N32 (230), ორშაბათი 12 აგვისტო 2013 წ.
ყოველკვირეული გაზეთი
ფასი 2 ლარი
www.ptpress.ge
2008 წლის ომის საიდუმლო შეთანხმება
რა წერია და რატომ მალავენ სააკაშვილის ხელმოწერილ დოკუმენტს
მერაბიშვილსა და ახალაიებს შორის
სოსო ცისკარიშვილი: „არ გამიკვირდება, თუ საქართველოში არსებობს ერთი ტექსტი, თუნდაც გასაიდუმლოებული, და ის, რაც რუსეთსა და საფრანგეთს აქვს, არის სხვა“
დაპირისპირება გრძელდება ბაჩო ახალაია „ნაციონალურ მოძრაობას“ დაშლის? რა მოხდება ყრილობაზე, ვის დარჩება პარტია და ოფისი
FBI-ს აგენტი ზურაბ ჟვანიას მკვლელობაზე ალაპარაკდა
შალვა ნათელაშვილი:
„ნინო ბურჯანაძე უნდა მივიდეს მღვდელთან და ჩააბაროს აღსარება“ EXCLUSIVE
არჩილ თალაკვაძე: „ბოლო წლების განმავლობაში C ჰეპატიტის გავრცელებამ სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში საგანგაშო ნიშნულს მიაღწია“ EXCLUSIVE
FBI-ს ი ლ ი წ ა ნ ს ი ტ „დოკუმენ წილი ა ნ , ა დ ბ ლ ა ყ ა მიერ გ რგმნა ა თ ი ქ ა ე ვ კ უ კი ნალში ი გ ი რ ო . დ ა რ არასწო ეწერა“ მ ა რ ა ვ ხ ს ლ სუ
„სააკაშვილი შემთხვევის ადგილას იმყოფებოდა... ერთ-ერთი ვერსიით, ის სწორედ სააკაშვილმა მოკლა“
„...ჟვანია გაზით არ გაგუდულა და მეორე, ის ძალადობრივი სიკვდილით დაიღუპა და ამ საქმეში გარეულია სააკაშვილი“ ღუდუშაურის კლინიკა სკანდალში გაეხვია ექიმები მშობელს 19 წლის შვილის გარდაცვალების ცნობას არ აძლევდნენ EXCLUSIVE
მამუკა არეშიძე: „მე არ მაქვს უფლება, ეჭვი შევიტანო ამ ადამიანის სიტყვებში, ის არის FBI-ს ყოფილი თანამშრომელი...“
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
1
FBI-ს აგენტი ზურაბ ჟვანიას my View
„ჟვანია მოკლულია და სააკაშვილმა იცის, ვინ არის მკვლელი“
ხათუნა მგალობლიშვილი
პოლიტიკურ კულუარებში მიხე ილ სააკაშვილის დაკავების ვერსია ზე ალაპარაკდნენ. როგორც ამბობენ, საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ ყოფილ პრეზიდენტს ხელბორკილე ბს დაადებენ და მოგვიანებით გირაოს შეფარდებით გამოუშვებენ. მთავარი ბრალდება ჟვანიას გარდაცვალების საკითხი იქნება. პოლიტიკურ ჭორს კიდევ უფრო ამყარებენ მთავარი პრ ოკურორის განცხადებით, რომ ყო ფილი პრემიერის გარდაცვალების გამოძიება დასასრულს უახლოვდება და სულ მალე გაიხსნება. რამდენად დაუშვებს მოქმედი პრემიერი ყოფი ლი პრეზიდენტის დაკავებას? ამაზე ზოგიერთი ექსპერტი უკვე ხმამაღლა მსჯელობს. მამუკა არეშიძის განცხა დებით, ივანიშვილის ერთ-ერთი მთ ავარი ამოცანა სწორედ სააკაშვილის დასჯაა. თუმცა იგივე ექსპერტის გა ნცხადებით, ივანიშვილს მოუწევს და სავლეთისთვის ანგარიშის გაწევა. რაც შეეხება თავად ჟვანიას გა რდაცვალების საქმეში სააკაშვილის წვლილს, ერთ-ერთი ვერსიით, ის სწ ორედ სააკაშვილმა მოკლა. ამაზე დი დი ხანია ჩუმად საუბრობენ, თუმცა ხმამაღლა არასოდეს გაჟღერებულა. არეშიძე კი ირწმუნება, რომ FBI-ს ყო ფილმა თანამშრომელმა მას ჟვანიას გარდაცვალების დეტალები მოუყვა, რომელიც, თავის მხრივ, FBI-ს მოქმ ედი თანამშრომლებისგან გაიგო. კა ნონით FBI-ს მოქმედ თანამშრომლებ სა და სხვათა შორის, ყოფილ თანამშ რომლებსაც ეკრძალებათ ნებისმიერი ინფორმაციის გაცემა, მით უფრო ის ეთის, რაც კონკრეტული ქვეყნის პრ ემიერის გარდაცვალებას ეხება. თუ მცა ექსპერტი ამ ფაქტსაც მარტივად ხსნის. ამბობს, რომ ინტერესი დიდი იყო და შესაბამისად, დაინტერესებუ ლი ადამიანების წრეც ლოგიკურად გაიზარდა... მამუკა არეშიძე, ექსპერტი: – ჩემი საქმიანობიდან გამომდინარე, უამრავ ადამიანთან მაქვს კონტაქტი სხ ვადასხვა ქვეყნებში. მათ შორის, ისეთ ებთან, რომლებიც არიან პოლიტოლო გები და წარმოადგენენ საერთაშორისო საექსპერტო თანამეგობრობას. გარდა ამისა, არიან სხვადასხვა ქვეყნის ადმი ნისტრაციის ყოფილი თუ ახლანდელი თანამშრომლები. აქედან გამომდინარე, გარკვეულ ინფორმაციას ვფლობ. ინ ფორმაცია მაქვს ამერიკული წყაროე ბიდან. ჩემთვის თავიდანვე ნათელი იყო რომ FBI-ს თანამშრომელმა მაინცდამ აინც კეთილსინდისიერად არ შექმნა ის დოკუმენტი. არ არის გამორიცხული, ეს მისი ხელმძღვანელობის გადაწყვე
EXCLUSIVE ტილებაც კი იყო, რომ დოკუმენტი ყო ფილიყო ისეთი, როგორიც არის. ამის შესახებ თბილისში მომუშავე ჯეფრი სირველმანმა სრული ინფორმაცია მი აწოდა ქართულ საზოგადოებას, თუ ვინ გააყალბა. საბოლოო ჯამში, მოხდა ისე, რომ დოკუმენტის ნაწილი FBI-ს მიერ გა ყალბდა, ნაწილი კი უკვე აქ ითარგმნა არასწორად. ორიგინალში ეწერა სულ სხვა რამ, ვიდრე რეალობაში იყო. მე მქ
ონდა კონტაქტი ამერიკული ადმინისტ რაციის წარმომადგენლობასთან, მათ შორის FBI-ს ყოფილ თანამშრომელთან. სწორედ ამ თანამშრომელმა მითხრა, რომ, მათი ინფორმაციით, მიხეილ სააკ აშვილი ჟვანიას სიკვდილის მომენტში, სულ მცირე, იქ იმყოფებოდა. შეიძლება არ ესწრებოდა, მაგრამ იქ იმყოფებოდა. – იქ, სად? – შენობაში, სადაც ჟვანია დაიღუპა.
მამუკა არეშიძე: „მე არ მაქვს უფლება, ეჭვი შევიტანო ამ ადამიანის სიტყვებში, ის არის FBI-ს ყოფილი თანამშრომელი...“ 2
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
ეს ადგილი არ დაუკონკრეტებიათ, მა გრამ, ჩვენი ვერსიით, ეს არის შავნაბადა. ქართულ საზოგადოებაში გავრცელებუ ლი ვერსიით, სწორედ იქ მოხდა ჟვანიას მკვლელობა და არის ვერსიაც, რომ სა აკაშვილმა საფერფლე ჩაარტყა თავში ჟვანიას. მე არ მაქვს უფლება, ეჭვი შე ვიტანო ამ ადამიანის სიტყვებში, ის არის FBI-ს ყოფილი თანამშრომელი, ასაკოვ ანი კაცია და არის ადამიანი, რომელს აც ძალიან ბევრ სიტუაციურ ანალიზში აქვს მონაწილეობა მიღებული. ის არ არ ის ოპერატიული მუშაკი, ის არის ანალ იტიკური სამსახურის თანამშრომელი. აქედან გამომდინარე, საკმაოდ დიდ ინ ფორმაციას ფლობს. ის უფრთხილდება თავისი სამსახურის მუნდირის ღირსებ ას და აქედან გამომდინარე, მისთვის მი უღებელი იყო, ის გაყალბება, რაც მაშინ მოხდა. რომ არ ეთანხმებოდე ადამიანი ჟვანიას გარდაცვალებასთან დაკავშირ ებულ ვერსიას, შეიძლება ეჭვიც შეგპ არვოდა ამ ადამიანის სიტყვებში, მაგრამ ეს ვერსია არის ძალიან მყარი და ძალიან გავრცელებული – ჟვანია გაზით არ გა გუდულა. და მეორე, ის ძალადობრივი სიკვდილით დაიღუპა და ამ საქმეში სა აკაშვილია გარეული. – როგორც აღნიშნეთ, ის, ვისზეც თქვენ საუბრობთ, არის ყოფილი თანა მშრომელი. FBI-ს მოქმედ თანამშრო მლებს ხომ არ აქვთ უფლება, გასცენ ასეთი ინფორმაციები თუნდაც ყოფილ თანამშრომლებზე? – ამის უფლება, რასაკვირველია, არ აქვთ. მაგრამ უნდა ითქვას, რომ მსოფლიოში, ანტიგლობალიზ აციის პირობებში, მათ შორის სპეცსამსახურებსა და ხა ლხში სიმართლის დამა ლვა ძალიან რთულია, მით უფ რო, თუ ეს ინფორმაცია ტყუი ლს შეეხება. თუ დაინტერესება
ძალიან მაღალია, როგორც წესი, იმ წრ ის ადამიანების რაოდენობა, რომელიც კონკრეტულ საკითხში ჩახედულია, იზ რდება ხოლმე. თანაც ეს თემა პირდაპ ირ არ არის დაკავშირებული ამერიკის უსაფრთხოებასთან. დაკავშირებული არის, თუმცა ირიბად. ამიტომაც, ალ ბათ, ამ ადამიანმა თავის თავს უფლება მისცა, ეს ისტორია მოეყოლა. – თქვენ თქვით, რომ დოკუმენტი არ შედგა სწორად, ანუ FBI-მ დასკვნა გა აყალბა? – იცით, როგორ არის? ეს მთლად გა ყალბება არ ყოფილა, ეს უფრო თვალ თმაქცობა იყო. ალბათ, ვიღაცის ნებას დაჰყვნენ. იქ ეწერა, რომ ჟვანია არაძალ ადობრივი სიკვდილით არის დაღუპული და იქვე ეწერა, რომ გაზის ის რაოდენ ობა, რაც იმ ბინაში იყო, ვერ გახდებოდა სასიკვდილო. ანუ თვითონ დასკვნაშივე იყო ჩადებული წინააღმდეგობები. ვფიქ რობ, ეს შეგნებულად გაკეთდა. – თქვენ ასევე თქვით, რომ ორიგინ ალი დოკუმენტი არასწორად ითარგმ ნა, ამის გადამოწმებაც ხომ მარტივ ია? – სწორედ ამ ორიგინალში ეწერა, რომ ჟვანია გაზის იმ რაოდენობით ვერ გაიგუდებოდა. – ქართული მხრიდან ვინც არ უნდა ყოფილიყო დაინტერესებული, ფიქრ ობთ, რომ FBI-ზე ზეგავლენის მოხდ ენა ასე მარტივია? და დასკვნას ასე მარტივად შეაცვლევინებდნენ? – საქმე ისაა, რომ ქართულ ადმინი სტრაციას ზეგავლენა კი არ ჰქონდა FBI-ზე, არამედ ეს იყო პროექტი, რომლის ავტორები იყვნენ თავად ამერიკელები. – პროექტში სააკაშვილს გულისხმობთ? – კი, სააკაშვილს. ამე რი კე ლე ბი სთ ვი ს ძალიან მნიშვნელ ოვანია იყო, რომ
„...ჟვანია გაზით არ გაგუდულა და მეორე, ის ძალადობრივი სიკვდილით დაიღუპა და ამ საქმეში გარეულია სააკაშვილი“
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
მკვლელობაზე ალაპარაკდა მათი პროექტი – სააკაშვილი გადარჩენ ილიყო. – და მზად იყვნენ, ასეთი დანაშა ული დაეფარათ? – დეტალებზე არ მინდა საუბარი. ბე ვრად მეტი მოვისმინე იმ ადამიანისგან და ამიტომაც ვამბობ, რომ, სულ მცირე, სააკაშვილი შემთხვევის ადგილას იმყო ფებოდა. არსებობს სხვა ვერსიაც, თუ მცა ამაზე შევჩერდეთ. სულ მცირე, იქ ყოფნა ნიშნავს, რომ სააკაშვილს პირა დად მკვლელობაში მონაწილეობა არ მი უღია. ყოველ შემთხვევაში, მე ასე ვიცი. იმისთვის, რომ პროექტი გადაერჩინათ, უარესისთვისაც დაუფარებიათ ხელი და თან არაერთხელ. ეს დიდი ქვეყნების და მახასიათებელი თვისებაა. ხშირად სახე ლმწიფო ინტერესებისთვის ხდება ნაკლ ებ მნიშვნელოვანი სიმართლის შეწირვა. – თუმცა პრემიერ-მინისტრის მკ ვლელობაზე ხელის დაფარება ნაკლ ებად მნიშვნელოვანი სიმართლე არ არის, როგორც თქვენ ამბობთ... – რასაკვირველია. – რა გარანტია ჰქონდა ამერიკულ მხარეს, რომ სიმართლე არ გაირკვეო და? – საქმეც ეს არის. იმ მომენტისთვის ასე იყო საჭირო, როგორც ჩანს. ვერც ერთ შემთხვევაში ვერ გავამართლებ FBI-ს თანამშრომლის საქციელს, რო მელმაც ეს ჩაიდინა. რაც არ უნდა დე მოკრატიული სახელმწიფო იყოს, იმ ქვეყნის სპეცსამსახურების ისტორიაში ხშირად არის შავი ლაქები. ასეთი რამ ხშ ირად მომხდარა. ასეთი მომენტები იყო როგორც ფრანგული, ასევე ბრიტან ული და ამერიკული სპეცსამსახურების ისტორიებში. ასეთ დროს წინა პლანზე ყოველთვის დგას ხოლმე სახელმწიფო ინტერესები და პოლიტიკური მიზანშ ეწონილობა. ეს არის ცინიზმი, მაგრამ პოლიტიკა ასეთია. ამერიკელებისთვის მაშინ პრიორიტეტი იყო საკუთარი პრ ოექტის გადარჩენა. სააკაშვილი კი ამ პროექტის ნაწილი გახლდათ. – FBI-ს ყოფილი თანამშრომელი, რომელზეც თქვენ საუბრობთ, საჭი როების შემთხვევაში მზად იქნება, ამ დეტალებზე ხმამაღლა ისაუბროს, და ასახელოს იმ თანამშრომლის სახელი და გვარი, ვისგანაც ინფორმაცია მი იღო? – ეს ჩემთვის უცნობია, რადგან ჩვენ ასეთ საკითხებზე არ გვისაუბრია და ამ აზე ვერც ვისაუბრებდით, რადგან ასეთ განსაკუთრებულ მიდგომას იმ შეხვედ რაზე ვერ მოვახდენდი. მაგალითისთვის სხვა ფაქტს მოგიყვანთ. როდესაც ამერ იკელ პოლიტოლოგებთან 8 აგვისტოს მოვლენებთან დაკავშირებით მქონდა საუბარი, განხილვისა და კამათის თემა იყო, ამ ყველაფერში რა როლს ასრულე ბდა თეთრი სახლი. ისინი ხმალამოღებ ულები იცავდნენ თეთრი სახლის პოზი ციას. სხვათა შორის, ლოგიკურად და გასაგებად. დიდი ხნის კამათის შემდეგ, როდესაც ჩვენ დავსვით შეკითხვა: პენტ აგონიც ასეთივე მართალია ამ საქმეში? სამარისებური სიჩუმე ჩამოვარდა. ეს ისეთი მომენტებია, როდესაც საკუთარ თავს მეტი კითხვის დასმის უფლებას ვე ღარ მისცემ. რეაქციიდან გამომდინარე, გასაგები იყო, რომ, რბილად რომ ვთქვ ათ, პენტაგონი ბოლომდე მართალი არ იყო ამ სიტუაციაში. ეს იმიტომ მოვყევი, რომ მარტივად გასაგები გახდეს – რო დესაც ასეთი კვალიფიკაციისა და სამს ახურის წარმომადგენელს ესაუბრები, სჯობია, მან თავად თქვას სათქმელი, ვიდრე შენ ბევრი კითხვით უარყოფითი განწყობა შეუქმნა. – გასაგებია თქვენი პოზიცია, თუ მცა ამ ეჭვებს, ბუნებრივია, სჭირდება დამტკიცება, მით უფრო, რომ მთავ არი პროკურორი აცხადებს, საქმე მა ლე გაიხსნებაო... – საქმე ისაა, რომ პროკურატურას აქვს საშუალება, ეს ყველაფერი დაამ ტკიცოს, თუნდაც იმიტომ, რომ უამრავი მოწმე არსებობს. ძალიან საინტერესოა, რას იტყვიან ზურაბ ჟვანიას დაცვის წე ვრები, რას იტყვის ზოგიერთი დღევან დელი პოლიტიკოსი, რომელიც ირიბად შეესწრო ამ ფაქტს. ასევე, საინტერესოა, რას იტყვიან ის ადამიანები, რომლებ მაც, მოწმის ჩვენებით, გვამი ბინაში შე იტანეს. ასე რომ, უამრავი მოწმე არსე ბობს. – თქვენ ამბობთ, რომ ეს საქმე FBI-ს ამერიკელი თანამშრომლების გარეშე გაიხსნება? – რა თქმა უნდა, ამერიკელების გა რეშე. – წეღან განაცხადეთ, რომ FBI-ს ყოფილმა თანამშრომელმა ეს „თვ ალთმაქცობა“ გააპროტესტა, რადგან სამსახურის იმიჯის საკითხს შეეხნენ. მაშინ ახლაც არ შედის ამერიკული მხ არის ინტერესში ამ საქმის გახსნა... – ახლა აბსოლუტურად სხვა სიტუაც იაა. პოლიტიკური პროექტი – სააკაშვი ლი, „ნაციონალური მოძრაობა“ ამ ეტაპ ზე უკვე მთავრდება.
