Omshanti media august 2017 dadi maharashtra final apps by Brahma Kumaris Magazine

Je<e& -18

DebkeÀ - 9

Deiemle- I, 2017

cetu³eefve<þ meceepe keÀer j®evee kesÀ efueS meceefHe&le Heeef#ekeÀ

ceeGCì Deeyet

©. 8.00

efJeMJe ceW DeeO³eeeqlcekeÀ He´keÀeMe efyeKesjleer oeoer He´keÀeMeceefCe Yeejle keÀer Yetefce ceeveJeer³e efJeMes<eleeDeeW keÀer jlveieYee& ner jner nw~ kegÀí efoJ³e DeeYee mes DeeueesefkeÀle DeelceeDeeW ves ³eneB pevce ueskeÀj meYeer kesÀ peerJeve keÀes SkeÀ veJeerve DeeYeeceC[ue He´oeve efkeÀ³ee, GvnW mel³e HeLe efoKee³ee~ meyekesÀ Deboj iegCeeW keÀe meeQo³e& Deewj HeefJe$elee keÀer megiebOe keÀes efyeKesje~ DeeO³eeeqlcekeÀlee, meewc³elee keÀe He´keÀcHeve Hetjs efJeMJe ceW HewÀueekeÀj meyekesÀ efueS SkeÀ efcemeeue yeve ieS~ Ssmes ner efoJ³e DeeYee mes DeeueesefkeÀle SkeÀ jepe³eesefieveer, Deefle DeekeÀ<e&Ce keÀjves Jeeueer, ®ecelkeÀeefjkeÀ J³eefkeÌlelJe, efpevekeÀes Deepe Yeer mecemle ceeveJepeeefle DeHevee He´sjCeeñeesle ceeveleer, Ssmeer nceejer oeoer peer keÀes ceeveJelee keÀer Deesj mes DeefYeJeeove DeefYevebove...

peerJeve ceW peye keÀesF& Gleej-®eæ{eJe Deelee nw lees nce GmekeÀes þerkeÀ keÀjves nsleg Deueie-Deueie lejn keÀer efJeefOe³eeB DeHeveeles nQ~ effJeefOe³eeB DeHeveeves kesÀ yeeJepeto Yeer kegÀí ve kegÀí Demeblees<e nceejs peerJeve ceW efoKelee ner nw~ FmeefueS DeO³eelce keÀer GppeJeue p³eesefle GmeceW SkeÀ Gcceero kesÀ efkeÀjCe kesÀ ªHe ceW keÀece keÀjleer nw~ Ssmeer ner nceejer SkeÀ He´keÀeMe keÀer efkeÀjCe, He´keÀeMe Hegbpe oeoer He´keÀeMeceefCe peer jneR, efpevneWves DeHeves DeeO³eeeqlcekeÀ peerJeve mes yengleeW kesÀ peerJeve keÀes He´keÀeefMele efkeÀ³ee~ oeoer He´keÀeMeceefCe ves DeO³eelce keÀes DeHevee peerJeve yevee³ee, Deewj Gme peerJeve mes ogefve³ee ceW DeO³eelce keÀer uenj HewÀuee oer~ ®ebove ueieeves Jeeuee Deewj efIemeves Jeeuee, oesveeW kesÀ neLeeW ceW GmekeÀer KegMeyet jn peeleer nw~ Ssmes ner oeoer efkeÀmeer keÀe peerJeve yeveeves kesÀ efueS DeHevee meJe&mJe osves keÀes Deelegj jnleer LeeR~ iegCeeW keÀer meeQo³e& Deewj GmekeÀer KegMeyet HewÀueevee GvekeÀer DeeoleeW ceW Megceej Lee~ GvekesÀ peerJeve ceW ©keÀeJeìW Deewj yeeOeeDeeW kesÀ Heneæ[ DeeS, uesefkeÀve Jees DeHeves meeOevee HeLe Hej efvejblej Deeies yeæ{leer jneR~ GvekeÀe peerJeve ®eefj$e Deepe meyekesÀ efueS SkeÀ He´sjCeeñeesle yeve ie³ee nw~ Fme yeej nce oeoer peer kesÀ HegC³e efleefLe kesÀ omeJeW Je<e& ceW HengB®e ®egkesÀ nQ~ efJeiele ome Je<eeX ceW oeoer peer keÀer mce=efle ceW, GvekesÀ efkeÀ³es ieS keÀceeX keÀes DeHeves peerJeve ceW DeHeveekeÀj yengleeW ves DeHeves peerJeve keÀes DeueewefkeÀkeÀ Deewj efoJ³e yevee efue³ee~ Ssmes Je=no J³eefkeÌlelJe keÀe nceejs yeer®e vee nesvee, pewmes ³es ueielee nw efkeÀ ceeveJelee keÀer YejHeeF& kewÀmes nesieer~ uesefkeÀve GvekeÀer efMe#ee³eW Deepe ceeveJe DeHeves Deboj YejkeÀj Deiej Jewmee J³eefkeÌlelJe peerlee nw, lees GvekeÀer YejHeeF& Leesæ[er yengle nes mekeÀleer nw, Deewj Ssmee Deepe nceeje mecemle F&MJejer³e HeefjJeej keÀj Yeer jne nw~ oeoer peer Devev³e LeeR, ®egcyekeÀer³e J³eefkeÌlelJe keÀer Oeveer LeeR~ nceeje JeMe ®eues lees nce GvekeÀes Deepe Yeer DeHeves Heeme jKe ueW, uesefkeÀve efJeefOe keÀe efJeOeeve ³es veneR keÀnlee~ Deepe GvekesÀ iegCe Deewj efMe#ee³eW nceejs meeLe peerJeble ªHe ceW nQ~ Ssmes ®egcyekeÀer³e J³eefkeÌlelJe keÀes nce efkeÀlevee vee veceve keÀjW~

oeoer He´keÀeMeceefCe - SkeÀ He´keÀeMe mlecYe oeoer peer kesÀ yeejs ceW Deepe lekeÀ DeveskeÀeW kesÀ Üeje Flevee kegÀí keÀne Deewj efueKee ie³ee nw efkeÀ GvekeÀes efHejes keÀj SkeÀ uecyeer HegmlekeÀceeuee yeveeF& pee mekeÀleer nw~ njskeÀ kesÀ Heeme oeoer peer kesÀ meeLe kesÀ DevegYeJeeW kesÀ Ke]peeves Yejs Heæ[s nQ~ oeoer ves efkeÀmeer kesÀ meeLe SkeÀ efove, SkeÀ IeCìe ³ee efHeÀj SkeÀ efceveì ner keÌ³eeW ve efyelee³ee nes, Jen Heue Gme Deelcee kesÀ peerJeve Yej

kesÀ efueS ³eeoieej yeve ®egkeÀe nw~ oeoer ves efkeÀmeer keÀe neLe DeHeves neLe ceW ueskeÀj Gmes H³eej Deewj cecelee mes Deesle-He´esle ©neveer ¢eq<ìcee$e oer nes, Jen ¢eq<ì Gme Deelcee kesÀ efueS yeeyee kesÀ ³e%e cesW Gmes ceooieej yeveves kesÀ efueS DeepeerJeve He´sefjle keÀjleer jner nw~ keÌ³ee yeæ[e-keÌ³ee íesìe, keÌ³ee Yeejleer³e-keÌ³ee efJeosMeer, keÌ³ee ìer®eme&-keÌ³ee ³e%e j#ekeÀ YeeF&, keÌ³ee oeroer keÌ³ee nceefpevme, njskeÀ kesÀ efoue ceW oeoer peer ves DeHeves ©neveer J³eefkeÌlelJe kesÀ efkeÀmeer ve efkeÀmeer Henuet keÀer íìe meoe kesÀ efueS íesæ[ jKeer nw~

oeoer ³e%e keÀe MJeebme Leer

Deepe oeoer nce meyekesÀ yeer®e meekeÀej ªHe ceW veneR nQ, Hej nce DeeHe meYeer mes Hetívee ®eenles nQ efkeÀ Ssmee DeeHeves keÀYeer SkeÀ Heue kesÀ efueS Yeer cenmetme efkeÀ³ee nw? veneR vee? Hejceelcee Üeje yevee³es ³e%e keÀer oeoer MJeebme Leer Deewj ³e%e keÀer MJeebme DeYeer Yeer ®eue jner nw lees FmekeÀe celeueye nw efkeÀ oeoer peer Deepe Yeer nce

meyekesÀ yeer®e ceW nQ~

Jes HeejmeceefCe LeeR

oeoerpeer SkeÀ Ssmeer HeejmeceefCe LeeR pees efpemes ít ueW Gmes meesvee yevee osves keÀer #ecelee jKeleer LeeR~ DekeÌmej GvnW SkeÀ yeej efceueves Jeeues kesÀ ceve ceW meJeeue Gþlee Lee efkeÀ SkeÀ yeej efceuekeÀj cegPes oeoer ves Flevee YejHetj efkeÀ³ee nw lees GvekesÀ meeLe meoe jnves Jeeueer Deelcee³eW efkeÀleveer Yeei³eMeeueer neWieer, efpevekeÀes nj efove, nj Heue YejHetjlee keÀe ueeYe efceuelee nesiee~ Gme Deelcee keÀes ³en DeHeÀmeesme neslee efkeÀ keÀeMe ceQ Flevee mece³e

oeoer peer kesÀ meeLe efyelee Heelee Deewj Gvemes nj Heue kegÀí meerKelee~ nceejs efoueesefoceeie mes oeoer peer keÀer ³eeo keÀes efvekeÀeuee veneR pee mekeÀlee, Hejbleg GvekesÀ mce=efle efoJeme Hej kesÀJeue GvekeÀes H³eej mes ³eeo keÀj DeeBmet yenevee ³ee YeeJegkeÀ nes peevee, keÌ³ee Fmemess oeoer peer KegMe neWieer? ³ee efHeÀj oeoer peer kesÀ iegCeeW Deewj keÀÊe&J³eeW keÀes, GvekeÀer GcceeroeW Deewj DeeMeeDeeW keÀes, GvekesÀ jns ngS DeOetjs Je=no keÀe³e& keÀes nceejs Üeje HetCe& nesles ngS osKekeÀj KegMe neWieer? Fme yeej nce GvekeÀe omeJeeB HegC³e mce=efle efoJeme cevee jns nQ, lees ³en Ieæ[er nceejs efueS kesÀJeue oeoer peer keÀes ³eeo keÀjves keÀer ner veneR, DeefHeleg DeHevee Deelce-efJeMues<eCe keÀjves keÀer nw~ DeHeves keÀes Meeeqvle keÀer ienjeF& ceW ues peekeÀj DeHeveer Deblejelcee keÀes ììesueves keÀer ³en Ieæ[er nw~ oeoer peer kesÀ iegCe Deewj efJeMes<eleeDeeW keÀe JeCe&ve keÀjles ngS nceejer ] pegyeeve LekeÀleer veneR nw~ lees keÌ³ee GvekeÀer efJeMes<eleeDeeW keÀes ceQves Yeer DeHeves peerJeve ceW OeejCe efkeÀ³ee nw? Deiej neB lees ³ener oeoer peer keÀes me®®eer KegMeer efoueeves Jeeueer nceejer mce=efle³eeB ³eeo neWieer~ oeoerpeer keÀer ³eeo ceW nce He´keÀeMe mlecYe kesÀ Deeies peekeÀj ceewve Keæ[s jnles nQ~ Gme mece³e oeoer Deewj GvekesÀ Üeje efceueer ngF& meJe& efMe#ee³eW ef®e$e HeÀerleer keÀer lejn SkeÀ-SkeÀ keÀj Deble¢&eq<ì kesÀ Deeies mejkeÀleer peeleer nQ, Deewj nceejs ³eeoeW kesÀ yeieer®es kesÀ HetÀueeW keÀes ve³eer megbojlee Deewj KegMeyet mes Yej osleer nQ~ Gme ef®e$e HeÀerleer keÀe Henuee ef®e$e meeceves Deelee nw Deewj oeoer peer, nce DeeHe pewmeer SkeÀ Deece J³eefkeÌle kesÀ ªHe cesW efoKeleer nQ~

Gme nmeerve ®esnjs Je ®eefj$e keÀes meueece Deiemle ceeme Deeles ner Gme nmeerve ®esnjs Je Jeelemeu³e keÀer ceefle& keÀer ceOegj ³eeoeW Yejer mce=efle³eeW keÀer jerue ef®eÊe Hej GYejves ueie peeleer nw~ iecYeerjlee Je jceCeerkeÀlee keÀe yeKetyeer meblegueve efue³es peerJeve keÀer ³eeoW lejeslee]pee nes peeleer nQ~ ve peeves Fme nmeerve ®esnjs ves ®eefj$e kesÀ ceeO³ece mes efkeÀleveeW kesÀ Gpejs peerJeve keÀes ®eefj$eJeeve yeveekeÀj GvekesÀ peerJeve keÀes Yeer nmeerve yevee³ee nesiee! ³es keÀnvee yengle cegeqMkeÀue nw~ efkeÀvleg ceQves ³es osKee nw Deewj GvekesÀ meeefveO³e ceW jnves keÀe meewYeei³e Yeer HeéHle ngDee nw~ oeoer peer kesÀ peerJeve kesÀ pewmeer mejuelee Deepe Yeer efkeÀmeer Deewj ceW {tbæ{ves mes efceuevee cegeqMkeÀue mee ueielee nw~ oeoer keÀer meËo³elee Fleveer efveMíue Deewj efvece&ue Leer pees menpe ner njskeÀ kesÀ meeLe Jes efoue mes pegæ[ peeleer LeeR~ oeoer peer ves Hejceelcee keÀer efMe#eeDeeW keÀes Flevee DebieerkeÀej efkeÀ³ee pees efkeÀ Hejceelcee Deewj cenelcee kesÀ ceO³e Deblej keÀjvee Yeer cegeqMkeÀue ueielee nw~ cegPes ³eeo nw, SkeÀ yeej %eevemejesJej DekeÀeoceer ceW - ye´] kegÀ] iebieeOej meble-cenelceeDeeW keÀs ef$eeffoJemeer³e meccesueve keÀe Dee³eespeve efkeÀ³ee ie³ee, peneB oeoer peer ves DeHevee mecyeesOeve cenelceeDeeW kesÀ meeceves jKeles ngS keÀne efkeÀ Demel³e keÌ³ee nw, Petþ keÌ³ee nw, ³en ceQves keÀYeer peevee ner veneR~ cesjs peerJeve ceW FmekeÀer DeefJeÐee ner jner~ `mel³e nw lees peerJeve nw' ³ener cesjs peerJeve keÀe cetue ceb$e jne~ peye Ssmee mecyeesOeve meYeer cenelceeDeeW ves megvee lees Jes DeeM®e³e&®eefkeÀle nes ie³es~ ®eejes Deesj Depeerye mes, uesefkeÀve megKeo SJeb Meebefle kesÀ He´keÀcHeve pewmes ne@ue ceW HewÀue jns Les Deewj meYeer keÀes megketÀve keÀer DevegYetefle nes jner Leer~ oeoer keÀer Fme efveKeeueme Deewj efvece&ue JeeCeer ves pewmes efkeÀ ®eejes Deesj JeeleeJejCe keÀes KegMevegcee yevee efo³ee~ Gmeer JekeÌle ceQ DeesceMeeeqvle ceeref[³ee v³et]peHesHej kesÀ efueS efjHeesefì¥ie keÀj jne Lee~ cesjs neLe Yeer Gme PeuekeÀ keÀer megKeo DevegYetefle ceW Lece ieS~ oeoer peer keÀe efoue Flevee efJeMeeue Lee, efkeÀ Jes meye kesÀ efueS menpe ner meoe GHeueyOe jnleer LeeR Deewj meyekesÀ YeeJeeW keÀes Yeer peeve uesleer LeeR Deewj meyekeÀer DeeJeM³ekeÀleeDeeW keÀes Yeueer-Yeebefle HetCe& keÀjleer LeeR~ cewves osKee, GvekesÀ Ëo³e ceW meyekesÀ Heéfle He´sce, meyekeÀes Deeies yeæ{eves keÀe Glmeen meoe ner yevee jne~ oeoer peer keÀes ncesMee ³es O³eeve jnlee Lee efkeÀ meYeer DeHeveer-DeHeveer efJeMes<eleeDeeW mes Deeies yeæ{W leLee yeeyee kesÀ yesno ³e%e keÀes meg®eeª ªHe mes ®euee³eW~ yeer®eyeer®e ceW mJe-Gvveefle kesÀ Heésieéce keÀe Dee³eespeve keÀjvee, ³es GvekeÀer yengle yeæ[er Ketyeer Leer~ Jes DeHeves GodyeesOeve ceW ncesMee keÀnleer LeeR efkeÀ Hejceelcee kesÀ Fme YeieerjLe keÀe³e& keÀes KegMeer-KegMeer mes Deeies yeæ{evee nw~ ceQves oeoer peer keÀes SkeÀ kegÀMeue He´MeeefmekeÀe kesÀ ªHe ceW osKee~ oeoer kesÀ He´Meemeve keÀjves keÀe lejerkeÀe Deepe kesÀ HeefjJesMe mes efyeukegÀue ner efYevve Lee~ meyekeÀes He´sce mes GvekeÀer ³eesi³eleeDeeW kesÀ DevegªHe ®eueevee GvekeÀer Ketefye³eeB LeeR~ oeoer peer keÀes ncesMee ³en K³eeue jnlee Lee efkeÀ yeeyee keÀes He´l³e#e keÀjvee nw~ Gmeer meboYe& ceW Jes ®eenleer LeeR efkeÀ yeeyee kesÀ keÀe³e& ceW ueeKeeW ueesie Dee³eW Deewj yeeyee kesÀ DeJelejCe keÀe mebosMe ueskeÀj pee³eW Deewj Hejceelcee kesÀ keÀe³e& keÀes mecePeW~ oeoer peer keÀer HejKe MeefkeÌle ie]peye keÀer Leer~ oeoer ves, peye ³e%e kesÀ efJeMeeue HeéspeskeÌì %eevemejesJej kesÀ efvecee&Ce keÀe keÀe³e& DeejbYe keÀjvee Lee lees oeoer ves cegPes keÀne efkeÀ DeeHekeÀes ³eneB keÀer J³eJemLee keÀes mecYeeuevee nw~ peyeefkeÀ cegPes lees efvecee&Ce kesÀ mebyebOe ceW kegÀí peevekeÀejer veneR Leer, keÀesF& DevegYeJe veneR Lee, vee ner Ssmeer cegPeceW keÀesF& eqmkeÀue Leer~ oeoer peer ves cegPeHes Yejesmee pelee³ee Deewj Jen Hejceelcee keÀe HeéspeskeÌì mece³eye× HetCe& Yeer ngDee~ oeoerpeer keÀer otjoefMe&lee SJeb HeejoefMe&lee Fleveer Leer efkeÀ Jees ®eenleer LeeR efkeÀ Fme cene³e%e ceW pees Yeer kegÀí neslee Jees nj keÀesF& peeves, mecePes Deewj mecePeHetJe&keÀ DeHevee men³eesie os~ oeoer peer SkeÀ-SkeÀ Ssmes efJeMeeue HeéspeskeÌì keÀes meJe& kesÀ men³eesie mes HetCe& keÀjleer LeeR~ keÀYeer Yeer mesJee kesÀ yeæ[s mes yeæ[s HeéspeskeÌì Kesue Kesue ceW HetCe& nes peeles Les, efkeÀmeer keÀes efJeMes<e keÀe³e& kesÀ YeejerHeve keÀe yeesOe ner veneR neslee Lee~ oeoer peer efkeÀmeer Yeer l³eesnejeW kesÀ Deeles ner Gme l³eesnej kesÀ DeeO³eeeqlcekeÀ jnm³e keÀes yeleeleeR Yeer Deewj meyekeÀes FmekeÀe cenlJe Yeer mecePeeleer LeeR~ pewmes efkeÀ j#eeyebOeve keÀe l³eesnej Deeles ner meyekeÀes HeefJe$elee keÀer jeKeer yeebOevee Deewj meyekeÀes Jejoeve oskeÀj GmekeÀe Gcebie-Glmeen yeæ{evee, ³es lees oeoer keÀer efHeÀlejle ceW Lee~ cegPes oeoer keÀes yengle keÀjerye mes osKeves, peeveves Je mecePeves keÀe DeJemej HeéHle ngDee~ oeoer peer kesÀ nj keÀe³e& ceW DeueewefkeÀkeÀlee ve]pej Deeleer Leer~ ³e%e keÀejesyeej keÀer kewÀmeer Yeer yeeleW neW, uesefkeÀve oeoer yeæ[s Meeble Deewj nukesÀ jnkeÀj efveJeejCe keÀjleer jneR~ Deepe pees nce Fme mebmLee kesÀ efJeMeeue ªHe keÀes osKe jns nQ, ³es oeoer peer kesÀ ³eesieoeve Deewj GvekeÀer otjoefMe&lee keÀe ner HeefjCeece nw~ Deepe efJeMes<e ªHe mes GvekeÀer omeJeeR HegC³e mce=efle efoJeme Hej GvekeÀer mce=efle³eeB pewmes efkeÀ jerue keÀer lejn ceeveme Heìue Hej Deeleer pee jner nQ~ GvekesÀ peerJeve mes meerKekeÀj DeHeves peerJeve keÀes Yeer Oev³e yevee³eW, ³ener me®®es DeLeeX ceW GvekeÀer HegC³e efleefLe keÀes ceveevee Je GvekesÀ Heéfle nceejer me®®eer mvesnebpeefue nesieer~

