Cap. 1 Huk rakiypi willakuykuna: ¿Imaynam Perú suyupi kawsayninchik karqan, 1980 watamanta qipanman, manaraq chaychika sipinakuy qallarichkaptin?
karan. Chaynapim Ayacucho runa paykunaman sunqunta tikraykuspa qatikuran, wakintataqmi pusarqan mana munachkaqta. Chaynapim qallariran chaychika chiqninakuy, sipinakuy. Chay iskay chunka watapi tukuy imapas pasasqanta allinta yuyayninchikman churanapaqmi, Chiqanchaq Comisión, Comisión de la Verdad sutichasqa, pichqaman rakirqan chay watakunataqa. Mapas qawarisun:
4
1982 watapim, Huamanga carcelta asaltaruspa, senderista masinkunata kacharirunku. Chaywan sunqun nanasqataqmi, Guardia Republicana sipirquran Huamanga hospitalpi kaq kimsa senderistata.
En 1982 un grupo de senderistas asaltó la Cárcel de Huamanga y rescató a sus presos. En represalia, la Guardia Republicana asesinó a tres detenidos en el hospital de Huamanga.
1. Huk yupay pacha: Lucha armada nisqapa qallariynin (1980 watamanta 1982 watakama) Chaychika wañuchinakuyqa, armawan sipinakuyqa qallariran, Sendero Luminoso guerra popular nisqanta qallariptinmi. Chaywanmi Perú suyu Estadota challuspa, mana armayuq runatapas sipispa, manapuni respetanchu Derechos Humanos sutiyuq runa amachaq ley kunatapas. ¿Imaynaram karan Perú suyupi kawsayninchik chay watakunapi? 1977 watamanta 1980 watakamam, yaqa mana pipas qasillachu kaq: ancha hatun paro nacional nisqapim mana pipas llamkarqanchu, chayta tatirachisaq nispataq gobierno militar toque de queda nisqata kamachispa, mana payman sayapakuqkunata hawa suyuman qarqurapun. Chaypachataqmi, Perú suyu democraciata kutichinpuspa, 1979 watapi musuq Constitución hatun kamachiyta paqarichirqan. 1980 watapim, 17 mayo killapi, 12 watamanta militarkunata qarquspa votacionpi Fernando Belaundeta akllakuchkaptinchikmi, Sendero Luminoso qallariran tukuy ima challuyta, huchayuq mana huchayuq runa sipiyta.
5
Edith Lagos, 19 watallayuq sipastam, senderista masinkunapa Huamanga carcelmanta kacharinpurqanku. Hina qipanmanmi payqa wañupuran guardiakunawan maqanakusqanpi. Chaymi wakinninqa hatun heroeman tukurachiyta munaranku.
12
Edith Lagos, militante senderista de 19 años, fue rescatada de la cárcel por sus compañeros. Posteriormente murió en un enfrentamiento con la Policía. Los senderistas intentaron convertirla en su heroína.
Qayna ñakariyninchik, paqarintaq hawkalla kawsakuyninchik.
Ñawpaqtaqa, Belaundeqa manam kasuranchu Senderistakunata, waka suwakunallam nispa. 1982 watapiqa manañam guardiakuna atiranchu senderistakuna harkaytaqa. Hinaptinmi, chay wata tukuytaqa Belaunde kamarqan Comando Político Militarta, tukuy departamentopi kamachinanpaq. Chaykamaqa, pachakninpiñam wañuran campo runa, huchuy kaq autoridadkunapas.