bootcamp bootleg (Thai translation ฉบับภาษาเทย)
d.
Check this out — It’s the d.school bootcamp bootleg. คู่มือเล่ มนีเ้ ขียนและรวมรวมขึน้ เพื่อเป็ นคู่มือในการช่ วยนากระบวนการ Design Thinking ไปใช้ งานจริ ง คูมื านร ตหมาะ ไ อนีๅปใ นคูมื ไ อทีเไ มเด ไ ฿ช ๅ ๅสาหรับคการอ ไ ไ ไ
สาหรับการนาเป฿ชๅละทดลองจริงดวยตั วทานองร ราคัดสรรขัน ๅ ตอนละวิธก ี าร ๅ ไ ออกบบทีส ไ าคัญจากกระบวนการร Design Thinking มารวมรวม฿นคูมื ไ อฉบับนีๅร ซึไง กระบวนการละวิธก ี ารหลานี ไ งมือทีช ไ ไ วยสริมสรางร 7 ทัศนคติร (กลาวถึ ง ไ ๅปใ นครือ ๅ ไ ฿นหนๅาถัดเป) ทีส ไ าคัญตอมุ ไ การปลีย ไ นปลง ไ มมองของนักออกบบพือ
คู่มือฉบับนีย้ ังอยู่ในขัน้ ตอนการพัฒนา ดยราเดถอดความรู จากการสอนวิ ชาร ๅ ๅ
“Design Thinking Bootcamp” ซึไงปใ นวิชาขัน ๅ พืน ๅ ฐานของราร มาพัฒนาจากคูมื ไ อ ฉบับรกทีเไ ดขี ๅ มือ ไ ปี ร 2009 ดยเดน บ ๅ ยนขึน ๅ าสิไ งทีไ ราเดรี ๅ ยนรูจากการสอนมาปรั ๅ นืๅอหาบางสไวนละพิม ไ ครือ ไ งมือละวิธก ี าร฿หมโข นอกจากนีๅนืๅอหาการรียนรูๅ ไ ามาร ๅ ฿นคูมื คคลละองคกรที ไ ตกตาง ไ อนีๅยงั กิดจากการรวบรวมละถอดความรูจากบุ ๅ ไ ่ หลากหลายทังๅ ผูๅทีท ไ างานกีย ไ วของกั บทางสถาบันร d.school ดยตรงละผูๅทีท ไ างาน ๅ ออกบบอยู฿นที ท ไ ห ีไ ไางเกลออกเป ทางคณะทางานสถาบันร d.school จึงขอขอบคุณ ไ ทุกทานที ม ไ ส ี วนร วม฿นการท า฿หๅคูมื ๅ เดๅ ไ ไ ไ ไ อลมนี ไ ๅกิดขึน
ทุกคนสามารถเข้ าถึงและแบ่ งปั นคู่มือฉบับนีก้ ับผู้อ่ ืนโดยไม่ มีค่าใช้ จ่าย ละราหวัง
วาทุ ประยชน ฿นการน าความรูๅทีเไ ดเป฿ช ไ กทานจะเด ไ ๅ ๅ ๅงานจริงร ราขอพียง฿หๅทุก ่ ทานท าตามขอบั ไ ญ ั ญัตเิ ว฿นร Creative Commons license (Attributionไ ๅ งคับทีบ ๅ NonCommercial-ShareAlike 3.0 Unported License) ทีรไ ะบุการ฿ชๅงานพือ ไ ปใ น การศึ กษาละ฿หๅกับสาธารณะร ผูอ กษาขอบั ไ เดที ๅ านสามารถศึ ไ ๅ ญญัติ พิม ๅ รไ http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/
ทางรายินดีทจ ีไ ะรับฟังคานะนาละความคิดหใ นตอคู ไ มื ไ อฉบับนีๅร กรุณาบงปั ไ น รือ ไ งราวจากการ฿ชๅคูมื ั งิ านจริงร เมว นสไวนทีไ ปใ นประยชนร่ ไ อ฿นการปฏิบต ไ าจะปใ ไ ควรปรับปรุงร หรือมกระทั งไ วิธก ี าร฿หมที ไ านเด ค วยตั วองร ขียนหาราเดที ๅ ไ ท ไ ๅ นพบด ๅ ๅ ๅ :ไ bootleg@dschool.stanford.edu ขอบคุณ, The d.school
A note to the Stanford d.school team and readers— ข้ อความถึงทีมงาน Stanford d.school และผู้อ่าน Thank you the Stanford d.school team for letting us translate the d.school bootleg bootcamp in Thai. This translation of the d.school bootcamp bootleg is a collective effort from a group of Stanford Alumni who have taken classes at the Stanford d.school as well as design thinking practitioners in Thailand who have all benefited from applying the Design Thinking process to tackle both social impact and business challenges. This effort is an attempt to make this tool more accessible to the Thai audience. We hope that the Thai translation of the d.school bootcamp bootleg will be valuable to our Thai audience and if there is anything that could be better improved please e-mail to share your feedback at bootlegthai@gmail.com. Thank you! Viria Vichit-Vadakan + Translators & Editors team ขอขอบคุณร ทีมงานจากร d.school มหาวิทยาลัย Stanford ทีเไ ด฿ห ๅ ๅความเววาง฿จ ๅ ฿นการปลคูมื อ ร Design Thinking คู มื อ ฉบั บ นี ๅ ปใ นความร วมมื อ จากศิ ษ ย ก าจาก ไ ไ ไ ่ ไ มหาวิทยาลัยร Stanford ละกระบวนกรทีเไ ดรั บ ประยชน จากการน ากระบวนการร ๅ ่ Design Thinking เปปรับ฿ชๅ฿นสไวนการทางาน฿นการกปั งคม ๅ ญหาทังๅ จทยทางสั ่ ละทางธุรกิจ ราหวังปใ นอยางยิ งไ วาคู ไ ไ มื ไ อการปลฉบับนีๅจะปใ นประยชนส ไ ๅอาน ไ ละหาก ่ าหรับทานผู ทานผู คานะนาอยางเรสามารถติ ดตอพื อ ไ สดงความคิดหใ นเดที ไ ๅอานมี ไ ไ ไ ๅ รไ bootlegthai@gmail.com ขอบคุณ, วิรย ิ าร วิจต ิ รวาทการร + ทีมงานผูปลละผู รี ๅ ๅ ยบรียง
A thank you note to translators and editors—
ข้ อความขอบคุณผู้แปลและผู้เรี ยบเรี ยง
Thank you to all our translators and editors. This translation would not have been successful without the help of our committed translators and editors. ขอขอบคุณผูปลละผู รี คูมื ดขึน ๅ เดหากเม เด ๅ ๅ ยบรียงทุกทานร ไ ไ อการปลชุดนีๅจะเมสามารถกิ ไ ๅ ไ ๅ รับความชไวยหลือละความตังๅ ฿จจากผูๅปลละผูๅรียบรียงทุกทาน ไ
ผู้แปล
Translators
วิรย ิ าร วิจต ิ รวาทการ มษร่ ศรีพฒ ั นาสกุล กวีวุฒริ ตใมภูวภัทร ชูวญ ิ ญาณ ่ จิตติกุลดิลก ปณิธต ิ าร วิทยศรีจริญ ปิ ธนร วิทยศรีจริญ
Viria Vichit-Vadakan May Sripatanaskul Kaweewut Temphuwapat Chuwinya Chittikuladilok Panithita Vithayasricharoen Pete Vithayasricharoen
ผู้เรียบเรียง
Editors
วีระพงศ่ร ก พราวพรรณรายร มัลลิกะมาลยร่ พรวาร สาธุธรรมร กิตติศักดิร่ ปัญญาจิรกุลร ชัญญา ปัญญากาพล พีรณัฐร ศรีตม ั ภวา
Werapong Goo Prowpannarai Mallikamarl Praewa Satutum Kittisuk Panyajirakul Chanya Punyakumpol Piranut Sritumpawa
ขอขอบคุณหนไวยงาน G-Lab, ALA, ละร TSEO ทีท ไ างานรวมกั น฿นการขยายคูมื ไ ไ อการปล ฉบับนีๅ฿หๅกิดผลประยชน฿นวงกว าง ่ ๅ Thank you our partners G-Lab, ALA, and TSEO for helping to spread awareness of d.school bootleg bootcamp Thai translation Partners ศูนยนวั ่ ตกรรมสั งคมร G-Lab วิทยาลัยลกคดีศึกษาร มหาวิทยาลัยธรรมศาสศตรร่ (G-Lab, School of Global Studies, Thammasat University) www.sgs.tu.ac.th, Asian Leadership Academy (ALA) www.asianleadershipacademy.com, ละ สานักงานสรางสริ มกิจการพือ ไ สั งคมร (Thai Social Enterprise Office) www.tseo.or.th ๅ
สืไ อ฿หๅหในดยเมต ไ ๅองบอก สืไ อสารความคิดเดอย างมี พ ลั ง ละมี ความหมายดวยการ ๅ ไ ๅ สรางประสบการณ ผ านสื ไ อ รู ป ภาพละการล ารื ไ งทีส ไ นุ ก ๅ ่ ไ ไ อ ละปใ นประยชนร่
฿หๅความสาคัญกับการขา฿จกลุ มป ๅ ไ ๅ าหมาย การขา฿จคนหรื อ กลุ มป าหมายอย างลึ กซึงๅ ดย ๅ ไ ๅ ไ การอา฿จขามา฿สไ฿จราละการฟังความคิดหใน จากกลุมป ไ ๅ าหมายตลอดทังๅ กระบวนการออกบบ ปใ นพืน ๅ ฐานทีส ไ าคัญ฿นการออกบบทีด ไ ี
ตังๅ กรอบปัญหา฿หๅชัด สรางกรอบวิ สัยทัศนร่ วมที ช ไ ด ั จนพือ ไ ๅ ไ กระตุนการออกความคิ ด หใ น ที ส ไ ร างสรรค ๅ ๅ ่ ตอจทย ที ไ ๅาทาย ไ ่ ท
฿หๅความสาคัญกับการทดลอง การสรางตั วตนบบร prototype เมเด ๅ ๅ ไ ท ๅ าพียง พือ ไ พิสูจนเอดี ย ของคุ ณ ท านั ๅ น ร ต ราสร าง ่ ไ ไ ๅ บบจาลองพือ ไ การคิดตอยอดละรี ยนรูๅกีย ไ วกับ ไ เอดียของรามากขึน ๅ ระหวางกระบวนการ ไ การสรางร Prototype ปใ นขัน ๅ ตอนสาคัญทีค ไ วร ๅ นามาบูรณาการ฿ชๅตลอดทังๅ กระบวนการ สรๅางสรรคนวั ่ ตกรรม
คานึงถึงทังๅ กระบวนการ รูๅวาราอยู ตรงเหน฿นกระบวนการออกบบร ไ ไ รากาลัง฿ชๅวิธก ี ารอะเร฿นขัน ๅ ตอนนัๅนร ละ ปๅาหมายทีไ ราตองการคื ออะเร ๅ
นๅนการลงมือทา กระบวนการร Design Thinking ปใ น กระบวนการทีไ นๅนการรียนรูจากการลงมื อทา ๅ มากกวาการคิ ดพียงอยางดี ยวร ไ ไ
การรวมมื อรวม฿จ ไ ไ รวมตัวนวัตกรทีม ไ ป ี ระสบการณร่ พืน ๅ พละ ทัศนคติท ีไ ตกตางหลากหลายร พือ ไ ไ สรๅางสรรคมุ ไ อ ่ มมองละนวัตกรรม฿หมโร ไ ทีก ไ ตัวจากความหลากหลายของทีม
d.mindsets
MODE MODE
ขา฿จกลุ มป ๅ ไ ๅ าหมาย
การเข้ าใจกลุ่มเป้าหมาย คืออะไร
การอา฿จขามา฿สไ฿จราร หรือร การขา฿จกลุ มป ๅ ฐานทีส ไ าคัญ฿นกระบวนการร ๅ ไ ๅ าหมาย empathy ปใ นพืน Design Thinking ราสามารถทาเดดย ๅ - การสังเกตการณ์ คือการสั งกตพฤติกรรมละชีวต ิ ความปใ นอยูของกลุ มป ง ไ ไ ๅ าหมาย฿นสภาพวดลอมจริ ๅ
ไ รียนรูๅจากกลุมป - การมีส่วนร่ วมและการพูดคุย คือการพูดคุยสรๅางปฏิสัมพันธพื ไ ๅ าหมายร ดยอาจปใ นการนัด ่ อ
สั มภาษณหรื ไ มอยางสั ไ ๅ นโดยเมเด ไ ๅบอกลวงหน ไ ๅ ากใเดๅ ่ อการวะยีย - ร่ วมประสบการณ์ จริ ง คือการขาเปสั ม ผั ส ประสบการณ ดี ไ ลุมป ๅ ไ ๅ าหมายสั มผัส฿นบริบทจริง ่ ยวกับทีก
ทาเมตองข า฿จกลุ มป ๅ ๅ ไ ๅ าหมาย?
หนๅาทีส ไ าคัญของราคือการขๅา฿จกลุมป ไ ๅ าหมายทีไ ราออกบบ฿หๅ นืไองจากปัญหาทีไ ราพยายามกเขส ๅ ไ วน฿หญไ เม฿ช ไ ร ดังนัๅนการทีจ ไ ะออกบบหรือพัฒนาชีวต ิ ความปใ นอยูของ ไ ไ ปัญหาของตัวราองตปใ ไ นปัญหาของผูๅอืน ไ กลุมป ความขๅา฿จอยางลึ กซึงๅ วากลุ มป ไ วกขาตองการหรื อ฿หๅ ไ ๅ าหมายร ราจึงตองมี ๅ ไ ไ ไ ๅ าหมายของราคือ฿ครละสิไ งทีพ ๅ ความสาคัญคืออะเร
การสั งกตพฤติกรรมของกลุมป งชไวย฿หๅราขๅา฿จความรูๅสึ กร ความคิดร ความ ไ ๅ าหมายหรือผูๅ฿ชๅ฿นสภาพวดลอมจริ ๅ ตองการละการตั ดสิ น฿จของพวกขาเดดี ึๅ ร การสั งกตทา฿หๅรามองหในประสบการณของกลุ มป ๅ ๅ ขน ไ ๅ าหมายเดดี ๅ ่ ยิงไ ขึน ๅ จากการกระทาละคาพูดร ซึงไ จะทา฿หๅคุณสามารถปลความหมายทีจ ไ บ ั ตองเม เด หล ๅ ไ จากประสบการณ ๅ ไ ๅน ่ านั เปสูไความขๅา฿จทีถ ไ องท ๅ ร ความขๅา฿จทีล ไ ก ึ ซึงๅ ถึงพฤติกรรมของผูๅ฿ชๅหลานี ไ ๅยิงไ ขึน ไ ๅนาเปสูไการสรๅางสรรคนวั ่ ตกรรมทีไ สามารถกๅปัญหาของกลุมป ประสิ ทธิภาพร อยางเรกใ ดค ี วามขๅา฿จอยางลึ กซึงๅ ปใ นสิไ งทีไ กิดขึน ๅ เดๅ ไ ๅ าหมายเดอย ๅ างมี ไ ไ ไ ยากกวาที ไ ุณคิดร พราะจิตของรามักจะกรองขๅอมูลทีส ไ าคัญบางอยไางทิงๅ เปดยทีไ ราเมเด ไ ค ไ ตั ๅ งๅ ฿จร ดังนัๅนราควรทีไ จะรียนรูที ไ ะมองลกดวยมุ มมองทีส ไ ด฿หมละ฿จที ไ ปิ ดกวๅางร -- ราสามารถพัฒนาความสามารถนีๅผานครื อ ไ งมือ ๅ จ ๅ ไ ไ ละกระบวนทรรศนของร human-centered design ่ นอกจากนีๅร การขๅาเปคลุกคลีกบ ั กลุมป ไ ามารถทา฿หๅราเดรูๅ ๅถึงคานิ ไ ๅ าหมายกใปใ นอีกสิไ งหนึไงทีส ไ ยมละความคิดของ พวกขาเดดี ึๅ ร ฿นบางครังๅ ตัวกลุมป ๅ ขน ไ ๅ าหมายองอาจเมรูไ ๅชัดถึงคานิ ไ ยมละความคิดของตนองร การขๅาเปคลุกคลี กับผูๅ฿ชๅอยาง฿กล ชิ ดละความรูๅสึ กทีซ ไ ไ อนอยูเด ไ งราวทีไ ไ ๅ ดสามารถทา฿หๅราคนพบความคิ ๅ ไ อย ๅ างน ไ ไ าประหลาด฿จร รือ พวกขาลาปใ งความชือ ไ ของพวกขาเดปใ ร (ถึงมว บสิไ งทีไ ขาทาจริงโ) การ ไ นตัวบงบอกถึ ไ ๅ นอยางดี ไ ๅ ามั ไ นจะตกตางกั ไ ออกบบทีด ไ ี กิดขึน ๅ จากการขๅา฿จอยางถ องท ไ ของผูๅ฿ชๅนีไอง ไ ไ ๅถึงคานิ ไ ยมละความชือ ราขาเปคลุ กคลีพือ ไ ร (ํ) คนหาความต องการที พ ไ วกขาอาจจะรูหรื ๅ าวิถก ี ารพัฒนานวัตกรรมร ๅ ๅ ๅ ๅ อเมรูไ ตั ๅ วร ๎ ชีน ๏ ขๅา฿จวากลุ มป ที ไ ไ ๅ าหมายที฿ไ ชไคือ฿ครร ๐ คนพบอารมณ ๅ ไ ๅ าหมาย ่ ไ ปใ นรากฐานของพฤติกรรมของกลุมป นอกจากการคุยละสั งกตผูๅ฿ชๅลวร อ ไ งทีไ รากาลังพยายาม ๅ ราควรจะขๅาเปลองสั มผัสประสบการณดยตรง฿นรื ่ กเขร พือ ไ ทีจ ไ ะชไวย฿หๅราขา฿จสถานการณ ละสภาพวดล อมที ผ ไ ฿ช กซึงๅ ยิงไ ขึน ๅ ๅ ๅ ๅ ๅู ๅของราพบจออยูอย ไ างลึ ไ ่ :: 1 ::
MODE
ตังๅ กรอบปัญหา
การตัง้ กรอบปั ญหา คืออะไร
การตังๅ กรอบปัญหา (define) กิดขึน ๅ มือ ไ ราสั งคราะหสิ่ ไ งทีเไ ดๅคนพบจากขั น ๅ ตอนการขๅา฿จกลุมป ๅ ไ ๅ าหมายร empathize เปสูไความขๅา฿จทีล ไ ก ึ ซึงๅ ละความตองการที ไ ทๅจริงของพวกขา ปๅาหมายสาคัญของการตังๅ กรอบปัญหา ๅ คือการทาความขา฿จกลุ มป ยดมากยิงไ ขึน ๅ ร ละนาความขา฿จที ล ไ ก ึ ซึงๅ นีๅมาตังๅ ๅ ไ ๅ าหมายละบริบทของปัญหา฿หๅเดละอี ๅ ๅ จทยปั ไ าเปสูไการลงมือปฏิบต ั ริ (actionable problem statement) ซึงไ กรอบปัญหานีๅควรจะนๅนเปทีไ ่ ญหาทีน กลุมป าเปคลุ กคลีทาความขา฿จกั บกลุมป ไ ๅ าหมายทีไ ฉพาะจาะจงละสิไ งทีเไ ดรี ๅ ยนรูจากการข ๅ ๅ ๅ ไ ๅ าหมายหลานี ไ ๅ ดังนัๅนร ทนทีส ไ ั กตวไ าตั ๅ มาพือ ไ จะทาอะเรบางอยางร ราควรตังๅ กรอบปัญหาบนพืน ๅ ฐานของความรูๅ ไ งๅ จทยปั ไ ่ ญหาขึน ความขๅา฿จจากการเดเป฿ช บกลุมป ไ งๅั ขึน ๅ อยางมี ความหมายละความ ๅ ๅประสบการณร่ วมกั ไ ไ ๅ าหมาย จทยปั ไ ่ ญหาทีต ขา฿จกลุ มป กซึงๅ นีๅปใ นรากฐานสาคัญทีจ ไ ะชไวย฿หๅราประสบความสารใจ฿นกระบวนการการออกบบ ๅ ไ ๅ าหมายอยางลึ ไ วิธก ี ารกปั ญ หา ๅ
ทาไมต้ องตัง้ กรอบปั ญหา การตังๅ กรอบปัญหาปใ นหัว฿จหลัก฿นกระบวนการออกบบพราะมันชไวย฿หๅรามองหในจทยปั ่ ญหาสาคัญทีไ ราจะ มุงน น฿นการก เขเด อย างชั ด จนร ฿นหลายกรณี ราอาจจะต องปรั บ จทย ปั ญ หา฿หม หลั ง จากเด พิ ไ พูนความ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ม ่ ขา฿จ฿หม ร โร ที ล ไ ก ึ ซึ ง ๅ มากขึ น ๅ ระหว างกระบวนการออกบบของราร กรอบปั ญ หาที ต ไ ง ๅ ั อย างฉพาะจาะจงละมี ๅ ไ ไ ไ ความหมายจะปใ นสิไ งทีช ไ ไ วยกระตุนการคิ ดคนเอดี ยสรางสรรค ฿นการหาทางออก฿ห ๅ ๅ ๅ ๅปัญหาตอเป ไ ่ กรอบปัญหาทีด ไ ค ี อ ื จทยปั ่ ญหาทีรไ • • • • • • • •
ฟกัสขอบขตของปัญหา฿หๅพุงเปที ป ไ ระดในทีส ไ าคัญ ไ สามารถจุดประกายเอดียจากคน฿นทีม ปใ นจุดอางอิ งสาหรับการประมินเอดียตางโเด ๅ ไ ๅ สามารถทา฿หๅสมาชิก฿นทีมคิดละตัดสิ น฿จดวยตนองเด เปคู ขนานกั นเดๅ ๅ ๅ ไ ปิ ดกวางต อการระดมความคิ ด ดยค าถามที ข ไ น ึ ๅ ต นด วยร ราจะ. . .เด อย how might we…? ๅ ไ ๅ ๅ ๅ างเร ไ สามารถจับ฿จคนทีไ ราพบจอ ชไวยวางขอบขตการทางานทีไ ปใ นเปเด฿นวลาที ม ไ อ ี ยูอย ากัดร เมกว นเป ๅ ไ างจ ไ ไ างจนกิ ๅ ชไวยชีน ๅ านวทางการสรางนวั ต กรรมร ๅ
:: 2 ::
MODE
ระดมความคิด
การระดมความคิดร คืออะเร การระดมความคิด (ideate) คือขัน ๅ ตอน฿นกระบวนการออกบบซึงไ นๅนเปทีก ไ ารสรางสรรค เอดี ยทีจ ไ ะตอบจทย ่ ๅ ่ ปัญหาที ไ ตกตางหลากหลายรวมเปถึ ง ความคิ ด ปลก฿หม จากนวคิ ด ดิ ม โร กระบวนการนี ๅ ปใ นขั น ๅ ตอนที ไ รานๅน ไ ไ การร ปิ ดกวาง ส าหรั บ ความปใ นเปเด ฿หม โร ราเม ควรจ ากั ด ขอบขตความคิ ด ของตั ว องด วยความกั ง วล฿น ๅ ๅ ไ ไ ๅ ตัวนวคิดละผลลัพธสุ ด ท าย฿นขั น ๅ ตอนนี ร ๅ ป าหมายของการระดมความคิ ด คื อ การเด ทั ง ๅ ร ปริ ม าณ ละร ๅ ๅ ๅ ่ ความหลากหลาย ของความคิดวิธก ี ารกปั โ฿หๅมากทีส ไ ุด ๅ ญหาตางร ไ เอดียทีเไ ดจากการระดมความคิ ด฿นขัน ๅ ตอนนีๅร สามารถนาเปสรางตั วตนบบร prototype) พือ ไ ฿หๅ ๅ ๅ ๅ กลุมป าหมายเด ทดลองจริ ง ฿นขั น ๅ ตอนถั ด เป ไ ๅ ๅ
ทาเมถึงตองระดมความคิ ด ๅ การระดมความคิดปใ นสะพานชือ ไ มระหวางการตี กรอบปัญหาเปสูไการสรางสรรค หาหนทางก เขปั ญหาร ไ ๅ ๅ ่ solutions สาหรับกลุมป าหมายร รา฿ช การระดมความคิ ด ฿นรู ป บบที ห ไ ลากหลายพื อ ไ ไ ๅ ๅ • • • •
กาวข ามทางออกดิ มโหรือ solution ทีช ไ ด ั จนอยูล ตกรรม฿หมโไ ๅ ๅ ไ วเปสู ๅ ไ การสรางนวั ๅ ฿ชๅมุมมองความคิดละจุดขใงที ไ ตกตางต างหลากหลายของคน฿นที ม ฿หๅปใ นประยชน่ ไ ไ คนพบความปใ นเปเด ฿หม โร ที เ ไ ม คาดคิ ด มาก อน ๅ ๅ ไ ไ ไ สรางสรรค ความคิ ด฿หมโร ไ ากละมีความหลากหลายสูง ๅ ไ ทีไ นๅนทังๅ การเดปริ ๅ มาณความคิดทีม ่
เมวไ าราจะ฿ช ี าร฿ดกใตาม฿นการระดมความคิดร สิไ งทีส ไ าคัญทีส ไ ุดคือ฿หๅมีความขๅา฿จชัดจนวาร ๅ ตอนเหน ไ ๅวิธก ไ ขัน ทีท ไ ม ี งานกาลังนๅนการระดมความคิด฿นชิงปริมาณร ละขัน ๅ ตอนเหนทีท ไ างทีมกาลังประมินคุณภาพของเอดีย ทังๅ หลายร ราควรจัดจงขัน ๅ ตอน฿หๅยกกันอยางชั ดจนร ไ
:: 3 ::
MODE
ตนบบ ๅ
ต้ นแบบ คืออะไร
