Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej. Publikacja odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.
Manual trenera
v e r. 2 . 0
Partnerzy:
Manual trenera M anual trenera powstał w ramach projektu How to Webcast – new media use in the efficient learning processes, finansowanego ze środków programu Uczenie się przez całe życie - Leonardo da Vinci. P rojekt obejmował przygotowanie, promocję i upowszechnianie metodyki nauczania on-line przy pomocy oprogramowania typu webcast, które pozwala na szkolenie obejmujące zdalne użycie prezentacji, obrazu i dźwięku (VOIP). M anual trenera jest praktycznym rozszerzeniem wiedzy zawartej w metodyce i ma ułatwiać pracę trenerom oraz pomóc im w dobrej organizacji szkolenia webcastowego, zapewniając efektywne wykorzystanie wszystkich dostępnych narzędzi.
Projekt realizowało konsorcjum, w którego skład wchodziły: ● Fundacja Obserwatorium Zarządzania (FOZ) ● Adam Smith College (ASC) ● Czech Efficient Learning Node (CELN) ● Institute of Mobile Technologies for Education and Culture (IMOTEC) Autorzy: ● Krzysztof Zieliński (FOZ) ● Piotr Maczuga (FOZ) ● Calum Thomson (ASC) ● Jaroslav Čech (CELN) ● Vilma Butkute (IMOTEC) We współpracy z: ● Bartosz Kramek (TransmisjeOnline) ● Marek Hyla (House of Skills) ● Janusz Lenkiewicz (MediaKursy)
Warszawa 2010 How to Webcast – new media use in the efficient learning processes webcasttolearn.com 3 Manual trenera
webcasttolearn.com
Spis treści Wprowadzenie
6
Komunikacja
3
Wpływ technologii na proces dydaktyczny
4
Wymagania techniczne
5
Przygotowanie szkolenia webcast
6
Analiza umiejętności uczestników szkolenia
6
Założenia przygotowywanego szkolenia
7
Treści merytoryczne
7
Forma szkolenia
8
Scenariusz szkolenia
10
Realizacja szkolenia webcast
11
Oprogramowanie
11
Zespół szkoleniowy
12
Angażowanie uczestników
13
Dźwięk
14
Wideo
15
Po szkoleniu webcast
16
Materiały poszkoleniowe
16
Ewaluacja szkolenia
16
Followup po szkoleniu
17
Podsumowanie
18
Słowniczek pojęć
19
5 Manual trenera | Spis treści
webcasttolearn.com
Wprowadzenie
ebcast – zgodnie z definicją, jaką opracowaliśmy dla celów W projektu „How to webcast” – jest to:
transmisja wideo i dźwięku w sieci www z jednego źródła do dużej grupy słuchaczy. Wirtualne spotkanie trenera z uczestnikami
Wpływ technologii na proces dydaktyczny
Szkolenie prowadzone przy wykorzystaniu narzędzi typu webcast, z założenia ma jak najlepiej odwzorowywać realizację tradycyjnego szkolenia w sali szkoleniowej.
ealizacja szkolenia on-line w formule webcastu generuje R szereg interesujących efektów edukacyjnych istotnie oddziaływujących na przebieg i efektywność szkolenia.
ykorzystywane w tym celu oprogramowanie jest przygotowane W w taki sposób, aby doświadczenia uczestnika szkolenia były podobne do uzyskiwanych w bezpośrednim, fizycznym kontakcie z trenerem.
Subiektywne poczucie anonimowości uczestników
ozwala to na stworzenie wspólnej, wirtualnej przestrzeni inteP rakcji, dostępnej w tym samym czasie w różnych lokalizacjach. W szkoleniu mogą bowiem uczestniczyć osoby znajdujące się w różnych miejscach, odległych od siebie często o setki kilometrów.
irtualizacja i rozproszenie uczestników przyczynia się do W podniesienia poziomu poczucia anonimowości uczestników. Osoby biorące udział w webcastach są bardziej chętne do zadawania pytań i skłonne do wyrażania krytycznych opinii niż podczas szkoleń tradycyjnych. Jednocześnie mając świadomość mniejszej kontroli nad uczestnikami szkolenia wykazują więcej skłonności do dekoncentracji i mogą łatwiej tracić zaangażowanie.
programowanie webcast zapewnia odpowiednie narzędzia O niezbędne do przeprowadzenia szkolenia. Najbardziej popularne narzędzia to:
Narzędzia oprogramowania webcastowego
transmisja dźwięku – VoIP lub rozmowa telefoniczna
prezentacja slajdów – format np. Power Point lub PDF
czat – wymiana wiadomości tekstowych
Oprogramowanie
Rozproszenie uczestników
adawana transmisja może odbywać się „na żywo” lub „na N żądanie”, co oznacza, że oglądający ma dostęp do prezentacji w dowolnym momencie.
