Juni 2016
“Het was zo bijzonder om de projecten te zien en zoveel mensen te ontmoeten”
Dochters op reis...
Reportage
Meisjes in...
De reality check van Isa Tan en Moïse Trustfull
Ook mannen zeggen ‘nee’ tegen meisjesbesnijdenis
De club van onbesneden meisjes
2
Inhoud
Inhoud Reportage Ook mannen zeggen ‘nee’ tegen meisjesbesnijdenis
3
Wereldproject in Bangladesh Goed voorbereid op een ramp
6
Wereldnieuws
8
NL Nieuws
11
In actie voor Plan Arnon Grunberg in de veiling en meer
12
Meisjes in… De club van onbesneden meisjes
14
Dochters op reis Isa Tan en Moïse Trustfull in Ghana
18
Bag to School voor meisjes in Uganda
20
colofon Girls first magazine is een uitgave van Plan Nederland, juni 2016
Redactie & vormgeving: Nicole Baltussen, Saskia Reitsma, Ulrike Schmidt (Meander Media), Floor Winter, Michael Zandwijken.
Drukkosten per nummer: € 0,20 Meningen en standpunten in dit tijdschrift naar voren gebracht, hoeven niet overeen te stemmen met de visie van Plan.
Aan dit nummer werkten mee: Marjolein Boomsma, Ruth Catsburg, Brigitte Dewasme, Alex Duijnisveld, Caro Emerald, Loods 5, Pip Pellens, Peter de Ruiter, Isa Tan, Moïse Trustfull Grafische productie: Huig Haverlag
Plan Nederland Postbus 75454 1070 AL Amsterdam www.plannederland.nl 020 549 55 20 (sponsors) 020 549 53 04 (bedrijven) BIC (SWIFT): RABONL2U BANK: NL11RABO039.35.86.766
Reportage
“Veel van onze tradities zijn niet goed” Steeds meer mannen zeggen ‘nee’ tegen meisjesbesnijdenis Wereldwijd zijn ruim 140 miljoen meisjes en vrouwen verminkt door meisjesbesnijdenis. Ze tobben met infecties, pijn, complicaties bij bevallingen en onvruchtbaarheid en seks is voor hen een nachtmerrie. En toch worden nog elke dag meisjes besneden. Gebrek aan kennis en de hardnekkige overtuiging dat besnijdenis noodzakelijk is om een meisje huwbaar te maken, zorgen ervoor dat meisjesbesnijdenis nog steeds gangbaar is in 26 landen in Afrika en het Midden-Oosten. Maar het tij begint te keren. Door goede voorlichting en het bespreekbaar maken van meisjesbesnijdenis, zeggen steeds meer mensen ‘nee’. Ook mannen.
Abebe Dona (45)
3
4
Reportage
Een sprookjesachtig landschap ontrolt zich langs het plein van een klein dorp in de regio Bonazuria, Ethiopië. Achter de felgekleurde ronde lemen huizen strekken zich groene velden met koffiestruiken uit en kleuren de bergen diepblauw aan de einder. Tientallen mensen – mannen, vrouwen, meisjes en jongens – zijn hier bij elkaar gekomen voor hun tweewekelijkse discussie over schadelijke tradities als meisjesbesnijdenis en kindhuwelijken. Plan introduceerde deze discussies drie jaar geleden, met als doel voorlichting te geven en mensen aan te moedigen deze gebruiken af te schaffen. Shalamo Shahana (65)
liever dan dochters. Omgekeerd gelden onbesneden meisjes traditioneel als onhandelbaar, vrijpostig en onhandig. Reden genoeg voor ouders om hun dochters te laten besnijden. De door Plan georganiseerde dorpsdiscussies kwamen dan ook moeizaam op gang en stuitten op veel vijandigheid. “Ik vond het een slecht idee, die discussies”, zegt Shalamo Shahana (65). “En ik weigerde naar de bijeenkomsten te gaan of te luisteren naar de informatie van Plan. Ik was kwaad dat onze tradities ineens schadelijk werden genoemd. Maar beetje bij beetje veranderde ik toch van gedachten. Vooral door alle verhalen die ik hoorde over de gevolgen van besnijdenis.”