การสรางต นบบร (prototype) คือการปลงความคิดออกมาสดง฿หๅปใ นรูปธรรมร ซึงไ อาจอยู฿นรู ปบบทาง ๅ ๅ ไ กายภาพ฿ดกใเดที ส ไ ามารถมองหใ น หรื อ สั ม ผั ส เด ร ช นร การสื ไ อ สารผ านกระดาษน ตร Post-It การสดงละครร ๅ ๅ ไ ไ ๅ พืน ๅ ทีรไ วัตถุสไิ งของร อินตอรฟส หรือมต ยนสตอรีบ ไ อรดร ส ไ รๅางขึน ๅ ควร ๅ การขี ไ ๅ ่ ่ ดยความละอียดของตนบบที ลอเปกั บความกๅาวหนๅาของครงการหรือกระบวนการออกบบเดอย ร ดย฿นชไวงรกนัๅนร ควร ๅ ๅ างหมาะสมร ไ สรๅางตนบบอย างหยาบที ส ไ รๅางขึน ๅ เดอย วขึน ๅ มากอนร พือ ไ ทีจ ไ ะเดสามารถรี ยนรูๅเดตั ๅ ไ ๅ างรวดรใ ไ ไ ๅ ๅ งๅ ตนิ ไ ไนโละ พิจารณาความปใ นเปเดอื ไ โทีห ไ ลากหลาย ๅ น ตนบบจะประสบความส ารใจทีส ไ ุดกใตอมื ไ ร ผูๅคนร ทีมออกบบร ผูๅ฿ชๅร ละคนอืน ไ โ สามารถสั มผัส ๅ ไ อ ประสบการณละมี ปฏิสัมพันธกั รๅ ร สิไ งทีเไ ดรี อ฿ห ๅ ๅ ยนรูๅจากประสบการณดั ไ ไ ๅกิดความ ่ ่ บตัวตนบบเด ่ งกลาวจะก ขๅา฿จทีล ไ ก ึ ซึงๅ ยิงไ ขึน ๅ ร ละสามารถนาเปสูไหนทางกๅปัญหาทีม ไ ป ี ระสิ ทธิภาพ
ทาไมเราถึงสร้ างต้ นแบบ
ดยทัว ไ เปลวร ของการทดสอบชิ งฟังกชั ตามร ๅ รามักนึกถึงการสรๅางตนบบ฿นง ๅ ไ ไ ่ ไนหรือการ฿ชๅงานร อยางเรกใ ราสามารถสรางต นบบพื อ ไ หตุผลอืน ไ โเดดั ๅร ๅ ๅ ๅ งตอเปนี ไ • การสร้ างความเข้ าใจกลุ่มเป้าหมาย empathy gaining): การสรางต นบบปใ นครือ ไ งมือสาหรับการสราง ๅ ๅ ๅ ความขา฿จปั ญ หาละกล มป าหมาย฿ห ลึ ก ซึ ง ๅ ยิ ง ไ ขึ น ๅ ร ม กระทั ง ไ ตั ง ๅ ต ขั น ๅ ตอนก อนที จ ไ ะสร างหนทาง฿นการ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ไ ๅ กปั ๅ ญหาร (Pre-solution phase) • การสารวจ (exploration): สรางต นบบพื อ ไ การคิด ผานการสร างบบจ าลองความคิดหลายโบบพือ ไ ทา ๅ ๅ ไ ๅ การปรียบทียบการตอบจทยความต องการของกลุ มป ๅ ไ ๅ าหมายร ่ • การทดสอบ (testing):ร สรางต นบบร ละบริบทวดลอมของต นบบ พือ ไ ทดสอบละขัดกลาหนทาง ๅ ๅ ๅ ๅ กปั บผูๅ฿ชๅร ๅ ญหารวมกั ไ • การสร้ างแรงบันดาลใจ (inspiration): ราสามารถสรางรงบั นดาล฿จ฿หๅกับผูอื ไ ชไนสมาชิก฿นทีมร ๅ ๅ น ลูกคาร ส ไ ืไ อถึงวิสัยทัศนของรา ๅ ผูๅ฿ชๅร นักลงทุน ดยการสรๅางตนบบที ๅ ่
ราสรๅางตนบบพื อ ไ : ๅ • การเรี ยนรู้ : การสืไ อความหมายทางภาพสามารถสืไ อความหมายเดมี ๅ ประสิ ทธิภาพกวาตั ไ วหนังสื อละคาอธิบายร หากภาพหนึไงภาพสามารถสืไ อความหมายเดท ไงชิน ๅ กใสามารถสืไ อความหมายเดๅ ๅ ากั ไ บหนึไงพันคาร ตนบบหนึ ๅ ทากั ไ บรูปภาพหนึไงพันรูป • การแก้ ไขข้ อขัดแย้ ง: ตนบบปใ นครือ ไ งมือทีท ไ รงพลังทีช ไ ไ วย฿นการระดมความคิดร ละการขจัดความ ๅ คลุมครือละสรๅางความชัดจน฿นการสืไ อสารร • การเริ่ มบทสนทนา: ตนบบช ไ ลากหลายรวมกั บกลุมป ๅ ไ วย฿นการจุดประกาย฿หๅกิดบทสนทนาทีห ไ ไ ๅ าหมายร นบบอย างหยาบขึ น ๅ มาก อนร ช วย฿ห สามารถทดสอบเอดี ย • การล้ มเหลวที่รวดเร็ วโดยไม่ เจ็บตัว: การสรางต ๅ ๅ ไ ไ ไ ๅ จานวนมากเดดยเม สี ไ ตน ๅ ไ ยวลาละงินมากนัก฿นชไวงริม ๅ • กระบวนการพัฒนาหนทางแก้ ไขปั ญหา: การสรางต นบบช ญหา฿หญ฿ห ๅ ๅ ไ วย฿หๅคุณสามารถยอยปั ไ ไ ๅมีขนาดลใก ลงร ละจัดการเดงๅ ายขึ น ๅ ไ :: 4 ::
MODE
ทดสอบ
การทดสอบคืออะไร
การทดสอบคืออกาส฿นการปรับปรุงละพัฒนาเอดียของรา฿หๅดียงไิ ขึน ๅ ร ขัน ๅ ตอนนีๅปใ นกระบวนการทีไ กีย ไ วขๅองกับ การพัฒนาละปรับกอย หยุ ม ไ ค ี วามละอียดตาไ มาทดลองกับ ๅ างเม ไ ไ ดนิไงร Iterative ดยการนาตนบบที ๅ กลุมป ไ ทดสอบวไาความขๅา฿จของรากีย ไ วกับกลุมป อเมรไ ไ ๅ าหมาย฿นบริบทจริงหรือสมือนจริงพือ ไ ๅ าหมายถูกตองหรื ๅ ทังๅ นีๅราควรสรางต นบบราวกั บวารารู ว าถูกร ตทดสอบ฿ห จุดผิดพลาด ๅ ๅ ไ ๅ าราท ไ ไ ๅหมือนกับวารารู ไ ๅวาราจะมี ไ
ทาเมตองทดสอบ ๅ • พือ ไ พัฒนาปรับปรุงตนบบละหนทางก ึๅ ร ดยการทดสอบจะชไวยชีน ๅ าการกลับเป ๅ ๅปัญหา Solution ฿หๅดีขน พัฒนาละปรับปรุงบบจาลอง฿นรอบ฿หมรไ Iterate • เพื่อเรี ยนรู้ เกี่ยวกับกลุ่มเป้าหมายให้ มากขึน ้ การทดสอบปใ นอกาส฿หๅราขๅา฿จกลุมป ไ ๅ าหมายเดด ๅ วยการ ๅ •
สั งกตละการพูดคุยหรือมีสไวนรวมร ซึงไ บอยครั งๅ รามักจะเดมุ ดมากอนร ไ ไ ๅ มมองทีเไ มคยคาดคิ ไ ไ
เพื่อทดสอบและปรับปรุ งกรอบปั ญหา ฿นบางครังๅ การทดสอบเมเด ไ ปใ ๅ นการวัดตพี ไ ยงวาสิ ไ ไ งทีไ ราคิดคนนั ๅ ๅนจะ ตอบจทยความต องการของกลุ มป ปั ไ งๅั นัๅนถูกหรือผิดร ๅ ไ ๅ าหมายนัๅนเดหรื ๅ อเมต ไ ปใ ไ นการทดสอบวาจทย ไ ่ ่ ญหาทีต
:: 5 ::
METHOD
คิดบบผูๅริม ไ ตน ๅ
ทาเมตองคิ ดบบผูริ ไ ตนร Beginner’s mindset ๅ ๅ ม ๅ ราทุกคนลวนมี ประสบการณ ่ ความขๅา฿จร ละความชีย ไ วชาญของตัวองทีส ไ ไ ั งสมมาร ซึงไ คุณลักษณะฉพาะ ๅ หลานี ๅ ปใ นสิ ไ ง ที ม ไ ค ี ามาก฿นกระบวนการการออกบบร อย างเรกใ ต ามราควรจตนาลื อก฿ชๅสมบัตล ิ าๅ คาหล านี ไ ไ ไ ไ ไ ๅ ฉพาะ฿นชไวงวลาทีไ หมาะสมร ร ฿นบางครังๅ สมมุตฐิ านหรือมุมมองทีค ไ ุณยึดถืออาจปใ นพียงมายาคติหรือปใ นการ ดวนตั ดสิ นร จนทาปใ นขอจ างความข ไ ก ึ ซึงๅ ร การคิดบบผูริ ไ ตนจึ ไ ๅ ากัดตอการสร ไ ๅ ๅา฿จกลุมป ไ ๅ าหมายทีล ๅ ม ๅ งปใ นการ ปๅองกันเม฿ห กิ ด การด วนตั ด สิ น ร ละช วย฿ห สามารถกิ ด การออกบบเด อย างสด฿หม มี ช ว ี ต ิ ชี ว า ไ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ไ ไ
คิดบบมือ฿หมท ไ าอยางเร ไ าร อย่ าด่ วนตัดสิน (Don’t judge) เฝ้าคอยสั งกตละคลุกคลีกบั กลุมป ไ ๅ าหมายดยปราศจากอคติตอการกระท ไ สถานการณร่ การตัดสิ น฿จร ละปัญหาของพวกขา
ตัง้ คาถามเกี่ยวกับทุกสิ่ง (Question everything) ถามมกระทั งไ สิไ งทีค ไ ุณคิดวารู ๅ ไ ๅคาตอบอยูล ไ วร ๅ
การตังๅ คาถาม
ชไวย฿หๅราเดรี ี ารมองลกของกลุมป ไ อยถามวาร ทาเม ๅ ยนรูถึ ๅ งวิธก ไ ๅ าหมายร ลองคิดถึงดใกร 4 ขวบทีค ไ กีย ไ วกับทุกสิไ งทุกอยางที ผ ไ านข ามาร ละร ฿ห ถามว าร ท าเม ต อเปอี ก หลั ง จากเด รั บ ค าตอบจากค าถามร ไ ไ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ทาเม กอนหน าล ว ไ ๅ ๅ ช่ างสงสัยในทุกสิ่ง (Be truly curious) กระตือรือรๅนทีจไ ะสดงความสงสั ย฿ครรูไ ๅออกมาร ทังๅ ฿นสถานการณที่ ไ
คุนคยหรื อเมคุ ๅ ไ นชิ ๅ น มองหาแบบแผน (Find patterns) หาความชือไ มยงละธีมหรือหัวขๅอทีนไ ไ าสน฿จทีไ กิดขึนๅ ระหวไางการมี
ปฏิสัมพันธกั ไ ๅ าหมาย ่ บกลุมป รับฟั งอย่ างตัง้ ใจ (Listen. Really) อยายึ ไ ุณวางเวๅมากกินเปร ปลอย฿ห ไ ดติดกับผนทีค ไ ๅตัวคุณเดซึ ๅ มซับกับ หตุการณตรงหน มทีรไ เมวไ าจะปใ นสิไ งทีก ไ ลุมป ี พ ีไ วกขาพูดร ดยเมพะวง ๅ าอยางตใ ไ ไ ไ ๅ าหมายพูด฿หๅคุณฟังร ละวิธท ไ ่ ถึงตสิไ ไ งทีค ไ ุณกาลังจะพูดตอเป ไ :: 6 ::
METHOD
อะเร? | อยางเร? | ทาเม? ไ
ทาไมต้ องถามว่ า อะไร? | อย่ างไร? | ทาไม?
฿นระหวางขั น ๅ ตอนการฝๅาสั งกตกลุมป | ทาเม?ร ปใ นครือ ไ งมือทีช ไ ไ วย ไ ไ ๅ าหมายร การถามวไาร อะเร? | อยางเร? ไ ฿หๅคุณทาการสั งกตเดลึ ก ซึ ง ๅ มากยิ ง ไ ขึ น ๅ ร ค าถามง ายโหล านี ๅ ช วย฿ห ราปลี ย ไ นจากการสั ง กตพี ย งต สิ ไ ง ที ไ ปใ น ๅ ไ ไ ไ ๅ ไ รูปธรรมเปสูไการสั งกตทีล ไ ก ึ ซึงๅ ลงเป฿หๅหในสิไ งทีไ ปใ นนามธรรมอยางอารมณ หรื อ รงขั บ ดั น ที ไ กิ ด ขึ น ๅ ฿นหตุ ก ารณ ที ไ ่ ่ ไ คุณกาลังฝๅาสั งกตร การถามชไนนีๅสามารถนามา฿ชๅ฿นการวิคราะหรู่ ปถายจากการลงพื น ๅ ที เ ไ ด อย างดี ร ดยจะ ไ ๅ ไ ชไวยทังๅ ฿นการสั งคราะหละการชี น ๅ านวทาง฿นการคนหาความต องการของกลุ มป ๅ ๅ ไ ๅ าหมายตอเป ไ ่
วิธีการถาม อะไร? |อย่ างไร? | ทาไม? การเตรียมการ: นากระดาษมาร
1 ผนร นร ไ บงออกปใ ไ
สไวนร ลวขี ละ ทาเม? ๅ ยน: อะเร?,อยางเร?, ไ
เริ่มจากการสังเกตสิ่งที่เป็ นรูปธรรม (อะไร):
บุคคลทีไ ราสั งกตอยูรไ กาลังทาอะเร฿นหตุการณนี าคุณศั พทละค าอธิบาย ๅ ่ ๅหรือ฿นรูปภาพนีๅร ขียนอธิบายดวยค ่ ชิงปรียบทียบ
เคลื่อนไปสู่การทาความเข้ าใจ (อย่ างไร):
บุคคลทีไ ราสั งกตทาสิไ งทีไ ขากาลังทาอยูด ยาทาทางอย างเร ตอง฿ช ไ วยกริ ๅ ไ ไ ๅ ๅความพยายามมากหรือเมรไ ดูรงรี ไ บหรือ ปลาร มี ส ี ห น าจใ บ ปวดหรื อ เม ร หตุ ก ารณ ที ไ กิ ด ขึ น ๅ มี ผ ลกระทบ฿นทางบวกหรื อ ลบต อบุ ค คลนั ๅ น ร ฿ช หลายโวลี ละ ไ ๅ ไ ไ ๅ ่ ประยคทีอ ไ ธิบายเดอย างชั ด จน ๅ ไ
ก้ าวสู่การวิเคราะห์ และตีความ (ทาไม):
ทาเมบุคคลทีไ ราสั งกตจึงทาสิไ งทีไ ขากาลังทาอยูรไ ละทาเมจึงมีอากัปกริยาชไนนัๅนร ดยปกติ฿นขัน ๅ ตอนนีๅจะตอง ๅ ฿ชๅการตีความละการคาดดา ทีส ไ มหตุสมผล ถึงรงจูง฿จละอารมณ฿นสถานการณ นั ๅ น โร ครื อ ไ งมื อนีๅจะชไวยผย ่ ่ สมมุตฐิ านทีจ ไ ะคุณควรจะนามาทดสอบกับกลุมป งๅ ยังชไวยทา฿หๅคนพบสิ ไ งทีเไ มคาดคิ ด฿น ไ ๅ าหมายร ละบอยครั ไ ๅ ไ หตุการณนั ๅ น โอี ก ด วย ๅ ่
:: 7 ::
METHOD
การ฿ชๅกลองพื อ ไ ปใ นครือ ไ งมือการรียนรูๅ ๅ
ทาไมจึงใช้ กล้ องเพื่อช่ วยศึกษา ฿นการทาความขา฿จกลุ มป ิ ละพฤติกรรมของพวกขา฿นบริบทจริง฿นชีวต ิ ๅ ไ ๅ าหมายร ราอยากขา฿จการ฿ช ๅ ๅชีวต ของกลุมป าหมายร การ฿ช กล องปใ นตั ว ช วย฿นการศึ ก ษาชี ว ต ิ ท า฿ห ราข า฿จประสบการณ ของพวกขาผ าน ไ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ไ ่ สายตาของกลุมป อมของพวกขาที ไ ดยปกติลวคุ ไ ๅ าหมายองร ละอาจชไวย฿หๅขา฿จสภาพวดล ๅ ๅ ๅ ณอาจเมไ สามารถขาถึ ๅ งเดๅ
เราจะใช้ กล้ องเพื่อช่ วยศึกษาได้ อย่ างไร 1. คัดลือกกลุมป มมองของพวกขา ไ ๅ าหมายทีไ ราสน฿จจะรียนรูจากมุ ๅ
2. อธิบายจุดประสงคของ฿นการศึ กษาดยสั งขปร ละขอความรวมมื อจากกลุมป ายภาพ ไ ไ ๅ าหมายวาสามารถถ ไ ไ ่ ประสบการณต างโ฿นชี ว ต ิ ของพวกขาเด หรื อ เม ร ละขออนุ ญ าต฿ช ภาพที ไ ขาถ ายเว ๅ ไ ๅ ไ ๅ ่ ไ
3. ฿หๅกลองก กลุ งๅ บอกหัวขอละความต องการของราร ตัวอยางช าไ ๅ ไ มป ไ ๅ าหมายร พรอมทั ๅ ๅ ๅ ไ ไ นร ราอยากขา฿จว ๅ ชีวต ิ ฿น 1 วันของคุณปใ นอยางเรร ดยช วยถื อ กล องตั ว นี เ ๅ ปติ ด กั บ คุ ณ ตลอดวลาร ละถ ายรู ป ประสบการณ ต างโ ไ ไ ๅ ไ ่ ไ ทีค ไ ุณคิดวาส องตั วนีๅเดเหม หรือร ไ าคัญ” หรือ ชไวยถายทอดประสบการณ ไ ไ ๅ ๅ ่ ประจาวันตอนชๅา ของคุณผานกล ชไวยถายรู ปสิไ งทีอ ไ ยู฿นครั วทีม ไ ค ี วามหมายตอคุ ไ าคัญคือราควรตังๅ กรอบของคาถาม฿หๅกวๅางกวาสิ ไ ุณ ไ ไ ไ ณ สิไ งทีส ไ ไ งทีค คิดวาปใ นขอบขตปั ญ หาร พื อ ไ ขยายการรี ย นรู ถึ ง บริ บ ทวดล อมที ไ กี ย ไ วข องร ซึ ง ไ อาจค นพบสิ ไ ง ฿หม โที น ไ าสน฿จที ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ไ อาจมีความชือ ไ มยงกับกรอบปัญหาทีไ ราสน฿จ 4.หลังจากนัๅนร ขอ฿หๅกลุมป ไ งราวจากรูปภาพหลานั พ ไ วก ไ ๅ าหมายลารื ไ อ ไ ๅนละอธิบายความสาคัญของสิไ งตางโที ไ ขาบันทึกภาพเวรๅ ผูสั ม ภาษณ ควรตั ง ๅ ค าถามที ท ไ า฿ห ข า฿จถึ ง ความรู สึ ก ละประสบการณ ที พ ไ วกขาบอกล าผ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ าน ไ ่ ่ ภาพถายเด ลึ ก ซึ ง ๅ ยิ ง ไ ขึ น ๅ ไ ๅ
:: 8 ::
METHOD
การตรียมตัวพือ ไ สั มภาษณ ่
ทาไมต้ องเตรี ยมการสัมภาษณ์
วลาที฿ไ ชๅกับกลุมป ี ามากร ราควร฿ชๅวลาทีม ไ ฿ี หๅกิดประยชนมากที ส ไ ุดร มว ด ไ ๅ าหมายทุกนาทีมค ไ ๅ าราควรจะปิ ไ ่ พืน ๅ ที฿ไ หๅกับการพูดคุยอยางปใ นธรรมชาติ ละลื น ไ เหลเปตามที ห ไ ว ั ข อที ก ไ ลุ มป าหมายพาราเปร ต รากใ เ ม ควร ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ปฏิสธความรับผิดชอบทีจ ไ ะตรียมการสั มภาษณล ไ าดเมเด ไ ๅ าร การตรียมการสั มภาษณปใ ไ ลย ๅ ่ วงหน ่ นสิไ งทีข ดยฉพาะการสั มภาษณพื ไ ติดตามผลตอบรับจากกลุมป าลองลว ไ ๅ าหมายร ชไนร หลังจากทีเไ ดทดสอบบบจ ๅ ๅ ่ อ คุณอาจเมเด กคาถามทีไ ตรียมมาร ตอย ไ เวๅกอน ไ ถามทุ ๅ ไ างน ไ ๅ อยกใควรมีผนการผือ ไ
จะเตรี ยมการสัมภาษณ์ อย่ างไร ระดมความคิดสาหรับการตัง้ คาถาม
ขียนคาถามทีไ ปใ นเปเดทุ ไ ม ี คิดออกร พยายามตอยอดจากความคิ ดของคน฿นทีมร พือ ไ ฿หๅเดมาซึ งไ ๅ กคาถามทีท ไ ๅ หัวขๅอคาถามทีส ไ าคัญละมีความหมาย
มองหาธีมและจัดลาดับความสาคัญ ขัน ๅ ตอนนีๅคลายกั บการจัดกลุม฿นขั น ๅ ตอนการสั งคราะหข วขๅอสาคัญทีไ ๅ ไ ๅ ่ ๅอมูลร รามองหาธีมเดดยการหาหั ชือ ไ มยงกลุมค ไ วนืไองกันขๅาดๅวยกันร หลังจากนัๅน฿หๅพิจารณาลาดับคาถามทีจ ไ ะทา฿หๅการสนทนาลืน ไ ไ าถามทีไ กีย เหลเดอย นธรรมชาติทส ีไ ุดร การทาบบนีๅสามารถชไวย฿หๅคุณสั มภาษณเด ิ ทางร ละ ๅ างปใ ไ ๅ ไางปใ นระบบละมีทศ ่ อย ลดความสีไ ยงทีจ ไ ะกิดบทสนทนาทีส ไ ะปะสะปะกับกลุมป ไ ๅ าหมายของรา
ขัดเกลาคาถาม
หลังจากทีค ไ ุณจัดกลุมค ไ าๅ ซๅอนหรือดู ไ าถามตามธีมละจัดลาดับความสาคัญลๅวร ราอาจพบวามี ไ บางคาถามทีซ ปลกเมข ไ โสั กทาเหร รไ ฿หๅลอง฿ชๅวลาสั กครู฿นการทบทวนค าถามละปิ ดทางพืน ๅ ทีม ไ ากขึน ๅ ไ ๅาพวกกับคาถามอืน ไ ไ ฿หๅกค ไ น ึๅ ตนด ไ งราวชไนร ชไวยลา฿ห ไ วกับหตุการณครั ง ๅ ไ าถามทีข ๅ ๅวยร ทาเม... หรือคาถามทีไ นๅนรือ ไ ๅฟังกีย ่ สุดทๅายทีค ไ ุณ.... ละคาถามทีไ นๅนการขๅาถึงความรูๅสึ กของกลุมป ไ ๅ าหมาย :: 9 ::
METHOD
การสั มภาษณพื ไ ขา฿จ ่ อ ๅ
สารวจ ความรูสึๅ ก
กระตุน ๅ รือ ไ งราว
นะนา ตัวอง
นาสนอ ปรจกต ่
สอบถาม พิม ไ ติม ขอบคุณ ละสรุป
สราง ๅ ความสั มพัน ธ่
วลา
ทาไมถึงต้ องสัมภาษณ์
ราตองการข า฿จถึ งความคิดร ความรูสึๅ กละรงจูง฿จของผู฿ห ไ ทีจ ไ ะรียนรูว างสรรค ทางออก ๅ ๅ ๅ ๅสั มภาษณร่ พือ ๅ าจะสร ไ ๅ ่ พือ ไ ตอบจทยขาหรื อ ธอเด อย างเรร มื อ ไ ราข า฿จการตั ด สิ น ฿จละพฤติ ก รรมของบุ ค คลนั ๅ น ร รากใ จ ะสามารถ ๅ ไ ๅ ่ คนพบความต องการของกลุ มป ไ ทจริ ไ สนองความตองการหล านั ๅ ๅ ไ ๅ าหมายที ๅ งละสามารถออกบบพือ ๅ ไ ๅนเดๅ
สัถามว่มาภาษณ์ อย่ างไร ทาไม
ม฿นสิ ไ งทีค ไ ุณคิดวารู ไ ะถามวาท ๅ ไ ๅคาตอบอยูล ไ ว ๅ คุณกใควรทีจ ไ าเมพวกขาจึงทาหรือพูดบบนัๅนร พราะบางครังๅ คาตอบทีไ เดรั บ กใ อ าจท า฿ห คุ ณ ประหลาด฿จ บทสนทนาที ไ กิ ด ขึ น ๅ จากค าถามหนึ ไ ง ค าถามควรด านินตอนื ไ ยโ ทาที ๅ ๅ ไ ไองเปรือ ไ ไ หในสมควร
ไม่ พดู ว่ า โดยปกติแล้ ว ในการถามคาถาม ตควรถามถึ งรือ ไ งราวหรือหตุการณที ไ ่ ไ ฉพาะจาะจงร คะ)ร ถึงครังๅ สุดทๅายทีค ไ ุณ... “ ไ
ชไนร
ชไวยลา฿ห ไ ๅฟังหนไอยสิ (ครับ/
กระตุ้นให้ เล่ าเรื่องร
การลารื ไ งปิ ดผยวิธก ี ารคิดละการมองลกของผูๅคนร เมวไ ารื ไ งลานั ไ อ ไ อ ไ ๅนจะจริงหรือเมกใ ไ ตามร ร ดังนัๅนจึงควร ถามคาถามทีก ไ ระตุน฿ห กิ ด การล ารื อ ไ ง ๅ ๅ ไ
มองหาสิ่งที่ขัดแย้ งกัน บางครังๅ สิไ งทีกไ ลุมป ไ วกขากระทาอาจตกตางกั น ความขัดยๅงบบนีๅมก ั จะซไอนขๅอมูลลึกโทีไ ไ ๅ าหมายพูดละสิไ งทีพ ไ นไาสน฿จบางอยางเว ไ ๅ
ให้ ความสนใจกับอวัจนภาษา ฿หๅสั งกตภาษากายละอารมณของผู ่ ๅพูด฿หๅดี อย่ ากลัวความเงียบร
ผุๅสั มภาษณมั ไ กิดความงียบระหวางการสนทนา ตหากคุ ณลองปลอย฿ห ่ กรูๅสึ กวาจะต ไ ๅองถามคาถามถัดเปมือ ไ ไ ไ ๅอีก ฝไายหยุดคิดงียบโระหวางการสนทนาร ผู ถู ก สั ม ภาษณ กใ จ ะมี วลาเตร ตรองถึ ง สิ ไ ง ที ไ ขาพิ ง ไ พู ด เปละอาจผยถึ ง ข อมู ล ที ล ไ ก ึ ซึ ง ๅ กว าดิ ม ไ ๅ ่ ไ ๅ ไ ไม่ ชนี ้ าคาตอบ มๅวาผู ดคิดกอนตอบค าถามร คุณกใเมควรช ไ ๅถูกสั มภาษณจะหยุ ่ ไ ไ ไ วยหลือพวกขาดยการนะคาตอบร พราะอาจทา฿หๅผูๅ ถูกถามตอบคาถาม฿นสิไ งทีต ไ รงกับความคาดหวังของคุณองดยเมเด ไ ตั ๅ งๅ ฿จ
ถามคาถามอย่ างเป็ นกลาง
คุณคิดอยางเรกั บการซือ ๅ ของขวัญ฿หๅคูครอง? ปใ นคาถามทีด ไ ก ี วาร ไ ไ ไ
ยอดยีย ไ ม พราะคาถามรกเมเด ๅ าวามี ไ ก ู ตๅองอยูล ไ ชี ๅ น ไ คาตอบทีถ ไ ว ๅ
คุณเมคิ อปปิๅ งปใ นสิไ งทีไ ไ ดหรือวาการชใ ไ
ไม่ ถามคาถามที่มีแค่ สองตัวเลือก ผูๅถูกสั มภาษณสามารถตอบค าถามบบนีๅเดด าพียงหนึไงคา คุณตองการบทสนทนาที ไ ตใมเปดวย ่ ๅ วยค ๅ ๅ ๅ รือ ไ งราว
ใช้ เพียง 10 คาในหนึ่งคาถาม ถามคาถามทีกไ ระชับ ประกอบดวยค าเมกิ นงงกับคาถามทีย ไ ด ื ยาว ๅ ไ นสิ บคา พราะผูๅถูกสั มภาษณอาจงุ ่ จนกินเป
ถามทีละคาถาม และถามทีละคน ยับยังๅ ความอยากทีจไ ะระดมคาถาม฿สไผูๅถูกสั มภาษณบบพรั งไ พรู ่ เตรี ยมพร้ อมที่จะเก็บข้ อมูล พยายามเปสั มภาษณปใ นเปเดกใ ไ งอัดสี ยงร ่ นคูทุ ไ กครังๅ ร ถๅาเมสามารถปใ ไ ๅ ควรจะ฿ชๅครือ มันปใ นเปเดยากที จ ไ ะสั มภาษณละปฏิ สัมพันธกั ไ ดรายละอียดเป฿นวลาดียวกัน ๅ ่ ่ บผูๅถูกสั มถาษณร่ ดยทีจ :: 10 ::
voice recorder)ร
METHOD
กลุมป ไ ุดตงไ ไ ๅ าหมายทีส
ทาไมถึงต้ องเข้ าหา ‘กลุ่มเป้าหมายที่สุดโต่ ง’?
