hout of redelijk gehoekte steen kan al een terras vormen. Mooier is het om meerdere terrassen van hoogte te laten verschillen. Zo kun je een terras opbouwen met platte stenen. Verschillende steensoorten zijn uitermate geschikt (leisteen versteend hout, andere steensoorten). Informeer wel of het effect kan hebben op de watersamenstelling. Je kunt het gelaagd plaatsen, maar ook met losse brokken stapelen of vormen. Al moet je hier wel alert blijven dat er geen steen kan gaanrollen! Anders gaat een deel van de planten eraan, of mogelijk je voorruit! Dat zou toch wat zijn Een beetje transparante siliconenkit kan helpen. Een andere manier is om gebruik te maken van stukken hout als terrasafscheiding (wortel-,kien-, tropisch hout of kunstof plaatjes met een natuurlijk reliëf .Kurkschors en kurk werd in het verleden met regelmaat gebruikt. Maar na verloop van tijd verrotte de boel. Daarbij kon het een negatieve bijwerking op de waterkwaliteit krijgen. Later kwam het bekende PUR-schuim in beeld en werd daar het een en ander mee gebrouwen. och is het wel verstandig daar wat handigheid voor te hebben. En tegenwoordig kunnen we vele combinaties maken en smeren dat uit met Elastopur of een gelijkend materiaal. Maak er niet een bonte mengeling van, maar een beetje variatie kan gedurfd en creatief zijn. Zet niet alles op een rij, zoals op de tekening hiernaast. Wel is te zien dat er in de onderlaag grove kiezels worden gebruikt waar het grind op komt. Foto’s: Aqua terras design NBAT Gelezen in Aquatoni, het maandblad van A.V. Antoni van leeuwenhoek Assen

- 11 -

Planten/groei een probleem? door N.N. Bewerkt door Henk Bretveld.

Het goed houden van een aquarium is niet altijd gemakkelijk. Je bak is een grote biologische fabriek waar alles eigenlijk goed moet gaan, anders blijft het kwakkelen. Zeker het houden en goed houden van planten in een bak stuit nog al eens op problemen. Zelfs al gaat het een keer redelijk de goede kant op dan zijn er tal van bedreigingen die continu op de loer liggen. Natuurlijk zijn er voor al die bedreigingen oplossingen te bedenken. Echter de oplossing voor de ene liefhebber blijkt toch vaak niet de oplossing voor de andere te zijn. Dit komt omdat bij eenzelfde probleem er meerdere oorzaken kunnen zijn. Om het probleem op de juiste wijze aan te kunnen pakken moet dus de oorzaak bekend zijn anders is er geen juist oplossing te vinden. Dit klinkt misschien raar, maar eigenlijk is het vrij logisch. Als een auto niet start (probleem) kan de oorzaak zijn dat de benzine op is, of de accu is leeg. Het probleem kan dus simpel worden opgelost door in het ene geval benzine te tanken en in het ander geval de accu op te laden. Andersom werkt het niet, kortom het probleem is hetzelfde maar de oorzaak en de oplossing is anders. Op de vraag waarom planten het slecht doen is dus geen direct antwoord te geven.

Wat is dan de oorzaak van slechte groei?

Alle oorzaken zijn echter terug te voeren op het feit dat niet wordt voldaan aan de ideale groeiomstandigheden voor de plant. Als we ons nu eens een redelijk draaiende bak voorstellen met matige plantengroei, dan zijn er wel een aantal veel voorkomende oorzaken die tot problemen kunnen leiden als we achterover blijven zitten.

- 12 -

Verontreinigd water? We kunnen ons afvragen of we niet te veel voeren, dit komt echt vaak voor. Ook het houden van (te) veel vissen hebben een grote negatieve invloed op de conditie van ons aquarium water. Ook weinig in aantal maar wel grote vissen hebben het zelfde effect. Ook het niet regelmatig onderhouden van het filter kan een reden zijn. Uiteraard ook het niet of te weinig water verversen, Geen idee? Meet het water eens op nitraat en/of nitriet.

Gebrek aan juiste voedingsstoffen.

In elk water zitten voedingsstoffen, vissen maken ze de hele dag. Van belang is echter of alle benodigde voedingsstoffen voorradig zijn. Al is er maar één stof die ontbreekt dan krijgt u vroeger of later problemen. De meest simpele maar ook efficiënte oplossing is twee typen bemesting te gebruiken. Dit kan zijn een vloeibare ijzermest, deze blijft maar kort goed in de bak, en een mest voor alle overige stoffen welke lang werkzaam blijft. Of u gebruikt twee verschillende merken meststoffen . Uiteraard ook de halve dosis gebruiken!. Het mag duidelijk zijn dat een plant zonder voldoende en juiste voedingsstoffen langzaam weg zal kwijnen. Hoeveel mesten blijft altijd een lastig te beantwoorden vraag. Als je van niets naar iets gaat en resultaat ziet na enkele dagen bij de snelgroeiers, dan zit je goed. Blijf in zijn algemeenheid ver onder de voorgeschreven doseringen, anders profiterende algen mee. Hoeveel exact voor jouw bak noodzakelijk is zul je proefondervindelijk moeten vaststellen. Het gebruik van ‘zware voedingsbodem’ is uit de tijd. Natuurlijk kan het wel zinvol zijn om specifieke planten met speciale eisen ter plaatse iets speciaals toe te voegen in het grind bij de wortels, zoals kleibolletjes of turfplaatjes.

