1/
/2
Summary Dorota Szubierajska, curator of the rose collection at the University of Warsaw Botanic Garden, presents the a short overview of rose varieties bred and found in Poland, from the first documented Polish rose called ‘Księżna Izabela Czartoryska’ (1908) to the latest rose novelties from Polish breeders. The article contains the list of all 61 varieties of Polish (Roses of Polish Origin, p. 4). Stanisław Żyła, an internationally renowned hybridizer and rose grower, has created 15 varieties of these flowers. Here he personally discusses 10 selected ones (Roses of My Breeding, p. 7). Marian Sołtys, author and expert on roses, presents a short history of the creation of hybrid teas (Hybrid Teas, p. 9). Jacek Kondratowicz, breeder and collector of hybrid teas, discusses briefly some of the roses from his collection (Beautiful, Fragrant, and Resistant Hybrid Teas, p. 15). Hybrid teas are usually associated with full and elegant flowers, but that is only a part of this group of roses. There is also quite a large number of single hybrids. Some of them are discussed and pictured in the two following articles. Małgorzata Kralka, owner of the National Rose Collection, describes three of them: ‘Mrs. Oakley Fisher’, ‘Sophisticate’ and ‘Flamingo’ (Unusual Hybrid Teas, p. 20). Stephen Hoy, rosarian, musician and lecturer, goes back in time to Belle Époque to remember a great British hybridizer W. E. B. Archer and his outstanding creations: ‘Dainty Bess’, ‘Bonnie Jean’ and ‘Ellen Willmott’. Stephen Hoy believes that those long commercially successful single hybrid teas will hold a special place in the hearts of many rosarians for the years to come. (p. 22; the text is a translation of an article published in the periodical “Singularly Beautiful Roses”: A Man and His Women: Affairs of the Heart). Łukasz Rojewski, president of the Polish Rose Society, breeder and hybridizer, writes about the genetic aspects of rose breeding. He describes a genetic snowball effect which came about because for the last 200 years the same parenting plants and their descendants have been used in the breeding of new varieties. Since the 1980s, varieties have been selected for resistance to fungal diseases, but unfortunately not for frost resistance. The solution may be new breeding lines based on botanical roses. In his breeding work the author strives to obtain repeat-flowering, healthy and frost-resistant roses for the difficult climate of Poland (Genetic Burden, p. 24). The two following articles present highly winter-hardy rugosa hybrids. Rugosa roses do not always enjoy a big interest. However, their fertility, high resistance to diseases and the fact that they bear valuable fruit should encourage rose lovers to grow this group of roses. Janina Chodun, owner of the “Rosarium” rose nursery, attempts to show the diversity of rugosa roses and their multiple applications (Abundance of Rugosa Roses, p. 29). Toril Linnerud continues the topic of rugosa roses in the article Beautiful Hybrids of Rugosa Rose, p. 32; reprint from “Norwegian Rose Magazine”). The national rose associations of the Nordic countries award the Rose of the Year title to those roses that can thrive the best in the harsh climate of northern Europe. Thanks to our friends at the Danish Rose Society we present the descriptions of varieties recently awarded the Rose of the Year title in Denmark, Norway, Finland and Iceland (Northern Roses, p. 34). Bożena Matysiak, professor at the Institute of Horticulture in Skierniewice, presents the history of damask roses. This group of roses played a very important role in the history of roses. Unlike many other historical varieties, they still enjoy great interest of breeders because of their exceptional scent and use in the production of high quality raw materials for the cosmetics and food industry (The History and Evolution of Damask Roses, p. 36). Ewa Jarmulak, author and collector of roses, describes several popular varieties of damask roses (Selected Damask Roses, p. 38). Dorota Szubierajska (see above) talks about the rose collection in the Warsaw Botanical Garden (Rosarium at the Warsaw Botanical Garden, p. 42). Teresa Marciszuk, editor-in-chief of the bulletin “Róże”, describes the history and the present of the rose garden in Chorzów. It was designed in the modernist style of the 1960’s. The rosary is not a collection for scientific purposes, but rather a recreational park for the public. It is worth noting that the roses there are grown exclusively in an ecological way. Even though the garden still impresses with its grandeur, it requires an overhaul, because not all its features have passed the test of time, e.g. concrete beds for roses (Rose Garden in Chorzów, p. 47). Jacek Kondratowicz (see above) tells the story of his garden, which is comprised of an old mini park from over 70 years ago and a newer section devoted exclusively to roses. Most of them make up a unique and ever-growing collection of tea hybrids, some very old and rare. The author presents some of the most valuable varieties and talks about his personal approach to the roses he owns (Garden Among the Fields, p. 49). Małgorzata Kralka (see above) describes the gardens at Hever Castle, with particular focus on the roses that grow there. She writes that she could fully appreciate hybrid teas there because they thrive in the mild English climate (Rose Garden at Hever Castle, p. 52). Kate Christensen chose three Danish rose gardens which exemplify three different styles and rose garden philosophy. They are: Bangsbo Botanical Garden, Haegraphical Gardens in Kolding and Rosenhaven – the Rose Garden in Mariager (Three Danish Rose Gardens, p. 55). Marzena Jeleniewska-Jankowska, author and international judge of roses, describes the beginnings of gardens devoted to roses. The article discusses the famous Malmaison gardens, established by Joséphine de Beauharnais, the wife of emperor Napoleon I, and the gardens designed by Humphry Repton (Garden Dedicated to the Rose, p. 57). Bożena Matysiak (see above) shows how to propagate roses. The author describes the basic methods of propagation, that can be used by beginners, such as stem cuttings and suckers. She also writes about the professional methods of propagation, such as grafting and in vitro culture (Rose Propagation using Vegetative Methods, p. 60). Małgorzata Kralka (see above) shows some useful insects which are natural enemies of aphids. They are the members of the families Syrphidae, Chrysopidae and Coccinellidae. The author details the appearance of those insects at various stages of their life and their preferred environments. She also advises how to encourage those helpful insects to inhabit our gardens (Enemies of Aphids, p. 63). Adam T. Wojdyła, professor at the Institute of Horticulture in Skierniewice, discusses symptoms of the black spot disease and practical advice in the fight against it (Black Spot Blight Threat in Growing Roses Outdoors, p. 68). Jacek Kondratowicz (see above) advises how to prune hybrid tea roses (Prunning Hybrid Teas, p. 70). Kutno – city of roses, SPECIAL EDITION (p. 81 - 116), presents the city - its rose tradition, roses in public spaces and its rose events. The National Rose Show 2018 which took place at the 44th Kutno Rose Festival held from 7th to 9th September in Kutno Cultural Centre. On this special occasion the city in the centre of Poland draws rose enthusiasts from the whole country and from abroad. The event is the city’s calling card. The Kutno Rose festival is at the moment the largest event of its kind in Poland, a recognised brand and the longest standing cyclical city event in central Poland. The 2018 National Rose Show gathered over 350 rose exhibits as well as tens of floristic arrangements.
