CREATIVE RESOURCE วัตถุดิบทางความคิด
Book
DOCUMENTARY ALONE TOGETHER
Why We Expect More from Technology and Less from Each OtherTurkle โดย Sherry แค่ชื่ อ หนัง สื อ ก็ ตัง้ ค� ำ ถามชวนให้ คิ ด ว่า ท�ำไมเราถึงคาดหวังกับเทคโนโลยี มาก ขึ ้น แต่กลับคาดหวังจากคนอื่นลดลง เชอ ร์ รี เทอร์ เคิล ศาสตราจารย์ ผ้ ูเชี่ยวชาญ ด้ า นความสัม พัน ธ์ ร ะหว่ า งมนุษ ย์ แ ละ เทคโนโลยีของสถาบันเทคโนโลยีแมสซา ชูเซตส์ (MIT) เขียนหนังสือเล่มนี ้ขึ ้นจาก ผลจากการศึกษายาวนานกว่า 15 ปี เท อร์ เคิลอธิ บายถึงความสัมพันธ์ ระหว่าง มนุ ษ ย์ ที่ เ ปลี่ ย นแปลงไปหลั ง จากที่ เทคโนโลยีเข้ ามามีบทบาทในชีวิตประจ�ำ วันเป็ นอย่างมาก บางครัง้ เราก็ห่างเหิน ความรู้ สกึ ของการใช้ เวลาร่ วมกับผู้อื่นซึง่ นับวันยิ่งท�ำให้ เราประหลาดใจ เธอยก พลังกลุ่มไร้ สังกัด ตัวอย่างง่ายๆ ว่าปั จจุบนั การโทรศัพท์หา กันหรื อการพูดคุยแบบซึ่งหน้ ากลายเป็ น เขียนโดย Clay Shirky เรื่ องเคอะเขิน หรื ออาจท�ำให้ บางคนรู้ สกึ แปลโดย สฤณี อาชวานันทกุล ถูก รุ ก ล� ำ้ ความเป็ นส่ ว นตัว แต่ มัน จะ สะดวกใจกว่าหากสื่อสารกันด้ วยการส่ง ข้ อความ (Text) ผ่านโปรแกรมสนทนา และเราก็ใช้ วิธีนี ้มากขึ ้นเรื่ อยๆ จนกลาย เป็ นนิสยั โดยที่ไม่ร้ ู ตัว จนอาจต้ องให้ ค�ำ จ�ำกัดความค�ำว่า “ความสันโดษ” กันใหม่ แล้ วจริ งๆ มนุษย์ เป็ นสัตว์ สงั คม จึงอาจไม่ใช่เรื่ อง เกินคาดหมายส�ำหรับปรากฏการณ์ การ เชื่อมต่อกันทางอินเทอร์ เน็ต แต่ค�ำถาม ใหญ่หลังจากนันคื ้ อ เทคโนโลยีเหล่านี ้มี ผลต่อการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและสังคม ในภาพรวมอย่างไร ในบทส่งท้ ายของเล่ม ผู้เขียนได้ เล่าถึงเหตุการณ์ แผ่นดินไหวที่ มณฑลเสฉวนในจีน ซึง่ มีการกระจายข่าว อย่างรวดเร็ ว โดยผู้รายงานคนแรกเป็ น ชาวเสฉวนที่รายงานผ่านเครื อข่ายสังคม ออนไลน์ชื่อคิวคิว จากนันมี ้ การอัพโหลด ภาพการทวิตข้ อมูลจนถึงสายข่าวบีบีซี ภายใน 40 นาที
2
| Creative Thailand | กุมภาพันธ์ 2558 | วโรดม พระสว่าง