- 13 -

Het oudste en voordeligste adres voor al uw dierbenodigdheden.

Storkstraat 8 2722 NN Zoetermeer

Tel.: 079-3164961 www.diervoederszoetermeer.nl

Openingstijden :

maandag t/m donderdag 9.00 - 18.00

Waterbeweging

vrijdag 9.00-21.00

zaterdag 9.00-17.00

In zijn algemeenheid kun je stellen dat stilstaande waterzones probleemzones worden. Alles zal hier bezinken en ook kan het ter plaatse zuurstofarm worden. Ideaal voor blauwe algen en ander prut waar we geen zin in hebben. Voldoende waterbeweging in de bak is dus noodzakelijk. Voldoende is ook genoeg. Planten die staan te wapperen en te bewegen in de stroming zijn helaas ook een prooi voor algen. Mijn ervaring is dat een pomp die zoâ&#x20AC;&#x2122;n 200 liter per uur kan doen wel het minimum is voor een aquarium van 120 x40 x 40 centimeter, 640 liter per uur voldoet ook nog goed. Grotere capaciteiten zijn niet zinvol. Als vanaf nul gestart moet worden is het misschien raadzaam een redelijk grote pomp te nemen. Een te grote capaciteit kan nog geknepen worden, maar een te kleine kan niet worden opgevoerd. Ook kan bij een grote pomp in een later stadium nog een CO2- reactor worden geplaatst, wat niet goed gaat bij een kleine.

- 14 -

Te hoge pH De pH van water in de bak, afkomstig uit de kraan, zal schommelen van 7,8 tot 8,5. Zonder foefjes zullen de planten zich hierbij niet helemaal happy voelen. De pH behoort te liggen op 6,8 tot 7,2 dus rond neutraal 7 aanzuren is hier dus de oplossing en dit kan op legio manieren. Thee zonder suiker niet opdrinken, maar in de bak gieten. Door het looizuur in de thee gaat de pH omlaag. (Wees hier uiterst voorzichtig mee!) het resultaat is echter gering, maar misschien voldoende. Enge zuren toevoegen; hieronder versta ik: zoutzuur, salpeterzuur, fosforzuur enzovoort. Deze zuren zijn eng omdat ze ten eerste gevaarlijk zijn (ze bijten) en ten tweede omdat ze niet gebufferd zijn. Niet gebufferd wil zeggen dat bij het langzaam of zelfs zeer langzaam toevoegen de pH vanaf 8,5 langzaam naar beneden gaat naar 7,5 en dan zonder stoppen door één extra druppel ineens 7 overslaat en bij 4 verder naar beneden gaat. Dit is einde van uw vissen leven. CO2 toevoegen is vaak de meest effectieve methode om tegelijk de pH op 7 te zetten door een goede dosering en het veel voorkomende CO2 gebrek in water op te heffen. Bij een gebrek aan CO2 in de bak is het moeilijk ademhalen voor de planten. Ze hebben dan de keuze tussen stikken of bicarbonaatassimilatie toe te passen. Bicarbonaatassimilatie wil zeggen: carbonaathardheid omlaag trekken en kalk afzetten op de bladeren, twee nieuwe problemen veroorzaken dus. CO2 toevoegen kan op een aantal manieren, bijvoorbeeld met de gistmethode, zeer goedkoop en ook efficiënt, dus ideaal om het eens uit te proberen. Ook kan het met een volautomatisch installatie, gekocht of bij elkaar gesprokkeld. Vraag rustig eens een van de leden van de vereniging hoe dat nu precies werkt.

Verkeerd licht

Nog te vaak worden TL-lampen gebruikt boven het aquarium die hier niet voor geschikt zijn, bijvoorbeeld Philips kleur 33, een prima lamp voor in de keuken of in de schuur, maar absoluut niet geschikt voor het aquarium. Ook een voorbeeld is de Gro-lux lamp, een leuke lamp voor de laatste sfeerverlichting laat op de avond, maar niet om planten te laten groeien. Deze lamp is wel te gebruiken als extra lamp, maar dus niet als groeilamp. Welke lampen dan wel gebruiken? Kies bijvoorbeeld uit de 80- of 90-serie van Philips of de 11 of 21 van Osram.

- 15 -

Afwijkende temperatuur Een redelijk ideale groeitemperatuur is circa 25 °C . Vaak wordt er te gemakkelijk van uit gegaan dat eenmaal ingesteld, soms jaren geleden, deze temperatuur nog steeds 25 °C is. Zelf ben ik er ook al eens achter gekomen dat mijn thermostaat kapot was en hij waarschijnlijk al zon twee weken af stond. Meten van de temperatuur bij het water verversen is één van de meest simpele oplossingen.

Verkeerde bodem

De meest ideale bodem volgens de laatste literatuur is fijn grind van twee à drie millimeter, verkrijgbaar in zakken tot 25 kilogram. Ook een leuk alternatief is leislag, dit is een stuk donkerder. Op grof grind druk je de planten kapot en zand slaat dicht van het vuil. Grind heeft dus nog een voordeel ten opzichte van zand. Als je grind gebruikt heb je ook door temperatuurverschillen waterstroming door de bodem. Op de grindkorrels zetten zich altijd bacteriën af zodat de bodem gaat werken als een biologisch filter.