Komunikacja głosowa została po części zastąpiona przez inne, bardziej odpowiednie dla Internetu metody np. wiadomości tekstowe (czat). W praktyce komunikacja głosowa odbywa się od trenera do uczestnika Bardzo ważne jest więc odpowiednie opanowanie narzędzi dostępnych w oprogramowaniu pozwalające na uzyskanie informacji zwrotnej od uczestników.
Komunikacja Odmienna specyfika spotkania w grupie
Mowa ciała niewidoczna dla uczestników
6
iezależnie od podobieństw, istnieją istotne różnice pomiędzy N szkoleniem tradycyjnym, a szkoleniem webcast. Szczególnie są one widoczne w obszarze budowania i rozwoju relacji między stronami. omunikacja niewerbalna w webcastach jest istotnie słabsza niż K w szkoleniach tradycyjnych. Trener najczęściej nie widzi uczestników, dlatego nie może odczytać ich reakcji na prezentowane treści. Bardzo często również uczestnicy nie widzą trenera lub widzą go jedynie w niewielkim oknie, co nie pozwala na skuteczne analizowanie niewerbalnych składników komunikowania. J ednocześnie istnieje niedostępna w przypadku szkolenia tradycyjnego możliwość kontroli wypowiedzi uczestników. Ma to szczególne znaczenie w przypadku realizowania szkoleń dla licznych i otwartych grup. Kontrolę umożliwia zarządzanie kanałami komunikacji poprzez przydzielanie odpowiednich uprawnień uczestnikom oraz moderację i zatwierdzanie wypowiedzi przed publikacją.
Manual trenera | Wprowadzenie
pełniają one trzy główne zadania: pomagają w wymianie S treści, angażują uczestników, pomagają kontrolować proces szkoleniowy.
programowanie webcast często umożliwia archiwizację wyO powiedzi uczestników poprzez zapis dyskusji na czacie oraz obrazu i dźwięku w wypadku wideokonferencji. Pozwala to na odtworzenie przebiegu szkolenia oraz budowę multimedialnych baz wiedzy poprzez tworzenie zasobów edukacyjnych.
ejestracja wypowiedzi uczestników powoduje także psyR chologiczny efekt, w postaci silniejszej motywacji trenera/ organizatora do odpowiedzi na pytanie/uwagę/komentarz/ sugestię uczestnika. Zapisane wypowiedzi są utrwalane i
Odpowiedzi na wszystkie pytania
7 webcasttolearn.com
Manual trenera | Wprowadzenie
webcasttolearn.com
Wprowadzenie
Automatyczna ewaluacja
Przygotowanie szkolenia webcast
widoczne, przez co prowadzący wcześniej, czy później musi się do nich ustosunkować. Z punktu widzenia dbałości o satysfakcję uczestników, żadne pytanie nie powinno zostać zignorowane.
praktyce na pytania, na które nie udało się udzielić odpowiedzi W w trakcie szkolenia, często odpowiada się (wykorzystując elektroniczne metody komunikacji) po jego zakończeniu.
astosowanie narzędzi służących do oceny szkolenia takich jak Z automatycznie rejestrowane statystyki i elektroniczne ankiety, istotnie zwiększa szybkość ewaluacji.
obre szkolenie webcast musi poprzedzać diagnoza grupy D docelowej oraz analiza potrzeb szkoleniowych. Należy jednocześnie uwzględnić specyfikę oprogramowania webcast i wynikające z niej konsekwencje dla osiągnięcia zamierzonego efektu szkoleniowego.
rzygotowując się do szkolenia webcast, trener musi zrealizować P określoną harmonogram sekwencję zadań. W zależności od klienta, grupy szkoleniowej, tematyki itd., poszczególne zadania lub ich kolejność może się od siebie różnić, ale zazwyczaj występują w prezentowanym niżej porządku:
Wymagania techniczne
rener oraz uczestnicy biorący udział w szkoleniu webcast T powinni mieć zapewnione odpowiednie warunki techniczne. W przypadku trenera/moderatora jest to: dobrej jakości komputer multimedialny z dużym monitorem (lub komputer wyposażony w dwa monitory)
s tabilne łącze internetowe (nie mniej niż 1024 Mb/s dla sygnału wysyłanego i odbieranego)
o programowanie webcast z dedykowanym serwerem multimedialnym (do przechowywania danych i multicastingu)
p rzeglądarka internetowa z aplikacją Java™ oraz dodatkami Flash™
wysokiej jakości słuchawki z mikrofonem
Dla uczestnika: komputer z dostępem do internetu
p rzeglądarka internetowa z aplikacją Java™ oraz dodatkami Flash™ ebcast jest dostępny niemal dla każdego dzięki temu, iż uczestnik W nie potrzebuje wysokiej jakości komputera czy też bardzo szybkiego łącza internetowego. Najczęściej nie wymaga również instalowania dodatkowego oprogramowania – uczestnik może wziąć udział w spotkaniu poprzez kliknięcie w link aktywujący, a aplikacja do uczestnictwa otworzy się automatycznie w oknie przeglądarki. Sprawdzony, wysokiej, jakości sprzęt jest natomiast niezbędny trenerowi/moderatorowi, ponieważ to właśnie po ich stronie leży główny ciężar nadawania przekazu na żywo.
rojektując szkolenie webcast, należy przede wszystkim pamięP tać, że powinno być ono przygotowane zgodnie z zasadami sztuki szkoleniowej.