ราสั มภาษณละพู ดคุยกับกลุมป ไ ทาความขๅา฿จความตองการละค นหาสิ ไ งทีส ไ าคัญ฿นชีวต ิ ของพวก ไ ๅ าหมายพือ ๅ ๅ ่ ขาร นอกจากนีๅรายังสามารถหารงบันดาล฿จจากการรียนรูๅวิธ ี กๅปัญหาทีพ ไ วกขา฿ชๅละรียนรูๅกรอบความคิด ของพวกขาร บอยครั งๅ มือ ไ ราสั งกตหรือสนทนากับกลุมป ไ ุดตงร นถึงความ ไ ไ ๅ าหมายทีส ไ ราจะพบวาราสามารถหใ ไ ตองการละวิ ธก ี ารกๅปัญหาของพวกขาเดชั องการที ส ไ าคัญละ ๅ ๅ ดจนกวไาคนทัไวเปร ซึงไ ชไวย฿หๅราคนพบความต ๅ ๅ มีความหมายทีไ ราอาจเมสามารถหใ นเดมื ไ ราขๅาหากลุมป ไ ไ าสน฿จกใคอ ื ความตองการที ไ ไ ๅ อ ไ ๅ าหมายทัไวเปร ร สิไ งทีน ๅ ราเดรั ดตงร ๅ บรูๅจากกลุมคนสุ ไ ไ มักปใ นความตองการของผู ๅ ๅคนสไวน฿หญด ไ วยช ๅ ไ นกัน
เราควรมีส่วนร่ วมกับ ‘กลุ่มเป้าหมายแบบสุดโต่ ง’ อย่ างไร?
• กาหนดวา฿ครคื อกลุมป ไ ไ ๅ าหมายสุดตงไ สิไ งรกทีต ไ องค านึ ง ถึ ง ฿นการริ ม ไ ตนค มป ๅ ๅ นหากลุ ๅ ไ ๅ าหมายบบสุดตงคื ไ อการลือกงมุ ไ มของจทยที ่ ไ ราสน฿จร ทา ลิสตของง มุ ม ต างโที ไ ราต องการข า฿จกี ย ไ วกั บ จทย ปั ญ หาของราร จากนั ๅ น ราจะสามารถวิ คราะห เด ไ ไ ๅ ๅ ๅ า฿คร ไ ่ ่ ่ ว บางที ไ ข าข ายปใ นกลุ มป าหมายบบสุ ด ต ง฿นง มุ ม ดั ง กล าวร ร ตั ว อย างช นร ถ าคุ ณ ก าลั ง ออกบบ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ไ ไ ไ ไ ไ ๅ ประสบการณ฿หม ฿นการจ ายตลาดร คุณอาจลองพิจารณาปัจจัยดานต างโร ดังนีๅ: สิ นคาถู ไ ไ ๅ ไ ๅ กจัดวางอยางเรร ไ ่ วิธก ี ารจายงิ น ปใ นอย างเรร คนตั ด สิ น ฿จซื อ ๅ ของอย างเรร ละน าของกลั บ บ านอย างเรร ฯลฯร จากนัๅนมือ ไ ราริม ไ ไ ไ ไ ๅ ไ พิจารณาปัจจัยตางโร ที ล ะข อร ริ ม ไ ต นจากการจั ด วางสิ น ค าภาย฿นร านร ราสามารถสอบถามข อมู ล จาก ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ กลุมป ไ อ ืๅ ของปใ นประจา, คนที฿ไ ชๅรถขในของ฿นหๅางสรรพสิ นคาพื ไ กใบ ไ ๅ าหมายหลายโร ประภทร ชไนร คนทีซ ๅ อ สิไ งของทีรไ เี ซคิลเด,ๅ คนทีท ไ าหนๅาทีไ ลือกสิ นคา฿ห กั บ ร านค าออนเลน , คนที พ ไ าดใ ก โร เปซื อ ๅ ของด วยร หรื อ คนทีไ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ่ เมเปจ ายตลาดลย ไ ไ • การปฏิสัมพันธกั ไ ดตงไ ่ บกลุมสุ สั งกตละสั มภาษณกลุ มสุ ไ โร มองหาวิธ ี กปั ไ ไ นดียวกับกลุมป ไ ๅ าหมายอืน ๅ ญหาของพวกขาร หรือ ่ ไ ดตงช พฤติกรรมสุดตงอื น ไ โ ที อ ไ าจปใ นรงบั น ดาล฿จหรื อ ผยถึ ง ข อมู ล ที ส ไ าคั ญ บางอย างที ไ ราเมคยคาดคิ ดมากอน ไ ๅ ไ ไ ไ
• มองหาความสุดตง฿นราทุ กคน ไ มือ ไ ราเดข อมู ล จากกลุ มป าหมายบบสุ ดตงล วร าความขา฿จกั บขอมู ไ ดูวาไ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ราจะตองท ๅ ๅ ๅ ลทีไ ราเดรั ๅ บมาร พือ ขอมู ล หล านั ๅ น สามารถสะท อนหรื อ น ามา฿ช ฿นการออกบบ฿ห กั บ กลุ มป าหมายหลั ก เด อย างเรร ร ดยรา ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ไ สามารถ฿ชๅสิไ งหลานี ดนอกกรอบของราออกเปร ไ ๅปใ นรงบันดาล฿จละตอยอดความคิ ไ :: 11 :: photo: flickr/bitchcakesn
METHOD
ความขา฿จด วยหตุ การณที ไ ลายกั น ๅ ๅ ่ ค ๅ
ทาไมจึงต้ องใช้ การทาความเข้ าใจสถานการณ์ เสมือน? ระหวางขั น ๅ ตอนการทาความขๅา฿จปัญหาร การลือก฿ชๅสถานการณสมื ไ งมือทีท ไ รงพลัง฿น ไ ่ อนสามารถปใ นครือ การขๅาถึงขๅอมูลสาคัญทีเไ มอาจหใ นเดอย ดจนจากวิธก ี ารบบตรงเปตรงมาร ครือ ไ งมือนีๅสามารถนามาซึงไ ไ ๅ างชั ไ รงบันดาล฿จร หนทางทีจ ไ ะหลุดเปจากกรอบดิมโร มุมมองสด฿หมส ี ารกๅปัญหาทีไ ไ าหรับการออกบบร ละวิธก นไาสน฿จร มือ ไ การสั งกตบบตรงเปตรงมาเมสามารถท าเดดยง าย ไ ๅ ไ
เราจะทาความเข้ าใจด้ วยสถานการณ์ เสมือนได้ อย่ างไร? • ระบุประดในทีส ไ น฿จ พูดคุยกับสมาชิก฿นทีมกีย ไ วกับคุณลักษณะของปัญหาของกลุมป ไ ไ าสน฿จปใ นพิศษร ตัวอยางช ไ ๅ าหมายทีน ไ ไ นร ถาๅ รากาลังศึ กษากีย ไ วกับรงพยาบาลร ราอาจจะมุงท าความข า฿จกี ย ไ วกั บ ปั ญ หาระยะวลาการรอรั บ บริ ก ารที ก ไ น ิ ไ ๅ วลานานกินเปร ราควรพยายามมองหาประดในทีอ ไ าจมีความคลายคลึ ง กั บ ปั ญ หาการรอคิ ว นาน฿นรงพยาบาลร ๅ ดยสถานการณสมื งมากพอทีจ ไ ะทา฿หๅราสามารถทาความขๅา฿จถึงทีม ไ าของปัญหา ๅ ่ อนควรจะมีความคลายคลึ หรือความตองการละสามารถน ามาประยุ ก ต ข ากั บ ปั ญ หาของตนองเด ๅ ๅ ่ ๅ • ระดมความคิดคนหาสถานการณ สมื ๅ ่ อน หลังจากถกถียงกีย ไ วกับปัญหาการรอคิวนาน฿นรงพยาบาลร หากรามองวาปั ไ ญหาการบริการลูกคา฿น ๅ รงพยาบาลปใ นประดในสาคัญ฿นจทยการออกบบร ราควรมองหาตั ว อย างสถานที ท ไ ม ีไ ก ี ารบริการลูกคาที ไ ี ลิศ ไ ๅ ด ่ หรือสถานทีท ไ ก ีไ ารบริการลูกคาควรเด รั บ การปรั บ ปรุ ง ร ดยราควรข าเปส ารวจดู ส ถานที ต ไ ว ั อย างนั ๅ น หรื อ ท าการ ๅ ๅ ๅ ไ สั มภาษณบุ ไ วขๅองกับสถานทีด ไ งั กลาว ไ ่ คคลทีไ กีย • สรางพื น ๅ ทีไ กใบรงบันดาล฿จ ๅ รวบรวมรูปภาพของสถานทีต ไ วั อยางรวมเปถึ งคาพูดทีน ไ ไ าสน฿จซึงไ เดมาจากการสั มภาษณบุ ไ วของกั บ ไ ๅ ๅ ่ คคลทีไ กีย สถานทีน ไ ๅน ั โร ลวน าเปปะเว บนบอร ดตั ว อย างร ดยรู ป ภาพละค าพู ด หล านี ส ๅ ามารถน ามา฿ช ปใ นรงบั น ดาล ๅ ๅ ไ ไ ๅ ่ ฿จหรือทีม ไ าของความตองการพื อ ไ ฿ชๅ฿นกระบวนการขัน ๅ ตอโร เป฿นการออกบบนวทางกเขปั ญหา ๅ ไ ๅ
:: 12 :: photos: flickr/xcode, flickr/watt_dabney
METHOD
การลารื ไ งละจับ฿จความ ไ อ
ทาไมจึงต้ องใช้ การเล่ าเรื่ องและจับใจความ? จุดมุงหมายของการล ารื ไ งหรือบงปั ไ งราวภาย฿นกลุมบ งออกปใ นร 3 ขอร ไ นึไงร พือ ไ ฿หๅสมาชิก฿น ไ ไ อ ไ นรือ ไ ไ ๅ ขอที ๅ ห กลุมเด บ งปั น รื อ ไ งราวที ไ ต ละคนเด พบหใ น หรื อ เด ฟั ง มาจากพื น ๅ ที ส ไ ารวจร ถึ ง ม ว าทุ ก คน฿นกลุ มจะลงส ารวจ฿น ไ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ไ พืน ๅ ทีไ ดียวกันร ตประสบการณ ของต ละคนที เ ไ ด รั บ อาจตกต างกั น เด ร พราะฉะนั ๅ น การบ งปั น ประสบการณ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ ่ ่ หลานี ไ ค ี า฿นการท างาน ขอที ไ องร ร พือ ไ วิคราะหหรื นทีซ ไ ไ อนรนที ๅ กใตอมื ไ รา ไ ๅปใ นสิไ งทีม ไ ๅ ส ๅ ๅ ไ กิดขึน ไ อ ่ อคนพบประดใ เดรั ไ งราวทีส ไ มาชิกคนอืน ไ ฿นกลุมบ งปั ไ ามร พือ ไ รวบรวมขอมู ไ ไ าสน฿จจาก ๅ บฟังรือ ไ ไ นร ขอที ๅ ส ๅ ลละรายละอียดทีน การลงพืน ๅ ทีรไ ซึงไ ปใ นจุดริม ไ ตนของกระบวนการติ ม ตใ ม พื น ๅ ที ไ ห งข อมู ล ร (space saturation) ๅ ไ ๅ
เราจะทาการเล่ าเรื่ องและจับใจความได้ อย่ างไร? ราควรลารื ไ งราวทีไ ดดดนละอธิ บายสิไ งตางร โร ทีไ ราสั งกตหในละเดยิ ๅ ทีไ พือ ไ ขๅา฿จ ไ อ ไ ไ ๅ นจากการลงพืน กลุมป ๅ ที ไ หไงขๅอมูลร ไ ๅ าหมายร ฿นกระบวนการนีๅร ราจะ฿ชๅกระดาษร post-it ปใ นอุปกรณหลั ่ ก฿นการติมตใมพืน (space saturation)ร ดยริม ไ จากสมาชิก฿นกลุมผลั ดกันร ‘ลารื ไ ง’ ทีต ไ นองเดพบระหว างการลงพื น ๅ ทีห ไ รือการ ไ ไ อ ๅ ไ สั มภาษณกลุ ส ไ มาชิกคนหนึไงกาลังลารื ไ งอยูนั ไ ๅ าหมายร ระหวางที ไ ไ อ ไ ๅนร สมาชิกคนทีไ หลือกใจะทาการร ‘จับ ่ มป ฿จความ’ ดวยการจดบั นทึกขๅอความทีน ไ ไ าสน฿จจากการสั มภาษณหรื ไ า฿หๅรูๅสึ กประหลาด฿จร ดย฿น ๅ ่ อบันทึกสิไ งทีท ระหวางการจั บ฿จความร ราจะ฿ชๅกระดาษร post-it หนึไงผนพื อ ไ บันทึกหนึไงขๅอความหรือหนึไงหตุการณร่ มือ ไ ไ ไ สมาชิกทุกคนเดล ไ งของตนองลวร อร การจัดกลุมกระดาษร post-it หลานั ไ สะทๅอนถึง ๅ ารื ไ อ ๅ ลาดับตอเปคื ไ ไ ไ ๅนพือ รูปบบหรือหัวขๅอดยรวมร (อานวิ ธก ี ารพิม ไ ติมทีก ไ ระบวนการร ‘ติมตใมละจัดหมวดหมูรไ – Saturation and ไ Group’)ร จุดมุงหมายสุ ดทๅายของรากใคอ ื การขๅา฿จกลุมป ไ ไ ๅ าหมายวไาขาคือ฿ครละตองการอะเร ๅ
:: 13 ::
METHOD
การติมตใมละจัด หมวดหมูไ
ทาไมจึงต้ องใช้ การเติมเต็มและจัดหมวดหมู่? การร ‘ติมตใม’ พืน ๅ ที ไ หไงขๅอมูลคือการขียนลาข มภาษณหรื ไ ๅอคิดละประสบการณที ๅ ่ เไ ดจากการสั ่ อการลงสารวจ พืน ๅ ที฿ไ หๅเดมากที ส ไ ุ ด ร ซึ ง ไ ปใ นการปรความคิ ด ออกมาปใ นสิ ไ ง ที ไ รามองหใ น ละจั บ ต องเด ร จากนั ๅนมือ ไ ราทาการร ๅ ๅ ๅ ‘จัดหมวดหมู’ไ ขๅอมูลทีไ ราเดรั น ๅ ร ละทา฿หๅ ๅ บมาร ราจะสามารถมองหในรูปบบหรือครงสรๅางของขๅอมูลเดๅงายขึ ไ ราสามารถระบุความตองการของกลุ มป ไ าของความตองการร ซึงไ สุดทายน าเปสูไการออกบบ ๅ ไ ๅ าหมายละทีม ๅ ๅ วิธ ี กเขปั ญหาเดรๅ ๅ
เราจะทาการเติมเต็มและจัดหมวดหมู่ได้ อย่ างไร? ปๅาหมายของกระบวนการนีๅร คือร การวิคราะหข ไ น฿หๅปใ นขๅอมูลชิงลึกซึงไ มีประยชนต ๅ บมาละปลีย ไ ่ ๅอมูลทีเไ ดรั ่ อ การออกบบนวทางกเขปั ญหาตอเปร ฿นการร ‘ติมตใมละจัดหมวดหมู’ไ รา฿ชๅกระดาษร post-it ฿นการ ๅ ไ สดงขๅอมูลทีน ไ ไ าสน฿จตางโร (อานวิ ธก ี ารพิม ไ ติมทีก ไ ระบวนการร ‘การลารื ไ งละจับ฿จความ’)ร นอกจากนีๅร ไ ไ ไ อ บนพืน ๅ ที ไ หไงขๅอมูลควรมีรูปภาพของพืน ๅ ทีท ไ เีไ ดเปส ารวจ,ร บุคคลทีไ ราเดพบละพู ดคุยดๅวยร รวมเปถึงผลิตภัณฑ ่ ๅ ๅ หรือสถานการณที ไ วขๅองร จากนัๅน฿นขัน ๅ ตอนการจัดหมวดหมูรไ ราควรริม ไ จากการจัดหมวดหมูของข ไ ๅอมูลละ ่ ไ กีย รูปภาพตางโร ทีเไ ดรั ๅ ทีส ไ ารวจร ดยทีไ ราอาจสั งกตเดว เไ ดมาระหว างการ ไ ๅ บมาจากพืน ๅ าข ไ ๅอมูลหลายโร อยางที ไ ๅ ไ สั มภาษณหรื ๅ ทีอ ไ าจมีความหมือนหรือความคลๅายคลึงกันร ยิงไ เปกวานั ไ ๅนร ราอาจมองหในความ ่ อการลงพืน ชือ ไ มยงระหวางหมวดหมู รไ ดังนัๅน฿นขัน ๅ ตอนการจัดหมวดหมูนี ไ ไ ๅร ราสามารถทดลองจัดขๅอมูล฿นหลายโร รูปบบ พือ ไ ทีจ ไ ะคนหาที ม ไ าของความตองการซึ งไ อาจพบเดหลากหลาย฿นต ละกรณี ร ๅ ๅ ๅ ไ ตัวอยางของการจั ดกลุมข เไ ดระหว างการสั มภาษณหรื ไ ไ ๅอมูลร ชไนร ราอาจสั งกตวาข ไ ๅอมูลหลายโร อยางที ไ ๅ ไ ่ อการลง พืน ๅ ทีส ไ ารวจจะมีความกีย ไ วขๅองกับความรูๅสึ กปลอดภัยร ดังนัๅนร สิไ งทีไ ราควรคานึงถึง฿นขัน ๅ ตอนตอเปร คือร การ ไ พยายามคิดนอกกรอบละหาจุดชือ ไ มยงเปสูไทีม ไ าของความตองการช ๅ อยูไกับวารา ๅ ไ นร “ความรูๅสึ กปลอดภัยมักขึน ไ กาลังอยูกั าลังอยูสถานที เไ หน” ไ บ฿ครร มากกวาราก ไ ไ
:: 14 ::
METHOD
ผนภูม ิ หงความข า฿จ ไ ๅ
ทาไมจึงต้ องใช้ แผนภูมิแห่ งความเข้ าใจ?
การออกบบทีด ไ ี กิดจากความขๅา฿จอยางลึ กซึงๅ ตอบุ ไ งมือทีไ ราสามารถ ไ ไ คคลทีไ รากาลังทาการออกบบ฿หๅร ครือ ฿ชๅ฿นการทาความขา฿จกลุ มป าหมายนั ๅ น มี ม ากมาย ผนภู ม ิ ห งความข า฿จกใ ปใ นครื อ ไ งมื อ หนึ ไงทีไ ราสามารถ฿ชๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ พือ ไ ทาความขๅา฿จ, วิคราะหสิ่ ไ งทีไ ราคนพบจากกลุ มป ม ไ าของความตองการซึ งไ ราหรือ ๅ ไ ๅ าหมายละคนหาที ๅ ๅ กลุมป ไ ๅ าหมายอาจเมเด ไ ๅคาดคิดมากอน ไ
เราใช้ แผนภูมิแห่ งความเข้ าใจอย่ างไร?