EICHHORNIA DIVERSIFOLIA door Christel Kasselman

Eichhornia: naar de Pruisische minister J.A.Fr.Eichhorn (1779-1856); diversifolia: verschillend van blad, slaat op de verschillen gevormde onderwater en bovenwater bladeren; Verspreiding: van de Antillen (Cuba, San Domingo) tot Het Guyana gebied en Brazilië.

Beschrijving

Kruidachtige waterplant, de habitus lijkt op Eichhornia natans. De bladeren boven water zijn (2-) 4-5 cm lang en 2-3 mm breed. In het aquarium ook tot 9 cm lang en 5 mm breed. De bladschijf van de drijfbladeren is 2-6 cm lang, gesteeld en ongeveer 0,8-2 (2,3) cm x 0,8-1,6 (2,5) cm groot. De bloeiwijze is tot 5 mm lang, gesteeld en bestaat uit 2 tot 3, zelden 4 helblauwe, of min of meer blauw- violet gekleurde bloemen. De bloemen hebben een doorsnee van 1,0-2 cm, iets groter dan die van Eichhornia natans. De spatha is tot 1,5 cm lang, uitgespreid ongeveer 5 mm breed.

- 16 -

De binnenste bloemdekbladeren zijn 1,5 cm lang en 0,6 cm breed, de buitenste zijn iets kleiner, ze zijn aan de basis tot een 1,2-1,5 cm lang buisje vergroeid. Een van de binnenste dekbladeren is van een geel vlekje voorzien, dat een enkele keer slechts zwak uitkomt. Het kapsel van het zaadje is ongeveer 1 cm lang en 2 mm dik.

Ecologie

In maart 1986 vond ik E. diversifolia op twee verschillende plaatsen innoordelijke Pantanal in de staat Mato Grosso in Brazilië: 18 km zuidelijk van Poconé: Luchttemperatuur +27°C om 10.00 uur, wa tertemperatuur +28°C aan de oppervlakte, pH-waarde 5,5 GH en KH kleiner dan 1 °DH, 18μS. De planten groeien in een groot moerasgebied met stilstaand water. Het water was licht troebel, de bodem modderig . E. diversifolia kwam opeen waterdiepte tot ongeveer één meter voor Cuiaba in de richting van St.Antonio; 8 km voor St. Antonio. Luchttemperatuur +28°C om 11.00 uur, watertemperatu ur +35°C aan de oppervlakte, +25°C in 50 cm diep water; pH -waarde 7 ,2-7,3; GH en KH minder dan 1 ° DH, 25 μS. E. diversifolia groeit hier in plassen met stilstaand water. Het water was helder, de bodem lemig-modderig, de planten bevonden zich een dun modderlaagje.

Cultuur

Naar mijn menig is E. diversifolia net als zoals E. natans een veeleisende ,maar beter geschikte cultuurplant. Meerdere malen zag ik stevige exemplaren in Nederlandse aquaria. De soort is eveneens lichtbehoeftig, doch de bladeren aan de onderste loten worden niet zo snel zwart zoals bij E. natans wordt beschreven. Zoals de voorgaande cultuurervaringen tonen, schijnt ook een zacht, licht zuur tot neutraal water voor een gezonde groei van belang te zijn. Ofschoon men voor een juiste determinatie de bloeiwijze nodig heeft, kan men als het om sterke in het aquarium gegroeide exemplaren gaat in de regel wel aannemen dat het m de Amerikaanse E. diversifolia gaat. Slecht gedijende, kwijnende stekken van E. diversifolia kunnen niet zeker van E. natans, de gewoonlijk kleiner blijvende soort, worden onderscheiden. Op grond

- 17 -

van deze problematiek is het ook niet verrassend, dat beide soorten steeds weer (ook in de aquaristische literatuur) met elkaar worden verwisseld.

Opmerking

E. natans en E. diversifolia kunnen te cultiveren, beter geschikte soort. Een juiste onderscheiding kan echter ook hier slechts aan de hand van de b loei- wijze geschieden. Bron: AQUA PLANTA 3-87

Het BRITA Waterfiltersysteem Enige maanden geleden had ik wat bezoek over de vloer. Zoals dan eigenlijk altijd wel het geval is kwam het gesprek uiteraard op het aquarium. De dame in kwestie was redelijk geïnteresseerd en vroeg door naar de tijd welke in de hobby gaat zitten en hoe en wat over water, waterkwaliteit en dergelijke zaken. Daarbij kwamen ook zaken als filteren, biologisch en mechanisch, aan de orde. Hierbij bood zij mij vriendelijk een praktisch nieuw en ongebruikt Brita Waterfiltersysteem aan, met de vraag of ik daar wat aan zou hebben. Mijn antwoord was dat ik dat echt niet zou weten, maar dat ik me er eens in zou verdiepen, Uiteraard had ik me bij het vóór de eerste maal vullen van mijn bak (100x50x40) al op de hoogte gesteld van de waterwaarden uit de kraan. Die zijn als gemiddelde waarden van het internet af te plukken. Nu is mijn watercontrole systeem niet het meest geavanceerde systeem maar een eenvoudig sys-teem van stripjes die op verschillende vlakjes bij verschillende waterwaarden verkleuren. Voor mij een voordeel dat ik niet op enigerlei wijze kleuren ongevoelig ben. Het zijn de stripjes van eSHA AQUA quick TEST. Gemeten worden: CL2 (chloor), op een schaal verdeling van 0, 0.8, 1.5, en 3.0 mg/L pH, op een schaal verdeling van 6.4, 6.8, 7.2, 7.6, 8.0 en 8.4 KH, op een schaalverdeling van 0, 3, 6, 10, 15 en 20 in ºDuitse hardheid TH op een schaalverdeling van <8, >7, >14 en > 21 º NO2 op een schaalverdeling van 0, 1, 5, 10, 25 en 50 mg/L Tot slot NO3 op een schaalverdeling van 0, 10, 25, 50, 100, 250, 500 mg/L