Szkolenie webcast powinno być zaplanowane jak każde inne szkolenie
Uczestnicy i ich specyfika determinują stosowane metody i narzędzia szkoleniowe
Analiza umiejętności uczestników szkolenia
iezwykle istotne jest oszacowanie ich wiedzy i doświadczenia N w zakresie realizowanego materiału:
Uczestnicy wewnętrzni/zewnętrzni - osoby z organizacji/ osoby z poza organizacji. Uczestnicy, którzy się znają łatwiej wchodzą ze sobą w interakcję
Znajomość nowych technologii - sprawność poruszania się po aplikacjach internetowych. Szczególnie chodzi tu o szybkość adaptacji do nowych sytuacji i oprogramowania. Jeśli uczestnicy nie posiadają wiedzy technicznej problemy tego typu mogą zdarzać się częściej
Motywacje i oczekiwania - diagnozowane na podstawie analizy potrzeb szkoleniowych, charakterystyki grupy docelowej
Zdyscyplinowanie - przewidywane na podstawie analizy grupy docelowej. Podczas szkolenia webcast trener nie widzi niewerbalnych sygnałów dekoncentracji. Czas reakcji uczestników i wykonywanie zadań daje pewne informacje w tym zakresie.
Mniejsza znajomość nowych technologii → prostsze metody
Mniejsza motywacja → krótszy webcast
Im niższe zdyscyplinowanie, tym bardziej restrykcyjne metody szkoleniowe i mniej interakcji
8
9 Manual trenera | Wprowadzenie
webcasttolearn.com
Manual trenera | Przygotowanie szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Przygotowanie szkolenia webcast Cele powinny być specyficzne mierzalne, konkretne, możliwe do wdrożenia i określone w czasie
Założenia przygotowywanego szkolenia
Określenie celów szkolenia - cel główny i cele szczegółowe. Pytania pomocnicze:
czy cele mogą zostać osiągnięte poprzez szkolenie webcast?
jak powinno być skonstruowane szkolenie – by umożliwiało osiągnięcie celów?
Definiowanie wskaźników osiągnięcia celu szkolenia - kryteria pomiaru realizacji wyznaczonego celu
co nam wskaże, że szkolenie osiągnęło zakładany cel?
sować je do treści wystąpienia i odpowiednio przygotować przed przeprowadzeniem szkolenia.
Forma szkolenia
Wybór tema-tyki, która po-zwoli osiągnąć założony cel
Szkolenie webcast musi zawierać skoncentrowaną i bardzo ciekawą informację
Treści merytoryczne
Określenie zakresu szkolenia – skrótowy opis tematyki szkolenia i kluczowych zagadnień
Określenie tematu szkolenia – precyzyjna informacja, czego szkolenie będzie dotyczyć
Przygotowanie programu szkolenia – rozpisane w czasie zagadnienia podejmowanego na szkoleniu. Plan powinien być szczegółowy, ale podatny na wprowadzenie modyfikacji.
Prezentacja: najczęściej podstawowy materiał informacyjny i edukacyjny podczas webcastu. Zaleca się prostą i czytelną formę. Przerost treści graficznych może powodować problemy techniczne i niepotrzebne zdezorientowanie uczestników szkolenia. Wygląd prezentacji w szkoleniu webcast jest bardziej istotny niż w przypadku szkolenia tradycyjnego. Prezentacja często rekompensuje brak kontaktu wzrokowego między uczestnikami. Dobra prezentacja powinna łączyć w sobie elementy tekstowe, graficzne, powinna inspirować, rozwijać i dopełniać wypowiedź trenera. Nie powinna natomiast powtarzać jego słów czy też dekoncentrować uczestników. By odpowiednio zaangażować uczestników prezentacja powinna być różnorodna lecz prosta w odbiorze. Warto wprowadzić większą ilość slajdów, zwłaszcza jeśli można je uzupełnić o ciekawą wypowiedź. Materiały dodatkowe: Prezentację oraz wypowiedź ustną powinniśmy uzupełnić o różne formy ćwiczeń, np. quizy, czat, ankiety oraz wykorzystanie dodatkowych materiałów, jak np. nagrania wideo, animacje, dokumenty, artykuły. Warto dosto-
Określenie uprawnień licencyjnych: zarówno używane aplikacje, jak i przygotowane materiały są chronione prawem autorskim na podstawie odpowiednich aktów prawnych i umów międzynarodowych. Należy upewnić się, że licencja oprogramowania i materiałów pozwala na ich użycie w danych warunkach.