„დოკუმენტის ნაწილი FBI-ს მიერ გაყალბდა, ნაწილი კი უკვე აქ ითარგმნა არასწორად. ორიგინალში სულ სხვა რამ ეწერა“ – გასაგებია, მაგრამ გამოდის FBI-მ საბუთები გააყალბა და ეს თუ დამტკი ცდა, მას სერიოზული ზიანი მიადგება. – ძალიან მარტივად შეიძლება ამის მოგვარება. გაირკვევა, რომ კონკრეტუ ლმა თანამშრომლებმა არაკეთილსინდ ისიერად იმუშავეს. FBI არის უზარმაზა რი ორგანიზაცია, რომელიც მილიონი ამგვარი საქმითაა დაკავებული. კონკ რეტული თანამშრომლები, ალბათ, და ისჯებიან, რასაკვირველია. მით უფრო, კონკრეტული თანამშრომლის სახელი და გვარი, ვინც ეს დასკვნა გააკეთა, ცნ ობილია. – ფიქრობთ, რომ ეს ყველაფერი კონკრეტული თანამშრომლის დასჯ ით დასრულდება და FBI-ს იმიჯზე არ იმოქმედებს? – დარწმუნებული ვარ, რომ არ იმოქ მედებს, რადგან უამრავი უარესი რამ მომხდარა. – შეგიძლიათ გვითხრათ, FBI-ს ყოფილ თანამშრომელს, რომელმაც ასეთი დეტალური და სკანდალური ინფორმაც ია მოგაწოდათ, რა ვითარე ბაში შეხვდით? – აბსოლუტურად შემთ ხვევით მოხდა ეს შეხვედრა. მე ვესწრებოდი ერთ-ერთ კონფერენციას და ეს ადამ იანიც ესწრებოდა, როგორც პოლიტოლოგი. – ბუნებრივია, კბილაშვი ლთანაც გექნებოდათ ამ საკი თხებზე საუბარი... – არა, არ მქონია. როდესაც ამ ის შესახებ განცხადება გავაკეთე, კბ ილაშვილი სწორედ მაშინ ემზადებოდა ამერიკაში გასამგზავრებლად. დარწმუ ნებული ვიყავი და ახლაც დარწმუნებუ ლი ვარ, რომ მი სი ვი ზი ტის ერთ-ერ თი მთავარი მიზანი სწორედ ამ საქმეების გაცნობა იყო იქაური სამართალდამცვე ლებისა და თეთრი სახლის წარმომადგე ნლებისთვის. შედეგების მიხედვით ვერ ვიმსჯელებთ, რადგან იქიდან დაბრუნებ ულმა კბილაშვილმა პოლიტიკურად მი ზანშეწონილი განცხადება გააკეთა. მან თქვა, რომ ჟვანიას გარდაცვალებასთან დაკავშირებით სააკაშვილის სისხლის სამართლის დანაშაული გამოკვეთილი არ არის. თუმცა ჩემი აზრია, რომ საქმე უნდა გამოიკვეთოს. ვფიქრობ, კბილაშ ვილზე გავლენა იქონია იმ განწყობებმა, რომელიც შეერთებულ შტატებში დახვ და. თუ ეს მომეჩვენა და ვცდები, ბოდიშს ვიხდი. მე არ ვამბობ, რომ მაინცდამაინც
სააკაშვილმა ჩაიდინა ეს დანაშაული. მე ვამბობ, რომ სააკაშვილმა ეს ყველაფერი გადასარევად იცოდა და რაც ყველაზე მთავარია, ზურაბ ჟვანია იმ სიკვდილით არ გარდაცვლილა, რაც ჩვენ ვიცით. ის გარდაიცვალა სულ სხვანაირად. ამ სიმა რთლის დამალვაში დამნაშავეა სააკაშვი ლი. პირველ რიგში, ეს დანაშაული მიუძ ღვის მას, დანარჩენი მერე გაირკვევა. – ერთი ვერსია არის ის, სააკაშვი ლმა ჟვანიას საფერფლე ესროლა. მე ორე ვერსია რომელია? როცა ამბობთ, რომ სააკაშვილს პირადად არ მოუკ ლავს ჟვანია? – სხვამ ესროლა საფერფლე, ან სხვა
ქმე რა არის? სახელმწიფო ლიდერების გარშემო სიტუაცია არის სხვანაირი. პოლიტიკური მიზანშეწონილობა განა პირობებს იმას, დაისჯება თუ არა კონკ რეტული ქვეყნის ხელმძღვანელი. – ვინ გადაწყვეტს, დაისჯება თუ არა სააკაშვილი? – საერთოდ, ასეთ რამეს წყვეტს პრ ოკურატურა. მაგრამ საქართველოში და, საერთოდ, პოსტსაბჭოთა სივრცეში სამართალდამცავები: პროკურატურა და სასამართლო არ არის მიჩვეული სა კუთარი დამოუკიდებლობის რეალურ ად შეგრძნებას. როგორ განვითარდება მოვლენები სააკაშვილის დაკავებასთან დაკავშირებით, ამას ვერ გეტყვით, ჩე მთვის რთული სათქმელია ეს. – ბუნებრივია, კბილაშვილი ამ გა დაწყვეტილებას დამოუკიდებლად ვერ მიიღებს და არ გადაწყვეტს... – რასაკვირველია. თუმცა უნ და გითხრათ ერთი რამ. ბიძინა ივანიშვილისთვის სააკაშვილის პასუხისმგებლობის საკითხი ბევრად მძიმედ დგას. უფრო მწვავედ, ვიდრე „ნაციონალ ური მოძრაობის“ რიგითი წევრების დაკავებები. ხშირ შემთხვევაში მგონია კიდეც, რომ ივანიშვილის ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა სააკაშვი ლის დასჯაა. – რის საფუძველზე ფიქრ ობთ ასე? – თუ ამ საკითხს მივუდგებით ბიზნესფსიქოლოგიით, სააკაშ ვილმა ივანიშვილი „გადააგდო“ და პლუს, ასე ვთქვათ, მისი დაჩაგვრა მოინდომა, რომელსაც, ბინზესის ენ აზე, „გაწეწვა“ ჰქვია. – რაში „გადააგდო“? – „გადააგდო“ პარტნიორულ ურთი ერთობებში. გარკვეულ მომენტში ისინი პარტნიორები იყვნენ. მართალია, პო ლიტიკისა და ბიზნესის პარტნიორობა, ერთი შეხედვით, წარმოუდგენელია, მა გრამ ასეთი რამ არსებობს. – გინდათ თქვათ, რომ ივანიშვილს ბიზნესმენისთვის დამახასიათებელი ჩვეულებრივი ანგარიშსწორების გე გმა ამოძრავებს? – რაღაც მომენტში ასეც იყო, თუმცა შემდეგ სხვა ფაქტებიც გახდა ცნობ ილი, თანაც ძალიან ბევრი. ივანიშვილი სააკაშვილს მიჰყვებოდა საქმეში მანამ, სანამ არ მიხვდა, რომ ეს კაცი საქმესაც ღუპავდა და ქვეყანასაც. – პირველ რიგში, ალბათ, საქმეს?
„სააკაშვილი შემთხვევის ადგილას იმყოფებოდა... ერთ-ერთი ვერსიით, ის სწორედ სააკაშვილმა მოკლა“ რაიმე მძიმე საგანი. მოკლედ, ჟვანიას თავში აქვს ჩარტყმული რაღაც. ასეთი ინფორმაცია მაქვს მისი ახლობლების გან. – თქვენ როდის შეხვდით FBI-ს თა ნამშრომელს, ანუ რამდენი ხანია, რაც ამ დეტალებს ფლობთ? – დაახლოებით სამი კვირაა. – ფიქრობთ, რომ ჟვანიას გარდაც ვალებაში მონაწილეობა იქნება მთავ არი ბრალდება სააკაშვილის დასაჭე რად? – დააკავებენ თუ არა სააკაშვილს, არ ვიცი. თუ დადასტურდა, რასაკვირ ველია, დააკავებენ. თუმცა იცით, სა
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
– საქმე და სახელმწიფო ამ შემთხვ ევაში იდენტურია. აქ ბიზნესსაქმეზე არ არის საუბარი, აქ საუბარია ქვეყნის საქმეზე. ყოველ შემთხვევაში, ბიძი ნა ივანიშვილთან ჩემი ურთიერთობის დროს ეს ჩანდა. ივანიშვილი ყოველთ ვის ამბობდა, რომ სააკაშვილმა ამაზე პასუხი უნდა აგოს. ის არ პატიობდა საკუთარ თავს, რომ სააკაშვილს დაუჯ ერა. ის არასოდეს აკონკრეტებდა, რა დანაშაულზე იყო საუბარი. როგორც მე ვატყობდი, ბიძინა ივანიშვილისთვის უფრო აგვისტოს მოვლენები იყო გამა ღიზიანებელი, ვიდრე სხვა დანარჩენი ფაქტები და დანაშაულები. აგვისტოს მოვლენებზე ის წყნარად ვერ საუბრო ბდა. – იმიტომ რომ რუსეთს ეხებოდა? – არა, იმიტომ რომ სააკაშვილმა ბე ვრად უფრო დიდი დანაშაული ჩაიდინა, ვიდრე ომის დაწყებაა. მან შეგნებულად გადადგა ქვეყნის დანგრევისკენ ნაბიჯი, მან პრაქტიკულად გაწირა ხალხიც და ქვეყანაც. ვერავინ ვერ მიხსნის, მათ შო რის ნაციონალებიდანაც, რატომ არ გა აფრთხილეს მაშინ ხალხი. რაც შეეხება რუსეთს, როცა ივანიშვილთან ვსაუბრ ობდით ხოლმე, რუსეთზე არასოდეს გვ ისაუბრია. ერთადერთი, ამბობდა, რომ რუსეთთან არსებული მდგომარეობა რაიმენაირად უნდა გამოსწორებულიყო. ძირითადი საკითხები დაკავშირებული იყო ქვეყნის შიგნით მიმდინარე მოვლ ენებთან. – შეიძლება ვთქვათ, რომ სააკაშ ვილის დაჭერა-არდაჭერა იმაზეა და მოკიდებული, რამდენად გადაუვლის გაბრაზება ივანიშვილს? – არავითარ შემთხვევაში. პოლიტი კური კონიუნქტურიდან და პოლიტი კური მიზანშეწონილობიდან გამომდ ინარე, არ არის გამორიცხული, რომ დასავლეთის პოზიცია გასათვალისწი ნებელი იყოს. არა მგონია, ასე მწვავედ იდგას საკითხი, რადგან გამართული გამოძიების შემთხვევაში დედამიწის ზურგზე ვერავინ დაუდგება ამ საქმეს წინ. თუმცა ყველაფერი უნდა იყოს და მტკიცებული. ისეთი მტკიცებულებები უნდა დაიდოს, რომ ეჭვი არავის შეეპ აროს. – თქვენი ინფორმაციით, ოთახში სადაც ჟვანიას გარდაცვალება მოხდა, ვინ იმყოფებოდა? – ჩემთვის არ არის ეს ცნობილი. ჩე მი ინფორმაციით, იქ არ ყოფილა მერა ბიშვილი, დანარჩენები ვინ იყვნენ, არ ვიცი. ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
3
ბაჩო ახალაია „ნაციონალურ მოძრაო გადაწყვეტილების მიღებასთან დაკავშ ირებით, ასევე ითვლება, რომ პარტიის 10%-ს ექნება ყრილობის მოწვევის შე საძლებლობა. მთელი რიგი საკითხებია. – აქამდე როგორ ხდებოდა ყრილ ობის მოწვევა? – კარგად ვერ ვერკვევი ასეთ დეტა ლებში, თუმცა აქამდე ასე არ ყოფილა, ზუსტად ვიცი. სავარაუდოდ, უფრო მე ტი რაოდენობა სჭირდებოდა ყრილობის მოწვევას. – 10% ძალიან ცოტა არ არის? – ძალიან ცოტა არის და სწორედ ეს ეც ნიშნავს დემოკრატიულობას. თუ კი რაიმე პრინციპული საკითხი იქნება, პარტიის 10% შეძლებს, მოიწვიოს ყრ ილობა და განიხილოს ის კონკრეტული საკითხი. თუ პარტიის წევრების ოდნავ მაინც მნიშვნელობანი ჯგუფი შეიკრიბე ბა, მათ არაფერი დაუდგებათ, ყრილობა მოიწვიონ. – თქვენ ახლა ჯგუფი ახსენეთ, აქამ დეც ბევრჯერ ითქვა და მუდმივად გა ნიხილებოდა, რომ „ნაციონალურ მო ძრაობაში“ არსებობს მერაბიშვილის, ახალაიას, ბოკერიას, სააკაშვილისა და კიდევ სხვა ლიდერების ჯგუფები.
ადრე სააკაშვილის ერთ-ერთი საყვ არელი ფრაზა იყო: მე არა ვარ შევარდ ნაძე. ის ცდილობდა, დაემტკიცებინა, რომ არც აზროვნებით, არც მოქმედებ ით და არც მმართველობით თავის წი ნამორბედს არ ჰგავდა. კრიტიკულ ვი თარებაშიც – როცა არჩევნები წააგო, მარცხი აღიარა და „ქართულ ოცნებას“ ვერტიკალისკენ გზა გაუხსნა. შევარდნაძე არამხოლოდ ქვეყნის, პა რტიის ლიდერიც იყო. ისევე როგორც ახლა სააკაშვილია. „მოქალაქეთა კავშ ირში“ იყვნენ რეფორმატორები, ჟვან ია-სააკაშვილის სახით, და იყვნენ იყვნენ ისეთებიც, რომლებისთვისაც მთავარი ღირებულება შევარდნაძე და მისი მხარ დაჭერა იყო და არა პოლიტიკური ღირე ბულებები – რეფორმები, ადამიანის უფ ლებათა დაცვა და ასე შემდეგ. სააკაშვილი შევარდნაძეს არ დაემსგ ავსა და როცა არჩევნები წააგო, გაიწია, მაგრამ როგორი იქნება ის, როგორც პა რტიის ლიდერი? თავის დროზე არჩევა ნის წინაშე შევარდნაძეც დადგა, სწორედ მაშინ, როცა საპრეზიდენტო ვადა ეწურ ებოდა. მან რეფორმატორებს პარტია არ დაუთმო, ამიტომაც ჟვანიასა და სა აკაშვილს ცალ-ცალკე მოუწიათ პოლი ტიკური პარტიების შექმნა. „მოქალაქე თა კავშირი“ კი დარჩა შევარდნაძეს და ყველას, ვინც სწორებას შევარდნაძეზე აკეთებდა. დაახლოებით ასეთივე არჩევანის წი ნაშე დგას ახლა სააკაშვილი. ისეთი შთ აბეჭდილება რჩება, თითქოს ვანო მე რაბიშვილსა და ბაჩო ახალაიას შორის დაპირისპირებამ ვერტიკალიდან შესა ძლოა, პარტიაში გადაინაცვლოს. ბაჩო ახალაია, როგორც უკვე ამბო ბენ, მალე ციხეს დატოვებს. მალევე, სა აკაშვილის ინიციატივით, დაგეგმილია „ნაციონალური მოძრაობის“ ყრილობა. ბაჩო ახალაიას, რა თქმა უნდა, საკუთარი მომხრეები ჰყავს „ნაციონალურ მოძრ აობაში“, ბოლოს და ბოლოს, ეს პოლიტი კური სივრცე ჯერ არც მის მამას – რო ლანდ ახალაიას დაუტოვებია. რამდენად შესაძლებელია, რომ ბაჩო პოლიტიკაში ჩაერთოს და პარტიაზეც განაცხადოს პრეტენზიები? მისი ახლო გარემოცვა კულისებში ადასტურებს, რომ ბაჩო პოლიტიკაში ჩაერთვება, თუ მცა, როგორ და რა ფორმით, ამაზე ინ ფორმაცია არ აქვთ ან არ სურთ დეტა ლებზე საუბარი. ერთ-ერთი ინფორმაციით, დაპირი სპირება „ნაციონალურ მოძრაობაში“ იმდენად ღრმაა, რომ საუბარი იმაზეც იყო, ვის დარჩებოდა რეალურად პარტ იის ოფისი. პარტიის ოფისი კი დარჩება იმას, ვისაც „ნაციონალური მოძრაობა“ დარჩება. თავის დროზე, 19 აპრილს, როცა „ნა ციონალურმა მოძრაობამ“ ვანო მერაბი შვილის ლიდერობით რუსთაველზე პი რველი ოპოზიციური მიტინგი მოაწყო, მოულოდნელად სააკაშვილიც გამოჩნდა. მაშინ პრეზიდენტის სიტყვის დასრულ ებამდე მერაბიშვილმა სცენა დატოვა. სააკაშვილს ურჩევდნენ, მიტინგზე არ გამოჩენილიყო. და პარტიიდანაც მოეხდინა დისტანცირება, თუმცა, ბაჩო ახალაიას მხარდამჭერებს ამ რჩევასთან დაკავშირებით საპირისპირო მოსაზრება აქვთ. ისინი მიიჩნევენ, რომ პარტიაში ვა ნო მერაბიშვილის ადგილი არ არის. თუ გავიხსენებთ, ერთი მხრივ, მარიკა ვერულაშვილისა და მეორე მხრივ, თეა თუთბერიძის განცხადებებს, ვნახავთ, რომ მათ მიზანში მხოლოდ ვანო მერაბი შვილი ჰყავთ ამოღებული. მარიკა ვერულაშვილი ღიად დაემ უქრა ვანო მერაბიშვილს: – მიმაჩნია და დარწმუნებული ვარ, რომ ვანო მერაბიშვილი არ არის მიჩვ ეული სიმართლის თქმას, თუმცა უნ და გითხრათ, რომ მას ამის მოსმენა ძალიან ხშირად მოუწევს უახლოეს მომავალში. უახლოეს მომავალში ის ძალიან ბევრ არასასიამოვნო სიურპრიზს უნდა ელოდოს. მე ამ დრომდე არ გამიკეთებია განცხადება პარტიის დატო ვების მიზეზებზე. „ნაციონ ალური მოძრაობისა“ და ჩემი პარტიის კრახი სა პარლამენტო არჩევნებში არის სწორედ მისი დამს ახურება და მიმაჩნია, რომ ეს ადამიანი ამის შემდეგ აღარ უნდა ყოფილიყო გე ნერალური მდივანი ამ პარტ იის. რადგან ეს მაინც ასე მოხდა, მე გადავწყვიტე, რომ ჩემი ადგილი აღარ იყო ამ პარტიაში. ამ გადაწყვეტილების მიღება ძალიან გამიჭირდა, რადგან მე, დღიდან დაარსებისა, ამ პარტიის წევრი ვარ. სკანდალური და ხმაურიანი განც ხადებები თეა თუთბერიძემაც გააკეთა: – ნებისმიერ დროს რუსეთის სპეცსა მსახურებს საქართველოს ხელისუფლ 4
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
ებაში, ეკლესიაში, ოპოზიციაში ყოვე ლთვის ჰყავდათ აგენტები. ჩემთვის ძა ლიან სამწუხაროა, რომ ასეთი ადამიანი აღმოჩნდა ის, ვისზეც ყველაზე ნაკლებ ად ან საერთოდ ვერ ვიფიქრებდი მსგა ვსს. ასეთი ადამიანი ვანო მერაბიშვილი აღმოჩნდა... ვანო მერაბიშვილსა და ბაჩო ახალ აიას შორის, როგორც ჩანს, ბრძოლა გავლენებისთვის გრძელდება და ის არ დასრულებულა. შეიძლება ითქვას, რომ ეს ბრძოლა ახლა გადამწყვეტ ეტაპზეც გადავიდა. არ არის გამორიცხული, ციხი დან გამოსული ბაჩო ახალაია (და როგო რც შეფასებები გაკეთდა და ფაქტებიც მეტყველებს, მას ვერც ერთი დანაშაული ვერ დაუმტკიცეს) „ნაციონალური მოძრ აობის“ ყრილობაზეც გამოცხადდეს. სქემა მარტივი და მომგებიანია. ხელი სუფლებამ რომ ბაჩო ახალაიას ვერაფე რი დაუმტკიცა, ეს ბევრმა შეაფასა, რო გორც გარიგება. და მაშინ რა გარიგება ზეა საუბარი? თუკი ბიძინა ივანიშვილის ინტერესი „ნაციონალური მოძრაობის“ დაშლაა, თანაც ისე, რომ პირადად ამ პრ ოცესებში არც გამოჩნდეს. ბაჩო ახალაია მომგებიანი სვლა იქნება. მისი ნაციონ ალებში გამოჩენა შიდა დაპირისპირებას გამოიწვევს. მეტიც, პარტიის დატოვება ან ახალაიების „სასტავს“ მოუწევს, ან ვა ნო მერაბიშვილის და სხვა ლიდერების.