“Ik was kwaad dat onze tradities ineens schadelijk werden genoemd. Maar beetje bij beetje veranderde ik toch van gedachten” “Ze is helemaal niet geïnteresseerd in seks” “Toen Plan het programma in ons dorp introduceerde, was ik er tegen om onze tradities in twijfel te trekken”, bekent dorpschief Abebe Dona (45). “Ik hoorde bij de oppositie. Maar omdat ik de chief ben, moest ik toch meedoen aan de discussies. Ik realiseerde me al heel snel dat veel van onze tradities, zoals kindhuwelijken en meisjesbesnijdenis, niet goed zijn. Ik besloot dat ik een voorbeeld wilde stellen, een voorbeeld van verandering.”
Vijandigheid Drie van de vier Ethiopische vrouwen zijn besneden, maar in de afgelegen dorpen van Bonazuria zijn tradities diepgeworteld en ontsnapte vrijwel geen enkel meisje aan het besnijdenismes. Bijna iedereen was er namelijk van overtuigd dat alleen besneden meisjes zedelijk en gehoorzaam zijn en geschikt voor het huwelijk. Bovendien geloofden mensen dat besneden meisjes vooral zonen zullen krijgen en dat willen de meeste mensen
“Mijn vrouw en mijn twee dochters zijn besneden. Zij hadden alledrie heel zware en lange bevallingen en ik begrijp nu pas dat dat komt omdat ze zijn besneden. Mijn vrouw heeft altijd pijn en kan daardoor soms het huishouden niet doen. Ze is helemaal niet geïnteresseerd in seks en kan er niet van genieten. Dat komt ook door haar besnijdenis. Als ik dat eerder had geweten, had ik mijn dochters nooit laten besnijden.”
Reportage
5
Alemayehu (14)
Taboe Alemayehu (14) is lid van de door Plan gesteunde jongensclub op zijn school. Ook in deze club wordt fel gediscussieerd over tradities, wat ze betekenen en of ze niet moeten verdwijnen. “Voordat ik bij de club ging, wist ik eigenlijk niets van meisjesbesnijdenis”, vertelt Alemayehu. “Behalve dan dat meisjes dat moesten doen. Ik heb vier oudere zusters; ze zijn allemaal besneden door de traditionele besnijdster in ons dorp. Een van mijn zussen had zo’n moeilijke bevalling dat ze bijna is doodgegaan.” “Ik vind het soms wel moeilijk om over besnijdenis te praten, als jongen helemaal. Niemand praatte erover,
het was taboe. Maar als we onze mond houden en niet vertellen over alle gevaren van besnijdenis, lopen onze zussen en vriendinnen gevaar. Meisjes kunnen doodgaan door besnijdenis! Mijn ouders zijn er nu ook tegen en hebben beloofd dat mijn jongste zus niet wordt besneden. En ik trouw later met een onbesneden meisje.”
“Als we onze mond houden en niet vertellen over alle gevaren van besnijdenis, lopen onze zussen en vriendinnen gevaar”
6
Wereldproject
Goed voorbereid op een ramp Door klimaatverandering komen vooral in ontwikkelingslanden steeds meer natuurrampen voor. Dat maakt het belangrijk dat mensen weten wat ze moeten doen om zo’n ramp te overleven en de schade te beperken. In 40 landen waar Plan werkt, leren kinderen ook op school hoe ze zichzelf in veiligheid kunnen brengen. In Bangladesh, bijvoorbeeld. Daar voert Plan het programma ‘Disaster preparedness and mitigation: build safe and resilient communities’ uit. Kinderen en volwassenen zijn zo beter voorbereid op een ramp.
Meisjes 4 x in het nadeel bij een ramp • Meisjes worden vaak uitgesloten van activiteiten die hun leven zouden kunnen redden bij een ramp, zoals leren zwemmen of in bomen klimmen. • Meisjes worden eerder thuisgehouden bij slecht weer om thuis te helpen. Eenmaal van school af, gaan ze vaak niet meer terug, ook al is het gevaar geweken. • Meisjes worden in de noodsituatie na een ramp vaker uitgehuwelijkt, ook als ze nog heel jong zijn. Hun ouders hoeven dan voor één kind minder te zorgen. • Meisjes worden na een ramp veel vaker slachtoffer van seksuele intimidatie, geweld en misbruik. Helemaal als ze in de chaos hun familie zijn kwijtgeraakt.