Deiemle- I, 2017

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

peneB Heæ[s keÀoce, JeneB j®ee Fefleneme Yeejle HeeefkeÀmleeve kesÀ yeBìJeejs kesÀ mece³e peye nceeje efmevOe mes ceeGCì Deeyet Deevee ngDee lees mLeeve, JeeleeJejCe, HeefjeqmLeefle³eeB yeoueves kesÀ keÀejCe efYevve-efYevve yeeleW Hejer#ee kesÀ ªHe cesW meeceves DeeF¥, efkeÀvleg oeoer keÀes nceves meoe ner nj HeefjeqmLeefle ceW De®eue-De[esue osKee~ keÀYeer GvekeÀes J³eLe& mebkeÀuHe ³ee yeesue ceW veneR osKee~ mesJee kesÀ #es$e cesW Yeer GvekesÀ peneB-peneB keÀoce Heæ[s, JeneB-JeneB mLeeHevee keÀe ve³ee Fefleneme j®ee ie³ee~ oeoer peer ves keÀeveHegj, ueKeveGÀ, Heìvee, cegcyeF& Deeefo DeveskeÀ mLeeveeW Hej DeveskeÀeveskeÀ DeelceeDeeW keÀes H³eejs yeeyee kesÀ Jemex keÀe DeefOekeÀejer yevee³ee~ H³eejs yeeyee kesÀ DeJ³ekeÌle nesves kesÀ yeeo, mebieþve kesÀ efkeÀues keÀes ce]peyetle yevee³ee~ meYeer keÀes Oew³e&, DeeMee Deewj Gcebie keÀe Heeþ Heæ{e³ee~ ³e%e HeefjJeej ceW efoue mes efoue efceueeves ceW Deewj efoueejece YeieJeeve mes efoue keÀe H³eej Heeves ceW He´sjCeeSb YejeR~ yeeyee kesÀ DeJ³ekeÌle nesves Hej cesjs ceve cesW He´Mve Lee efkeÀ Deye cegjueer keÀewve megveeSiee? H³eejs yeeyee ves keÀne, oeoer (He´keÀeMeceefCe) cegjueer megvee³eWieer Deewj Hegjeveer cegjefue³eeB oesnjeF& pee³eWieer~ me®eceg®e, oeoer peer ves Ssmeer cegjueer ®eueeF& pees meekeÀej yeeyee keÀer Yeemevee nceW efceueleer jner~ meved 1974 ceW oeoer Deewj oeroer, oesveeW ves cegPes efJeosMe mesJee kesÀ efueS Yespee~ H³eejs yeeyee keÀer Þeercele Deewj yeæ[eW keÀer ogDeeDeeW mes pece&veer, DeHe´ÀerkeÀe, keÀvee[e, keÀjsefye³eve Deeefo mLeeveeW Hej mesJee keÀe yeerpe Heæ[e~ uebove lees mesJee keÀe cegK³e kesÀvê Lee ner~ Gve efoveeW Hetjs ®eej meeue ceQ ceOegyeve veneR DeeF&~ neB, oeefo³eeB nceejs Heeme

Deeleer jneR~ meved 1977 ceW oeoer nceejs Heeme DeeF&~ JeneB þC[ yengle nesleer nw, ceQ Dece=leJesuee keÀcejs ceW ner ³eesie ceW yewþ ieF&~ oeoer ves FMeeje efo³ee, yeeyee kesÀ keÀcejs ceW ®euees vee, leye mes ueskeÀj ceQves efvejblej Ssmeer ner Deeole yevee ueer nw~ oeoer ves ner uebove ceW ì^wefHeÀkeÀ kebÀì^esue He´ejbYe keÀjves keÀe FMeeje efo³ee~ peye oeoer efJeosMe kesÀ oewjs Hej Deeleer LeeR, cegPes ³ener Yeemevee Deeleer Leer efkeÀ oeoer veneR, mJe³eb yeeyee

ner DeeS nQ~ [yeue efJeosMeer YeeF&-yenveeW keÀes osKekeÀj oeoer ncesMee ner keÀnleer LeeR efkeÀ DeeHe HetJe&pevce ceW lees Yeejle ceW ner Les, Fme Debeflece pevce ceW, F&MJejer³e mesJeeLe& DeeHe Fve efYevve-efYevve mLeeveeW Hej, efYevve-efYevve mebmke=Àefle³eeW ceW Dee ie³es nes~ oeoer keÀer vew®egjue ©neefve³ele, GvekeÀe F&MJejer³e

He´cs e Deewj keÀuHe Henues keÀer mce=efle HekeÌkeÀer keÀjeves keÀer efJeefOe yeæ[er He´YeeJeMeeueer Leer~ Jes Henueer PeuekeÀ ceW ner efkeÀmeer oeoer peevekeÀer, cegK³e He´MeeefmekeÀe Yeer Deelcee ceW Flevee DeHeveeHeve Yej osleer LeeR efkeÀ otjer ³ee DevepeevesHeve keÀe Yeeve efceì peelee Lee~ ³en cesje ceneve Yeei³e nw efkeÀ oeoer ves meoe ner cegPe Hej nkeÀ jKee~ ceQves Yeer oeoer keÀer meceerHelee keÀe yengle megKe Hee³ee nw~ oeroer ceveceesefnveer peer ves meved 1983 ceW peye osn l³eeie efkeÀ³ee lees meYeer keÀe efJe®eej Lee efkeÀ Mee³eo Deye cegPes ceOegyeve ceW ner jKeWies Hejbleg ceerþer oeoer ves ner Gcebie efoueekeÀj cegPes effJeMJe mesJee Hej Yespee~ cegK³eeue³e keÀer ef]peccesJeeefj³eeB efveYeeles ngS mJe³eb Yeer efJeMJe mesJee Hej peeleer jneR Deewj peneB-peneB GvekesÀ keÀoce Heæ[s, JeneB-JeneB F&MJejer³e mesJee kesÀ ve³es yeerpe DebkegÀefjle ngS, mesJee Je=ef× keÀes Heeleer ieF&~ peye oeoer keÀe mJeemL³e þerkeÀ veneR Lee leye Yeer GvekeÀe cegmkeÀjelee ngDee ®esnje osKe, keÀcee&leerle eqmLeefle keÀer He´sjCee efceueleer jner~ ®esnjs Hej ]peje Yeer ogëKe, ef®eblee keÀer uenj veneR efoKeeF&~ pewmee yeeyee nceW yeveevee ®eenlee nw, Jees meyetle osKee~ Jes ³eeo ceW Yeer ueJeueerve jnleer LeeR Deewj meJe& keÀe men³eesie uesves keÀer yeæ[er megboj ³egefkeÌle GvekesÀ keÀceeX mes osKeves keÀes efceueleer Leer~ meb#esHe ceW ³ener keÀntbieer efkeÀ yeeyee keÀer nj Dee%ee keÀe Heeueve keÀjles-keÀjles oeoer, yeeHe meceeve meyekeÀer He´sjCeeñeesle yeve ieF&~

oeoer keÀe keÀnvee, peerJeve ®euee peeS Hej KegMeer veneR nceves oeoer keÀes Meg© mes ner meekeÀej yeeyee kesÀ meeLe ³e%e kesÀ nj keÀe³e& ceW neLe yebìeles oeoer Ëo³eceesefnveer Deefle.cegK³e He´MeeefmekeÀe ngS osKee~ meekeÀej yeeyee keÀer lejn ner oeoer ves Yeer Fme ³e%e keÀes Gmeer jerefle-jmce mes Deeies yeæ{e³ee~ efpeme He´keÀej keÀesF& YeeF& yenve ieueleer keÀjves kesÀ yeeo efnccele keÀjkesÀ ³eefo yeeyee kesÀ Heeme ®eues peeles lees yeeyee GvekeÀes yeæ[s H³eej mes efyeþeles Les Deewj ìesueer efKeueeles Les~ Gmeer lejn oeoer peer kesÀ Heeme Yeer peye keÀesF& Deelee Lee lees oeoer peer yeæ[s H³eej mes Gmemes yeele keÀjleer LeeR~ oeoer peer keÀYeer efkeÀmeer keÀer ieueleer ³eeo veneR efoueeleer LeeR~ ieueleer keÀjves Jeeues keÀes mJe³eb ner DeHeveer ieueleer keÀer Fleveer cenmetmelee nesleer Leer efkeÀ Jees mJe³eb mes ner He´Ce keÀjlee Lee efkeÀ ceQ keÀYeer Fme ieueleer keÀes veneR oesnjeGbÀiee~ ³eefo efkeÀmeer íesìer yenve ves oeoer peer keÀes megvee³ee efkeÀ Deepe cegPes yengle jesvee Dee³ee, HeÀerefuebie DeeF&, lees oeoer keÀnleeR efkeÀ keÀesF& yeele veneR, DeeHe íesìs nQ vee Deewj Jees yeæ[er nQ, lees Deepe DeeHe Leesæ[er osj kesÀ efueS Kego keÀes yeeyee kesÀ meeLe jKekeÀj osKees efkeÀ DeeHekeÀes kewÀmee ueielee nw~ oeoer peer Ssmes H³eej mes íesìer-íesìer yeeleW keÀjkesÀ

yenueeleer LeeR, uesefkeÀve Gme yeæ[er yenve keÀes keÀYeer Guenvee veneR oer efkeÀ legceves Ssmee keÌ³eeW keÀne~ Gmes yengle H³eej oskeÀj GmekesÀ ceve keÀes þerkeÀ keÀj osleer LeeR~ oeoer peer keÌueeme Yeer keÀjeleer LeeR Deewj meye keÀe³eos keÀevetve Yeer mecePeeleer LeeR~ uesefkeÀve J³eefkeÌleiele efceueve ceW meerOee Ssmes veneR keÀnleeR LeeR efkeÀ legceves Ssmee efkeÀ³ee~ oeoer keÀnleer LeeR efkeÀ yeeyee ves keÀne nw efkeÀ peerJeve Yeue ®euee peeS Hej KegMeer ve peeS~ nceejer oeoer peer meyekesÀ efoue keÀer H³eejer Deewj Deefle v³eejer, meJe& kesÀ efoueeW ceW H³eej keÀer, jnce keÀer Deewj men³eesie keÀer íeHe ueieeves Jeeueer meJe&mvesner LeeR~ oeoer nce meYeer yeéïeCeeW kesÀ efoueeW ceW meceeF& ngF& nQ~ oeoer osneleerle DeJemLee keÀes HeéHle keÀj ®egkeÀer LeeR, FmeefueS GvnW yeerceej nesles Yeer meoe Meeble Je nef<e&le osKee~ FmeefueS GvnW ogëKe keÀe efjb®ekeÀ cee$e Yeer ít veneR Hee³ee, ³es keÀceeue nce meYeer cenmetme keÀjles Les~ oeoer meYeer keÀes efMe#ee osleer LeeR efkeÀ HesMesvì nesles ngS HesMesvme keÀer eqmLeefle cesW jnvee keÌ³ee neslee nw~ ogëKe keÀer uenj lees mJeHve cee$e Yeer veneR Leer, keÌ³eeWefkeÀ yeéïeCe pevce mes ner oeoer ves Heg©<eeLe& cesW keÀesF& keÀceer veneR keÀer~ oeoer ncesMee keÀcee&leerle DeJemLee keÀer Oegve ueieeF& ngF& LeeR~ yeeyee ves Yeer FmeefueS keÀne Lee efkeÀ ³es cesjer SkeÀoce

men³eesieer, mvesner Deewj meceeve ye®®eer nw, GmekeÀer efoue jKeveer ner Leer~ Jes meoe efveefJe&Ive, mJeceeveOeejer, mecceeveOeejer cetjle nesves kesÀ keÀejCe efkeÀmeer Yeer efJeIve kesÀ JeMe veneR ngF~¥ meoe efJepe³eer jnerR~ oeoer peer kesÀ meeLe efyelee³ee ngDee nj SkeÀ #eCe ceOegj mce=efle³eeW mes Yeje ngDee nw~ Jes keÀesF& yeele yeesueleer LeeR Deewj Leesæ[er osj yeeo nceves osKee efkeÀ Jes meeFueWme ceW ®eueer peeleer LeeR~ peye oeoer mes keÀesF& keÀnlee efkeÀ oeoer DeeHeves ³es keÀece keÀjJee³ee lees oeoer Leesæ[er osj lekeÀ lees megveleer jnleer LeeR, GmekesÀ Lees[æ er osj yeeo Debiegueer GÀHej FMeeje keÀjkesÀ keÀnleer LeeR efkeÀ ³es keÀece yeeyee ves keÀje³ee~ keÀjvekeÀjeJevenej yeeyee nw, ceQ lees effveefceÊe ntB~ oeoer peer meyekeÀer efJeMes<eleeDeeW keÀe JeCe&ve yengle De®ís lejerkesÀ mes keÀjleer LeeR~ peye keÀesF& Yeer Heeìea Deeleer Leer yeeyee mes efceueve ceveeves lees Jes Gme Heeìea kesÀ efueS mHesMeue Fble]peece keÀjeleer LeeR, GvekesÀ effueS Hetíleer LeeR efkeÀ Deepe Yeb[ejs cesW keÌ³ee yevee nw, GvekesÀ efnmeeye mes Deueie-Deueie yeeyee kesÀ Yeesie yeveJeeleer LeeR~ nceW Yeer GvekeÀe yengle efjiee[& nw, nce GvekesÀ Debie-mebie jns~ nceW Gvemes yengle kegÀí meerKeves keÀes efceuee~ oeoer peer nceejs yeer®e ceW DeHeveer efMe#eeDeeW kesÀ ceeO³ece mes Deepe Yeer GHeeqmLele nQ Deewj meoe Deeies yeæ{ves keÀer He´sjCee os jner nQ~