Jacek Kondratowicz i Zofia Marciszuk
reklama
f o t. A . P i e t r u s i a k
d o d at e k s p e c j a l n y
o g ó l n o p o l s k a w y s tawa r ó ż 2018
Materiał reklamowy przygotowany na zlecenie Urzędu Miasta w Kutnie Redakcja: Weronika Lenarczyk, Jarosław Makowski Projekt graficzny, redakcja techniczna, dtp: ZAZA Projekt Materiały fotograficzne udostępnił: Urząd Miasta Kutno i Kutnowski Dom Kultury
f o t. A . P i e t r u s i a k
Kutno rozkwita
Zbigniew Burzyński
Prezydent Miasta Kutno Kutno najczęściej kojarzy się z dworcem kolejowym i jest to skojarzenie w pełni uzasadnione. W końcu jest to miasto usytuowane w samym centrum Polski i dzięki temu jest ważnym krajowym i europejskim węzłem komunikacyjnym. Coraz częściej kojarzymy się też z różami - a to dzięki temu, że od kilku lat zwróciliśmy się znów ku naszej różanej tradycji. Położenie Kutna stało się jedną z przyczyn gospodarczego rozwoju miasta. Niewątpliwie staliśmy się miastem biznesowych możliwości. Powstała Kutnowska Strefa Przemysłowa, w skład której wchodzi Kutnowski Park Agro-Przemysłowy oraz Podstrefa Kutno Łódzkiej Strefy Ekonomicznej. W chwili obecnej w Kutnowskiej Strefie Przemysłowej pracuje ponad 8000 osób i to między innymi dzięki niej Kutno wypada najlepiej w województwie pod względem liczby pracujących na 1000 mieszkańców. Poza dworcem kolejowym Kutno ponownie zaczyna być kojarzone z różami. Ponownie, ponieważ wracamy po latach do naszej różanej tradycji poprzez budowanie marki Kutno – miasto róż. Nasze miasto zawdzięcza swój różany charakter m.in. wieloletniej pracy Arona i Karola Eizyków oraz Henryka i Bolesława Wituszyńskich – uznanych hodowców. Róża w okolicach Kutna pojawiła się na początku XX wieku, w jednym z najlepszych w Polsce gospodarstw ogrodniczych. W latach 60. i 70. nie tylko w Polsce, ale i na świecie ogrody rozkwitały różami naszych hodowców. W 1975 roku odbył się I Kutnowski Jarmark Różany, który wpłynął na dalszy rozwój naszej różanej tradycji. Z biegiem lat, pełnych wyzwań gospodarczych i politycznych, doszło do wielu zmian, ale nadal pielęgnowaniem tradycji różanej zajmuje się Kutnowski Dom Kultury. Od ponad 40 lat organizuje on wystawy róż, stanowiące główny element największego w Polsce wydarzenia kulturalno-rozrywkowego o tematyce
/ 84
różanej, czyli Święta Róży. Każda kolejna edycja przyciąga coraz większą liczbę odwiedzających, zachwyconych bogatym programem i rozmachem święta królowej kwiatów. Fakt ten cieszy, ale i zobowiązuje do ciągłego rozwoju różanego przedsięwzięcia, poprzez nawiązywanie współpracy z nowymi partnerami. Impreza w obecnym kształcie nie byłaby możliwa bez pomocy hodowców róż, twórców wystaw, florystów i sponsorów. Święto Róży to pierwsze i największe różane przedsięwzięcie realizowane przez Kutnowski Dom Kultury. Na przestrzeni ostatnich lat w kulturalnym kalendarzu Kutna pojawiły się kolejne imprezy i projekty. Chociażby Piknik wśród róż, Różana Rodzina i akcje angażujące mieszkańców we współtworzenie obrazu Kutna – miasta róż, czyli „Kutnowskie róże w obiektywie” oraz „WyRóżnij się”. W Kutnie przybywa róż w przestrzeni miejskiej, przydomowych ogródkach i w kolejnych projektach Urzędu Miasta i Kutnowskiego Domu Kultury. Na przestrzeni ostatnich kilku lat wprowadziliśmy charakterystyczny różany System Informacji Miejskiej, który wciąż rozwijamy, podobnie jak inne projekty (nie tylko różane). Przed nami kolejne wyzwania – modernizacja Pałacu Saskiego, Placu Wolności, Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej oraz jubileuszowa 45. edycja Święta Róży. Z całą pewnością przyniosą one wiele radości i satysfakcji mieszkańcom Kutna i gościom. Serdecznie zapraszamy do Kutna – miasta róż!
f o t. A . P i e t r u s i a k
RÓ Ż ANE
RA B ATY
W P arku T raugutta i P arku W iosny L ud ó w mo ż emy pod z iwia ć r ó ż e na ciekawych rabatach . N ajpi ę kniejs z ym odmianom r ó ż towar z ys z ą inne rośliny takie jak : lawenda , kocimi ę tka , buks z pan .
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k 85 /
pomnik boles ł awa witus z y ń skiego park traugutta , kutno fot . A . P ietrusiak
początki Teresa Mosingiewicz
organizatorka Święta Róży w latach 1990 - 2013
Tradycje upraw róż w rejonie Kutna sięgają początków XX wieku. W POLSCE ISTNIAŁY WTEDY trzy duże handlowe szkółki róż – w Poznaniu Piotra Skrzypczaka, w Łodzi Franciszka Wiznera i w Kutnie braci Eizyków. Aron i Karol Eizykowie założyli gospodarstwo ogrodnicze w Adamowicach koło Kutna w 1912 roku. Uchodziło ono za najlepszy zakład produkujący róże w Polsce. W 1938 roku swoją pierwszą firmę ogrodniczą w Koserzu założył Bolesław Wituszyński, a w okolicach Krośniewic Mieczysław Albiński. Po wojnie Aron Eizyk wrócił do Adamowic, a więc róże znów zakwitły pod Kutnem. Rozwijały się też firmy ogrodnicze Mieczysława Albińskiego w Bardzinku i braci Henryka i Bolesława Wituszyńskich w Kutnie. W 1960 roku Bolesław Wituszyński otrzymał swój pierwszy medal Złota Róża i stał się wielkim autorytetem w uprawie i hodowli królewskich kwiatów. Wyhodował cztery własne odmiany, zdobywał laury na ogólnopolskich i międzynarodowych wystawach róż, współpracował z największymi europejskimi hodowcami. Kutno w latach 60. rozkwitało różami. Wokół miasta wiele hektarów pól zajmowały szkółki róż, dużo ulic z inicjatywy pana Bolesława obsadzanych było różami. Wreszcie przyszedł czas na wystawy róż. Ambicją kutnowskich hodowców, panów / 86
Mieczysława Albińskiego, Henryka i Bolesława Wituszyńskich i Arona Eizyka było, by pokazać swój dorobek i podzielić się swoimi dokonaniami z mieszkańcami miasta. Dzięki energii i aktywności społecznej pana Bolesława i jego syna Leszka, w 1965 roku odbyła się pierwsza w Kutnie wystawa róż w Klubie Międzyspółdzielnianym „Na górce”. Wkrótce rolę pielęgnowania różanej pasji przejął Kutnowski Dom Kultury, organizując w 1975 roku I Kutnowski Jarmark Różany. Wystawa róż jest najważniejszym elementem tego projektu organizowanego do dziś, od 1990 roku pod nazwą Święto Róży. Pasją różaną można się zarazić, a na pewno trzeba ją kultywować, pielęgnować, tak jak róże, które są wymagające, ale odpłacają za troskę barwą, zapachem, zniewalającym pięknem. Kutno czuje się zobowiązane podtrzymywać tradycję różaną, nadać jej nowy, zgodny z duchem czasu styl. Stąd hasło promocyjne miasta Kutno – miasto róż.
B oles ł aw W itus z y ń ski ( 1 9 1 2 – 1 9 9 1 ) wyhodowa ł c z tery odmiany r ó ż , z kt ó rych tr z y wes z ł y do rejestru .
P o wojnie r ó ż any ro z kwit miasta pr z ypad ł na lata 6 0 . , kiedy to s z k ó ł ki B oles ł awa W itus z y ń skiego otac z a ł y ca ł e miasto , uchod z ą c z a najwi ę ks z e w P olsce , a on sam z ac z ą ł z dobywa ć mi ę d z ynarodowe medale i nagrody ora z hodowa ć w ł asne odmiany r ó ż , staj ą c si ę tym samym jednym z najwi ę ks z ych w P olsce i E uropie r ó ż anych autorytet ó w .
Wyhodowana w 1969, a wpisana do rejestru w 1977 roku róża KOPERNIK®, jest cielisto-różowym mutantem wielkokwiatowej odmiany Carina. Jej kwiaty mają kolor pastelowo-różowy, przechodzący we wrzosowaty.
RÓŻA MARYLKA® wyhodowana w 1967, a wpisana do rejestru w 1972 roku, jako czerwony mutant miniaturowej odmiany Dorotte. Bolesław Wituszyński nadał jej imię swojej córki.
f o t. w. l e n a r c z y k
f o t. J . M a k o w s k i
Wyhodowana w 1965 roku RÓŻA KUTNO®, to jasnoróżowy mutant karłowej odmiany Margo Koster. Kwiaty tworzą małe bukiety, a delikatne pąki przypominają bladoróżowe pompony. Krzew mierzy około 60 cm. Liście są jasnozielone i błyszczące.
f o t. J . M a k o w s k i
f o t. J . M a k o w s k i
f o t. z a r c h i w u m r o d z i n n e g o W i t u s z y ń s k i c h i P i o t r a J ó ź w i a k a
LADY KUTNO to róża rabatowa, wyhodowana w 2013 roku przez firmę Kordes, pod nazwą Schöne vom see®. Z okazji 40. Jubileuszu Święta Róży w 2014 roku, największy niemiecki hodowca róż podarował tą odmianę naszemu miastu. Ta morelowo-pomarańczowa róża charakteryzuje się wyjątkową zdrowotnością i długim kwitnieniem, które trwa od maja do późnej jesieni. 87 /
f o t. A . P i e t r u s i a k
Kutno miasto Róże w naszym mieście obecne są niemal wszędzie. Ozdabiają skwerki, ronda, pasy zieleni, tereny kutnowskich instytucji, a także liczne przydomowe ogródki naszych mieszkańców. W samej tylko przestrzeni publicznej od wiosny do późnej jesieni kwitnie aż 50.000 krzewów, które podziwiać można między innymi w Parku Traugutta i Parku Wiosny Ludów, na rondach: Solidarności, Pileckiego czy Róż oraz na ulicach 1 Maja, Jana Pawła II czy na Placu Piłsudskiego. Różanych krzewów jest jednak w naszym mieście dużo więcej – a to za sprawą ogródków i ogrodów mieszkańców Kutna, którzy pielęgnując swoje róże, pielęgnują naszą miejską tradycję.