ถอดเรื่องราว: ริมไ ตนจากการสร างผนภู มริ 4 ชไองบนกระดาษหรือกระดานดาร ดยตละช ๅ ๅ ไ ไ องจะสดงถึงประภท ของขอมู ล ที ไ ตกต างกั น ร จากนั ๅ น บ งประภทของข อมู ล ที เ ไ ด จากการสั ม ภาษณ หรื อ จากการส ารวจพื น ๅ ทีล ไ ง฿นชไอง ๅ ไ ไ ๅ ๅ ่ ขอมู ล ตามประภทที ไ หมาะสมร ดยกณฑ ฿นการพิ จ ารณาว าข อมู ล ที ไ รามี ค วรจั ด อยู ฿นหมวดหมู ประภท฿ดร คือ ๅ ไ ๅ ไ ไ ่ พูด ทา คิด รูๅสึ ก
– ตัวอยางประยคหรื อคาพูดทีก ไ ลุมป ไ ไ ๅ าหมายสืไ อสารออกมา – การกระทาหรือพฤติกรรมทีส ไ ั งกตหในระหวางการสั มภาษณ ่ ไ – กลุมป ไ มเปสูไความชือ ไ ของพวกขาเดอย ไ ๅ าหมายมีความคิดอยไางเร? ความคิดหลานี ไ ๅสามารถชือ ๅ างเร? ไ – กลุมป สึ ก อย างเร? ไ ๅ าหมายมีอารมณความรู ๅ ไ ่
สิไ งหนึไงทีไ ราควรระลึกสมอร คือร ความคิดร ความชือ ไ ละอารมณความรู สึๅ กปใ นสิไ งทีเไ มเด างชั ดจนร ไ สดงออกมาอย ๅ ไ ่ ขอมู ล หล านี ม ๅ ก ั มาจากการสั ง กตละพิ จ ารณาข อมู ล ต างโร อย างถี ถ ไ วนร ดยข อมู ล ดั ง กล าวอาจมา฿นรู ป บบของ ๅ ไ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ไ ทาทางการสดงออกของกลุ มป ไ าการสั มภาษณร่ หรือลักษณะนๅาสี ยงละคาพูดที฿ไ ชๅ ไ ไ ๅ าหมายขณะทีท ระบุความต้ องการ: ความตองการร (Needs) คือร สิไ งทีต ไ อบสนองตอความจ าปใ นมนุ ษย฿นด านอารมณ ละกายภาพร ๅ ไ ๅ ่ ่ ความตองการหล านี ๅ ไ ๅจะปใ นตัวกาหนดขอบขตของการออกบบร สิไ งหนึไงทีไ ราควรคานึงเวๅสมอร คือร ความ ตองการ฿นที น ไ ีๅร เม฿ช ี ารกเขปั ญหาร ตความต องการ฿นที น ไ ีๅปใ นร กริ ยำร ซึงไ หมายถึงกิจกรรม ๅ ไ ไ คำนำมร หรือวิธก ๅ ไ ๅ
หรือสิไ งทีก ไ ลุมป มป ไ ๅ าหมายตองการความช ๅ ไ วยหลือร ราสามารถระบุความตองการของกลุ ๅ ไ ๅ าหมายเดจากข ๅ ๅอมูลทีเไ ดๅ รับมาดยตรงจากการสั มภาษณหรื อ จากการสั ง กตข อมู ล ที ม ไ ค ี วามขั ด ย งภาย฿นตั ว องร ช นร ความขั ด ย ๅ ๅ ไ ๅงระหวาง ไ ่ สิไ งทีก ไ ลุมป ไ ลุมป ไ ราเดมาลงบนด ไ ๅ าหมายพูดกับสิไ งทีก ไ ๅ าหมายกระทาร จากนัๅนร ขียนความตองการที ๅ ๅ ๅานขๅางของ ผนภูม ิ หไงความขๅา฿จร างถ องท รๅ (Insight) คือร ขอทใ จจริงหรือความขา฿จซึ งไ สั งคราะหเด เข้ าใจที่มาอย่ างแจ่ มแจ้ ง: ความขา฿จอย ๅ ไ ไ ๅ ๅ ๅ ่ จาก
ขอมู ทีเไ ดจากการสั มภาษณหรื ๅ ทีส ไ ารวจร ดยทีม ไ าของความตองการหล านี ไ ี ๅ ลตางโร ไ ๅ ๅ ไ ๅอาจกิดจากขอมู ๅ ลทีม ่ อการลงพืน ลักษณะตรงขามกั น หรื อ มี ค วามขั ด ย งกั น ร หรื อ อาจกิ ด จากที ไ ราตั ง ๅ ค าถามว าร “ท าเม”ร ต อกลุ มป าหมายมื อ ไ รา ๅ ๅ ไ ไ ไ ๅ สั งกตหในพฤติกรรมทีผ ไ ด ิ ปกติร ฿นการสรางผนภู ม ิ หงความข ไ าของความตองการที ค ไ นพบตรง ๅ ไ ๅา฿จร ราขียนทีม ๅ ๅ ดานข างของผนภู ม ร ิ ละน ามา฿ช ประกอบการค นหาค าตอบต อจทย ปั ญ หาที เ ไ ด รั บ ต อเป ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ่ :: 15 ::
METHOD
ผนภูมก ิ ารดินทาง
ทาไมจึงต้ องใช้ แผนภูมิการเดินทาง?
การสรๅางผนภูมก ิ ารดินทางปใ นวิธก ี ารวิคราะหขั ๅ ตอนของกระบวนการอยางปใ นระบบร ดยปใ นการทาความ ไ ่ น ขๅา฿จตอตั ผานประสบการณ หรื ไ วบุคคลหรือกระบวนการตางโร ไ ไ ไ ไ วงวลาร ซึงไ รายละอียด ่ อการดินทาง฿นตละช ทีไ กิดขึน ๅ ฿นชไวงวลาตางโร จะสามารถสะทๅอน฿หๅหในถึงทีม ไ าของความตองการเด ิ ารดินทางนีๅสามารถ ไ ๅ ๅ ผนภูมก นาเป฿ชๅกับกระบวนการทาความขๅา฿จ฿นงานของราองหรือสามารถนาเป฿ชๅปใ นครือ ไ งมือ฿นการสืไ อสารสิไ งทีไ ราคนพบ฿ห ไ เดช ๅ ๅกับผูๅอืน ๅ ไ นดียวกัน
เราจะใช้ แผนภูมิการเดินทางได้ อย่ างไร?
ราสรางผนภู มข ิ น ึๅ พือ ไ บันทึกขอสั ชไนร การสรางผนภู มท ิ ีไ สดงถึงการ฿ชๅชีวต ิ ประจาวัน ๅ ๅ งกตหลายโร อยางร ไ ๅ ของกลุมป าหมาย,ร ผนภู ม ท ิ ไ ี สดงถึ ง ประสบการณ ของกลุ มป าหมายร หรื อ ผนภู ม ิ สดงการดิ น ทางของ ไ ๅ ไ ๅ ่ ผลิตภัณฑตั ไ ตนกระบวนการผลิ ตจนเปถึงมือของผู฿ช ไ ม ๅ ๅ ๅร ่ งๅ ตริ ราควรพยายามลือกสรางผนภู มข ิ องกระบวนการทีม ไ ค ี วามกีย ไ วของกั บปัญหาทีไ ราตองการออกบบนว ๅ ๅ ๅ ทางการกเขร ตั ว อย างช นร มื อ ไ ราต องการศึ ก ษากิ จ วั ต รการรั บ ประทานอาหารช ๅ ไ ไ ๅ ๅาของกลุมป ไ ๅ าหมายร รา สามารถกใบขอมู ล กี ย ไ วกั บ ทุ ก โร หตุ ก ารณ ที ไ กี ย ไ วข องกั บ การออกก าลั ง กาย฿นตอนช าของกลุ มป ๅ ๅ ๅ ไ ๅ าหมายภาย฿น ่ หนึไงดือน,ร ฿ครทีก ไ ลุมป าหมายเปออกก าลั ง ด วย, กลุ มป าหมายมาจากเหนละเปออกก าลั ง กายที ฿ไ ดร หรือ฿น ไ ๅ ๅ ไ ๅ กรณีทน ีไ ก ั ออกบบตองการพั ฒ นาวใ บ เซต จั ด หาคู ร ราสามารถบั น ทึ ก บทสนทนาที ไ กิ ด ขึ น ๅ ทุ ก วลาระหว างบุ คคล ๅ ไ ไ ่ สองคนกอนที ท ไ ง ๅ ั คู จะเด พบกั น ปใ นครั ง ๅ รกร ไ ไ ๅ
สิไ งสาคัญ฿นการสรางผนภู มก ิ ารดินทางร คือร การทาความขๅา฿จ฿นตัวปรตางโร ทีไ ราตองการบั นทึกดยเมไ ๅ ไ ๅ ละลยตอกิ จ กรรมลใ ก โร น อยโร ที ไ กิ ด ขึ น ๅ ร ช นร การปิ ด ม านกั น ดดก อนรั บ ประทานอาหารช าร นื ไองจากสิไ งทีไ ไ ๅ ไ ไ ไ ๅ อาจดูปใ นรือ ไ งเมส าคั ญ หรื อ เม มี ค วามหมายนี ร ๅ อาจปใ นข อมู ล ที ส ไ ามารถน าเปพั ฒ นาต อปใ นข อมู ล ชิ ง ลึ กทีไ ไ ไ ๅ ไ ๅ นไาสน฿จเดรๅ ราสามารถสรางผนภู ม ก ิ ารดิ น ทางจากการสั ม ภาษณ กลุ มป าหมายดยตรงร หรื อ อาจ฿ห ๅ ๅ ่ ไ ๅ กลุมป ิ น ึๅ มาองลวอธิ บาย฿หๅฟังร ผนภูมก ิ ารดินทางอาจอยู฿นรู ปบบของหตุการณที ไ ๅ าหมายสรๅางผนภูมข ๅ ไ ่ ไ กิดขึน ๅ ตามวลา,ร รูปภาพทีบ ไ อกลารื อ ไ งราว, หรื อ ผนภู ม ข ิ นานสดงหตุ ก ารณ ที ไ กิ ด ขึ น ๅ พร อมโร กั น ร จากนั ๅน ไ ๅ ่ ราควรมองหารูปบบทีค ไ ลายกั น หรื อ ความผิ ด ปกติ ข องหตุ ก ารณ ล วตอบค าถามว าท าเมหตุ ก ารณ หล านั ๅ น จึ ง ๅ ไ ไ ่ ๅ ่ กิดขึน ๅ ร นอกจากนัๅนราควรพยายามทาความขา฿จละมองหาจุ ดชือ ไ มตอของต ละหตุ การณร่ พราะบอยครั งๅ ๅ ไ ไ ไ ทีก ไ ารสั งกตละการทาความขๅา฿จตอหตุ ก ารณ ผนวกกั บ ความรู ของนั ก ออกบบสามารถช วยชื อ ไ มเปถึ ง ที ม ไ า ไ ๅ ไ ่ ของความตองการเด ๅ ๅ :: 16 ::
METHOD
ขาคือ฿คร? ฟรงคิน • • • • • • •
อายุร 38ร ปี สถานะร หยาไ ลูกร 2 คน มีรคบาหวาน ทาอาชีพผูดู ๅ ลผูป ๅ ไ วย฿นคลินิก ชอบกินละทาอาหาร มีปๅาหมาย฿นการดูลสุขภาพตัวอง ละผูอื ไ ๅ น
ทาไมจึงต้ องใช้ กระบวนการ ‘เขาคือใคร’? ฿นหลายโ ครังๅ ร มือ ไ ราออกเปสั มภาษณ ่ ราจะเดข ไ วของกั บลักษณะบุคคลของ ๅ อมู ๅ ลจานวนมากซึงไ กีย ๅ กลุมป าหมายร ต บางส วนของข อมู ล ดั ง กล าวอาจปใ นข อมู ล ที เ ไ ม มี ค วามส าคั ญ หรื อ เมน ไ ๅ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ไ าสน฿จร กระบวนการร ‘ขาคือ฿คร?’ จึงเดรั บ การน ามา฿ช พื อ ไ รวบรวมข อมู ล ละข อสั ง กตที ไ ปใ นที น ไ าสน฿จกี ย ไ วกับกลุมป ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ไ ๅ าหมายดย การสรางตั ว ละคร฿หม ขึ น ๅ มาหนึ ไ ง คนร พื อ ไ ปใ นตั ว ทนของกลุ มป าหมายทั ง ๅ หมดร บุ ค คลที ไ ราสร างขึ น ๅ มา฿หมนี ๅ ไ ไ ๅ ๅ ไ ๅจะ ชไวย฿หๅสมาชิก฿นกลุมสามารถ฿ห ความส าคั ญ ต อลั ก ษณะบุ ค คลที ไ กี ย ไ วข องต อการออกบบท านั ๅ น ร ละจะท า฿ห ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ๅ งานสามารถดานินตอเปเด ไ ๅ
เราจะใช้ กระบวนการ ‘เขาคือใคร’ ได้ อย่ างไร? ราสรางบุ คคลสมมติขน ึๅ มาดยอางอิ งจากขอมู มภาษณกลุ ๅ ทีส ไ ารวจร ๅ ๅ ๅ ลทีเไ ดจากการสั ๅ ไ ๅ าหมายหรือการลงพืน ่ มป ดยบุคคลสมมติทส ีไ รๅางขึน ๅ จะมีคุณลักษณะทัไวเป, นวนๅม฿นการดารงชีวต ิ ร ละลักษณะฉพาะอืน ไ โร ทีน ไ ก ั ออกบบคนพบร ฿นการสร างบุ ค คลสมมติ น ี ร ๅ ราจ าปใ นต องถอดรื อ ไ งราวที เ ไ ด รั บ มาจากการสั ม ภาษณ ๅ ๅ ๅ ๅ ่ กลุมป อนของขๅอมูล฿นงมุ ชไนร พศ, อายุ, สถานภาพสมรส, อาชีพ, ไ ๅ าหมายละคนหาความหมื ๅ ไ มตางโร ไ ลักษณะนิสัยหรือรงบันดาล฿จร ปใ นตนร ไ นประสบการณที ๅ นอกจากนีๅสมาชิก฿นทีมควรลกปลีย ๅ ่ เไ ดจากการ สั งกตกลุมป าหมายพื อ ไ พิ ม ไ ติ ม ข อมู ล อื น ไ โร ที ค ไ ด ิ ว ามี ค วามน าสน฿จร ร ถึ ง ม ว าข อมู ล นั ๅ น โร อาจเม เด ไ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ มาจาก ๅ การสั งกตดยตรงรากใควร฿สไขอมู ล นั ๅ น ข าเป฿นตั ว บุ ค คลสมมติ น ี ร ๅ ท ายสุ ด ล วราควรตั ง ๅ ชื อ ไ ฿ห กั บ บุ คคลสมมติ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ คนดังกลาวละสอบถามความคิ ดหในกับทุกคน฿นกลุมว บคุณลักษณะของบุคคลสมมติทส ีไ รางขึ น ๅ มา ไ ไ าหใ ไ นดวยกั ๅ ๅ หรือเมไ
:: 17 ::
METHOD
ขึน ๅ สิ บทาร ไ ลงสิ บทาไ
ทาไมจึงต้ องใช้ กระบวนการ ‘ขึน้ สิบเท่ า ลงสิบเท่ า’?
ทคนิคนีๅปใ นอีกหนึไงวิธ฿ี นการมองประดในปัญหาร ซึงไ ราสามารถ฿ชๅวิธน ี ีๅเดทั ๅ ตอนการวิคราะหข ๅ งๅ ฿นขัน ่ ๅอมูลหรือ ขัน ๅ ตอนการคนหานวคิ ดร ดยทคนิคนีๅจะชไวย฿หๅราสามารถพิจารณาปัญหาเด฿นหลายโร ระดับความรุนรง ๅ ๅ
เราใช้ กระบวนการ ‘ขึน้ สิบเท่ า ลงสิบเท่ า’ ได้ อย่ างไร? นวคิดของกระบวนการนีๅคอ ื ร การวิคราะหผลกระทบต อประดใ น฿ดประดในหนึไงทีไ กิดจากการพิม ไ หรือลดระดับ ไ ่ ของปัญหาร สองตัวอยางที ช ไ ไ วย฿หๅหในภาพของการนาทคนิคนีๅเป฿ชๅร เดก ไ ๅ ไ • การ฿ชๅกระบวนการร ขึน ๅ สิ บทาร Powers of Ten) ฿นการคนหาที ม ไ าของความตองการ ไ ลงสิ บทาไ ๅ ๅ สมมติวาราก าลังออกบบประสบการณ฿นการซื อ ๅ สิ นคาร ไ ๅ นัไนคือร รากาลังทาความขๅา฿จกระบวนการ ่ คิดละพฤติกรรมทีไ กีย ไ วขๅอง฿นการลือกซือ ๅ สิ นคาของกลุ มป มป ๅ ไ ๅ าหมายร ราอาจสั งกตวากลุ ไ ไ ๅ าหมายจะศึ กษาคา วิจารณสิ่ นคาจากลู กคๅาคนอืน ไ โร กอนที จ ไ ะตัดสิ น฿จลือกซือ ๅ สิ นคาร ดหในจากลูกคๅาราย ๅ ไ ๅ ละราอาจพบวาความคิ ไ อืน ไ โร มีอท ิ ธิพลตอการลื อกสิ นคาของกลุ มป ๅ ไ ๅ ไ ๅ าหมายปใ นอันมากร ดังนัๅนร ราจึงศึ กษาพฤติกรรม฿นการลือกซือ สิ นคาของกลุ มป ไ ตังๅ ตการลื อกสิ นคาราคาถู กร ชไนร ขนม, หมากฝรังไ ร จนเปถึงการลือกสิ นคาๅ ๅ ไ ๅ าหมายดยริม ไ ๅ ทีม ไ รี าคาสูงขึน ๅ ร ชไนร รองทๅา, กาอี ๅ ไงั ลน, ปใ นตนร ๅ น ไ รถยนตร่ ละบานร ๅ ๅ นักออกบบควรสั งกตความ ปลีย ไ นปลง฿นขๅอมูลหลานี ไ ๅดยอาจ฿ชๅผนภูมริ x2 (2x2 matrix) ปใ นตัวชไวย • การ฿ชๅกระบวนการร ขึน ๅ สิ บทาร Powers of Ten) ฿นการคนหานวคิ ด ไ ลงสิ บทาไ ๅ บอยครั งๅ ทีไ รามักจะติดอยูกั ๅ ตอนการระดมความคิดร นืไองจากมีนวคิด฿หมโร ไ ไ บขัน ไ เมพี ไ ยงพอหรือเมไ สามารถคิดนวทาง฿หมโร ๅ ตอนระดมความคิดดๅวยการพิม ไ ติม ไ เดรๅ ดังนัๅนกระบวนการร นีๅสามารถ฿ชๅกระตุนขั ๅ น งือ ไ นเขขๅาสูไหัวขๅอหรือคาถามทีไ รากาลัง฿ชๅระดมความคิดอยูรไ ตัวอยางช ไ ไ นร – ราจะทาอยางเรถ าราต อง฿ช ไ ๅ ๅ ๅงินนๅอยกวไาหนึไงลๅานบาท฿นการผลิตสิ นคๅา? – จะกิดอะเรขึน ๅ บางถ าพื ๅ ที฿ไ ชๅงานจริง฿หญกว ๅ ๅ น ไ ไาหๅองทีไ รากาลังยืนอยู?ไ – จะกิดอะเรขึน ๅ บางถ าต ไ หไงนีๅ? ๅ ๅ อง฿ช ๅ ๅวลามากกวไาสีไ ชไวั มง฿นสถานที – ราจะทาอยางเร฿ห ๅ นีๅมข ี นาดลใกกวาส ไ ๅอุปกรณชิ ไ ารับเพ?ไ ่ น ดยงือ ไ นเขทีไ ราเดพิ ไ ติมลงเปร จะชไวยกระตุน฿ห ไ ลากหลายหรือปใ นความคิดนอกกรอบมาก ๅ ม ๅ ๅรามีความคิดทีห ยิงไ ขึน ๅ
:: 18 :: image: Charles and Ray Eames, www.powersof10.com
METHOD
ผนภูมริ 2x2
ทาไมจึงต้ องใช้ แผนภูมิ 2x2? ผนภูมริ 2x2 ปใ นครือ ไ งมือที฿ไ ชๅ฿นการสรางความสั มพันธระหว างกลุ มป ๅ ไ ไ ๅ าหมายละปัญหาร ดยวัตถุประสงค ่ ่ ของผนภูมน ิ ีๅร คือร การคนหาที ม ไ าของความต องการหรื อ ปั จ จั ย อื น ไ โร ทีค ไ วรทาการศึ กษา฿นขัน ๅ ตอเปร ๅ ๅ ไ นอกจากนีๅผนภูมริ 2x2 ยังปใ นครือ ไ งมือทีม ไ ป ี ระสิ ทธิภาพ฿นการสืไ อสารความสั มพันธระหว างกลุ มป ไ ไ ๅ าหมายกับ ่ ปัจจัยตางโร พือ ไ ฿หๅหในภาพทีช ไ ด ั จนขึน ๅ ไ
เราจะใช้ แผนภูมิ 2x2 ได้ อย่ างไร?
ริม ไ จากการลือกปัจจัยทีไ กีย ไ วของมาสองอย างล วขี ม ิ 2x2 จากนัๅนจึงนาขอมู ๅ ไ ๅ ยนลงบนตละกนของผนภู ไ ๅ ล หรือขอสั ง กตกี ย ไ วกั บ ความสั ม พั น ธ ของปั จ จั ย ทั ง ๅ สองนั ๅ น ฿ส ลง฿นผนภู ม ร ิ ดยข อมู ล หรื อ ข อสั ง กตที เ ไ ด อาจปใ น ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ่ สิ นคา,ร ผลิ ต ภั ณ ฑ , รงจู ง ฿จ, คนร หรื อ สิ ไ ง ฿ดโร กใ ต ามที น ไ าจะปใ นประยชน ต อการวิ คราะห ร ๅ ไ ่ ่ ไ ่ ดยทัว ไ เปลวปลายของกนหนึ ไงกน฿นผนภูมริ 2x2 ควรปใ นปัจจัยทีค ไ อนข นร ตัวอยางช ๅ ไ ๅางตกตางกั ไ ไ ไ นร กนหนึไงของผนภูมริ 2x2 อาจปใ นรงจูง฿จ฿นการทางานร จากตาไ เปสูง ละอีกกนหนึไงคือการริม ไ ตน฿ช ๅ ๅ งานทคนลยีตางโร จากรใวเปชๅา ขอมู ิ าจปใ นบุคคล฿นอาชีพตางโร ไ ๅ ลทีไ ราสามารถนามา฿สไลง฿นผนภูมอ ไ ดยราสามารถมองหาวาตรงจุ ดเหนทีไ ริม ไ มีกลุมป วณ฿ดทีข ไ อมู ไ ไ ๅ าหมายรวมตัวอยูรไ ละสามารถมองเปถึงวาบริ ไ ๅ ล มีความหนานไนหรือเมมี ข อมู ล ลยร หรื อ ตรงต าหน ง฿ดที ส ไ มมติ ฐ านที ต ไ ง ๅ ั เว เม ปใ นจริ ง อี ก ต อเปร ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ การสดงความคิดหใ นหรือการวิคราะหข างผนภู มริ 2x2ร มักปใ นชไวงทีม ไ ค ี ุณคามากกว าไ ๅ ล฿นระหวางการสร ไ ๅ ไ ่ อมู ตัวผนภูมริ 2x2 องร ราตองทดลองจั ด ผนภู ม ร ิ ะหว างปั จ จั ย หลายโร ประภทพื อ ไ ค นหาผนภู ม ท ิ ม ไ ี ป ี ระยชน ๅ ไ ๅ ่ ละสามารถสืไ อสารขอมู ส ไ ุดร นอกจากนีๅราควรลอง฿ชๅปัจจัยบางปัจจัยทังๅ ร โร ทีอ ไ าจจะเมมั ไ ฿จ ๅ ลออกมาเดมากที ๅ ไ น วาปใ ไ นปัจจัยทีไ หมาะสมหรือเมรไ การลือกปัจจัยมา฿ชๅนัๅนราควรตังๅ ฿หๅอยางน ไ ๅ อยหนึไง฿นสองกนปใ นสิไ งทีเไ มไ สามารถจับตองเด หรื อ กี ย ไ วข องกั บ ความรู สึ ก พราะว าราพยายามท าความข ไ วกับความคิดของคนร การ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ๅา฿จกีย ตังๅ คาอย างนี จ ๅ ะปใ นประยชน ฿นการค นพบสิ ไ ง ที ไ ราเม คาดคิ ด จากกลุ มป าหมายร ไ ไ ๅ ไ ไ ๅ ่ ผนภูมริ 2x2 ทีเไ ดรั ๅ บความนิยมประภทหนึไงร คือร ผนภูมิ ปรียบทียบสภาพการขงขั ไ นร ซึงไ ฿นกรณีนีๅร ตรง พืน ๅ ทีท ไ ีไ ปใ นบริวณทีวไ างอาจหมายถึ ง อกาสทางการตลาดร หรื อ นวคิ ด ที ไ ย มากโร กใ ปใ นเดรๅ ไ ไ :: 19 ::
METHOD
บันเดคาถามร ‘ทาเม’ - ‘อยางเร’ ไ
ทาไมจึงต้ องใช้ บันไดคาถาม ‘ทาไม-อย่ างไร’?
฿นการตังๅ คาถามตอกลุ มป อขๅอมูล฿นมุมกวๅางร ฿นขณะทีก ไ าร ไ ไ ๅ าหมายร การถามวไาร “ทาเม” ทา฿หๅราเดภาพหรื ๅ ถามคาถามวาร จะทา฿หๅราเดภาพหรื อขๅอมูลฉพาะจาะจงมากยิงไ ขึน ๅ ร ดยปกติลวข ไ “อยางเร” ไ ๅ ๅ ๅอมูล฿นชิง กวางมั กจะมีผลตอการหานวทางก เขปั ญหามากกวาต มั วธ ิ ี กเขปั ญหาทีไ ปใ นรูปธรรมนักร ฿นขณะ ๅ ไ ๅ ไ ไ กเมค ไ อยมี ไ ๅ ทีข ไ อมู ล ที ไ ฉพาะจาะจงจะเด ความหมายน อยกว าต สามารถค นหาวิ ธ ี ก เขปั ญ หาที ช ไ ด ั จนเดงๅ ายกว าร ๅ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ไ ไ ดังนัๅน การถามวาร มภาษณร่ ทา฿หๅราเดรั ไ ทๅจริงจากผูๅถูกสั มภาษณร่ มากกวาไ ไ “ทาเม” ฿นระหวางการสั ไ ๅ บรูๅความรูๅสึ กที คาตอบทีบ ไ อกวาชอบหรื อเมชอบร หรือคาตอบอืน ไ โร บบทัว ไ เปร ตหลั ไ ไ ไ งจากทีไ ราสั มภาษณสรใ ๅ ราควร ่ จลวร วิคราะหถึ ไ ทๅจริงของผูๅถูกสั มภาษณร่ ดยราสามารถ฿ชๅบันเดคาถามร “ทาเม-อยางเร” พือ ไ ๅ ไ ่ งความตองการที หาความตองการที ไ ทๅจริงของผูๅถูกสั มภาษณร่ ซึงไ สามารถนาเป฿ชๅ฿นขัน ๅ ตอนตอเปของการออกบบเด ๅ ไ ๅ
เราจะใช้ บันไดคาถาม ‘ทาไม-อย่ างไร’ ได้ อย่ างไร?