Deiemle- I, 2017

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

oeoer peer ceeveJelee kesÀ Oejeleue Hej ner jneR... oeoer peer keÀes SkeÀ kegÀMeue He´MeeefmekeÀe, DeeoMe& ìer®ej, meYeer keÀer He´sjCeeñeesle, ceceleece³eer ceeB, Heeuevenej efHelee, DeHeveer otj¢ef<ì mes ³e%e keÀes Deemeceeve keÀer GBÀ®eeF³eeW lekeÀ HengB®eeves Jeeueer, efveM®e³e keÀer cenecesª kesÀ ªHe ceW nj efkeÀmeer ves osKee~ DeeoMe& efJeÐeeLeea leLee DeHeves peerJeve keÀes meoe ceeveJelee kesÀ meeLe peesæ[keÀj jKeves Jeeueer Deewj DeeO³eeeqlcekeÀlee keÀes DeHeves peerJeve ceW GleejkeÀj peerves Jeeueer oeoer peer meyekesÀ efoue Hej jepe keÀjles Les~ peye Fvmeeve ceneve yevelee nw lees keÀYeerkeÀYeer DeHeveer efvepeer ceeveJelee keÀes íesæ[ oslee nw, Hejbleg oeoer peer ves cenevelee kesÀ Deemeceeve keÀes ít uesves kesÀ yeeJepeto DeHeves Deboj kesÀ Fvmeeveer pe]pyes keÀes meoe keÀe³ece jKee~ SkeÀ meeceev³e J³eefkeÌle ³ee ceeveJe kesÀ ªHe ceW oeoer peer keÀes peye nce osKeles nQ lees Fvmeeefve³ele Deewj ceeveJelee keÀe DeLe& mecePe ceW Deeves ueielee nw~ oeoer peer kesÀ Fme yesno efvepeer Henuet Hej nceejer ve]pej Mee³eo ve ieF& nes, uesefkeÀve Fme yeele Hej Deiej nce ieewj keÀjW lees efoKelee nw efkeÀ kewÀmes oeoer peer njskeÀ íesìs-yeæ[s, meeOeejCe mes meeOeejCe J³eefkeÌle keÀe Keeme O³eeve jKeleer LeeR~ meoea nes ³ee yeeefjMe, nj Deeves Jeeues íesìs-yeæ[s J³eefkeÌle kesÀ iece& keÀHeæ[s ³ee yejmeeleer keÀe O³eeve oeoer peer jKeleer LeeR~ KeemekeÀj yetæ{er ceeleeDeeW keÀes efJeMes<e SkeÀ-SkeÀ keÀes yegueekeÀj GvekesÀ Deejeceoe³ekeÀ DeeJeeme-efveJeeme Deewj mJeemL³e kesÀ yeejs ceW Hetíleeí keÀj GvnW megefJeOee efoueeleer LeeR~ ³e%e ceW keÀesF& yeerceej nes ³ee DemHeleeue ceW keÀesF& Yeer HesMesvì nes, oeoer peer ves mJe³eb efceuekeÀj ³ee efkeÀmeer keÀes YespekeÀj ncesMee GvekeÀe K³eeue jKee nw~ efkeÀmeer Hej Yeer GvekesÀ efkeÀmeer efveCe&³e mes Dev³ee³e ve nes Fme yeele keÀe oeoer peer ves meoe O³eeve jKee~ oeoer ves keÀYeer Yeer efkeÀmeer kesÀ Üeje keÀner-megveer yeeleeW Hej efJeMJeeme keÀj efkeÀmeer Yeer Deelcee kesÀ He´efle DeHevee cele veneR yevee³ee Deewj Gme J³eefkeÌle keÀes Gme ve]pej mes veneR osKee~ ®eens Deeyet efveJeemeer nes ³ee ³e%e keÀe keÀesF& yeenj keÀe ÞeefcekeÀ mesJeeOeejer, njskeÀ kesÀ De®ís-yegjs mece³e ceW oeoer peer keÀes GvneWves DeHeves meeLe Keæ[e cenmetme efkeÀ³ee~ efpeme Hej efkeÀmeer keÀer Yeer ve]pej veneR Heæ[leer Leer, Ssmes keÀesves ceW ®egHe®eeHe Keæ[s J³eefkeÌle Hej Yeer oeoer peer keÀer ve]pej Heæ[leer Leer Deewj Keeme Gme J³eefkeÌle keÀe K³eeue jKeleer LeeR~

celeueye efkeÀ oeoer peer kesÀ Fvmeeveer pe]pyes kesÀ efJeMeeue Je=#e keÀer íe³ee mes keÀesF& Yeer Jebef®ele veneR jne nw~ oeoer peer keÀes SkeÀ kegÀMeue He´MeeefmekeÀe, DeeoMe& ìer®ej, meYeer keÀer He´sjCeeñeesle, ceceleece³eer ceeB, Heeuevenej efHelee, DeHeveer otj¢ef<ì mes ³e%e keÀes Deemeceeve keÀer GBÀ®eeF³eeW lekeÀ HengB®eeves Jeeueer, efveM®e³e keÀer cenecesª kesÀ

ªHe ceW nj efkeÀmeer ves osKee nw~ Hejvleg SkeÀ DeeoMe& efJeÐeeLeea keÀe GvekeÀe ªHe Yeer nce DeveosKee veneR keÀj mekeÀles~ efkeÀmeer mes Yeer keÀesF& veF& yeele meerKeves Deewj mecePeves ceW GvekeÀes keÀYeer Yeejer veneR ueielee Lee~ Gce´ mes Fleveer yeæ[er nesves kesÀ yeeJepeto DeYeer-DeYeer DeeF& ngF& kegÀceeefj³eeW keÀes meKeerHeve keÀe DevegYeJe Jen yeæ[er ner menpelee mes keÀje osleer LeeR~ cegjueer keÀes Heæ{keÀj Ssmee Deelcemeele keÀj uesleer LeeR efkeÀ peye Jes megveeleer LeeR lees megveves JeeueeW keÀes Yeer Jen mJeleë Deelcemeele nes peeleer Leer~ 70 Je<e& mes efve³eefcele %eeve³eesie keÀer Heæ{eF& keÀjles jnves kesÀ yeeJepeto

Heæ{eF& kesÀ He´efle GvekesÀ Glmeen Je ueieve keÀes efkeÀmeer ve³es efJeÐeeLeea keÀer lejn ner lejeslee]pee osKee ie³ee~ Deewj neB, efkeÀmeer keÀer ve]pej leer#Ce nes lees GvekesÀ Deboj efíHes ngS Fveesmesvì ye®®es keÀes Gmeves DeJeM³e osKee nesiee~ efkeÀmeer keÀes nBmeekeÀj Kego efKeueefKeueeles ngS nBmevee GvekeÀer DeekeÀ<e&keÀ íefJe ceW ®eej ®eeBo ueieelee Lee~ oeoer peer kesÀ J³eefkeÌlelJe ceW pees ®egcyekeÀer³e DeekeÀ<e&Ce Lee GmekeÀer Meg©Deele ner GvekeÀer HeefJe$e Deewj mJe®í cegmkeÀjenì mes nesleer Leer~ oeoer peer keÀer GHeefmLeefle cee$e DeemeHeeme keÀer nJeeDeeW Hej Fleveer ©neveer KegMeyet HewÀuee osleer Leer efkeÀ otj keÀesves ceW yewþe J³eefkeÌle Yeer cenmetme keÀjlee efkeÀ Jen keÀneR DeemeHeeme ner nQ~ njskeÀ kesÀ Deboj efíHes ngS iegCeeW keÀes HejKekeÀj GvekesÀ Gme iegCe ³ee keÀuee keÀes yeeyee keÀer mesJeeDeeW ceW ueieeves keÀer keÀuee keÀes kesÀJeue GvneR mes meerKee pee mekeÀlee nw~ Jes ve kesÀJeue Gme J³eefkeÌle kesÀ iegCe Deewj keÀuee keÀer HejKe keÀjleer LeeR yeefukeÀ keÀê Yeer keÀjleer LeeR Deewj mece³e Hej meyekesÀ meeceves GmekeÀe JeCe&ve Yeer keÀjleer LeeR~ peerJeve kesÀ Debeflece efoveeW ceW MeejerefjkeÀ DemJemLelee kesÀ keÀejCe Yeue Jen cegKe mes kegÀí yeesue veneR Heeleer LeeR, uesefkeÀve GvekeÀer ve]pejeW ceW nceW Hen®eeveves kesÀ ef®evn DeJeM³e efoKeeF& osles Les~ Gme mece³e Yeer GvekeÀer SkeÀ ¢ef<ì keÀes Heeves kesÀ efueS n]peejeW ueesie Meeefvle Deewj Oew³e&lee mes uecyeer keÀleej ceW Keæ[s jnles Les~ oeoer peer ves Debeflece MJeeme lekeÀ DeHevee nj Heue yeeyee keÀer mesJee ceW efyelee³ee~ Deepe Yeer GvekeÀer ner mesJeeDeeW keÀe ceerþe HeÀue nce meye Kee jns nQ~ Ssmeer nceejer H³eejer oeoer He´keÀeMeceefCe, He´keÀeMe mlecYe yevekeÀj Deepe Yeer nce meyekesÀ meeLe Deewj meccegKe nQ~ GvekesÀ peerJeve Deewj pe]pyes keÀes nceeje Meled Meled He´Ceece Deewj Þe×ebpeueer~

Denceoveiej-cene.~ efJeMJe keÀe meyemes íesìe keÀceue YeepeHee kesÀ je<ì^er³e DeO³e#e Deefcele Meen keÀes YeWì keÀjles ngS [e@. ye´.kegÀ. oerHekeÀ njkesÀ~ FmekesÀ Üeje jepe³eesie kesÀ DeY³eeme mes keÀceue Heg<He meceeve HeefJe$e peerJeve yeveeves keÀe mebosMe efo³ee ie³ee nw~

jleueece-[eWiejs veiej~ efpeueeOeerMe ceneso³ee Þeerceefle levJeer megeqvê³eeue keÀes F&MJejer³e efveceb$eCe leLee F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. meefJelee Je ye´.kegÀ. ieerlee~

Denceoeyeeo-iegpe.~ ces³ej ieewlece YeeF& Meen keÀes F&MJejer³e mebosMe osles ngS ye´.kegÀ.veerª~

yeæ[ewoe-Deìueeoje~ `KegMevegcee ef]pevoieer' keÀe³e&ke´Àce keÀe oerHe He´pJeefuele keÀj GodIeeìve keÀjles ngS GÐeesieHeefle mebpe³e peer, He´es. keÀceue oeref#ele, ye´.kegÀ. Devegpe, ceesefìJesMeveue mHeerkeÀj, meceepemesJeer, ye´.kegÀ. De©Cee, ye´.kegÀ. iebieeOej,mecHeeokeÀ, DeesceMeeeqvle ceeref[³ee, ye´.kegÀ. megMeeble, ye´.kegÀ. efJeefHeve leLee Dev³e~

Keesj-HegCes~ F&MJejer³e mebosMe osves kesÀ HeM®eeled DejefJebo Yeesmeues,efMeJemesvee,veiejmesJekeÀ, cegcyeF& ceneveiejHeeefuekeÀe keÀes F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. cebieue yenve~

ceuekeÀeHegj-MeengJeeæ[er~ keÀe³e&ke´Àce kesÀ oewjeve `F&MJejer³e mebosMe SJeb veejer MeefkeÌle' efJe<e³e Hej yeleeles ngS ye´.kegÀ. Jebovee~ ceb®eemeerve nQ lenmeerueoej ®ebêMesKej meeveHemeensye, yeQkeÀ Dee@HeÀ Fbef[³ee kesÀ DeO³e#e DeeJeìs meensye, [er.Sme.Heer. Deefveue iee[s, efpeuee Heefj<eo meom³e DeekeÀeb#ee Heeìerue, Heb®ee³ele meefceefle meom³ee mvesne peeOeJe, ye´.kegÀ. Je<ee& leLee Dev³e~

ieesosieebJe-cene.~ ieerlee HeeþMeeuee kesÀ GodIeeìve keÀe³e&ke´Àce ceW mecyeesefOele keÀjles ngS ye´.kegÀ. ceerje~ meeLe nQ ke=Àef<e DeefOekeÀejer He´keÀeMe ceoves meenye leLee Dev³e~

metjle-De[epeve~ DeeO³eeeflcekeÀ keÀe³e&ke´Àce ceW F&MJejer³e mebosMe osles ngS ye´.kegÀ.o#ee~ meeLe nQ ®evêkeÀeble Mecee&,[eFbie neGme cewvespej Je cescyej,Sue.DeeF&.meer. leLee Dev³e~

efmeJeveer-ce.He´.~ meceepe mesJee He´Yeeie Üeje `mJe®í meceepe-mJemLe meceepe DeefYe³eeve' keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS HetJe& kewÀefyevesì efceefvemìj [e@. æ{eueefmebn, JewM³e meceepe DeO³e#e ceveer<e Deie´Jeeue, efmebOeer meceepe DeO³e#e GOeJeoeme DeemeJeeveer, meceepe mesJeer Heg<Hee cesnvoer jÊee, ye´.kegÀ. meefcelee, ye´.kegÀ. p³eesefle leLee ye´.kegÀ. yenveeW kesÀ meeLe He´efleeq<þle ueesie~

ye[ieebJe-ce.He´.~ ye´ïeekegÀceejer]pe Üeje nesmìue kesÀ Heeme kesÀ #es$e ceW `ce.He´. efieveer]pe Jeu[& efjkeÀe@[& Je=#ee jesHeCe keÀe³e&ke´Àce' ceW Je=#ee jesHeCe keÀjles ngS ye´.kegÀ. íe³ee leLee ye´.kegÀ. YeeF& yenveW~

Deiemle- I, 2017

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

oeoer peer ®eues efJeMJe DeefYe³eeve keÀer Deesj...

iegpejele kesÀ lelkeÀeueerve cegK³eceb$eer vejsvê ceesoer, oeoer peer mes DeeMeerJee&o uesles ngS~

lelkeÀeueerve He´Oeeveceb$eer Deìue efyenejer yeepeHes³eer keÀe Meeue Deeæs{ekeÀj DeefYeJeeove keÀjles ngS oeoer He´keÀeMeceefCe~

HetJe& je<ì^Heefle [e@. S.Heer.pes.Deyogue keÀueece keÀe DeefYeJeeove keÀjles ngS oeoer He´keÀeMeceefCe~

He´efme× meceepemesJeer ceoj ìsjsmee kesÀ meeLe oeoer He´keÀeMeceefCe~

oef#eCe DeeefHe´ÀkeÀe kesÀ HetJe& je<ì^Heefle vesumeve ceb[suee keÀess F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS oeoer He´keÀeMeceefCe~

³eesie keÀer HejekeÀe<þe mes Deesle Heésle oeoer He´keÀeMeceefCe yengle otj mes ner meyekesÀ efoueeW keÀes ít peeles Les~ ceneve HeefjJele&ve kesÀ keÀe³e& ceW Hejceelcee ves FmeerefueS Ssmeer Deelcee keÀes efJeMJe iueesye kesÀ meyekesÀ GÀHejer efnmmes Hej jKee~ nceeje DevegYeJe keÀnlee nw, otjebosMeer He´Je=efÊe keÀer oeoer efcemeeue LeeR~ GvekesÀ ]penve ceW efJeMJe keÀer DeelceeDeeW kesÀ Heéfle pees YeeJe Lee, Jees GvekeÀer mesJeeDeeW ceW efoKelee Lee~ Hetjs efJeMJe keÀes DeHevee HeefjJeej ceeveves Jeeueer oeoer ves nj mLeeve Hej Gmeer YeeJevee kesÀ meeLe mesJee keÀer~ GmekeÀe pJeueble HećeeCe Deepe nceejs meeceves nw, efkeÀ Deepe ueeKeeW HeefjJeej %eeve ³eesie keÀer efMe#ee keÀes DeHeves peerJeve ceW OeejCe keÀjkesÀ efJeMJe HeefjJele&ve kesÀ keÀe³e& ceW mebueive nQ~ peerJeve ceW DeeO³eeeqlcekeÀlee keÀes OeejCe keÀjves kesÀ yeeo oeoer peer efJeMJe kesÀ efJeefYevve mLeeveeW Hej GmekeÀer megiebOe efyeKesjves nsleg ®eue Heæ[s~ Gve mLeeveeW keÀer kegÀí PeueefkeÀ³eeB Je GHeueeqyOe³eeB mebef#eHle ceW DeeHekesÀ meeceves nce jKe jns nQ~ efÜleer³e efJeMJe Oece& meccesueve ceW efue³ee Yeeie meved 1954 ceW efHeleeÞeer ye´ïee yeeyee ves peeHeeve ceW ngS efÜleer³e efJeMJe Oece& meccesueve ceW JekeÌleJ³e osves nsleg DeeHekeÀes Yespee~ oeoer ves LeeF&uewv[, Fv[esvesefMe³ee, nebiekeÀebie, efmebieeHegj, ÞeeruebkeÀe, ceueseMf e³ee Deeefo osMeeW ceW íë ceen lekeÀ YećeCe keÀjkesÀ n]peejeW YeeF&-yenveeW keÀes F&MJejer³e mebosMe oskeÀj Hejceelce keÀe³e& mes DeJeiele keÀje³ee leLee GvnW Yeer Fme ceneve HeefjJele&ve kesÀ keÀe³e& ceW men³eesieer yevee³ee~ efJeefYevve mLeeveeW Hej F&MJejer³e mesJeeDeeW ceW Deefieće YetefcekeÀe

oeoer keÀer efoJ³e yegef×, JekeÌle=lJe keÀuee Deewj ³eesie keÀer HejekeÀe<þe keÀes osKeles ngS He´peeefHelee ye´ïee yeeyee ves FvnW Yeejle kesÀ efJeefYevve mLeeveeW Hej F&MJejer³e mesJeeDeeW nsleg Yesps ee~ FvekesÀ meodHe´³eeme mes efouueer, cegcyeF&, Dece=lemej, keÀeveHegj, keÀesuekeÀelee, Heìvee, yeQieueesj Deeefo ceneveiejeW ceW F&MJejer³e mesJeekesÀvêeW keÀer mLeeHevee ngF&~ Heeb®e Je<e& lekeÀ cegcyeF& jepe³eesie kesÀvê keÀer efveosefMekeÀe kesÀ ªHe ceW oeoer ves mewkeÀæ[eW keÀe³e&ke´Àce meHeÀueleeHetJe&keÀ Dee³eesefpele efkeÀ³es, efpememes ueeKeeW DeelceeDeeW keÀes DeeO³eeeflcekeÀ ªHe mes ueeYe efceuee~ 1964 ceW FvnW ceneje<ì^ p] eesve keÀer meb®eeefuekeÀe Deewj GmekesÀ yeeo 1968 lekeÀ ceneje<ì^, iegpejele Je keÀvee&ìkeÀ ]peesve keÀer He´Yeejer kesÀ ªHe ceW keÀe³e& keÀjves keÀe DeJemej He´eHle ngDee~ ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e keÀer yeeie[esj oeoer kesÀ neLeeW ceW

mJeeceer iebieeOej keÀes Mee@ue Deesæ{ekeÀj mecceeefvele keÀjles ngS oeoer He´keÀeMeceefCe~