/ 88
WNASZYM MIE Ś CIE RÓŻE SĄ O B ECNE NIEMAL WSZ Ę DZIE
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
W p r z e s t r z e n i m i a s ta s a d z o n e s ą r ó ż e p o c h o d z ą c e z na jlepszych różanych szkółek w Polsce
89 /
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. M . T o m c z a k f o t. r . G r z e l a k f o t. M . T o m c z a k
n a s k w e r a c h i r a b ata c h m o ż e m y s p o t k a ć o d m i a n y r ó ż o d p o r n e n a c h o r o b y, z i m o t r w a ł e i w y m a g a j ą c e m i n i m a l n e j p i e l ę g n a c j i . n a jp i ę k n i e j w k u t n i e k w i t n ą : a n g e l a ® , j a z z ® , m a r at h o n ®, s ta d t r o m ®, l a d y k u t n o ®, c h e r r y l a d y ®
/ 90
f o t. A . P i e t r u s i a k f o t. r . G r z e l a k
R a b at y r ó ż a n e w Pa r k u W i o s n y L u d ó w oraz na rondzie solidarności w Kutnie
91 /
f o t. A . P i e t r u s i a k
święto miasta Zb ig n ie w Wdow i a k
zastępca prezydeta Miasta Kutno
Nie ma róży bez Kutna, nie ma Kutna bez róży Każde miasto ma swoją specyfikę, charakterystyczny klimat, dającą się zdefiniować odrębność. Krótko mówiąc, każde miasto posiada genius loci czyli ducha miejsca. Ta opiekuńcza siła sprawia, że dana przestrzeń jest jedyna w swoim rodzaju. Uchwycenie tej specyfiki i opisanie jej, ma bardzo duże znaczenie dla poczucia lokalnej tożsamości mieszkańców, którzy dzięki temu mogą odnotować swą przynależność do określonego miejsca. Jest to zatem szalenie ważne dla integracji społeczności miasta. Najłatwiej można tę specyfikę sprowadzić do jednego elementu – np. Bolesławiec – miasto ceramiki, albo symbolu: Gdańsk – miasto wolności. / 92
W przypadku Kutna tym elementem stała się róża – symbol prosty, klarowny, ale też elegancki, który nawiązuje bezpośrednio do tradycji i historii miasta. Wybór ten nie padł jednak pochopnie, poprzedziły go wnikliwe prace i dyskusje. W 2011 prezydent Z. Burzyński powołał zespół, który przy współpracy z agencją Albert Lumberjacker miał zdefiniować i opisać specyfikę Kutna- to co je wyróżnia na tle innych miast, jego historię, pozytywne skojarzenia mieszkańców. Wynikiem tej współpracy stało się opracowanie strategii marki Kutno miasto róż. Od momentu powstania tego dokumentu Kutno zyskało jasno określony wyróżnik, inspirację do tworzenia
f o t. A . P i e t r u s i a k
organizację tego typu wydarzeń. Dziś Święto Róży to wyjątkowy wrześniowy weekend, na który co roku czekają nie tylko mieszkańcy miasta ale też ich rodziny, które bardzo chętnie odwiedzają nasze miasto właśnie w tym terminie. W trakcie trzech dni odbywa się tradycyjny Jarmark Różany oraz największy w regionie Lunapark. Grają dwie sceny koncertowe, a w Parku Traugutta, na Plenerowych Targach Różanych, można kupić sadzonki róż od najlepszych szkółkarzy. Nie brakuje też warsztatów florystycznych i animacji dla dzieci. Natomiast miłośnicy róż z całej Polski, którzy coraz chętniej odwiedzają Kutno, mogą poszerzać swoją wiedzę i zawierać nowe znajomości na Konferencji Różanej. Niewątpliwym atutem imprezy, a zarazem elementem promocji jest także postać Królowej Róż, wybierana spośród mieszkanek Kutna- wszak każde tego typu święto potrzebuje odpowiedniej symboliki. Królowa Róż sprawdza się znakomicie, bo to ona faktycznie króluje wśród uczestników Święta Róży, jest jego symbolem, a spotkanie z nią jest czymś radosnym zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Nadal oczywiście organizatorzy, a zwłaszcza Kutnowski Dom Kultury, najwięcej uwagi skupiają na rozwoju Wystawy Róż, bo to w końcu najpiękniejszy, najbardziej tradycyjny
f o t. A . P i e t r u s i a k
nowych projektów. Różana idea stała się impulsem do kolejnych inicjatyw, których pomysłodawcami i realizatorami są mieszkańcy miasta. To współuczestnictwo zdecydowanie potwierdza zasadność obranego kursu, który początkowo budził pewne wątpliwości. Zazwyczaj przy wprowadzaniu strategii marki miast, wszelkie decyzje okazują się być dyskusyjne, budzą skrajne emocje. Tak też było w przypadku Kutna - miasta róż. Nasi oponenci pukali się w czoło pytając: „A gdzie te róże”? Odpowiedź: „Jasne, że dziś w Kutnie i okolicach brakuje już hodowców, ale to nie znaczy, że nie mamy prawa do tytułu miasta róż. A co z naszą 100-letnią tradycją uprawy i hodowli róż oraz 40-letnim doświadczeniem w organizacji Święta Róży?” Święto Róży to najdłużej organizowane wydarzenie miejskie w regionie oraz obecnie jedna z największych różanych imprez w kraju. Z roku na rok urzeka różnorodnością i rozmachem, rośnie też liczba odwiedzających. Początkowo skupiało się wokół Wystawy Róż w Kutnowskim Domu Kultury oraz koncertów na małej scenie w parku miejskim. 10 lat temu postanowiliśmy rozszerzyć formułę Święta Róży aby stało się świętem całego miasta i wizytówką Kutna na zewnątrz. Uczestnicząc w samorządowej Grupie Wymiany Doświadczeń Związku Miast Polskich mogliśmy obserwować
93 /
ze współpracy Kutnowskiego Domu Kultury z Polskim Towarzystwem Różanym, dzięki czemu możemy liczyć na najlepsze róże w Polsce. Kolejny etap to rozwój działań florystycznych, tak aby aranżacje różane znalazły się w przestrzeni miejskiej. Mamy w tej kwestii dobre wzorce z innych różanych miejsc Europy. Już teraz wspólnie z Kutnowskim Domem Kultury realizujemy również takie projekty jak Różana Rodzina czy Piknik wśród Róż oraz akcje „Wyróżnij się” i „Kutnowskie Róże w Obiektywie”, czyli mniejsze niż Święto Róży, ale powiązane tematycznie akcje i wydarzenia. Mam nadzieję, a nawet jestem przekonany, że dzięki tym wszystkim elementom – wydarzeniom, imprezom, akcjom oraz dzięki naszym mieszkańcom, nasze miasto również posiada swój niepowtarzalny genius loci.