G O O G L E A N D THE WORLD BRAIN มีการบันทึกข้ อมูลในวิกิพีเดีย ไม่กี่ชวั่ โมง ถัดมามีเว็บไซต์ช่วยค้ นหาผู้คนที่สูญหาย และเริ่ ม เปิ ดช่องทางการบริ จาค แต่ความเห็นใจก็ไม่สามารถ ทดแทนการสูญเสียขันรุ ้ นแรงนี ้ได้ เพราะไม่นานหลัง เหตุการณ์ กลับมีการตีแผ่เรื่ องราวการคอร์ รัปชัน่ ใน การก่อสร้ างอาคารเรี ยนจนเกิดเสียงวิพากษ์ วิจารณ์ บนโลกออนไลน์ต่อใน วงกว้ าง แต่ละบทจากหนังสือเล่มนี ้จะทยอยเล่าถึง แง่มมุ ของพลังกลุม่ คนที่ก�ำลังเลือนรางระหว่างภาพ ของสื่ อ และการสื่ อ สาร ไปจนถึ ง การบรรจบกั น ระหว่างแรง บันดาลใจส่วนตัวสู่เรื่ องส่วนรวม การเคลื่อนไหว ท้ าทาย รวมถึงการต่อรองในแต่ละมิติอย่างรอบด้ าน ซึง่ จะท�ำให้ เห็นว่าคนตัวเล็กจ�ำนวนมากสามารถรวม ตัวเป็ นพลังในช่องทางที่มองไม่เห็นนี ้ได้ อย่างไร ก�ำ กับโดย Ben Lewis ในปี 2002 กูเกิลได้ เริ่ มโปรเจ็กต์ขนาดใหญ่ด้วยการ สแกนหนังสือจ�ำนวนกว่าล้ านเล่มอย่างเงียบๆ เพื่อ เก็บไว้ ในกูเกิลบุ๊ก อันเป็ นความพยายามในการสร้ าง ศูนย์ กลางคลังความรู้ ขนาดใหญ่ ที่จะส่งตรงสู่ผ้ ูใช้ ผ่ า นระบบดิ จิ ทั ล สอดคล้ องกั บ งานเขี ย นแนว วิทยาศาสตร์ ในปี 1937 ของ เอช.จี. เวลส์ (H.G.
CREATIVE RESOURCE วัตถุดิบทางความคิด
FETURED BOOK THE DIGITAL ECONOMY Rethinking Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence โดย Don Tapscott Wells) ที่เขียน ถึงประเด็น World Brain หรื อคลังสมองของโลกที่จะน� ำพามนุษย์ ไปสู่ ปั ญญาอันยิ่งใหญ่ แต่ความเป็ นจริ งหนังสือจ�ำนวนมากในโปรเจ็กต์ต่างมี ลิ ข สิ ท ธิ์ แ ละกลายเป็ นคดี ฟ้ องร้ องอื อ้ ฉาวในปี 2012 สารคดี เ รื่ อ งนี จ้ ึง เป็ นการน�ำเสนอการวิพากษ์ อนั เผ็ดร้ อนของคณาจารย์บรรณารักษ์ รวมถึง ผู้บ ริ ห ารของกูเ กิ ล ซึ่ง ต่ า งร่ ว มสร้ างมุม มองที่ น่ า สนใจทัง้ เรื่ อ งลิ ข สิ ท ธิ์ ขอบเขตของเทคโนโลยี ราคาค่างวดของความรู้ กระทัง่ ความสามารถใน การเข้ าถึงแหล่งความรู้ อย่างเสรี เสมือนเป็ นการมอง หาความเป็ นไปได้ ที่เหมาะสมส�ำหรับผู้คนแต่ละกลุม่ ในการสร้ างสรรค์ และ ส่งต่อองค์ความรู้ ส�ำหรับอนาคตโดยมีเครื่ องมือส�ำคัญเป็ นเทคโนโลยี เรื่ อง: เลอชาติ ธรรมธีรเสถียร และ กริ ยา บิลยะลา ไม่ว่าคุณจะคิดเห็นอย่างไร ขณะนี ้เราก�ำลังอยู่ในยุคที่อินเทอร์ เน็ตกลาย เป็ นส่วนหนึ่งของชีวิตและเป็ นสาธารณูปโภคพื ้นฐานที่ทุกคนถามหา แค่ ลองคิดว่าถ้ าไม่มีอินเทอร์ เน็ต การติดต่อสื่อสารระหว่างกันการรับรู้ ข้อมูล ต่างๆ จะยากขึ ้นเพียงใด หากย้ อนกลับไปในวันที่โลกนี ้เพิ่งรู้จกั อินเทอร์ เน็ต ได้ ไม่นาน ดอน แทปสกอตต์ ได้ เขียนหนังสือเล่มนีข้ ึน้ ซึ่งนี่เป็ นหนึ่งใน หนังสือที่ขายดีที่สดุ ในปี 1995 เขายังเป็ นคนแรกที่ให้ ค�ำจ�ำกัดความค�ำว่า “เศรษฐกิจฐานดิจิทลั (Digital Economy)” ที่ ห ลายคนพู ด ถึ ง กั น อยู่ ใ นทุ ก วั น นี ใ้ นยุ ค อุ ต สาหกรรม เทคโนโลยีเครื่ องจักรกลเข้ ามามีสว่ นส�ำคัญในการสร้ างมาตรฐานให้ กบั สิ่ง ต่างๆ เพื่ อปรั บปรุ งประสิทธิ ภาพการผลิตให้ กับธุรกิ จ ขับเคลื่อนระบบ เศรษฐกิจแบบทุนนิยม ที่มีแนวคิดมุ่งตอบสนองความต้ องการระดับคาร์ ล มาร์ ก ซ์ (Karl Marx)ไปแล้ ว ไม่ เ ช่ น นั น้ มั น อาจเป็ นค� ำ ที่ ใ ช้ อธิ บ าย ปรากฏการณ์ ที่เกิดขึ ้นในปั จจุบนั ได้ ดีที่สดุ ในวันที่เรามีสื่อสังคม (Social Media) เครื อข่ายสังคม (Social Network) และธุรกิจเพื่อสังคม (Social Business)พร้ อมสรรพ นัน่ หมายความว่าอินเทอร์ เน็ตได้ สร้ างการเข้ าถึง อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน คนจะให้ ความส�ำคัญกับการรวมกลุ่มมากขึ ้น เป็ น ยุคของการเป็ นส่วนหนึ่ง ร่ วมมือกันสร้ างสรรค์สิ่งใหม่ ลดความเป็ น “ของ ฉัน”เพิ่มความเป็ น “ของเรา” ไม่ใช่แค่การแชร์ ข้อมูลระหว่างกัน แต่รวมถึง การแชร์ ภมู ิปัญญาที่สงั่ สมมาในกลุ่มที่มีความสนใจเรื่ องเดียวกัน จนเกิด เป็ นสังคมที่ระบบเศรษฐกิจในอนาคตจะถูกปรับเปลี่ยนไปเพื่อตอบสนอง ต่อความต้ องการของกลุ่มสังคมมากขึ ้น ทังนี ้ ้เพื่อการสร้ างความยัง่ ยืนให้ แก่ทกุ คน ของโลกดิจิทลั ได้ อย่างถูกต้ องแม่นย�ำ เขาตีพิมพ์หนังสือเล่มนี ้อีกครัง้ พร้ อม
ปรับปรุ งเนื ้อหาข้ อมูลเชิงลึกที่น่าสนใจและเหมาะกับสถานการณ์ปัจจุบนั นอกจากนี ้ยังตังประเด็ ้ นให้ ฉกุ คิดถึงผลกระทบของเทคโนโลยีในด้ านต่างๆ ไม่ ว่ า จะต่ อ ครอบครั ว เศรษฐกิ จ สั ง คม การศึ ก ษา และหลั ก การ ประชาธิปไตยในยุคดิจิทลั เพื่อให้ เราได้ ท�ำความเข้ าใจและพร้ อมที่จะรับมือ กับสิ่งที่จะเกิดขึ ้นในอนาคต
| วโรดม พระสว่าง | กุมภาพันธ์ 2558 | Creative Thailand |
3