სხვათა შორის, როგორც ინფორმაც იები ვრცელდებოდა, ახალაიებმა ახალ ხელისუფლებასთან გარიგება სცადეს, თუმცა ეს ბაჩომ გააპროტესტა. პროტ ესტის მიუხედავად, პროკურატურა ვერ ახერხებს მისთვის რაიმეს პოვნას. გუ ნავას ხომ „უპოვეს“ ბენზინის ტალონე ბი? ალბათ, ბაჩოსაც უპოვიდნენ რამეს, მაგრამ ვერ უპოვეს და გამოუშვებენ კიდეც. მაგრამ შესაძლოა, ერთი მისიით – შიგნიდან დაშალოს ნაციონალები. გია ხუხაშვილმა ერთხელ შემთხვევ ით არ თქვა: ბაჩო ახალაიაზეა დამოკი დებული ის, რას მიუსჯიან მას და რო გორ პირობებში იქნება ციხეშიო. ასე რომ, ბაჩო გამოდის, ნაციონალ ების ყრილობა დანიშნულია. ვის მხარეს დაიჭერს სააკაშვილი? აქამდე ცნობილი იყო, რომ ის ახალაიებს ლობირებდა. ვნ ახოთ, დაემსგავსება სააკაშვილი პარტ იასთან დამოკიდებულებაში შევარდნა ძეს თუ არა... რა პოლიტიკური გეგმები აქვს ბაჩო ახალაიას და რამდენად შესაძლებელია, ის ყრილობაზე გამოჩნდეს? ამ საკითხზე „პრაიმტაიმმა“ კომენტარი მის მეგობრ ებსა და მომხრეებს სთხოვა. ნუგზარ წიკლაური, „ნაციონალ ური მოძრაობის“ ერთ-ერთი ლიდერი: – ყრილობა, სავარაუდოდ, სექტემბე რში გაიმართება. ჩვენ პრეზიდენტთან გვქონდა ამაზე საუბარი რამდენჯერმე, თუმცა მანამდეც ვიცოდით მისი დამო კიდებულება პარტიასთან დაკავშირ ებით. მიუხედავად ამისა, იყო პარტიის წევრების შეკრება, სადაც პრეზიდენტმა პირადად მოგვაწოდა ინფორმაცია. ბო ლო შეხვედრა შედგა სულ რამდენიმე დღის წინ და საერთოდ, ვერ ვხედავ რა იმე სახის პრინციპულ წინააღმდეგობას პარტიის წევრებს შორის ყრილობასთან დაკავშირებით. – არაპრინციპული წინააღმდეგობა რა საკითხზე იყო? – იყო საუბარი ყრილობის ვადასთან
თეა თუთბერიძე: „როცა გამოვა, ბაჩო თავად ისაუბრებს პოლიტიკურ გეგმებზე“
დაკავშირებით, იყო საუბარი, რომ მი სი ჩატარება ცოტა ადრე, ან პირიქით, მოგვიანებით სჯობდა. ასევე, განიხი ლებოდა მისი ჩატარება საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგაც. იქვე ითქვა და გადაწყდა, რომ სწორედ შემოდგომაზე უნდა ჩატარდეს ყრილობა, როგორც ერ თგვარი პრობლემების განხილვის შესა ძლებლობა. იცით, რომ არის ცვლილება დემოკრატიულობასთან დაკავშირებით,
ეს 10% ამ ცალკეული ჯგუფებისთვის გაკეთდა? – მეც მესმის ხოლმე, რომ ასე წერენ, ახსენებენ. ვფიქრობ, რომ ეს ძალიან ხე ლოვნური დაყოფააა. რეალობასთან კა ვშირი ამას არ აქვს. საერთოდ, როდესაც ასეთი დიდი პარტია არის, განსაკუთრე ბით თუკი ესეთი დიდი პარტია 9 წლის განმავლობაში რჩება ხელისუფლებაში,
ნუგზარ წიკლაური: „თვითონ ბაჩო ახალაია, მისი განცხადებიდან გამომდინარე, არის პოლიტიკურად აქტიური ადამიანი“ © ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ობას“ დაშლის?
რედაქცია თავს ვალდებულად მიიჩნევს, განმარტოს, რომ „პრაიმტაიმის“ წინა ნომერში პირველ გვერდის სათაურში ტექნიკური მიზეზით გაიპარა უზუსტობა. სათაურში გამოტანილი ფრაზა: „რისთვის შეიწყალა გიგი კალანდაძე...“ უნდა ეწეროს: „რისთვის შეიწყალა გუნავა“... ისევე, როგორც სტატიაშია მითითებული.
მერაბიშვილსა და ახალაიებს შორის დაპირისპირება გრძელდება
რა მოხდება ყრილობაზე, ვის დარჩება პარტია და ოფისი ის სარგებლობდა საკმაოდ დიდი მხარ დაჭერით. ასეთ პარტიაში, ბუნებრივია, არსებობს განსხვავებული მოსაზრებ ები, კამათი, მსჯელობები და ეს არის ნებისმიერი ცოცხალი პოლიტიკური ორ განიზმის ნორმალური მდგომარეობა. კამათი აქამდეც იყო და ამის შემდეგაც იქნება. ზოგ შემთხვევაში ერთი გუნდის წევრების აზრები ერთმანეთს ემთხვევა, ზოგ შემთხვევაში არ ემთხვევა. ეს ბუნე ბრივი პროცესია. ერთი რამ არის ცხადი, რომ მიხეილ სააკაშვილი არის უმნიშვნე ლოვანესი ფიგურა, ის არის ეპოქალური პოლიტიკური ფიგურა, ამიტომ, რა თქმა უნდა, მას ექნება სრულიად გამორჩეუ ლი ადგილი მომავალ „ნაციონალურ მო ძრაობაში“. – ანუ ის ხმები, რომ მიხეილ სააკაშ ვილი და ვანო მერაბიშვილი შეიძლება გაემიჯნონ პარტიას და შეფასება, რომ ეს გადაწყვეტილება მართლაც კარგი იქნებოდა პარტიისთვის, არ შეესაბამ ება სიმართლეს? – აბსოლუტურად არ არის ასე. ნორმ ალურ სამუშაო ვითარებაში მიმდინარ ეობდა ყველაფერი, სანამ მერაბიშვილს არ დაიჭერდნენ. ის ყოველდღიურად მუშაობდა პარტიაში, იყო შეხვედრები პრეზიდენტთან. გენერალური მდივანი დაპატიმრებულია და არის ძალიან სერი ოზული პრობლემა. – მერაბიშვილი შეიცვლება? – სავარაუდოდ, იქნება გადაწყვე ტილება, რომ ადამიანი რომელიც არის დაპატიმრებული, შეინარჩუნებს პოზი ციას, თუმცა პარალელურად ეფექტური მმართველობა არის საჭირო პარტიი
სთვის. ციხიდან კი შეუძლებელია ამის გაკეთება, ბევრი ტექნიკური საკითხია, გარდა ამისა, ციხეში არსებობს ინფორმ აციული სიმწირე, შესაბამისად, სავარა უდოდ, შემოვა რამდენიმე პოსტი პარტ იაში, რომელიც სწორედ ამ ტექნიკური საკითხების უზრუნველსაყოფად იქნება გამიზნული. ასევე, იქნება ბორდი და სწ ორედ ეს პოლიტიკური საბჭო მიიღებს მთავარ გადაწყვეტილებებს – აქ მთავარი ვაშაძე იქნება? – პერსონებზე საუბარი არ შემიძლ ია. ვფიქრობ, რაც უფრო მოახლოვდ ება ყრილობა, მით უფრო გამოხატავენ ეს პიროვნებები თავიანთ აზრებს. ამ პიროვნებებს, სავარაუდოდ, მოუწევთ საკუთარი პროგრამების წარმოდგენა. მიმაჩნია, რომ უნდა ვიცოდეთ, რას გე გმავენ, რას აპირებენ პარტიული თვალ საზრისით, რას დაეყრდნობიან, რა ნო ვაციებს შემოიტანენ. ამის შემდეგ უკვე ყრილობაზე გადაწყდება, ვის აირჩევენ. ჩვენ გვინდა, რომ ყველა რაიონიდან დე ლეგატები ადგილზე იყვნენ არჩეულები, ისევე როგორც პრაიმერისზე მოხდა. პარტია ნელ-ნელა ამ სტილზე გადავა და ვფიქრობ, ეს არის მთავარი. რაც შე ეხება პარტიის ფუნდამენტურ, პრინცი პულ საკითხებს, საგარეო პოლიტიკურ ხედვას, ეკონომიკური ხედვა, შეხედუ ლებები ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით, საქართველოს როლის განსაზღვრა, როგორც კავკასიის ცენტ რალური სახელმწიფოსი, ჩვენი დამო კიდებულება ნატოსა და ევროკავშირის მიმართ – ეს არის საკითხები, რომელთა ირგვლივ ჩვენი შეხედულებები და დამო
კიდებულებები ერთნაირია და არ იცვლ ება. ჩვენ ვფიქრობთ, რომ მეტი დემოკრ ატია ნიშნავს მეტ ახალ სახეს. ის ლიდე რები, რომლებიც დღეს არიან პარტიაში, ცას ვერ გამოეკერებიან, ახალი სახეები მოვლენ პარტიაში, ბუნებრივია. პოლი ტიკა ერთ-ერთი კონსერვატული საქმეა და აქ ცვლილებები, როგორც წესი, იშვი ათად ხდება. ვთვლი, რომ პარტიის კარი ღია უნდა იყოს ახალი ადამიანებისთვის. – არიან მსურველები „ნაციონალ ურ მოძრაობაში“ გასაწევრიანებლად? – ის, რომ სერგო რატიანი, ზურაბ ჯა ფარიძე, გიორგი ვაშაძე, დავით საყვარ ელიძე, უკვე როგორც პოლიტიკოსები, გამოჩნდნენ, ძალიან მნიშვნელოვანია. ჩემი აზრით, მარიამ საჯაია ძალიან ელ ვარე იმიჯის ადამიანია და მას კიდევ ბე ვრი რამის თქმა შეუძლია. ასე რომ, განა ხლების პროცესი მუდმივია და გამუდმ ებით მოაქვს ახალი იდეები. პირველმა ოქტომბერმა კიდევ უფრო ბევრი რამ გამოაჩინა „ნაციონალური მოძრაობი სთვის“, ბევრი ადამიანი დისტანცირდა პარტიისგან და ვთვლი, რომ ესენი არიან ადამიანები, რომლებიც გამარჯვებული მხარისკენ არიან ხოლმე მუდამ. თუმცა გამოჩნდნენ ადამიანები, რომლებსაც ვერ ხედავდნენ და დაიწყეს საქმიანო ბა. დღეს პარტიაში ჩამოყალიბებულია ჯგუფები, რომლებიც მუშაობენ კონკ რეტულ სფეროებზე, მათ შორის თავდ აცვაზე, ჯანდაცვაზე – ეს ძალიან საინ ტერესო პროცესია. – როგორც თქვენ განაცხადეთ, სა აკაშვილი აპირებს, დარჩეს პოლიტი კაში?
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
– ეს წერია კიდევ მის განცხადებაში. პირდაპირ წერია, რომ სააკაშვილი იქნე ბა პარტიის თავმჯდომარე. – იქ არ წერია, რომ პირადად სააკ აშვილი იქნება პარტიის თავმჯდომ არე... – წერია, პარტიის თავმჯდომარე. სა აკაშვილი იყო ძალიან ძლიერი პრეზიდ ენტი. ასეთი საპრეზიდენტო ვადის შე მდეგ საგანმანათლებლო ინტერესები, ქართული მეღვინეობისთვის ხელის შე წყობა, ლექციების კურსის ორგანიზება, საპრეზიდენტო ბიბლიოთეკის გაკეთება – ამ ტიპის საკითხებით დაინტერესება სრულიად ბუნებრივია. რომ შეხედოთ მსოფლიო პრეზიდენტების ისტორიებს, ნახავთ, რომ სწორედ ამ ტიპის საქმია ნობებით არიან დაკავებულები საპრეზ იდენტო ვადის ამოწურვის შემდეგ. ახლა სააკაშვილის პოლიტიკიდან წასვლა ნი შნავს დანებებას, განსაკუთრებით მაშინ, როცა რუსები მართავენ პოლიტიკას. – იმ შემთხვევაში, თუ ბაჩო ახალაია განთავისუფლდება, ის აქტიურ პოლი ტიკაში ჩაერთვება? – ვერ გეტყვით, მის მაგივრად არ შე მიძლია საუბარი. თუმცა ბაჩომ რამდენ იმე პოლიტიკური ხასიათის განცხადება გამოაქვეყნა, მაგრამ ეს რამდენად საკმ არისია იმის სათქმელად, როგორ გადა წყვეტილებას მიიღებს პოლიტიკაში გა აქტიურებასთან დაკავშირებით, ძნელია. – თუ ახალაია ჩაერთვება პოლიტი კაში, გამოდის მას და მერაბიშვილს შორის დაპირისპირება გაგრძელდ ება... – მაშინ როცა ყველას აჯერებდნენ, რომ ბაჩო ახალაია ბავშვებს ჭამდა, ჩვენ ზუსტად ვიცოდით, რომ ეს არ იყო სიმა რთლე. უკვე დღეს მოსახლეობის 90%-ს, მგონი, სჯერა, რომ ის ყველაფერი, რა საც ამბობდნენ, არ იყო სიმართლე და იყო ბლეფი, წინააღმდეგ შემთხვევაში რაიმე მაინც დადასტურდებოდა. სიმა რთლე მაინც ნახავდა თავის გზას, უბრა ლოდ, მისთვის, ახალაიასთვის, ძალიან ძნელი იყო ეს ერთი წელი. ასევე, მე ძა ლიან კარგი ურთიერთობა მაქვს მერა ბიშვილთან და არანაირი კომუნიკაციის პრობლემა არ გვქონია. – შანსი, რომ ახალაია ჩაერთოს პა რტიულ საქმიანობაში, არსებობს? – მე ვარ პრაქტიკოსი ადამიანი, არ იქნება სწორი ჩემი მხრიდან ამაზე საუბ არი. თვითონ ბაჩო ახალაია, მისი განც ხადებიდან გამომდინარე, არის პოლიტი კურად აქტიური ადამიანი. მისი ნაბიჯი, რომ ჩამოსულიყო საქართველოში, იმ დროს იყო ნამდვილად გმირული ნაბიჯი, მით უფრო იმ ფონზე, როდესაც ლამის მთელ საქართველოს სჯეროდა იმ ბრ ალდებების, რასაც ახალაიაზე ისმენდ ნენ. ეს ნამდვილად არაორდინარული ადამიანის გადაწყვეტილება იყო. ასეთი არაორდინარული გადაწყვეტილებების
განჭვრეტა მე არ შემიძლია. – სექტემბერში ახალაია შეიძლება უკვე თავისუფალი იყოს? – მე რამდენადაც ვიცნობ მის სა ქმეებს, ერთ საქმეში ის გამართლდა, თუმცა პროკურატურამ ის გაასაჩივ რა, თუმცა ეს ძალიან სასაცილო საქმ ეა. მეორე საქმე კიდევ უფრო სუსტია, ვიდრე სხვა, ვგულისხმობ, იალღუჯას საქმეს. ამ საქმეში პროკურატურის ძალიან სუსტი პოზიციები აქვს. სხდო მა ამ საქმეზე 12 აგვისტოს იქნება და სავარაუდოდ, აგვისტოს ბოლოსთვის განაჩენიც უნდა გავიგოთ. რაც შეეხება მესამე საქმეს, ეს არის ციხის ბუნტი, აქ არის ქურდების ჩვენებები. ეს იქნე ბა საქმე, სადაც „კანონიერი ქურდების“ ჩვენებებით სახელმწიფო ცდილობს, გაასამართლოს სახელმწიფო თანა მდებობის პირი. გაივლის დროს და ეს საქმე აუცილებლად გახდება ყველაზე ნიშანდობლივი და დამახასიათებელი საქმე იმ პერიოდის, რომელშიც ახლა ჩვენ ვცხოვრობთ. ვფიქრობ, გადაწყვე ტილების მიღება ძალიან მძიმე იქნება. ეს იქნება ყველაზე უფრო პოლიტიკუ რი საქმე. – ფიქრობთ, რომ პარტიის ყრილ ობისთვის ახალაია უკვე თავისუფალი იქნება? – ზუსტად ამას ვერ ვიტყვი. – სექტემბერში ყრილობის ჩატარე ბა რატომ გადაწყდა? – პარტია ვალდებულია, არჩევნების წინ თავის ამომრჩეველს უთხრას, რა იდეალების ერთგულია, როგორ აპირ ებს გაგრძელებას, შეიცვალა თუ არა რამე მის პოზიციებში, რა ფუნდამენ ტურ საკითხებში მოხდა გადაფასება. ხალხი დაინახავს, რა მოძრაობაა, რა დგან საპრეზიდენტო არჩევნები ძალიან მნიშვნელოვანი მოვლენაა. თეა თუთბერიძე: – ვერაფერს გეტყვით ბაჩო ახალაიას პოლიტიკურ გეგმებთან დაკავშირებით. რაც შეეხება მის განთავისუფლებას, და რწმუნებული ვარ, რომ ორივე საქმეზე დადგება გამამართლებელი გადაწყვე ტილებები. სულ რომ „ქართული ოცნე ბის“ მაისურგადაცმული მოსამართლე იხილავდეს ამ საქმეს, ისიც კი ვერ გამო იტანს გამამტყუნებელ განაჩენს, – მის გეგმებს თუ იცნობთ? – ვერაფერს გეტყვით, როცა გამოვა, ბაჩო თავად ისაუბრებს პოლიტიკურ გე გმებზე. – სექტემბერში ნაციონალების პა რტიული ყრილობაა დაანონსებული, როგორც ამბობენ, სწორედ ამ პერი ოდისთვის განთავისუფლდება ბაჩო ახალაიაც, ამ ორ ფაქტს შორის კავშ ირს ხედავთ? – ჯერჯერობით ვერანაირ კავშირს ვერ ვხედავ, როცა ამ ეტაპამდე მივალთ, შემდეგ ვნახოთ.