มือ ไ ราพิจารณาถึงความตองการของผู ไ จากความตองการที ส ไ าคัญดยการขียนความ ๅ ๅถูกสั มภาษณร่ ราควรริม ๅ ตองการนั ๅนโร บนบอรดร ไ เลรี ๅ มาดวยค าถามวาร ๅ ไ ยงขึน ๅ ไ “ทาเม” ร ละทาเมผูถู ๅ กสั มภาษณถึ ๅ ่ จากนัๅนจึงริม ่ งตองมี ความตองการนั ๅ น โร ช นร “ท าเม” ธอถึ ง ต องการหใ น ขั น ๅ ตอนการสร างผลิ ต ภั ณ ฑ ร ร ซึ ง ไ ราสามารถอธิ บ ายจาก ๅ ไ ๅ ๅ ่ คาตอบของธอเดว อ ไ มัน ไ วไาผลิตภัณฑจะเม ปใ ๅ าร ไ พราะธอตองการความชื ๅ ไ นอันตรายตอสุ ไ ขภาพดยทาความ ่ ขๅา฿จวาผลิ ตภัณฑมาจากเหนร ราควรพยายามทีจ ไ ะ฿ชๅขๅอมูลจากการสั งกตละบทสั มภาษณซึ ไ ่ ่ งไ ทา฿หๅรา สามารถหาความตองการของผู ๅนพือ ไ ร ถามร “ทาเม” อีกครังๅ ร พือ ไ หา ๅ ๅถูกสั มภาษณเด ๅ ่ รๅ ร จากความตองการนั ความตองการต อเปร ขียนบนบอรดถั าร ไ ถึงจุดร โร หนึไงร ราจะเดความ ๅ ไ ๅ ไ ร มือ ๅ ่ ดเปขๅางบนของความตองการก ตองการที ไ ปใ นจริงสาหรับทุกคนร ชไนร ความตองการที จ ไ ะมีรางกายที ไ ขใงรงร ซึงไ ถือปใ นจุดสูงสุดของความ ๅ ๅ ไ ตองการ ๅ หลังจากนัๅนราจะสามารถถามร “อยางเร” พือ ไ หาความตองการที ไ ฉพาะจาะจงร ซึงไ ฿หๅขียนถัดลงเปจากความ ไ ๅ ตองการสุ ด ท ายจากค าถาม “ท าเม” ช นร จากตั ว อย างก าร รามาถึ งร “ความตองการที จ ไ ะรูว ตภัณฑมาจาก ๅ ๅ ไ ไ ไ ๅ ๅ าผลิ ไ ่ เหน” ละถามร “อยางเร” พื อ ไ รู ถึ ง ร “ความต องการที จ ไ ะมี ส วนร วม฿นการสร างผลิ ต ภั ณ ฑ ” ดยทั ว ไ เปลวรา ไ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ่ มักจะมีหลายคาตอบสาหรับคาถามร “ทาเม” ละร “อยางเร” หนึไงคาถามร ราควรหาคาตอบ฿หๅเดมากที ส ไ ุดละ ไ ๅ ขียนลงบนบอรดร ไ ลวจะท า฿หๅราสามารถลาดับความ ไ ๅวนถี ๅ ่ บันเดคาถามทีเไ ดๅถูกตรวจสอบละขัดกลาอยางถ ตองการที ภ ไ าพรวมของกลุมป ไ งมือนีๅ฿นการคนหาความ ๅ ไ ๅ าหมายเดอย ๅ ไางมีประสิ ทธิภาพร ฿นบางครังๅ ราอาจ฿ชๅครือ ๅ ตองการที ไ ดดดนออกมาของกลุ มป ๅ ไ ไ ๅ าหมายเดช ๅ ไ นกัน :: 20 ::
METHOD
ครงรางประยคปั ญหา ไ
ทาไมจึงต้ องมีโครงร่ างประโยคปั ญหา?
มุมมองปัญหาร (point-of-view) ปใ นการปรับกรอบปัญหาทีไ ราตองการก เขจากดิ มทีไ ปใ นนามธรรม฿หๅปใ น ๅ ๅ รูปธรรมมากยิงไ ขึน ๅ ซึงไ ทา฿หๅราริม ไ การหาคนนวคิ ด หรื อ เอดี ย ฿นการก เขปั ญ หา฿หม รไ โร เดรๅ การสรางครง ๅ ๅ ๅ รางประยคปั ญหาร point-of-view Madlib) ปใ นการวางครงรไาง฿นการสรๅางมุมมองของปัญหาร ดยมุมมอง ไ ของปัญหาทีด ไ จ ี ะทา฿หๅราสามารถสรๅางสรรคนวคิ ดเดอย กทางดๅวยการถามคาถาม “ราจะ…เดอย ๅ างถู ไ ๅ างเร?” ไ ่ How-Might-We) ซึงไ มีพน ืๅ ฐานมาจากมุมมองของปัญหาทีไ ราสรๅางขึน ๅ ร มุมมองของปัญหาทีด ไ ค ี วรจะสืไ อถึงมุมมอง ฿นการออกบบร เดก ไ ละอกาสร ซึงไ ฿นฐานะของผูค อ ไ กเขปั ญหาร มันคือร การ ๅ รไ หนๅาที ๅ นหานวทางพื ๅ ๅ คนพบละอธิ บายปัญหาเดอย ความหมาย ๅ ๅ างมี ไ
เราจะใช้ โครงร่ างประโยคปั ญหาได้ อย่ างไร?
นักออกบบสามารถออกบบครงรางประยคปั ญหาร พือ ไ ทีจ ไ ะสืไ อถึงสไวนประกอบร 3 อยางเด ก ไ ไ ๅ รไ ผู฿ช ๅ ๅ, ความ ตองการ, ที ม ไ าของความต องการ ๅ ๅ [ผู้ใช้ ]
ต้ องการที่จะ [ความต้ องการ] เพราะว่ า [ที่มาของความต้ องการ]
ดยนักออกบบสามารถ฿ชๅกระดานหรือร Post-it ฿นการทดลองขียนรูปบบตางโร ขององคประกอบทั งๅ สามร ไ ่ ดยทีค ไ วามตองการละที ม ไ าของความต องการจะถู ก สั ง คราะห ออกมาจากงานถอดรื อ ไ งราวจากผู ถู ก สั ม ภาษณ ร่ ๅ ๅ ๅ ่ ขอควรจ า฿นขั น ๅ ตอนนี ร ๅ คื อ ร ความต องการต องปใ นค ากริ ย าละที ม ไ าของปั ญ หาเม ควรปใ นค ค าอธิ บ ายง ายร โร ๅ ๅ ๅ ไ ไ ไ ถึงสาหตุของความตองการร ต ควรจะปใ นประยคที ส ไ ามารถชื อ ไ มยงเปถึ ง วั ต ถุ ป ระสงค ของการออกบบ ๅ ไ ่ ผลิตภัณฑหรื ๅ ญหาเดรๅ ่ อนวทางการกปั ราควรทา฿หๅครงรางประยคปั ญหามีความนไาสน฿จละคงเวซึ มมองของปัญหาร ไ ๅ งไ จุดประสงคของมุ ่ ตัวอยางช นร ทนที จ ไ ะขี ย นว า “หญิ ง สาววั ย รุ นจ าปใ นต องทานอาหารที ม ไ ป ี ระยชน พราะวิ ตามินมีสไวนสาคัญตอ ไ ไ ไ ไ ๅ ไ ่ สุขภาพ”ร ตควรขี ย นปใ น “หญิ ง สาววั ย รุ นที ด ไ ู กใ บ กดละทานต อาหารพื อ ไ สุ ข ภาพต องการเด รั ไ ไ ไ ๅ ๅ บการยอมรับ จากสั งคมมากกวาที ไ าคัญกวาปั ไ ไ ปใ นอยูรไ พราะการเดรั ๅ บการยอมรับจากสั งคมปใ นสิไ งทีส ไ ญหาสุขภาพ฿นความคิด ของธอ”ร สั งกตวาครงร างที ส ไ องปใ นประยคที ม ไ ี นวน มที ส ไ ามารถหานวทาง฿นการก ปั ไ ไ ๅ ๅ ญหาเดรๅ ฿นขณะทีไ ครงรางรกปใ นพี ย งการบอกข อทใ จ จริ ง ซึ ง ไ เม มี ท ศ ิ ทาง฿นการก ปั ญ หา฿ห ผู ถู ก สั ม ภาษณ ไ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ่ :: 21 ::
METHOD
มุมมองปัญหาชิง ปรียบทียบ
ทาไมจึงต้ องคิดถึงมุมมองปั ญหาเชิงเปรี ยบเทียบ?
มุมมองปัญหาร (point-of-view) ปใ นการปรับกรอบของปัญหาทีไ ราตองการก เขจากดิ มทีไ ปใ นนามธรรม฿หๅปใ น ๅ ๅ รูปธรรมมากยิงไ ขึน ๅ พือ ไ ทา฿หๅราริม ไ การหาคนนวคิ ด หรื อ เอดี ย ฿นการก เขปั ญ หา฿หม โร มมอง ๅ ๅ ไ เดรๅ การสรางมุ ๅ ปัญหาชิงปรียบทียบปใ นวิธท ี งีไ ายต อการท าความข า฿จละสื ไ อ ถึ ง วิ ธ ท ี ไ ี ราจะ฿ช มองปั ญ หาดิ ม ซึ ง ไ อยู ฿นรู ป ของ ไ ไ ๅ ๅ ไ นามธรรมร วิธก ี ารปรียบทียบทีด ไ จ ี ะสรางทิ ศทางทีด ไ ส ี าหรับการออกบบนวทางการกเขปั ญหาสุดทๅาย ๅ ๅ
เราจะใช้ ประโยคปั ญหาเชิงเปรี ยบเทียบได้ อย่ างไร?
ราสามารถ฿ชๅการปรียบทียบกับสิไ งอืน ไ ร โร ฿นการกลัน ไ กรองความคิดร ฿นบางครังๅ การอุปมาอุปเมยสามารถสืไ อ ถึงความหมายละทา฿หๅหในภาพเดอย างดี ร ราควรมองหาสั ญลักษณร่ ตัวบงชี ๅ รือสิไ งทีน ไ ามาปรียบทียบจาก ๅ ไ ไ ห การสั งคราะหข อมู ล ละปรี ย บที ย บสิ ไ ง หล านั ๅ น ข ากั บ ประสบการณ ของผู ฿ช กั บ ตั ว อย างอื น ไ โร ชไนร การมีร ไ ๅ ๅ ๅ ไ ่ ๅ ่ “ครือ ไ งลนพลงส วนตั ว ที ไ ปใ นหมื อ นครื อ ไ งประดั บ ”ร ซึ ง ไ ประยคนี เ ๅ ด กลายปใ นนวทาง฿นการสร างนวั ตกรรมร ไ ไ ๅ ๅ iPod ของร Apple ร ร ดยปใ นวิธก ี ารมองครือ ไ งลนพลงส วนตั ว ฿ห ปใ นหมื อ นครื อ ไ งประดั บ ร มากกว าที ไ ะปใ น ไ ไ ๅ ไ จ คล าพงร ซึ ง ไ ท า฿ห ผู ออกบบสามารถสร างผลิ ต ภั ณ ฑ ที ผ ไ ฿ช ู สามารถสดงความปใ นตั ว ตนของตั ว องเด ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ่ ๅ ๅ มากกวาปใ ไ ง฿ชๅชิน ๅ หนึไงร ราสามารถจินตนาการเดว ื ทีม ไ าของความตองการที เไ ดมาจาก ไ นพียงอุปกรณครื ๅ านี ไ ไคอ ๅ ๅ ่ อ มุมมองทีผ ไ ฿ช ผ ไ ฿ช รๅ ดยร ความปใ นตัวตนของผูๅฟังกีย ไ วของดยตรงกั บวงดนตรีทผ ีไ ๅูฟัง ๅู ๅมีตอพลงที ไ ๅู ๅเดสะสมเว ๅ ๅ ชอบละความสั มพันธกั ไ กใเดผลกระทบจากรสนิ ยมการฟังพลงทีค ไ ลายคลึ งกัน ๅ น ๅ ๅ ่ บผูอื การปรียบทียบยังสามารถนาเปสูไมุมมองของปัญหาทีค ไ รอบคลุมนืๅอหาอืน ไ โร อยางช กงานหนุไ มสาว ไ ไ นร กลุมพนั ไ ที฿ไ ชๅชีวต ิ อยางสุ ด หวี ย ไ งทั ง ๅ การท างานละการที ย ไ วควรมี นื อ ๅ งานที ม ไ ค ี วามตื น ไ ต น฿กล คี ย งกั บ กั บ กมยิ งปื นทนทีไ ไ ๅ ๅ จะปใ นกมร Tetris
:: 22 ::
METHOD
มองปั ญหาด้ วยการประกาศโฆษณา
ทาไมถึงต้ องมองหาปั ญหาด้ วยการประกาศโฆษณา
มุมมองปัญหาร (point-of-view) ปใ นการปรับกรอบของปัญหาทีไ ราตองการก เขจากดิ มทีไ ปใ นนามธรรม฿หๅปใ น ๅ ๅ รูปธรรมมากยิงไ ขึน ๅ พือ ไ ทา฿หๅราริม ไ การหาคนนวคิ ด หรื อ เอดี ย ฿นการก เขปั ญ หา฿หม โร ๅ ๅ ไ เดรๅ การมองปัญหา ดวยการประกาศฆษณาปใ นวิ ธ ท ี ด ไ ี ท ี จ ไ ี ะสดง฿ห หใ น ถึ ง สิ ไ ง ที ไ ราค นพบระหว างก ปั ญ หาร การปรับมุมมองของ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ จทยปั ญ หาดย฿ช การประกาศฆษณาช วยรามุ งน นเปที ต ว ั กลุ มป าหมายละคุ ณ ลั ก ษณะของกลุ มป ๅ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ ๅ าหมาย ่
เราจะมองปั ญหาด้ วยการประกาศโฆษณาได้ อย่ างไร
฿สไตัวกลุมป มป ไ โทีค ไ นพบลง฿นรู ปบบการประกาศ ไ ๅ าหมายร ความตองการของกลุ ๅ ไ ๅ าหมายร ละรายละอียดอืน ๅ ฆษณาร การตังๅ มุมมองปัญหานัๅนควรมีรายละอียดมากกวาร “ตั ว กลุ มป าหมาย+ร ความต องการของตั ว ไ ไ ๅ ๅ กลุมป าหมาย+รายละอี ย ดอื น ไ โที ค ไ นพบ”ร ซึ ง ไ อาจรวมถึ ง มุ ม มองปั ญ หาที ต ไ ง ๅ ั ขึ น ๅ มาด วย ไ ๅ ๅ ๅ
นะนา฿หๅลองรูปบบดังตอเปนี ๅ: ไ รายละอียดร คุณลักษณะของกลุมป ไ ๅ าหมายร ตามดวยร “ก าลั ง มองหา” วิ ธ ก ี ารที จ ไ ะนามาซึงไ ความตองการของกลุ มป ๅ ๅ ไ ๅ าหมาย ละรายละอียดพิม ไ ติม ตัวอยาง: “ตองการหา: วัยรุนพลั งยอะทีก ไ าลังมองหาครือขายพื อ ไ นโร ซึงไ มีความสน฿จ฿นปัจจัยตางโร ทีม ไ ี ไ ๅ ไ ไ ไ ผลกระทบตอสั ง คมร พื อ ไ นที ห ไ าจ าปใ นต องล น LINE เด อย างคล องคล ว” ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ไ
:: 23 ::
METHOD
รายการตรวจ฿จความสาคัญ
รายการตรวจใจความสาคัญ 1) 2) 3) 4)
อะไรคือประเด็นสาคัญ ? ใครเป็ นคนสื่อประเด็น ? อะไรคือประเด็นใหม่ ? ใครใส่ ใจเรื่ องนี ้ ?
ทาเมถึงมีรายการตรวจ฿จความสาคัญ รายการตรวจ฿จความสาคัญปใ นครือ ไ งมือที฿ไ ชๅ฿นการทดสอบวามุ ไ ม ี งานคิดขึน ๅ มานัๅนปใ นประยชน่ ไ มมองปัญหาทีท ละหมาะสมหรือเมรไ ตนบบของรายการตรวจ฿จความส าคั ญ นั ๅ น พั ฒ นามาจากร ดวิ ด ร ลาราบี ร จากร สถาบัน ๅ พือ ไ การศึ กษามหาวิทยาลัยสตนฟอรดร Stanford School of Education ละเด น ามาปรั บ ฿ช กั ๅ ๅ บการออกบบ ่ ละตรวจสอบมุมมองปัญหา นะนา฿หๅ฿ชๅวิธน ี ีๅพือ ไ ตรวจสอบวามุ นเปร นไาสน฿จร เมหมื อน฿ครละ ไ มมองปัญหานัๅนหมาะสมร เมกว ไ างกิ ๅ ไ สามารถลงมือทดสอบเดรๅ ครือ ไ งมือนีๅอาจเมพี ย งพอที จ ไ ะก เขจุ ด ด อยทั ง ๅ หมดของมุ ม มองปั ญ หาที ไ ราคิดขึน ๅ ร ตไ ไ ๅ ๅ มันกใยงั ถือวาปใ นครื อ ไ งมื อ ที ด ไ ฿ ี นการ฿ช ตรวจสอบประยชน ของมุ ม มองปั ญ หาที ค ไ ด ิ ขึ น ๅ เว ร ไ ๅ ๅ ่
ราจะ฿ชๅรายการตรวจ฿จความสาคัญอยางเร ไ
ริม ไ ดวยการถามค าถามตอเปนี ๅร ๅ ไ 1. อะไรคือประเด็นสาคัญ ? – อะไรคือมุมมองของทีม?
• อะเรคือครงรางที ม ไ าของมุมมองปัญหาร ไ •ร มาจากผู฿ช ร ความต องการของกลุ มป ไ นพบอื น ไ โ? ๅ ๅ ๅ ไ ๅ าหมายร หรือสิไ งทีค ๅ 2. ใครเป็ นคนสื่อประเด็น ? – มุมมองปัญหาของทีมถูกตองหรื อ เม ? ๅ ไ
• มุมมองปัญหาตรงกับขอมู มป ไ กรองจากขอมู ๅ ลทีเไ ดจากกลุ ๅ ไ ๅ าหมายหรือเม?ร ไ มันกิดจากการกลัน ๅ ลหรือเม? ไ • ปใ นปัญหาทีพ ไ บจอเดกั บ คนอื น ไ โร ๅ 3. อะไรคือประเด็นใหม่ ? – อะไรคือมุมมองที่เป็ นประโยชน์ ? • ราลองมุมมองปัญหา฿นมุม฿หมหรื ไ อยังร • มุมมองปัญหา฿นมุม฿หมนั ๅ น ร พิ จ ารณาบริบทของกลุมป อยัง ไ ไ ๅ าหมายลวหรื ๅ • ถามุ ม มองที เ ไ ด ร เม เด ดู ปลก฿หม ร ลองพยายามจาะลึ ก ฿ห ชั ด จนขึ น ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ 4. ใครใส่ ใจเรื่ องนี? ้ – มุมมองปัญหานไาสน฿จคเหน? ไ
• ทีมงานของคุณตองตื น ไ ตนร ๅ ๅ • งานนีๅคมค ุๅ าที ไ ะทาหรือเมไ ไ จ • ปรับมุมมองปัญหาจน฿ชไ
:: 24 ::
METHOD
หลักการการออกบบ
ง
เชิญกลุ่มเป้าหมายที่หลากหลาย ขยายคุณลักษณะกลุ่มทดลอง หาโอกาสในการเรี ยนรู้ท่หี ลากหลาย ดึงดูดนักเรี ยนที่มีความแตกต่ างกัน ออกนอกกรอบจากัด
จัดระเบียบวัสดุส่ ิงของของตนเอง แสดงผลงานของตนเอง
หาทางเข้ าถึงคนและทรั พยากรที่เจ๋ งๆ ดูแลและส่ งเสริ มชุมชนนักออกแบบ
ทาไมถึงต้ องใช้ หลักการการออกแบบ หลักการ฿นการออกบบปใ นยุทธวิธ฿ี นการกจทย ดยเม นึ ไ อกบบนัๅน ๅ ไ กถึงทางออกทีไ จาะจงร คุณซึงไ มีหนๅาทีอ ่ ตองวางบบผนร ปลความหมายของสิ ไ ง ที พ ไ บร ช นความต องการของผู ฿ช ละสิ ไ ง ที ค ไ นพบอื น ไ โร ฿ช ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅกิดปใ น ทิศทาง฿นการออกบบร หลักการนีๅชไวย฿หๅคุณสามารถจับประดในสาคัญละออกบบทีท ไ ดลองลงมือทาเดรๅ ละ หาทางนวทางของทางออกร ละสืไ อจุดประสงค฿นการออกบบ฿ห ไ ขๅา฿จ ๅคนอืน ่
เราจะใช้ หลักการการออกแบบอย่ างไร
ราริม ไ ดวยการขี ยนคูมื ไ ไ วย฿นการวางครงรางขั น ๅ ตอนการดานินงานทีส ไ าคัญทีท ไ า฿หๅกิดการกเขปั ญหา ๅ ไ อทีช ไ ๅ ออกบบทีป ไ ระสบความสารใจร คูมื อ นี ค ๅ วรกิ ด จากการวิ คราะห ความข า฿จกลุ มป าหมายละหลั ก การออกบบ ไ ๅ ไ ๅ ่ ของคุณปใ นหลักร นัๅนคือราควรปใ นคนตังๅ กฎกณฑว่ าอะเรปใ นปัญหาทีส ไ าคัญทีไ ราควรคานึงถึงดย฿ชๅขอมู ไ ๅ ล จากการทาความขๅา฿จกลุมป าหมายที ท ไ ามาบื อ ๅ งต นร หลั ง จากนั ๅ น ราจึ ง ริ ม ไ ร างหลั ก การการออกบบที ส ไ าคั ญ฿น ไ ๅ ๅ ไ การทา฿หๅราประสบความสารใจร คุณสามารถพัฒนาหลักการออกบบเดหลายวิ ธี ดยอางอิ งขอมู ไ ามาเดรๅ คุณสามารถปรับมุมมองปัญหาร ๅ ๅ ๅ ลทีห ความตองการของกลุ มป าหมายละสิ ไ ง ที ค ไ นพบ฿ห ปใ นหลั ก การการออกบบดยอาตั วกลุมป ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ าหมายละความ ตองการของกลุ มป าหมายปใ นหลั ก ร ฿นการขี ย นหลั ก การออกบบนั ๅ น ควรขี ย น฿ห อยู ฿นรู ปบบของวิธก ี าร ๅ ไ ๅ ๅ ไ กเขปั ญ หาร ตั ว อย างช นร ความต องการของกลุ มป าหมายคื อ การรู สึ ก อยากลงเม ลงมื อ ฿นการท าของขวั ญร ๅ ไ ไ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ สิไ งนีๅบงบอก฿ห รารู ว าราต องดึ ง กลุ มป าหมายมามี ส วนร วม฿นการคิ ด หาค าตอบร คุ ณ สามารถหาหลั ก การ ไ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ออกบบดยการคิดยอนกลั บจากคาตอบทีด ไ น ู ไ าสน฿จร ลองถามกันดูวาค างที ไ ๅ ไ าตอบทีไ ปใ นเปเดมี ๅ มุมดานเหนบ ๅ ๅ สามารถปรับปใ นหลักการออกบบเดๅ
การตังๅ หลักการออกบบควรตังๅ ประดใน฿หๅกวๅางละทดลองหาคาตอบ฿นหลายรูปบบดยเมจ านึงถึง ไ าปใ นตองค ๅ หรืออางอิ ง วิ ธ ก ี ารก เขปั ญ หาวิ ธ ก ี าร฿ดวิ ธ ก ี ารหนึ ไ ง ร อย างเรกใ ต ามอย างน อยราควรหาบริ บ ทการก เขปั ญหา ๅ ๅ ไ ไ ๅ ๅ อยางกว างร โร ที ช ไ วย฿นการพั ฒ นาหลั ก การการออกบบร ตั ว อย างช นร รารู ว าราก าลั ง ออกบบสถานที รไ โร ไ ๅ ไ ไ ไ ๅ ไ หนึไงพือ ไ ทีไ ราจะเดทราบว าราควรขี ย นหลั ก การออกบบมา฿นรู ป บบ฿ดร อี ก ตั ว อย างหนึ ไ ง คื อ ร รารู ว าราก าลัง ๅ ไ ไ ๅ ไ ออกบบของขวัญตเม รู ว าร มั น จะปใ นสิ ไ ง ที จ ไ บ ั ต องเด ร ปใ นดิ จ ต ิ อลร หรื อ ว าปใ นรู ป บบกิ จ กรรมท าร วมร พี ย ง ไ ไ ๅ ไ ๅ ๅ ไ ไ ครูไ บริ บ ทที ว ไ าราก าลั ง ออกบบของขวั ญ กใ จ ะท า฿ห ราสามารถร างหลั ก การออกบบเด หมาะสมละดี ข น ึ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ :: 25 ::
METHOD
คาถามร “เราจะ. . .ได้ อย่ างไร”
เราจะ. . .ได้ อย่ างไร? ทาไมถึงต้ องใช้ คาถาม “เราจะ. . .ได้ อย่ างไร”
คาถามร “ราจะ…เดอย คือคาถามสัๅ นโร ทีช ไ ไ วย฿หๅกิดการระดมความคิดร คาถามประภทนีๅปใ นมลใดพันธุ ่ ๅ างเร” ไ ที฿ไ หๅกานิดความคิดทีจ ไ ะตกตางจากมุ มมองดิมโร หลักการออกบบดิมโร หรือความรูๅความขๅา฿จบบดิมโร ไ การตังๅ คาถามนัๅนควรริม ไ ตนจากค าถามทีก ไ วๅางพอทีจ ไ ะกอ฿ห ี ด ิ กๅปัญหา฿หมโร ๅ ไ ๅกิดวิธค ไ มากพอตกใ ไ คบพอทีไ กอ฿ห ไ ๅกิดความคิดทีไ ฉพาะจาะจงละตกตางร ไ ตัวอยางค าถามที ไ คบจนกินเป “ราจะผลิตคนเอศกรีม฿หๅกินลๅวเมหยดเด อย ไ ไ ๅ ไางเร?” ตัวอยางค าถามทีก ไ วๅางจนกินเป “ราจะปลีย ไ นปลงขนมหวาน฿หๅปลก฿หมเด ไ ไ อย ๅ างเร?” ไ ตัวอยางค าถามทีไ หมาะสมร “ราจะปลีย ไ นปลงเอศกรีม฿หๅถือดินกินเดดยเม หยดเด อย ไ ๅ ไ ๅ างเร?” ไ ทังๅ นีๅวธ ิ ต ี งๅั คาถามร “ราจะ…เดอย นัๅนขึน ๅ อยูกั ไ าร ๅ างเร”ร ไ ไ บลักษณะของครงงานทีท
ตัง้ คาถาม “เราจะ. . .ได้ อย่ างไร”อย่ างไร
ริม ไ ตนจากมุ มมองปัญหาร ทีม ไ าของความตองการร ละกรอบปัญหาทีต ไ งๅั เวรๅ ลวตั ไ งมือทดลองหา ๅ ๅ ๅ งๅ คาถามทีล คาตอบเดดยตั ง ๅ รู ป บบค าถามว า “ราจะ…เด อย างเร” ก อนที จ ไ ะริ ม ไ คิ ด หาทางออกของปั ญ หาร ตัวอยางช ๅ ไ ๅ ไ ไ ไ ไ นร ปัญหา: ออกบบประสบการณที ส ไ นามบิ น นานาชาติ ่ มุมมองปัญหา: มลู ๅ ครือ ไ งตพบว าต น ๅ ครือ ไ งหลายชัไวมงหนๅาประตูทางออกร ถมยัง ไ กสามทีไ รงรี ไ บเปขึน ไ ไ องรอขึ ๅ ตองดู ลลู ก โร จอมซนของธอเม ฿ห เปกวนผู ดยสารที ห ไ งุ ด หงิ ด กั บ การรอครื อ ไ งบินอยูไลว ๅ ไ ๅ ๅ ๅ