f o t . P. T o m a s z e w s k i
a zatem najważniejszy element wydarzenia. I to właśnie różany wymiar Święta Róży będzie decydował o jego pozycji. Idea różanego miasta spowodowała, że przez ostatnie kilka lat w przestrzeni miejskiej pojawiło się kilkadziesiąt tysięcy różanych krzewów – na rondach, placach i ulicach. Bardzo nas cieszy również widoczny wzrost zainteresowania różami wśród samych mieszkańców, którzy uprawiają je w swoich ogródkach czy na działkach. A to oznacza, że Kutno - miasto róż to nie tyle hasło przyjęte przez władze miasta, co przez jego mieszkańców. To inspiruje do kolejnych działań. Jednym z naszych czołowych projektów jest obecnie utworzenie Rozarium. W ciągu najbliższych dwóch lat będziemy mogli pochwalić się jednym z większych ogrodów różanych w Polsce. Zależy nam też, aby w współtworzeniu różanego Kutna i w Święcie Róży uczestniczyła jak największa liczba hodowców róż z całej Polski, dlatego cieszymy się
/ 94
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. t. K u l a
W t r a kc i e ś w i ę ta r ó ż y w ł a d z e n a d m i a s t e m przejmuje mieszkanka kutna, wyłoniona w castingu. n a z d ję c i u p o w y ż e j k r ó l o w a r ó ż 2 0 1 8 - j u l i a k a ź m i e r c z a k w t o wa r z y s t w i e k r ó l o w yc h p o p r z e d n i c h e d yc j i ś w i ę ta r ó ż y
f o t. t. K u l a f o t. M . T o m c z a k
j a r m a r k r Ăł Ĺź a n y i n a j w i Ä™ k s z y w r e g i o n i e l u n a pa r k
95 /
Weronika Lenarczyk zastępca dyrektora Kutnowskiego Domu Kultury i koordynator wystawy róż ogrodowych / 96
f o t. T. C i e s i e l s k i
Święt o Róży, Kutno 2018
f o t. T. C i e s i e l s k i
w y s tawa r ó ż o g r o d o w yc h , 2018
f o t. A . P i e t r u s i a k
W trakcie 44. Święta Róży, w Kutnowskim Domu Kultury (KDK) odbyła się Ogólnopolska Wystawa Róż (OWR), którą odwiedziło prawie 10.000 osób z Polski i zagranicy. To szczególne wydarzenie mogło się odbyć dzięki ścisłej współpracy KDK z nowopowstałym Polskim Towarzystwem Różanym (PTR), które kontynuując wieloletnią tradycję swojego poprzednika, Polskiego Towarzystwa Miłośników Róż (1958-1999), wsparło Kutno różaną wiedzą i zapewniło obecność wybitnych specjalistów z Polski i zagranicy. Pierwsza duża wystawa kwiatowa, z gigantyczną ekspozycją róż, odbyła się w 1888 r., w Łazienkach Królewskich. Wydarzenie miało charakter jednorazowy, ale od roku 1958, wraz z powstaniem PTMR, wystawa odbywała się już niemal każdego roku, aż do 1999 r. Teraz PTR postanowiło powrócić do tej tradycji i wybrało do tego niewątpliwie najlepsze z możliwych miejsc – Kutno. Miasto, w którym od 1975 roku w Kutnowskim Domu Kultury odbywają się wystawy róż w ramach kilkudniowej imprezy pod nazwą Święto Róży. Towarzystwu ten wybór wydawał się naturalny. Zdaniem Prezesa PTR Łukasza Rojewskiego: „Szczególnie ważny jest fakt, że w Kutnie różana tradycja ma głębokie korzenie, niemal wszyscy mieszkańcy są tu zaangażowani w jej pielęgnację, znają ją i są z niej dumni. Dodatkowo całość różanych działań wspiera aktywnie Urząd Miasta Kutno stwarzając przyjazne warunki do współpracy dla amatorów i profesjonalistów.” Kutnowski Dom Kultury organizuje wystawy róż nieprzerwanie od 44 lat. Najpierw były to tradycyjne wystawy róż gruntowych eksponowanych w wazonach, których główną siłą napędową był Pan Bolesław Wituszyński, kutnowski hodowca róż, skupiający wokół siebie producentów z Kutna i okolic. Później, gdy lokalna produkcja róż zmniejszała się, dołączyła, bardzo dziś dla nas ważna, część florystyczna. Przez ostatnie lata pracowaliśmy nad tym aby na wystawie róż ogrodowych prezentowali swoje kwiaty najlepsi producenci róż z całej Polski. Udało nam się nawiązać współpracę z kilkunastoma czołowymi szkółkami, dzięki czemu to przedsięwzięcie ma teraz wymiar ogólnopolski. Od kilku lat na kutnowskich wystawach prezentują swoje róże producenci z okolic Końskowoli: Bożena Zięba i Justyna Marek oraz nasz najwierniajszy różany przyjaciel, Tadeusz Pałka. Ponadto szkółkarze z Wielkopolski – RosaĆwik Andrzeja Ćwika, Rosarium Państwa Chodunów, szkółka róż Państwa Baranowskich oraz gospodarstwo ogrodnicze Marcelego Ciesielskiego. Co roku dołączają nowi, zachęceni profesjonalizmem organizacyjnym i możliwością prezentacji swoich kwiatów na największym w Polsce wydarzeniu o tematyce różanej. Charakterystycznym i ważnym elementem kutnowskiej wystawy są aranżacje florystyczne. Od samego początku za tę część odpowiada jej kierownik artystyczny Agnieszka Dąbrowska Walczak. To ona każdego roku wymyśla temat i motyw przewodni wystawy, choć dziś jest to już nie tylko temat wystawy, ale całej kampanii promocyjnej i stylistyki, w której utrzymywana jest każda kolejna edycja Święta Róży. W 2018 r. tematem wystawy było hasło „Róża jest Kobietą”, które zaistniało w kampanii reklamowej realizowanej przez artystę fotografa Tomasza Tołłoczko. Gwiazdą fotosów była tegoroczna Królowa Róż – Julia Kaźmierczak, towarzyszyły jej szlachetne odmiany róż – Chopin®, Hommage à Barbara®, Bordeaux®, Lady Kutno®, Out of Rosenheim®, Störtebecker®. Kutnowska wystawa nie byłaby tak spektakularna, gdyby nie wieloletnia współpraca z najlepszymi polskimi florystami,
97 /
florystów pod wodzą Beaty Płoszaj z Olsztyna oraz prężna załoga doświadczonych pracowników KDK, która w pocie czoła układała setki kompozycji dbając o kondycję kwiatów, prawidłową ekspozycję w grupach konkursowych oraz aranżację przestrzeni wystawy. Na ułożenie wszystkich bukietów cały zespół miał jedynie 12 godzin, by o godzinie 19.30 drzwi wystawy mogły otworzyć się przed pierwszymi zwiedzającymi. Wszystkie dostarczone odmiany zostały opatrzone etykietami zawierającymi nazwę odmiany, hodowcę i producenta, o których poprawność dbali specjaliści z PTR - Ewa Jarmulak i Ewa Tretiakov. Po oficjalnym otwarciu, komisja konkursowa złożona ze specjalistów z PTR w składzie: przewodniczący – Wioletta Pisarska, wiceprzewodnicząca – Justyna Gryz, członkowie – Ewa Ostrówka, Bernadetta Piegat rozpoczęła intensywną pracę. Róże oceniano w 5 klasach: wielokwiatowe, wielkokwiatowe, retro, pnące i inne oraz miniatury. W tych samych klasach oceniane były róże zgłoszone do Amatorskiego Konkursu Różanego o Złotą Różę, który odbył się w dniu 8 września 2018 r. Zaprezentowano 58 eksponatów – pojedyncze kwiaty róż ale także kompozycje w wazonach i filiżankach. Zwycięzcom obu konkursów wręczono statuetki Złotej, Srebrnej i Brązowej Róży wykonane przez firmę Odlewnia Kutno Sp. z o.o. Łącznie na Ogólnopolskiej Wystawie Róż w Kutnie mogliśmy podziwiać ponad 350 eksponatów różanych. Kolejna Wystawa Róż w Kutnie odbędzie się w trakcie 45. Święta Róży w dniach 6-8 września 2019 roku.
