UN PASADO DE VIOLENCIA, UN FUTURO DE PAZ

Page 14

Cap. 1 Huk rakiypi willakuykuna: ¿Imaynam Perú suyupi kawsayninchik karqan, 1980 watamanta qipanman, manaraq chaychika sipinakuy qallarichkaptin?

2. Iskay yupay pacha: Militarkunañam yaykun (1983 Watamanta – 1986 Watakama) 6

1983 watapim, Ayacuhco Uchuraqaypi, ejércitopa yachachisqan, ayllu runa sipiruran pusaq periodistakunata, senderistawan pantaspa. Chay kikin 1983 watapitaqmi, 135 Uchuraqay ayllu runa sipisqa wañuran, wakin militarkunapa makinpi, wakintaq senderistakunapa makinpi.

En 1983 ocho periodistas fueron asesinados en la comunidad ayacuchana de Uchuraccay, al ser confundidos con terroristas. El mismo año 135 campesinos de esta comunidad fueron asesinados por las fuerzas del orden y por los subversivos.

1984 watapim aswan achka runa sipisqa karqan. Soqospi, Pukayakupim Ejército sipirqan, Lukanamarka, Huancasancospitaq Sendero Luminoso.

1984 fue el año con mayor número de víctimas y con los casos más graves de matanzas por parte del Ejército, como la de Socos, Pucayacu. Mientras tanto, Sendero fue responsable de las matanzas de Lucanamarca y Huancasancos.

1983 wata qallariymanta pachaqa, comando político militar nisqanañam kamachin Ayacucho, Huancavelica, Apurímac, Junín, Cusco, Puno departamentokunapiqa. Senderotaqmi kamarqun «Ejército Guerrillero Popular» nisqanta, chaywan guardiapa puestonkunata, patrulla militarkunatapas atakaspa. Hinallataqmi campo runa umalliqkunata, gobernador, huchuy juezkunatapas sipirqan, runatapas imata hinaraq qatikachaspa. Ichaqa soldadokunaqa manam allintachu yacharan imayna senderista kasqanta, ima yuyayniyuq kasqanta, imaynata paykunawan tupanakuytapas. Utqaylla senderistakunata atiparusun nispas, soldadokunaqa mana chikanta kuyapayarispa runa sipiyta, chinkachiyta, ñakarichiyta, warmikuna abusaytapas qallarinku. «Zona Roja» nisqankumanqa yaykurullaqkus, senderista kaqta mana kaqtapas sipistin. 1984 watapim rikuriran huk musuq subversivo nisqakuna Movimiento Revolucionario Tupac Amaru-MRTA sutichasqa. Campopi parota ruwastin, guardia puestokunata atacastinmi, ciudadkunapiqa qullqisapakunata wichqaruqku, qullqinmanta kacharipunpaq. Uniformeyuq purispankum, ima ruwasqankutapas arí, ñuqan ruwani, niqku, manam Sendero hinachu upa tukuqku. Qipa watakunapim ichaqa, qullqi sapakunata wichqaruspa, achka qullqita mañakuq kacharinanpaq. Hina qipanmanqa runatapas sipirankum, Sendero hina wakinta mancharicharichinan raykulla. 1985 watapim Alan Garcíaqa, presidente yaykuruspalla niran, manam allinchu militarkunapa runa saruchakuyninqa, nispa. Comisión de Paz nisqata kamarquspam, wakcha runataña yanaparin. Chaykunawanmi subversivo nisqakunata yaqalla harkaruranku. Ichaqa, 1986 watapim Sendero astawan mastarikun. Chayta haskayta munaspataqmi, gobiernoqa astawan militarkunapa makinman llaqtakunata churaykun, Lima carcelpi (200) iskay pachak presokuna sayariqta sipiyninwan hatun huchaman urmaykunankama.

El presidente Fernando Belaunde pasa revista a efectivos de la Guardia Civil destacados en Vilcashuamán. Vilcashuamán, Ayacucho, abril de 1982. Presidente Fernando Belandem qawarichkan Vilcashuamán puestopi guardiakunata. Ayacuhco-Vilcashuamánpi, 1982 wata abril killapi.

7 14

Qayna ñakariyninchik, paqarintaq hawkalla kawsakuyninchik.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.