ขยายส่ วนดี: ราจะ฿ชๅพลังของดใกโร มาสรๅางความบันทิง฿หๅผูๅดยสารคนอืนไ โร เดอย ๅ างเร? ไ ลดส่ วนเสีย: ราจะยกดใกโร จากผูดยสารคนอื น ไ โร เดอย ๅ ๅ างเร? ไ มองมุมกลับ: ราจะทา฿หๅการรอนไาตืนไ ตนเด อย างเร? ๅ ๅ ไ ท้ าทายสมมุตฐิ าน: ราจะทา฿หๅเมตไ องรอเด อย ๅ ๅ างเร? ไ เปลี่ยนคาขยายความ: ราจะทา฿หๅการรงรี ไ บนไาสน฿จมากกวไานไาปวดหัวเดอย ๅ างเร? ไ มองหาทรัพยากร: ราจะ฿ชๅวลาวางของผู ไ ๅดยสารทีรไ อ฿หๅกิดประยชนเด ๅ างเร? ไ ่ อย ลองหาที่เปรียบเทียบตามบริบท: ราจะทา฿หๅสนามบินหมือนสปา / สนามดใกลนเด อย ไ ๅ างเร? ไ ตัง้ โจทย์ ท้าทาย: ราจะทา฿หๅสนามบินปใ นทีโไ ร ดใกอยากเปเดอย ๅ างเร? ไ เปลี่ยนสิ่งที่เป็ นอยู่: ราจะทา฿หๅดใกโร ทีนไ ไ าราคาญนัๅนนไาราคาญนๅอยลงเดอย ๅ างเร? ไ ปรับมุมมองเป็ นส่ วนย่ อยๆ: ราจะสรางความบั น ทิ ง ฿ห ดใ ก โร เด อย างเร?ร ราจะท า฿หๅมดใ ๅ เดๅ ๅ ๅ ๅ ไ ไ ก฿จยในขึน อยางเร? ราจะทา฿หๅผูดยสารมาที ป ไ ระตูครือ ไ งชๅานๅอยลงเดอย ไ ๅ ๅ างเร? ไ :: 26 ::
METHOD
กิจกรรมละลายพฤติกรรม
ทาไมถึงต้ องใช้ กิจกรรมละลายพฤติกรรม
กิจกรรมละลายพฤติกรรมชไวย฿หๅทีมงานตืน ไ ตัวละพรๅอมทีจ ไ ะทางานทังๅ กายละ฿จร กิจกรรมละลายพฤติกรรม฿ชๅ มือ ไ ทีมมีพลังงานตาไ ร ฿นชไวงชๅาโร กอนริ ม ไ ประชุมหรือริม ไ ออกความคิด ไ
เราจะละลายพฤติกรรมนัน้ อย่ างไร
ทากิจกรรมทีท ไ า฿หๅทีมงานสรๅางสรรคละพิ ม ไ ความผูกพันของคน฿นทีมร กิจกรรมละลายพฤติกรรมทีด ไ น ี ๅน ั เมไ ่ พียงคท า฿ห พลั ง ฿นที ม ยอะขึ น ๅ ต ต องท า฿ห ทุ ก คนรู สึ ก อยากมี ส วนร วมที จ ไ ะฟั ง ร คิ ด ร ละลงมื อ ปฏิ บ ต ั ร ิ ไ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ไ ตัวอยางช งการดาของคนอืน ไ ร พรอมคิ ดคาตอบตามเปดวยร กิจกรรม ไ ไ นร วลาลนกิ ไ จกรรมดาภาพวาดร ตองฟั ๅ ๅ ๅ หลานี อ ไ นเหวยอะทีมงานจะเดมี ไ ริม ไ ทางานร ไ ๅนไาจะ฿ชๅวลาประมาณ 5-10ร นาทีร ละตองคลื ๅ ๅ พลังตอนื ไ ไองมือ การลนละครสมมุ ติ ปใ นอีกหนึไงกิจกรรมทีน ไ ไ าลองทาร กิจกรรมทีน ไ ไ าลองมีดงั นีๅ: ไ
จัดหมู่ จัดหมู่ “ม่ องเท่ ง” รียงคนปใ นถวยาวร
ลือกหมวดหมูที ไ ไ าสน฿จร (อาหารชๅาร ผักร สั ตวร่ ยีห ไ ๅอรถ) ไ น ชีค ๅ น฿นถวรใวโร เมรี ๅ ะตองบอกชื อ ไ ทีม ไ าจากหมวดหมูนั ทุก ไ ยงตามลาดับร ดยคนทีไ ดนชีจ ๅ ไ ๅนโร ถานึ ๅ กเมออกร ไ คนตะกนคาวาร “ม องท ง”ร ล วคนโร นั ๅ น กใ ต องออกจากกลุ มร ไ ไ ไ ๅ ๅ ไ
ลูกบอลเสียงร
ยืนหนๅาขาหากั นปใ นวงกลมร ละยนลูกบอลลองหน฿ห ไ ะยนนัๅน฿หๅมองคนทีจ ไ ะ ๅ ไ ๅกันร ดยวลาทีจ
ยน฿หๅละทาสี ยงประหลาดโร วลายนร คนทีเไ ดลู าสี ยงลียนบบคนทีไ ยนขณะทีรไ บ ั ร ลวกใ ิ ๅ กบอลตองท ๅ ๅ คด สี ยง฿หมตอนถึ ง วลาตั ว องต องยนร พยายามยนเปมา฿ห รใ ว ขึ น ๅ ร อาจจะพิ ม ไ ลู ก บอลอี ก ลู ก ไ ๅ ๅ
น ๅ ร “มาสมมุตวิ าราอยู ฿นงานปาร ตี ๅ น ั ถอะ” “มา ได้ ! เอาเลย ทุกคนดินรอบโร หๅองร หนึไงคน฿นกลุมสนอขึ ไ ไ ไ ่ ก สมมุตวิ าราปใ นดใ ก ทารกกั น ถอะ” หรื อ ร “มาสมมุ ต ว ิ าราเม รู ว าลกนี ๅ ม ี รงน มถ วงกั น ถอะ”ร ร ฿หๅทุกคน฿น ไ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ กลุมพู ด ว าร “เด ! อาลย” ล วกใ ท าตามค าสนอร คน฿นกลุ มสนอ฿หม เด สมอร ล วทุ ก คนกใ จ ะตอบรั บวาร ไ ไ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ไ “เด!ๅ อาลย”ร สมอ
:: 27 :: photo: flickr/James Willamor
METHOD
การระดมสมอง
สนทนาทีละรือ ไ ง
สนับสนุ นความคิดปลก฿หมไ
นๅนปริมาณ
พยายามทา฿หๅหในภาพ
นๅนหัวรือ ไ ง
เมออกนอกรื อ ไ ง ไ
คิดตอยอดจากคนอื น ไ ไ
เมตั ไ ดสิ นร เมต ไ อต ไ าน ๅ
ทาไมถึงต้ องระดมสมอง
การระดมสมองปใ นวิธท ี ท ีไ า฿หๅกิดความคิดหลากหลายมากกวาการนั ไงขียนเอดียดวยปากกาละกระดาษร ไ ๅ จุดประสงคของการระดมสมองร การยกระดั บ ความหใ น ดยรวมของที มร ดวยการสนทนาละการฟั งความคิดหใน ๅ ่ ของสมาชิก฿นทีมลวคิ ด ต อยอดจากความคิ ด นั ๅ น โร การระดมสมองช วย฿ห ราบ งยกเด ชั ด จนร วานี ื ๅ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ ไคอ ชไวงวลาทีไ ราตังๅ ฿จ฿ชๅสมองผลิตเอดียร เม฿ช วลา฿นการตั ด สิ น เอดี ย ร การระดมสมองปใ นการปิ ด ฿จเม ตั ไ ไ ไ ดสิ น วาความคิ ด นั ๅ น ดี ห รื อ เม ดี ร การระดมสมองนั ๅ น สามารถ฿ช เด ตลอดวลา฿นกระบวนการออกบบร ซึ ง ไ เม พี ย งพือ ไ ไ ไ ๅ ๅ ไ หานวทางการออกบบทีต ไ อบจทยท านั ๅ น ร ต ฿ช เด ทุ ก มี อ ไ ที ต ไ องการความคิ ด ฿หม โร ช นวลาวางผนหา ไ ๅ ๅ ๅ ไ ไ ่ ไ ขอมู อบริการทีไ กีย ไ วของกั บงานของรา ๅ ลร หรือวลาคิดหาสิ นคาหรื ๅ ๅ
เราจะระดมสมองอย่ างไร
บงวลา฿ห ื วลาหไงการระดมสมองของทีมละทุกคนจะตองอยู ฿นสภาพร “พรๅอมระดม ไ ๅชัดจนวาร ไ ชไวงวลานีๅคอ ๅ ไ สมอง” ปๅาหมายหนึไงดียวคือการกิดความคิด฿หมโร ไ ุดทาที ไ ะมากเดดยเม อนุ ไ มากทีส ไ จ ๅ ไ ญาต฿หๅมีการประมิน ความคิดดยดใดขาดร ฿ชๅวลาสัๅ นโร พียงครไ 15-30 นาทีร ตทุ สไวนรวมอย ไ กคนตองมี ๅ ไ ไางจริงจังร ดย฿หๅทุก คนมายืนรวมกันทีห ไ นๅากระดานดาหรือลอมรอบต าทางที ก ไ ระฉับกระฉงเมว ๅ ๆ ะร ดวยท ๅ ไ ไ ไาจะยืนหรือนัไงตัวตรงละ ปใ นกลุมก ชิ ไ อน฿กล ๅ ๅ ดกัน ขียน฿หๅชัดจนวาการระดมสมองครั งๅ นีๅทาพือ ไ อะเรร การตังๅ คาถามร “ราจะ…เดอย ปใ นวิธี ริม ไ ตนที ไ ฿ี น ไ ๅ างเร” ไ ๅ ด การร กาหนดทิศทางการระดมสมอง (ชไนร ราจะสรๅางประสบการณการจ ายงิ นอยไางปใ นสไวนตัววลาเปซือ ๅ ของ ไ ่ เดอย (ดูรายละอียดพิม ไ ติมทีรไ การตังๅ คาถามร “ราจะ…เดอย ๅ างเร) ไ ๅ างเร”) ไ ตัวอยางวิ ี ารบันทึกเอดีย฿นการระดมสมอง ไ ธก จดบนบอรด: ไ ุกคนคิดละพูดออกมา฿หๅชัดจนบนกระดานร จดทุกโร เอดียดยเมอาความคิ ด ไ ่ ขียนความคิดทีท ความรูๅสึ กของตนองมากีย ไ วขๅอง ทกคนชไวยกัน: ตละคนขี ยนเอดียของตัวองบนกระดาษ Post-it ลวปะบนกระดานด าร พรๅอมทังๅ บอกคนอืน ไ ไ ๅ ดวยร ขๅอดีของการ฿ชๅร Post-it คือราสามารถขียนละปะเอดียของราเวๅบนกระดานเดๅ ๅ ลองทาตามกฎการระดมสมองดูร มันชไวย฿หๅรามีเอดียทีส ไ รๅางสรรคพิ ไ ขึน ๅ ่ ม :: 28 ::
METHOD
การจัดการระดมสมอง฿นทีม
ทาไมถึงต้ องจัดการการระดมสมอง
การจัดกิจกรรมพือ ไ สไงสริมการระดมสมองคือกุญจสาคัญ฿นการระดมสมองทีเไ ดผลดี ร การทีจ ไ ะกิดความคิด ๅ มากมายละปลกหวกนวเดนั ยมสิไ งตางโร ฿หๅพรๅอมสาหรับทีม ๅ ๅนร ผูๅนาการระดมสมองตองตรี ๅ ไ
เราจะจัดการการระดมสมองอย่ างไร
พลัง – หนๅาทีขไ องคนนาการระดมสมองคือการทา฿หๅเอดียของคน฿นทีมเหลลืนไ อยูตลอดร ไ
฿นบางครังๅ การระดม
สมองทีจ ไ ะเดผลดี นๅน ั จาปใ นตองมี คาถามตังๅ ตนที ไ ติมทีรไ คาถาม“ราจะ...เดอย ๅ ๅ ๅ ไ หมาะสมร (ดูรายละอียดพิม ๅ างเร”)ร ไ วลานากิจกรรมระดมสมองสิไ งทีส ไ าคัญทีส ไ ุดคือพลังของทีมร มือ ไ ทีมริม ไ คิดเดช าลงหรื อ คิ ด อะเรเม ออกร คนนา ๅ ๅ ไ จะตองหาค าถาม“ราจะ...เดอย ฿หมมา฿ช ไ ชไวย฿หๅทีมคิดเป฿นทิศทางอืน ไ โร เดหรื ๅ ๅ างเร”ร ไ ไ ๅพือ ๅ ออาจมีเอดียสารอง ทีค ไ ด ิ กใบเวพื อ ไ ช วย฿ห ที ม มี ช ว ี ต ิ ชี ว ามากขึ น ๅ ๅ ไ ๅ
ข้ อจากัด –การพิมไ ขอจ ๅ ากัดอาจชไวยนาเปสูไเอดีย฿หมโร ไ
เดรๅ ชไนร “ถาจ นรูปกลมมันจะปใ น ๅ าปใ นตองปใ ๅ อยางเร”, “ซุปปอรมนจะก ปั ไ ๅ ญหานีๅยงั เง” “สามีหรือภรรยาของคุณจะกปั ๅ ญหานีๅยงั เง” “ราจะออกบบดย฿ชๅ ่ วิวฒ ั นาการมือ ไ ร 100 ปี ท ีไ ลวอย างเร”ร นอกจากนี ๅ รายั ง สามารถสร างข อจ ๅ ไ ๅ ๅ ากัด฿นกระบวนการคิดระดมสมองกใ เดรๅ ชไนร การจากัดวลา:ร ระดมความคิด฿หๅเดรๅ 50 ความคิด฿นร 20นาที พืน ๅ ที-ไ คานึงถึงพืน ๅ ทีท ไ จ ีไ ะ฿ชๅทากิจกรรมระดมสมองดย฿หๅมีพน ืๅ ที ไ นวตังๅ ทีม ไ ากพอสาหรับการขียนร ละรองรับ เอดียจานวนมากโร ทีท ไ ม ี จะผลิตออกมาเดรๅ มีขนาด฿หญส าหรั บ ทุ ก คนร ตกใ นเปจนทา฿หๅทีมรูสึๅ ก ไ ไ เมกว ไ างจนกิ ๅ วาเม เด รั บ ความสน฿จร ไ ไ ๅ
ขอนะน าคือทุกคนทีรไ ะดมสมองควรอยูห ละควรมีกระดาษ Post-it ละปากกาทีจ ไ ะ ๅ ไ ไางกระดานเมกิ ไ นสองกาวร ๅ ฿หๅจดความคิดพือ ไ ปะบนกระดาน฿นกรณีทค ีไ นจดจดเมทั น ไ (ดูรายละอียดพิม ไ ติมทีไ “การระดมความคิด”)
:: 29 28 ::
METHOD
การคัดลือกความคิด
ทาไมการคัดเลือกความคิดถึงสาคัญ
การระดมสมองนัๅนควรจะกอ฿ห มากมายร หลังจากนัๅนราควรคัดลือกความคิดดีร โร ไ ๅกิดความคิดตางโร ไ ออกมาพือ ไ ทีม ไ น ั จะเมเด ปใ นพี ย งกระดาษบนกระดานร การลือกความคิดอาจจะทาเดงๅ ายโร คหยิ ไ ๅ ไ ไ บออกมา สองสามเอดีย ตมื อ ไ จะน าเป฿ช ออกบบการก เขปั ญ หานั ๅ น ร ราควรจะ฿ห ความส าคั ญ ถึ ง วิ ธ ก ี ารลือก ไ ๅ ๅ ๅ ความคิดสี ยหนไอยร ราควรลือกเอดีย฿หๅมีความหลากหลายละตกตางกั น ร พื อ ไ ฿ห กิ ด นวทางการก เข ไ ๅ ๅ ทีม ไ ค ี วามปใ นเปเดหลายทางร ดยเม ลื อ กต อั น ที ง ไ ายโร หรื อ สี ไ ย งน อยโ ๅ ไ ไ ไ ๅ
เราจะคัดเลือกความคิดอย่ างไร
฿นการลือกสรรความคิดนัๅนร อยาสรุ ปละลือกรใวกินเปร อยากั ยร พยายาม ไ ไ งวลถึงความปใ นเปเดของเอดี ๅ ลือกความคิดทีท ไ ุกคน฿นทีมตืน ไ ตนร ชอบร หรื อ สงสั ย อยากรู ร ความคิ ด บางความคิ ด ม ยากที จ ไ ะปใ นเปเดอาจจะ ๅ ๅ ๅ ๅ ฿หๅมุมมองทีไ ปใ นประยชนกั บ ที ม งาน ่ วิธก ี ารลือกความคิดมีหลายวิธรี วมถึงสามวิธต ี อเปนี ๅ: ไ ออกสี ยงดย฿ชๅร Post-it – ทีมงานทุกคนมีสิทธิ฿่ นการออกสี ยงร ละลือกเดคนละสามเอดี ยทีต ไ นชอบ การ฿หๅ ๅ ตละคนหวตเด อย างอิ ส ระปใ นการสดงว าทุ ก คนมี ส ิ ท ธิ ม ่ ี สี ย งท าที ย ม ไ ๅ ไ ไ ไ บงปใ ี ีๅปใ นวิธท ี จ ีไ ะทา฿หๅรายังกใบความคิดจงโอาเว เด ดยลือก ไ น 4 กลุม ไ – วิธน ็ ๅ รๅ ดยเมถู ไ กคัดออกสี ยกอน ไ ความคิดหนึไงหรือสองอัน฿นร 4 กลุมต อเปนี : ๅ ความคิ ด ที ไ ปใ นหตุ ปใ นผลร ความคิ ด ที น ไ าสนุ ก ร ความคิ ด ตนที ช ไ อบร ไ ไ ไ ละความคิดทีไ ปใ นเปเดยาก ๅ วิธก ี ารลือกบบบิงกร ชไนดียวกับวิธ ี บงปใ ี ารลือกบบบิงกชไวย฿หๅทีมยังกใบเอดียทีม ไ ี ไ นร กลุมร ไ วิธก นวนๅมจะพัฒนาตอปใ นนวั ต กรรมเด ร ดยลื อ กเอดี ย ที จ ไ ะน าเปสู การสร างบบจ าลองที ไ ตกต างกั น : ร ไ ๅ ไ ๅ ไ บบจาลองทีจ ไ บ ั ตองเด รๅ บบจาลองบบดิจต ิ อลร บบจาลองบบประสบการณ ่ ๅ ลือกเอดียหลายอันพือ ไ นาเปพัฒนาปใ นบบจาลองร ถาท อะเรร ๅ าลวรู ๅ สึๅ กวาน ไ าเปทดสอบกใคงเมเด ไ ประยชน ๅ ่ ลองถามตัวองวาล วเอดี ย นี ๅ ม อ ี ะเรที น ไ าสน฿จร ล วหาทางทดสอบง มุ ม นั ๅ น ทนหรื อ น าเปกั บ เอดี ย อื น ไ พื อ ไ ฿หๅ ไ ๅ ไ ๅ ไ กลายปใ นนวทาง฿หมไ
:: 30 ::
METHOD
การสวมบทบาท
ทาไมต้ องสวมบทบาท
การสวมบทบาทปใ นวิธค ี รอบคลุมการขๅา฿จกลุมป ดละการสรางตั วตนบบ ไ ๅ าหมายร กระบวนการสรางความคิ ๅ ๅ ๅ การสวมบทบาทปใ นทคนิค฿นการ฿ชๅรางกายสวมบทบาท฿นสถานการณ สมมติ พื อ ไ ที จ ไ ะสร างสรรค ความคิ ด฿หมรไ ไ ๅ ่ ่ โร ฿นวิธก ี ารนีๅร ราตองริ ม ไ ด วยการจ าลองสถานการณ ด วยคนละสิ ไ ง ของที ค ไ วรจะอยู ฿นที น ไ ๅ น ั ร ละราจึ ง สวม ๅ ๅ ไ ่ ๅ บทบาทอยู฿นสถานการณ นั ๅ น จริ ง โร การสวมบทบาทสามารถรวมถึ ง การคลื อ ไ นย ายสิ ไ ง ของร ฉากร ละพื น ๅ ทีไ ไ ๅ ่ รอบตัว฿นระหวางนั ๅ น เด ร พราะสิ ไ ง ที ไ ราสน฿จ฿นการสวมบทบาท฿นสถานการณ จ าลองร คื อ ปฏิ ส ั ม พั น ธ ของราที ไ ไ ๅ ่ ่ มีตอสิ ไ ง รอบตั ว ละการกระท าที ไ ราท า฿นสถานการณ นั ๅ น ไ ่ รา฿ชๅวิธก ี ารสวมบทบาทพือ ไ ทีจ ไ ะหาเอดียทีบ ไ างครังๅ ราอาจจะคิดเมออกจากค การพู ดคุยหรือรางบบร ราสวม ไ ไ ไ บทบาทพือ ไ สรางความข า฿จกลุ มป าหมาย฿นบริ บ ทที จ ไ ะน าเปสู นวทางที จ ไ ะกลายปใ นต นบบต อเปเด ถ าหากรา ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ๅ ติดขัด฿นขัน ๅ ตอนระดมสมองรากใสามารถสวมบทบาท฿นบริบททีว ไ างเวอย าวร โร พือ ไ หาทางสรางสรรค ๅ างคร ไ ไ ๅ ่ ความคิด฿หมรไ โร ตัวอยางช งๅ รานจ าลองลวสั ไ ไ นอยากจะออกบบบารขายกาฟ?ลองตั ๅ ๅ ไ งกาฟดูจริงโ!ร การ ่ สวมบทบาทยังปใ นประยชนต นตนบบร หากรามีความคิดหลายโร ความคิดทีอ ไ ยากทดสอบร รากใ ไ ๅ ่ อการประมิ ควรจะทดสอบมันพือ ไ พิจารณาวาความคิ ด เหนดี ส ุ ด ร ฿นการพั ฒ นาต นบบของสิ ไ ง วดล อมกายภาพหรื อสิไ งทีจ ไ บ ั ไ ๅ ๅ ตองเด อย างน อยกใ ต องลองสวมบทบาทดู ส ั ก สองสามครั ง ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ
เราจะลองสวมบทบาทได้ อย่ างไร
วิธก ี ารนีๅปใ นขัน ๅ ตอนทีต ไ รงเปตรงมาร ตวไ ามั ไ ราลงมือทาจริงร โร ตองลงมื อทาจริงโร ไ นจะมีประยชนกใ ไ อ ๅ ่ ตอมื ทานั ปั ลองจาลองสถานการณจริ ไ ทีจ ไ ะหา ไ ๅน! หากรากาลังตองการก ๅ ๅ ญหา฿หๅคนเข฿นรงพยาบาลร ๅ ่ งโร พือ คาตอบนัๅนโร หากรากาลังตองการก ตวั องปใ นคนกรไ อาจทาเดด ๅ ๅปัญหา฿หๅคนสูงอายุร กใตองสมมติ ๅ ๅ วยการ ๅ ทาลชัไนบนวนตา฿ห ไ นตัวเปมาลวมองสิ ไ งวดลอมรอบร โร ไ ๅหมือนมองลกผไานสายตาผูๅสูงอายุร ราคลือ ๅ ๅ ตระหนักถึงสิไ งทีอ ไ ยูตรงหน ไ วขๅองกับนวทางการกๅปัญหาของราร ฿สไ฿จกับการ ไ ๅ าละประสบการณที ๅ ไ กีย ่ เไ ดที ตัดสิ น฿จทีไ กิดขึน ๅ มือ ไ ราอยู฿นสถานการณ นั พยายามถามตัวอง ไ ๅสึ กของราปใ นอยางเรร ไ ่ ๅนโร หรืออารมณความรู ่ วาร น ๅ ร พือ ไ ฿หๅราเดข ไ มากขึน ๅ ไ ”ทาเม”ร จึงกิดสิไ งตางโขึ ไ ๅ อมู ๅ ลพิม
:: 31 :: photo: Deb Meisel and Francisco Franco
METHOD
การตังๅ ขอจ ๅ ากัด
ทาไมต้ องตัง้ ข้ อจากัด
อาจจะฟังดูปลกร ตการตั งๅ ขอจ น ๅ ไ ๅ ากัดนัๅนสามารถทา฿หๅรากิดความคิดสรๅางสรรคมากขึ ่ ลองดู: นึกถึงของทีม ไ ส ี ี ขาว฿หๅเดมากที ส ไ ุ ด ภาย฿นร 10 วิ น าที ร ล วลอง฿ส ข อจ ากั ด ว านึ ก ถึ งของทีม ไ ส ี ี ขาว฿น ๅ ๅ ไ ๅ ไ หๅองครัว฿หๅมากทีส ไ ุดร มือ ไ ฿สไขอจ ากั ด พิ ม ไ ขึ น ๅ ล วร คุ ณ มี เ อดี ย มากขึ น ๅ หรื อ เม ๅ ๅ ไ
เราจะตัง้ ข้ อจากัดอย่ างไร
หลายโร ครังๅ ฿นกระบวนการออกบบร การตังๅ ขอจ ขน ีๅ ร อยางเรกใ ดม ี น ั ปใ นสิไ งทีไ ๅ ากัดจะทา฿หๅการออกบบเดผลดี ๅ ไ สาคัญมากสาหรับราทีจ ไ ะตระหนักวาอะเรปใ นข อจ ากั ด ที ไ รา฿ช ฿นกระบวนการการออกบบละรา฿ช มั ไ เรร ไ ๅ ๅ ๅ นมือ การตังๅ ขอจ ากั ด ที ไ หมาะสมปใ นสิ ไ ง ที ต ไ องรี ย นรู ร การตั ง ๅ ข อจ ากั ด บางข อที ไ ฉพาะจาะจงลงเปจะต างจากการ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ตอต ยพราะรู฿นข อจ มุ ไ านเอดี ๅ ๅ ๅ ากัดดิมของสิไ งนัๅนร การตังๅ ขอจ ๅ ากัดจะมีประยชน฿นสามง ไ มร คือร ฿น ่ กระบวนการสรางความคิ ดร การสรางต นบบร ละการ฿ชๅวลา ๅ ๅ ๅ
ในกระบวนการสร้ างความคิด: ระหวางการระดมสมองราสามารถ฿ส ไ ไ ขๅอจากัดเดๅบางร ๅ
ขอจ ๅ ากัดนัๅนอาจจะปใ น "ถาท า฿นวลาช าจะปใ นอย างเร?” “ถ ารนั ล ร มคดนั ล ด ร มาท างานนี จ ๅ ะท าอย างเร”ร ฿สไขอจ ไ ยโร ๅ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ากัดเปเดรื ๅ อ ่ ตราบ฿ดทีม ไ น ั ยังปใ นประยชนต อกระบวนการสร างความคิ ด ร (ดู ร ายละอี ย ดพิ ม ไ ติ ม ที ร ไ “การตรี ย มที ม ฿นการ ๅ ่ ไ ระดมสมอง”)
การสร้ างต้ นแบบ: การสรๅางตัวตนบบ฿นขั น ๅ ตๅนนัๅนปใ นการสรๅางพือ ไ ชไวยราคิดรายๅอนกระบวนการการคิดบบ ๅ
ทัว ไ เปทีจ ไ ะคิด฿หๅเดก วค ราสามารถสรๅางตนบบเด ๅ ดยการตังๅ ขๅอจากัดร จากัด ๅ อนล ไ ๅ อยสร ไ ๅางตัวตนบบร ๅ ๅ ๅมากขีน อุปกรณ฿นการสร อ ไ ทีจ ไ ะสรๅางตนบบ฿ห ไ ทีไ ราจะเดมี น ๅ ร ๅางตนบบพื ๅ ๅ ๅรใวละหยาบร พือ ๅ ความคิดสรๅางสรรคมากขึ ่ ่ มือ ไ คิดอยากจะสรๅางอะเรร ราสามารถสรๅางตนบบง ายโร ดวยกล องกระดาษร หรือร ปากกามจิกร นอกจากนีๅ ๅ ไ ๅ ไ การตังๅ ขๅอจากัดยังปใ นประยชนต ดผลงานทีห ไ ลากหลายมากขึน ๅ ร ชไนร ราจะออกบบผลิตภัณฑนี ไ ่ อการคิ ่ ๅ฿หๅคน ตาบอดอยางเรร ราจะออกบบผลิตภัณฑนี ๅ ทีจ ไ ากัด฿นลิฟทอย ไ ่ ๅ฿นพืน ่ ไางเร?
