l c i ยบc
o
i r P e d
ia r ma
3
GUร A DE LECTURA Mapas mentais para traballar sobre a obra C.E.I.P. FRIAN - TEIS Biblioteca Escolar
O AUTOR • Naceu en Edimburgo (Escocia) en 1850. • Morreu na illa de Samoa en 1894. • A pesar da súa feble saúde (estaba enfermo
ROBERT LOUIS STEVENSON
de tuberculose) realizou grandes viaxes. • É un dos grandes escritores da literatura xuvenil. • Entre as súas obras figuran: - A Illa do Tesouro - A frecha negra - O extraño caso do doutor Jekyll e Mr. Hyde - O señor de Ballantrae
O NARRADOR Jim Hawkins
✓ Escrito en primeira persoa Doutor Livesey (mentras Jim se atopa con Ben Gunn)
✓Razón: pídenllo o resto dos “leais” (o Sr. Trelawney, o doutor Livesey...)
O ESPAZO Inglaterra (Pousada do Almirante Bembow) - Bristol - Illa do Tesouro (hacia o Ecuador) América Española - Bristol (Inglaterra)
A ESTRUTURA 1. O vello bucaneiro
2. O cociñeiro de a bordo
3. A miña aventura en terra
4. O fortín
5. A miña aventura no mar
6. O capitán Silver
1. O vello bucaneiro
Nai
Desenvólvese na Pousada do Almirante Bembow
Jim Hawkings
Pai Doutor Livesey
Introdución no mundo da piratería Bill Bones (o Capitán)
Faille fronte na Pousada Recoméndalle que non beba. Faille unha sangría
Están a cear cando os piratas atacan a Pousada.
Descrición física do personaxe Antigo primeiro oficial do Capitán Flint Bebe ron: isto pásalle factura á saúde
O Can Negro
Sr. Trelawney
Conta historias de piratas: enforcamentos, supricios, historias do Mar das Antillas e de tormentas no mar Canta unha canción Quince homes sobre o arcón do morto... Io-hó-hó, e unha botella de ron! A bebida e o demo fixeran o resto... Io-hó-hó, e unha botella de ron!
Pew (o cego)
Leva un cofre cun segredo: o Mapa da Illa do Tesouro
Un mariño cunha perna soa
A mancha negra
Preparativos e inicio da viaxe
2. O cociñeiro de a bordo
Brandly
Desenvólvese en Bristol, na Pousada do Telescopio e na Hispaniola Señor Arrow
Capitán Smollett
Sr. Trelawney
Thomas Redruth
O doutor intervén suavizando a relación entre Trelawney e o Capitán Smollett
Reciben unha carta do fidalgo, pedíndolles que vaian a Bristol
Jim Hawkins Smollett comenta os seus temores
Doutor Livesey
Os do castelo de proa saben máis ca el da viaxe. Entérase pola mariñeiría que van tras dun tesouro: hai demasiada indiscreción. El debera ter elixido á tripulación. Considera que Arrow ten demasiada familiaridade cos mariñeiros para ser segundo oficial. Aporta suxestións: - pór a pólvora e as armas debaixo da cámara; - acomodar ós criados do fidalgo debaixo da cámara; - ocultarlle o mapa da Illa do Tesouro a el e mais a Arrow
Comezan as sospeitas de Hawkins A descrición de John Silver que fai Trelawney na súa carta lémbralle o “mariño cunha soa perna” do que lle advertira o Capitán Bones. Ó velo en persoa este temor móstrase de novo. Atopar ó Can Negro na Pousada. (Outro indicio, para o lector, pode ser, a posteriori, o nome: Pousada do Telescopio.
John Silver o Longo
O Can Negro
Tom Morgan
Desconfía cando Smollett comunica que a mariñeiría coñece a situación exacta da Illa do Tesouro.
2. O cociñeiro de a bordo A travesía
Desenvólvese no mar, a bordo da Hispaniola
Cociñeiro. (Alias: Barbacoa) Toda a tripulación “está ás súas ordes”.
Señor Arrow
“Capitán Flint”
John Silver o Longo Intenta télo da súa banda.
Papagaio. Pezas de a oito, pezas de a oito! Preparados para o asalto!
Non ten mando sobre os homes. Está permanentemente borracho.
Jim Hawkins
Non se sabe de onde sacaba o ron. Desaparece do barco en plena travesía.
O contramestre é ascendido, aínda que conserva o seu anterior título.
Job Anderson
Timoreiro. Decídese outorgarlle máis confianza. É o confidente de John Silver.
Israel Hands
Continúan as sospeitas de Hawkins Cando o barco sae ó mar, Silver comeza a cantar a canción, e toda a mariñeiría síguelle. Os berros do papagaio de Silver (este xustifìcaos dicindo que ten máis de 200 anos, e que viviu moitos episodios de pirateiría).
2. O cociñeiro de a bordo Terra
A conversa na barrica de mazás
Desenvólvese no mar, a bordo da Hispaniola Contramestre do Capitán Flint (por culpa da perna).
Doutor Livesey
Jim Hawkins
O consello de guerra
Antes estivera co England.