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
5
6
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
2008 წლის ომის საიდუმლო შეთანხმება
ნინო დათაშვილი
სოსო ცისკარიშვილი დარწმუნე ბულია, რომ სარკოზი-მედვედევსა და სააკაშვილს შორის საიდუმლო დოკუმენტსაც მოეწერა ხელი, რო მელიც საფრანგეთის პრეზიდენტს თან წაუღია. თუმცა, ცისკარიშვილი არც პირველია და არც უკანასკნ ელი. ასეთი დოკუმენტის არსებობას მამუკა არეშიძეც არ გამორიცხავს. თუმცა, ქართველი ექსპერტები მკ ითხავები არიან იმ ნაწილში, რომე ლიც ასეთი დოკუმენტის არსებობას ეხება, თუმცა, რაღატომ შეიძლება ის იმალებოდეს, ან რა წერია იქ, ამ აზე პასუხები არ აქვთ. და მაინც, რა არგუმენტები მოჰყა ვთ ექსპერტებს საიდუმლო დოკუმე ნტის არსებობის სასარგებლოდ და რამდენად შესაძლებელია, რომ სააკ აშვილიც, მედვედევიც და სარკოზიც ერთნაირად იყვნენ დაინტერესებუ ლნი საიდუმლოს შენახვაში? „პრაი მტაიმი“ ქართველ ექსპერტებს ესაუ ბრა. მამუკა არეშიძე, ექსპერტი კავკ ასიის საკითხებში: – ხშირად ყრუდ ისმოდა ხოლმე, რომ ე.წ. მედვედევი-სარკოზის შეთა ნხმების რაღაც სხვა ტიპის დოკუმე ნტიც არსებობს. მე ვიცი პირველი ვარიანტი ამ ტექსტის, რომელშიც იყო პუნქტი იმის თაობაზე, რომ აფხა ზეთისა და სამხრეთ ოსეთის სტატუსი განსაზღვრულიყო საერთაშორისო თანამეგობრობის ჩართულობით. რო გორც ვიცი, ეს მუხლი სააკაშვილის მოთხოვნით ამოიღეს. სხვათა შორის, ესეც საკითხავია, რატომ ამოიღეს ეს მუხლი. ეს მუხლი რომ დარჩენილიყო, რუსეთი იმ გადაწყვეტილებას ვერ მიიღებდა, რაც მიიღო. რაღაც სხვა ტექსტი რომ არსებობს, ჩემთვის ეს ეც ცნობილია, მაგრამ ყრუდ. კონკრე ტულად რა ტიპის ტექსტი არსებობს, არ ვიცით. მედვედევმა მიანიშნა, რომ ასეთი ტექსტი არსებობს, მაგრამ ეს ტექსტი ჩვენთვის, სამწუხაროდ, უც ნობია. მედვედევმა კიდევ ერთი რამ თქვა, მე და სარკოზიმ მოვაწერეთ ხელი ტექსტს, რომელიც სააკაშვი ლისთვისაც ცნობილიაო. არ ვიცი, რა ტექსტია, ეს კითხვა, ალბათ, სააკაშ ვილს უნდა დაუსვათ. არეშიძის მოსაზრებას გარკვე ულწილად იზიარებს ექსპერტი სო სო ცისკარიშვილი და აუცილებელ საჭიროებად მიიჩნევს დოკუმენტის გასაჯაროებას. ცისკარიშვილისთ ვის განსაკუთრებით საინტერესოა საფრანგეთსა და რუსეთში არსებული დოკუმენტი. დოკუმენტზე წვდომის ერთ-ერთ ვარიანტად ექსპერტი რუ სებისთვის ე.წ. მედვედევი-სარკოზის შეთანხმების გასაჯაროების თხოვნას არ გამორიცხავს. სოსო ცისკარიშვილი, ექსპერტი: – განურჩევლად იმისა, რა გრიფი შეიძლება ჰქონდეს დოკუმენტს, ფა ქტი ფაქტად რჩება. ჩვენ არ გვინ ახავს სააკაშვილის მიერ 2008 წელს ხელმოწერილი არც ერთი ფურცელი სარკოზისა და მედვედევის შეთანხ მებასთან დაკავშირებით. რასაკვირ ველია, როცა ოკუპანტი ხელს აწერს ფურცელზე და მასზე ხდება დამა რცხებული მხარის ხელმოწერაც, ეს უნდა იყოს ან კაპიტულაცია, ან რაიმე უფრო მეტის შემცველი დოკუმენტი. რატომ არის დღემდე გასაიდუმლო ებული ეს დოკუმენტი? არა მხოლოდ მედვედევთან ხელმოწერილი საბუთი, არამედ „ენგურჰესთან“ დაკავშირებ ული პუტინისა და სააკაშვილისთვის ცნობილი და მათი უფლებით ხელმ ოწერილი დოკუმენტიც, რომელიც იმდენად გაასაიდუმლოვა „ნაციონ ალური მოძრაობის“ მთავრობამ, რომ საერთოდ ხელმიუწვდომელი გახდა. მედიის წარმომადგენლებს სასამართ ლოს სამივე დონემ უარი უთხრა დო კუმენტში ჩახედვაზე. აუცილებელია, რომ ეს დოკუმენტი იყოს გამოთხოვ ილი. უნდა ვიცოდეთ, რა ჩამოიტანა სარკოზიმ და რას მოაწერა ხელი სა აკაშვილმა. – ქართული მხარისგან თუ მოხდა ამ დოკუმენტის გამოთხოვა? – არაერთი განცხადება გაკეთდა იმდროინდელი ოპოზიციური ძალე ბისგან, გვანახვეთ, რას მოეწერა ხე ლიო. ერთადერთი ცვლილება, რაც ზეპირსიტყვიერებით გადმოგვცეს, იყო რუსეთის მოთხოვნა, რომ აფხა
რა წერია და რატომ მალავენ სააკაშვილი-სარკოზი-მედვედევის ხელმოწერილ დოკუმენტს
ონი, უპრიანი იქნება, რუსებს ვთხო ვოთ, გამოაქვეყნონ ეს დოკუმენტი, რადგან, როგორც ჩანს, სააკაშვილს ერიდება მისი გამოაშკარავება. – ანუ თქვენ ამბობთ, რომ დო კუმენტში, რომელიც არის საქართ ველოში, სხვა ტექსტია და იმაში, რომელიც საფრანგეთსა და რუსე თშია, სხვა? – არ გამოვრიცხავ. – რა წე რია, თქ ვე ნი აზ რით, ამ დოკუმენტში? – ეს მკითხაობის საგანია, რაც არ მეხერხება. ვწუხვარ, რომ ვანგა აღ არ არის ცოცხალი, რადგან ის გვ ეტყოდა, როგორ უნდა განვითარდეს მოვლენები. ეს ჩემი სპეციალობა არ არის. ექსპერტ თორნიკე შარაშენიძეს ამ საკითხზე განსხვავებული პოზიცია აქვს და ამბობს, რომ დოკუმენტი სა იდუმლოებას არ წარმოადგენს და ის ყველასთვის ხელმისაწვდომია. რაც შეეხება შეთანხმების შესახებ დოკუ მენტს, მის ორ ვარიანტზე საუბარს შარაშენიძე არასწორად მიიჩნევს. მისი თქმით, განსხვავება მართლაც არის, თუმცა უმნიშვნელო. თორნიკე შარაშენიძე, ექსპერ ტი: – მე თვითონ ნანახი მაქვს დოკუ მენტის ორივე ვარიანტი. არის შიგნ ით რაღაც განსხვავებები. ერთი-ორი შესწორებაა შეტანილი. – მნიშვნელოვანი ცვლილებე ბია? – არაფერი მნიშვნელოვანი. დო კუმენტში, რომელიც ჩვენთან იყო, ეწერა: „მშვიდობა აფხაზეთში და სამხრეთ ოსეთში“, რუსებმა გადა აკეთეს: „მშვიდობა აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთის“. აი, ასეთი უმნიშვ ნელო განსხვავება შეიძლება ვნახოთ მხოლოდ. – ამბობენ, რომ დოკუმენტი გა საიდუმლოებულია...
„მგონი, უპრიანი იქნება, რუსებს ვთხოვოთ, გამოაქვეყნონ ეს დოკუმენტი“ ფლებაც დუმს. რასაკვირველია, ეს დოკუმენტი გამომჟღავნდებოდა, ომის თემის გამოძიება რომ გაგრძელებუ ლიყო. არ გამოვრიცხავ, რომ ისტერი ული მიუღებლობა ახალი გამოძიების მიმართ, რაც „ნაციონალურმა მოძრ აობამ“ მოაწყო, ნაწილობრივ უკავ შირდებოდეს მოსალოდნელ აუცილე ბლობას, გასაჯაროვდეს მედვედევისა და სააკაშვილის მიერ ხელმოწერილი დოკუმენტი. ეს დოკუმენტი რომ არსე ბობს, ფაქტია, მაგრამ ჩემთვის უფრო საინტერესოა იმ დედნის ტექსტი, რო მელიც სარკოზიმ წაიღო. არ გამიკვ ირდება, თუ საქართველოში არსებობს ერთი ტექსტი, თუნდაც გასაიდუმლო ებული, და ის, რაც რუსეთსა და საფრ ანგეთს აქვთ, არის სხვა. ამიტომ, მგ
ზეთისა და ოსეთის საკითხი გამხდარი ყო საერთაშორისო თანამეგობრობის მიერ განხილვადი და მათი სტატუსი ყოფილიყო საერთაშორისო ორგანი ზაციების ჩართულობის საგანი. ამაზე სააკაშვილმა უარი თქვა. შემდგომ კრ ემლის მესვეურები ამ ფაქტს იყენებ ენ იმისთვის, რომ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობის აღიარების მიზეზად შეთავაზებული პროექტიდან ამ მუხლის ამოღება გა მოაცხადონ. გამოაცხადონ ამ მუხლის ამოღება შეთავაზებული პროექტიდ ან. სხვათა შორის, საქართველოს ხე ლისუფლებამ არცთუ უსაფუძვლოდ გადადგა ასეთი ნაბიჯი და არ დასთან ხმდა, რომ ქართული ტერიტორიების რაიმე სტატუსი საერთაშორისო ორ
– არაფერი გასაიდუმლოებული არ არის. ჩემთვის ცნობილია და ღიაა ყველასთვის. – ამბობენ, რომ წინა ხელისუ ფლების დროს რამდენიმე ოპოზ იციურმა ძალამ გამოითხოვა ეს დოკუმენტი, რაზეც უარი მიიღეს... – არა მგონია. მე ეგ ტექსტი ნანა ხი მაქვს და არანაირი პრობლემა არ იყო. – რას ემსახურება მსგავსი გა ნცხადებები? – უყვარს ზოგიერთს ეგეთების ლაპარაკი. ზოგს სჯერა მსგავსი რა ღაცების, მაგრამ მე – არა. იყო დო კუმენტებს შორის განსხვავებები, მაგრამ იმის თქმა, რომ სხვადასხვა დოკუმენტებია, არასწორია.
განიზაციების მიერ ყოფილიყო განხ ილული, მაშინ როცა ტერიტორიული მთლიანობა ეჭვქვეშ არ იდგა ევრო პისთვის და ამერიკისთვის. როგორც მსმენია, ეს პოზიცია იყო შეთავაზე ბული, აგრეთვე, იმ რამდენიმე პრეზ იდენტისგან, ვინც იმ დღეს თბილისში იყვნენ ჩვენი ქვეყნის მხარდაჭერის დემონსტრირებისთვის. ნებისმიერ შე მთხვევაში სახელმწიფოს მეთაურის მიერ საომარი ვითარების შეჩერების მიზნით ხელმოწერილი დოკუმენტი არ შეიძლება იყოს საიდუმლო. ამაზე ძვ ელი ხელისუფლება დუმს. – ახალი ხელისუფლების მხრიდან თუ იყო ინტერესი ამ დოკუმენტის მიმართ? – რატომღაც ამაზე ახალი ხელისუ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
7
იპოთეკური კრიზისი საქართველ
მარიამ ნადირაძე
ბიძინა ივანიშვილის რეიტინგს უკვე სერიოზულ დარტყმას აყენებს იპოთეკით დაზარალებულთა პრობ ლემის გადაწყვეტაში პოზიციების ცვლა. დეპუტატ გედევან ფოფხაძის მიერ ინიცირებული საკანონმდებლო ინიც იატივა, რომლის მიხედვითაც იპოთ ეკით დატვირთულ ქონებაზე აღსრ ულება-გამოსახლების პროცესი ექვსი თვით უნდა შეჩერებულიყო, პარლამ ენტმა, მართალია, პირველი მოსმენით მიიღო, მაგრამ პრემიერის განცხადე ბამ იმის თაობაზე, რომ ეს სერიოზულ დარტყმას მიაყენებს საბანკო სექტ ორს, ყველაფერი ყირაზე დააყენა. დაზარალებულთა ერთი ნაწილის ფონზე, რომლებიც გამოსახლების შემთხვევაში საკუთარი სიცოცხლის მოსპობითაც იმუქრებიან, კერძო გა მსესხებლები საკუთარი უფლების და ცვასაც ითხოვენ, ვინაიდან მიიჩნევენ, რომ ისინი კანონით მინიჭებული უფ ლებების ფარგლებში მოქმედებდნენ, ყველა ხელშეკრულება ნოტარიულად აქვთ დამოწმებული და პარლამენტში ინიცირებული პროექტით მათი უფ ლებები მთლიანად უგულებელყოფი ლია. შეიძლება ითქვას, რომ სიტუაცია ჩიხშია, თუმცა პრობლემის გადაჭრის გზებს „პრაიმტაიმს“ უმხელენ. გთავაზობთ ინტერვიუს სოციალ ური პროგრამებისა და განვითარებ ის ცენტრის ხელმძღვანელთან, სო ფიო ბეროშვილთან: – პრობლემა არის კომპლექსური. ერთი შეხედვით, სურათი ასეთია: ვი ღაცამ ვალი აიღო და ვერ გადაიხადა. თუმცა, რეალურად, რა თქმა უნდა, ყველაფერი ასე მარტივად არ არის. ჩვენი ორგანიზაცია არ ამბობს, რომ აღებული ვალი არ უნდა დაიფაროს, ანუ ჩვენ არ ვართ მხოლოდ ცალმხრ ივად უფლებადამცველი. თუმცა, ცა ლკეული პოლიტიკური პარტიები აკ ეთებენ განცხადებებს, რომ ამ ხალხმა ფული არ უნდა დააბრუნოს, რადგან მძიმე სოციალურ პირობებში იყვნენ 2008 წლიდან მოყოლებული. ვადა სტურებ, რომ ეს პრობლემა უფრო აქტუალური და უფრო ფართომასშტ აბიანი მართლაც სწორედ 2008 წლ იდან გახდა. ამ დროიდან დაწყებული აღსრულების სტატისტიკა პიკზე ადის 2011-ში, 2012-ში შედარებით ნაკლებ ია. წელს კი შედარებით უფრო მსუბ უქი მდგომარეობაა. – რა გახდა ამის მიზეზი? – „ნაციონალური მოძრაობის“ ხე ლისუფლებაში ყოფნის დროს, სიტუ აცია გაცილებით მწვავე იყო. მაშინ იპოთეკარები თავხედურად ყველაფ ერზე მიდიოდნენ, ოღონდაც ვინმეს საკუთრება დაეიპოთეკებინათ და შე მდეგ ეს საკუთრება თვითონვე ჩაეგ დოთ ხელში. ახლა ასეთი რამ ნამდვი ლად აღარ ხდება... – მოდი, ყველაფერი თავიდან და ვიწყოთ. ვთქვათ, ვარ მოვალე, თქვენ – იპოთეკარი. მე დამჭირდა ფული, თქვენ მასესხეთ. ჩვენ ორივეს გვაქ ვს ჩვენი უფლება... – მაგრამ ხელშეკრულება უკვე ის ეთია, რომ მე მაწყობს თქვენი გაჭე დვა. ხელშეკრულების დარღვევით მე ვშოულობ უფრო მეტ თანხას, ვიდრე ხელშეკრულების შესრულებით. ასე იქცეოდა ბანკიც, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციაც და კერძო იპოთეკარ იც. – მოდი, ამ უკანასკნელზე გავჩ ერდეთ. უმუშევრობის პირობებში ბევრისთვის ეს იყო შემოსავლის წყარო... მით უმეტეს, რომ ამის შე საძლებლობას კანონმდებლობაც იძლევა. რა უნდა ქნან მათ? – ამის საშუალება სახელმწიფომ იცით, რით მისცა მათ? იმით, რომ პრ ოცენტი არის უკონტროლო, გადასა ხადებს 90 პროცენტი არ იხდის... – საშემოსავლოს გულისხმობთ? – დიახ და პლუს, ამას კერძო იპ ოთეკარებთან ყველაზე მთავარი პრ ობლემა და ყველაზე მნიშვნელოვანი რგოლი არის შუამავალი, რომელიც არსად არ ფიქსირდება. მათ ზოგჯერ ვიზუალურადაც არ იცნობენ. ვთქვ ათ, სულაც არ ვარ მევახშე, გავაპრ ოცენტე ფული, იმაზეც თანახმა ვარ, რომ როდესაც მოვალე კარგად მი ხდის, ხელშეკრულება გავუგრძელო. მაგრამ ეს შუამავალი, ჩემთან შეუთ ანხმებლად, იმ ჩემს მოვალეს ჩემთვის აბრუნებინებს ამ თანხას იმ მიზნით, რომ სხვისგან ააღებინოს. რაც იწვევს მოვალის ვალის გაზრდას, პლუს 2 თვ ის პროცენტი უნდა გადაიხადოს წინა სწარ და ა.შ. შუამავალი მოვალეს უზ რდის ვალს, ძველ იპოთეკარს ფულს უბრუნებს და თვითონ, იმიტომ რომ ახალი ინფორმაცია მოიტანა, თანხის ათ პროცენტს იღებს. ასეთ შუამავლე 8
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
EXCLUSIVE
ბს, როგორც წესი, ადამიანები მიჰყავთ ერთსა და იმავე ნოტარიუსთან, ერთსა და იმავე აღმასრულებელთან, ერთსა და იმავე არბიტრთან. იქმნება ერთი ჯა ჭვი, რომელიც ერთად მუშაობს წლების განმავლობაში და სარგებლობენ იმით, რომ კანონი არის ცალმხრივი. – მაგრამ ეს კანონი არსებობს და ყველა ეს პერსონაჟი კანონის ფარგ ლებში მოქმედებს... – რა თქმა უნდა. მით უმეტეს, თუ გა ვითვალისწინებთ იმასაც, რომ 2008 წლ იდან მოხდა კანონის კიდევ უფრო გამა რტივება. მსოფლიო კრიზისის დაწყების დროს ეს კანონი გაამარტივეს ბანკებისა და მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების თვის, რომ ისინი არ ჩავარდნილიყვნენ მძიმე კრიზისში, რადგან ეს დიდ დარტ ყმას მიაყენებდა საქართველოს ეკონ ომიკას. ახლა კი ამ გამარტივებული კა ნონმდებლობით სარგებლობენ კერძო იპოთეკარებიც. – გამარტივებულ კანონმდებლობ აში რას გულისხმობთ? – აღსრულებას არ აჩერებს ყადა ღა. ანუ, თუ მოსამართლე ჩათვ ლის, რომ კერძო საკუთრება არ ის სადავო და დაადებს ყადაღას, აღსრულებას ეს არ აჩერებს, ჩანიშნული აუქციონის გაუქმე ბა შეუძლებელია, რადგან ირ ღვევა იმ ადამიანის ინტერესი, რომელმაც გამოხატა ინტერე სი, რომ ეს სახლი და უძრავი ქონება შეიძინოს. სისხლის სა მართლის საქმეც კი არ აჩერებს აღსრულებას და ადამიანებს მა ინც ასახლებენ საკუთარი სახლ ებიდან. პლუს ამას სოციალურად დაუცველის ქონების დაყადაღები დან რეალიზაციის უფლება აქვთ უკ ვე 2011 წლის იანვრიდან და რეალურ ად გამოდის, რომ, თუ ვალს არ გადავი ხდი, კანონი ისეა მოწყობილი, თითქოს მე ვარ დამნაშავე. – და რეალურად ასე არ არის? – როცა ამ ვალს ვერ ვიხდი, ამ გამა რტივებული კანონმდებლობის საფუ ძველზე შეიძლება გავხდე რომელიღაც თაღლითური დაჯგუფების მსხვერპლი. ასეთი დაჯგუფებები კი ბევრია – ვიღა ცას სხვის ბინას ადებინებენ, მერე აღ მოჩნდება, რომ ის ადამიანი, რომელსაც ვენდე და ჩემი ქონებით ჩავუდექი თა ვდებში, იმის მაგივრად, რომ მან თანხა გადაიხადოს, საერთოდ არ აღმოჩნდება საქართველოში და ვზარალდები მე. ას ეთი შემთხვევებიც ძალიან ბევრია. ამას გარდა საპროცესო გარიგებებისთვის ძალიან ხშირად მიმართავდნენ ამ გზას. იყო ასეთი შემთხვევებიც. – რას გულისხმობთ, იქნებ უფრო დააკონკრეტოთ... – გეტყვით ერთ ისტორიას: ჩემთან მოსული იყო ადამიანი, რომელსაც შვ