- 18 -

Alle tussenliggende waarden dien je dus op grond van de verkleuring min of meer zelf in te schat-ten. Nu wil ik niet de discussie aangaan over hoe betrouwbaar en hoe exact deze stripjes de waarden aangeven, maar ze kunnen wellicht wel consequent zijn in wat ze aangeven. Daar ga ik dan maar van uit. Hieronder volgt een tabel van gemeten waterwaarden waarbij de eerste tabel water uit de kraan is, in de late avonduren. Daarna met één keer door het filter halen en een tweede maal filteren.

Chloor pH KH TH NO2 NO3

Kraan spoor 7.3 10 12 0 0

1x filteren spoor 7.2 10º <6º 0 0

2x filteren spoor 6.8 6º <6º 0 0

Mijn persoonlijke conclusie is dat met dit waterfiltersysteem de pH, KH, en TH waarden duidelijk zijn te verminderen. Chloor heb ik 1x maal getest, dat wil zeggen een concentratie van minder dan 5% (Natriumhypochloriet volgens etiket op de chloor fles). Van deze 5% oplossing heb ik 5 ml op één liter water opgelost. De verkleuring van het stripje liep van de schaal. Maar dit is dan ook een oplossing die je nooit uit een kraan zult krijgen. Na 8x filteren was de gemeten waarde ongeveer 0.8 mg/L. Daarna kreeg ik de waarde niet meer omlaag. Ik vermoed dat het filterelement nu door chloor was verzadigd. Maar het werkt dus wel!

- 19 -

- 20 -

Het gebruik van het BRITA waterfiltersysteem is niet echt gebruikers vriendelijk. Het systeem be-staat uit een buitenste kan, waarin een kleinere kan zit waar daar onderin dan weer het filterelement is geplaatst. Het filterelement komt een paar centimeter boven de bodem van de buitenste kan uit. Als je dan de binnenste kan gevuld hebt met 1 liter water, zakt dat water door het filterelement totdat de wet van de communicerende vaten in werking treedt. Met andere woorden als het waterniveau van de binnenste en buitenste kan op gelijke hoogte staan, na ongeveer een halve liter, loopt het filter niet meer door. Dan moet je eerst de buitenste kan leeg gieten. Ik heb dat bij mijn waterwissels opgelost door de binnenste kan niet meer in de buitenste kan te doen. Ik zet nu de binnenste kan met behulp van twee glazen plaatjes, maar dat kan natuurlijk ieder ander plaatje of plankje zijn, direct op mijn met te filteren water te vullen emmer. Biertje erbij, tweede emmer met water op temperatuur ernaast en met een liter maat gooi ik het water over. Gaat niet snel. Een 10-tal liters zal ongeveer een minuut of 20 duren. Maar ja, dan moet je maar geen hobby er op nahouden. Volgens de gebruiksaanwijzing van BRITA gaat een filterelement bij een hoge waterhardheid (> 15º DH) ongeveer 100 liter mee. Ikzelf houd 150 liter aan, gestaafd door het gefilterde water na 150 liter weer te testen. Dit zijn voor mij ongeveer 5 waterwissels. Systeem naam: BRITA MARELLA COOL. Systeem en filterpatronen zijn niet echt makkelijk te vinden. Hier in Zoetermeer haal ik de filters in het Stadshart, bij “De Tuinen” in de Stadshart Passa-ge. Het is aan de lezer om te bepalen of hij/zij dit systeem wat vindt. De gevonden waterwaarden zeggen mij genoeg, in combinatie met het zacht-zure en zachte water dat ik voor mijn bak en in-houd aan vissen bestand zoek. Doe er je voordeel mee zou ik zeggen. Carlos Gonzales Zoetermeer 2014

- 21 -

Eendekroos de oplossing voor alg problemen? Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent - BelgiĂŤ