f o t. T. C i e s i e l s k i
na czele z Anną Nizińską i Klubem Florystów Polskich. Dzięki temu wszystkie róże, które do nas trafiają, mają zapewnioną odpowiednią opiekę, a my możemy podziwiać artystyczne aranżacje florystyczne, wykonywane na mistrzowskim poziomie. Wystawie co roku towarzyszą liczne warsztaty i pokazy florystyczne dla dzieci i dorosłych a całość otwiera pokaz strojów stworzonych przez mistrzów florystyki z materiału roślinnego. Charakterystyczną cechą kutnowskiej wystawy różanej jest wyjątkowe połączenie prezentacji róż gruntowych w klasycznych kompozycjach z misternie zaprojektowanymi i pieczołowicie wykonanymi aranżacjami florystycznymi. Kutno słynie też z Konkursu Publiczności na Najpiękniejszą Różę, w którym od lat o głosy odwiedzających rywalizują wszystkie róże prezentowane na wystawie. W 2018 r. w ramach OWR, dzięki współpracy z PTR, zorganizowane zostały dwa dodatkowe konkursy na wzór Rose Show, popularnych między innymi w Australii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy Wielkiej Brytanii. Profesjonalny Konkurs Różany o Złotą Różę zgromadził 286 bukietów, które zaprezentowało 15 producentów róż z całej Polski. Ponadto na wystawie mogliśmy podziwiać autorskie kreacje różane Łukasza Rojewskiego – hodowcy róż, który zaprezentował 6 nowych odmian. Owoce róż zagościły na wystawie dzięki Ewie Jarmulak, Janinie Chodun i Marcelemu Ciesielskiemu. Producenci róż z Gminy Łask zaprezentowali 10 odmian róż w „angielskich pudełkach”. W piątek rano, 7 września, róże z pól z całej Polski przyjechały do Kutna, gdzie powitała je kilkunastoosobowa grupa
/ 98
f o t. r . G r z e l a k
f o t. r . G r z e l a k
Ś w i ę t o R ó ż y 2018 p r z y c i ą g n ę ł o o g ó l n o p o l s k i e m e d i a d o K u t n a . Z M a j ą P o p i e l a r s k ą r o z m aw i a D y r e k t o r K u t n o w s k i e g o D o m u K u lt u r y R a d o s ł aw R o j e w s k i o r a z K r ó l o wa R ó ż 2018, J u l i a K a ź m i e r c z a k .
f o t. A . P i e t r u s i a k
U r o c z y s t e o t wa r c i e O g ó l n o p o l s k i e j W y s taw y R ó ż w K u t n o w s k i m D o m u K u lt u r y
99 /
Srebrna Róża róża: Hansestadt Rostock ®, hodowca: Tantau 2010 producent: M. Sobieszek - 85 pkt
f o t. T. C i e s i e l s k i
Brązowa Róża róża: Dinky®, hodowca: Lens 2002 producent: Rosarium - 84 pkt
f o t. T. C i e s i e l s k i
Złota Róża róża: Chippendale®, hodowca: Tantau 2005 producent: M. i P. Zakiewicz – 89 pkt
f o t. T. C i e s i e l s k i
f o t. K . O l ę n c k i
Pr o f e sj o na lny Ko nk u rs Róża n y, Świę to r óży, K utn o 20 18
f o t. A . P i e t r u s i a k
Konkurs publicz ności
na Najpiękniejszą Różę ogrodową Ogólnopolskiej Wystawy Róż Kutno 2018
f o t. K . O l ę n c k i
Róża: Parole ® hodowca: W. Kordes’ SÖhne 2001 producent: B. Zięba
/ 100
Brązowa Róża Tomasz Wypyszyński - 70 pkt.
f o t. r . G r z e l a k
Srebrna Róża Anna Szpakowska - 76 pkt.
f o t. r . G r z e l a k
f o t. r . G r z e l a k
Złota Róża Katarzyna Wojtczak – 85 pkt.
f o t. T. C i e s i e l s k i
f o t. T. C i e s i e l s k i
f o t. T. C i e s i e l s k i
a m at o rski Ko nk u rs Róża n y, Świę to r óży, K utn o 20 18
101 /
f o t. T. C i e s i e l s k i
Kobieta jest różą. Róża jest królową. Róża jest kobietą. Agnieszka Dąbrowska - Walczak kierownik artystyczny wystawy róż Kutnowski Dom Kultury / 102
Kobieta jest jak róża, ma w sobie dziwny czar, co zmysły nam odurza i wzbudza w sercu żar. Kobieta jest jak róża, co zdobi cały świat. Maleńka, czy też duża, zostawia w sercu ślad Mieczysław Fogg
temat, idea. To ona dodatkowo wzmacnia ładunek emocji. Nastraja, skłania do refleksji, poszukiwania odniesień, związków. Inspiracje – jeśli tylko umiemy je dostrzec – są na wyciągnięcie ręki. Tak jest i tym razem! Rok 2018 sejm ustanowił Rokiem Praw Kobiet, by w ten sposób uczcić 100. rocznicę przyznania Polkom praw wyborczych i oddać hołd pierwszym parlamentarzystkom. Kobiety: piękne i silne, kochające i walczące. Delikatne jak kwiat i ostre jak kolce. Kobiety jak róże, niby do siebie podobne, a każda jednak inna. I choć mężczyźni rządzą światem, to zmieniają go kobiety. Im wszystkim zadedykowaliśmy tegoroczną wystawę. Święto Róży 2018 stało się Świętem Kobiet.
f o t. T. C i e s i e l s k i
f o t. T. T o ł ł o c z k o
Dla Kutnowskiego Domu Kultury, organizatora wystaw różanych, najważniejsze są róże. Symbolizują doskonałość i nieskończoność. To z miłości do nich, z pasją ogrodnika i entuzjazmem popularyzatora, od 44. lat organizujemy ich święto. Zmieniają się jego twórcy, scenografia, mody. Każda kolejna wystawa jest inna. Za sprawą producentów róż przybywa nowych odmian. Oczarowują nas kolorami i zapachami. Oglądamy je zachwyceni i zdobywamy praktyczną wiedzę o ich uprawie i pielęgnacji. Za sprawą florystów poznajemy najnowsze trendy i niezwykłe rośliny. Podziwiamy kwiatowe rzeźby i aranżacje, doceniając kreatywność i talent ich twórców. Tradycją wystaw różanych w Kutnowskim Domu Kultury, stało się już, że kwiatom towarzyszy myśl przewodnia,
103 /
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
AranĹźacje florystyczne
/ 104
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
Wa r s z tat y f l o r y s t yc z n e d l a d z i e c i i d o r o s Å‚ yc h
105 /
f o t. . R . G r z e l a k
Róże w Polsce i Europie
czyli Konferencja Różana w międzynarodowym towarzystwie
/ 106
Najważniejszym, finalnym punktem Konferencji było ogłoszenie wyników profesjonalnego Konkursu Różanego, w którym producenci z całej Polski walczyli o Złotą Różę. Na wszystkich prelegentów i uczestników konferencji czekał pyszny różany poczęstunek, w postaci tart, babeczek, eklerek oraz różanego tortu od firmy Wasiakowie. Organizatorami konferencji było Polskie Towarzystwo Różane i Kutnowski Dom Kultury.
f o t. K . O l ę n c k i
Kolejna Konferencja Różana w Kutnie odbędzie się w dniu 7 września podczas 45. Święta Róży 2019 roku.
konferencja różana gromadzi miłośników róż z całej polski
f o t. K . O l ę n c k i
Konferencja Różana to dość młody, ale bardzo prężnie rozwijający się element kutnowskiego Święta Róży. To wspaniała przestrzeń dla wszystkich zajmujących się różami na gruncie zawodowym – przez udział w wydarzeniu można poszerzyć swoją różaną wiedzę, wymienić opinie i nawiązać nowe kontakty. Wydarzenie odbyło się 8 września, a dzięki gościom z zagranicy miało charakter międzynarodowy. Konferencję w Centrum Teatru Muzyki i Tańca otworzyła Weronika Lenarczyk, zastępca dyrektora KDK. Po powitaniu przez nią prelegentów głos zabrał prezydent Kutna Zbigniew Burzyński, który razem z tegoroczną Królową Róż, Julią Kaźmierczak, oficjalnie rozpoczął konferencję. Jako pierwszy wystąpił Łukasz Rojewski, prezes Polskiego Towarzystwa Różanego współorganizującego tegoroczną Ogólnopolską Wystawę Róż w Kutnowskim Domu Kultury. Opowiedział on o historii polskich wystaw różanych oraz historii polskich odmian i polskiej hodowli, a także misji i planach rozwoju Polskiego Towarzystwa Różanego. Następnie prof. Bożena Matysiak zaprezentowała 5 sylwetek honorowych członków Polskiego Towarzystwa Różanego: obecnego na konferencji Lucjana Kurowskiego, a także Stanisława Żyłę, Marcelego Ciesielskiego, Jerzego Hetmana i Zygmunta Wituszyńskiego. Lucjan Kurowski odebrał z rąk prezesa Polskiego Towarzystwa Różanego i Weroniki Lenarczyk tytuł honorowego członka PTR. W dalszej części głos zabrała Dorota Szubierajska, kurator działu roślin ozdobnych i rosarium w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Opowiedziała ona między innymi o ogrodzie różanym, będącym częścią Ogrodu Botanicznego oraz o polskich odmianach róż, takich jak: Mazowsze, Chopin, Venrosa, Veneda, Merkury, Alicja, Nawojka, Kutno czy Kopernik. W drugiej części, głos zabrała Wiceprezydent Światowej Federacji Towarzystw Różanych – Breda Bavdaz Copi ze Słowenii, która opowiedziała o światowej Konferencji Różanej w Kopenhadze. Profesor z zachwytem wypowiadała się na temat różanego Kutna, wyrażając również chęć dalszej współpracy z naszym miastem. Kolejnym punktem programu była prezentacja Sekretarza Słoweńskiego Towarzystwa Różanego, Matjaza Mastnaka, poświęcona rozarium Wilczy Potok na Słowenii. Uczestnicy konferencji mogli posłuchać o atrakcjach arboretum - przede wszystkim o jego różanym ogrodzie, gdzie – miła informacja – rosną róże wyhodowane w Polsce, między innymi róża Chopin czy Veneda. Kolejny zagraniczny gość, Arnau Garcia Ferrer z Hiszpańskiego Towarzystwa Różanego, opowiedział o międzynarodowych ogrodach różanych w Barcelonie i Madrycie. Prelegent z Hiszpanii był pod wielkim wrażeniem różanego Kutna. W swoim wystąpieniu opowiedział o parkach Barcelony i Madrytu, między innymi o parku Cervantesa oraz o rosnących w nich różach, a także o odbywających się tam konkursach różanych.