School als veilige plek • In het kader van het project zetten Bengalese scholen Disaster Management Committees op, waarin leraren, schoolmanagement, ouders en leerlingen zitten. In geval van een ramp zijn zij er verantwoordelijk voor dat iedereen veilig is. • Elektriciteitsleidingen sneuvelen al snel bij een natuurramp. Door de installatie van zonnecellen worden schoolgebouwen onafhankelijk van het elektriciteitsnet. Er is licht en pompen die zorgen voor stromend water blijven werken. Scholen kunnen daardoor dienen als veilige plek voor de hele gemeenschap.
1.531.000 meisjes en jongens 1.531.000 meisjes en jongens uit 40 landen profiteren dankzij Plan’s projecten voor disaster risk management van veilige schoolgebouwen en levensreddende kennis. Ze weten hoe ze zich op een ramp kunnen voorbereiden, wat ze moeten doen om zichzelf in veiligheid te brengen en hoe ze risico’s kunnen verminderen.
Wereldproject
7
8
Wereldnieuws
Noodhulp voor Ecuador Ecuador is in april getroffen door een zware aardbeving. Vele honderden mensen hebben de ramp niet overleefd en duizenden zijn gewond geraakt. De materiële schade is enorm. Plan biedt noodhulp en zorgt voor voedsel, dekens en matrassen, huishoudelijke artikelen en hygiënekits met onder meer zeep, tandpasta, maandverband en waterzuiveringstabletten. Omdat de prioriteit van het noodhulpprogramma ligt bij de bescherming en veiligheid van kinderen en andere kwetsbare groepen, richt Plan ook kindvriendelijke ruimtes in, plekken waar kinderen en adolescenten kunnen leren, ontspannen en kunnen meedoen aan sport en andere activiteiten. Plan geeft bovendien extra steun aan zwangere vrouwen en pasgeboren baby’s.
Eindelijk licht Wereldwijd hebben 1,2 miljard mensen geen elektriciteit. In veel ontwikkelingslanden leven mensen dus in het aardedonker als de zon is ondergegaan. Dat maakt ‘t gevaarlijk om nog naar buiten te gaan en alledaagse klusjes worden een stuk ingewikkelder. Lampen op zonne-energie, die Plan ter beschikking stelt, brengen uitkomst. Voor Sandy (17) uit Zambia, bijvoorbeeld, is ’s avond huiswerk maken nu een fluitje van een cent. Ze deed dat eerst bij kaarslicht, maar dat was eigenlijk veel te gevaarlijk. “Na zonsondergang moesten we naar bed”, vertelt ze. “Want het brandgevaar van kaarsen is heel groot, al gebruikte ik ze soms toch. “Maar nu hebben we lampen op zonne-energie en is alles opgelost.”
Wereldnieuws
9
Maatregelen tegen verspreiding zika-virus Plan maakt zich zorgen over de snelle verspreiding van het zika-virus, dat inmiddels in 23 landen in Latijns-Amerika en het Caribische gebied is aangetroffen. Plan treft maatregelen om de uitbraak in te dammen. “Goede voorlichting is heel erg belangrijk”, zegt Raul Rodriquez Choto, manager rampenbestrijding van Plan in de Latijns-Amerika. “Mensen moeten weten wat ze zelf kunnen doen om besmetting te voorkomen.” Plan werkt samen met overheden om verspreiding van zika tegen te gaan. Het gaat daarbij vooral om voorlichting over de bestrijding van de muggen die het virus verspreiden, zoals distributie van veilige, muggenvrije watercontainers en het opruimen en schoonmaken van emmers, flessen, en andere plekken waar muggen hun eitjes leggen.
Zimbabwe verbiedt kindhuwelijken Zimbabwe heeft met een wetswijziging de minimumhuwelijksleeftijd verhoogd naar 18 jaar. Sectie 22 van de Zimbabwaanse huwelijkswet, waarin de minimumhuwelijksleeftijd voor meisjes op 16 jaar was gesteld, is met een uitspraak van het Constitutioneel Hof ongrondwettelijk verklaard. Kindhuwelijken zijn daarmee in Zimbabwe verboden. Niemand jonger dan achttien mag trouwen. Na Malawi is Zimbabwe het tweede Afrikaanse land dat kindhuwelijken verbiedt. Plan is blij met deze wetswijziging, want kindhuwelijken ontnemen meisjes het recht op onderwijs, bescherming en de vrijheid zelf te kiezen met wie en wanneer zij willen trouwen en kinderen willen krijgen.
Het zika-virus wordt in verband gebracht met baby’s die worden geboren met microcephalie, een te kleine schedel, nadat hun moeder tijdens de zwangerschap is besmet met het virus. Er is nog geen vaccin en geen medicatie tegen zika.