Określenie proponowanej liczby osób w grupie
● 2-6 osób – szkolenie w formie warsztatu, dobra komunikacja głosowa między uczestnikami. Możliwa komunikacja w obie strony. Trener może przekazać więcej uprawnień uczestnikom. ● 7-19 osób – komunikacja głosowa selektywna, konieczne nadawanie uprawnień, narzędzia wspomagające interakcję. Nie zaleca się by uczestnicy korzystali z mikrofonów.
Wielkość grupy szkoleniowej silnie wpływa na formę szkolenia
● 20-50 osób – komunikacja głosowa od uczestników do trenera praktycznie niemożliwa, uczestnicy korzystają z dodatkowych narzędzi, np. czat, ankiety, itd., ● 51 i więcej – komunikacja głosowa tylko od trenera do uczestników, szkolenie powinno być bardzo dobrze zaplanowane i przygotowane, konieczna pomoc moderatora. Przy tak dużej liczbie uczestników użycie czatu wymaga wsparcia ze strony moderatora - w takiej sytuacji zalecamy wykorzystanie ankiet i kwestionariuszy.
Im więcej osób – tym mniejsza interakcja
Miejsce szkolenia
● szkolenie w sali szkoleniowej transmitowane on-line ● tylko uczestnicy wirtualni on-line ● kilka osób przy jednym komputerze ● k ażdy uczestnik przy swoim komputerze – trener może zastosować indywidualne ćwiczenia
10
11 Manual trenera | Przygotowanie szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Manual trenera | Przygotowanie szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Przygotowanie szkolenia webcast Scenariusz szkolenia
Proponowane czasy i liczby modułów Optymalna długość sesji webcast wynosi 45-90 minut
● 2 moduły po 45 minut
● termin i czas szkolenia
● Dłużej niż 90 minut
● organizacja czasu – kiedy pytania i w jakiej formie
dradzamy realizację dłuższych sesji webcast. Przy szkoleniach O trwających dłużej niż godzinę skupienie uczestników drastycznie spada. Wybór sposobów interakcji
● forma szkolenia ● liczba uczestników
● oprogramowanie wykorzystane do szkolenia ● wymagania techniczne dotyczące oprogramowania
● whiteboard – praca grupowa na dokumentach załadowanych do aplikacji webcastowej
● wymagania sprzętowe – dla trenera
● współdzielenie plików – trener przygotowuje plik i udostępnia uczestnikom do pobrania z możliwością jego edycji
Scenariusz znajduje swoje odzwierciedlenie w prezentacji
Dane techniczne
● quizy/ankiety – wypełniane przez uczestników szkolenia
● screen sharing – współdzielenie ekranu – prezentacja pulpitu trenera pozwalająca na edytowanie dokumentów w czasie rzeczywistym i udostępnienie efektów edycji na bieżąco pozostałym osobom
Czym liczniejsza grupa tym scenariusz powinien być bardziej szczegółowy
● zespół szkoleniowy - obowiązki członków zespołu ● proponowane narzędzia interakcji
● komunikacja tekstowa – czat (okienko przeznaczone do wpisywania treści, zadawania pytań podczas trwania prezentacji) Sposoby interakcji – od najbardziej popularnych i bezpiecznych, po najmniej popularne i najtrudniejsze w realizacji
Sposób organizacji szkolenia webcast:
● 1 moduł do 45 minut
Informacje merytoryczne:
● temat ● zakres ● program ● harmonogram szkolenia
● ćwiczenia – wspomagające koncentrację i zapamiętywanie materiału szkoleniowego ● sterowana wideokonferencja – uczestnicy zabierają głos po akceptacji moderatora, najczęściej sekwencyjnie ● swobodna wideokonferencja – uczestnicy mogą wypowiadać się nawet bez akceptacji moderatora i jednocześnie
12
13 Manual trenera | Przygotowanie szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Manual trenera | Przygotowanie szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Realizacja szkolenia webcast
Tylko dobre przygotowanie uczestników do szkolenia pozwoli na jego efektywną realizację
Szkolenie webcast powinno zostać poprzedzone odpowiednimi przygotowaniami od strony organizacyjnej, merytorycznej i technicznej. Kwestia organizacji sesji i obsługi oprogramowania jest niezwykle istotna, a jej odpowiednie przygotowanie kluczowe do powodzenia szkolenia.
ażne jest wprowadzenie uczestników do formuły szkolenia oraz W przygotowanie do sprawnego wykorzystywania oprogramowania webcastowego. Wiąże się to najczęściej z prośbą podłączenia się uczestników do platformy, co najmniej na 30 min. przed szkoleniem i przetestowania komputera, oprogramowania oraz szybkości podłączenia do Internetu.
odatkowo wymagania techniczne i instrukcje dla użytkowników D są publikowane na stronach internetowych lub wysyłane do uczestników przed rozpoczęciem szkolenia wraz z kontaktem do pomocy technicznej.