ილი ჰყავდა დაჭერილი. ამ ადამიანის სახელსა და გვარს მასთან შეუთანხმ ებლად, ბუნებრივია, ვერ დავასახელებ. ქალბატონმა მიამბო, რომ მასთან მო დულის შენობაში მიიყვანეს ნოტარი უსი, იქვე გააფორმებინეს საპროცესო შეთანხმება, იქვე დაატვირთვინეს იპ ოთეკით საკუთარი ბინა, დატოვა ფუ ლი, რომელიც თვალითაც არ უნახავს და გამოვიდა. გამოდის, რომ შვილის ფაქტორის მანიპულირებით ეს ქალი დღეს ქუჩაშია. ასეთი ფაქტი არაერთი ყოფილა, მაგრამ მათ გახმაურებას, ბუნებრივია, ერიდებოდნენ და ამიტ ომ პოლიცია მუშაობდა ერთი და იგივე ნოტარიუსთან. სხვა საეჭვო საქმეების ნოტარიულად გაფორმებაშიც ეს პირო ვნება ფიგურირებს. უკვე დეკემბრის ბოლოდან ის აღარ არის ნოტარიუსი,
ღამის სამ საათზე... როცა ჩემთან ასეთი ხელშეკრულება მოაქვთ, უკვე წინასწარ ვიცი, რომ მას ხელს ნ. მ. მოაწერდა. ამ ას გარდა, ასეთი ინფორმაციაც მაქვს: სანამ მარჯანიშვილის ქუჩის რეაბილ იტაციას დაიწყებდნენ, იქ ძალიან ცუდ მდგომარეობაში იყო რამდენიმე სახლი. დაიპოთეკება ისედაც ღირებულების მე სამედი ოდენობის თანხად ხდება, მაგრ ამ ამ შემთხვევაში კაპიკებში მოხდა ამ შენობების ხელში ჩაგდება, მიუხედავად იმისა, რომ მესაკუთრეები ყოველთვი ურ გადასახადს იხდიდნენ. ეჭვი გამი ჩნდა, რომ იპოთეკარებისგან შემდგარი გარკვეული ჯგუფი წინასწარ ფლობდა ინფორმაციას, რომ უნდა დაწყებულიყო მარჯანიშვილის ქუჩის რეაბილიტაცია და ძალიან მცირე ღირებულებად მოახ ერხეს დიდი ოდენობით უძრავი ქონების ხელში ჩაგდება. – თუ მესაკუთრეები იხდიდნენ, რო გორ მოახერხეს ამის გაკეთება? – უბრალოდ, მოითხოვეს მთელი თანხა, ვინაიდან გავიდა ხელშეკრუ ლების ვადა და აღარ გაუგრძელეს ხელშეკრულება. ანუ წინასწარ მი იღეს ინფორმაცია. – ე.ი. იპოთეკარების გა რკვეული ჯგუფები მჭიდრო ურთიერთობაში იყვნენ სა ხელმწიფო სტრუქტურებ თან და მათი კარნახით მო ქმედებდნენ? – დიახ, ძალიან ბევრი იყო ასეთი... – ზოგიერთი ინფორმაც იით, იპოთეკაში ტრიალებდა შსს-ს ფული... – მაქვს ინფორმაცია, რომ იპ ოთეკაში ტრიალებდა როგორც ხელისუფლების გარკვეული წარმ ომადგენლების ფული, ასევე ტრია ლებდა ზოგი მიკროსაფინანსოდან გა სული თანხა, ბანკიდან გასული თანხა, ე.წ. ებრაელის ფული. – ეს რა არის? – იპოთეკარები ყვებიან, რომ არსე ბობდა ვიღაც ადამიანი, ებრაელი, რო მელსაც მათთვის ჰქონდა მინდობილი თავისი ფული. – რით გამოირჩეოდა სხვა ფული სგან? – გულისხმობდა უფრო მაღალ პრ ოცენტს და გაცილებით მკაცრ მოთხ ოვნებს. – კერძოდ... – საშინელი ხელშეკრულება იდებ ოდა, ერთი დღის გადაცილებაზე კო ლოსალური ჯარიმები ირიცხებოდა... თავიდან სწორედ ამ ე.წ. ებრაელის ფუ ლზე დაიწყო ისეთი ხელშეკრულების დადება, რომ სასამართლო გადაწყვეტი ლების გარეშე ნოტარიუსს შეეძლო, გა ეცა აღსრულების ფურცელი, შემდეგ ეს სტანდარტად იქცა, ახლა კი ამ სტანდა
„2008 წლის შემდეგ მარტო ჩემთან რეგისტრირებულია 10 ათასზე მეტი ოჯახი, უბინაოდ დარჩენილი. აღსრულების რაოდენობა ერთ წელიწადში 171-ს აღწევს“
მაგრამ ძალიან ბევრი ადამიანის ბედი გადაწყვიტა მან. – ვერ დაასახელებთ? – დიახ, რა თქმა უნდა. ეს არის ნ. მ. ის ციხეშიც შეჰყავდათ პატიმრებთან, სადაც ბიზნესებს აფორმებინებდნენ. ეს ქალბატონი „ქართუ ბანკის“ საქმეშ იც ფიგურირებს. აქედან დაიწყო ძიება ამ ნოტარიუსზე და ამას გარდა, ჩემთან მოსულ ადამიანებთან დადებული ხე ლშეკრულებების ავტორიც ეს ქალბატ ონია. ეს ხელშეკრულებები კი სერიოზ ული კანონდარღვევებით არის გაფო რმებული. – რა კანონდარღვევებზე საუბრო ბთ? – ეს ადამიანები ყვებიან, რომ ხელშ ეკრულება გააფორმებინეს მოდულში
რტით აღსრულებასა და აუქციონს თავი რომ აარიდონ, პირდაპირ ნასყიდობის ხელშეკრულება ფორმდება, რომლის მიხედვითაც, თუ შენ შეთანხმებულ სამ თვეში თანხას არ დამიბრუნებ, ავტომა ტურად მივდივარ საჯარო რეესტრში და კერძო საკუთრება ჩემი ხდება. შემდეგ ახალი ამონაწერით მივდივარ პოლიცი აში და მაშინვე გასახლებ. – ეს პრაქტიკა როდიდან დაიწყო და რატომ? – ადრე დაიწყო, მაგრამ უფრო მე ტად სისტემატური სახე უკანასკნელ 7-8 თვეში მიიღო. ამას თავისი მიზეზიც აქვს, ვინაიდან ახალი ხელისუფლების პირობებში აღსრულების ბიურო უკვე ძალიან აქტიურად ცდილობს მხარეე ბის შეთანხმებას. სარჯველაძე თვითონ იბარებს მხარეებს, თუ მათგან რომე ლიმეს აქვს გასაუბრების სურვილი იმ ისთვის, რომ შეთანხმდნენ კონკრეტულ დროზე, როგორღაც მოხერხდეს თა ნხის გადახდა და აღარ მოხდეს აღსრ ულება. ამიტომაც კერძო იპოთეკარები ხსენებული მეთოდით გვერდს უვლიან აუქციონს, აღსრულების ბიუროს უფ რო ნაკლები სტატისტიკა აქვს, მაგრამ ეს მთლიანობაში სურათს მაინც არ ცვ ლის. საჯარო რეესტრიდან აღებული ბოლო ინფორმაციით, დღეს არის 132 ათას 865 მიმდინარე იპოთეკა უძრავ ქონებაზე. მე არ ვამბობ, რომ ყველა პრობლემური იპოთეკაა, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ იმას, რამდენად კაბალური და ცალმხრივია დადებული ხელშეკრულებები, სადაც მსესხებლის უფლება საერთოდ არ არის გათვალ ისწინებული, ეს ნიშნავს, რომ ამ ად ამიანებს, ადრე თუ გვიან, დაუდგებათ პრობლემური იპოთეკის პრობლემა. საშუალოდ ამ ციფრს თუ გადავამრავ ლებთ ოჯახის წევრთა საშუალო ოდენ ობაზე, ვთქვათ, სამზე, წარმოვიდგენთ, რა რაოდენობის ადამიანებზე გვაქვს საუბარი. ამავდროულად იპოთეკარ ების რაოდენობა არის 161 ათასი, ანუ ვინც ფულს იძლევა. ალბათ, ხვდებით, რომ ეს ძალიან მძიმე პრობლემაა, თუ გავითვალისწინებთ საქართველოს მო სახლეობის საერთო რაოდენობას და პლუს ამას, კიდევ ძალიან ბევრ უბინ აოდ დარჩენილს. ეს არ არის ის, 2002 წლის ინფორმაციას რომ აქვეყნებს თბილისის მერია, თითქოს 4000-მდე უბინაო გვყავს. 2008 წლის შემდეგ მა რტო ჩემთან რეგისტრირებულია 10 ათასზე მეტი ოჯახი, უბინაოდ დარჩ ენილი. აღსრულების რაოდენობა ერთ წელიწადში 171-ს აღწევს. არ ვამტკი ცებ, რომ აქედან ყველა არის სახლი, მაგრამ ნახევარი მაინც ხომ არის? ამ ინფორმაციას, რამდენია სულ უბინაოდ დარჩენილი, უნდა არეგულირებდეს რაიონული თვითმმართველობები, უნ და არეგისტრირებდნენ ამ ადამიანებს,
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ლოს ევროსაბჭოს დაატოვებინებს?!
„საჯარო რეესტრიდან აღებული ბოლო ინფორმაციით, დღეს არის 132 ათას 865 მიმდინარე იპოთეკა უძრავ ქონებაზე“ მაგრამ ეს რიცხვი არ გვაქვს, რადგან 2005 წლიდან ვალდებულებაში გვაქ ვს აღებული ევროპული სოციალური ქარტია, რომელიც გულისხმობს საცხ ოვრისის უფლებას და რატიფიცირე ბულია პარლამენტის მიერ. თუ „ნაცი ონალური მოძრაობა“ რეალურად ან ახვებდა რა რაოდენობის უბინაო იყო მარტო თბილისში, მაშინ ვალდებულ ებაც უნდა აეღო ამ ადამიანებისთვის სოციალური საცხოვრებლის აშენებ აზე, ამ ქარტიის ფარგლებში. ეს სო ციალური ქარტია ვალდებულებაში ამ მთავრობასაც ხომ რჩება? ამიტომ აუ ცილებლად დასადგენია კონკრეტული რიცხვი. სხვანაირად ვერ დავიწყებთ გამოსავალზე ფიქრს. – ეს ხელისუფლება მოვიდა დაპი რებებით, რომ იპოთეკით დაზარალე ბულებს უშველიდა. გადაიფიქრა? – გედევან ფოფხაძის ინიციატივა არ იყო გამოსავალი. ამ ინიციატივით, უბრალოდ, აღსრულება ჩერდებოდა. 6 თვ ის მე რე რა მო ხდ ებ ოდა? ამ ად ამიანებს ვალი ეზრდებათ, ეს გამოიწ ვევდა იმას, რომ დაგროვდებოდა პრ ოცენტი, ვადაგადაცილების ჯარიმა, კერძო იპოთეკარებთან – პროცენტის პროცენტი და რეალურად მათი ვალი გაიზრდებოდა, 6 თვის მერე კი ძალიან დიდი რაოდენობით და ინტენსივობით რომ დაიწყებდნენ მათ გამოსახლებას, შემდეგ რა უნდა გვექნა? რა გამოსავა ლს სთავაზობენ? ამ კანონპროექტში ეს არ იყო გათვალისწინებული. მე მქონდა მოლაპარაკებები გედევან ფოფხაძეს თან, რომ ეს მორატორიუმი გაეერთ იანებინა ჩემი ორგანიზაციის მიერ შე თავაზებულ სოციალურ იპოთეკასთან, მაგრამ შეთანხმება ვერ მოხერხდა, რადგან სასწრაფოდ უნდოდათ ამ პრობლემის მიმართ ტკივილგამა ყუჩებლის გამოყენება. მსოფლი ოში ერთადერთი აპრობირებული მეთოდი ამ პრობლემის გადაჭრ ისთვის არის სოციალური იპოთ ეკა. მარტო ჩვენ ხომ არ გვაქვს ეს იპოთეკური კრიზისი? მთ ელმა მსოფლიომ გადაიტანა ის. სოციალურ იპოთეკაში აქტიურად ერთვება სახელმ წიფო, ბანკები, მიკროსაფ ინანსოები და კერძო პირები, ვისაც დაგროვილი აქვს ამდენი უძრავი ქონება. ჩვენ ხომ კარგად ვიცით, რომ საქართველოში ამდე ნი უბინაოს ფონზე ბინის მყიდველი ძალიან ცოტაა, ანუ უძრავი ქონების ბაზარი არის ძალიან ცუდ დღეში. ამ იტომ, მათ შეუძლიათ, ძალიან აქტი ურად ჩაერთონ ამ პროცესში. მოხდ ება სახელმწიფო სუბსიდირება პრ ოცენტზე, ან ბინის ღირებულებაზე. მანამდე, რა თქმა უნდა, უნდა დაიდოს ციფრები უბინაოების რაოდენობაზე,
ბიუჯეტში განისაზღვროს, წლიურად რა რაოდენობით შეძლებენ სუბსიდირ ებას. სოციალური იპოთეკა კომერციუ ლისგან იმით განსხვავდება, რომ არის დაბალპროცენტიანი და პროცენტში სხვაობას ფარავს ბიუჯეტი. თუ კერძო იპოთეკა თვეში ოთხი პროცენტია, სო ციალური იპოთეკა გულისხმობს წელი წადში მაქსიმუმ 8 პროცენტს. ეს ვალი გადადის კომერციულ ბანკში, რომელს აც აქვს წლიური, ვთქვათ, 14 პროცენ ტი და ამ 6-პროცენტიან სხვაობას ფა რავს სახელმწიფო. – პრაქტიკულად, ადამიანი კერძო იპოთეკარიდან გადადის ბანკში და ბალ პროცენტში?
– დიახ, მაგრამ მისი ყოველთვიური გადასახდელი არ უნდა აღემატებოდეს მის ყოველთვიურ ქირის გადასახდელს, ანუ ჰაერში კი არ იყრება ფული, არამ ედ იგივე თანხის გადახდის ფასად ად ამიანს საშუალება ეძლევა, 10 და 20 წე ლიწადში გამოისყიდოს საკუთარი ბინა. ერთი მხარე ყიდის სახლს, მეორე მხარე იძლევა კრედიტს, მესამე მხარე ყიდუ ლობს. ამ შემთხვევაში ყველა რჩება კმაყოფილი და თანაც სახელმწიფოს ეხსნება ვალდებულება ამ ადამიანე ბისთვის სოციალური საცხოვრებლის აშენების, რასაც მას სოციალური ქა რტია აკისრებს. ამ სქემით შეეძლება ისარგებლოს იმ ადამიანმაც, რომელმ აც იპოთეკაში მანამდე დაკარგა სახლი. მასაც შეუძლია ისარგებლოს სოციალ ური იპოთეკით და ამ გზით დაიბრუნოს თავისი სახლი. – მაგრამ აქ უკვე სხვა კერძო მესა კუთრის უფლება არ უნდა დავივიწყ ოთ, რომელიც ოფიციალურად გახდა იმ უძრავი ქონების მესაკუთრე... – რა თქმა უნდა, ამიტომ უნდა მო ხდეს ყველაფრის დათვლა, რისი სა შუალება აქვს სახელმწიფოს და ამ პრობლემის მოგვარება უნდა გადანა წილდეს რამდენიმე წელზე. ამის პა რალელურად უნდა მომზადდეს ახალი კანონპროექტი, რომელშიც შემდგო მში მოვალის უფლებებიც იქნება გა თვალისწინებული მსგავსი იპოთეკის ხელშეკრულებების დადების დრ ოს. მაგრამ ეს სქემა იმისთვის არის ხსნა, ვისაც ახლა აქვს ეს პრობლემა, თანაც ისე, რომ არ ზარალდება არც ერთი მხარე. ეს ის დანის პი რია, რომელზეც უნდა გაია როს სახელმწიფომ. ამ გზით სახელმწიფოს ეხსნება ვალდ ებულება, უბინაოთა დიდ ნაწი ლს აუშენოს სოციალური საცხ
ოვრებელი, რასაც მას ქარტია ავალ დებულებს. 132000 ოჯახის კისერზე აკიდება სახელმწიფოს აღარ მოუწევს, რადგან მათ მისცემს საშუალებას მც ირედი დახმარებით, რომ საკუთარი სახლების გამოსყიდვის შესაძლებლო ბა მიეცეთ. – მაგრამ ეს ბიუჯეტისთვის ძალი ან სერიოზული დარტყმა იქნება... – ამიტომაც ვამბობ, რომ ერთ წელი წადში 132 ათას ადამიანს ვერ უშველი. ეს უნდა გადანაწილდეს რამდენიმე წე ლიწადზე. ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, რომ დღეს არ არსებობს სხვა გამოსავალი, ყრუ კედელია. ამ ინიციატივით არსე ბობს შესაძლებლობა, რომ პატარა, მა გრამ მაინც კარი გაიჭრას. – შერჩევა როგორ უნდა მოხდეს, ვის დაეხმარონ პირველად... – რა თქმა უნდა, ესეც პრობლე მაა, მაგრამ ეს ის დეტალია, რომლ ის შემდგომ დამუშავებაც შეიძლება. მთავარია, ამ პრობლემის მოგვარება დაიძრას. – ივანიშვილის წინასაარჩევნო და პირება ასე გაიგო ხალხმა – ბანკებს მოეხდინა ვალის რესტრუქტურიზ აცია... – დღევანდელ დღემდე რესტრუქტ ურიზაცია არ გულისხმობდა სიტუაც იის გამარტივებას, რეალურად ამის ფა რგლებში ვალის ძირი იზრდება, რადგან ძირს ემატება პროცენტი, ჯარიმები და ის ხდება ძირი. – ამაზეც თანახმაა დაზარალებუ ლთა ერთი ნაწილი... – თანახმაა, რადგან ამით ფიქრობ ენ, რომ გამოსახლებას გადაავადებენ. მაგრამ ფაქტია, რომ, თუ ვერ ვიხდი ნა კლებ თანხას, ბუნებრივია, გაზრდილს აც ვერ გადავიხდი, ხო? ბანკებზე და რტყმა არ უნდა მოხდეს. ძალიან ცუდ შედეგს მოგვიტანს ბანკების კრიზისში ჩაგდება. ბევრად უფრო სერიოზულ
პრობლემას შექმნის ქვეყნისთვის. ამ იტომ აუცილებლად უნდა ჩაერთოს რა ღაც ფორმით სახელმწიფო. არც ერთი მხარე არ უნდა დაზარალდეს. სწორედ ამას გულისხმობს სოციალური იპოთ ეკა. – იმ ხალხს რა ეშველება, რომლებ საც ბანკმა უკვე წაართვა ბინა? – ბანკს ამდენი უძრავი ქონება არ აფერში სჭირდება. ადამიანს, რომე ლსაც აქვს იმის საშუალება, რომ გა დაიხადოს რაღაც ქირა, უნდა შეირჩეს პირობა, რომ ამ თანხის გადახდის პი რობებში გამოისყიდოს საკუთარი სა ხლი, ან შეძლოს სხვისი შეძენა. მაგრამ იმ ადამიანს, რომელიც ავტოფარეხში ცხოვრობს და არაფრის გადახდის სა შუალება არ აქვს, სახელმწიფომ უნდა შეასრულოს ვალდებულება და აუშე ნოს სოციალური საცხოვრებელი. ფა ქტობრივად, სახელმწიფოს აწყობს ეს სოციალური იპოთეკა, რადგან მისი ხა რჯი ბევრად უფრო ნაკლებია, ვიდრე ასი ათასობით სოციალური საცხოვ რებლის მშენებლობა, თანაც განუსა ზღვრელ ვადაში. – თუ არ შეასრულებს ამ ვალდებ ულებას? – ძალიან ცუდი გამოხმაურება აქვს ამას საერთაშორისო დონეზე, ძალიან ცუდად მოქმედებს ჩვენს იმიჯზე და შეიძლება სერიოზული დარტყმის ქვეშ დავდგეთ. – მაგალითად? – იპოთეკური კრიზისის გამო მოგვ იწევს, დავივიწყოთ ასპირაციები ევრო კავშირისა და ნატოს მიმართ და რაც მთავარია, არ არის გამორიცხული, რომ ევროსაბჭოს დატოვების საფრთხეც დაგვიდგეს, რომლის წევრიც უკვე ვა რთ. საცხოვრისის უფლება ადამიანის სოციალური უფლებაა, რაც მთელ მს ოფლიოში ძალიან მაღალ დონეზე დგ ას.