Vaak wordt verondersteld dat kroos weinig waarde heeft als drijfplant in een aquarium. Wanneer een aquarium goed draait en er geen problemen zijn met de plantengroei en de waterkwaliteit, dan is dit ook wel zo. Kroos vermeerdert zich namelijk zeer snel en al gauw ligt er een deken van deze plantjes op de oppervlakte van het water. Dit houdt natuurlijk het licht, waar onze planten het van moeten hebben, in belangrijke mate tegen. Daar ik een fanatieke aquariaan ben, heb ik een aantal kleine en grote aquaria waarin zich af en toe natuurlijk ook wel eens problemen voordoen. In de meeste van mijn bakken laat ik het kroos (Lemna minor] welig tieren. Totdat het tapijt te dik wordt. Dan schep is het af tot nog geen tiende van het wateroppervlak is bedekt. Het kroos kan dan weer alle kanten op. Nu heb ik een jaar geleden een aquarium van 150 x 50 x 50 cm opnieuw ingericht en ik kon deze bak niet aan de gang krijgen. Ik probeerde van alles (ijzer, plantenvoeding, veel Vallisneria, water verversen enz.), maar de algen (bruine, blauwe en draadalgen) bleven groeien, terwijl de planten (zelfs Waterpest en Hoornblad) verkommerden. Als liefhebber baal je daar natuurlijk van en ik probeerde van alles. Alle algen weggehaald en maar weer eens een dot kroos erbij. De algen begonnen alweer snel te groeien, maar ook het kroos begon aan te slaan. Na een dag of tien was het water-oppervlak bedekt met kroos en sommige planten begonnen al nieuwe bladeren te krijgen. De algen daarentegen werden snel minder en na een maand waren deze geheel verdwenen. Alle planten groeiden nu goed en er kon alweer wat kroos worden weggeschept. Sinds een maand of drie draait deze bak nu probleemloos, dankzij het simpele Eendekroos. Voor een aquarium heeft dit plantje dus wel degelijk waarde. Het is namelijk zo, dat in de natuur het kroos veel voorkomt in water met veel organische verontreiniging. In mijn bak had ik, ondanks gebruik van een voedingsbodem, slechte planten, vele algen en ook veel organisch afval. Het kroos kon hier goed op

- 22 -

gedijen en heeft in korte tijd de afvalstoffen in het water gedecimeerd. De algen kregen toen geen kans meer en de planten konden weer groeien. Wanneer u dus een bak met problemen heeft, dan zou ik zeker eens het zogenaamde Eendekroos proberen. Baat het niet, het schaadt ook niet. In Nederland komen vijf kroossoorten voor. Het kroos dat ik heb gebruikt komt het meest voor. Het heeft vier schijfvormige blaadjes, die aan beide zijden groen zijn en ĂŠĂŠn worteltje. De Lemna minor bloeit zelden en heeft minuscule bloempjes. Gebruik geen kroos in kweekbakken, er zitten soms klokdiertjes, poliepen en andere voor vissen schadelijke diertjes tussen.

Visziekte nummer 1 witte stip of lchthyophthyrius multifiliis.

Een van de ziektes die heel veel voorkomen bij onze vissen. In dit zeer uitgebreide en complete artikel kunt er alles over lezen.

Inleiding

'Witte stip' is misschien wel de meest gekende of voorkomende infectie met trilhaardiertjes bij vissen en is zelfs met het blote oog te herkennen. De vissen vertonen namelijk witte puntjes op het lichaam en de vinnen. Maar ondanks het feit dat hij door (bijna) iedereen gekend is, worden er toch nog vele onwaarheden over verteld. Ook de behandeling gebeurt niet altijd volgens de regels van het spel (of de kunst!?), zodat de parasiet de reputatie gekregen heeft van immuun te zijn! Zalmsoorten en vooral tetra's zijn in het algemeen het eerst aangetast. Ook Botia's (macracandra of clownvisje) lijken echte stipmagneten, misschien ook wel omdat op deze huid of kleur de witte puntjes het best opvallen, vooral op de donkere delen dan. Het zijn echte barometers bij het uitbreken van stip: ze kunnen reeds witte puntjes hebben terwijl de andere vissen nog geen uitwendige tekens vertonen. Het ziektebeeld komt meestal tot uiting na het aanschaffen van nieuwe vissen. Liefhebbers die hun discussen boven de 30oC houden, zullen zelden of niet last hebben van deze parasiet. Maar niet iedereen doet dit. Bovendien heb ik de laatste tijd meer en meer witte stip gevonden bij liefhebbers, zelfs een gemuteerde (?) vorm: niet met de traditionele hoefijzervormige kern, maar met een volledig

- 23 -

ronde kern. Daarom dit artikel. De naam komt uit het Grieks en het betekent in feite ‘visluis met vele zonen’ wat veel zegt over de vermeerderingscapaciteit van de parasiet.

Ethologie

De witte stippen, in feite kleine blaasjes, bevinden zich onder de slijmhuid van de vis. Ze werken irriterend en veroorzaken schade die meestal een secundaire bacteriële infectie tot gevolg heeft. De infectie vangt aan als de jonge parasiet (in dit stadium 0,03 tot 0,04 mm groot) door de beschermende slijmlaag van de vis dringt. De parasiet boort zich als het ware door de bovenste lagen van de opperhuid en het epitheelweefsel wordt geïrriteerd. Het volwassen stadium va witte stip zit niet op de vis zoals dikwijls wordt aanvaard, maar zit onder de slijmhuid. Op die manier wordt hij tijdens het groeiproces eigenlijk door de vis zelf beschermd. Het ganse lichaam is met trilhaartjes bezet en daardoor is de parasiet zeer beweeglijk. De parasiet kan zich zelfs tussen de opperhuid (epidermis) en de lederhuid (cutis) verplaatsen. Er ontstaan zo als het ware gangen die kunnen samenkomen. Zo kunnen ook meer dan één parasiet in één huidblaasje voorkomen. Rond de parasiet is er celwoekering van de opperhuid. De parasiet wordt bijna geheel omsloten door weefselblaadjes. De eerste stippen verschijnen op het zachtere weefsel van de kieuwen en de vinnen. Na een tijdje breekt de parasiet door de slijmhuid heen, verlaat de vis en valt op de bodem. In dit stadium heeft de parasiet zich omhuld met een soort capsule: een geleiachtig omhulsel. Deze capsules barsten open en 250 tot 2000 peervormige dochtercellen of sporen van ongeveer 30μm worden gevormd. De zwemsporen hebben vrij lange trimharen of ciliën. De vermeerdering gaat dus zeer snel en is afhankelijk van de temperatuur. Als discusliefhebbers zitten we hier dus niet al te best met onze vrij hoge temperaturen. Maar niet panikeren en verder lezen. Tussen de 12 tot 20 uur verlaten de dochtercellen de cyste en gaan op zoek naar een gastheer. Deze moet tussen de 33 en 60 uur gevonden worden, maar na 48 uur verliezen de meeste cellen al hun levenskracht. Het is enkel in dit vrijzwemmende stadium dat de parasieten met medicamenten kunnen gedood worden. Eens een gastheer gevonden, dringen ze door de slijmhuid van de vis en ronden zich af tot bolvormige witte stippen. De jonge parasieten veranderen geleidelijk van uiterlijk. De parasiet voedt zich met de rode bloedlichaampjes uit de haarvaten, de weefselsappen en de uiteenvallende opperhuidcellen of celresten. De ontwikkeling tot volwassen parasiet hangt ook af van de grootte van de vis en het aantal parasieten op de vis.'