Oprogramowanie
Bardzo ważne jest poinformowanie uczestników o technicznych możliwościach narzędzia – zwłaszcza, gdy jest to ich pierwszy kontakt ze szkoleniem webcast. Organizator powinien przekazać podstawowe dane o:
Wymaganiach technicznych oprogramowania – podczas szkolenia webcast uruchomione powinno być tylko oprogramowanie do webcastu. Inne programy, zwłaszcza aplikacje korzystające z urządzeń multimedialnych lub połączenia z siecią, jak komunikatory internetowe, mogą zakłócać działanie oprogramowania webcast.
W ymaganiach sprzętowych – każde oprogramowanie webcast ma inne wymagania sprzętowe. Warto zapoznać się z instrukcją danego oprogramowania
Instrukcji wykorzystania – jeśli oprogramowanie należy zainstalować, powinna być do niego dołączona instrukcja obsługi. Zazwyczaj oprogramowanie posiada również opcję testowania, która sprawdza czy program działa poprawnie
Metodach interakcji – pozwoli to uczestnikom przygotować się na partycypację podczas szkolenia
N ajczęstszych błędach – pozwalają uczestnikom samodzielnie rozwiązać najczęściej pojawiające się problemy
Zespół szkoleniowy Efektywne przeprowadzenie szkolenia webcast jest uzależnione od wypełnienia kilku niezbędnych funkcji w zespole szkoleniowym. Zespół składa się najczęściej z trenera i moderatora. Może zostać dodatkowo uzupełniony przez ko-trenera i wsparcie techniczne. Trener znający technologię webcast może z powodzeniem samodzielnie poprowadzić szkolenie dla niedużej grupy. W przypadku webcastu dla grupy większej niż 50 osób pomoc moderatora wydaje się niezbędna. Główne zadania trenera:
Przygotowanie materiałów szkoleniowych
P rowadzenie prezentacji obejmującej metody angażujące uczestników
O dpowiedzi na pytania uczestników szkolenia – w trakcie i po zakończeniu szkolenia
R eprezentowanie organizatora i pomoc organizacyjna – powitanie/ pożegnanie uczestników w imieniu organizatorów, organizacja szkolenia
Ewaluacja szkolenia
Główne zadania moderatora: Reprezentowanie organizatora i pomoc organizacyjna – powitanie/pożegnanie uczestników w imieniu organizatorów, organizacja szkolenia
A nimacja i moderacja dyskusji – w tym pacyfikacja „dywersantów
R elacjonowanie przebiegu wydarzeń, akcentowanie najważniejszych informacji
P omoc techniczna – wprowadzenie i pomoc uczestnikom w efektywnym wykorzystywaniu aplikacji, rozwiązywanie problemów technicznych
Z arządzanie komunikacją pomiędzy trenerem a uczestnikami – przekazywanie pytań i informacji zwrotnej
T worzenie materiałów szkoleniowych i marketingowych oraz ich publikacja wraz z komentarzami na portalach społecznościowych
Określone zadania w zespole szkoleniowym powinny zostać dopasowane do liczby, wiedzy i umiejętności uczestników
Zakres pracy trenera i moderatora może się zmieniać w zależności od ich wiedzy i umiejętności
Moderator może odpowiadać na proste pytania merytoryczne
Moderator obsługuje czat i inne narzędzia komunikacji
14
15 Manual trenera | Realizacja szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Manual trenera | Realizacja szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Realizacja szkolenia webcast Angażowanie uczestników
● efektywne wprowadzenie uczestników do szkolenia
● w ykorzystywanie technologii informatycznych w kształceniu polegające na – rozwiązywaniu sytuacji problemowych stworzonych przez trenera – obejmuje wcielanie się w role i wyszukiwanie odpowiedzi na zadania w zasobach Internetu
● akcentowanie najważniejszych kwestii szkoleniowych
● zadawanie pytań w trakcie szkolenia
● zapamiętanie określonego materiału edukacyjnego
● informowanie o problemach technicznych
● ćwiczenie prawidłowych zachowań
Narzędzia angażowania uczestników
Efektywna i dyskretna komunikacja
Partycypacja, zbieranie informacji i sondowanie opinii
pecyfika szkolenia webcastowego i rozproszenie uczestników S powoduje konieczność wykorzystywania narzędzi ich interakcji. Do najczęściej wykorzystywanych w szkoleniach webcast można zaliczyć:
Czat – stosowany w 99% przypadków pozwala na:
Ankiety i quizy w czasie rzeczywistym pozwalają na:
● diagnozę postępów uczestników ● sondowanie opinii i zainteresowania ● podniesienie poziomu koncentracji uczestników
Zaznaczanie treści kluczowych
● u czą zdalnej współpracy oraz prowadzenia prezentacji on-line.