სოფიო ბეროშვილი: „გარკვეული ჯგუფი წინასწარ ფლობდა ინფორმაციას, რომ უნდა დაწყებულიყო მარჯანიშვილის ქუჩის რეაბილიტაცია და ძალიან მცირე ღირებულებად მოახერხეს დიდი ოდენობით უძრავი ქონების ხელში ჩაგდება“
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
9
„ყაზტრანსგაზ-თბილისი“
გაფრთხილებთ
!
• გაუმართავი გაზის ხელსაწყოებისა და არასტანდარტული საკვამლე და სავენტილ აციო არხების ხმარებისას შესაძლებელია სათავსში მხუთავი აირის – CO-ს გამო ყოფა, რომელიც უფერო, უსუნო, უგემო და ძლიერ მომწამლავია. გარემოში CO-ს 0.5%-ს დაგროვება 20-30 წუთში ახდენს ადამიანზე სასიკვდილო ზემოქმედებას, ხოლო 1% შესუნთქვისას 1-2 წუთში იწვევს სიკვდილს. • უსაფრთხოების პირობების დაუცველობა დიდ საფრთხეს უქმნის არა მხოლოდ გა ზის დანადგარების მომხმარებელს, ასევე მისი მეზობლების ჯანმრთელობასა და სიცოცხლეს. ამასთან დაკავშირებით კიდევ ერთხელ შეგახსენებთ: • ნუ მიანდობთ გაზის დანადგარების სამონტაჟო სამუშაოების ჩატარებას პირს, რომელსაც არ გააჩნია შესაბამისი კვალიფიკაცია; • სათავსი, სადაც დამონტაჟებულია გაზის ხელსაწყოები, უზრუნველყოფილი უნდა იქნას ვენტილაციით; გაზის ხელსაწყოებით სარგებლობის დროს ხშირად გაანია ვეთ სათავსი; • გამათბობლის ან წყალგამაცხელებლის ჩართვამდე შეამოწმეთ კვამლსადენში წევა; • შენობაში გაზის სუნის შემჩნევისას შეწყვიტეთ გაზის მოხმარება, გადაკეტეთ გაზის ონკანები, გამოაღეთ კარ-ფანჯრები, გაანიავეთ სათავსი. არ იხმაროთ ღია ცეცხლი, ელექტროხელსაწყოები და არ ჩართოთ ან არ გამორთოთ შუქი.
დარეკეთ 114-ზე!
• გაზის მიწოდების შეწყვეტის შემთხვევაში აბონენტი ვალდებულია, შეამოწმოს, გა დაკეტილია თუ არა ონკანები: გაზის მრიცხველთან, გაზქურასთან, წყალგამაცხელ ებელთან და გამათბობელ ხელსაწყოებთან; • ნება მიეცით გაზის მეურნეობის მუშაკს, შპს „ყაზტრანსგაზ-თბილისის“ მიერ გაცემული სამსახურებრივი მოწმობის წარმოდგენის შემდეგ, შემოვიდეს თქვე ნს ბინაში მრიცხველიდან ანათვლების აღების, გაზგაყვანილობების, გაზის ხე ლსაწყოების დათვალიერებისა და ტექნიკური მომსახურების ჩასატარებლად. კატეგორიულად აკრძალულია! • საცხოვრებელ სახლებში, სკოლებში, ბაგა-ბაღებში, საზოგადოებრივი დანიშნულ ების შენობებში გაზზე მომუშავე ყველა სახეობის გამათბობელი და წყალგამაცხ ელებელი მოწყობილობების მონტაჟი და ექსპლუატაცია, რომელთა გამოყენებისას წვისთვის საჭირო ჰაერი აიღება სათავსიდან და წვის პროდუქტების გაწოვა არ ხდ ება კვამლსადენების მეშვეობით (ვინაიდან წვის პროდუქტები სათავსშივე რჩება); • სავენტილაციო არხების საკვამლე არხებად გამოყენება; • არასტანდარტული და თვითნაკეთი გაზის ხელსაწყოებისა და სანთურების გა მოყენება; • გაზის ხელსაწყოებისა და გაზგაყვანილობის თვითნებური მონტაჟი, გადაადგი ლება, შეერთება, გაზგაყვანილობის შეცვლა, მისი გაჯის, ცემენტის ხსნარის, შპალერის, ხის პანელის, კარადების ქვეშ მოქცევა, სავენტილაციო ცხაურის დაფარვა (დაგმანვა); • დასასვენებლად და დასაძინებლად იმ სათავსების გამოყენება, სადაც დამონტ აჟებულია გაზის ხელსაწყოები, გარდა სახელმწიფო სტანდარტით გათვალის წინებული გამათბობელი ღუმელისა; • გაზის ხელსაწყოების ჩამკეტი მოწყობილობების, საკვამლე-სავენტილაციო არხე ბის არარსებობის შემთხვევაში ბუნებრივი გაზის გამოყენება; • ანთებული გაზის ხელსაწყოების უმეთვალყურეოდ დატოვება; • გაზსადენიდან ან გაზის ხელსაწყოებიდან გაზის გაჟონვის დადგენის მიზნით ღია ცეცხლის გამოყენება. გახსოვდეთ, რომ: • პასუხისმგებლობა საცხოვრებელ სახლებში გაზის საყოფაცხოვრებო ხელსაწყოებ ის ექსპლუატაციაზე ეკისრებათ მომხმარებლებს. პატივცემულო მომხმარებლებო! გთხოვთ, დაიცვათ გაზის უსაფრთხოდ სარგებლობის წესების მოთხოვნები. 10
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ქართველმა პოლიციელებმა ოლიმპიადაზე 12 ოქროს მედალი მოიპოვეს ქარ თვ ელ მა პოლ იც იე ლმ ა სპ ორტ სმ ენ ებ მა მსო ფლ იო პოლ ი ციი სა და სახ ან ძრ ო სამ სა ხუ რი ს სპო რტ ულ ოლი მპ ია და ზე 12 ოქ როს მედ ალი მოი პოვ ეს . ოლი მ პია და ორ წელ იწ ად ში ერთ ხე ლ, იმა რთ ებ ა და წელ ს ირლ ან დი ა ში, ქალ აქ ბელ ფა სტ ში გაი მა რ თა. საქ არ თვ ელ ოს შინ აგ ან საქ მ ეთა სამ ინ ის ტრ ო ამ ოლიპმიადას წელს პირ ვე ლა დ შეუ ერ თდ ა და 16 მონ აწ ილ ით იყო წარ მო დგ ე ნილ ი. ქარ თვ ელ მა ძალ ოვ ნე ბმ ა ოლი მპ ია და ზე წარ მა ტე ბა ს მია ღ წიე ს, გამ არ ჯვ ებ ა კი სამ შო ბლ ოს და ომშ ი დაღ უპ ულ ქარ თვ ელ გმ ირე ბს მიუ ძღ ვნ ეს. მთლ ია ნო ბა ში 12 ოქრ ო, 3 ვერ ცხ ლი და 2 ბრი ნ ჯაო ქარ თვ ელ მა პოლ იც იე ლე ბმ ა სპო რტ ის სხვ ად ას ხვ ა სახ ეო ბე ბ ში აიღ ეს. ოლი მპ ია დი ს პირ ვე ლ დღე ს შინ აგ ან საქ მე თა სამ ინ ი სტრ ოს წარ მო მა დგ ენ ელ მა, გი ორგ ი ბერ ძე ნი შვ ილ მა ცურ ვი ს ერთ-ერთ სახ ეო ბა „კრო ლშ ი“ იას პა რე ზა და 400-მეტ რი ან ი დი სტა ნც ია წარ მა ტე ბი თ დაძ ლი ა, მეო რე ადგ ილ ზე გავ იდ ა და ვე რცხ ლი ს მედ ალ ი მოი პო ვა. აღს ა ნიშ ნა ვი ა, რომ გიო რგ ი ბერ ძე ნ იშვ ილ ი გამ არ ჯვ ებ ის თვ ის ოლ იმპ იუ რი ჩემ პი ონ ის წინ აა ღმ დე გ იბრ ძო და. გამ არ ჯვ ებ ულ თა შო რის ერთ-ერთ ი ქარ თვ ელ ი პო ლიც იე ლი მოკ რი ვე ედუ არ დ იმ ერლ იშ ვი ლი ა, რომ ელ იც შინ აგ ან საქ მე თა მინ ის ტრ ის ირა კლ ი ღა რიბ აშ ვი ლი ს პირ ად ი დაც ვი ს წე ვრი ა. იგი ფინ ალ ურ შეხ ვე დრ აშ ი გას ულ ი წლი ს მსო ფლ იო ჩემ პ იონ ფრა ნგ სპო რტ სმ ენ ს შეხ ვდ ა. დაძ აბ ულ ი ორთ აბ რძ ოლ ა ქარ თ ველ მა მოკ რი ვე მ გამ არ ჯვ ებ ით დაა სრ ულ ა და ოქრ ოს მედ ალ იც დაი მს ახ ურ ა. მსო ფლ იო პოლ ი ციი სა და სახ ან ძრ ო სამ სა ხუ რი ს სპო რტ ულ ოლი მპ ია და ზე ქარ თ ველ მა პოლ იც იე ლმ ა-ძიუ დო ის ტ ებმ ა 2 წონ ით კატ ეგ ორ ია ში იბ რძო ლე ს და 1 ოქრ ოს და 1 ვერ ც ხლი ს მედ ალ ი მოი პო ვე ს. +100 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ია ში გამ ა რჯვ ებ ულ ი ზვი ად ჩინ ჩა ლა ძე გა ხდა, რომ ელ იც ფინ ალ ში ყაზ ახ სპო რტ სმ ენ ს შეხ ვდ ა. დაძ აბ ულ ორთ აბ რძ ოლ აშ ი ქარ თვ ელ მა სპ ორტ სმ ენ მა შეძ ლო მოწ ინ აა ღმ დ ეგი ს დამ არ ცხ ებ ა და პირ ვე ლი ოქრ ოს მედ ალ იც მოპ ოვ ა. იმ ავე დღე ს ქარ თვ ელ მა სპო რტ ს მენ მა უშა ნგ ი კუზ ან აშ ვი ლმ ა კი ვერ ცხ ლი ს მედ ალ ი 66 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ია ში მოი პო ვა. იგი ფი ნალ ში შვე იც არ იე ლ ძიუ დო ის ტს შეხ ვდ ა და მეო რე ადგ ილ ზე გა ვიდ ა. ქარ თვ ელ მა პოლ იც იე ლ მა-ძიუ დო ის ტე ბმ ა დაძ აბ ულ ი შეხ ვე დრ ებ ი გამ არ თე ს. 81 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ია ში ნოდ არ მჭ ედლ იშ ვი ლმ ა იას პა რე ზა, ფინ ა ლურ ი ორთ აბ რძ ოლ ა რუმ ინ ელ ძიუ დო ის ტთ ან წარ მა ტე ბი თ და ასრ ულ ა და პირ ვე ლ ადგ ილ ზე გავ იდ ა. 90 კგ წონ ით კატ ეგ ო რია ში კი ზაზ ა გულ აშ ვი ლი ფი ნალ ში რუს ძიუ დო ის ტს შეხ ვდ ა, რომ ელ იც ქარ თვ ელ ის გამ არ ჯ ვებ ით დას რუ ლდ ა და ოქრ ოს მედ ალ იც მოი პო ვა... ხოლ ო რაც
ედუარდ იმერლიშვილი
EXCLUSIVE
შეე ხე ბა 100 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ი აში მოა სპ არ ეზ ე გიო რგ ი ბოლ ოთ ა შვი ლს, მან ფინ ალ ში გერ მა ნე ლი სპო რტ სმ ენ ის დამ არ ცხ ებ ა შეძ ლო და ოქრ ოს მედ ალ იც დაი სა კუ თრ ა. თავ ის უფ ალ ი სტი ლი თ მოჭ იდ ავ ე იოს ებ ხუც იშ ვი ლმ ა ოქრ ოს მედ ა ლი მოი პო ვა. მან 75 კგ წონ ით კა ტეგ ორ ია ში იას პა რე ზა, ფინ ალ ურ ორთ აბ რძ ოლ აშ ი პერ უე ლ მოჭ იდ ა ვეს სძლ ია და პირ ვე ლი ადგ ილ ი დაი კა ვა. ძალ ოს ან მა ვას ილ მი ნდო რა შვ ილ მა 100 კგ წონ ით კა ტეგ ორ ია ში ვერ ცხ ლი ს მედ ალ ი, ხოლ ო ავთ ო მამ ალ აძ ემ 110 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ია ში ბრი ნჯ აო ს მედ ალ ი მოი პო ვა. ქარ თვ ელ მა მკ ლავ ჭი დე ლე ბმ ა 6 ოქრ ოს და 1 ბრ ინჯ აო ს მედ ალ ი მოი პო ვე ს. 102 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ია ში მოა სპ არ ეზ ე თენ გი ზ ედი ლა შვ ილ ი - მარ ჯვ ენ ა და მარ ცხ ენ ა ხელ ით გამ არ თუ ლ
შეჯ იბ რშ ი გამ ოვ იდ ა და 2 ოქრ ოს მედ ალ ი დაი სა კუ თრ ა. ვლა დი მე რ კობ ახ იძ ემ 80 კგ წონ ით კატ ეგ ო რია ში ასე ვე ორი ვე ხელ ით იას პ არე ზა და 2 ოქრ ოს მედ ალ ი მო იპო ვა. მძი მე წონ ით კატ ეგ ორ ია ში ლევ ან საგ ინ აშ ვი ლმ აც ასე ვე ორი ხელ ით იბრ ძო ლა და მან აც 2 ოქ როს მედ ალ ი აიღ ო. 100 კგ წონ ით კატ ეგ ორ ია ში კი გელ ა გელ აშ ვი ლ მა ბრი ნჯ აო ს მედ ალ ი მოი პო ვა. ირლ ან დი აშ ი მიმ დი ნა რე ოლი მპ ი ადა ში გამ არ ჯვ ებ ულ ი ქარ თვ ელ ი ძალ ოვ ნე ბი სამ შო ბლ ოშ ი 12 აგვ ი სტო ს დაბ რუ ნდ ებ ია ნ. ედუ არ დ იმე რლ იშ ვი ლი: „და სრუ ლდ ა მსო ფლ იო ჩემ პი ონ ატ ი ირლ ან დი აშ ი ქალ აქ ბელ ფა სტ ში. პირ ად ად მე კრი ვშ ი ვიღ ებ დი მო ნაწ ილ ეო ბა ს და პირ ვე ლი ადგ ილ ი მოვ იპ ოვ ე. მინ და დიდ ი მად ლო ბა ვუთ ხრ ა შინ აგ ან საქ მე თა სამ ი ნის ტრ ოს და პირ ად ად მინ ის ტრ ს, რომ მოგ ვც ა საშ უა ლე ბა ამ ჩემ პ იონ ატ ში მიგ ვე ღო მონ აწ ილ ეო ბა. ამ გამ არ ჯვ ებ ას კი ვუძ ღვ ნი ჩემ ს სამ შო ბლ ოს და ქარ თვ ელ ხალ ხს“. ლევ ან საგ ინ აშ ვი ლი: „მოხ არ უ ლი ვარ ამ გამ არ ჯვ ებ ის თვ ის და მინ და ეს გამ არ ჯვ ებ ა მივ უძ ღვ ნა ომშ ი დაღ უპ ილ ი ქარ თვ ელ ი ბი ჭებ ის ხსო ვნ ას. მად ლო ბა ს ვუხ დი ჩემ ს ხელ მძ ღვ ან ელ ობ ას, რომ მო გვე ცა მონ აწ ილ ეო ბი ს საშ უა ლე ბა, ჩემ ს ოჯა ხს და ჩემ ს მეგ ობ რე ბს, რომ ლე ბი ც გვე რდ ში მედ გნ ენ და სჯე რო და თ ჩემ ი გამ არ ჯვ ებ ის“. თენ გი ზ ედი ლა შვ ილ ი: „მოხ ა რულ ი ვარ, რომ ამ ოლი მპ ია და ში ვმო ნა წი ლე ობ დი და ავი ღე ორი ოქ როს მედ ალ ი, (მარ ჯვ ენ ა-მარ ცხ ენ ა ხელ ით). დიდ ი მად ლო ბა ჩვე ნს ხე ლმძ ღვ ან ელ ობ ას, რომ ელ მა ც მო გვც ა იმი ს საშ უა ლე ბა, რომ ჩვე ნი გამ არ ჯვ ებ ა მივ უძ ღვ ნა თ ჩვე ნს ქვ ეყა ნა ს და ქარ თვ ელ ხალ ხს“.