w swoich ogrodach i ogródkach. Na Targach można kupić także inne rośliny ogrodowe, gadżety ogrodnicze oraz ręcznie robioną biżuterię, kosmetyki i wiele innych różanych produktów. Niezaprzeczalnym atutem wydarzenia jest jego otoczenie – Park Traugutta, w którym możemy podziwiać ponad 100 odmian róż gruntowych. Nie brakuje także warsztatów tematycznych, w tym fotograficznych i florystycznych. A o rodzinną atmosferę dbają animatorzy. Przez całe dwa dni do dyspozycji gości są zielone trawniki w Parku Traugutta, gdzie na majowe lenistwo wśród róż zapraszamy całe rodziny z dziećmi.
f o t. A . P i e t r u s i a k
Kolejna, trzecia już edycja Pikniku wśród Róż, odbędzie się 25-26 maja 2019 roku.
f o t. A . P i e t r u s i a k
PIKNIK WŚRÓD RÓŻ to wydarzenie zainicjowane przez Kutnowski Dom Kultury w maju 2017. Jest ono przedsmakiem i wstępem do wrześniowego Święta Róży. W ostatni weekend maja zapraszamy do Kutna, by wspólnie świętować Dzień Matki i cieszyć się pięknem róż na samym początku sezonu kwitnienia. Piknik wśród róż to rodzinne wydarzenie o bogatym programie pełnym atrakcji dla wszystkich grup wiekowych. Swobodna atmosfera sprzyja spotkaniom, wspólnej zabawie, a jednocześnie pozwala rozwijać różaną społeczność Kutna – miasta róż. Unikatowym elementem pikniku są Plenerowe Targi Różane, na których swoje róże prezentują najlepsi szkółkarze z całej Polski. Wśród tysięcy sadzonek odwiedzający mogą wybrać ulubione i cieszyć się nimi
f o t. A . P i e t r u s i a k
piknik wśród
107 / f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. O k i e m m a m y
RODZINA
Liliana urbańczyk - wójcik pomysłodawca i koordynator projektu Różana Rodzina Wydział Kultury, Promocji i Rozwoju Miasta Kutno Różana Rodzina to, w skali ogólnopolskiej, projekt unikatowy, dedykowany urodzonym i zameldowanym w Kutnie najmłodszym mieszkańcom miasta. Projekt ten jest doskonałym uzupełnieniem kutnowskiej polityki prorodzinnej. Buduje i przywiązuje mieszkańców Kutna do różanej marki już od najmłodszego wieku. Projektem tym wyrażamy radość z narodzin nowych mieszkańców ich
dołączenia do grona kutnian, z nadzieją, że polubią swoje miasto i będą w nim żyć, rozwijać je i zmieniać się wraz z nim. Inicjatywę tę wspierają kutnowskie firmy, które oferują swoje usługi lub zniżki na asortyment dedykowany najmłodszym. Podczas uroczystej gali, na którą imiennie zapraszane są kutnowskie maluszki, otrzymują one upominki, które zawierają kutnowskie produkty.
f o t. Ł . S t a s i a k
W yj ąt ko w y p r o j e k t d l a n a j m ł o d s z yc h . Podczas uroczystej gali maluchy i ich rodziny otrzymują u p o m i n k i z a w i e r a j ą c e k u t n o w s k i e p r o d u k t y.
/ 108
Z d ję c i a k u t n o w s k i c h m i ł o ś n i k ó w r ó ż
w obiektywie
f o t. A . P i e t r u s i a k
„Kutnowskie róże w obiektywie”, zrzeszająca wszystkich wielbicieli róż w naszym mieście. Każdy może w niej udostępniać zdjęcia róż z własnych ogródków, lub tych które ozdabiają nasze miasto na skwerkach czy rondach.
f o t. A . P i e t r u s i a k
Nasi mieszkańcy bardzo aktywnie angażują się w tworzenie różanego miasta. To między innymi dzięki nim budujemy nasz wizerunek. Jedną ze społecznych akcji angażujących mieszkańców jest założona na serwisie facebook grupa
f o t. A . P i e t r u s i a k
Kutnowskie
109 /
Akcja „WyRÓŻnij się!”, zainicjowana przez Kutnowski Dom Kultury w czerwcu 2017 roku, to przedsięwzięcie o charakterze społecznym, angażujące naszych mieszkańców w tworzenie różanego miasta. W ramach akcji, wszyscy ci, którzy posiadają róże w swoich ogrodach i ogródkach, mogą się nimi oficjalnie pochwalić - galeria profesjonalnych, wykonanych przez naszych
pa n i h a l i n a k a s p r o w i c z
fotografów zdjęć kutnowskich pasjonatów wraz z efektem ich różanej uprawy, dostępna jest na profilu facebook oraz na stronie Święta Róży i z dnia na dzień coraz bardziej rośnie. Projekt od samego początku cieszył się dużym zainteresowaniem i aktywnością użytkowników, dzięki czemu wiemy, że mieszkańcy Kutna chętnie angażują się w tworzenie wizerunku różanego miasta.
/ 110
Uwielbiam zapach róż. Mam w swoim ogrodzie różę pnąca - różową. Kiedy ścinam ją i wkładam do wazonu przepięknie pachnie w całym domu. Mam też różę żółtą i pąsową, a marzy mi się herbaciana – kiedyś taką miałam, ale niestety zmarzła. Ja od zawsze kochałam kwiaty - czy to w domu, czy w ogrodzie, a róże pokochałam jakieś 10 lat temu. Mam ich w tej chwili osiem, w tym dwie pnące. Jest wiele pięknych i dostojnych kwiatów, jak choćby lilie, ale róża jest wśród nich rzeczywiście wyjątkowa. Przepięknie wygląda teraz Kutno, każdy jeden skwerek obsadzony pięknie wyeksponowanymi różami, myślę, że dla wielbicieli tych cudnych kwiatów to naprawdę wspaniałe – i dla oka, i dla nosa, bo ich zapach czuć wszędzie.
f o t. M . O g ł o s z k a
f o t. M . O g ł o s z k a
Halina Kasprowicz:
f o t. M . O g ł o s z k a
f o t. M . O g ł o s z k a
AKCJA "WyRÓŻnij się!"