Whiteboard – biała tablica pozwala na:
● zaznaczanie treści kluczowych dla szkolenia ● współpracę z uczestnikami w małych grupach
Dźwięk
O dpowiednie oprogramowanie – powinno być wcześniej sprawdzone na dużej grupie uczestników, bowiem znaczenie ma nie tylko marka producenta aplikacji, ale również geograficzna lokalizacja jego serwerów multimedialnych
S zybkie łącze internetowe – zazwyczaj stałe łącze jest wystarczające. Najważniejsza jest stabilność połączenia. Jeśli wykorzystywane jest ono do transmisji dużej liczby danych należy zapewnić rozdział strumienia i odpowiedni transfer dla webcastu
W ykorzystywanie słuchawek z mikrofonem – bardzo ważna jest ich jakość. Należy wykorzystywać wysokiej jakości sprzęt zaprojektowany do transmisji VoIP
● sprawdzanie postępów uczestników
Skarbnice wiedzy dostępnej po szkoleniu i w jego trackie
Bazy wiedzy, pozwalają na:
● zadawanie ćwiczeń do rozwiązania ● pogłębienie tematyki szkolenia
Ćwiczenia pracy zespołowej w wirtualnym środowisku
● wskazanie przykładów zastosowań
WebQuesty – umożliwiają
źwięk w szkoleniu webcast ma znaczenie kluczowe i stanowi D obok prezentacji ppt., główny kanał przekazu treści szkoleniowych. Z tego względu istotna jest jego jakość i niezawodność. Głównymi czynnikami wpływającymi na niezawodność transmisji fonicznej są:
● pracę warsztatową w małych grupach ● angażowanie uczestników
Podręczny notatnik
● notowanie ważnych pytań i zagadnień
Współdzielenie ekranu – screen shearing – pozwala na:
● edycję dokumentów w czasie rzeczywistym
Edukacja przez zabawę
Notatnik – pozwala na:
● z amieszczanie informacji dot. szkolenia (czas rozpoczęcia, zakończenia, dane kontaktowe)
● zwiększenie poziomu koncentracji uczestników Efektywna praca grupowa
Gry on-line – proste gry edukacyjne pozwalające na
Konieczne jest użycie słuchawek z mikrofonem - pozwala to uniknąć sprzężenia zwrotnego szumów, echa
● n aukę wyszukiwania informacji, poszukiwania logicznych rozwiązań
16
17 Manual trenera | Realizacja szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Manual trenera | Realizacja szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Realizacja szkolenia webcast Tablica – zwiększa koncentrację na prezentacji i podnosi uwagę uczestników
Wideo
Po szkoleniu webcast
Wiele webcastów realizowanych jest bez wykorzystania transmisji wideo. Jeśli wideo uzupełnia przekaz trenera warto włączyć je do prezentacji. Jeśli nie jest to konieczne, warto przemyśleć wykorzystanie transmisji wideo, gdyż może ona ograniczyć transfer plików, wpłynąć na jakość transmisji oraz skupienie uczestników. J eśli uczestnicy webcastu będą widzieli postać trenera, istotne jest oświetlenie skierowane na trenera - najlepiej dwa źródła światła - bez światła z tyłu. Proponujemy stonowaną i wyrazistą kolorystykę, za trenerem można postawić baner z logiem organizatora. Warto pamiętać, że okno transmisji wideo jest zazwyczaj niewielkie i szczegółowa bądź skomplikowana transmisja może okazać się nieczytelna.
programowanie webcast najczęściej umożliwia nagrywanie O realizowanego szkolenia. Skorzystanie z tej funkcji pozwala na późniejsze wykorzystanie takiego materiału na kilka sposobów.
Materiały poszkoleniowe
Przygotowanie i prezentacja materiałów poszkoleniowych:
p romocja i marketing przez wiedzę – materiały mogą być udostępnione na własnej stronie internetowej lub na portalach takich jak YouTube, TeacherTube, eHow. Dorze zrealizowane szkolenie stanowi świetną promocję dla firmy
w ykorzystanie nagranego szkolenia jako części szkolenia e-learningowego – nagrane szkolenie może zostać umieszczone na platformie e-learningowej i wykorzystywane w procesie szkoleniowym
w zbogacenie posiadanych baz wiedzy – nagrane webcasty mogą zostać skategoryzowane i następnie wykorzystane jako materiały szkoleniowe. Jest to bardzo dobre rozwiązanie przy zatrudnieniu nowych pracowników.