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
11
ღუდუშაურის სკანდალ
EXCLUSIVE my View ხათუნა მგალობლიშვილი
19 წლის გიორგი სამხარაძის დე დას კითხვები, ღუდუშაურის კლინ იკის გარდა, პროკურატურასთანაც აქვს. მკურნალობის პროცესში სა ავადმყოფოს მეხუთე სართულიდან გადმომხტარი გიორგი სამხარაძის დედა და დეიდა ითხოვენ, სისხლის სამართლის საქმე სხვა მუხლით გა დაკვალიფიცირდეს. 16 ივლისს ღუდუშაურის სახელო ბის საავადმყოფოში, „ბაკლოსანის“ აბების მიღების შედეგად, 19 წლის მო ზარდი უგონო მდგომარეობაში შეიყვა ნეს. „ბაკლოსანი“ ერთ-ერთი იმ წამა ლთაგანია, რომელიც ოფიციალურად ნარკოტიკულ პრეპარატად არ ითვლ ება, თუმცა მოზარდებში ის სწორედ ამ მიზნით გამოიყენება. ეროვნული გამო ცდების ჩაბარება გიორგი სამხარაძემ და მისმა მეგობრებმა, ადვოკატის თქ მით, „გართობით“ აღნიშნეს და სწორ ედ იმ საღამოს მიიღეს „ბაკლოსანი“. ოჯახის ადვოკატის განცხადებით, გი ორგი საავადმყოფოში ძმაკაცებმა მი იყვანეს. ანა ჟღენტი, ადვოტაკი: – რა თქმა უნდა, არანაირი მცდე ლობა არ იყო თვითმკვლელობის. ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც გიორგიმ პრეპარატი დალია. როგორც ჩანს, ეს გართობის მიზნით გააკეთა. ეს ბავშვი ალკოჰოლსაც კი არ სვამდა. სამწუხაროდ, „ბაკლოსანს“ ახასიათებს მსგავსი სიმპტომები, ის მეგობრებმა უგონო მდგომარეობაში მიიყვანეს სა ავადმყოფოში, თუმცა, მიუხედავად ამ ისა, ის მაინც არაადეკვატურ მოძრაო ბებს აკეთებდა, ხტებოდა, ყვიროდა... ეს ახასიათებს წამალს. გიორგი მძიმე მდგომარეობაში ორი
დღის განმავლობაში იმყოფებოდა. მას თავიდანვე აღენიშნებოდა პრეპ არატისთვის დამახასიათებელი აღგზ ნებადობა და აგრესიულობა. სწორედ ამიტომ პირველი ორი დღის განმავ ლობაში, მთავარი ექიმის გადაწყვეტი ლებით, პაციენტი ლოგინზე მიბმული ჰყავდათ. მკურნალობის მესამე დღეს გიორგი ინტენსიურიდან პალატაში გადაიყვანეს და ოჯახის წევრებს შე ატყობინეს, რომ საავადმყოფოს და ტოვების უფლებას იმავე საღამოს მისცემდნენ. გიორგი აბსოლუტურად ადეკვატური მხოლოდ რამდენიმე სა ათის განმავლობაში იყო, თუმცა მდ გომარეობა იმავე საღამოს დამძიმდა და გაურკვეველ ვითარებაში პაციენტი რეანიმაციული განყოფილების აივნ იდან გადახტა. კითხვა, ბუნებრივია, ბევრია. გიორგი სამხარაძის დეიდის განცხადებით, ექიმები ერთი დღის გა ნმავლობაში უმალავდნენ დისშვილის გარდაცვალების ფაქტს და ეს ამბავი ოჯახის წევრებმა საავადმყოფოში მყ ოფი გამომძიებლებისგან გაიგეს. ექიმ ების განცხადებით, გიორგის გადმოხ ტომის მომენტში რეანიმაციაში ექთა ნი იმყოფებოდა, თუმცა ისინი ექთნის არც სახელს აკონკრეტებენ და არც გვარს. ოჯახს ეჭვი აქვს, რომ გიორგი უყურადღებოდ იყო მიტოვებული და რაც მთავარია, მდგომარეობის დამძ იმების შემდეგ ის ლოგინზე აღარავის მიუბამს. ექიმის განცხადებით, ის იმ ედოვნებდა, რომ სიმპტომები აღარ გა უმეორდებოდა. მაკა სამხარაძე, გიორგი სამხარ აძის დეიდა: – გარდაცვალების დღემდე ცოტა ხნით ყოველდღე მიშვებდნენ რეანიმ აციაში და საშუალებას მაძლევდნენ, ბავშვი მენახა. როცა მეორედ დამძიმ და, აღარ მიშვებდნენ და ვიხვეწებოდი, ბავშვი ორი წუთით მაჩვენეთ, რომ დავრწმუნდე, ცოცხალია თუ არა-მე თქი. ექიმები არ მენახვებოდნენ, არ მე
ლაპარაკებოდნენ. ბოლოს ვიჩხუბე და მთავარი ექიმი, ნიკა ქარცივაძე იძულ ებული გახდა, ჩამოსულიყო და ეთქვა, მდგომარეობა არასტაბილურია, გადმ ოხტომის შემდეგ ჩაუტარდა ოპერაც იები და სისხლჩაქცევები აქვსო. ამის შემდეგ, გვიან ღამით, მთავარი ექიმი ისე წავიდა, რომ აღარ მინახავს. – ფიქრობთ, რომ გიორგი უკვე გა რდაცვლილი იყო? – ჩემი აზრით, ბავშვი 19 ივლისს და იღუპა, მაგრამ ჩვენ ეს არ გვითხრეს. გიორგის გარდაცვალება 20-ში გავი გეთ, ისიც გამომძიებლებისგან და თა ნაც ვაიძულეთ, რომ ეთქვა. პოლიციის თანამშრომლებს, რომლებიც იქ მუშა ობდნენ, გიორგის გადმოხტომის საქმ ეზე დავემუქრეთ, სხვა ჯგუფს გამოვი ძახებთ, თუ თქვენ არ გვეტყვით სიმა რთლეს-თქო და მხოლოდ ამის შემდეგ გვითხრეს, რომ დაღუპული იყო. ეჭვი მაქვს, რომ იმ მომენტში გიორგი ოთახ ში მარტო იყო, თვითონ კი ამბობენ, მა სთან ექთანი იყოო, მაგრამ ექთნის არც სახელს გვეუბნებიან და არც გვარს. – თუ დაინტერესდით, რატომ არ მოხდა გიორგის მიმაგრება ლოგინზე მდგომარეობის დამძიმების შემდეგ? – ზუსტად ეგ კითხვა დავუსვი ექიმს და მითხრა, მეორედ იგივე სიმპტომე ბი არ უნდა ჰქონოდაო. ისიც არ ვიცით ზუსტად, რა დროს დაიღუპა გიორგი, არაფერი არ ვიცით. უბრალოდ, მე 19ში, საღამოს რომ მივედი, საავადმყოფ ოში ისეთი თვალებით მიყურებდნენ თანამშრომლები, რომ მივხვდი, გიორ გი ცოცხალი აღარ იყო, ვიკითხე კი დეც, ვინმე დაიღუპა-მეთქი? მითხრეს, არავინ არ დაღუპულაო. როცა მე ეს ვიკითხე, სწორედ ამ დროს კრიმინალ ისტებმა იკითხეს, შემთხვევა რომელ სართულზე მოხდაო. უთხრეს, მეხუთე სართულზე აბრძანდითო. გიოც მეხუ თე სართულზე იწვა და კიდევ ვიკითხე გამეორებით, ვინმე ხომ არ დაიღუპამეთქი. ისევ დამიმალეს. მთავარ ექ
მანანა სამხარაძე:
„საავადმყოფოს თანამშრომლები მეუბნებოდნენ, გადმოხტომამდე ხუთი წუთით ადრე ვნახეთ და კარგად იყოო. მაინტერესებს, რა მოხდა ამ ხუთ წუთში?“
12
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
გიორგი სამხარაძე იმსაც ვკითხე, ბავშვი ცოცხალია თუ მომიკვდა-მეთქი და მანაც დამიმალა სიმართლე. გიორგის დედა, მანანა სამხარაძე დარწმუნებულია, რომ მისი შვილი ექ იმების უყურადღებობას შეეწირა. შე საბამისად, ის ადვოკატის მოსაზრებას იზიარებს და მიიჩნევს, რომ გამოძიება არასწორად მიმდინარეობს. საქმე აღ ძრულია სისხლის სამართლის კოდექს ის 115-ე მუხლით, ანუ თვითმკვლელ ობამდე მიყვანით. თუმცა არც ოჯახი და არც მათი ადვოკატი ამ მოსაზრებ ას არ ეთანხმება. ადვოკატის, ანა ჟღ ენტის განცხადებით, საქმე სისხლის სამართლის კოდექსის 220-ე პრიმა მუ ხლის მეორე ნაწილით გათვალისწინე ბული დანაშაულით უნდა აღძრულიყო – „...სპეციალური უფლებამოსილების პირის მიერ თავისი სამსახურებრი ვი მოვალეობის შეუსრულებლობა ან არაჯეროვნად შესრულება, მისდამი დაუდევარი დამოკიდებულების გამო, რამაც გამოიწვია ადამიანის სიცოცხ ლის მოსპობა ან სხვა მძიმე შედეგი“... დანაშაული ისჯება თავისუფლების აღკვეთით ორიდან ხუთ წლამდე. ანა ჟღენტი, ადვოკატი: – სისხლის სამართლებრივი დევნა ამ ეტაპზე აღძრულია თვითმკვლელ ობამდე მიყვანის მუხლით, რაც არის აბსოლუტურად აბსურდული, რადგ ან პიროვნება ფსიქომოტორული აღ გზნების შედეგად გადახტა კლინიკის მეხუთე სართულიდან. არანაირად არ ადასტურებს ფაქტს, რომ ის ვიღაცამ მიიყვანა თვითმკვლელობამდე. ეს მუ ხლი მიესადაგება ისეთ სიტუაციას, როცა თვითმკვლელობამდე არის და შინების, მუქარის ან შანტაჟის წინა პირობა. პაციენტს თავიდანვე აღენ იშნებოდა მიდრეკილება აგრესიისკენ, წამოხტომისკენ. პირველი სამი დღის განმავლობაში დაბმულიც კი იყო. მო გვიანებით ის გამოვიდა მდგომარეობ იდან, თუმცა არანაირი მოლოდინი არ იყო, რომ ის უკვე საბოლოოდ იყო გა მოჯანმრთელებული. ექიმებმა დეიდას
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ლის ახალი დეტალები ისიც კი უთხრეს, ნაკლი დარჩებაო. მდ გომარეობიდან გამოსვლის შემდეგ პა ლატაში გადაიყვანეს, თუმცა მალევე დამძიმდა და პალატაში გადმოყვანილი ისევ ინტენსიურში დააბრუნეს. ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ იგივე სიმპტომები, ანუ აგრესიულობა და გაღიზიანება, სავარაუდოდ, ისევ გაუმეორდებოდა. ამას კი უსაფრთხოების განსაკუთრე ბული ზომები სჭირდებოდა. – ანუ ისევ უნდა დაებათ? – აუცილებლად, რადგან მას ერთხ ელ უკვე ჰქონდა მიდრეკილება. უსაფ რთხოების ზომები აბსოლუტურად არ იყო დაცული. ამბობენ, რომ ოთახში, საიდანაც გიორგი გადახტა, ექთანი იმყოფებოდა, თუმცა მე ამაში ეჭვი მე პარება. ასე რომ ყოფილიყო, ექთანი აუცილებლად გაიგებდა და დაინახავ და, როგორ ადგა გიორგი ლოგინიდან, როგორ მოიწყვიტა წვეთოვანი, ხმაუ რიც იქნებოდა. ჩემი ვარაუდით, ექ თანი საერთოდ არ იყო ოთახში, ან იმ მომენტში შევიდა, როცა გიორგი უკვე გადამხტარი იყო და მისი კივილიც სწ ორედ ამან გამოიწვია. – რა მუხლით უნდა აღძრულიყო საქმე? – ექიმის მხრიდან სამსახურებრივი მოვალეობის შესრულებისადმი გულგ რილობა. ექიმმა პირდაპირ განაცხადა, რომ, წესით, სიმპტომები არ უნდა გა მეორებოდა. ექიმს, უბრალოდ, იმედი ჰქონდა, რომ პაციენტს შეტევა არ გაუმეორდებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ ინტენსიურში გადაიყვანეს. ეს არის არაპროფესიონალიზმი, უყურ ადღებობა, ამიტომ მინდა, მუხლი და ვაკონკრეტო. – კონკრეტულად, მორიგე ექიმის პასუხისმგებლობა უნდა დადგეს? – რა თქმა უნდა, უნდა დადგეს მო რიგე ექიმის პასუხისმგებლობის საკი თხი, ნაწილობრივ ექთანიც პასუხისმ გებელი, მაგრამ მას მითითება ექიმის გან უნდა მიეღო. – როგორ ფიქრობთ, რატომ დაკვ ალიფიცირდა ამ მუხლით? – ვფიქრობ, პროკურატურამ, ამ შე მთხვევაში, ექიმის მხარე დაიჭირა და ჩათვალა, რომ აბსურდის ჩაწერა შეიძ ლებოდა. – რით ასაბუთებდნენ, რომ ეს მუ ხლი სწორი იყო? – ვერაფრით ვერ დაასაბუთეს და ეს კითხვა რომ დავსვი, გამომძიებელი შემომიტრიალდა და მკითხა, აბა, რა მუხლით უნდა დამეწყო გამოძიებაო... მნიშვნელოვანი დეტალია ისიც, რომ საავადმყოფოში ვიდეოთვალი არ აყენ ია. ვფიქრობ, ესეც მიზანმიმართული საქციელია, ასევე, არ აქვს ფანჯრებს დამცავი რკინები. როგორც ვიცი, ღუ დუშაურის კლინიკიდან რამდენიმე წლის წინათ კიდევ ერთი გადმოხტო მის ფაქტი დაფიქსირდა. – გაქვთ იმედი, რომ მუხლი შეიც ვლება?
მაკა სამხარაძე: „19-ში, საღამოს რომ მივედი საავადმყოფოში, თანამშრომლები ისეთი თვალებით მიყურებდნენ, რომ მივხვდი, გიორგი ცოცხალი აღარ იყო“ – არ მაქვს ამის იმედი, რადგან გა მომძიებელთან გასაუბრებისას აბსო ლუტურად ტენდენციურად მელაპა რაკა და პირდაპირ განმიცხადა, რომ დასასჯელი ექიმი კი არ არის, არამედ თვითონ პაციენტი და ის ადამიანია, ვინც ეს აბები მისცა. წინდაწინ ვარა უდი არ მინდა, თუმცა, სავარაუდოდ, 99%-ით ექიმი დაცულია, ამ შემთხვ ევაში, გამოძიების მხრიდან. ალბათ, შეწყდება სისხლის სამართლებრივი დევნა, იტყვიან, რომ იქ ექთანი იყო და ექთანმა პაციენტი ვერ შეაკავა. მე გამომძიებელს შევთავაზე იმავე ოთ ახში ექსპერიმენტის ჩატარება, რამდ ენად მოასწრებდა იქვე მყოფი ექთანი გიორგის ადგომაზე რეაგირებას, თუ
ანა ჟღენტი: „სწორად რომ წარმართულიყო გამოძიება, ექიმს ლიცენზიასაც ჩამოართმევდნენ, მუშაობაც აეკრძალებოდა და შეიძლება საპატიმრო სანქციაც განხორციელებულიყო მის მიმართ, რადგან მათ არასწორ ქმედებას სიცოცხლის ხელყოფა მოჰყვა“
მცა ექსპერიმენტზე უარი განმიცხადა. ყველაზე სამწუხარო გამომძიებლის მხარის პოზიციაა. სწორად რომ წარმ ართულიყო გამოძიება, ექიმს ლიცენზ იასაც ჩამოართმევდნენ, მუშაობაც აე კრძალებოდა და შეიძლება საპატიმრო სანქციაც განხორციელებულიყო მის
რიღად მაინც 20 ივლისი ფიქსირდება. თუმცა არსებობს ჯანდაცვის სამინი სტროში შეტანილი საჩივარი, რომელიც ოჯახმა 22 ივლისს შეიტანა. ეს არ არის ბოლო დეტალი, რომე ლიც კითხვებს აჩენს. გიორგის გარდ აცვალების შემდეგ მთავარი ექიმი, ნი
ოს თანამშრომლები გაიცნო. საავადმყ ოფოს თანამშრომლები მეუბნებოდნენ, გადმოხტომამდე ხუთი წუთით ადრე ვნახეთ და კარგად იყოო. მაინტერესე ბს, რა მოხდა ამ ხუთ წუთში? გიორგი სამხარაძის საქმე ძიების პროცესშია. გამოძიების მხარე მანა
მიმართ, რადგან მათ არასწორ ქმედებ ას სიცოცხლის ხელყოფა მოჰყვა. ოჯახის წევრების განცხადებით, გიორგის გარდაცვალების შემდეგ სა ავადმყოფო გარდაცვალების ცნობის გაცემისგანაც თავს იკავებდა. ადვოკა ტის განცხადებით, ექიმები თითოეული დეტალის ჩაწერას ფრთხილობდნენ და ცნობის დაგვიანებაც სწორედ ამ მი ზეზით მოხდა. ცნობა ოჯახს გიორგის დასაკრძალად სჭირდებოდა, ისინი იძ ულებულები გახდნენ, საჩივარი ჯანდ აცვის სამინისტროში შეეტანათ. მანანა სამხარაძე, გიორგი სამხარ აძის დედა: – უკვე შემდეგ, როცა ყველაფერი გაირკვა, ბავშვის დაღუპვის ცნობას არ გვაძლევდნენ სამი დღის განმავლობა ში, რომელიც დასაკრძალად გვჭირდ ებოდა. ბოლოს ჯანდაცვაში შევიტანეთ საჩივარი და მხოლოდ ამის შემდეგ, 23 ივლისს, ინებეს და მოგვცეს. მიუხედავად იმისა, რომ ცნობა 23-ია გაცემული, დოკუმენტზე გაცემის თა
კოლოზ ქარცივაძე ირწმუნებოდა, რომ პაციენტის დაღუპვის შესახებ მან ბი ძას შეატყობინა. თუმცა გიორგის ბიძა უკვე წლებია, გლდანის ციხეში იხდის სასჯელს. შესაბამისად, ექიმი ვერანა ირად ვერ მოახერხებდა გიორგის ბი ძის არათუ ნახვას, არამედ საუბარსაც კი... მანანა სამხარაძე, დედა: – რა მო ხდა, პა სუ ხი ხომ უნ და გა მცეს ვინმემ? მაინტერესებს, ბავშვს, რომელიც უკვე პალატაში იყო გადაყვ ანილი და თავს უკეთ გრძნობდა, მერე რა მოუვიდა? ან თუ მართლა დამძიმდა, რატომ არ შეგვატყობინეს? ისიც კი არ შეგვატყობინეს, რომ მეხუთე სართ ულიდან გადმოხტა. არაფერი არ აუხს ნიათ. 19-ში ექიმმა მითხრა, მოიტანეთ ბავშვის ტანსაცმელი, უკეთ არის და დღეს გავუშვებთ სახლშიო. ამ დღეს მა რთლაც უკეთესად იყო, საჭმელიც ჭამა თავისი ხელით, აბსოლუტურად ადეკ ვატური იყო, საუბრობდა, საავადმყოფ
მდე კომენტარებისგან თავს იკავებს. შესაბამისად, არსებულ კითხვებს პა სუხები ჯერჯერობით ვერ გაეცემა, თუმცა გამოძიების დასრულების შე მდეგ ოჯახი იმედოვნებს, რომ ყველა დეტალი გაირკვევა და საჭიროების შე მთხვევაში დამნაშავეც აუცილებლად დაისჯება. P.S. „პრაიმტაიმი“ დაუკავშირდა ღუდუშაურის კლინიკას, სამწუხარ ოდ, არც მთავარ ექიმთან და არც გი ორგი სამხარაძის მკურნალ ექიმთან არ დაგვაკავშირეს. გვითხრეს, რომ, თუ ექიმები ჩათვლიდნენ საჭიროდ კომენტარის გაკეთებას, თავად დაგვ იკავშირდებოდნენ. ღუდუშაურის კლინიკის თანამშ რომელი: – დატოვეთ თქვენი პირადი ნომე რი და თუ საჭიროდ ჩათვლის ჩვენი უფროსი დაკავშირებას, თავად დაგი კავშირდებათ. მე ახლა თქვენთან სა ლაპარაკოდ არ მცალია.