1969 ceW mebmLee kesÀ meekeÀej mebmLeeHekeÀ He´peeefHelee ye´ïee yeeyee ves DeHeves osneJemeeve keÀer HetJe& mebO³ee Hej oeoerpeer keÀer Deoc³e meenme, efve<þe, F&ceeveoejer leLee efJeMJe keÀu³eeCe keÀer mesJeeDeeW ceW meceHe&Celee keÀes osKeles ngS, DeHevee neLe oeoerpeer kesÀ neLe ceW osles ngS, DeHeveer

meJe&-MeefkeÌle³eeb nmleebleefjle keÀj ye´ïeekegÀceejer 1994' YeWì efkeÀ³ee ~ F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e keÀer yeeie[esj meesuen efJeefYevve JeieeX keÀe ieþve meeQHeer~ otj¢<ìe oeoer peer ves jepe³eesie efMe#ee MeesOe meb³egkeÌle je<ì^ mebIe ves GvekesÀ meeefvOe³e mebmLeeve keÀer mLeeHevee keÀjles ngS efJeefYevve JeieeX ceW DeeefLe&keÀ SJeb meeceeefpekeÀ Heefj<eo kesÀ meueen HeÝeeieeW keÀe ieþve efkeÀ³ee~ FveceW keÀer HejeceMe&keÀ meom³elee Heóeve keÀer efMe#eeefJeo, ³egJee, cesef[keÀue, J³eJemee³e, oeoer peer kesÀ vesle=lJe ceW meceepe ceW Meeefvle, meceepemesJee, meebmke=ÀeflekeÀ, v³eeef³ekeÀ meodYeeJevee, Oeeefce&keÀ mecejmelee Yeéle=lJe He´sce He´MeemeefvekeÀ, ceeref[³ee Deeefo HeÝeeie Meeefceue pewmes cetu³eeW keÀer mLeeHevee kesÀ keÀe³e& keÀes osKeles nQ~ FvekesÀ Debleie&le DeO³eelce keÀe mecevJe³e Je ngS He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe MeesOe HeéjbYe ngDee~ Fmeer kesÀ DeeOeej Hej efJeÐeeue³e keÀes meb³egkeÌle je<ì^ mebIe ves iewj mebmLee DeO³eelce, HeéCeer cee$e keÀes meceLe& efoMee mejkeÀejer mebmLee kesÀ ªHe ceW DeeefLe&keÀ SJeb yeesOe osves ceW me#ece yeveer~ ³es HeÝeeie DeHevesmeeceeefpekeÀ Heefj<eo keÀer HejeceMe&keÀ meom³elee DeHeves #es$e ceW efJeMJe yebOeglJe keÀe yeesOe peieeves Heóeve keÀer Je ³egefvemes]HeÀ mes peesæ[e~ kesÀ efueS meefke´À³e He´³eesie keÀjles Dee jns nQ~ meb³egkeÌle je<ì^ mebIe ves ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e èfJeMJe Oece& mebmeo' keÀer efJeMJe efJeÐeeue³e keÀes meved 1985 ceW ceveesveerle DeO³e#ee efMekeÀeiees ceW èfJeMJe Oece& mebmeo' ves Meleeyoer keÀe³e&ke´Àce ceW ceveesveerle DeO³e#ee kesÀ ªHe ceW Deecebef$ele keÀj DeeMeerJee&o HeéHle efkeÀ³ee~ meved 2000 ceW peye oeoer peer F&MJejer³e mesJeeLe& DecesefjkeÀe ie³eeR, Gme mece³e JeeefMebieìve [er.meer. ceW mìsì kewÀefHeìue efyeefu[bie kesÀ meeceves ces³ej ves oeoer peer kesÀ keÀj keÀceueeW mes Je=#eejesHeCe keÀj `DeesceMeeefvle ìêr' veeceebefkeÀle efkeÀ³ee, meeLe ner HeéfleJe<e& 10 petve keÀes Devleje&<ìêr³e `Meeefvle HeokeÀ' Deewj oeoer peer `He´keÀeMeceefCe efoJeme' ceveeves keÀer GodIees<eCee keÀes meved 1987 ceW mekeÀejelcekeÀ keÀe³eeX kesÀ keÀer, pees Deepe Yeer ³eLeeJeled keÀe³ece nw~ efueS `Meeefvle otle mecceeve' mes Yeer veJee]pee~ efJeMes<e DeeJee@[& mes mecceeefvele 5 je<ìê³r e mlej kesÀ Yeer HegjmkeÀej Heóeve efkeÀ³es~ ³etvesmkeÀes ves oeoer peer keÀes Debleje&<ìêr³e Meeefvle FmekesÀ DeueeJee, oeoer peer keÀes HegjmkeÀej mebmke=Àefle Je<e& kesÀ oewjeve Heerme ceneceC[uesMJejeW, meceeefpekeÀ mebmLeeveeW ves cesevf eHesÀmìes 2000 kesÀ Debleie&le Yeejle Je 120 efJeefYevve HegjmkeÀej SJeb mecceeve ef®evn YeWì Dev³e osMeeW mes meeæ{s leerve keÀjesæ[ J³eefkeÌle³eeW keÀjles ngS GvekeÀer mesJeeDeeW keÀer mlegefle keÀer~ kesÀ nmlee#ej pegìeves Hej efJeMes<e DeeJee@[& mes `[e@keÌìjsì' keÀer ceeveo GHeeefOe mecceeefvele efkeÀ³ee~ Meeefvle SJeb meodYeeJe kesÀ mes veJee]pee meb®eej kesÀ efueS oeoer peer kesÀ ceeie&oMe&ve ceW DeeO³eeeflcekeÀ MeefkeÌle SJeb yengcegKeer mesJeeDeeW je<ìê³r e Oece&meccesueve keÀe Dee³eespeve MeeefvleJeve keÀes osKeles ngS oeoer He´keÀeMeceefCe keÀes 30 ceW efJeefYevve leerLe& mLeueeW mes efvekeÀeueer ieF& efomecyej,1992 keÀes ceesnveueeue megKeeefæ[³ee ³ee$eeDeeW kesÀ meceeHeve Hej efkeÀ³ee ie³ee~ Fmeer efJeMJe efJeÐeeue³e Üeje jepemLeeve kesÀ He´keÀej Dev³e HeósMeeW ceW Yeer meJe& Oece& meccesueve, lelkeÀeueerve jep³eHeeue [e@ Sce.®esvvee js·er ves veejer meccesueve SJeb ³egJee ³ee$eeDeeW keÀe `[e@keÌìjsì' keÀer ceeveo GHeeefOe mes efJeYetef<ele Dee³eespeve GvneR keÀer He´sjCee keÀe Heefj®ee³ekeÀ efkeÀ³ee~ Glke=À<ì meeceeefpekeÀ mesJeeDeeW kesÀ efueS Lee~ Ssmeer DeeYeece³eer oeoer keÀes Meled-Meled ceneje<ì^ kesÀ lelkeÀeueerve cegK³eceb$eer Mejo veceve~ HeJeej ves GvnW `Devleje&<ìêr³e HegjmkeÀej -

Deiemle- I, 2017

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

H³eej keÀer He´eflecetefle& oeoer He´keÀeMeceefCe

- jepe³eesieer ye´.kegÀ. met³e& ,ceeGCì Deeyet

GvekesÀ He´Meemeve keÀer ®engB Deesj He´Mebmee nesleer Leer..., peye Jes ®eueleer LeeR lees n]peejeW kesÀ nesþeW Hej cegmkeÀeve PeuekeÀves ueieleer Leer..., peye Jes cegjueer megveeleer LeeR lees meyekesÀ ceve ce³etj ve=l³e keÀjves ueieles Les..., peye Jes HewÀmeues osleer LeeR lees GveceW efJeMJe keÀu³eeCe keÀer YeeJevee ¢ef<ìiees®ej nesleer Leer Deewj peye Jes ³eesie ceW yewþleer LeeR lees HeÝeg-He´sce keÀer lejbieW ®engB Deesj DevegYeJe nesleer LeeR... efpevekeÀe DeYeeJe Deepe meYeer keÀes Del³eefOekeÀ cenmetme neslee nw~ meye yengle keÀnles nQ efkeÀ keÀeMe Deepe Jes nesleeR~ efpevekeÀer HegC³e efleefLe 25 Deiemle meccegKe nw~ He´mlegle nQ GvekesÀ peerJeve keÀer kegÀí ceneveleeSB... GvekeÀer ceceleece³eer yeeleW yeele 40 Je<e& mes Yeer ]p³eeoe HetJe& keÀer nw~ ceeGCì Deeyet, nceejs cegK³eeue³e ceW 50 He$ekeÀej He´Lece yeej Dee³es~ oeoer peer ves Meece kesÀ mece³e meYeer keÀe mJeeiele efkeÀ³ee Deewj Fleveer H³eej Yejer JeeCeer yeesueer efkeÀ Deieues efove 20 DeKeyeejeW ceW íHee...``H³eej keÀer Heéflecetefle& oeoer He´keÀeMeceefCe''~ Jes meyekeÀes DeHevesHeve keÀer Yeemevee osleer LeeR~ GvekeÀer ¢ef<ì ner Ssmeer Leer efkeÀ ³es meye nceeje HeefjJeej nw~ FmeceW meye KegMe jnW~ mebieþve ceW DeveskeÀ ueesie ieueleer Yeer keÀjles Les Hejvleg GvekeÀe efMe#ee osves keÀe lejerkeÀe Deefle mvesn-HetCe& Lee~ nce Yeer leye íesìs Les, nce Yeer keÀF& ieueleer keÀjles Les, Hejvleg oeoer ves keÀYeer [eBìe veneR, yeefukeÀ efmeKeeves keÀer ¢ef<ì mes He´sjkeÀ yeesue yeesues~ Fme yeele kesÀ efueS Jes yeng®eef®e&le LeeR efkeÀ Jes He´sce keÀer Heéflecetefle& nQ~ GvekesÀ ®esnjs Hej meoe He´sce Je KegMeer keÀer PeuekeÀ osKeer pee mekeÀleer Leer~ GvekeÀer He´mevve cegêe kesÀ keÀejCe keÀesF& Yeer Gvemes menpe ner efceue ueslee Lee~ ³eÐeefHe Jes ye´ïeekegÀceejerp] e keÀer ®eerHeÀ LeeR, Hejvleg GvekesÀ He´Meemeve ceW [j veneR He´sce Lee~ Jes %eeve kesÀ He´keÀeMe mes He´keÀeefMele LeeR ye´ïeeyeeyee GvnW %eeve keÀer yegueyegue keÀnles Les~ Jes meHeÀue JekeÌlee Je Þes<þ ef®eblekeÀ LeeR~ GvekesÀ ®engB Deesj DeveskeÀeW ves He´keÀeMe keÀer PeuekeÀ osKeer Leer~ GvekeÀer JeeCeer yeæ[er ner HeÝeeJeMeeueer Leer~ meye ieJe& keÀjles Les efkeÀ nceejer ®eerHeÀ Þes<þ mHeerkeÀj nQ~ %eeve megveevee lees meYeer keÀes Deelee nw, Hejvleg %eeve-mJeªHe peerJeve yeveevee - Jes Fme keÀuee ceW Heejbiele LeeR~ Jes keÀnleer LeeR efkeÀ nceeje peerJeve %eeve oHe&Ce nw, FmeceW meYeer keÀes DeHeves ®eefj$e keÀer lemJeerj efoKeveer ®eeefnS~ nceves meoe ner GvnW %eeve

keÀer cemleer ceW ceive osKee~ ³ener keÀejCe Lee GvekeÀer JeeCeer ceW He´YeeJe keÀe~ peye Jes F&MJejer³e ceneJeekeÌ³e megveeleer LeeR lees ne@ue ceW Hejce Deevebo keÀe ceenewue yeve peelee Lee Deewj Fleves mejue {bie mes ceneJeekeÌ³e megveeleer LeeR efkeÀ Jes menpe ner Ëo³ebiece nes peeles Les~ meeiej pewmee efoue Lee GvekeÀe Jes leye mes mebmLee keÀer cegK³e He´MeeefmekeÀe LeeR, peye ³e%e meeOeejCe Lee DeLeJee Oeve-mebHevve veneR Lee, Hejvleg Fme ceneve ³e%e ceW Jes Deefle Goejlee mes ye´ïee Yeespeve keÀjeleer LeeR, keÌ³eeWefkeÀ ³es nceeje efJe<e³e Lee~ nce osKeles Les efkeÀ efKeueeves efHeueeves

ceW jepeeDeeW pewmee efoue~ Heéfle Je<e& meYeer keÀes Hetjs Je<e& kesÀ Jem$e efceueles Les, GmeceW meyekeÀes KegMe jKeleer LeeR~ efuemì uesleer LeeR efkeÀ efkeÀmekeÀes keÌ³ee ®eeefnS, leeefkeÀ GvekesÀ HeefjJeej ceW efkeÀmeer keÀes keÀesF& lebieer ve nes~ Jes F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e keÀer meYeer ìer®eme& keÀes Yeer keÀnleer LeeR efkeÀ yeæ[e efoue jKees~ yeæ[e efoue jKeesies lees YeC[ejs YejHetj jnWies~ DeHeves meeefLe³eeW keÀes KegMe jKees, GvekeÀer ogJeeDeeW mes mesJeeSB yeæ{Wieer~ peneB Yeer kegÀí Ke®e& keÀjves keÀer yeele Deeleer, lees Jes FkeÀesvee@ceer lees DeJeM³e efmeKeleer LeeR Hejvleg efoue Keguee jKeleer LeeR~ nceves osKee Fme Oej Hej mecHetCe& HeefJe$e Deelcee keÀes Fve DeeBKeeW mes oeoer He´keÀeMeceefCe kesÀ ªHe ceW mecHetCe& HeefJe$e Deelcee keÀes osKeves keÀe meewYeei³e efceuee~ GvekeÀer ¢ef<ì efvece&ue, JeeCeer megKeo Deewj Je=efÊe Deefle keÀu³eeCekeÀejer Leer~ GvekesÀ cegKe keÀer ®ecekeÀ GvekeÀer HeefJe$elee keÀer PeuekeÀ Leer~ Jes efve<HeeHe LeeR Deewj keÀce&þ LeeR~ Ssmeer HeefJe$e DeelceeSB Fme JemegvOeje Hej Jejoeve nesleer nQ~ GvekeÀe Hegvepe&vce Yeer Ssmes ceneve ÞeerceeveeW kesÀ Iej ngDee pees Heeveer Yeer HeÝeg-DeHe&Ce keÀjkesÀ Heerles nQ, efpevekeÀe HeébieCe meeeflJekeÀ nw Deewj mJe³eb Yeei³e efJeOeelee ves GvnW ceneve keÀÊe&J³eeW kesÀ efueS

JeCeer-cene.~ Debleje&<ì^er³e ³eesie efoJeme kesÀ keÀe³e&ke´Àce ceW mecyeesefOele keÀjles ngS ye´.kegÀ. kegÀvoe~ meeLe nQ eqmcelee yenve keÀeJe[s, efveefuecee leeF& keÀeues, He´JeerCe peer,veiejHeeefuekeÀe meom³e Je ye´.kegÀ. oerHekeÀ~

ner JeneB Yespee nw~ nceves osKee efkeÀ GvekeÀer HeefJe$elee kesÀ mece#e ner DeveskeÀ ceneceC[uesMJej cenelceeDeeW kesÀ MeerMe Yeer PegkeÀles Les~ yegef× lew³eej nesleer nw GvekeÀer ceneveleeDeeW keÀes DeHeveeves kesÀ efueS Jes ceneve LeeR~ ceneve ceveg<³e ceW pees ceneve OeejCeeSB nesleer nQ, GvnW DeHeveeves keÀes ceve keÀjlee nw~ Jes HetCe&le³ee mebleg<ì LeeR, efvejnbkeÀejer LeeR, nef<e&le ef®eÊe LeeR, efkeÀmeer keÀe Yeer DeJeiegCe ³ee efkeÀ³ee ie³ee yegje J³eJenej GvekesÀ ef®eÊe Hej veneR jnlee Lee~ GvekesÀ ceve ceW efkeÀmeer kesÀ efueS Yeer yeoues keÀe YeeJe veneR osKee ie³ee~ nceves osKee GvnW meYeer keÀes #ecee keÀjles~ Jes vece´lee Je ce=oglee keÀer He´eflecetefle& LeeR, ke´ÀesOe Je DeeJesMe mes Hejs LeeR~ GvekeÀe J³eJenej ³eesi³e Lee~ meYeer íesìer-yeæ[er ìer®ej yenveW Gvemes efceuekeÀj cenmetme keÀjleer LeeR efkeÀ Jes nceejer nQ Deewj nceW keÀYeer Yeer ]peªjle Heæ[s lees oeoer peer GvekesÀ meeLe jnWieer~ GvekeÀer í$eíe³ee ceW Jes DeHeves keÀes megjef#ele DevegYeJe keÀjleer LeeR~ Jes o³eeJeeve LeeR, efkeÀmeer kesÀ DeeBmet veneR osKe mekeÀleer LeeR~ mJe³eb Hejce-efMe#ekeÀ Hejce-Deelcee ves Yeer GvekeÀer ceefncee keÀjles ngS keÀne Lee efkeÀ Jes `ceQ' Heve mes cegkeÌle, meoe efveefceÊe, efvecee&ve YeeJe ceW jnves Jeeueer efvece&ue ef®eÊe LeeR~ Jes Ssmeer He´MeemekeÀ LeeR pees meYeer keÀe yengle O³eeve jKeleer LeeR~ Jes mejue mJeYeeJe mecHevve menpe ³eesieer LeeR~ DeHeves mecHetCe& mebieþve keÀer He´mevvelee keÀe yengle K³eeue keÀjleer LeeR~ Deepe meYeer GvekesÀ Fme Dee®ejCe keÀes mcejCe keÀj GvekeÀe DeYeeJe cenmetme keÀjles nQ~ ³es ceneveleeSB ceveg<³e keÀes cene ceeveJe yeveeleer nQ~ nce Yeer GvnW peerJeve ceW DeHevee³eW~ ³ener GvekesÀ efueS me®®eer Þe×ebpeueer nw~ Jes mJe³eb lees Deeies yeæ{leer ner LeeR, Hejvleg otmejeW keÀes Deeies yeæ{eves ceW mJe³eb keÀes ieewjJeeefvJele DevegYeJe keÀjleer LeeR~ Ssmeer LeeR Jes ceneve Deelcee~ DeeF³es GvekesÀ mce=efle efoJeme Hej Gve pewmes jepeeF& mebmkeÀej yeveeves keÀe mebkeÀuHe keÀjW~ peye GvekesÀ meeLe efyelee³es ie³es efove ³eeo Deeles nQ lees efmej Þe×e mes PegkeÀ peelee nw~ GvnW ³eeo keÀjves keÀe DeLe& nw, Gve pewmee meceHe&Ce YeeJe mJe³eb ceW DeHevee³eW~ efpelevee GveceW He´Yeg-He´sce Lee, efpelevee GveceW ³e%e-He´sce Je cegjueer-He´´sce Lee, Jewmee ner nce Yeer jKeW~ nce Þe×e HetJe&keÀ veceve keÀjles ngS GvnW DeHevee He´sce Je mecceeve DeefHe&le keÀjles nQ~

ve³ee njmego-ce.He´.~ mketÀue ceW Je=#eejesHeCe keÀe³e&ke´Àce kesÀ oewjeve efMe#ee jep³eceb$eer [e@. efJepe³e Meen keÀes F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. meblees<e~

keÀvee&ìkeÀ-keÀueyegieea~ `efoJ³e ceelee-yeeuekeÀ' uee@eqv®ebie keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS nsuLe efceefvemìj [e@. MejCe He´keÀeMe Heeìerue,keÀvee&ìkeÀ, efJeOee³ekeÀ oÊee$e³e Heeìerue, MejCe ceesoer,ces³ej,c³egefveefmeHeue keÀe@HeexjsMeve, ye´.kegÀ. jlvee, jbieejs·er,[e³ejskeÌìj,lesuebieevee, ye´.kegÀ. [e@. MegYeoe veerue, He´es. F&.Jeer. efiejerMe leLee Dev³e ieCeceev³e ueesie~

ogie&-í.ie.~ J³emeve cegefkeÌle DeefYe³eeve kesÀ Debleie&le Dee³eesefpele keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeueve kesÀ HeM®eeled F&MJejer³e mce=efle ceW [e@. He´leeHe efceúe,[e³ejskeÌìj,iueesyeue ne@eqmHeìue,ceeGCì Deeyet, [e@. yeveejmeer ueeue Meen, [e@. meef®eve Hejye,cegcyeF&, [e@. jekesÀMe iegHlee,Hebpeeye mìsì vees[ue Dee@efHeÀmej HeÀe@j ìesyewkeÀes kebÀì^esue, cegK³e DeefleefLe Devegjeie Deie´Jeeue leLee Dev³e~

iJeeefue³ej-ce.He´.~ ìeìe ceesìme& efHeÀveevme keÀcHeveer,iJeeefue³ej kesÀ keÀce&®eeefj³eeW kesÀ efueS Dee³eesefpele `jepe³eesie keÀe³e&ke´Àce' ceW mecyeesefOele keÀjles ngS ye´.kegÀ. He´nueeo~ meeLe nQ ye´.kegÀ. DeeoMe& yenve kesÀ meeLe keÀce&®eejerieCe~