Sr. Trelawney
Moitos homes do Flint están no barco. Intenta pór da súa banda ós leais.
Restablecen as boas relacións
Di que Flint só lle tiña medo a el. Descúbrese que ten a chave do barril de ron, e que convida á mariñeiría.
Capitán Smollett
Descubre que aínda quedan homes leais.
John Silver o Longo
Axuda nas maniobras: coñécea por chegar cun mercante que facía auga e no que ía de cociñeiro.
Decisións do Capitán Smollett: - celebración: reparto de ron para todos os homes; os promotores reúnense na cámara; - seguir co plan proposto; - hai tempo mentras non se atope o tesouro; - saber o número de homes fieis: 7 de 26.
Intenta télo da súa banda.
Dick
Israel Hands
Refórzase o papel de Jim como informante do que ocurre na cámara de proa.
3. A miña aventura en terra Buscando a estratexia dos leais
Desenvólvese na Illa do Esqueleto, co vento en calma
Capitán Smollett
Os leais quedan no barco, armados e informados. Silver deixa a 6 amotinados para vixiar.
Baixa a terra con 12 homes para pasar a tarde.
John Silver o Longo Métese no bote no último intre. Descúbreo asasinando a dous “leais”, por se negaren ó motín.
Tom Alan
Jim Hawkins
Pónse do lado dos “leais”, para que o leven de volta. Ofrece o seu bote.
Ben Gunn Comeza a loita * Superposición de escenarios
4. O fortín Comeza na Hispaniola, co vento en calma
Os leais trasladan municións e víveres ós botes e trasládanse ó Fortín.
Doutor Livesey
Abraham Gray Engádese ó grupo dos “leais”
AUGA
Baixan a terra e descubren o Fortín.
Comeza a loita
Continúa no Fortín
* Superposición de escenarios
Hunter Cañonazos dos amotinados que quedan na Hispaniola.
John Silver o Longo
Os piratas que vixiaban dende terra atacan pola empalizada
Redruth
Acompañado por outro pirata ofrece unha tregua. (O mapa pola vida) Preséntase como “Capitán Silver”
Bandeira inglesa ondeando no fortín
Jim Hawkins
Ataque dos piratas Joyce
+
Hunter
+
Capitán Smollett
5. A miña aventura no mar
Desenvólvese na costa da Illa do Esqueleto, durante o devalo.
Jim Hawkins
Escapa do Fortín con víveres e munición.
Chega á Hispaniola na coracle de Ben Gunn. Corta os amarres da áncora. Arría a bandeira pirata. Mata a Israel Hands.
Israel Hands
Quedan gardando a Hispaniola. Pero emborráchanse e peléxanse
Pirata do barrete vermello
Ben Gunn
Doutor Livesey
O’Brien
Deixa o Fortín e introdúcese na selva. ** Superposición de escenarios Axudado por Israel Hands, deixa varada a Hispaniola na costa norte da Illa, lonxe dos piratas. Mata accidentalmente a Israel Hands.
Regresa ó Fortín. (Nel asentáronse os piratas) Sorpréndese pola pouca vixiancia, e é descuberto polo papagaio.
6. O Capitán Silver Comeza no Fortín.
John Silver o Longo
Jim Hawkins Os mariñeiros queren matalo, pero Silver o protexe (por interese). Pídelle que escape con el. Mais Hawkins tenlle dado a palabra a Silver. Infórmalle da situación da Hispaniola.
A mancha negra
George Merry
Primeiro intento de motín contra Silver
Silver frénao manipulando á mariñeiría coas súas supersticións. (Biblia rachada e escrita de Dick).
Dúbidas sobre a morte de Flint: - o cadáver sinalizador ten os petos baleiros; - a canción dos piratas; - a reprodución das últimas palabras de Flint.
Chega o primeiro ó lugar do tesouro. Está baleiro.
En busca do tesouro
George Merry
Acode ó Fortín para curar ós feridos. Déixalle a Silver unha mensaxe preocupante sobre a búsqueda do tesouro.
Doutor Livesey
*** Superposición de escenarios Disparos. Merry e outro morren; dous piratas escapan, Silvier intenta congratularse cos “leais”.
Ben Gunn
Segundo intento de motín contra Silver Abraham Gray
6. O Capitán Silver Sucede na Illa do Esqueleto. De camiño hacia os botes dos piratas, o doutor Livesey conta o que acontecera fóra do Fortín.
Continúa na Cova de Ben Gunn.
Doutor Livesey
Ben Gunn
** Superposición de escenarios
Pacto cos piratas: - entréganlles o mapa e mais as provisións; - saír do Fortín con seguridade para librarse da malaria e preservar o teousor. *** Superposición de escenarios
Fan os preparativos para embarcar o tesouro na Hispaniola.
A Hispaniola Quince homes sobre o arcón do morto... Io-hó-hó, e unha botella de ron! A bebida e o demo fixeran o resto... Io-hó-hó, e unha botella de ron!
Na Illa aínda queda unha parte do tesouro (a prata). Pero non desexa saber máis dela.