Plan werkt dus, onder meer in Zimbabwe, aan het uitbannen van kindhuwelijken. De wetswijziging is een belangrijke stap in de goede richting, maar Plan dringt er bij de Zimbabwaanse overheid op aan om ook de wetten aan te passen, die nog in strijd zijn met de nieuwe minimumhuwelijksleeftijd.
10
Wereldnieuws
Vai poetst altijd haar tanden ‘Ik gebruik altijd de wc, was mijn handen met zeep, was mijn kleren, poets mijn tanden, was mijn haar, doe de afwas en houd ons huis en de omgeving schoon’. Sponsorkind Vai (12 ) uit Laos zingt zachtjes, maar trots dit lied over hygiëne, dat ze op school heeft geleerd. Ze vindt ’t zo mooi, dat ze de tekst op een groot vel heeft geschreven. Het hangt boven haar bed.
Revolutionaire kookcompetitie Veertig Timorese schooljongens gingen op Valentijnsdag de keuken in voor een revolutionaire kookcompetitie. De kookwedstrijd leerde de jongens die eraan meededen belangrijke lessen over de verantwoordelijkheden van mannen en vrouwen, thuis en op school. Want koken en ander huishoudelijk werk is in Timor Leste nog steeds het werk van vrouwen en meisjes. Ze hebben daardoor nauwelijks tijd om zich op andere terreinen te ontwikkelen of een rol te spelen in dorpscomités of andere publieke fora. En als ze al worden uitgenodigd, is het om voor de koffie te zorgen. “Mijn moeder en mijn zussen zijn elke dag uren bezig om eten voor ons te maken”, zegt een van de jongens een beetje beduusd. “Vandaag hebben mijn vrienden en ik twee uur in de keuken gestaan en ik ben uitgeput! Ik realiseer me nu dat het echt belangrijk is dat we de taken wat eerlijker verdelen thuis.” Plan werkt ook in Timor Leste aan gendergelijkheid en wil de rol van meisjes en vrouwen in lokaal bestuur bevorderen.
NL Nieuws
Campagne tegen kindersekstoerisme voortgezet Als je getuige bent van (mogelijk) kindersekstoerisme, heb je een keuze: wegkijken of het probleem melden. Met de campagne ‘Don’t look away’ willen Plan Nederland, het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Koninklijke Marechaussee, de politie, de ANVR (Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen), TUI Benelux, ECPAT, Meldpunt Kinderporno, Terre des Hommes en Free a Girl toeristen aansporen om kindersekstoerisme en vermoedens daarvan te melden. Nederlanders die zich schuldig maken aan kindersekstoerisme zijn strafbaar en kunnen ook in Nederland vervolgd worden. Maar om dat succesvol te kunnen, heeft de politie de hulp nodig van het publiek. De campagne wordt voor de derde keer gevoerd gedurende de maanden mei, juni en juli op alle luchthavens in Nederland en via social media en de netwerken van de deelnemende organisaties. Het doel is het aantal meldingen te vergroten en de kwaliteit van de meldingen te verbeteren. Het afgelopen jaar is dat zeker gelukt. Het aantal meldingen verdubbelde en de kwaliteit van de meldingen is verbeterd.
Meer informatie op www.meldkindersekstoerisme.nl.
Eindstand Schaatsen voor Water 2015: € 310.000 13.660 leerlingen van 175 scholen schaatsten tijdens de landelijke scholierenactie Schaatsen voor Water in november maar liefst 310.000 euro bij elkaar. Ze schaatsten zoveel mogelijk rondjes en lieten zich daarvoor sponsoren door ouders, familie en vrienden. De leerlingen van Groep 6 van De Gooische School uit Laren deden het ’t beste. Zij wonnen een schaatsclinic met schaatsers Jan Bos en Annamarie Thomas. Met de opbrengst van de actie legt Plan in samenwerking met Water for Life in Malawi drinkwatersystemen en sanitaire voorzieningen aan en bouwt waterkiosken waar mensen drinkwater kunnen kopen. Duizenden kinderen en hun familie krijgen zo toegang tot veilig drinkwater en betere hygiëne.