HegCes-ceerje meesmee³eìer~ ye´ïeekegÀceejer]pe kesÀ jepeveerefle%e mesJee HeÝeeie, jepe³eesie HeéfMe#eCe Je mebMeesOeve Heéfle<þeve Üeje Dee³eesefpele `SkeÀ efoJemeer³e meccesueve SJeb cese[f ìsMeve me$e' ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS HetJe& ceb$eer ue#eceCejeJe {æ esyeUs, efJeOeevemeYee Heefj<eo kesÀ meYeeHeefle Þeerceble jecejepes veeF&keÀ, efHebHejer ef®eb®eJeæ[ kesÀ ceneHeewj efveefleve keÀeUpes, jepe³eesieer ye´.kegÀ. ye=peceesnve,efouueer, ye´.kegÀ. ue#ceer, ye´.kegÀ. megveboe, ye´.kegÀ. veefueveer SJeb ceneveiejHeeefuekeÀe kesÀ veiejmesJekeÀ leLee ieéce Heb®ee³ele kesÀ meom³e~

jleueece-ce.He´.~ meele efoJemeer³e `yeeue J³eefkeÌlelJe efJekeÀeme efMeefJej' kesÀ meceeHeve meceejesn ceW ye®®eeW keÀes meefì&efHeÀkesÀì SJeb ceescesvìes osves kesÀ HeM®eeled mecetn ef®e$e ceW Deefle. Hegefueme DeOeer#ekeÀ ieesHeeue KeC[sue, yeer.Sme.Sve.Sue. kesÀ DeefOekeÀejer jekesÀMe osmeeF&, ye´.kegÀ. meefJelee, ye´.kegÀ. mebieerlee leLee Dev³e~

yeæ[ewoe-Deìueeoje~ `KegefMe³eeW Yejer Meece, He´Yeg efHelee kesÀ veece' mebieerle mebO³ee kesÀ GodIeeìve HeM®eeled GHeefmLele nQ HetefCe&cee yesve cesnlee,De©Cee yesve cesnlee cesceesefj³eue ì^mìer SJeb ®es³ejcewve, jefJeve vee³ekeÀ,HewÀkeÀuìer Dee@HeÀ Fbpeerefve³eefjbie Sce.Sme. ³egefveJeefme&ìer He´eHs esÀmej, peieoerMe iebieeveer,S®e.Dees.[er.,[ebme HejHeÀe@cme& Deeìdm& e Sce.Sme. ³egevf eJeefme&ìer, efJeefHeveYeeF& Heìsue,yeer.Heer.meer. ®es³ejcewve, ye´.kegÀ. ef®eceve, ye´.kegÀ. nbmee,ieeef³ekeÀe, ye´.kegÀ. De©Cee leLee Dev³e~

Deiemle- I, 2017

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

mJe³eb keÀes `ceQ Deelcee ntB' kesÀ YeeJe ceW eqmLele keÀjves mes ner meHeÀuelee - ieleebkeÀ mes Deeies...

PeeyegDee-ce.He´.~ ceeveveer³e cegK³eceb$eer efMeJejepe efmebn ®eewneve keÀes F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. pe³ebleer~

keÀemesieebJe-meebieueer(cene.)~ mesJeekesÀvê keÀer 21JeeR Je<e&ieebþ Hej Dee³eesepf ele keÀe³e&ke´Àce ceW efJeOee³ekeÀ pe³eblejeJe Heeìerue keÀes F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. megveerlee~ meeLe nQ ceeveJeeefOekeÀej Dee³eesie kesÀ DeO³e#e Deefveue ceeves, Jeefj<þ veslee peveeo&ve keÀekeÀe leLee ye´.kegÀ. Heocee~

meesueeHegj-cene.~ `Jeen ef]pevoieer Jeen' keÀe³e&ke´Àce keÀe GodIeeìve keÀjles ngS Hegefueme Dee³egkeÌle Sce.yeer. leebye[s, ®eWyej Dee@HeÀ keÀe@ceme& kesÀ ®es³ejcewve jepet jeþer, ceneveiejHeeefuekeÀe Dee³egkeÌle [e@. DeefJeveeMe {ekeÀCes, ye´.kegÀ. mJeeceerveeLeve, Dee³e.Sce.Sme. kesÀ mebmLeeHekeÀ DeO³e#e S.[er. peesMeer, ke=Àef<e efJeYeeie kesÀ efpeuee DeOeer#ekeÀ yeer.peer. efyejepeoej, ye´.kegÀ. meesceHe´Yee, [e@. jepeÞeer cesª, [e@. ³eMeÞeer peesie leLee ye´.kegÀ. mebieerlee~

efíboJeeæ[e-ce.He´.~ `mJe®í meceepe mJemLe meceepe' DeefYe³eeve kesÀ keÀe³e&ke´Àce ceW GHeeqmLele nQ efJeOee³ekeÀ ®eewOejer ®ebêYeeve peer, ceneHeewj keÀeblee ³eesiesMe meojbie, veiej efveiece DeO³e#e Oecexvê efceieueeveer, ye´.kegÀ. meefcelee, ye´.kegÀ. G<ee, ye´.kegÀ. meblees<e, ye´.kegÀ. ieCesMeer, ye´.kegÀ. megjsvê leLee Dev³e~

jleueece-Meeðeer veiej~ DeKeC[ DeeÞece ceW meHle efoJemeer³e ieerlee %eeve YeeieJele keÀLee kesÀ DeJemej Hej Þeer Þeer mJeeceer ef®eocyejce cenejepe peer keÀes ÞeerHeÀue YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. meefJelee~

JesªUer-cene.~ ieerlee HeeþMeeuee ceW mvesn efceueve keÀe³e&ke´Àce ceW mecyeesefOele keÀjles ngS ye´.kegÀ. mebO³ee~ ceb®eemeerve nQ ye´.kegÀ. efcevee#eer, ye´.kegÀ. ceerje, ye´.kegÀ. Heg<Hee, ye´.kegÀ. Je<ee&, ceefnuee mejHeb®e leeF& veboe jepe, He´epeue yenve leLee Dev³e ye´.kegÀ. yenveW~

yeejnJeW DeO³ee³e kesÀ Henues MueeskeÀ mes ueskeÀj DeeþJeW MueeskeÀ lekeÀ efvejekeÀej ³ee meekeÀej keÀer YeefkeÌle kesÀ yeejs ceW yeleuee³ee ie³ee nw~ pewmes keÀF& ueesie Hetíles nQ efkeÀ efvejekeÀej keÀer YeefkeÌle keÀjW ³ee meekeÀej keÀer YeefkeÌle keÀjW~ Depeg&ve keÀe Yeer ³ener meJeeue Lee efkeÀ YeieJeeve, ceQ DeeHekeÀes efvejekeÀej ªHe ceW ³eeo keÀªb ³ee meekeÀej ªHe ceW ³eeo keÀªb? YeefkeÌle keÀe DeLe& SJeb efvejekeÀej keÀer YeefkeÌle keÀe DeLe&, efvejekeÀej keÀer YeefkeÌle ceW efJeIve keÀewve mes Deeles nQ? veewJeW MueeskeÀ mes ueskeÀj yeejnJeW MueeskeÀ lekeÀ ³eLeeLe& YeefkeÌle keÀe ceeie& mHe<ì efkeÀ³ee ie³ee nw~ lesjnJeW MueeskeÀ mes ueskeÀj yeermeJeW MueeskeÀ lekeÀ YeieJeeve kesÀ efHe´³epeve kesÀ ue#eCe yelee³es ie³es nQ~ yengle íesìe mee ³en DeO³ee³e nw uesefkeÀve yengle cenlJeHetCe& nw~ Depeg&ve YeieJeeve mes He´Mve Hetílee nw efkeÀ YeieJeeve, DeeHeceW Devev³e YeefkeÌle mes ueieves Jeeues Deewj DeJ³ekeÌle keÀer GHeemevee ceW ueieves Jeeues oesveeW ceW Þes<þ keÀewve nw? DeekeÀej ªHe ceW ³eeo keÀªb ³ee DeJ³ekeÌle ªHe ceW ³eeo keÀªb, oesveeW ceW Þes<þ keÌ³ee nw? meekeÀej mJeªHe keÀer YeefkeÌle Þes<þ nw ³ee efvejekeÀej mJeªHe keÀer YeefkeÌle Þes<þ nw? YeieJeeve keÀnles nQ efkeÀ cegPeceW ceve ueiee keÀjkesÀ meoe ³eesie³egkeÌle neskeÀj HejceÞe×e mes pees cesjer GHeemevee keÀjles nQ, Jen cesjs cele ceW meyemes GÊece ³eesieer nQ~ yeæ[e jnm³e ³egkeÌle peJeeye nw YeieJeeve

keÀe~ YeieJeeve, efpemekeÀes keÀne ner ie³ee nw yege×f JeeveeW keÀer yege×f , lees Fmeereuf eS YeieJeeve peJeeye osles nQ efkeÀ ceQ pees ntB, pewmee ntB Gme mJeªHe mes ³eeo keÀjes, HejceÞe×e mes cesjer GHeemevee keÀjes, cesjs cele mes Jen meyemes GÊece ³eesieer nw~ pees ueesie DeHeveer Fbeêf ³eeW keÀes JeMe ceW keÀjkesÀ, meyekesÀ Heéfle meceYeeJe jKe keÀjkesÀ, Gme Hejce mel³e, -ye´.kegÀ. G<ee,Jeefj<þ jepe³eesie HeéfMeef#ekeÀe DeJ³ekeÌle efvejekeÀej Hej O³eeve SkeÀeie´ keÀjles nQ, Jees meYeer ueesieeW kesÀ keÀu³eeCe ceW mebueive jnkeÀj Devleleë cegPes HeéHle keÀjles nQ~ Hejbleg pees ueesie ceve keÀes Hejceelcee kesÀ DeJ³ekeÌle efvejekeÀej mJeªHe kesÀ Heéfle DeemekeÌle keÀjles nQ, GvekesÀ efueS GvekeÀe osn DeefYeceeve ner GvekesÀ Heg©<eeLe& Deewj GvekeÀer Heíeefle ceW efJeIve yevelee nw~ efvejekeÀej keÀes peye ³eeo keÀjves yewþes lees meyemes yeæ[e efJeIve pees Deelee nw Jen osn DeefYeceeve ner nw~ O³eeve keÀjves yewþes lees keÌ³ee neslee nw? keÀYeer Iegìvee oo& keÀj jne nw Deewj keÀYeerr Heerþ oo& keÀj jner nw~ lees ³es pees osn kesÀ meeLe keÀe ueieeJe nw, ³es ueieeJe nceejs efueS meyemes yeæ[e efJeIve yevelee nw~

FmeerefueS mJe³eb kesÀ ceve keÀes Fme osn kesÀ DeefYeceeve mes Yeer THej Gþe uees~ `ceQ Deelcee ntB' mJe³eb keÀes Fme YeeJe ceW efmLele keÀjes~ efHeÀj ³es osn DeefYeceeve yeeOee veneR yevesiee, efJeIve veneR yevesiee~ Heg©<eeLe& kesÀ ceeie& ceW meyemes yeæ[e efJeIve ³ener yevelee nw~ meekeÀej keÀer Hetpee keÀjves ceW lekeÀueerHeÀ veneR nesleer nw~ Þeerke=À<Ce keÀer Hetpee keÀjves ceW lekeÀueerHeÀ veneR nesleer nw~ keÌ³eeWekf eÀ Jees ceveesnejer mJeªHe keÀes meeceves osKeles nQ~ keÀYeer-keÀYeer GmeceW pewmes Kees peeles nQ~ Gme mece³e Mejerj keÀe Yeeve efJeIve veneR yevelee nw~ uesefkeÀve pewmes Hejceelcee keÀes, efvejekeÀej DeJ³ekeÌle mJeªHe keÀes ³eeo keÀjves keÀe He´³elve keÀjles nQ lees Gme efoJ³e mJeªHe keÀes ceeveme Heìue Hej efìkeÀeS jKeves ceW cesnvele ueieleer nw~ FmeefueS JeneB Hej efHeÀj osn DeefYeceeve Heg©<eeLe& kesÀ ceeie& ceW efJeIve yevelee nw~ YeieJeeve keÀnles nQ, ns Depeg&ve! let DeHeves ceve Deewj yegef× keÀes cegPeceW SkeÀeie´ keÀj~ Deiej let ceve keÀes cegPeceW SkeÀeie´ keÀjves ceW meceLe& veneR nw lees ³eesie keÀe DeY³eeme keÀjes~ yeej-yeej DeY³eeme keÀjes~ ³eefo legce ³eesie keÀe DeY³eeme Yeer ve keÀj mekeÀes lees efmeHe&À cesjs He´efle ner ³e%e keÀce& keÀjes~ Deelcee keÀe Megef×keÀjCe keÀjvee nw, ³ener ³e%e nw~ ³eefo let ³e%e keÀjves ceW Yeer DemeceLe& nw lees ceve, yegef× Deewj Fbefê³eeW keÀes JeMe ceW keÀjkesÀ mecHetCe& keÀceeX kesÀ HeÀue keÀe l³eeie keÀj Deewj Deelce efmLeefle ceW efmLele nesves keÀe DeY³eeme keÀjes~ - ke´ÀceMeë

]K³eeueeW kesÀ DeeF&ves ceW... nBmelee ngDee ceve Deewj nBmelee ngDee ®esnje ³ener me®®eer mebheefÊe nw....!! Fme hej Dee³ekeÀj efJeYeeie keÀer js[ keÀYeer veneR heæ[leer....!! efkeÀmeer ves ieewlece yeg× mes hetíe, Deehe yeæ[s nQ, efHeÀj Yeer veer®es yewþles nQ! yeg× ves yengle ner Ketyemetjle peJeeye efo³ee.. veer®es yewþves Jeeuee Fbmeeve keÀYeer efiejlee veneR~

Jejbieue-lesuebieevee~ meebmeo Hemegvegjer o³eekeÀj ieª keÀes F&MJejer³e mebosMe osves kesÀ HeM®eeled meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. He´Meebleer, ye´.kegÀ. megOeekeÀj leLee ye´.kegÀ. veeiejepe~

cegcyeF&-yeesjerJeueer~ keÀe@Heexjsì peiele kesÀ SkeÌ]peerkeÌ³egefìJme,meer.F&.Dees]pe., cewvespeme& leLee mecyebefOele ueesieeW kesÀ efueS Dee³eesefpele `ueer[jefMeHe-FieveeFì FbmeHee³ej Fu³egefcevesì' keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS megjsMe HeeC[s³e, jepesvê Meen, MebkeÀj iegHlee, ceveespe Hebgæ{erj, efnlesve Yeglee, [e@. DeeMeglees<e HeJeej Je ye´.kegÀ. efoJ³eHe´Yee~

DeesceMeeeqvle ceeref[³ee meom³elee nsleg mecHeke&À keÀjW keÀe³ee&ue³e- DeesceMeeefvle ceeref[³ee, mebHeeokeÀ- ye´.kegÀ.iebieeOej, ye´ïeekegÀceejer]pe, MeeefvleJeve, leuenìer, Heesmì yee@keÌme ve.- 5, Deeyet jes[ (jepe.)- 307510] meom³elee kesÀ efueS mecHeke&À- M - 9414006096, 9414182088, Email- omshantimedia@bkivv.org, mediabkm@gmail.com, Website- www.omshantimedia.info meom³elee MegukeÀë Yeejle - Jeeef<e&keÀ 190 ©He³es, leerve Je<e& 570 ©He³es, DeepeerJeve 4500 ©He³es ~ efJeosMe - 2500 ©He³es (Jeeef<e&keÀ) ke=ÀHe³ee meom³elee MegukeÀ ‘DeesceMeeefvle ceeref[³ee’ kesÀ veece ceveerDee@[&j ³ee yeQkeÀ [^eHeÌì (HesSyeue Sì MeeefvleJeve, Deeyet jes[) Üeje YespeW~

Deiemle- I, 2017

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

Hen®eeveW ceve keÀer DeodYegle MeefkeÌle keÀes keÀF& yeej meYeer keÀnles nQ efkeÀ cesjer neuele DeepekeÀue þerkeÀ veneR ®eue jner nw, FmekeÀe DeLe& ³ener ngDee efkeÀ FmekesÀ Henues DeeHekeÀer neuele þerkeÀ Leer~ Gme mece³e DeeHeves DeHeves GÀHej O³eeve efo³ee ³ee veneR! Deepe Gmes efHeÀj mees®ekeÀj Jener Jeeueer GÀpee& ³eefo efHeÀj mes [eueer peeS lees neuele Hegveë meeceev³e nes mekeÀleer nw~ nce meYeer efpeme neueele ceW nesles nQ, Gme neueele keÀes yeej-yeej keÀesmeles nQ, Deewj efpelevee nce keÀesmeles nQ, Glevee ner Jees neuele ]p³eeoe Kejeye nesleer ®eueer peeleer nw~ keÀesF& Yeer J³eefkeÌle peerJeve keÀes meeceev³e lejerkesÀ mes ner Megª keÀjlee nw~ Deiej Jees Demeeceev³e yeveleer pee jner nw, lees keÀneR ve keÀneR kegÀí ncemes ieueleer nes jner nw~ DeeHekeÀes peevekeÀj nwjeveer nesieer efkeÀ nceejs ceve ceW 95 He´efleMele yeeleW DeveeJeM³ekeÀ nesleer nQ Deewj Deeleer nQ~ Deye Deiej FmekeÀe SkeÀ GoenjCe keÀcH³egìj keÀes efue³ee peeS, Deewj GmekesÀ meeLe peesæ[e pee³es lees, nce keÀn mekeÀles nQ efkeÀ Deiej keÀcH³egìj ceW ]p³eeoe HeÀeFueW nQ, ³ee efHeÀj mHesme keÀce nw, lees

