Cap. 4. Tawa rakiypi willakuykuna: ¿Imatataq ruwananchik kay sasachakuykuna amaña haykaqpas kutimunanpaqri?
Cap. 4. Tawa rakiypi willakuykuna: ¿Imatataq ruwananchik kay sasachakuykuna amaña haykaqpas kutimunanpaqri? Chaynaniraq wañuchinakuy, chiqninakuy amapuniña kutimunanpaq, hawkalla kawsakuyta munaspaqa, llapallanchikmi ñawinchikta kicharispa, yuyayta hapispa kallpachanakunanchik. Chaypaqmi Comisión de la Verdad kaykunata niwachkanchik: • Leykunapas, DerechosHumanos nisqa kamachiykunapas, tukuy Perú suyuntinpi riqsisqa kachun, ima abusomantapas amachawananchikpaq. • Chay sipinakuywan ñakariqkuna chaskichunku huntasqa chanin yanapayta, qullqipi, leypa kamachiyninpi, educacionpi, hampikunapi, sunqun tiyachiypipas. • Fosa común nisqa pakallapi pampasqa, chinkachisqa wawqi paninchikkunapas maypi kasqanku yachanapaq chiqaq yanaparikuy kachun. • Ministerio Público nisqa Fiscalíakuna allinta investigachun, kaychika runa sipiq, runa ñakarichiqkuna, chay mana allin ruwayninku amapuni hinallapi qunqasqa kananpaq.
Plan integral de reparaciones ¿Imakunawanmi yanapana ñakariqkunata? Kaykunatam ruwana niwanchikmi Comisión de la Verdad: • Ñakariqkunata uyariykuchunku, llapankuta • Sipisqa tarisqakunata familianman quykapuchunku • Ayllunkuta yanaparichunku chuya yaku-unuyuq, luz kanchaqniyuq, desagüe nisqayuq, wakin serviciokunayuqpas kanankupaq • Escuelapas, colegiopas, hampikunapas, consultapas kachun, mana mediollankupaq • Umanmanta sunqunmanta hampiq sicólogo nisqa yanapaykuchun, yapamanta hawkalla kawsakunankupaq • Gobierno kutichipuchun sapankaman huk reparación nisqata. Chaypaqmi víctima nisqa kaynin riqsisqa kanan, chay conficto armado nisqapi tukuy imaymana ñakariqkunapa.
40
Qayna ñakariyninchik, paqarintaq hawkalla kawsakuyninchik.
Amapuniña haykaqpas kay tukuy hatun ñakariy kutimunanpaqsi, achka reforma ruwana kanqa institucionkunapi. Chaytam Comisión de la Verdad tawaman rakiykun allinta qawarinanchikpaq: 1. Democracia unanchaq autoridadkunam, hinallataqmi kikin Estadopas, lliw Perú suyunchikman chayananku, maychika karu llaqtakunamanpas. Ichaqa llaqta huñukuykunata respetaspa, sapakamapa yachayninkunata, rimaynintapas sumaqta qawarispa. Chaynapim participación ciudadanaqa sumaqtapuni puririnqa. Chayna kanampaqmi kaykunaqa kananpuni, mana pantay: • Policía Nacional, municipalidadpas, runawan kuskallapuni llamkachunku ama usuchinakuspa, respetanakuspa. • Ronderokuna, comité de autodefensakunapas kallpanchasqa kachunku reglamento ukupi. Hinallataq qawarina kachun hamuq watakunpi policía rural kananpaq. • Justicia de Paz pampa juezninchik kallpanchasqa kachun. • Warmi qaripaq aswan allin justicia kachun, mana qullqillapaq llamkaq abogadukuna aswan achka kachun. Presupuesto kachun karu llaqtakunaman justicia chayanampaq, hinallataq hatun llaqta barriopi wakcha runapaqpas. • Astawan ñakariq llaqtakunapi, Derechos Humanos qawarisqa kachun juzgadukunapi, fiscaliakunapi, policia ukupipas. • Acuerdo Nacional ukupi, político, social nisqa huñunakuykunapi rimarisqanku utqaylla ruwasqa kachun, ñakariy, wañuy riqsiq