11
12
In actie voor Plan
“Ik denk vaak: hoe zou het met Liem zijn?” “‘Are you okay?’ Liem bleef het maar aan mij vragen”, vertelt sponsor Marjolijn Boomsma, kersvers terug van haar fietsavontuur Cycle4Girls in de Vietnamese provincie Lai Châu. “Het ontroerde me dat een meisje van nog maar negen jaar dat aan mij vroeg.” “Het zag er eerst naar uit dat de ontmoeting met Liem letterlijk in het water zou vallen. Het regende pijpenstelen op de geplande dag, en het bergpad van Liems huis naar het dal was veranderd in een modderstroom. Veel te gevaarlijk voor haar om de berg af te komen. Al mijn fietsmaatjes hadden hun sponsorkind al gesproken. Stond ik daar een beetje ongemakkelijk in mijn fietskleren te wachten. Maar ‘s middags klaarde het weer toch nog op en de medewerkers van Plan Vietnam konden regelen dat Liem alsnog werd opgehaald, uren laten dan gepland.”
Even zo dichtbij “Ze bleek een pittig meisje, volwassen voor haar leeftijd en helemaal niet verlegen. Maar ja, wat wil je? Haar ouders wonen en werken in China om geld te verdienen. Wanneer ze terugkomen? ‘Als ze genoeg verdiend hebben’, zei Liem. En ondertussen woont ze alleen met haar jongere broertje. ’s Ochtends gaat zij naar school en daarna zorgt ze voor haar broertje en het huishouden. Liems oma woont vlakbij en houdt waarschijnlijk een oogje in het zeil, maar toch...“ “Liem en ik hebben samen haar naam gemaakt van de plakletters die ik had meegebracht. Ze vertelde dat ze graag naar school gaat. En we ontdekten dat we allebei katten en een hond hebben. Ik vond het bijzonder om heel even zo dichtbij haar te komen. Die hele dag, ook het etentje buiten op straat met de Plan-medewerkers en de dorpsbewoners, was echt het hoogtepunt van deze bijzondere reis. Nog vaak denk ik: daar zit Liem hoog in de bergen, zonder haar ouders. Hoe zou het met haar zijn?”
In actie voor Plan
Loods 5 steunt Saksham-project met mandenactie O5Home, het huismerk van woonwarenhuis Loods 5, importeert veel producten uit India. De medewerkers zien daardoor vaak zelf de armoede in India en de moeilijke levensomstandigheden van meisjes en vrouwen. Ze wilden graag iets doen voor hen. En zo ontstond de mandenactie, die in januari van start is gegaan. Van het aankoopbedrag van iedere handgemaakte mand van olifantengras gaat vijf euro naar het werkgelegenheidsproject Saksham van Plan in India. Het doel van het project is het verbeteren van de levensomstandigheden van kansarme jongeren in India - en die van meisjes in het bijzonder - door hen de kans te geven een opleiding te volgen en te begeleiden naar een baan. Tot nu toe heeft de mandenactie van Loods 5 al ruim 1.000 euro opgebracht voor dit project. De actie loopt in ieder geval tot het einde van het jaar. De manden zijn verkrijgbaar in de maten klein, middelgroot en groot. Check www.loods5.nl/plannederland
13
Plan Nederland daagt u uit Bent u klaar voor een unieke, nieuwe ervaring? De inschrijving voor een bijzondere reis naar Vietnam is geopend! Cycle for Plan Vietnam is een avontuurlijke fietstocht van ruim 300 kilometer door het noordwesten van Vietnam met als doel een betere toekomst voor Vietnamese meisjes. De elfdaagse reis voert u langs theeplantages en rijstvelden, over kliffen en door kleine dorpen én langs projecten van Plan. Alle deelnemers werven vóór vertrek een bedrag van minimaal 3.000 euro, dat ten goede komt aan projecten van Plan voor betere levensomstandigheden en toekomstkansen voor meisjes. Laat u inspireren door de fietsers die eerder de heuvels van Vietnam trotseerden en kijk op www.plannederland.nl/cycleforplan. U kunt zich daar ook inschrijven.
Tanta Roba, botox en Arnon Grunberg Italiaans specialiteitenrestaurant Tanta Roba zat 19 maart helemaal vol. Alex Duijnisveld opende die avond de deuren van zijn Haagse restaurant voor een bijzonder sponsordiner, waarvoor hij en Plan-vrijwilliger en onvermoeibare organisator Brigitte Dewasme vrienden en bekenden had uitgenodigd. De gasten betaalden 75 euro voor een heerlijke Italiaanse maaltijd en droegen daarmee tegelijkertijd bij aan het werk van Plan. Tijdens het eten konden de gasten ook bieden op unieke veilingitems: een etentje met Arnon Grunberg, een persoonlijkheidstest, een botoxbehandeling, kunst, antiek, rondleidingen en nog veel meer. En de kunstenaars, onder wie Milou Hermes, van wie het werk werd geveild, doneerden hun hele opbrengst. De avond was een doorslaand succes. Blije gasten en een klinkende 8.000 euro voor de projecten van Plan om meisjes een betere toekomst te geven.