เวลา: จากัดวลา฿นการทางานพือไ ฿หๅกิดการลงมือทาร
ชไนร ทาบบจาลองสองบบ฿นหนึไงชัไวมงร ระดม สมอง฿น 20ร นาทีร คุยกับกลุมป ไ ๅ าหมาย 3 ชัไวมงร สรุปขๅอมูลภาย฿นชัไวมงทางาน :: 32 :: photo: flickr/vvvracer
METHOD
การสรๅางตนบบพื อ ไ ความขา฿จ ๅ ๅ
ทาไมต้ องสร้ างต้ นแบบเพื่อความเข้ าใจ
ปใ นรือ ไ งปกติทีไ ราสรางต นบบพื อ ไ รับความคิดหใ นละการประมินผลจากกลุมป สามารถขา฿จ ๅ ๅ ไ ๅ าหมายร ตรากใ ไ ๅ กลุมป าหมายมากขึ น ๅ ผ านการสร างต นบบเด ร ซึ ง ไ ข อมู ล ที เ ไ ด จะต างเปจากการหาข อมู ล ผ านการสั มภาษณทั ไ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ไ ่ ไวเป หรือการสั งกตร ฿หๅนไ฿จทุกครังๅ ทีท ไ าการทดสอบกับกลุมป ไ ะเดรี ไ วกับ ไ ๅ าหมายวาร ไ ราคานึงถึงสิไ งทีจ ๅ ยนรูกี ๅ ย ตนบบที ไ ราท าขึ น ๅ รวมถึ ง จะเด รี ย นรู กี ย ไ วกั บ ผู ฿ช สอยนั ๅ น โร ด วยร ราสามารถสร างความข าอกข า฿จ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ กลุมป ไ ไ ๅ าหมายของราเดทุ ๅ กมือ นอกจากนีๅรายังสามารถสรๅางตนบบหรื อนวทางการกปั ๅ มาพือ ไ ฿ชๅทาความขๅา฿จกลุมป ๅ ๅ ญหาขึน ไ ๅ าหมายลยกใ เดรๅ ดยเมจ าปใ นต องทดสอบพื อ ไ ประมิ น ผลต นบบร เม ต องท าพื อ ไ หานวทางก ปั ญ หาด วยซ าๅ วิธน ี ีๅรียกวาร ไ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ “การทาความขๅา฿จชิงรุก” active empathy)ร พราะราเม฿ช ราสรๅาง ไ ไ คนสั งกตการณจากวงนอกร ่ สถานการณบางอย างขึ น ๅ มาพือ ไ หาขอมู นบบพื อ ไ สืไ อสารนวคิดของรา฿หๅคนอืน ไ ไ ๅ ล฿หมโร ไ บางครังๅ ทีไ ราสรางต ๅ ๅ ่ ขๅา฿จร กใชไนดียวกันกับการสรๅางตนบบพื อ ไ ขๅา฿จผูๅอืน ไ ฿นหัวขๅอบางอยางหรื อรือ ไ งบางรือ ไ ง ๅ ไ
เราจะสร้ างต้ นแบบเพื่อทาความเข้ าใจได้ อย่ างไร
การสรๅางตัวตนบบพื อ ไ ฿หๅขๅา฿จกลุมป ๅ จะปใ นประยชนมื ไ ราเดท ไ ทาความขๅา฿จ ๅ ไ ๅ าหมายมากขีน ๅ างานพือ ่ อ ประดในปัญหาทีไ ราจะตองออกบบละร ตองการที จ ไ ะขๅา฿จกลุมป ๅ ร ทังๅ นีๅราตองมองหามุ ม ๅ ๅ ไ ๅ าหมาย฿หๅลึกมากขีน ๅ ปัญหาทีท ไ ๅาทายทีไ ราตองการรี ยนรูๅพิม ไ ติมละระดมความคิดหาวิธก ี ารจาะลึกทีไ หมาะสมร ราสามารถสรๅาง ๅ ตนบบพื อ ไ นาเปทดสอบเดกั ๅ ๅ บกลุมป ไ ๅ าหมายหรือทดลองกันอง฿นทีมกใเดๅ
ตัวอยาง: ไ •
• •
฿ชๅวิธก ี ารวาดรูปลวอธิ บายร (ชไนร จงวาดรูปสิไ งทีน ไ ึกถึงมือ ไ พูดถึงคาวาร ๅ ของร ร จงวาดรูปอธิบาย ๅ ไ เปซือ การดินทางเปทางาน) สรางกมส ไ า฿หๅราขา฿จปั ญหาทีไ ราตองการจะก มากขึ น ๅ ร (ชไนทากมส่เพ฿ห ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ๅกลุมป ไ ๅ าหมายลือก ่ ทีท รูปบบงานทีช ไ อบพือ ไ ตอบจทย)่ จาลองสถานการณร่ (ชไนถากลุ มป กตนเม เปด วยอุ อาจจาลองสถานการณ ่ ๅ ไ ๅ าหมายตองปลู ๅ ๅ ๅ ๅ ๅมดใกเปดวยร ๅ ดวยการอุ มทุ นน า หนั ก ร 10 กิ ลกรั ม ระหว างที ป ไ ลู ก ต นเม ) ๅ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ๅ
:: 33 ::
METHOD
สรๅางตนบบพื อ ไ ทดสอบ ๅ
ทาไมต้ องสร้ างต้ นแบบเพื่อทดสอบ
การสรๅางตนบบพื อ ไ ทดสอบคือการสรๅางชิน ๅ งานหยาบโร หลายโร ครังๅ พือ ไ ขๅา฿จละรียนรูๅงมุ ไ วกับ ๅ ไ มทีไ กีย ประดในปัญหาของราหรือนวทางทีไ ราออกบบมาร ซึงไ วิธพ ี น ืๅ ฐานที฿ไ ชๅ฿นการทดสอบคือการ฿หๅผูๅ฿ชๅงานเดๅ ปฏิสัมพันธกั ๅดยตรง การทดสอบตนบบช ี ารกๅปัญหาเดอย ๅ ๅ ไ วยปรับปรุงวิธก ๅ ไางมีประสิ ทธิภาพอีกทังๅ เดๅ ่ บตนบบนี หในมุมมองความรูๅสึ กละความตองการของผู ๅ ๅ฿ชๅงานอยไางทๅจริงร
เราจะสร้ างต้ นแบบเพื่อทดสอบอย่ างไร
ริม ไ ดยคิดกอนว าราต องการจะรี ยนรูอะเรพิ ม ไ ติมกีย ไ วกับตนบบของราร ลวสร างต นบบคร าวโร พือ ไ ตอบ ไ ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ คาถามนัๅนโร การสรางต นบบคร าวโร ช วย฿ห ราเด ค นหาความคิ ด หลากหลายนวทางตั ง ๅ ต ริ ม ไ ต นดยที ย ไ งั เมไ ๅ ๅ ไ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ กาหนดวาจะต องเป฿นทาง฿ดทางหนึ ไ ง ร จุ ด ประสงค เม ฿ช พื อ ไ การท าบบจ าลองหมื อ นจริ ง ต พื อ ไ สร าง ไ ๅ ไ ๅ ่ ไ ไ ประสบการณที ไ ฿ช ๅู ๅสามารถปฏิสัมพันธกั ไ มราตองการจะทดสอบ ๅ ่ ผ ่ บสิไ งทีไ ราออกบบร ฿หๅความสาคัญกับงมุ มากกวา฿ห ไ โร ละราจะตองคิ ดถึงสภาพวดลอมหรื อสถานการณที อ ไ จะ ไ ๅวลากับสไวนอืน ๅ ๅ ๅ ่ ไ ราตองการจะทดสอบพื เดรั บ ความหใ น จากผู ฿ช งานอย างท จริ ง ร การที ไ รายื น ไ ต นบบของรา฿ห กั บ คนทั ว ไ โร อาจจะเม ท า฿ห ราเด ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ความหในทีม ไ ค ี ุณคาสมอเปร ควรทดสอบ฿นสภาพวดลอมที ต ไ นบบของราจะถู ก฿ชๅงานจริงโร ชไนร ถารา ไ ๅ ๅ ๅ สรางระบบการจั ดกใบอาหารร ราควรจะทดสอบสิไ งนีๅ฿นครัวทีบ ไ านของผู ฿ช ไ ี ๅ ๅ ๅ ๅงานร งมุ ไ มลใกโร นๅอยโร ทีม ความสาคัญจะพบเดหากทดสอบ฿นสภาพวดล อมที ถ ไ ก ู ต อง ๅ ๅ ๅ คานะนาสาหรับการสรางต นบบพื อ ไ ทดสอบ ๅ ๅ
เริ่มสร้ างทันที: ถึงมวๅ าราจะยั งเมน ไ ไ ไ ฿จวาท ไ าอะเรอยูรไ อะเรซักอยางจะท า฿หๅราคิดออกอง ไ
การลงมือหยิบวัสดุร อาทิร กระดาษร ทปร มาพือ ไ สราง ๅ
อย่ าใช้ เวลามากกับการสร้ างต้ นแบบ: สรๅาง฿หๅรใวร อยา฿ห นบบหนึ ไง ไ ๅตัวองมีรๅสึู กผูกพันกับตนบบ฿ดต ๅ ๅ สร้ างโดยคิดถึงผู้ใช้ งาน:ร ราอยากจะทดสอบอะเรกับผูๅ฿ชๅงานร พฤติกรรมบบเหนทีไ ราคาดหวังวไาจะเดหใ ๅ นร
การตอบคาถามหลานี ตรงจุ ดทีจ ไ ะทดสอบละเดความหใ นทีม ไ ป ี ระยชนเด ไ ๅจะทา฿หๅราสรๅางตนบบเด ๅ ๅ ๅ ๅ ่ จาก ผูๅ฿ชๅงาน บ่ งชีต้ วั แปรที่จะทดสอบ: บงชี นบบต ละอย างร ตนบบจะต องตอบค าถามนัๅนโร ฿น ไ วๅ าราทดสอบอะเร฿นต ไ ๅ ไ ไ ๅ ๅ
การทดสอบ :: 34 ::
METHOD
การทดสอบกับผูๅ฿ชๅงาน
ทาไมต้ องทดสอบกับผู้ใช้ งาน
การทดสอบกับผู฿ช ๅ ฐานทีส ไ าคัญของการออกบบดยมีมนุ ษยปใ ราทดสอบกับ ๅ ๅงานปใ นพืน ่ นจุดศูนยกลางร ่ ผู฿ช งานที จ ไ ะพั ฒ นาวิ ธ ี ก ปั ญ หาละพิ ม ไ ติ ม ความข า฿จ฿นผู ที ไ ราออกบบ฿ห ร มื อ ไ ราทดสอบต นบบราต อง ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ พิจารณาขอคิ ด หใ น ของผู ฿ช งานละถื อ อกาส฿นการท าความข า฿จผู ฿ช งาน฿ห มากขึ น ๅ ร รากลั บ มารี ย นรู จาก ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ผูๅ฿ชๅงานอีกครังๅ มือ ไ ทดสอบตๅนบบกับผูๅ฿ชๅงานร
เราจะทดสอบกับผู้ใช้ งานอย่ างไร มีหลายงมุ อตัวตนบบร สองคือบริบทละ ไ มทีไ ราตอง฿ห ๅ ๅความสาคัญ฿นการทดสอบกับผูๅ฿ชๅงานร อยางรกคื ไ ๅ สถานการณที างรากั บผูๅ฿ชๅงาน สีไ คอ ื การสั งกตละกใบขๅอคิดหใน ไ ่ ไ ราจะทาการทดสอบร สามคือปฏิสัมพันธระหว ่ ฿นงมุ ไ นึไงละสองร ราจะตองทดสอบ฿นสภาพวดล อมที ไ ปิ ดอกาส฿หๅราเดข ไ มทีห ๅ ๅ ๅ ๅอคิดหในทีไ ปใ นประยชนมาก ่ ทีส ไ ุดร คิดวาต จะปฏิ สัมพันธกั ถาต อสถานการณราจะต องคิ ดหาบุคคลทีไ ไ นบบละสถานการณ ๅ ไ ๅ นบบคื ๅ ๅ ่ ่ นอยางเรร ่ หมาะสมละทา฿หๅขามีกรอบความชือ ไ ทีถ ไ ูกตองพื อ ไ ทีไ ราจะเดข ไ ทๅจริง ๅ ๅ ๅอคิดหในที
บทบาท ราควร฿ชๅวิธกี ารจาลองบทบาท฿นการทดสอบร
คลายคลึ งกับทีไ ราทา฿นขัน ๅ ตอนการขๅา฿จ ๅ
กลุมป ไ ๅ าหมาย ผู้ดาเนินการ: ชไวยพาผู฿ช ส ไ รางเว รๅ อธิบาย฿หๅผู฿ช ง ๅ ๅงานออกจากลกของความจริงมาสูไตนบบที ๅ ๅ ๅ ๅงานเดข ๅ า฿จถึ ๅ บริบทละสถานการณร่ (อยาอธิ บายมากกินเปร ฿หๅผูทดสอบเด ประสบกั บสถานการณอง)ร ละผูด ไ ๅ ๅ ๅ านินการ ่ มักจะปใ นคนสั มภาษณหลั ก ฿นช วงหลั ง ไ ่ ผู้เล่ น: สดงบทบาท฿นสถานการณนั่ ๅนโร พือไ สรางประสบการณ ฿ห ๅ ๅ ่ ๅกับผูทดสอบ
ผู้สังเกตการณ์ : ผูสัๅ งกตการณมี่ ความสาคัญมาก฿นการสั งกตการปฏิสัมพันธระหว างผู ทดสอบกั บตนบบร ไ ๅ ๅ ่
หาก
เมมี ี งานพียงพอร จะตองท าการอัดวีดี อเวดู ไ ทม ๅ ๅ ฿นภายหลัง
ขัน้ ตอนการดาเนินงาน
. ฿หๅวลากับผูๅ฿ชๅงานเดๅปฏิสัมพันธกั การกระทาสาคัญกวาค อของผูๅ฿ชๅงานร ๅ ไ าพูดร วางตนบบลงบนมื ๅ ่ บตนบบร อธิบายสภาพวดลอมท าที ไ าปใ นร อยาอธิ บายความคิดละหตุผลของตนบบ ๅ ไ จ ไ ๅ . ฿หๅผู฿ช างการทดสอบร อาทิร ถามวา”คุ ไ ทาสิไ งนีๅ” มือ ไ วลา ๅ ๅงานบรรยายความรูสึๅ กเปดวยระหว ๅ ไ ไ ณคิดอะเรอยูมื ไ อ หมาะสม .สั งกตการณอย งๅ ฿จร ดูวาผู อ฿หๅคานะนามือ ไ ผูๅ฿ชๅงานทา ไ ไ ๅ฿ชๅงาน฿ชๅตนบบอย ๅ ไางเรร อยาพิ ไ งไ รีบกเขหรื ๅ ่ างตั ฿นสิไ งทีเไ มคาดคิ ด ไ . ติดตามดวยค าถามร สไวนนีๅสาคัญละมีประยชนมากส าหรับการทดลองร อาทิร “ทาเมตนบบนี ๅถงึ ฿ชๅงานเดๅ ๅ ๅ ่ เมดี ส าหรั บ คุ ณ ” “คุ ณ รู สึ ก อย างเรร พราะอะเร” ตอบค าถามด วยการถามกลั บ ร “คุ ณ คิ ด ว าปุ มนั ๅ น มี เ วพื ไ อะเร” ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ๅ อ
:: 35 ::
METHOD
การสรางต นบบพื อ ไ ตัดสิ น฿จ ๅ ๅ
ทาไมต้ องสร้ างต้ นแบบเพื่อตัดสินใจ
บอยครั งๅ ฿นกระบวนการออกบบร รามักเมน านินการตออย างเรดยฉพาะอย างยิ งไ มือ ไ สมาชิก฿น ไ ไ ไ ฿จวาจะด ไ ไ ไ ไ ทีมมีความหในตกตางกั น ร การสร างต นบบสามารถช วย฿ห ที ม สามารถตั ด สิ น ทิ ศ ทางของการท างานเด ดยเม ไ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ไ ตอง ๅ อะลุมอล วยซึ งไ กันละกันร วิธท ี ด ีไ ท ี ส ีไ ุด฿นการกาหนดทิศทางคือสรางต นบบล วท ๅ ไ ๅ ๅ ๅ าการทดสอบกับผู฿ช ๅ ๅงานร ผล จากการทดสอบจะบอกวาราควรตั ด สิ น ฿จอย างเรร ถ าความคิ ด ถู ก น ามาสร างปใ นต นบบล วผ านการหใ นชอบ ไ ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ จากกลุมร นั ไ น กใ ปใ นสั ญ ญาณที ด ไ ว ี าความคิ ด นั ๅ น โร ควรเด รั บ การท าต อเปร ไ ไ ๅ ไ
เราจะสร้ างต้ นแบบเพื่อตัดสินใจได้ อย่ างไร
สรๅางตนบบ฿ห ไ ุดทไาทีจ ไ ะสามารถทาเดรๅ พัฒนาตนบบหลายโร อันทีม ไ ี นวนๅมจะกลายปใ นนวทางทีไ ๅ ๅหยาบทีส ๅ หมาะสมเดรๅ ยกยะปัญหาของการออกบบ฿หๅถึงทีส ไ ุดร ดยรูๅชัดวาตั ไ วปร฿ดทีไ ราตองการจะทดสอบร ๅ หลังจากนัๅนจึงทดสอบกับคน฿นทีมร พือ ไ นโละดีทส ีไ ุดคือผู฿ช ๅ ๅงานจริงร ดยอยาลื ไ มกใบขอคิ ๅ ดหในมาดวยร ๅ
:: 36 ::
METHOD
การระบุตวั ปร
ทาไมจึงต้ องระบุตัวแปร
การระบุตวั ปรทีไ ราตองการทดสอบจะช างต นบบลั กษณะ฿ดร ตนบบที ด ไ เี มควร ๅ ไ วย฿หๅราขๅา฿จวาราควรจะสร ไ ๅ ๅ ๅ ไ จะรูปรางหมื อ นวิ ธ ี ก ปั ญ หาที ไ รามี ฿ น฿จต ควรจะช วยราทดสอบง มุ ม หรื อ ทั ศ นคติ บ างอย างของผู ฿ช งานร การ ไ ๅ ไ ไ ไ ไ ๅ ๅ ระบุตวั ปรชไวย฿หๅราประหยัดพลังงานจากการสรางต นบบที ค ไ รอบคลุ ม ทุ ก ง มุ ม ของปั ญ หาที ซ ไ บ ั ซ อนกิ น เปร ๅ ๅ ไ ๅ ซึงไ ทา฿หๅผลของการทดสอบมีความชัดจนมากยิงไ ขึน ๅ ร การ฿สไตัวปรทีม ไ ากกินเป฿นหนึไงตนบบจะท า฿หๅขอคิ ไ ฿ช ๅ ๅ ดหในจากผู฿ช ๅ ๅงานเมชั ไ ดจนวาสิ ไ ไ ง฿ดทีผ ๅู ๅงานตอบสนอง ถึงกันนไร การระบุตวั ปรจะทา฿หๅราหในอกาส฿นการสรางต นบบหลายโร อั น ซึ ง ไ ต ละอั น ฿ช ๅ ๅ ไ ๅ฿นการทดสอบ ตละง มุ ม ของการก ปั ญ หาร การ฿ห อกาสผู ฿ช งานเด ทดสอบละปรี ย บที ย บต นบบหลายโร อันจะ฿หๅ ไ ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ๅ ขอคิ ด หใ น เด ดี ก ว าพราะผู ฿ช งานผู นั ๅ น ถู ก บั ง คั บ ฿ห ลื อ กว าชอบอั น เหนมากกว ากั น ร พราะอะเรร ราจะเดๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ๅ ไ ไ รียนรูจากผู ฿ช งานมากกว าค าว าร “ฉั น ชอบ” ๅ ๅ ๅ ไ ไ
เราจะระบุตัวแปรได้ อย่ างไร
สรๅางตนบบอย างมี จุดประสงคร่ คิดวาราอยากรี ยนรูๅอะเรจากตนบบนี ๅร ระบุหนึไงตัวปรพือ ไ จะทดสอบดย ๅ ไ ไ ๅ หนึไงตนบบท านั จ ลก ั ษณะคลๅายกับวิธ ี กๅปัญหาจริงโร คุณอาจจะอยากรูๅวาไ ๅ ไ ๅนร จาเวๅวาต ไ นบบเม ๅ ไ าปใ นตองมี ๅ นๅาหนักของอุปกรณควรจะปใ นทาเรดี ร คุณกใสรๅางตนบบที ม ไ น ี ๅาหนักหลายโร บบมาดยทีเไ มจ ไ ๅ ไ าปใ นตอง฿ห ๅ ๅ ่ ตนบบสามารถท างานเดหมื อนอุปกรณจริ าลู ๅ ๅ ไ ไ นถาคุ ๅ ณตองการทราบว ๅ ไ กคๅาอยาก฿หๅสไง ่ งโร กใเดรๅ อีกตัวอยางช สิ นคา฿ห ไ านหรื อมารับดวยตนองร คุณเมจ นคๅา฿สไขๅาเป฿นกลองลยกใ เดรๅ ๅ ๅทีบ ๅ ๅ ไ าปใ นตองอาสิ ๅ ไ
:: 37 ::
METHOD
การ฿หๅผูๅ฿ชๅงานปใ นคนสรางต นบบ ๅ ๅ
ทาไมให้ ผ้ ูใช้ งานเป็ นคนสร้ างต้ นแบบ