Jees muees ®euesiee~ Jewmes ner Deiej nceejs ceve ceW yengle meejer yeeleW ®eue jner nQ, lees FmekeÀe DeLe& ³es ngDee efkeÀ nceeje ceve muees nes ie³ee nw~ Deepe efpevekeÀes Yeer veeRo keÀer mecem³ee nw, ef[He´sMeve nw, ìWMeve nw, ³ee efHeÀj [e³eefyeìer]pe nw, GmekeÀe SkeÀ ner keÀejCe nw J³eLe& mees®evee~ nceeje keÀe³e& ceve

keÀes Gve efJe®eejeW kesÀ meeLe yeebOevee nw, efpeve efJe®eejeW mes nceW megKe efceues, Deewj DeYeer Yeer DeeHekeÀes megKe efceue jne nw, Ssmee veneR nw efkeÀ DeeHe ogëKeer nQ~ ceve keÀer pees efke´À³eeMeeruelee nw, GmekeÀes ³eefo nce SkeÀ ®ekeÌkeÀer keÀer Yeebefle ueW, efpemekesÀ Deboj iesntB keÀe oevee ³ee ®eves keÀe oevee [eueles nQ lees GmekeÀe Deeìe yeenj Deelee nw, lees GmekeÀes Keeves kesÀ yeeo nceW leekeÀle efceueleer nw, Jewmes ner Deiej nce DeHeves ceve ªHeer ®ekeÌkeÀer ceW Gve yeeleeW keÀes [eueW efpevemes nceW leekeÀle efceueleer nw, lees kegÀí efoveeW ceW ceve Yeer MeefkeÌleMeeueer nes peeSiee~ Jew%eeefvekeÀ efjme®e& keÀnlee nw, efkeÀ jele

keÀes ome yepes kesÀ yeeo nceejs ceve keÀer ieńCe keÀjves keÀer MeefkeÌle yeæ{ peeleer nw~ Gme mece³e GmekeÀes pees ieńCe keÀje efo³ee pee³es Jees GmekeÀe DeHevee nes peelee nw, Deewj ³es Heéfke´À³ee megyen Deeþ yepes lekeÀ ®eueleer nw~ DeepekeÀue keÀer Yeeieoewæ[ Yejer ef]pevoieer ceW meYeer Fme yeele mes HetCe&le³ee Debpeeve nQ efkeÀ nce keÌ³ee keÀj jns nQ~ Deye SkeÀ-SkeÀ keÀes Iej Hej peekeÀj lees ³es yeele mecePeeF& veneR pee mekeÀleer, uesefkeÀve peeie©keÀlee keÀer Leesæ[er yengle ]peªjle nw~ peeie©keÀlee Fme yeele keÀer, efkeÀ cegPes mees®evee keÌ³ee nw, mecePevee keÌ³ee nw, keÀjvee keÌ³ee nw, jnvee kewÀmes nw, Keevee kewÀmes nw Deeefo Deeefo~ ceve ®ecelkeÀej DeJeM³e keÀj mekeÀlee nw, ³eefo peerJeve meeceev³e peeie©keÀlee kesÀ meeLe efpe³ee pee³es~ nce He´sjCeeoe³eer kegÀí yeeleW ³egìîetye Hej osKe uesles nQ, JeeìdmeSHHe Hej Heæ{ uesles nQ, uesefkeÀve Gmemes HeefjJele&ve lees veneR neslee~ HeefjJele&ve FmeefueS veneR neslee, keÌ³eeWefkeÀ Fleves nue®eue ceW ceve GmekeÀes Yeer meeceev³e lejerkesÀ mes ueslee nw, Leesæ[er osj kesÀ efueS DeJes³ej neslee nw, efHeÀj Yetue peelee nw~ lees keÀjvee keÌ³ee nw, ceve keÀes yeej yeej yeej yeej ³eeo efoueevee nw efkeÀ YeeF&! Deiej legcekeÀes me®e ceW DeHeveer efJeHeoeDeeW mes ígìkeÀeje Heevee nw lees efmeHe&À Jees keÀjes pees legcnejs efueS ]peªjer nw, Jees vee keÀjes pees J³eLe& nw~ leYeer DeeHe DeHeves peerJeve keÀes meeceev³e ef]pevoieer mes yesnlej ef]pevoieer keÀer Deesj ues pee mekeÀles nQ~

Jejbieue-lesuebieevee~ cegueekeÀele kesÀ oewjeve ef[H³egìer ®eerHeÀ efceefvemìj keÀeefo³ece Þeer njer ieª keÀes F&MJejer³e meewieele YeWì keÀjles ngS ye´.kegÀ. meefJelee~ meeLe nQ ye´.kegÀ. Þeeruelee leLee ye´.kegÀ. megOeekeÀj~

HeeueveHegj-iegpe.~ Debleje&<ì^er³e ³eesie efoJeme kesÀ keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS kesÀvêer³e jep³eceb$eer nefjYeeF& ®eewOejer, ceeGCì Deeyet mes ye´.kegÀ. jepet, efJeOee³ekeÀ censMeYeeF& Heìsue, mJeeceerveeje³eCe iegªkegÀue kesÀ Meeðeer jbiemJeeceer peer leLee Dev³e~

keÀesuneHegj-cene.~ `³eewefiekeÀ Kesleer HeéfMe#eCe keÀe³e&ke´Àce' keÀe GodIeeìve keÀjles ngS meoeYeeGÀ Keesì,ke=Àef<e jep³eceb$eer, [e@. jece Ke®ex,JeeFme He´smeer[Wì,cene. ke=Àef<e efMe#eCe SJeb mebMeesOeve Heefj<eo, ye´.kegÀ. jepet,DeO³e#e,ieéce efJekeÀeme HeÝeeie,ceeGCì Deeyet, ye´.kegÀ. megveboe,je<ìêr³e meb³eespekeÀ,ieéce efJekeÀeme HeÝeeie, ye´.kegÀ. oMejLe, [e@. jeGle, [e@. met³e&JebMeer leLee Dev³e~

DeesceMeeeqvle ceeref[³ee Jeie& Hensueer-21-2017 yeveW efJepeslee ë Hensueer kesÀ keÀe@uece keÀes keÀeìkeÀj Je HesHej Hej ef®eHekeÀekeÀj 2 5 6 7 9

1 8 11

12 14

15 17 19

18 22 23 24 27 29 30

GmekesÀ meeLe GmekeÀe peJeeye efueKekeÀj nceW Fme ceeref[³ee kesÀ Heerís efueKes ngS Heles Hej YespeW~ SkeÀ Je<e& kesÀ Yeerlej Hetís ieS meYeer Hensefue³eeW ceW efpemekeÀe meyemes p³eeoe mener peJeeye nesiee GvnW efJepeeleeDeeW kesÀ efuemì ceW Meeefceue efkeÀ³ee 10 peeSiee Deewj Je<e& kesÀ Deble ceW GvnW DeekeÀ<e&keÀ F&veece efo³ee peeSiee~ FmeefueS 13 Hensueer keÀes O³eeve mes Heefæ{S, meceefPeS Deewj Yespe oerefpeS nceejs Heeme GmekeÀe 16 mener peJeeye efueKekeÀj Deewj yeefveS Jeie& Hensueer kesÀ `efJepeslee Dee@HeÀ o F&³ej'~

20 21

25 26 28

GÀHej mes veer®es 1. cegPekeÀes....osves Jeeues yeeyee cesjs (3) 2. ®euevee, DeejbYe keÀjvee, efvekeÀuevee (3) 3. nce ye®®eeW keÀes meeLe ues peeves....veJee]peer yeeyee Dee³ee nw (4) 4. DeeeqmlekeÀ ueesie YeieJeeve kesÀ Deeies....nesles nQ (5) 6. efvejnbkeÀejer yeeyee ye®®eeW keÀes....keÀjles nQ (3) 7. mJeCe&, meesvee, Heerueer Oeeleg (3) 8. yeeHe keÀer ³eeo ceW jn cee³ee....Hej peerle Heeveer nw (3) 9. meeOJeer, ®e®e& keÀer osKejsKe ceW ueieer ceefnuee (2) 12. meJesje, He´eleëkeÀeue, met³eexo³e (3) 13. efMeJe yeeyee jes]pe....DeHeves ye®®eeW mes

efceueles nQ (5) 15. Deeuem³e ceW cee³ee....ueieeleer nw (2) 16. met#ce, cevemee mesJee ceW....veneR Deeleer (4) 18. Þeer jeOes ner mJe³ebJej yeeo....Þeer ue#ceer keÀnueeleer nQ (4) 19. mJeefCe&ce ogevf e³ee ceW....ceeef[æ ³eeB He´eHle nesleer nQ (3) 21. cee³eeJeer jeJeCe keÀes efMeJe MeefkeÌle³eeW ves....nw (4) 23. yeeHeoeoe kesÀ yevee³es ie³es....Hej nceW ®euevee nw (3) 24. He´keÀeMe, GppeJeue, mJe®í (3) 25. He´Yeele, met³eexo³e keÀeue, ueeueHeve (3) 26. DeefOekeÀ, æ{sj meeje, keÀeHeÀer (3) 28. ®eej Heefn³ee Jeeuee Jeenve (2)

yeQieueesj-®eecejepeHesì~ [e@keÌìme& [s Hej Dee³eesefpele `ef[ef]peìue SkeÌme js Dee@HeÀ ueeFHeÀ' keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS [e@. %eevesvêHHee,He´smeer[Wì,Fbef[³eve cesef[keÀue SmeesefmeSMeve,yeQieueesj, [e@. G<ee, [e@. ceequuekeÀe, [e@. efJeMJeveeLe cetefle&, [e@. veeje³eCe, ye´.kegÀ. Heocee, ye´.kegÀ. ªHee leLee Dev³e He´efleeq<þle [e@keÌìme&~

Hensueer keÀer HeÀesìes keÀe@Heer ³ee Heesmì keÀe[& Hej Yespee ie³ee Hensueer keÀe peJeeye ceev³e veneR nesiee~ Hensueer keÀe peJeeye YespeW lees Gme efueHeÀeHesÀ Hej DeeHe DeHevee Yeer Hetje Helee De®íer efueKeeJeì ceW efueKeW, DeHevee ceesyeeFue vecyej Deewj nes mekesÀ lees DeHevee F&.cesue DeeF&[er Yeer efueKekeÀj YeWpeW leeefkeÀ nceW Hensueer keÀe efJepeslee ®egveves ceW keÀesF& keÀefþveeF& vee nes~

yee³eW mes oe³eW 1. mJeefCe&ce ogefve³ee ceW Deelcee³eW....nesleer nQ (5) 3. He´efleefove 8 Iebìe yeeHe keÀer ³eeo ceW jnves keÀer ....keÀjveer nw (4) 5. peien, #es$e, oj (3) 7. ....keÌuesMe efceìeDees HeeHe njes osJee (3) 9. efmej PegkeÀevee, YekeÌlepeve osJeer osJeleeDeeW keÀes....keÀjles nQ (3) 10. lespeesce³e, ®ecekeÀoej, He´keÀeMeJeeve (2) 11. efJemleej mes yeleevee, yeKeeve keÀjvee (3) 13. [tyevee, efíHe peevee, Kees peevee (2) 14. ....keÀe ³eeo H³eej Deewj vecemles (4) 17. efkeÀmeer keÀercele Hej Þeercele keÀer....veneR

keÀjveer nw (3) 18. ....Hejcele Hej veneR Þeercele Hej ®euevee nw (4) 20. Heg©<eeLe& ceW....nesvee ceevee DeHeves Yeei³e keÀes uekeÀerj ueieevee (4) 24. mJeoMe&ve....efHeÀjeles jnes (2) 26. Ieeì, efkeÀveeje, Heeì (2) 27. efoJ³e iegCeer DeelceeDeeW keÀe jnvemenve.... neslee nw (3) 28. efJekeÀceeX keÀer....mes ye®ekeÀj jnvee nw (3) 29. SkeÀ keÀæ[Jee Je=#e, Deew<eefOe³e Hesæ[ (2) 30. ®eæ{s lees ®eeKes He´sce jme efiejs lees.... - ye´.kegÀ. nefjMebkeÀj ³eeoJe,JeejeCemeer

Fvoewj-Meerleue veiej~ Debleje&<ì^er³e ³eesie effoJeme kesÀ keÀe³e&ke´Àce keÀe oerHe He´pJeefuele keÀj GodIeeìve keÀjles ngS ³eesiee®ee³e& Jeerjefmebn ³eeoJe, ye´.kegÀ. íe³ee, ye´.kegÀ. ®evêkeÀuee, Fbpeerefve³ej ceesnve Mecee&, Fbpeerefve³ej oÊee$es³e Kejs leLee Dev³e~

peyeueHegj-keÀìbiee keÀe@ueesveer(ce.He´.)~ meceepe mesJee HeÝeeie keÀer Heefj®e®ee& `mece³e keÀer HegkeÀej-cetu³eefve<þ meceepe' keÀe³e&ke´Àce keÀe GodIeeìve keÀjles ngS efJeOee³ekeÀ uee@jWme ueesyees, je<ìêr³e mJe³ebmesJekeÀ mebIe peyeueHegj kesÀ [e@keÌìj efpelesvê peeceoej, efJeMJe efnvog Heefj<eo kesÀ [e@. kewÀueeMe iegHlee, efueppele HeeHeæ[ keÀer [e³ejskeÌìj Heg<Hee yesjer, meceepe mesJee HeÝeeie Fboewj ]peesve keÀer mecevJe³ekeÀ ye´.kegÀ. meefcelee, ye´.kegÀ. efJeceuee leLee Dev³e~

10 ceveeref<e³eeW keÀer HeÀnefjmì ceW yengleeW kesÀ veece Meeefceue nQ, uesefkeÀve Gve veeceeW keÀer ®ecekeÀ efove { æ ueves kesÀ yeeo { æ ueleer ®eueer ieF&~ uesefkeÀve kegÀí Ssmes ceveeref<e Yeer ngS Fme Oejleer Hej, efpevneWves DeHeves efueS vee peerkeÀj efJeMJe mesJeeLe& peerJeve keÀes efpe³ee Deewj Ssmee efpe³ee efkeÀ peeves kesÀ yeeo Yeer GvekesÀ yeejs ceW GvekeÀer peerJeve ieeLee keÀnles cegKe veneR LekeÀles~

oeoer kesÀ yeejs ceW DeepelekeÀ keÀe pees cesje DevegYeJe keÀnlee nw, efkeÀ oeoer peer mJe³eb keÀer Gvveefle ceW Hetjs efJeMJe keÀer Gvveefle mecePeleer LeeR~ efpeme mebmLee mes oeoer pegæ[er ngF& LeeR, Gme mebmLee keÀer ceeve-ce³ee&oe keÀe mecHetCe& O³eeve oeoer peer keÀes jnlee Lee~ oeoer peer keÀnles, efkeÀ Deiej mebmLee keÀe SkeÀ J³eefkeÌle kegÀí ieuele keÀnlee nw ³ee keÀjlee nw, lees GmekesÀ íerìs mJe³eb Hej lees Heæ[les ner nQ, meeLe meeLe Hetjs mebmLee Hej Yeer Heæ[les nQ~ SkeÀ yeej oeoer peer nce meyekeÀes keÌueeme keÀje jns Les, leye GvneWves SkeÀ yeele keÀner efkeÀ pees Hejceelcee kesÀ mesJeeOeejer ye®®es nQ, pees Hejceelcee kesÀ keÀe³e& ceW DeHevee Hetje peerJeve

GHeueyOe HegmlekeWÀ

pees DeeHekesÀ peerJeve keÀes yeoue os

Deiemle- I, 2017 os ®egkesÀ nQ, GvnW DeHevee peerJeve leueJeej keÀer Oeej mecePekeÀj peervee ®eeefnS~ Deiej GmeceW FOej GOej Leesæ[e mee Yeer efnues lees legjble keÀì pee³eWies~ Jees keÀnleeR, efkeÀ nce DeeHemes SkeÀ DevegjesOe keÀjles nQ, efkeÀ ®eens kegÀí Yeer nes peeS, uesefkeÀve efpeme peerJeve keÀes DeeHeves DeHevee³ee nw, Gmes efkeÀmeer Yeer keÀercele Hej efkeÀmeer kesÀ meeLe mecePeewlee keÀjkesÀ ve<ì veneR keÀjvee nw~ nceeje peerJeve otmejeW kesÀ efueS efcemeeue leye yevesiee peye nce ogefve³ee keÀer ueeskeÀ ueepe íesæ[ Gme HejueeskeÀ keÀer ef®eblee keÀjWies~ pees Fme ueeskeÀ keÀer ef®eblee keÀjlee nw, GmekeÀes HejueeskeÀ keÀe megKe vemeerye veneR nesiee, DeLee&led Hejceelcee keÀe Deleereqvê³e megKe Gmes veneR efceue Hee³esiee~ Fme yeele keÀes mecePeves ceW nceW Leesæ[e JekeÌle ]peªj ueiee, uesefkeÀve Deye mecePe ceW Dee ie³ee efkeÀ efkeÀmeer keÀes ³eefo DeHeves peerJeve mes He´sjCee osveer nw, lees DeHevee meew He´efleMele Gme keÀe³e& ceW ueiee osvee nw~ keÌ³eeWefkeÀ ogefve³ee ceW Yeer ueesie SkeÀ íesìer veewkeÀjer uesves kesÀ efueS DeHevee meJe&mJe ueiee osles nQ, efkebÀleg ncekeÀes lees Hetjs efJeMJe Hej jep³e keÀjvee nw, lees DeHevee meyekegÀí, efveëmJeeLe& YeeJe mes PeeWkeÀ osvee nw~ keÀnvee Deemeeve nw, keÀjvee cegeqMkeÀue nw Ssmee ueesie keÀnles nQ, uesefkeÀve nceeje keÀjvee ueesieeW keÀes kegÀí keÀnves kesÀ efueS efcemeeue yeve pee³es, efkeÀ keÀce& Deiej osKevee nw lees Fve ueesieeW keÀe

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

ieefjceece³eer oeoer peer osKees~ oeoer peer keÀes osKeves kesÀ yeeo keÀce& keÀes He´wefkeÌìkeÀue ceW keÀjves keÀer He´sjCee yengle Deeleer Leer~ Megª ceW oeoer mes peye nce efceues lees GvekesÀ He´keÀcHeve nceW kegÀí Deueie keÀjves

ceeveJelee keÀes DeHeves DeeHe ceW mecesìs ngS Les~ oeoer peer efve³eefcele ªHe mes mece³e Hej nj keÀe³e& keÀes Debpeece osles Les~ GvekeÀe nj keÀce& SkeÀ Fefleneme yeve peelee Lee~

keÀer He´js Cee os ie³es~ DeYeer oeoer kesÀ SkeÀ SkeÀ keÀce& keÀer ieeLee DeHeves Jeefj<þ YeeF& yenveeW mes peye nce megveles nQ, lees nceW mecePe ceW Deelee nw efkeÀ oeoer peer lees SkeÀ mecHetCe&