Dorite (14)
Meisjes in...
15
De club van onbesneden meisjes “Later wil ik graag een dochter… En ze wordt niet besneden”
Ruim vijftig bevlogen Ethiopische meisjes hebben met steun van Plan op hun school in Bonazuria de club van onbesneden meisjes opgericht. De clubleden hebben een belangrijke missie: een eind maken aan meisjesbesnijdenis. Thuis en in hun omgeving vertellen ze onvermoeibaar hoe schadelijk deze traditie is en ze steunen hun leeftijdsgenoten om ‘nee’ te zeggen tegen besnijdenis. Meisjes in Ethiopië lopen nog steeds een groot risico om te worden besneden. Ruim 74 procent van hen moet leven met de gevolgen van besnijdenis, zoals chronische pijn en ontstekingen, pijn bij seks en complicaties bij zwangerschap en bevalling. Meisjesbesnijdenis of Female Genital Mutilation (FGM) is het gedeeltelijk of helemaal wegsnijden van de vrouwelijke geslachtsorganen, zonder dat daarvoor medische redenen zijn. Meisjesbesnijdenis is dus een ernstige vorm van verminking en brengt bovendien serieuze mentale en fysieke gezondheidsrisico’s met zich mee. En toch blijft het gebruik voortbestaan, op grond van de diepgewortelde overtuiging van zowel mannen als vrouwen dat een besneden meisje rein is en goed is voorbereid op het huwelijk. Omgekeerd geldt de overtuiging dat onbesneden meisjes onrein zijn en onaantrekkelijk. Angst voor sociale uitsluiting en de (onterechte) overtuiging dat het gaat om een religieus gebod is nog een motivatie om meisjesbesnijdenis in stand te houden. Maar dat begint te veranderen, mede dankzij de toegenomen kennis over de negatieve gevolgen van meisjesbesnijdenis en het besef dat besnijdenis een schending is van de rechten van meisjes.
Ik vond het helemaal geen goed idee “We willen meisjes behoeden voor besnijdenis”, vertelt Lentata (16), een van de leden van de club van onbesneden meisjes. “Vroeger hadden mijn vriendinnen en ik het er vaak over: wanneer we besneden zouden worden en hoe de ceremonie daarna zou zijn. Tegenwoordig praten we over wat we kunnen doen om meisjesbesnijdenis te stoppen. Dat is een enorme verandering. Besnijdenis is een traditie die hoort bij onze geschiedenis. Als meisje keek je ernaar uit, ook al hadden we geen idee wat het precies inhield, want daarover werd niet gesproken. Toen Plan bij ons op school kwam met het idee van de club van onbesneden meisjes vond ik dat heel raar. Ik vond het helemaal geen goed idee om meisjesbesnijdenis aan te pakken. Totdat ik van Plan hoorde wat de gevolgen zijn. Ik ben totaal van mening veranderd en heb me aangemeld bij de club.”
Lentata (16)
Met een scheermes Dorite (14) is niet besneden. Ze vertelt dat haar ouders de beslissing namen hun dochters de ellende van besnijdenis te besparen nog voor Plan met de voorlichtings-
16
Meisjes in...
campagne in haar dorp begon. “Maar mijn twee oudere zussen wilden wél besneden worden. Ze waren bang dat ze anders gepest zouden worden en dat niemand met hen zou willen trouwen. Ze hebben zelf gespaard en de besnijdster in ons dorp heeft het bij ze gedaan met een scheermes. Mijn ouders waren woedend. Toch begonnen mijn kleine zusje en ik ook te twijfelen. We maakten plannen om ons ook te laten besnijden zonder toestemming van onze ouders. Maar zover is het gelukkig nooit gekomen, want via de club van onbesneden meisjes hoorde ik voor het eerst wat besnijdenis werkelijk betekent. Ik ben ook bij de club gegaan en doe er alles aan om meisjes en hun ouders ervan te overtuigen dat ze niet moeten worden besneden. Maar is het niet altijd makkelijk dat iedereen weet dat we niet besneden zijn. Als we water gaan halen of naar school lopen, zijn er altijd wel mensen die naar ons wijzen en ons uitlachen omdat we ons niet aan de traditie houden. Veel mensen denken dat we ongehoorzaam en vies zijn.”