- 24 -

Verschijnsel In een eerste stadium zijn vooral de kieuwen aangetast. De vis vertoont een versnelde ademhaling, maar buiten dit zijn er zijn nog geen uitwendige verschijnselen te zien. De eerste uitwendige stipjes (0,2-1,0 mm groot) worden meestal opgemerkt op de staart en de vinnen van de vis. Bij een massale infectie lijken het wel bleke vlekken op de huid. De vernielde en ontstoken (opper)huid kan in flarden loskomen. Dit veroorzaakt irritatie en de vis begint te schuren. De vissen kunnen ook apathisch reageren of geen vluchtreflex meer vertonen. In een verder stadium worden de vissen schichtig. Het zwemgedrag wordt onregelmatig en de ademhalingsproblemen worden meer uitgesproken (vooral in warm water). De borstvinnen plakken tegen het lichaam en de vissen zwemmen met dichtgeknepen vinnen. Soms liggen de vissen ook lusteloos op de bodem en vormen zo een Boven: een volwassen witte stip. Kenmerk is de nog gemakkelijkere prooi voor de pas uitgekomen dochtercellen die op zoek gaan naar een gastheer.

Diagnose

Witte stip is een vrij grote parasiet en is gemakkelijk op te sporen in een huidafstrijkje en onder een microscoop. Onder de microscoop, bij een vergroting van 1 00x, lijken de parasieten draaiende bollen. De trilhaartjes of ciliĂŤn zijn pas zichtbaar bij een vergroting van 200x of 400x. Enkel bij de volwassen parasiet is de hoefijzervormige kern te zien. Onderzoek van een dode vis kan nog uitsluitsel brengen omdat de parasiet nog enkele uren op een dode vis aanwezig blijft.

Behandeling

Hoewel het om de meest gekende of bekende parasiet gaat, zijn er toch nog veel misverstanden in verband met de bestrijding ervan: de parasiet kan enkel in het vrijzwemmende stadium gedood worden. Ernstig geĂŻnfecteerde vissen zijn moeilijk te behandelen omdat de parasiet in het huidstadium nauwelijks te bestrijden is. Door de levenswijze

- 25 -

moeten we de behandeling minimum vijf dagen aanhouden (en niet gedurende drie dagen zoals bijsluiters van sommige commerciële producten vermelden) om alle parasieten in dat vrijzwemmende stadium te kunnen krijgen en te kunnen doden. Na twee tot drie weken herhalen we de behandeling, om eventueel nieuw uitgekomen sporen te doden. (Bij vijvervissen kan de behandeling zelfs een maand aanslepen) .De hieronder vermelde behandelingen mogen ook niet samen gedaan worden. Tijdens de behandeling is het beter om het aquarium te verduisteren omdat sommige producten sneller afbreken onder invloed van licht. Ook is het aangeraden om tijdens de behandeling extra te beluchten: door de schade aan de kieuwen heeft de vis immers ademhalingsproblemen. a.

Antibiotica: komen niet in aanmerking omdat dit kan leiden tot resistentie. Enkel in geval van ernstige (secundaire) bacteriële infecties is het gebruik ervan te verrechtvaardigen. Warmtebehandeling: de temperatuur boven de 33oC houden gedurende enkele weken. In een beplant aquarium kan dit problemen stellen, hoewel de meeste planten deze warmtekuur wel overleven. De schokmethode (per 12 uur de tempera tuur laten stijgen tot 30oC en terug laten afkoelen tot 20 á 21oC is niet erg geschikt in een groot discusaquarium: door de grote calorische waarde van water en de te l age temperaturen voor de discussen) Methyleenblauw: 0,2 tot 0,3 g/100 1 gedurende minimum vijf dagen en minimum 21oC. Deze methode is te verkiezen omdat de methode ook de op de huid aanwezige parasieten gestoord worden. De parasiet wordt in zijn ontwikkeling geremd en verlaat vlugger de vis. Er is ook geen inkapseling meer van de uitzwem mers. Het product wordt ook door de kieuwen en het bloed opgenomen en bevordert zo de ademhaling. De biologische manier: gebaseerd op de levenscyclus van de parasiet, is misschien wel efficiënt maar niet altijd haalbaar voor de liefhebber. We kennen de pekel- en de transfermethode.