SkeÀ yeej keÀer Ieìvee nw efkeÀ oeoer peer efkeÀmeer Jeer.DeeF&.Heer. mes efceue jns Les, yeele®eerle keÀj jns Les, lees GmeceW oeoer ves Gvemes Hetíe efkeÀ DeeHekeÀes ³eneB DeekeÀj kewÀmee ueiee, lees Gme

He´Mveë ceQ %eeve ceW ®eue jner ntB~ heeefjJeeeffjkeÀ leLee J³eJeneefjkeÀ neueele De®ís ve nesves kesÀ keÀejCe mecem³eeSB neJeer nes peeleer nQ, Ssmes ceW ceQ keÌ³ee keÀªB? GÊejë mebmeej ceW ³es mecem³eeSB Iej-Iej ceW yeæ{leer pee jner nQ Deewj Ssmee DeeYeeme nes jne nw efkeÀ kegÀí ner Je<e& ceW ³es ogefve³ee cesvìue ne@eqmheìue kesÀ ªhe ceW efoKeeF& osves ueiesieer~ FmekeÀe keÀejCe nw yeæ{lee heehekeÀce&, DenbkeÀej Je ¬eÀesOe, Deewj ceveg<³e kesÀ Deboj OeOekeÀleer ngF& keÀeceJeemevee~ DeehekesÀ pees ye®®es nQ, DeehekeÀes lees ³ener mel³e %eele nw efkeÀ ³es cesjs ye®®es nQ, hejbleg ³en Yeer mel³e nw efkeÀ Jes 63 pevceeW keÀe heehe-hegC³e Yeer Deheves meeLe uee³es nQ~ Gve hej keÀefue³egie keÀe Ye³eevekeÀ he´YeeJe Yeer nw~ ³eefo Deeheves Yeer Deheveer eqmLeefle efyeieeæ[ ueer lees heefjeqmLeefle³eeB Deewj Yeer efyeieæ[ peeSbieer~ ³es lees Ssmes ner nesiee pewmes yeerceej keÀes osKekeÀj [e@keÌìj Yeer yeerceej nes peeS~ FmeefueS mJe³eb keÀes mecYeeuees~ ³eefo Deehe ef®evlee Je hejsMeeefve³eeW keÀer Deeqive ceW peueleer jneR lees Jes Yeer peuekeÀj Ye<ce nes peeSbies~ Jes peueWies keÀece keÀer Deeqive ceW Je mecem³eeDeeW keÀer Deeqive ceW~ ³eeo keÀj uees-mJe-eqmLeefle Þesÿ lees heefjeqmLeefle³eeB kegÀí Yeer veneR, leLee mJe-eqmLeefle Þesÿ nesieer mJeceeve mes~ henues mJe³eb keÀes nukeÀe keÀjes....keÀewve cegPes meeLe os jne nw, yeej-yeej ³eeo keÀjes....ceve kesÀ yeesPe ye®®eeW kesÀ Yeei³e hej Je yeeyee hej íesæ[ oW~ efHeÀj oesveeW mece³e Yeespeve yeveeles ngS SkeÀ meew Deeþ yeej ³eeo keÀjes, ceQ hejceheefJe$e Deelcee ntB~ Fmemes DeehekeÀe ceve Yeer Meeble nesiee

Je Yeespeve Yeer heefJe$e nes peeSiee~ omeome efceveì leerve yeej Deheves Iej ceW yewþkeÀj keÀe@ceWì^er mes ³eesie keÀjes~ leerve ceeme lekeÀ ³es oesveeW keÀece keÀjes~ meeLe ceW SkeÀ DeJ³eÊeÀ cegjueer keÀe DeO³e³eve he´elf eefove keÀjes~ ³eeo jns-mecem³eeSB Deeves hej Dece=leJesuee Gþvee Je cegjueer megvevee íesæ[ osvee, meyemes yeæ[er ieueleer nw~

keÀes veä keÀj osles nQ, Fvemes ye®evee ®eeefnS~ pees ue#³e peerJeve ceW ueskeÀj ®eues nQ, Gme hej mechetCe& ªhe mes O³eeve nes~ heæ{eF& ceW De®ís DebkeÀ ueeves nQ, lees yeme FOej-GOej ve osKeW~ jepe³eesie ceW kegÀMeuelee heeveer nw lees Devleceg&Keer jnW, Keeve-heeve Meg× nes, ef®eÊe mejue jns, J³eLe& yeeleeW ceW jnves keÀer ©ef®e ve nes, nj yeele keÀes menpe YeeJe mes ueW Deewj meJesjs GþkeÀj ³eesieeY³eeme DeJeM³e keÀjW~ He´Mveë ceQ ceeveefmekeÀ ªHe mes keÀce]peesj nesleer pee jner ntB~ ceQ ce=l³eg mes yengle [jves ueieer ntB~ - jepe³eesieer ye.kegÀ. met³e& DekesÀueer jnvee Hemebo keÀjleer ntB~ cegPes He´Mveë cegPes ³en peevevee nw efkeÀ SkeÀeie´lee ef[He´sMeve mee nes jne nw~ ceQ otmejeW keÀes yeæ{eves kesÀ efueS efkeÀve-efkeÀve OeejCeeDeeW osKeleer ntB efkeÀ ce=l³eg lees GvekeÀer Yeer nesveer keÀer DeeJeM³ekeÀlee nw Je nceW keÌ³ee-keÌ³ee nw, Hej Jees lees yeæ[s KegMe nQ lees ceQ mees®eleer l³eeie keÀjvee ®eeefnS? ceQ SkeÀ efJeÐeeLeea ntB efkeÀ ceQ KegMe keÌ³eeW veneR jnleer? ceQ Fve ntB~ heæ{eF& Je jepe³eesie oesveeW ceW Deeies meyemes cegkeÌle jnvee ®eenleer nBt Deewj DeHeves ceve keÀes meMekeÌle yeveevee ®eenleer ntB, peevee ®eenlee ntB~ GÊejë SkeÀeie´lee yeæ{eves kesÀ efueS ceve ceW ke=ÀH³ee kegÀí Ghee³e yelee³eW? Þesÿ efJe®eejeW keÀe nesvee DeeJeM³ekeÀ nw GÊejë mebmeej ceW ceeveefmekeÀ jesie efoveeWleLee yegef× hetCe&leë mJe®í jns~Deepe efove yeæ{les pee jns nQ~ FmekeÀe keÀejCe ìer.Jeer. ®ewveume ves, DeveskeÀ ieboer he$e- kesÀJeue Jele&ceeve ner veneR, uesefkeÀve HetJe& heef$ekeÀeDeeW ves leLee efHeÀuceeW ves ceveg<³e keÀer pevceeW mes Yeer pegæ[e nw~ HetJe& kesÀ 100yegef× keÀer mJe®ílee keÀes veä keÀj efo³ee 200 Je<eeX ceW keÀF³eeW ves Ssmeer ieueefle³eeB nw~ FmeefueS efJeÐeeLeea keÀes Fvemes efpelevee keÀj ueer nQ efkeÀ GvekesÀ He´YeeJe mes Yeer ceve keÀer MeefkeÌle #eerCe Heæ[ ie³eer nw~ Jele&ceeve nes mekesÀ ye®evee ®eeefnS~ yegjs meeefLe³eeW keÀe mebie keÀjvee, yeæ{- ceW Yeer DeveskeÀ ³egJekeÀeW kesÀ ye´sve keÀeHeÀer ®eæ{keÀj GvekesÀ ceO³e yeeleW keÀjvee Je kegÀí efveye&ue nes ieS nQ Deewj Gme Hej Heæ[ves ieuele DeeoleW meerKekeÀj ³egJekeÀ SkeÀeie´lee Jeeuee efJeefYevve He´keÀej keÀe He´sMej GvnW

ceve keÀer yeeleW

YeeF& ves yeesuee efkeÀ nceW meeje kewÀcHeme Ietceves kesÀ yeeo Gme J³eefkeÌle mes efceueves keÀer F®íe ngF& pees Fme kewÀcHeme keÀe ye´.kegÀ.Devegpe,efouueer ®eerHeÀ nw~ Deye ceQ oeJes kesÀ meeLe keÀn mekeÀlee ntB efkeÀ ³eneB keÀer ieefleefJeefOe³eeB Deewj keÀe³e& Fleves De®ís keÌ³eeW ®eue jns nQ, keÌ³eeWekf eÀ DeeHe yengle De®ís nQ, DeeHekeÀer lejbieeW keÀes ceQ DevegYeJe keÀjkesÀ keÀn mekeÀlee ntB efkeÀ DeeHekesÀ HeefjJeej ceW kewÀmes efyevee kegÀí keÀns, meYeer keÀe³e& keÀes keÀjles ®eues pee jns nQ~ lees kegÀue efceuekeÀj nce ³en keÀnvee ®eenles nQ efkeÀ oeoer peer keÀe peerJeve SkeÀ He´wefkeÌìkeÀue peerJeve Lee, GvneWves meYeer keÀes efoue mes ceevee, efoue mes H³eej efkeÀ³ee, yeele-yeele ceW ner meyekeÀes efMe#ee os osles Les, Deewj ³es Yeer keÀnles efkeÀ ®eens nceeje kegÀí Yeer ®euee pee³es, uesefkeÀve nceejs ceve keÀer Meebefle veneR peeveer ®eeefnS~ Ssmeer nceejer H³eejer oeoer keÀer nceW pees Leesæ[er yengle Heeuevee efceueer, GmekesÀ DeeOeej mes nce DeHeves peerJeve keÀes meHeÀue yevee jns nQ, GvnW nceejer lejHeÀ mes Flevee megboj peerJeve yeveeves keÀer He´sjCee osves kesÀ efveefceÊe yeveves nsleg Mele Mele veceve~ Deewj Yeer keÀce]peesj yeveelee pee jne nw~ meYeer ³egJekeÀeW keÀes O³eeve jKevee ®eeefnS efkeÀ He´sMej Deewj leveeJe kesÀ keÀejCe ]p³eeoe mees®eves keÀer Deeole Deewj vesiesefìJe mees®eves keÀer Deeole GveceW ceeveefmekeÀ jesieeW keÀes pevce os jner nw~ meYeer keÀes ®eeefnS efkeÀ yengle menpe ªHe mes peerJeve keÀer ³ee$ee le³e keÀjW~ DeHeveer keÀeceveeDeeW keÀes keÀce keÀjW Deewj DeHeveer KegMeer kesÀ efueS otmejeW keÀer Deesj ve osKeW~ ³eeo jKeW efkeÀmeer Yeer ceveg<³e keÀer meYeer keÀeceveeSB HetCe& veneR nesleeR~ Fmeefue³es Gmes keÀeceveeDeeW keÀe iegueece veneR nesvee ®eeefnS~ peerJeve meyemes DeefOekeÀ cenlJeHetCe& nw, yeeleeW keÀe cenlJe yengle keÀce nw~ nceejer KegMeer Deewj Meebefle keÀe cenlJe ]p³eeoe nw~ Fmeefue³es DeeHe íesìer-íesìer yeeleeW keÀes efoceeie ceW ve jKekeÀj DeHeves peerJeve ceW KegefMe³eeB yeæ{e³eW~ jepe³eesie mes mLee³eer KegMeer HeéHle nesleer nw~ F&MJejer³e %eeve nceW peerJeve peervee efmeKeelee nw~ lees DeeHe jes]pe meJesjs Gþles ner 108 yeej efueKeW efkeÀ ceQ SkeÀ ceneve Deelcee nttB~ Fmemes DeeHekeÀes veeRo keÀe megKe HeéHle nesiee Deewj ye´sve keÀes HeefJe$e Jee³eye´sMevme HeéHle neWies~ DeeHe DeHeves ye´sve keÀes keÀYeer Yeer 10 efceveì Svepeea oW Deewj efove ceW keÀF& yeej Heeveer ®eepe& keÀjkesÀ Heer³eW~ Heeveer Fme mebkeÀuHe mes ®eepe& keÀjkesÀ Heer³eW efkeÀ ceQ Hejce HeefJe$e Deelcee ntB~ ³es keÀece DeeHe 3 ceeme lekeÀ keÀjW Deewj keÀesefMeMe keÀjW efkeÀ DeeHe DekesÀues vee jnW~ jes]pe F&MJejer³e ceneJeekeÌ³e megveW Deewj otmejeW keÀes %eeve osves keÀer mesJee ceW Yeer kegÀí mece³e ueiee³eW~ Ssmee keÀjves mes DeeHekeÀe ceve HetCe&le³ee mJemLe nes peeSiee~

Contact e-mail - bksurya8@yahoo.com

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

Deiemle- I, 2017

nj ®eer]pe nceejs Devegmeej veneR nes mekeÀleer ieleebkeÀ mess Deeies...

He´Mveë- yeenj efvekeÀues lees ì^wefHeÀkeÀ Hej Yeer lees ef®eæ{ nesleer nw~ peneb mes He´efke´À³ee Megª ngF& Deewj pewmee DeeHeves keÀne efkeÀ keÀcH³etìj Hej keÀe³e& Yeer keÀjes lees Yeer ef®eæ{ nesleer nw~ GÊejë- DeeHe keÀesF& keÀe³e& keÀjves kesÀ efueS keÀcH³etìj Hej yewþs Deewj keÀcH³etìj ®eeuet veneR nes jne nw lees nceejs ceve ceW efkeÀme He´keÀej kesÀ Lee@ì Deeles nQ efkeÀ ®eeuet keÌ³eeW veneR nes jne nw, Flevee mece³e keÌ³eeW ueie jne nw~ Deye GmekeÀes lees efpelevee mece³e ceW ®eeuet nesvee nw Jen lees Glevee mece³e uesiee ner, uesefkeÀve Gleveer osj ceW nceves keÌ³ee keÀj efo³ee? DeHeves ceeFb[ keÀes HejsMeeve keÀj efo³ee~ De®íe Deepe vesì keÀveskeÌMeve yengle muees nw~ DeeHeves SkeÀ F&cesue Yespee, Jees ie³ee ner veneR, lees nceW ³en mJeerkeÀej keÀj uesvee ®eeefnS efkeÀ nj keÀe³e& nceejs Devegmeej veneR ®euelee nw, Jen DeHeveer ner ieefle ceW ®euesiee~ He´Mveë- Deiej nceeje HeÀesve Kejeye nes peelee nw lees nce keÌ³ee keÀnles nQ efkeÀ nceeje Deepe keÀe efove ner Kejeye nes ie³ee~ GÊejë- efove lees kegÀí Yeer Kejeye veneR nw~ keÀcH³etìj Yeer DeHeveer ner mHeer[ mes ®euesiee, vesì Yeer DeHeveer ner mHeer[ mes keÀece keÀjsiee, cesjer ieeæ[er kesÀ Deeies pees ieeæ[er ®eue jner nw Jees DeHeveer ner mHeer[ mes ®euesieer, neB, ceQ GvekeÀer mHeer[ keÀes osKeles ngS iegmmes cesW Dee mekeÀleer ntB~ uesefkeÀve

mJeemL³e

Gmemes GmekeÀer mHeer[ yeæ{ veneR pee³esieer, uesefkeÀve cesjer neì& keÀer mHeer[ efveefM®ele ªHe mes yeæ{ pee³esieer Deewj Jees cesjer Svepeea keÀes ve<ì keÀjsiee~ ceeve uees keÀF& ueesieeW keÀes Deeole nesleer nw efkeÀ yee@ueHesve keÀes neLe ceW ueskeÀj ìkeÀ-ìkeÀ keÀjles jnWies~ Deye Jees GvekeÀer Deeole nw, uesefkeÀve nce megve-megve kesÀ, GmekeÀes osKe-osKe keÀj iegmmee nesles jnles nQ~ efkeÀleveeW keÀer Deeole nesleer nw efkeÀ Jees kegÀmeea Hej Deeies-Heerís, Deeies-Heerís keÀjles jnWies~ Deiej nceejer Svepeea Fleveer íesìeríesìer ®eer]peeW kesÀ efueS Ssmes ner ve<ì nes peeves ye´] kegÀ] efMeJeeveer Jeeueer nw lees nce efmLej veneR jn Hee³eWies~ Deiej Jees pees Fme lejn mes keÀj jns nQ, Deiej DeeHekeÀes Gmemes yengle ]p³eeoe lekeÀueerHeÀ nes jner nw lees DeeHe H³eej mes GvekeÀes SkeÀ yeej yeesue mekeÀles nes ³ee efHeÀj DeeHe Yeer GvekesÀ meeLe-meeLe ner ìkeÀ-ìkeÀ keÀj mekeÀles nes~ He´Mveë- ke´ÀesOe nceW Fve ®eer]peeW Hej Dee jne nw Deewj ³es keÀne peelee nw efkeÀ FmekesÀ Heerís yesefmekeÀueer keÀesF& Deewj Jepen nesleer nw efpememes Jees FefjìsMeve efvekeÀue jner nesleer nw, lees FmekesÀ