Efektywne zarządzanie wiedzą
Ewaluacja szkolenia
waluacja może być pełniejsza niż tradycyjne szkolenia E i obejmować: przeglądanie nagranego szkolenia – przez trenera oraz uczestników
ewaluacja wewnętrzna trenera i metod szkoleniowych
analiza wypowiedzi na czacie
statystyka: aktywność uczestników, czas udziału
analiza ankiet wypełnionych przez uczestników
ankiety ewaluacyjne
Autoewaluacja trenera
Trener odpowiada na wszystkie pytania
Followup po szkoleniu
o dpowiedzi na pytania zadane podczas szkolenia (przez czat) przesłanie linków, prezentacji, materiałów dodatkowych
propozycja kolejnych szkoleń
18
19 Manual trenera | Realizacja szkolenia webcast
webcasttolearn.com
Manual trenera | Po szkoleniu webcast
webcasttolearn.com
Podsumowanie
Słowniczek pojęć
zkolenie realizowane z wykorzystaniem oprogramowania webcast S jest bez wątpienia ogromną szansą na kontakt z ekspertami prawie niedostępnymi i znaczne obniżenie kosztów około szkoleniowych. Umożliwia też efektywne wykorzystanie zasobów internetowych i uczy elastyczności w stosowaniu narzędzi on-line. Trenerzy mogą szkolić w jednym czasie uczestników rozproszonych po całym kraju i poza jego granicami. rzeba jednak pamiętać, że rozpoczęcie przygody z webcastem T powinno być odpowiednio przećwiczone w mniejszych grupach i sytuacjach pozaszkoleniowych – np. telekonferencyjnych spotkaniach. Uczestnictwo w takich działaniach pozwala na oswojenie się z oprogramowaniem i dość sztuczną sytuacją „mówienia do ekranu”. rener prowadzący swoje pierwsze szkolenie webcast ma T często wrażenie, że mówi do siebie i nie jest pewny czy po drugiej stronie faktycznie są osoby, które go pilnie słuchają. Problemy z potwierdzeniem ich obecności i brak informacji zwrotnej mogą wpływać na pewność wypowiedzi trenera. Dlatego przy pierwszych szkoleniach, lepiej, jeśli trenerowi towarzyszy doświadczony moderator, który zajmie się sferą organizacji, pomocy technicznej i potwierdzi doświadczenia trenera. każdym kolejnym szkoleniem webcastowym sytuacja staje Z się dla trenera coraz bardziej naturalna i możliwe jest mniejsze wsparcie moderatora. Wtedy można pokusić się o stosowanie bardziej zaawansowanych metod angażowania uczestników i większą elastyczność w realizacji zajęć.
Ankieta elektroniczna – dostępny on-line formularz
z zestawem specjalnie przygotowanych pytań. Umożliwia wyrażenie opinii respondenta poprzez odpowiedź na pytania zamknięte, półotwarte lub otwarte. Odpowiedzi są agregowane i udostępniane w formie statystyk
Bazy wiedzy – biblioteki materiałów edukacyjnych, zawierające dokumenty, prezentacje, kursy e-learningowe, pliki audio i video, które mogą zostać użyte do poszerzenia wiedzy uzyskanej podczas szkolenia (np. videolectures.net, docstoc. com, slideshare.net)
Biała tablica – narzędzie umożliwiające podkreślenie najważniejszych części prezentacji i dokumentów. Odgrywa największą rolę podczas spotkań w niewielkich grupach Czat – narzędzie umożliwiające wymianę wiadomości tekstowych w czasie rzeczywistym. Umożliwia rozmowę publiczną – dostępną dla wszystkich, lub prywatną – której przebieg mogą śledzić tylko wybrane osoby
Współdzielenie ekranu – narzędzie umożliwiające prezentację pulpitu i aplikacji danego komputera na innych komputerach. Uczestnicy w czasie rzeczywistym widzą dokonywane zmiany. Narzędzie znacznie ułatwia wsparcie techniczne i pracę grupową na dokumentach
Ewaluacja – badanie wartości lub cech określonego pro-
gramu, lub działania (np. programu nauczania, projektu) pod kątem przyjętych na wstępie kryteriów w celu jego ulepszenia, rozwoju i efektywnego wykorzystania. W jej zakres wchodzi systematyczne zbieranie i analizowanie informacji na temat osiąganych celów i zastosowania przyjętych kryteriów
Gry edukacyjne on-line – aplikacje wymagające dostępu
do Internetu, które pomagają zapamiętać określony materiał szkoleniowy oraz poprawiają skupienie uczestników na realizowanym materiale
Multicast – forma nadawania treści multimedialnych w sieci oparta o zasadę, że tę samą treść nadawca wysyła najpierw do dedykowanego serwera multimediów, który rozsyła ją dalej. Treść jest transmitowana wspólnym pasmem tak daleko jak to jest możliwe (np. do wszystkich uczestników w danym kraju
20
21 Manual trenera | Podsumowanie
webcasttolearn.com
Manual trenera | Słowniczek pojęć
webcasttolearn.com