Nog enkele opmerkingen a.

Jonge, nog niet volledig rijpe parasieten kunnen zich ook voortplanten, zonder voorafgaandelijk inkapseling. Voorwaarde hiervoor is wel dat de parasiet volwassen is. Ze delen zich terwijl ze nog door het water zweven. Het aantal gevormde jonge parasieten is in dit geval wel kleiner. De jonge zwemmers moeten vlug een gastheer vinden: bij 20oC binnen de 55 uur. Een

- 26 -

c. d.

leegstaand aquarium is dus na drie dagen parasietvrij. Bij een pH lager dan 5,5 is er geen ontwikkeling. De ontwikkeling van de parasiet is afhankelijk van de temperatuur van het water. Bij 26oC verlaat de parasiet de gastheer al na 3-4 dagen (nadat we hem met het blote oog gezien hebben). Maar het is niet omdat we geen parasiet meer op de vis zien, dat alle sporen en parasieten (in gelijk welk stadium) vernietigd zijn. Verhoogde temperaturen verkorten het verblijf op de vis, maar ook de tijd om zwermen voort te brengen. De nieuwe vermeerdering gebeurt dus ook veel sneller. Enkel de temperatuur omhoog brengen helpt enkel indien we de temperatuur boven de 33oC brengen. Zo niet versnellen we enkel de ontwikkeling. Een besmette dode vis mogen we niet zomaar weggooien! De vis moet eerst ontsmet worden door de vis een nacht in verdund bleekwater of formaline met een scheutje bleekwater te dompelen. Beter nog is de vis open te snijden zodat ook de ingewanden ontsmet worden. Verbranden is een 'milieuveilige' oplossing. We moeten alleszins vermijden dat de cellen in openbare waters terecht komen waar ze enorme schade kunnen aanrichten. Buiten de fysische schade die de parasiet aanricht is er, net als bij alle andere parasieten, geen enkele reden waarom de parasiet de gastheer zou doden. De vis sterft aan de stress die de parasiet veroorzaakt. Een goede voorbehoedende maatregel is een geringe visbezetting: de sporen hebben minder kans om in de beperkte tijd een nieuwe gastheer te vinden.

Voor u gelezen in het magazine Discusvriend Auteur Eddy Leysen

- 27 -

- 28 -

HOE IK VAN MIJN SLAKKEN AFKWAM EN …. BLAUWE ALG KREEG. Door Loek van de Klugt

Bij het fotograferen van de aquaria in de districtskeuring Zuid Holland Noord 2009 kwam ik in een tweetal bakken een alleraardigst, klein blijvend kogelvisje tegen. Dat bleek Carinotreaodon travancorius te zijn. Toen ik ze later in de aquariumwinkel zag, kon ik de verleiding niet weerstaan er een drietal van aan te schaffen. Uiteraard speelde daarbij mee dat zowel mijn ‘rommelaquarium’ als het waterdeel van mijn paludarium vergeven was van vooral zwarte hoorntjesslakken. ’s Ochtends zaten de ruiten vol! Afschrapen en afvoeren hielp nauwelijks om de aanwas in toom te houden. Wat u zegt, ik voerde misschien wel wat te veel … Kort en goed, ik deed de drie kogelvisjes in het aquarium. Het resultaat was verbluffend: binnen enkele dagen was er geen slak meer te bekennen; ja, ook de hoorntjesslakken werden soldaat gemaakt! Ze werden gewoon uit hun huisje gezogen! Overigens gunden de kogeltjes elkaar het licht in de ogen niet, laat staan een nog overgebleven slak. Een enkele keer grepen ze elkaar bij de bek. Het aangevallen dier blies zich dan op tot een ballon die op knappen staat. Bijna beangstigend om te zien! Toen de slakken op waren, deed zich natuurlijk het probleem voor wat die kogeltjes dan te geven. Dat viel wel mee: ze bleken rode muggenlarf en grote watervlooien ook te lusten; liefst levend, maar uit de diepvries was ook geen probleem. Intussen had ik het grootste exemplaar in het paludarium gezet. Nou, die klaarde de klus in zijn eentje, al deed hij er uiteraard wel iets langer over. Probleem opgelost! Helaas niet helemaal: na een poosje kreeg ik in beide bakken blauwe alg en niet zo’n beetje ook. Dat begon er mee dat de planten ophielden te groeien. Ja, dan kun je er op wachten, is de algemene opvatting en dat klopt ook wel. Maar in dit geval lag het misschien toch nog iets anders. Ik denk namelijk dat er een verband met de slakopruimingsbrigade is, al zag ik dat niet zo meteen. Dus probeerde ik van alles, van de zo geroemde middeltjes van Easy Life, al dan niet in combinatie met CO2-uiteen- pilletje om de planten weer aan de praat te krijgen tot blauwealgbestrijding door middel van waterstofperoxide en de inzet van (gouden)