Heerís keÀewve-meer Jepen nes mekeÀleer nw? GÊejë- ]peªjer veneR nw efkeÀ FmekeÀer keÀesF& Deewj Jepen nes, keÌ³eeWekf eÀ keÀF& ueesie Jees nesles nQ efpevekeÀes nce peeveles Yeer veneR nQ, DeeHe Dee@efHeÀme ceW efkeÀmeer kesÀ meeLe yewþs nes, DeeHe ceerefìbie ceW efkeÀmeer kesÀ meeLe ceW yewþs nes, DeeHe GvekeÀes peeveles nes uesekf eÀve GvekeÀer keÀesF& ve keÀesF& Deeole, GvekeÀe keÀesF& ve keÀesF& J³eefkeÌlelJe DeeHekesÀ J³eefkeÌlelJe kesÀ meeLe cew®e veneR keÀjlee nw, efHeÀj Jees DeeHekeÀes ke´gÀ× keÀjlee jnlee nw~ pewmes nceueesie keÀe³e&Meeuee keÀjles nQ lees Heésieéce keÀer Meg©Deele ceW ner yeesue osles nQ efkeÀ DeeHe ueesie DeHeves-DeHeves ceesyeeFue keÀe mJeer®e Dee@HeÀ keÀj oW ³ee meeFueWì cees[ Hej [eue oW~ ³en lees meeOeejCe-meer yeele nw efkeÀ nj Heéis eéce kesÀ HeéjbYe ceW DeeHe Ssmee yeesueWies ner~ Fmemes ³es nes mekeÀlee nw efkeÀ keÀce mes keÀce SkeÀ ceesyeeFue veneR yepesiee~ Megª-Megª ceW peye efkeÀmeer keÀe ceesyeeFue yepelee Lee lees nce mees®eles Les efkeÀ keÌ³ee FvekeÀes mecePe ceW veneR Dee jne efkeÀ ceesyeeFue keÀe mJeer®e Dee@HeÀ jKevee nw~ Kego Yeer HejsMeeve nesles nQ Deewj otmejeW keÀes Yeer HejsMeeve keÀjles nQ~ efHeÀj ceQ keÀnleer ntB efkeÀ osKees SkeÀ keÀer Jepen mes Fleves ueesieeW keÀe O³eeve otmejer Deesj ie³ee~ ³en nceejer FefjìsMeve nw~ Deye SkeÀ yeej ngDee, oes yeej ngDee, leerve yeej ngDee ®euees ®eej yeej ngDee, Deewj nj mece³e ner Ssmee nesiee lees ceQ iegmmee nes peeleer ntB~ - ke´ÀceMeë

efJeefYevve yeerceeefj³eeW cesW lespeHeÊes kesÀ HeÀe³eos

keÀF& ueesie mecePeles nQ efkeÀ lespeheÊee efmeHe&À meypeer yeveeves kesÀ keÀece Deelee nw~ peyeefkeÀ Ssmee veneR nw~ lespeheÊee hetjer lejn mes Deew<eOeer³e iegCeeW mes Yejhetj nw~ FmeceW he´®egj cee$ee ceW Sbìer-Dee@keÌmeer[Wì, keÀe@hej, heesìew Mf e³ece, kewÀequMe³ece, mesuesevf e³ece Deewj Dee³ejve heeS peeles nQ~ ³en meYeer nceejs Mejerj keÀes meg®eeª ªhe mes ®eueeves kesÀ efueS yengle p] eªjer nQ~ Deepe nce ³eneb DeehekeÀes yeleeSbies efkeÀ lespeheÊee [e³eefyeìerp] e keÀes mener keÀjves kesÀ meeLe ner nceW Dev³e keÀF& iebYeerj yeerceeefj³eeW mes Yeer ígìkeÀeje efoueelee nw~ [e³eefyeìer]pe kesÀ efueS jeceyeeCe [e³eefyeìer]pe keÀeHeÀer no lekeÀ nceejs ueeFHeÀmìeFue mes pegæ[er yeerceejer nw~ keÀF& yeej pewvesefìkeÀ mecem³ee nesves kesÀ ®eueles Yeer ³en jesie nes peelee nw~ ³en yengle iebYeerj jesie nw, uesefkeÀve Deiej Fmemes ye®eves kesÀ efueS jes]pe íesìsíesìs keÀoce GþeSb lees Fme yeerceejer mes ígìkeÀeje hee³ee pee mekeÀlee nw~ [e³eefyeìer]pe ceW lespeheÊee SkeÀ oJeeF& keÀer lejn keÀece keÀjlee nw~ Deiej FmekeÀe Keeves ceW ³ee Gyeeue keÀj efve³eefcele mesJeve efkeÀ³ee peeS lees [e³eefyeìer]pe keÀes kebÀì^esue ceW jKee pee mekeÀlee nw~ megyen lespeheÊes kesÀ vece& vece& 5 ³ee 6 heÊeeW keÀes leesæ[ ueW (pees nukesÀ njs jbie kesÀ nesles nQ ) Deewj GmekeÀes Keeueer hesì Oeerjs Oeerjs ®eyee

ueW~ Ssmee 2 ³ee 3 cenerves keÀjles jnves mes DeehekeÀes keÀeHeÀer HeÀe³eoe nesiee~ heLejer ceW nw HeÀe³eoscebo Deefve³eefcele Deewj otef<ele Keeveheeve kesÀ ®eueles DeepekeÀue hesì ceW heLejer nesvee SkeÀ Deece mecem³ee nes ieF& nw~ Fme jesie ceW hesì ceW yengle oo& neslee nw~ heLejer mes hejsMeeve ueesieeW kesÀ efueS lespeheÊee yengle keÀece keÀer ®eer]pe nw~ FmekesÀ mesJeve mes heLejer

keÀe keÀeHeÀer no lekeÀ keÀìeJe neslee nw~ lespeheÊes keÀes Gyeeue keÀj ³ee Keeves ceW mesJeve efkeÀ³ee pee mekeÀlee nw~ veeRo keÀer keÀceer nesleer nw otj Del³eefOekeÀ leveeJe Deewj ef®eblee kesÀ ®eueles veeRo keÀer keÀceer nesvee uee]peceer nw~ SkeÀ meJex kesÀ Devegmeej pees ceefnueeSb Iej ceW jnleer nQ GvnW DeefOekeÀ leveeJe keÀer mecem³ee jnleer nw~ keÌ³eeWefkeÀ Jen Deheveer F®íeDeeW Deewj yeeleeW keÀes ]p³eeoe

Mes³ej veneR keÀj heeleer nQ~ lespeheÊes kesÀ mesJeve mes veeRo keÀer keÀceer otj nesleer nw~ jele keÀes meesves mes henues lespeheÊes kesÀ lesue keÀer kegÀí yetboeW keÀes heeveer ceW efceueekeÀj heerves mes De®íer veeRo Deeleer nw~ oo& ceW efoueeS jenle keÀF& yeej De®eevekeÀ nceejs Mejerj kesÀ DebieeW ceW oo& nesves ueielee nw~ nes mekeÀlee nw FmekeÀe keÀejCe leveeJe Deewj LekeÀeve nes~ oo& ceW jenle kesÀ efueS Yeer lespeheÊee SkeÀ keÀejiej Ghee³e nw~ FmekesÀ DeueeJee Deiej les]pe efmej oo& nes jne nes lees Yeer FmekesÀ lesue mes cemeepe keÀjvee De®íe jnlee nw~ hee®eve ef¬eÀ³ee nesleer nw og©mle Dee@efHeÀme Deewj keÀe@uespe keÀer peuoyee]peer ceW keÀF& ueesie mece³e hej megyen keÀe veeMlee veneR keÀj heeles nQ~ efpemekesÀ ®eueles GvnW yeeo ceW pees efceuelee Jees Kee uesles nQ~ Fme he´ef¬eÀ³ee keÀe meerOee Demej nceejs mJeemL³e hej heæ[lee nw~ pees ueesie DekeÌmej Ssmee keÀjles nQ GvekeÀer hee®eve ef¬eÀ³ee keÀeHeÀer keÀce]peesj nes peeleer nw~ lespeheÊes keÀe mesJeve hee®eve ef¬eÀ³ee keÀes og©mle keÀjlee nw~ hee®eve mes pegæ[er Dev³e mecem³eeDeeW ceW Yeer lespeheÊee keÀeHeÀer HeÀe³eoscebo nw~ ®ee³e ceW lespeheÊes keÀe Fmlesceeue keÀjves mes keÀype, Sefmeef[ìer Deewj cejesæ[ pewmeer mecem³eeDeeW mes jenle efceuesieer~

oeneso-iegpe.~ `J³emeve cegefkeÌle keÀe³e&ke´Àce' keÀe oerHe He´pJeefuele keÀj GodIeeìve keÀjles ngS efpeuee keÀueskeÌìj jCepeerle efmebn kegÀceej, efpeuee Deejesi³e DeefOekeÀejer [e@. pes.pes. Heb[³eeCeer, veiej He´cegKe meb³egkeÌlee yenve ceesoer, ye´.kegÀ. keÀefHeuee, efpeuee efMe#eCeeefOekeÀejer veueerve YeeF& J³eeme, ye´.kegÀ. jepesMe, iee³e$eer HeefjJeej kesÀ meb®eeuekeÀ ³eesiesMe YeeF& Hejceej leLee Dev³e~

Oecelejer-í.ie.~ SkeÀ efoJemeer³e `MeeMJele ³eewefiekeÀ Kesleer He´efMe#eCe keÀe³e&ke´Àce' ceW mecyeesefOele keÀjles ngS ye´.kegÀ. ceveer<ee,cene.~ meeLe nQ efpeuee Heb®ee³ele DeO³e#e jIegvebove meent, Jeefj<þ ke=Àef<e efJekeÀeme DeefOekeÀejer Sve.Deej. efmevne, efveëMekeÌle peve Dee³eesie DeO³e#e mejuee pewve, peveHeo Heb®ee³ele DeO³e#e jbpevee meent leLee ye´.kegÀ. meefjlee~

yeæ[ewoe-Deìueeoje~ efMe#ekeÀeW kesÀ efueS `cetu³e efMe#ee SJeb DeeO³eeeflcekeÀlee' efJe<e³e Hej Dee³eesefpele keÀe³e&ke´Àce ceW oerHe He´pJeefuele keÀjles ngS efjuee³ebme mketÀue kesÀ efHe´vmeerHeue HeÀeoj JeieeaMe, vee³eye lenmeerueoej n<e&oYeeF& þkeÌkeÀj, yeer.Heer.meer. ®es³ejcewve efJeefHeveYeeF& Heìsue, He´es. ye´.kegÀ. njerMe, ye´.kegÀ. cecelee leLee ye´.kegÀ. De©Cee~

Fboewj~ FbìjvesMeveue S³ejHeesì& Fboewj keÀer [e³ejskeÌìj yenve Dej³cee keÀes DeesceMeeeqvle ceeref[³ee keÀer mesJeeDeeW mes DeJeiele keÀjeles ngS ye´.kegÀ. JeerkeÀe leLee ye´.kegÀ. veeje³eCe~

ªje-ce.He´.~ ef$eefoJemeer³e jepe³eesie efMeefJej keÀe³e&ke´Àce ceW ye´.kegÀ. Meevlee keÀes mecceeefvele keÀjles ngS ®es³ejcewve meboerHe keÀM³eHe~ meeLe nQ ye´.kegÀ. He´erefle~

Jeebmeoe-iegpe.~ kesÀueer®ee ieebJe ceW ³et.Sme. Sie´es efme[dme Üeje Dee³eesefpele `efkeÀmeeve peeie=efle efMeefJej' ceW ye´ïeekegÀceejer]pe keÀes Deecebef$ele efkeÀ³es peeves Hej ³eewefiekeÀ Kesleer kesÀ yeejs ceW efkeÀmeeveeW keÀes peevekeÀejer osles ngS ye´.kegÀ. F&vee~ meeLe nQ meeGÀLe iegpe. DeefmemìWì jerpeveue cewvespej Oeerjsvê YeeF&, mejHeb®e efJeefHeve Heìsue, DeeieeKeeb mebmLee keÀer keÌuemìj cewvespej pe³eceleer yenve osmeeF& leLee Dev³e efJeke´sÀleeSB~

DeesDeiemlece Meeefvle ceerI,ef[2017 ³ee

Deesce Meeefvle ceeref[³ee

Deeieeceer ve³es Yeejle keÀer He´Lece Yeejleer `oeoer' ceeveJeer³e cetu³eeW mes Deesle-He´esle SkeÀ Ssmee keÀefjMceeF& J³eefkeÌlelJe efpemeves DeeO³eeeflcekeÀlee keÀer ceMeeue ueskeÀj peve-peve kesÀ Ëo³e ceW Hejceelce H³eej keÀer DeueKe peieeF&, GvnW Gve DevegYetefle³eeW mes peiee³ee pees Jes meebmeeefjkeÀ ogefve³ee ceW keÀjles jns~ mecemle mebmeej ceW efMeJe-meeiej kesÀ Heodef®evneW Hej ®eue YeeJeer ogefve³ee keÀe Peb[e YeJemeeiej ceW HeBÀmes ngS ueesieeW kesÀ efoueeW Hej ieeæ[e Deewj keÀne Gþes, peeiees, efHeÀj ve ©keÀes, keÌ³eeWefkeÀ mJeefCe&ce meJesje...Dee ner jne nw... Ssmee keÀn SkeÀ MJesle Jem$eOeeefjCeer ves Meebefleotle yeve Meebefle keÀe Hej®ece meejs ieueesye Hej uenje³ee, Deepe Yeer Jes nce meyekesÀ ceO³e DeHeveer GvneR MegYe DeeMeeDeeW kesÀ meeLe peerJeble DeefYeve³e keÀj jner nQ~

He´peeefHelee ye´ïeekegÀceejer F&MJejer³e efJeMJe efJeÐeeue³e SkeÀ DeeO³eeeqlcekeÀ Mew#eefCekeÀ mebmLeeve], efpemekeÀer mLeeHevee mJe³eb efvejekeÀej Hejceelcee Üeje meved 1936ceW ngF&~

veejer ceW efJeÐeceeve MeefkeÌle keÀes DeeO³eeeflcekeÀlee Üeje Hegvepee&ie=le efkeÀ³ee pee³es lees Jen meceepe ceW ceneve ke´Àeefvle keÀer veeef³ekeÀe yeve mekeÀleer nw~ DeO³eelce He´%ee jepe³eeseif eveer oeoer He´keÀeMeceefCe peer, SkeÀ Ssmeer efJeot<eer meMekeÌle veejer keÀe veece nw efpevneWves efme× efkeÀ³ee efkeÀ veejer MeefkeÌle-mJeªHee nw~ GvneWves DeHeves vesle=lJe ceW Yeejle Deewj efJeMJe kesÀ ueieYeie 137 osMeeW kesÀ ueeKeeW YeeF&-yenveeW kesÀ peerJeve ceW DeodYegle HeefjJele&ve ueekeÀj efJeMJe mesJee kesÀ efueS He´sefjle efkeÀ³ee~ GvneWves Meeefvle, mel³elee, mecejmelee, meodYeeJevee, DeeeflcekeÀ ¢ef<ì, Jeelmeu³e, keÀªCee pewmes peerJeve cetu³eeW keÀes Hejceelce efMe#ee Deewj efJeMJeeme mes megmeefppele efkeÀ³ee~

efoJ³elee keÀer cetefle& Devev³e Deelcee keÀe Heg$eer jcee osJeer 14 Je<e& keÀer le©Ce kesÀ mebkesÀle HeéjbYe mes ner efceue ie³es Les~ pevce meved 1 petve 1922 ceW nwojeyeeo DeJemLee ceW Fme mebmLee kesÀ mebmLeeHekeÀ GvneR kesÀ DevegªHe ³ener jcee osJeer efmevOe(HeeefkeÀmleeve) DeeO³eeeflcekeÀ %eeve ceW ngDee~ Jen keÀer HeéefHle Hej ye®eHeve mes ner efoJ³e He´keÀeMeceefCe DeeYee mes keÀnueeF¥~ DeeueesefkeÀle LeeR~ jlveHeÝee oeoer meved 1937 ceW He´keÀeMeceefCe ves efJeMJe kesÀ DeHeveer yeeu³eeJemLee Heeuevenej, meyekesÀ mes ner mJe-HeefjJele&ve mes efJeMJe HeefjJele&ve HejceefHelee Hejceelcee keÀer mebkeÀuHevee kesÀ efMeJe ves nerjs meeLe Fme mebmLeeve peJeenjele kesÀ keÀer DeeO³eeeflcekeÀ Heéfleef<þle J³eeHeejer meb³egkeÌle je<ì^mebIe kesÀ lelkeÀeefueve pevejue meske´sÀìdjer [e@. HejJes]pe o kegÀuej oeoer ke´Àeefvle ceW DeHeves oeoe uesKejepe keÀes He´keÀeMeceefCe keÀes Heerme ces[ue Heóeve keÀj mecceeefvele keÀjles ngS~ DeeHe keÀes He´peeefHelee Hejceelcee kesÀ mel³e mJeªHe SJeb YeeJeer veF& ogefve³ee keÀe kesÀ mebHeke&À ceW Dee³eer~ jcee osJeer kesÀ ye´ïee yeeyee kesÀ meccegKe HetCe& ªHe mes Oeje Hej ngF& ceneve Deelcee DeueewefkeÀkeÀ mee#eelkeÀej keÀje³ee~ otjoMeea SJeb YeefJe<³e JekeÌlee ueewefkeÀkeÀ F&MJejer³e keÀe³e& ceW meceefHe&le keÀj efo³ee~ nwojeyeeo kesÀ megHeéfme× p³eesefle<eer keÀer efHelee keÀes DeHeveer Heg$eer kesÀ YeeJeer peerJeve DeHeveer efvece&ue, kegÀMeeie´ yegef× Deewj DeJeleefjle

mel³elee keÀer Hen®eeve kesÀ keÀejCe ye´ïeekegÀceejer mebieþve ceW He´sjCee Deewj GoenjCecetle& yeveeR~ FvekeÀer DeueewefkeÀkeÀ MeefkeÌle keÀes Hen®eevekeÀj He´peeefHelee ye´ïee ves íesìer Dee³eg keÀer oeoer He´keÀeMeceefCe leLee Dev³e kegÀceeefj³eeW Deewj ceeleeDeeW keÀe mebieþve yeveekeÀj DeHevee meyekegÀí F&MJejer³e keÀe³e& ceW meceefHe&le efkeÀ³ee~ leye mes oeoer He´keÀeMeceefCe Fme mebmLee ceW SkeÀ DeeoMe& ye´ïeekegÀceejer leLee mebmLee keÀer mLeeHevee-mlecYe kesÀ ªHe ceW DeeO³eeeflcekeÀ %eeve Deewj jepe³eesie keÀes He´mlegle keÀjves ceW SkeÀ DevegHece He´js Ceeñeesle yeveeR~ mebmLeeve ceW meceefHe&le nesves kesÀ yeeo kegÀí ner mece³e ceW GvneWves mJe³eb keÀes SkeÀ kegÀMeue, lespeefmJeveer, leerJe´ieeceer Heg©<eeLeea kesÀ ªHe ceW He´mlegle efkeÀ³ee Deewj ceeveJeer³e cetu³eeW mes megmeefppele He´keÀeMe mlecYe yeve keÀj GYejeR~

RNI NO RAJHN/2000/721, POSTAL REGD. RJ/SIROHI/9623/15-17, Posting at Shantivan-307510 (Abu Road) Licensed to post without prepayment RJ/WR/WPP/003/2015-17, Posting on 12TH TO 14TH and 22ND TO 24TH each month, published on 13th July 2017

mebHeeokeÀë ye´.kegÀ.iebieeOej, He´keÀeMekeÀë ye´.kegÀ.keÀ©Cee Üeje ye´ïeekegÀceejer]pe ceeref[³ee He´Yeeie (Deej.F&.Deej.SHeÀ) kesÀ efueS He´keÀeefMele SJeb [er.yeer.efHe´bì mee@u³etMevme pe³eHegj mes cegefêle~