Słowniczek pojęć może iść jeden przekaz, który rozdzielany jest na poszczególne osoby, gdy nie da się już prowadzić wspólnego pasma). To rozwiązanie jest wykorzystywane w webcastingu i umożliwia transmisję do wielu osób jednocześnie nawet w przypadku relatywnie słabego łącza internetowego
Oprogramowanie Webcast – oprogramowanie kompu-
terowe, które umożliwia prezentację i prowadzenie szkolenia w tym samym czasie do wielu osób. Zazwyczaj przekazuje obraz prezentacji, dźwięk, wideo prowadzącego oraz zawiera czat. Może być uzupełnione o dodatkowe funkcje jak: biała tablica, ankiety, współdzielenie ekranu. Przykładowe programy tego typu to: Adobe Acrobat Connect Pro, YUGMA, Dim dim, ONIF
Quiz – ćwiczenie przygotowane wcześniej lub ad hoc. Wystę-
puje najczęściej w formie zapytania bazującego na informacjach uzyskanych przez uczestników podczas szkolenia. Jego złożona forma wymusza znaczne podniesienie poziomu koncentracji uczestników i zaangażowania w szkolenie
Scenariusz szkolenia webcast – plan zawierający kluczowe
informacje (cel, zagadnienia, planowane narzędzia ect.) na temat danego szkolenia i stanowiący jego szkielet funkcjonalny. Staje się najbardziej pomocny przy realizacji szkoleń z udziałem dużych grup, gdzie efektywne wykorzystanie czasu staje się istotne dla realizacji całego szkolenia
Sesja webcast – pojedyncze szkolenie on-line. Optymalna długość takiego szkolenia powinna wynosić ok. 45-90 minut gdyż zapewnia wtedy najlepszą efektywność oraz gwarantuje skupienie uczestników na tematyce kursu
Sterownik – program lub urządzenie zamieniające dane mul-
timedialne, najczęściej obraz i dźwięk, do postaci zakodowanej (aby można je było transmitować), a następnie rozkodowanie, aby umożliwić ich odtworzenie. Są używane m.in. przy webcastach i wideokonferencjach
Streaming – transmisja skompresowanych danych multimedial-
nych przez internet metodą strumieniową (ang. Stream), która charakteryzuje się tym, że dane podawane są w małych ilościach i mogą być przetwarzane bez konieczności pobrania całości materiału na dysk. Technika ta umożliwiła rozwój internetowych stacji radiowych i telewizyjnych. Stosowane jest również w serwisach
wideo, gdzie materiały multimedialne można odtwarzać bez pobierania na dysk twardy komputera
VoIP – ang. Voice over IP – technika transmisji głosu
za pomocą sieci www. Stanowi alternatywny sposób na komunikację telefoniczną (telefonia VoIP) dzięki niższym kosztom. Skrót jest czasem tłumaczony jak Video over IP i wtedy odnosi się do transmisji obrazu i dźwięku (wideorozmowa)
Webcast – transmisja prezentacji wideo i dźwięku w sieci
(World Wide Web) z jednego źródła do dużej grupy słuchaczy. Nadawana transmisja może odbywać się „na żywo” lub „na żądanie”
Webinar – sieciowe seminarium realizowane za pomocą
technologii webcast. Często słowo zamiennie używane z „webcast”, choć nie odnosi się do technologii, a tylko i wyłącznie do formy spotkania
WebQuest – nawiązując do definicji zamieszczonej w publikacji Dodge’s, jest to „innowacyjna metoda uczenia się, polegająca na rozwiązywaniu przez uczniów zadań problemowych, w których część lub całość informacji pochodzi z różnych źródeł internetowych, które mogą być uzupełniane o wideokonferencje” (http://webquest.org). Możemy wyróżnić dwa rodzaje Webquest’ów – długoterminowe i krótkoterminowe. Podczas krótkoterminowego WebQuestu uczniowie muszą przyswoić dużą porcję materiału w krótkim czasie (1-3 dni). Podczas długoterminowego mają dużo czasu (1 tydzień – 1 miesiąc) by zapoznać się z tematem lekcji. Głównym zadaniem jest analiza posiadanej wiedzy, a następnie jej odpowiednie przekształcenie
Wideokonferencja – interaktywna komunikacja multi-
medialna polegająca na przesyłaniu obrazu oraz dźwięku w czasie rzeczywistym pomiędzy odległymi lokalizacjami. Osoby posiadające sprzęt umożliwiający wykorzystywanie wideokonferencji mogą między sobą rozmawiać i jednocześnie widzieć się nawzajem. Oprócz transmisji dźwięku i obrazu, wideokonferencja umożliwia również wymianę dokumentów, informacji tekstowych oraz uwag
22
23 Manual trenera | Słowniczek pojęć
webcasttolearn.com
Manual trenera | Słowniczek pojęć
webcasttolearn.com
Notatki
24
25 Manual trenera | Notatki
webcasttolearn.com
Manual trenera | Notatki
webcasttolearn.com
Notatki 26 Manual trenera | Notatki
webcasttolearn.com
www.webcasttolearn.com