f o t . P. T o m a s z e w s k i
f o t . P. T o m a s z e w s k i
Miłością do róż i innych kwiatów zaraziła mnie moja serdeczna koleżanka Betty. Róże od zawsze królowały w ogrodach naszych babć oraz w parkach i skwerach, ponieważ swoim pięknem potrafią oczarować każdego. Najbardziej cenię je za ich urok, delikatność i zapach. Za to, że kilkakrotnie powtarzają kwitnienie i są ozdobą ogrodu przez cały sezon. Coraz więcej nowych gatunków róż jest bardzo odporna na choroby i nasze warunki klimatyczne, co ułatwia ich pielęgnację. Róże odpłacają się nam za troskę swoim niepowtarzalnym pięknem. Jeśli chodzi o pielęgnację, to najważniejsze jest słoneczne i przewiewne miejsce w ogrodzie oraz odpowiednia pielęgnacja: nawożenie, podlewanie, przycinanie i kopcowanie na zimę. Dodatkowo trzeba pamiętać o systematycznym usuwaniu przekwitłych kwiatostanów. Dzięki tym prostym zabiegom róże oczarują nas swoim obfitym kwitnieniem. W moim ogrodzie króluje biała róża wielkokwiatowa Chopin. To pierwszy kwiat, który zasadziłam i od którego rozpoczęła się moja miłość do ogrodu. Z gatunków wielkokwiatowych pięknie prezentuje się czerwona Ingrid Bergman – faworytka mojego męża. Róże są jak kobiety – do twarzy im w każdym kolorze, dlatego też posiadam fioletową: Indigolettę i Novalis, w odcieniach różu – Cindirellę, Jasminę, malinową różę nostalgiczną Ascot oraz śnieżnobiałą Iceberg Climbing. Pięknie prezentują się również w towarzystwie innych kwiatów, zwłaszcza lawendy.
f o t . P. T o m a s z e w s k i
AGNIESZKA CZAJKOWSKA:
Nigdy nie zamierzałam hodować róż, ale kiedy 14 lat temu przeprowadziłam się do nowego domu, moja przyjaciółka podarowała mi pierwsze krzaki róż pnących i tak się zaczęło. Dziś są to właściwie najpiękniejsze róże jakie posiadam. Wyjątkowość róż polega głównie na tym, że mają piękne kwiaty, często o niezwykłym zapachu, długo utrzymujące się na krzewach. Kiedy rozkwita cały krzew dają piorunujący efekt. W moim ogrodzie mam przede wszystkim róże pnące i rabatowe. Taką najładniejszą, którą ostatnio zakupiłam, jest pnąca róża Nostalgia, która zajmuje właściwie całą ścianę domu. Kwiat tej róży jest wielokolorowy, biało-różowy, lekko wpadający w czerwień, bo w zależności od tego jakie jest nasłonecznienie, te barwy się zmieniają, więc wygląda to bardzo efektownie. Bardzo lubię pod nią przesiadywać, mam tam ławeczkę. Róż z roku na rok w moim ogrodzie przybywa, bo to jednak taka pasja która wciąga. Tym bardziej cieszę się, że dzięki temu mogę jeszcze bardziej utożsamiać się z różanym miastem, w którym mieszkam.
f o t . P. T o m a s z e w s k i
f o t . P. T o m a s z e w s k i
ELŻBIETA CYKOWSKA:
111 /
EMILIA ŻEBERKIEWICZ:
f o t . P. T o m a s z e w s k i
f o t . P. T o m a s z e w s k i
Moja pasja do tych pięknych i wdzięcznych roślin oparta jest na naszej lokalnej tradycji uprawy róż. Róże pięknie prezentują się w ogrodzie i są jego niekwestionowaną ozdobą. W odróżnieniu od innych kwiatów są bardzo trwałe, mało wymagające i powtarzają kwitnienie, a dopełnieniem wielu ich zalet jest urzekający zapach. W naszym ogrodzie znalazły miejsce wyłącznie nowe, zdrowe i odporne odmiany róż. Dzięki temu są one bardzo łatwe w uprawie i nie wymagają szczególnej pielęgnacji. Fakt ten pozwala cieszyć się nimi bez stosowania środków ochrony roślin. Aby cieszyć się obfitością kwitnienia, różnorodnością kolorów, kształtów i zapachów zdecydowaliśmy się na posadzenie wielu odmian między innymi: Amadeus, Parole, Bad Birnbach, Cinderella, Gärtnerfreude i Rosanna. Niewątpliwie moją najbardziej ulubioną różą jest pnąca odmiana Amadeus. Umiejscowiona na pergoli przy wejściu na posesję wita wszystkich domowników i gości, którzy pod nią przechodzą.
/ 112
Róże są przede wszystkim pasją mojej żony, ale ja pomagam jej przy ich pielęgnacji i też bardzo je lubię. W różach wyjątkowe jest to, że kwitną od czerwca do późnego września, przynajmniej u nas tak jest. To je na pewno odróżnia od innych kwiatów. Dzięki temu cały czas coś w tym naszym ogródku się dzieje, jest bardzo kolorowo. Na pielęgnację róż nie ma jakiś wyjątkowych sposobów. Wiaderko gnojówki na wiosnę, rozcieńczamy je wodą, lejemy pod krzaki i wystarczy. Żadnych dodatkowych, sztucznych nawozów. Żona od czasu do czasu robi tylko opryski, bo wiadomo – mszyca i liście więdną. W swoim ogródku, przy bloku w którym mieszkamy, mamy bardzo różne róże, sporo z nich dostaliśmy od miasta. Są to głównie róże niskopienne, wielokwiatowe, takie typowe róże ogrodowe. Teraz obserwuję jedną, żółtą, bardzo ostatnio podskoczyła, myślę że ma jakieś 2 metry. Żona bardzo lubi róże pąsowe, mocno czerwone, ale też białe i żółte i głównie takie mamy w naszym ogródku. Myślę, że jeśli mieszka się i żyje w mieście róż, to trzeba mieć róże. A przynajmniej by wypadało.
f o t . P. T o m a s z e w s k i
f o t . P. T o m a s z e w s k i
ROMAN LABES:
kutnowskie ROZARIUM
Jac ek Bo c z k a ja
zastępca prezydenta Miasta Kutno
ZIELONA OŚ MIASTA - REKREACJA, EDUKACJA I WYPOCZYNEK WŚRÓD RÓŻ Podoba się Państwu idea różanego Kutna? Bez wątpienia tak! Jednak każdy projekt musi mieć coś, co go wyróżnia. Spytacie co będzie takim wyróżnikiem w naszym mieście? Odpowiedź jest prosta: Rozarium. To jeden z najważniejszych elementów rekreacyjno – turystycznego projektu „Zielona Oś Miasta”. Na powierzchni ponad 1 hektara powstanie unikatowa kolekcja róż, od róż rabatowych, poprzez wielokwiatowe, dzikie, historyczne, wielkokwiatowe, po pnące, rozściełające się na pergolach. Będą one kwitły wśród
wielu gatunków roślin towarzyszących, podkreślających różane piękno. Dobór odmian będzie taki, aby kwitnienie trwało przez jak najdłuższy czas sezonu wegetacyjnego – od wiosny- do późnej jesieni. Swoje miejsce znajdą w nim również odmiany wyhodowane przez Bolesława Wituszyńskiego, najbardziej znanego kutnowskiego hodowcę róż. Rozarium ma pełnić szereg funkcji: rekreacyjną, edukacyjną i wypoczynkową. Będzie zachęcać do odwiedzenia naszego miasta, miasta wyjątkowego: Kutna – miasta róż.
113 /
W iol eta M ac i e j e wsk a koordynator projektów różanych Kutnowski Dom Kultury
/ 114
szkoleniu przeprowadzonym przez specjalistów z Polskiego Towarzystwa Różanego oraz obejrzeć film instruktażowy. 1000 Róż dla Kutna to także kolejny krok w pogłębieniu świadomości o tradycji różanej Kutna. To okazja by budować markę miasta i rozwijać w społeczności lokalnej pasję do ogrodnictwa i róż. W ramach projektu zostały rozdane sadzonki licencjonowanych róż, które trafiły do mieszkańców ale także do szkół i przedszkoli – po 500 sadzonek dla każdej z docelowych grup. Już niebawem nasze oczy będą cieszyć odmiany Santana®, Schӧne Koblenzerin®, Kosmos®, Sirius®, Rotilia® oraz Milano®. To kolejny powód dla którego warto odwiedzić Kutno!