- 29 -

appelslakken. Geen enkel resultaat: de planten wilden niet groeien en de blauwe alg woekerde vrolijk voort. Opmerkelijkerwijs bleven de Mikrogeophagus altispinosus om de week eieren afzetten – wel verloor ik gaandeweg alle 35 Trichopsis pumilus die in de bak waren geboren. Uiteindelijk kwam ik via een opmerking van Dick Volmer van ‘De Rijswijkse’ op dé oplossing. In de aquariumhandel bleek zomaar verkrijgbaar te zijn het middel HS CyanoCell. Tien zandkleurige tabletten voor de somma van € 5,05. Eén tablet per 50 liter water zou de klus klaren. Eerlijk gezegd had ik er weinig vertrouwen in. Maar, niet te geloven, met een paar dagen gaven de algen de strijd op. Wat af te hevelen viel, ruimde ik uiteraard op. De appelslakken hielpen dapper mee! Overigens had ik de kogeltjes kort na het inzetten van de appeltjes naar het paludarium verhuisd, want die appeltjes durfden hun huisje niet meer uit! Toen er helaas één appelslak dood ging doordat hij tegen de afzuiging van het inmiddels geïnstalleerde, externe filter werd gezogen, werd zijn huisje dat ik met het slakkenlijk in het paludarium deponeerde dan ook binnen de kortste keren door de kogeltjes leeggegeten. Nadat Cyanocell zijn werk heeft gedaan, dien je volgens de gebruiksaanwijzing flink water te verversen. Dat deed ik dus; wat ik trouwens tijdens de plaag ook al royaal deed. Langzaam kwam er weer groei in de planten. Aanvankelijk kleurden de koppen van Hygrophila corymbosa fraai roodachtig, maar dat ging vlug weer over. Die kleuring trad opnieuw op toen ik weer eens een tablet in de bak deed! Wat zou nu het verband tussen de slakkenopruimactie en de blauwe alg kunnen zijn geweest? Ik denk dat de slakken mijn bondgenoten waren in het opruimen van overtollig voer en een overmaat aan excrementen. Toen de slakken weg waren, werd het organisch voer niet meer vóórafgebroken en konden de nuttige bacteriën het niet meer aan. Toen kregen de blauwe algen – beter: cyanobacteriën – hun kans. Die wezens, met eigenschappen van zowel bacteriën als algen, zijn – anders dan planten – in staat direct organische stof te consumeren. Ze gaan dus aan het woekeren en helpen mogelijk met hun afscheidingsproducten die de zo bekende, uiterst hinderlijke geur van blauwe alg veroorzaken de goede bacteriën om zeep. En passant raakten de planten verstoken van hun dagelijkse toevoer van organische stoffen en zaten we in de bekende vicieuze cirkel. Om die cirkel te doorbreken heb je een paardenmiddel nodig en dat was de Cyanocell.

- 30 -

Forum activiteiten Via het paluzee forum op internet, kunnen de leden elkaar ontmoeten en ervaringen met betrekking tot de hobby delen. Bent u al actief op het forum?

Hieronder de 8 laatste items van het forum:        

Tip van Henk Prima Luchtpompen. // Verkocht // Frontosa Mikula en 4 algeneters Hoe is het mogelijk Al gereed voor de keuring? Welke alg is dit Meedoen aan keuringen. Biologisch filter. Kortingsbonnen Vivarium november 2014

Het forum is alleen voor leden, bent u lid en zit u nog niet op het forum. Vraag dan via forum@paluzee.nl de registratie code aan en maak uzelf lid. Als u aangemeld bent op het forum kunt u het volgende doen:  Vragen stellen  Advies vragen  Foto’s van uw aquarium plaatsen  Kijken wat leden aanbieden en vragen  Gezellig kletsen met uw mede aquarianen Zoals u ziet heeft het forum vele voordelen, dus meld u snel aan.

http://paluzee.nl/forum.html

- 31 -

REDACTIE/LAY-OUT: FOTOGRAFIE: LEDENADMINISTRATIE: CONTACTPERSOON SPREKERS: WEBSITE BEHEER:

Henk Bretveld Martijn Bretveld Simon Post Harold van Hulst Marlène Reeuwijk Martijn Bretveld

CONTRIBUTIEBELEID De contributie dient bij vooruitbetaling te worden voldaan en bedraagt voor het verenigingsjaar van 1 juli 2014 tot en met 30 juni 2015 voor: Leden standaard lidmaatschap Donateurs Inschrijfgeld

€30,00 €15,00 €4,50

Lidmaatschap en donateurschap is inclusief de digitale versie van het verenigingsblad en zal per e-mail worden toegestuurd. Voor nieuwe leden woonachtig buiten Zoetermeer die het verenigingsblad per post willen ont vangen geldt een bijdrage in de verzendkosten van €7,00. De contributie dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. Het verenigingsjaar loopt van 1 juli tot 30 juni. Beëindigen van het lidmaatschap kan per 1 juli van het eerstvolgende verenigingsjaar. De opzegging, uitsluitend schriftelijk, dient uiterlijk 28 maart van het lopende verenigingsjaar door de ledenadministrateur te zijn ontvangen. Restitutie van contributie is niet mogelijk. AANMELDINGEN EN ADRESWIJZIGINGEN Ook aanmeldingen en adreswijzigingen dienen uitsluitend aan het adres van de ledenadministratie te zijn gericht. Mocht U het maandblad niet hebben ontvangen, dan is dit met een berichtje aan het zelfde adres te verhelpen. CONTACTAVONDEN: De contactavonden vinden plaats in de Wilhelmzaal van verzorgingshuis Buytenhaghe, Bergmanstrook 45, 2726 RR ZOETERMEER, Telefoon 079-3465700. De zaal is open van 19.30 uur. BANKREKENING: IBAN: NL83INGB0003371313 t.n.v. Aquariumvereniging Paluzee te Zoetermeer.

- 32 -