Cinco homes chegan a Bristol. Reparto do tesouro: - Smollett retírase; - Gray progresou e aprellou un barco; - Ben Gunn malgastouno en poucas semanas. - Hawkins, ás veces, esperta co berro do papagaio.
Diríxense a un porto da América Española.
Silver escapa con dous sacos de moedas.
OS PERSONAXES: OS LEAIS
Conciliador. Xusto. A saúde e axudar ós enfermos está por riba de todo. Rápido de entendederas. Disponible. Sensato. Resolutivo. Ten claro cal é o seu deber e a súa bandeira. Non admite favoritismos a bordo, polo que remata sendo un personaxe odiado. Descrip, páx. 25 Decidido. Sabe mandar e tomar as decisións acertadas. É rápido nas súas decisións. Ten intuicións acertadas: sabe ler no rosro das persoas.
Doutor Livesey Abraham Gray
Capitán Smollett
Novo. Leal. Discreto. Jim Hawkins Con coraxe. Decidido. De pensamento rápido. Áxil. Espabilado, con ganas de aprender.
Hunter
Ben Gunn Sr. Trelawney
Joyce
Thomas Redruth
Nai
Descrip, páx. 56
Un “pobre diablo”. Sen malicia: é boa xente pero non sabe administrarse.
Fidalgo. Honrado. Demasiado charlatán e confiado. Recoñece os seus erros (capitán). Agradecido cos seus servintes. Xeneroso. Flema “británica” Bo tirador.
Señor Arrow Pai
Brandly
Segundo - alcohólico Desaparece unha noite con “mar de fuciños”.
OS PERSONAXES: OS PIRATAS Alan
Tom Israel Hands
George Merry
Pirata do barrete vermello
O’Brien
Dick
Pew (o cego)
Cociñeiro. Apodado “Barbacoa”. Contramestre do Capitán Flint. Áxil de corpo e mente, a pesar de lle faltar unha perna. Líder por natureza. Adulador, manipulador, socialmente hábil. Seguro de si mesmo. Sempre xoga un dobre xogo. Abusa dos seus compañeiros: chámalles “parvos” frecuentemente. É tenaz: esfórzase. Ladrón.
Job Anderson
Descrip, páx. 40
John Silver o Longo
Descrip, páx. 73
Piratas: - supersticiosos; - derrochadores; - inconscientes: estragan os botes; disparan inutilmente; - cobizosos; - bebedores; - pensan só na inmediatez.
“Capitán Flint”
Tom Morgan
Descrip, páx. 28
O Can Negro
OS PERSONAXES: OS QUE ESTÁN SEN ESTAR Capitán do “Walrus”, esconde o tesouro na illa do Esqueleto. Morre en Savannah, víctima do alcohol. A xente de terra tamén lle ten A súa tripulación tenlle medo, agás medo: ninguén axuda a Jim e á John Silver. súa nai cando Pew e os piratas Capitán Flint O seu nome produce medo entre a atacan a súa pousada. pirateiría: - era o diaño en persoa; - tiña a cara azul (polo ron) O Sr. Trelawney describe as súas fazañas na páxina 57.
O Tesouro e mailo mapa
Lixeira. Forte. Parece que ten vida propia.
A Hispaniola
A Illa do Esqueleto
Similitude dos seus montes cos paus dun navío: - Trinquete - Maior - Mesana - Monte do Telescopio
Descrip, páx. 60
Quince homes sobre o arcón do morto... Io-hó-hó, e unha botella de ron! A bebida e o demo fixeran o resto... Io-hó-hó, e unha botella de ron!
Bill Bones (o Capitán) Descrip, páx. 19
Primeiro oficial do Capitán Flint. Alcoholizado. Folloneiro. Misterioso. Jim acaba por lle coller certo cariño.
LUGARES CITADOS - Illas Tartarugas - Mar das Antillas - Trinidad - Puerto España - Bristol - Caracas - Caio de Palma - Londres - Furna de Kitt
EXPRESIÓNS MARIÑEIRAS E PIRATAS - Botar ferro - Mostrar a popa - Perder a marea de amañecida - Cabaleiro de fortuna - Fillos de holandés - Camiñar pola prancha - Pasados pola quilla - Coma peixe fóra da auga = Coma un pulpo nun garaxe - Non se pode tocar o breu sen emporcarse - Claro coma a luz do meridía - Bucaneiros - Franceses
PARTES DA GOLETA - Popa - Bodega principal - Cociña - Castelo de proa - Portiñola - Tombadillo - Peza do nove - Cabestrante - Áncora - Velas - Tarimba - Convés - Bauprés - Leme - Mesana - Trinquete - Estai
PALABRAS MARIÑEIRAS - Timoreiro - Ventos alisios - Barlovento - Sotavento - Rosa dos ventos - Ronsel - Fondeadoiro - Búsola - Catalonxes
- Enseada - Cabestrante - Ron - Baía - Ancoradoiro - Telescopio - Brea - Brétema - Embrullo
- Peirán - Lonxitude - Latitude - P. 59: 62º17’20’’ 19º02’40’’