f o t . R . S t r ęb s k i
f o t . R . S t r ęb s k i
1000 Róż dla Kutna to projekt, który został zrealizowany w ramach Kutnowskiego Budżetu Obywatelskiego. Cieszył się on olbrzymim zainteresowaniem wśród mieszkańców miasta, którzy bardzo chętnie włączają się w tego typu akcje. Dzięki podobnym projektom i zaangażowaniu społeczności lokalnej w Kutnie przybywa róż. Celem projektu było przekazanie informacji dotyczących prawidłowego sadzenia i pielęgnacji róż – tak by mieszkańcy miasta mogli właściwie zadbać o swoje kwiaty. W ramach tej akcji wydany został mini poradnik różany „Sadzimy Róże Małe i Duże” zawierający instrukcję sadzenia róż i zimowej pielęgnacji. W informatorze znalazły się również opisy róż, które trafiły w ręce mieszkańców. Odbiorcy projektu mieli okazję wziąć udział w profesjonalnym
f o t . R . S t r ęb s k i
f o t . R . S t r ęb s k i f o t. R . G r z e l a k
dzieci i młodzież z kutnowskich szkół i przedszkoli rozpoczeli swoją różaną przygodę
f o t. R . G r z e l a k
f o t. R . G r z e l a k
Uczestnicy akc ji otrzymali darmowe sadzonki, u c z est n i c z y l i w s z ko l e n i u p r z yg otowa n y m p r z e z P o l s k i e T o wa r z y s t w o R ó ż a n e i o b e j r z e l i f i l m i n s t r u k ta ż o w y o s a d z e n i u r ó ż
115 /
f o t. A . P i e t r u s i a k
W K u t n i e n i e t y l k o r ó ż e…
K r z ys z tof Ry zl a k
pomysłodawca i koordynator Stacji Kutno Ogólnopolskiego Festiwalu Jeremiego Przybory
Kutnowski Dom Kultury
Dlaczego Kutno? Dlaczego Przybora? i róże? Z czym kojarzy się przeciętnemu Polakowi Kutno - miasto w centrum Polski? Przede wszystkim ze stacją, na której na kilka chwil przystają pociągi relacji Warszawa - Berlin, czy Gdańsk – Kraków, z dworcem kolejowym i peronami. Dla obcych, dla przejezdnych, jest to miasto, którego charakter określa dworzec kolejowy, miejsce owiane legendą i sławą, choć nie zawsze tą dobrą. Jeremi Przybora pięknie i nostalgicznie pisał o podróżowaniu, o wyprawach w nieznane i powrotach do domu. Kutno zdaje się być miejscem idealnym do rozpoczęcia wraz z Mistrzem Przyborą takiej właśnie podróży, tym bardziej, że nasze miasto często przewijało się w jego twórczości – wystarczy choćby wspomnieć znaną i lubianą piosenkę „O Kutno!”. Przybora uważał, że Kutno byłoby wspaniałym miejscem dla realizacji jego poetycko-politycznej wizji. Swoją największą i jednoznaczną deklarację, związaną z naszym miastem, Jeremi Przybora złożył w trakcie Przeglądu Piosenki Aktorskiej w 1989r. podczas programu „Zimy żal”, kiedy to przedstawił swoją wizję Polski powiatowej, a sam zapragnął zostać
/ 116
Jeszcze raz dla ciebie z rąk Wymykają mi się kwiaty. Zamiast strzępów – bo z mych mąk Mógłbym drzeć na sobie szaty. Mógłbym, proszę ciebie, rwać Włosy, co je mam nieduże, Lecz cóż by to mogło dać? No więc niech już będą róże… Więcej słać nie będę róż I wierszyków z siebie sączył, No bo, proszę ciebie, cóż… …rozpacz mi się kończy… Jeremi Przybora Rozpacz mi się kończy
Barbara Krafftówna, Kacper Kuszewski, Bohdan Łazuka, Alicja Majewska, Dorota Miśkiewicz, Maria Sadowska, Janusz Sent, Andrzej Strzelecki, Lora Szafran, Anna Szałapak, Krystyna Tkacz, Joanna Trzepiecińska, Magda Umer, Sławek Uniatowski, Łukasz Zagrobelny i wielu innych! W piosenkowym ogrodzie Przybory obok chryzantem, dziewanny, heliotropów, tamaryszku, łubinu, bzów, fiołków, pierwiosnków, bratków, rumianków i narcyzów to właśnie Róża wiedzie prym. Nic więc dziwnego, że nasi różani partnerzy: RosaĆwik i Róże Pałka, od kilku lat są też fundatorami nagród na naszym Festiwalu. Pan Jeremi mawiał: „kutnowskie to bardzo przyjemna okolica”. Zapraszamy więc Państwa do nas w listopadzie! Kolejna 15. edycja Ogólnopolskiego Festiwalu Jeremiego Przybory Stacja Kutno odbędzie się w dniach 18-24 listopada 2019 roku.
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
honorowym, śpiewającym starostą kutnowskim. I wydawać by się mogło, że to żartobliwe wyznanie pozostanie jedynie faktem teatralnym, dowcipnym elementem scenariusza, gdyby nie podjęcie tematu przez ówczesny Związek Gmin Regionu Kutnowskiego. Finalnie, w 1995 roku, w trakcie wieczoru poetycko-wspomnieniowego Jeremiego Przybory i Magdy Umer, Mistrz otrzymał tytuł Honorowego Starosty Kutnowskiego. Na bazie tej pięknej historii postanowiliśmy stworzyć Festiwal „Stacja Kutno”. Najpierw był on skromnym dwudniowym konkursem dla wokalistów, aby po latach zamienić się w największy, najstarszy i bezwzględnie najlepszy festiwal poświęcony Jeremiemu Przyborze. Naszymi partnerami i gośćmi są rodziny Przyborów i Wasowskich, a w gronie artystów, którzy gościli na stacji Kutno znalazły się takie osobowości jak: Hanna Banaszak, Ewa Bem, Maria Czubaszek, Katarzyna Groniec, Bogdan Hołownia, Andrzej Jagodziński,
f o t. A . P i e t r u s i a k
f o t. A . P i e t r u s i a k
S t a c j a K u t n o t o n a j w i ę k s z y, n a j s t a r s z y i prawdopodobnie najlepszy festiwal poświęcony t w ó r c z o ś c i K a b a r e t u S ta r s z yc h Pa n ó w
117 /
wizualizacja
W K u t n i e n i e t y l k o r ó ż e…
Pałac Saski d r P iot r A . Stasi a k
zastępca dyrektora Muzeum Regionalnego w Kutnie
podróżna rezydencja Augusta III w Kutnie Wkrótce będzie można podziwiać w pełni architekturę pałacu i wnętrza nawiązujące do pierwotnych funkcji. Odwiedzający rezydencję będą mogli się przekonać, jak wyglądał królewski apartament, kaplica czy sypialnia. Przede wszystkim można będzie zapoznać się z obyczajami związanymi z tańcem barokowym, strojami, podróżowaniem, czy kulinariami i ucztowaniem na królewskim dworze. W pałacu znajdzie się część warsztatowa związana z przygotowywaniem różnego typu potraw z połowy XVIII wieku, wśród których znajdą się zapewne i te przygotowywane z płatków róż. Można będzie zatem przymierzyć się do barokowej mody, potańczyć oraz skosztować potraw w towarzystwie królewskiego dworu. Kwiaty będzie można odnaleźć nie tylko w kuchni, ale przede wszystkim na pałacowym dziedzińcu zaaranżowanym jako wspomnienie barokowego ogrodu. Odbywać się tu będą różnego typu pokazy, a przede wszystkim koncerty. Z pewnością dziedziniec, jak i pałac będą również wspaniałym tłem dla pokazów florystycznych. Przedsmak tego jak będzie już niebawem wyglądał pałac, można poczuć oglądając wizualizacje wykonane przez firmę MagBud z Kutna pana Bogdana Krawczyka.
wizualizacja
wizualizacja
Królewski pałac podróżny, ukryty w miejskim pejzażu w centrum Kutna przy obecnym placu marsz. Józefa Piłsudskiego i ul. Narutowicza, został wybudowany w 1750 roku na polecenie Augusta III Wettina. To dzisiaj jedyna zachowana rezydencja tego typu: zajazd o cechach barokowej rezydencji pałacowej, zbudowany w drewnianej konstrukcji szkieletowej. Należy do nielicznych zachowanych w Polsce pamiątek z czasów unii polsko–saskiej pozostawionych przez dynastię Wettinów. Wybudowany został dla potrzeb obsługi króla i jego dworu, do zapewnienia wygodnego noclegu i umożliwienia spożycia posiłku, w czasie podróży między Dreznem a Warszawą. Król z rodziną i dworem korzystał z kutnowskiego pałacu kilkakrotnie latach 1750-1763. Pod koniec XIX wieku rozpoczął się proces degradacji obiektu, a pożar o mało nie unicestwił zabytku w 2003 roku. Obecnie trwają prace rewitalizacyjne, dzięki którym zostanie przywrócona dawna świetność tej królewskiej rezydencji, europejskiego dziedzictwa Kutna. Projekt jest współfinansowany ze środków Urzędu Miasta Kutno oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020.
/ 118