Nee zeggen Birtukan (15) is door de club van onbesneden meisjes zelfverzekerder geworden. “Ik vond alles wat met besnijdenis te maken heeft vroeger eng en intimiderend. Nu heb ik de moed om ‘nee’ te zeggen en wil andere meisjes daarin ook aanmoedigen. We leren zoveel in de club! We durven nu te praten over een heel gevoelig onderwerp en laten op school van ons horen. Ik denk dat meisjes en vrouwen meer waardering krijgen als ze actiever zijn en meer weten. Vroeger stuurden ouders alleen hun jongens naar school, maar sinds Plan hier werkt, is dat echt aan het veranderen. Later, als ik eraan toe ben om kinderen te krijgen, wil ik graag een dochter. En zij wordt niet besneden!”
De plicht om meisjes te beschermen • Plan Nederland krijgt een subsidie van 1,9 miljoen euro van het Mensenrechtenfonds van het ministerie van Buitenlandse Zaken voor het project ‘Obligation to Protect: Agents of Change Unite Against FGM/C’. Doel van het project is om meisjesbesnijdenis in Ethiopië, Egypte, Kenia en Sudan in één generatie uit te bannen. Het project loopt van 2014 tot 2017. • In het kader van het project werkt Plan samen met meisjes, families, traditionele en religieuze leiders, mensenrechtenorganisaties, parlementariërs en overheidsinstanties met als doel bewustwording en grotere kennis over meisjesbesnijdenis, meisjes zelfvertrouwen te geven en jongeren in staat te stellen om op te komen tegen besnijdenis. • Het project bereikt 170.000 meisjes, 160.000 jongens, 150.000 ouders, 1.600 leraren en 1.200 traditionele en religieuze leiders en maakt hen bewust van de noodzaak meisjesbesnijdenis af te schaffen. De ‘Club van onbesneden meisjes’ is daar een voorbeeld van. • Als alles volgens plan verloopt, zijn in 2017 aan het eind van het project ruim 900 mensenrechtenactivisten gemobiliseerd om afschaffing van meisjesbesnijdenis te promoten. Nationale en provinciale parlementen van Ethiopië, Egypte, Kenia en Sudan ontwikkelen wetgeving om meisjesbesnijdenis uit te bannen en zien toe op naleving van deze wet.
Meer lezen over besnijdenis en het werk Plan? Lees het
Birtukan (15)
18
Dochters op reis
“Ik heb meer geleerd van de meiden in Ghana dan zij van mij” De indrukwekkende reis van Isa Tan en Moïse Trustfull Zenuwachtig waren ze wel voor hun Afrika-reis als ambassadeurs van de vader-dochtercampagne van Plan Nederland, maar ze hadden er ook veel zin in. Isa Tan (18, dochter van Humberto Tan) en Moïse Trustfull (20, dochter van Quinty Trustfull en oud-voetbalinternational Orlando Trustfull) reisden eind maart voor Plan naar Ghana om projecten te bezoeken en Ghanese leeftijdsgenoten te ontmoeten. Het werd een veelbewogen reis, waarover ze niet uitgepraat raken. “Het was een reality check.” Voor hun vertrek hadden Isa en Moïse goed nagedacht
over de boodschap die zij Ghanese meisjes wilden meegeven. “Ik ging naar Ghana met het idee dat meisjes daar net zo zijn als ik”, vertelt Isa. “Dat ze dezelfde dromen hebben, hetzelfde willen in het leven. Alleen krijgen ze niet dezelfde kansen. Ik wilde hen helpen en zeggen dat ze niet moeten opgeven. Maar uiteindelijk heb ik veel meer geleerd van de meiden daar dan zij van mij.”
