16 | Chwarae dros Gymru | Gwanwyn 2022
Mae Make Space for Girls yn ymgyrchu dros gyfleusterau a mannau cyhoeddus ar gyfer merched yn eu harddegau. Yma mae Susannah Walker, a gyd-sefydlodd yr elusen, yn trafod sut y bydd cynllunio ar gyfer anghenion merched yn eu harddegau’n eu helpu i ennill gwell ymdeimlad o berthyn mewn mannau cyhoeddus.
Fydd pobl sy’n dylunio ac adeiladu parciau ddim yn meddwl yn ddigon aml am chwarae ar gyfer yr arddegau, ond yn rhan o hynny mae un grw^ p y mae eu hanghenion yn cael eu hanwybyddu bron yn llwyr, a’r grw^ p hwnnw ydi merched yn eu harddegau. Mae’r broblem yn cael ei hamlygu mewn gormod o lawer o strategaethau chwarae a mannau gwyrdd, sy’n diffinio cyfleusterau ar gyfer arddegwyr fel ‘Mannau Chwarae Amlddefnydd (MUGAs), parciau sglefrio a thraciau BMX’. Mae’r ardaloedd hyn yn cael eu defnyddio, bron yn gyfan gwbl, gan fechgyn. Ond dydi hynny ddim yn golygu nad yw merched am chwarae pêl-droed neu sglefrfyrddio, ond am lu o wahanol resymau, yn cynnwys eu dyluniad ac ymddygiad y bechgyn sy’n eu defnyddio, gaiff y merched yn aml iawn ddim defnydd ohonynt. Sefydlwyd Make Space for Girls, nid dim ond yn sgil ymdeimlad cryf iawn o annhegwch, ond oherwydd bod y sefyllfa bresennol yn mynd yn groes i’r gyfraith. Nododd y cyd-sylfaenydd Imogen Clark, fu’n gyfreithwraig am nifer o flynyddoedd, o dan
Ddyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus, bod rhaid i unrhyw gorff cyhoeddus ystyried yn rhagweithiol sut allai unrhyw benderfyniad a wnânt effeithio ar grwpiau difreintiedig, a sut i unioni’r anghydraddoldebau hynny. Crëwyd y ddyletswydd dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Fe wnaethom ddynodi gwahaniaethu amlwg, ac mae gofyniad cyfreithiol ar gynghorau i’w ystyried. Ar y sail honno, roedd gennym ymgyrch, ac – wedi cryn dipyn o ymchwil – daeth Make Space for Girls i fodolaeth. Mae ein gwaith yn canolbwyntio ar yr angen i barciau a mannau cyhoeddus eraill gael eu dylunio gan ystyried merched yn eu harddegau. Tydi hyn ddim yn golygu paentio popeth yn binc neu ddweud wrth ferched i fod yn fwy hyderus. Rydym am i benseiri tirwedd, cynghorau, datblygwyr a gwneuthurwyr offer i gynllunio gofodau ar gyfer arddegwyr sy’n fwy creadigol a chynhwysol ac a fydd, o ganlyniad, yn gweithio i bawb – yn cynnwys y nifer fawr iawn o fechgyn yn eu harddegau nad yw’r ddarpariaeth gyfredol yn gweithio ar eu cyfer chwaith.