มือ ไ เรกใตามทีไ รายืน ไ ตนบบของรา฿ห จ ไ ะขๅา฿จการตอบสนองของผูๅ฿ชๅงานตอวิ ี าร ๅ ๅกับผูๅ฿ชๅงานร ราตองการที ๅ ไ ธก กปั ๅ ญหาของราร ดยปกติราจะขอ฿หๅผูๅทดสอบเดมี ๅ ประสบการณกั ๅ ๅอมูลชิงลึก ่ บสิไ งทีไ ราสรๅางร ดยราจะเดข พิม ไ ติมจากการสั งกตหรือพูดคุยกับผูๅ฿ชๅงานร จุดประสงคของการ฿ห อการทา ๅผูๅ฿ชๅงานปใ นคนสรๅางตนบบคื ๅ ่ ความขๅา฿จพวกขาดวยการสั งกตขณะทีพ ไ วกขาลงมือสรๅางอะเรบางอยไางขึน ๅ มาร มากกวาจะทดสอบสิ ไ งทีไ รา ๅ ไ สรๅางขึน ๅ คุณคาของการ฿ห อการคนพบสมมติ ฐานหรือความตองการที ไ ตกตางซึ งไ ถูกผย ไ ๅผูๅ฿ชๅงานปใ นคนสรๅางตนบบคื ๅ ๅ ๅ ไ ออกมือ ไ ผูๅ฿ชๅงานถูกขอ฿หๅสรๅางละคิดพิจารณากีย ไ วกับงมุ ๅนโร ร ปๅาหมายเม฿ช ไ ทีจ ไ ะ ไ มบางอยางของงานนั ไ ไ ไ พือ นาสิไ งทีผ ไ ๅ฿ช ู ๅงานสรๅางเปรวมกับการออกบบของราตพื ไ ทีจ ไ ะขๅา฿จการคิดละความตองการของผู ไ อ ๅ ๅ฿ชๅงานทีไ รา อาจจะคาดเมถึ ไ ง
การ฿หๅผูๅ฿ชๅงานปใ นคนสรๅางตนบบมั กจะมีประยชนมาก฿นช ี าร ๅ ไ วงรกโร ของการสรๅางความขๅา฿จร ปใ นวิธก ่ หนึไงทีช ไ ไ วยสรๅางบทสนทนาทีน ไ ไ าสน฿จร ละจะมีประยชนยิ ๅ หลังจากทีไ รากาหนดบริบทของนวทางการ ่ งไ ขึน กปั ี ารกๅปัญหานัๅนโร เดชั ๅ ร ๅ ญหาลๅวร มันจะชไวย฿หๅราคิดถึงรายละอียดของวิธก ๅ ดจนยิงไ ขึน
เราจะให้ ผ้ ูใช้ งานเป็ นคนสร้ างต้ นแบบได้ อย่ างไร
ตองมี รูปบบทีไ อือ ๅ ฿หๅผูๅ฿ชๅงานสรๅางอะเรบางสิไ งบางอยไางเดรๅ พือ ไ ฿หๅราขๅา฿จวิธค ี ด ิ ของคาเด ดี ึๅ ร ชไนถารา ๅ ๅ ๅ ขน ๅ จะสรๅางวใบเซตพื ไ ฿หๅผูๅ฿ชๅงานออกบบสืๅ อยืดของตนองเดรๅ วิธก ี ารสรๅางตนบบดยทั ว ไ โร เปคือการทา ๅ ่ อ วใบเซตคร ดยมีปไ ุมสองสามปุไม฿หๅกดตามความหมาะสมร ตการ฿ห ไ ไ ๅผูๅ฿ชๅงานปใ นคนสรๅางตๅนบบนัๅนร รา ่ าวโร ค฿ห ลว฿ห ไ วรจะปใ นร ราอาจจะวาดสีไ หลีย ไ มเวๅสองสามอัน ไ ๅกระดาษปลาโร ไ ๅ ๅขาวาดลักษณะของวใบเซตที ่ ค ลว฿ห ไ วรจะอยู฿นต ละช ม ไ สรๅางอะเรบางอยางพื อ ไ ฿หๅผูๅ฿ชๅงานสรๅางตอ ๅ ๅผูๅ฿ชๅงานขียนนืๅอหาทีค ไ ไ ไ องร ราตองริ ๅ ไ ไ ยอดจากจุดริม ไ ตนเด ด วของขาองร หาจุดทีส ไ มดุลระหวางการตรี ยม฿หๅกับการ฿หๅขาสรๅางองร ฿หๅขาเดๅ ๅ ๅ วยตั ๅ ไ รูๅสึ กวาตนปใ นคนออกบบร ฿นขณะดียวกันกใตองหลื อพืน ๅ ที฿ไ หๅราเดรี ไ ติมเดด ไ ๅ ๅ ยนรูๅพิม ๅ ๅวย อีกตัวอยางช ไ ไ นร การขอ฿หๅผู฿ช ๅ ๅงานวาดรูปร (“วาดกระบวนการการหาหมอของคุณ”) ขอ฿หๅผู฿ช ๅ ๅงานสราง ๅ บางอยางจากวั ส ดุ ง ายโ (“จงสร างถุ ง ส าหรั บ ฿ส ผ าอ อมละของ฿ช ดใ ก ทารก”) หรื อ การตั ด ปะประกอบสิ ไ งตางโร ไ ไ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ ไ ขาด นร (“ฉี กภาพตางโจากนิ ตยสารลมนี ดมคติของคุณปใ นอยางเร”) ๅ วยกั ๅ ไ ไ ๅลวจั ๅ ดจงวาห ไ ๅางสรรพสิ นคา฿นอุ ๅ ไ
:: 38 :: photo: flickr/ivt-ntnu
METHOD
ตนบบดยพ อมดห งออซ ๅ ไ ไ
ทาไมต้ องสร้ างต้ นแบบอย่ างพ่ อมดออซ วิธข ี องพอมดห ๅนร คือการสรๅงทาระบบการ฿ชๅงานละนาเปทดสอบกับผูๅ฿ชๅงานร ไ ไงอใอซ฿นการสรๅางตนบบนั ๅ ทนทีจ ไ ะตองลงทุ นลงรงสรๅางตนบบที ฿ไ ชๅงานเดจริ ไ กลๅงรายวทมนตร ๅ ๅ ๅ งโร ชไนดียวกับมนุ ษยจิ ไ ไ ่ ว็ หลังมานที ่ ของพอมดห ี ีๅ฿ชๅเดผลอย างมากดยฉพาะการสร ไ อง฿ช ไ ริง฿ชๅ ไ ไงอใอซร ร วิธน ๅ ไ ๅางตๅนบบทีต ๅ ๅคอมพิวตอรร่ ตที ไ จ มนุ ษยปใ ๅน ๅ ่ นผูๅควบคุมการทดสอบตนบบนั
เราจะสร้ างต้ นแบบอย่ างพ่ อมดแห่ งออซได้ อย่ างไร
ริม ไ ตนจากรู อ ไ รียนรูๅอะเรร บอยครั งๅ ทีไ ราอาจจะตองการทดสอบบางอย างที ไ ราจาปใ นตอง ๅ ๅวาต ไ องการจะทดลองพื ๅ ไ ๅ ไ ๅ ลงรงอยางช ไ ะลงรงหรือเมรไ ลองคิดดูวาจะจ าลองการ ไ ไ นการขียนปรกรมซึงไ ราอาจจะเมน ไ ไ ฿จวาคุ ไ ๅมคาที ไ จ ไ ฿ชๅงานเดอย จ ไ ะ฿หๅผูๅ฿ชๅงานเดข ไ อ ี ยูล ร ทวิตตอรร่ อีมลร่ ๅ างเรที ไ ๅ ๅา฿จถึงตนบบอย ๅ ไางทๅจริงร การ฿ชๅสิไ งทีม ไ วอาทิ ๅ พาววอร พอยต ร่ พือ ไ จาลองรูปบบหนๅาวใบเซตหรื จะมีประยชนมากร การ฿ชๅครือ ไ งมือหลานี ไ ไ ๅ ่ ่ ่ อฉากตางโร ่ รวมกั บการทางานของมนุ ษยหลั งยิงไ ขึน ๅ ร นวคิดนีๅสามารถ฿ชๅ฿น ไ ๅ ่ งฉากจะสามารถชไวย฿หๅการสรๅางตนบบสมจริ การสรๅางตนบบอื น ไ โร นอกจากตนบบทางดิ จต ิ อลร อาทิร ราสามารถสรๅางตนบบของครื อ ไ งหยอดหรียญ ๅ ๅ ๅ ดยเมต ระบบกลเกวุนวายเด จากการ฿ช ไ สไงสิ นคาที ไ ๅ฿ช ู ๅงานตองการ ไ องมี ๅ ไ ๅ ๅคนหลบอยูหลั ไ งฉากพือ ๅ ผ ๅ ตัวอยางที ด ไ ข ี องวิธก ี ารสรๅางตนบบด วยวิ ธข ี องพอมดห ไ มยง ไ ๅ ๅ ไ ไงอใอซ คือบริษัทร Aardvarkร ดยบริษัทชไวยชือ คนทีถ ไ ก ู ตอง฿นการตอบต าถามตางโร บนลกออนเลนร่ การทีจ ไ ะสรๅางตนบบจริ งโร ขึน ๅ มาคงจะ฿ชๅวลานาน ๅ ไ ๅ มาก฿นการขียนปรกรมร ทีมงานจึง฿ชๅระบบการสไงขๅอความทีค ไ นทัว ไ เป฿ชๅกันอยูไลๅวละทีมงานจะสไงคาถาม หลานั ๅ ละพัฒนาวิธ ี กๅปัญหา ไ ๅนเป฿หๅกับคนทีไ หมาะสมร ผลของการทดสอบทา฿หๅทางทีมงานเดรี ๅ ยนรูๅรใวขึน ละนวคิดเดดยที เไ มต ยวลาเปกับการขียนปรกรม ๅ ไ องสี ๅ
:: 39 :: photo: flickr/kaptainkobold
METHOD
ผนภูม ิ สดงขอคิ ๅ ดหใ น
ทาไมต้ องใช้ แผนภูมิแสดงข้ อคิดเห็น
฿นการรวบรวมขอคิ ไ มีผออกความหใ นเป฿นหลายทิศทางละราคาดวาจะมี การปฏิสัมพันธระหว างผู ๅ ดหในมือ ๅู ไ ไ ๅ ่ นาสนอผลงานกับผูๅวิจารณร่ สามารถ฿ชๅเดทั ง ๅ การประมิ น ความก าวหน าของการออกบบละการรวบรวม ๅ ๅ ๅ ขอคิ ไ วกับตัวตนบบร รา฿ชๅผนภูมน ิ ีๅพือ ไ ชไวย฿นการรวบรวมขอคิ นระบบ ๅ ดหในจากผู฿ช ๅ ๅงานกีย ๅ ๅ ดหในเดอย ๅ างปใ ไ ฿นร 4 หัวขอที ไ ตกต างกั น ๅ ไ
เราจะใช้ แผนภูมิแสดงข้ อคิดเห็นได้ อย่ างไร 1.บงกระดาษหรื อกระดานออกปใ นสีไ สไวนดังรูป ไ 2.วาดครือ ไ งหมายบวก฿นพืน ๅ ทีด ไ านซ ไ ม฿นพืน ๅ ทีด ไ านขวาบนร ครือ ไ งหมายคาถาม฿นพืน ๅ ทีไ ๅ ๅายบนร สามหลีย ๅ ดานซ ายล างละหลอดเฟ฿นพื น ๅ ที ด ไ านขวาล างดั ง รู ป ๅ ๅ ไ ๅ ไ
3.฿สไความหในทีไ กใบมาเดลง฿นช ไ วของร สิไ งทีค ไ นชอบ฿สไเว฿นช ไ งหมายบวกร สิไ งทีค ไ นเมชอบ฿ส ๅ ไ องทีไ กีย ๅ ๅ ไ องครือ ไ ไ เว฿นช องครื อ ไ งหมายสามหลี ย ไ มร สิ ไ ง ที ค ไ นเม ข า฿จ฿ส เว ฿นช องครื อ ไ งหมายค าถามร ความคิ ด ฿หม โที ๅ ไ ไ ๅ ไ ๅ ไ ไ ไ กิด ขึน ๅ มา฿สไเว฿นช ไ งหมายหลอดเฟร พยายาม฿สไ฿หๅครบทังๅ สีไ ชไองละหากคุณปใ นคนทีต ไ อง฿ห ๅ ไ องครือ ๅ ๅขอคิ ๅ ดหในร ควรพยายาม฿หๅความหใ นของคุณ฿นตละช องด วยดยฉพาะสองช องด านบน ไ ไ ๅ ไ ๅ
:: 40 ::
METHOD
การลารื ไ ง ไ อ
ทาไมจึงใช้ การเล่ าเรื่ องในการสื่อสาร
การลารื ไ งอยู฿นจิ ต฿ตส ารื ไ งมานานลวตั ไ อ ไ ๅ านึกของมนุ ษยทุ ไ อมู ๅ ลดวยการล ๅ ไ อ ๅ งๅ ตมนุ ไ ษยมี ่ กคนร มนุ ษยส ่ ไ งตอข ่ ภาษาปใ นสืไ อกลางร การลารื อ ไ งราวปใ นสื ไ อ กลาง฿นการชื อ ไ มยงความคิ ด ของมนุ ษ ย ร การล ารื อ ไ งที ด ไ จ ี ะนๅน ไ ไ ่ รายละอียดทีไ ปิ ดผยถึงรือ ไ งราวละความหมายทีน ไ ไ าประหลาด฿จละอารมณที ไ ไ อนอยูรไ ละมีผลตออารมณ ละ ไ ่ ซ ่ ความคิดเปพรอมกั น ๅ
เราจะเล่ าเรื่ องให้ ดีได้ อย่ างไร ประเด็นคืออะไร:ร
ราตองรู ว ไ อสารสิไ ง฿ดออกเปทังๅ ฿นรือ ไ งของนืๅอหาละอารมณร่ ราจะตอง ๅ ๅ าราอยากจะสื ไ ๅ สามารถอธิบายความสาคัญของการปลีย ไ นปลงของตัวละคร฿นหนึไงประยคละอารมณเด ฿นเม กี ค ไ าร ไ ่ ๅ เป็ นตัวของตัวเอง: รือไ งราวจะทรงพลังมากถๅาเดมีๅ การรวมบางสไวนของตัวราขๅาเปดๅวยร การสดงออกอยาง ไ
จริง฿จจะมีพลังละเดรั ไ าตามโร กันมา ๅ บการตอบรับมากกวาสิ ไ ไ งทีท ขับเคลื่อนด้ วยตัวละคร:ร ตัวละครปใ นสไวนสาคัญทีจไ ะสดงออกถึงความตองการที ไ ทๅจริงของมนุ ษยละสร ๅ ๅาง ่ ความหในอกหใน฿จละความสน฿จ฿หๅกับผูๅฟังร
มีเรื่องราวที่เข้ มข้ น:ร รือไ งราวควรจะประกอบดวยสามส ไ นปลง ๅ ไ วน:ร การกระทา, ความขัดยงร ๅ ละร การปลีย การกระทา: ตัวละครพยายามจะทาอะเรละพยายามจะบรรลุจุดหมายอะเร ความขัดแย้ ง: อะเรคืออุปสรรคร อะเรคือคาถามทีตไ องตอบ ๅ การเปลี่ยนแปลง: อะเรคือสิไ งทีไ รารูๅ? การกระทาละความขัดยๅงกเขเด ด ๅ ๅ วยอะเรร ๅ รายละเอียด “บือๅ งหลังของทุกพฤติกรรมมีอารมณปใ ไ าสมอ” ลารายละอี ยดทีม ไ าทีเไ ปของอารมณตั ไ ่ นทีม ่ วละครทีไ ซไอนอยู฿ห นั ไ ๅเด฿นสถานการณ ๅ ่ ๅนโ
ใส่ กระบวนการออกแบบในเรื่ องราว:ร
ราควร฿ชๅสิไ งทีไ รารียนรูจากกระบวนการออกบบร ชไนร ฿ชๅความ ๅ ขๅาอกขๅา฿จสรๅางตัวละครขึน ๅ มาร ฿ชๅความตองการที ห ไ ามาเดปใ ไ งร ฿ชๅนวทางการ ๅ ๅ นตัวสรๅางปมขัดยๅง฿นรือ กปั ไ ด ิ ขึน ๅ เดปใ ไ ลายการปลีย ไ นปลงของตัวละคร ๅ ญหาทีค ๅ นตัวคลีค :: 41 :: photo: flickr/gpwarlow
METHOD
ถายวี ดี อ ไ
ทาไมต้ องถ่ ายวีดีโอ
วีดี อปใ นสืไ อทีท ไ รงพลัง฿นการสืไ อสารความคิดร อารมณละรื อ ไ งราวร การวางผนลวงหน ไ าจ ไ ๅ าตกใ ไ ปิ ดรับสิไ งทีอ ่ กิดขึน ๅ จะสรๅางอกาส฿หๅราเดกใ ๅ บภาพของชไวงวลาอันมหัศจรรยเด ไ ่ รๅ รูๅถึงสิไ งทีไ ราอยากจะทาละถายทอด ออกมาจากกลองวี ดี อร อะเรทีเไ มเด ดี อร สิไ งนัๅนถือวาเม เด ๅ ร ๅ ไ อยู ๅ ฿นวี ไ ไ ไ กิ ๅ ดขึน
เราจะถ่ ายวีดีโอให้ ดีได้ อย่ างไร กรใดลใกโร นๅอยโร ฿นการถายวี ดี อ ไ
ให้ ความใส่ ใจ: 1. 2. 3. 4. 5.
รูๅวาราอยากจะเด อะเรร ราอยากจะนาสนออะเรร อยากจะรูๅสึ กอยางเร ไ ๅ ไ ถายภาพ฿ห ไ ๅกระชับ ถาย฿ห ดจนระหวไางวัตถุกบ ั สภาพวดลอม ไ ๅมีความตกตางชั ไ ๅ ระวังรือ ไ งตนก ไ ะกิดขึน ๅ ๅ านิดสงละงาทีจ ชือ ไ ฿นกฎสามสไวนร (Rule of Thirds)
เตรียมตัวที่จะไม่ ทาตามแผนที่วางมา: รูชั กใ ๅ ฿นขณะนัๅน ๅ ดวาต ไ องการอะเรต ๅ ไ ปิ ดอกาส฿หๅกับสิไ งทีไ กิดขึน
ดวย ๅ 1. วางผนลวงหน อ ไ งราวของความคิดละทบทวน฿หๅดีหลายโครังๅ ไ ๅ า: สรางผนรื ๅ 2. สวงชค:ร ติดตามความอยากรูอยากหใ นของราเปละถายภาพมา ๅ ไ 3. ถาย฿ห มากกว าที ต ไ องการ:ร ถ าย฿ห มากกว าที ไ ด ิ เวรๅ ถาย฿ห ไ ยากเดรๅ มันจะทา฿หๅราตัดตอ ไ ๅ ไ ๅ ไ ๅ ไ ค ไ ๅยาวกวาที ไ อ ไ ภาพเดงๅ าย ไ
คุณภาพเสียงเป็ นสิ่งสาคัญ
1. วางเมครฟน฿หๅ฿กลกั ๅ บวัตถุ 2. วางเมครฟนหันหนๅาออกจากสี ยงรบกวนร
:: 42 :: photo: flickr/christianhaugen
METHOD
การตัดตอวี ไ ดี อ
ทาไมถึงต้ องตัดต่ อวีดีโอ
วีดี อปใ นสืไ อทีท ไ รงพลัง฿นการสืไ อสารความคิดละรือ ไ งราวตางโร การตัดตอปใ ไ ไ นสไวนสาคัญมากของการ฿ชๅวีดี อร รือ ไ งราวจะดนหรื อ ด อยขึ น ๅ อยู กั บ การจั ด ล าดั บ ของภาพร ความรใ ว ละพลงประกอบร การตัดตออาจจะ฿ช ไ ๅ ไ ไ ๅ วลานานพราะฉะนัๅนราจะตองรู วิ ธ ต ี ด ั ต อที ม ไ ป ี ระสิ ท ธิ ภ าพ ๅ ๅ ไ
เราจะตัดต่ อวีดีโอให้ เร็วและสร้ างวีดีโอที่ดีได้ อย่ างไร
เคล็ดลับ:
ตัดตออย างคร าวโมาดู กอนละจึ งคอยปรั บรายละอียดอยูต ไ ไ ไ ไ ไ ไ อนื ไ ไ อง ทา฿หๅดูงายร อยา฿ส ไ มตอ฿ห ุไ ไ ไ ไ การชือ ไ ๅดูยงยาก ทา฿หๅสัๅ นขาเว ๅ ๅ สี ยงสาคัญกวาภาพ ไ ตัดตอต นิ ชอบ฿จร กใตด ั ตอ฿ห ไ ไ ไนโร ถาเม ๅ ไ ไ ๅสัๅ นลงเปอีก ดูอยางมี หตุผลร อยา฿ช ไ ไ ๅอารมณส ไ ดี อดีหรือเมดี ไ ่ ไ วนตัวมาตัดสิ นวาวี ลือกรูปบบทีไ หมาะสมกับการตัดตออย างรใ วโร อยา฿ช ไ งของครือ ไ งมือตางโ ไ ไ ไ ๅวลามากับรือ ไ พลงประกอบมีอานุ ภาพมากร ฿ชๅอยางฉลาด฿ห ไ ูกวลา ไ ๅถูกทีถ
:: 43 :: photo: flickr/filmingilman
METHOD
ฉันชอบ, ฉันขอ, สมมุต ิ
ทาไมถึงใช้ ฉันชอบ ฉันขอ สมมุตวิ ่ า
นักออกบบ฿ชๅประยชนจากการสื ไ อสารละขอคิ ราสวงหาขอคิ ๅ ดหใ นจากผู฿ช ๅ ๅงานระหวางการออกบบร ไ ๅ ดหใน ่ จากผู฿ช งานละผู ร วมงานที จ ไ ะท า฿ห วิ ธ ก ี ารก ปั ญ หาของราดี ย ง ไ ิ ขึ น ๅ ร นอกครงการร นั ก ออกบบต องสื ไ อสาร ๅ ๅ ๅ ไ ๅ ๅ ๅ วิธก ี ารทางานปใ นทีมร ขอคิ ด หใ น ต างโร จะมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพดี ดยร ริ ม ไ ประยคพู ด ด วยค าว าร “ฉั น ” (Iๅ ไ ๅ ไ Statement) ชไนร “ฉันรูสึๅ กวาบางที ธอเมฟั ไ ะพูดวาร งฉันลย” ร การ฿ชๅร ฉันชอบร ไ ไ งฉันลย” ทนทีจ ไ “ธอเมคยฟั ไ ฉันขอร สมมติวาปใ ไ งมืองายโร ฿นการสไงสริมการพูดจาบบปิ ดอก ไ นครือ ไ
เราจะใช้ ฉันชอบ ฉันขอ สมมุตวิ ่ า ได้ อย่ างไร
วิธก ี ารนีๅอาจจะดูงายสี ยจนทบเมต ยนตกใ ี ระยชนมากกิ นกวไาจะเมพู ี ารนีๅสามารถ฿ชๅเดๅ ไ ไ องขี ๅ ไ มป ไ ดถึงลยร วิธก ่ ฿นการสนทนาปใ นกลุม฿หญ รไ กลุมลใ ไ ไ กร หรือปใ นคูโกใ ไ เดรๅ ครงสรๅางบบงายโจะช ไ ไ วย฿หๅการ฿หๅขๅอคิดหในมี ประสิ ทธิภาพยิงไ ขึน ๅ ร ดยขึน ๅ ตนประยคว าร ๅ ไ ฉันชอบร ฉันขอร สมมติวาร ไ อาทิ “ฉันชอบวิธก ี ารทางานปใ นคูโร ไ ของทีมรา” “ฉันขอ฿หๅราจอกันกอนการทดสอบต นบบ” ไ ๅ “สมมติวาราหาสมาชิ ก ที ม ฿หม โพื อ ไ ที จ ไ ะทางาน฿หๅสรใจ” ไ ไ ทนทีจ ไ ะ฿ชๅคาวาสมมติ ร ราอาจจะ฿ชๅคาวาร หรือร ราจะ...อยางเรร ร ราควร฿ชๅอะเรที฿ไ ชๅ ไ ไ ผมสงสั ยวาถ ไ ารา... ๅ ไ เดผลที ส ไ ุดสาหรับทีมของรา ๅ ฿นทีมดียวกันร ควรลกปลีย ไ นความคิดหในกันยอะร โร ขณะดียวกันมอบหมาย฿หๅคนหนึไงคน฿นการรวบรวม ขๅอคิดหในร ฟังขๅอคิดหใน฿หๅดีดยเมจ ตอบเม ว นดๅวยหรือเมรไ ลว฿ช ไ าปใ นตองต ๅ ๅ ไ าจะหใ ไ ๅ ๅการพิจารณาจาก฿นทีม วาจะน าขอคิ ไ ๅ ดหในเปปรับ฿ชๅหรือเมรไ
:: 44 ::