Een huisje van twee bij twee meter De vijfdaagse reis van Isa en Moïse was een rollercoaster van indrukken, nieuwe ervaringen en een confrontatie met de vaak harde realiteit van het leven van Ghanese
Dochters op reis
19
Vader-dochtercampagne Met de vader-dochtercampagne vestigde Plan Nederland het afgelopen jaar de aandacht op de belangrijke rol van vaders bij de ontwikkelingskansen van hun dochters, een rol die vaak onderbelicht blijft. Door jongens – de vaders van morgen - en mannen te betrekken bij meisjesprojecten wil Plan bereiken dat vaders hun dochters beschermen tegen schadelijke tradities als meisjesbesnijdenis en kindhuwelijken en hen dezelfde kansen geven als hun zonen. Zo kunnen dochters opgroeien tot krachtige vrouwen die een verschil kunnen maken.
“Sommige meisjes zijn net veertien en al moeder. Dat kan toch niet!” meisjes. In en rond Accra, de hoofdstad van Ghana, bezochten de dochters Tan en Trustfull projecten van Plan, die de situatie van meisjes verbeteren en ertoe bijdragen dat ze weerbaarder en mondiger worden en zich kunnen ontwikkelen. De Girls Football Club, bijvoorbeeld, het Girls Making Media-project en een programma dat meisjes in staat stelt een vak te leren. Moïse: “Het was echt een reality check. Zoals het bezoek aan Veronica. Ze is twintig en woont met haar familie – in totaal acht mensen – in een huisje van twee bij twee meter.” Isa: “Veronica wil heel graag kapster worden, maar dat is
ondenkbaar omdat ze alleenstaande moeder is van een kindje van twee. Er is gewoon geen geld. Toen ze aan me vroeg wat ik doe, schaamde ik me bijna om te vertellen dat ik na mijn eindexamen een tussenjaar heb genomen. Wat een luxe.”
Barbies Tienerzwangerschappen komen in Ghana veel voor en de ontmoeting met tienermoeders maakte veel indruk. “Sommige meisjes zijn net veertien en al moeder”, vertelt Isa verontwaardigd. Dat kan toch niet! Toen ik veertien was, had ik net mijn Barbies weggelegd.” Moïse: “En als meisjes ongetrouwd zwanger raken, lopen ze ook nog het risico om te worden verstoten door hun familie. En op school zijn ze vaak ook niet meer welkom. Hun ontwikkeling stopt, terwijl ze nog zoveel dromen hebben. Dat moet echt veranderen.” Isa en Moïse zullen hun ervaringen in Ghana niet snel vergeten. “Het was zo bijzonder om de projecten te zien en zoveel mensen te ontmoeten”, zegt Isa. “Na vijf dagen was ik nog lang niet klaar. Ik had wel weken kunnen blijven.”
Bag to School voor meisjes in Uganda Om aandacht te vragen voor meisjes in Uganda, die door gebrek aan goed maandverband voortijdig en zonder diploma van school gaan, zetten voormalig eurocommissaris Neelie Kroes, zangeres Caro Emerald en actrice Pip Pellens zich in als ambassadeur van de Plan-campagne ‘Bag to School’. In het kader van deze campagne, die mede mogelijk wordt gemaakt door de Postcode Loterij, worden bij de Bijenkorf handgemaakte Afrikaanse tasjes met een afbeelding van schilder Tretchikoff verkocht. De opbrengst komt ten goede aan het Plan-project ‘Een Bloedserieuze Zaak – Menstrual Hygiene Management in Uganda’. “Wat ik mooi vind aan Plan is dat ze de problemen van armoede bij de kern aanpakken”, zegt Caro Emerald. Door juist meisjes op school te krijgen en te houden, zodat ze later een baan kunnen vinden, til je de welvaart van een land naar een hoger niveau.” Caro en Pip reisden in mei naar Uganda, waar ze projecten bezochten en meisjes ontmoetten die dankzij het project van Plan gewoon naar school kunnen als ze ongesteld zijn.
Voorlichting Veel Meisjes in Uganda missen elke maand vier tot vijf dagen school omdat ze geen maandverband hebben en er op school geen aparte wc en wasruimte is. Ze lopen daardoor zo’n grote achterstand op, dat ze met school stoppen en zonder diploma later weinig kans hebben op het vinden van fatsoenlijk werk. Met het programma geeft Plan voorlichting, krijgen maanverbandverkoopsters een opleiding en wordt menstruatie bespreekbaar gemaakt. Ook zorgt Plan voor toegang tot betaalbaar, herbruikbaar maandverband en aparte wc’s voor meisjes op scholen. Help ook en koop een originele Bag to School. De tasjes zijn verkrijgbaar bij de meeste Bijenkorf-filialen en online op www.plannederland.nl/bagtoschool