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
13
სუბარის გუნდი ციხის ხუთი my თა View მარ
გორთამაშვილი
ორგანიზაცია „ახალგაზრდები სამართლიანობისთვის“ მიერ 2012 წლის დეკემბერში ჩატარებული კვ ლევის მიხედვით გამოკითხულ მს ჯავრდებულთა 73% ჯანმრთელობის პრობლემებს უჩივის. „სასჯელაღსრ ულების ერთ-ერთ დაწესებულება ში პატიმარს ოპერაცია სჭირდება“, „პატიმარმა თავი დაიზიანა“, „თვ ითმკვლელობა სცადა“, „პატიმრები ფსიქოტროპულ მედიკამენტებს ით ხოვენ“, „რა გახდა მსჯავრდებულის გარდაცვალების მიზეზი“? „გარდ აცვლილი პატიმრის ოჯახი დამო უკიდებელ ექსპერტიზას მოითხოვს“ - ასეთი ჰედლაინებით იწყება პერი ოდულად ქართული საინფორმაციო გამოშვებები და ასეთივე სიხშირით ვრცელდება ის სოციალურ ქსელებ ში... მსჯავრდებულთა სიცოცხლეზე და მათ ყოფაზე პასუხისმგებელი უწყე ბის ერთ-ერთ მთავარი პრიორიტეტი სასჯელაღსრულების ჯანდაცვის რე ფორმაა: პატიმართა ფსიქიკური ჯანმ რთელობა, ინფექციების გავრცელება, ნარკოდამოკიდებული პირები, თვით დაზიანებები, ექიმების დამოუკიდებ ლობა, საავადმყოფოების განახლება, თანამშრომლობა სამოქალაქო ჯანდ აცვის სექტორთან... ეს არის რეალობის ნაწილი, რომლის შეცვლასაც სუბარის უწყება ნაბიჯ-ნაბიჯ ცდილობს. 9 თვის განმავლობაში პატიმართა შორის სიკვდილობა წინა წლებთან შე დარებით 132-დან 15-მდე შემცირდა, თუმცა ამ მაჩვენებლის კიდევ უფრო შესამცირებლად ბევრი მუშაობაა სა ჭირო. მსჯავრდებულთა სამედიცინო მომსახურება, ალბათ, ერთ-ერთი ყვ ელაზე რთული ამოცანაა, რაც კი შე იძლება ამ სისტემის პასუხისმგებელმა პირმა საკუთარ თავზე აიღოს. სასჯ ელაღსრულების მინისტრის მოადგი ლე არჩილ თალაკვაძე, რომელიც, სხ ვათა შორის, მთავრობის წევრთა შო რის ყველაზე ახალგაზრდაა, 30 წლის ჩინოვნიკია და თვლის, რომ მისია, რომელიც მან უწყების ახალ გუნდ თან ერთად იკისრა, შესრულებადია. იმ რეფორმის დეტალებზე, რომლის შესასრულებლად 18 თვიანი ვადიდან 10 თვე დარჩა არჩილ თალაკვაძემ „პრაიმტაიმს“ ექსკლუზიური ინტერვ იუ მისცა. არჩილ თალაკვაძე: „მსჯავრდე ბული დღეს აღარ არის მეორეხარის ხოვანი ადამიანი. ის აღარ ელოდება როდის მოიცლიან მისთვის, როდის შეიცვლება დირექტორი, ექიმი ან ხე ლისუფლება. სასჯელაღსრულების რეფორმა მთლიანად სწორედ ამ ღი რებულებაზეა დაფუძნებული. მსჯავრ დებულებს ხელი უნდა მიუწვდებოდეთ იგივე სამედიცინო მომსახურებაზე, რაზეც სხვა მოქალაქეებს. ჩვენი პირვ ელი და უმთავრესი ამოცანა იყო, შე გვემცირებინა სასჯელაღსრულების სისტემაში არსებული სიკვდილობის მაღალი მაჩვენებელი, რაც იყო 150მდე გარდაცვალება წელიწადში. დღეს ეს მაჩვენებელი, ცხრა თვის მონაცემე ბით, პრაქტიკულად ათჯერ, 15-მდეა შემცირებული. როგორ მივაღწიეთ ამ ცვლილებას და ამ შედეგს - ჩვენ და ვუპირისპირდით ციხის ხუთ მთავარ „მკვლელს“: ტუბერკულოზს, გულ-სი სხლძარღვთა დაავადებებს, С ჰეპა ტიტს, ძალადობას და ასევე აივ ინფე ქცია/შიდსს. დღეს ჩვენს სისტემაში ტუბერკულოზის მკურნალობის იგივე სტანდარტია, რაც სამოქალაქო ჯანდ აცვის სექტორში - ტარდება სკრინინგი, იანვარში გაიხსნა ტუბერკულოზის ახ ალი ცენტრი, სადაც ტუბერკულოზის მკურნალობისთვის ყველა პირობაა შექმნილი: ეს არის დაავადების სხვადა სხვა ფორმის სეპარაცია, ანუ გამიჯვნა ერთმანეთისგან; ეს არის მკურნალო ბის ზუსტად იგივე სქემა, რაც სამო ქალაქო სექტორშია დანერგილი; აქ არის ვენტილაციის დამოუკიდებელი სისტემები; სპეციალური, გამდიდრე ბული კვება (მეტი რძის პროდუქტები, მეტი ხორცპროდუქტები, თაფლი, ხი ლი და სხვა), რომელიც შეესაბამება ამ დაავადებასთან დაკავშირებულ რისკ ებს; რაც შეეხება გულსისხლძარღვთა დაავადებების მართვას, ხანგრძლივი და რთული ამოცანაა და პირველადი ჯანდაცვის მოდელის დანერგვა უკვე მიმდინარეობს - ვერ გეტყვით, რომ ეს სისტემა ამ დროისთვის იდეალურად მუშაობს, რადგან, ზოგადად, პირველ ადი ჯანდაცვა საკმაოდ პრობლემურია მტელს მსოფლიოში და მუხლჩაუხრელ შრომას მოითხოვს, რომ შედეგი გამო იღოს. მესამე პრობლემაა C ჰეპატიტი
14
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
`მთავრობა და საზოგადოება ა დ ნ უ დ ა ლ ზ ფხი იყოს, რომ ადამიანის უფლებები როგორც , ი ტ ე ტ ი რ ო ი რ პ ი შ ა ბ ე რ ა თ ი ვ ყველა ~ თ ო ნ უ ჩ რ ა ნ შევი
და მასთან დაკავშირებული ღვიძლის ცი როზები. უნდა ითქვას, რომ ბოლო წლების განმავლობაში C ჰეპატიტის გავრცელებამ სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში საგანგაშო ნიშნულს მიაღწია. ზოგიერთ კვლევაში ეს არის მსჯავრდებულთა 17 %, ზოგიერთ კვლევაში კი ეს პროცენტუ ლი მაჩვენებელი 50-ზე მაღალია, რაც ნი შნავს, რომ გარკვეული რისკის ჯგუფებში ყველა მეორე ადამიანი არის ინფიცირებუ ლი. ძალიან დიდი პრობლემა იყო დღემდე, დიაგნოსტიკის და მკურნალობის ღირებუ ლება 12000 -15000 დოლარია, რის გამოც პრაქტიკულად მსჯავრდებულთა უმრა ვლესობას მასზე ხელი არ მიუწვდებოდა. პრემიერ მინისტრის და მთავრობის მხარ დაჭერით ჩვენმა სამინისტრომ შეიმუშავა C ჰეპატიტის პროგრამა, რომელიც არის ძალიან მნიშვნელოვანი ნაბიჯი C ჰეპატი ტის ინფექციის წინააღმდეგ. ეს გაკეთდა ფონდ „ღია საზოგადოება საქართველოს“ დახმარებით და ანალოგიური პროგრამის დამუშავება მიდის სამოქალაქო ჯანდაც ვის სექტორშიც. ეს პროგრამა უზრუნველ ყოფს 12 000 მსჯავრდებულის ტესტირებ ას, 3 000 მსჯავრდებულის გამოკვლევას სიღრმისეულად, 500 მსჯავრდებულის მკ ურნალობას და 5 000 მსჯავრდებულის ვა ქცინაციას B ჰეპატიტზე. შემუშავებულია სპეციალური კრიტერიუმები პაციენტების შესარჩევად, რომ თავიდან ავიცილოთ სა ხიფათო გართულებები და გავანეიტრა ლოთ დანაშაულის ხელოვნურად ჩადენის რისკი. ეს არის ჩვენი სახელმწიფოს პასუხი C ჰეპატიტის წინააღმდეგ. შემდეგი „მკვლელი“ ძალადობაა. დღ ეს ძალადობა სისტემის „ბერკეტი“ აღარ არის და სამოქალაქო საზოგადოებამ, მო ნიტორინგის ორგანოებმა და ჩვენ - მთავ რობამ, შემდეგი წლების განმავლობაში ეს რეჟიმი, ძალიან ფხიზლად უნდა შევი ნარჩუნოთ, რომ ძალადობა აღარასოდეს დაბრუნდეს საქართველოს რეალობაში, აღარ გახდეს მენეჯმენტის ნაწილი, რაც სამწუხაროდ წინა წლებში იყო და ეს პა ტიმრებს ხერხემალზე, ცხვირზე, თავზე და ფსიქიკაზე ეტყობათ. ძალადობის რისკების აღმოფხვრა მოხდება მაშინ, როდესაც ინფრასტრ უქტურული პროექტები მივა ბოლომდე, როდესაც ათასობით მსჯავრდებული ერთ სივრცეში არ იქნება უშინაარსოდ თავმოყრილი, როდესაც სასჯელის მო ხდა და ადამიანების გამოსწორება კე დლების და გისოსების გარდა შრომით, განათლებით, მკაცრი დისციპლინით და პერსონალის ნაყოფიერი მუშაობით მო ხდება. ეს პროცესი დაწყებულია და რაც შეიძლება მალე მივიყვანთ. სანამ გვაქვს დიდი და უშინაარსო დაწესებულებები, სადაც 1 800 და 2 000 ადამიანი ერთ სი ვრცეში ცხოვრობს, ყოველთვის იქნება ძალადობის რისკი და შემთხვევები. როგო რც ყოფილი უფლებადამცველი, ძალიან ფრთხილი ვარ განცხადებასთან, რომ ას ეთი შემთხვევები საერთოდ აღარ მოხდ ება. ალბათ, იქნება ერთეული შემთხვევ ები, რომელსაც უნდა მოჰყვეს რეაგირება და დამნაშავეები მკაცრად დაისაჯონ. მთ ავარია, ძალადობამ არ მიიღოს სისტემური სახე. დღეს, შეიძლება ითქვას, რომ ძალა დობა მიდგომა აღარ არის, სისტემა გახდა ადამიანური და ეს არის სოზარ სუბარის მიღწევა. მმართველობა ძალადობის გარე შე - ეს უნდა გახდეს სახელმწიფოს კულტ ურა და ტრადიცია. - რამდენიმე დღის წინ გარდაიცვალა მსჯავრდებული, რატომ ვერ მოხდა მისი გადარჩენა? - ამ შემთხვევაში პირველადი დიაგნოზი მიოკარდიუმის გავრცელებული ინფარქ ტი იყო. მსჯავრდებული ცხოვრობდა სპ ორტული ცხოვრებით, ხშირად თამაშობდა ფეხბურთს, ყოფილი სპორტსმენი იყო. როდესაც მან ჩივილები გამოხატა, დროუ ლად მივიდა ექიმი, წნევის გაზომვის შემდ ეგ ის დაუყოვნებლივ გადაიყვანეს სამედი ცინო ნაწილში. კარდიოგრამამ ინფარქტის სურათი აჩვენა. ჩაუტარდა პირველი, აუ ცილებელი მკურნალობა. სამწუხაროდ, გულის უეცარი გაჩერება მაინც მოხდა და რეანიმაციული ღონისძიებებითაც კი ვერ მოხერხდა მისი გადარჩენა. ეს არის ძალი ან სამწუხარო ფაქტი, თუმცა ასეთი შემთ
ხვევებისგან არ ვართ დაზღვეულები. სა ავადმყოფოებშიც და სახლშიც ადამიანები კვდებიან სხვადასხვა დაავადებებისგან და ეს არის ადამიანური ტრაგედია. ჩვენი ამოცანა საპატიმროებში ასეთი შემთხვევ ების მინიმუმამდე დაყვანაა. სიკვდილის „განულება“ შეუძლებელია. ოფიციალუ რი სტატისტიკით საქართველოში, 16-75 წლის ასაკის ყოველ 10 000 მოსახლეში 51 გარდაცვალების ფაქტი ფიქსირდება წლ ის განმავლობაში. ასე რომ, რა თქმა უნ და, სიკვდილის „გაუქმება“ შეუძლებელია, მაგრამ შესაძლებელია საპატიმროებში მისი მინიმუმამდე დაყვანა. 1994 წლიდ ან მოყოლებული, 2013 წლის ჩათვლით, დღესდღეობით სასჯელაღსურლების სი სტემაში სიკვდილობის ყველაზე დაბალი მაჩვენებლია და ეს მაჩვენებელი უნდა შე ვინარჩუნოთ. რაც შეეხება კიდევ ერთ „მკ ვლელს“, ეს არის აივ ინფექცია/შიდსი, რო მელზეც ასევე წარმატებული პროგრამა არსებობს. ეს პროგრამა ტესტირებაზე და მკურნალობაზე უნივერსალურ ხელმისაწ ვდომობას უზრუნველყოფს სახელმწიფოს ხარჯზე. ყველა მსჯავრდებული, რომე ლიც ინფიცირებულია, სახელმწიფოსა და დონორების მიერ დაფინანსებულ მკურნა ლობას გადის. ეს არის ჩვენი სტრატეგია ციხის „მკვლელების“ წინააღმდეგ, რო მელიც მუშაობს დღეს და ვიტყოდი, რომ ეფექტურია - სიკვდილობის შემცირება ამ სტრატეგიის წარმატების ერთ-ერთი მთ ავარი მაჩვენებლია, მაგრამ ამას გარდა არის ჯანდაცვის ბევრი სხვა ინდიკატორი, რომლის მეშვეობითაც საზოგადოებრივი ჯანდაცვის წარმატებას ვზომავთ. სასჯ ელაღსრულების ჯანდაცვის რეფორმა თვრამეტთვიანია, ის დაანონსებული იყო 2012 წლის დეკემბერში, უკვე 8-9 თვე გა ვიდა, წინ გვაქვს ძალიან დატვირთული ათი თვე, რომლის განმავლობაში უნდა მო ხდეს კიდევ ბევრი ცვლილება და სისტემა უნდა მივიდეს თავის ლოგიკურ მდგომა რეობამდე. ამ მომენტისთვის შედეგები ას ეთია: სამედიცინო მომსახურება სამოქა ლაქო საავადმყოფოებში მიიღო 6 400-ზე მეტმა მსჯავრდებულმა პაციენტმა და მე დიკამენტების დანახარჯი წელიწადში 25 ლარიდან ერთ პატიმარზე გაიზარდა 187 ლარამდე. არასამთავრობო ორგანიზაცი ების მიერ ჩატარებულ ერთ-ერთ ბოლო კვლევაში ნათქვამია, რომ გამოკითხული 1600 მსჯავრდებულიდან 67,6 % თვლის, რომ უკვე მიიღო ნაწილობრივი ან სრული სამედიცინო მომსახურება და მათგან ვი ნც მომსახურება მიიღო 40,7 % თვლის, რომ მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუმჯობესდა. ეს უკვე არის შედეგი. სი კვდილობის მაჩვენებელი მკვეთრად არის შემცირებული. ინფექციების მართვის კუ თხითაც ბევრად უკეთესი მდგომარეობაა. მაგალითად, ძალიან ეფექტური ინტერვენ ცია მოხდა ღორის გრიპზე, ნული იყო ინ ფექციის და ინფექციით გარდაცვალების შემთვევა პატიმართა შორის. ჯანდაცვის სამინისტროსთან ერთად ასევე, ძალიან ეფექტური ინტერვენცია მოხდა წითელას წინააღმდეგ. წითელაზე მასიური ვაქცინ აციით ჩვენ თავიდან ავიცილეთ ეპიდემია. - რაც შეეხება საავადმყოფოებს, რა მდგომარეობაა დღეს? - ჩვენი სისტემა წლის ბოლოს შეხვდება ორი ან სამი ახალი სამედიცინო დაწესებუ ლებით. ეს არის ახალი ტუბერკულოზის ცენტრი, რომელიც უკვე გაიხსნა. რესპ უბლიკური, ცენტრალური მულტი-პროფ ილური საავადმყოფო, რომელიც აღიჭურ ვება აბსოლუტურად ახალი აპარატურით და დაკომპლექტდება განახლებული პერს ონალით. ახალი განყოფილებებით და ინ ფრასტრუქტურით ის უკვე ოქტომბერში გაეშვება ექსპლუატაციაში. მესამე პროე ქტი, რომლის შემუშავებაში სასჯელაღსრ ულების დეპარტამენტის უფროსს, მიხეილ ღურწკაიას დიდი წვლილი მიუძღვის, არის ფსიქიკური ჯანმრთელობის ცენტრი, რო მელიც გააერთიანებს ფსიქიატრიულ და ნარკოლოგიურ სერვისებს. ეს ახალი სამი მძლავრი სამედიცინო ცენტრი მოემსახუ რება მსჯავრდებულებს მომავალში. რა თქმა უნდა, ეს საავადმყოფოები მინიმუ მამდე დაიყვანს სამოქალაქო სექტორში ადამიანების გადაყვანის საჭიროებას, მა გრამ მაღალტექნოლოგიური ოპერაციები
`გარდაცვლილი მსჯავრდებულის პირველადი დიაგნოზი მიოკარდიუმის გავრცელებული ინფარქტი იყო. კარდიოგრამამ ინფარქტის სურათი აჩვენა. ჩაუტარდა საჭირო მკურნალობა. თუმცა, სამწუხაროდ, შემდეგ გულის უეცარი გაჩერება მოხდა და რეანიმაციული ღონისძიებების მიუხედავად მისი გადარჩენა ვერ მოხერხდა~ © ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ი „მკვლელის“ წინააღმდეგ `ბოლო წლების განმავლობაში C ჰეპატიტის გავრცელებამ სასჯელაღსრულების დაწესებულებებში საგანგაშო ნიშნულს მიაღწია ~ სთვის მსჯავრდებულები მაინც გადავლენ სამოქალაქო სექტორში, რადგან ჩვენთან ნეიროქირურგიული, კარდიოქირურგიუ ლი და ოფთალმოლოგიური ოპერაციების და სხვა მაღალტექნოლოგიური ჩარევების დანერგვა არ არის ხარჯთეფექტური. ამ მიზნით სამოქალაქო სექტორთან გავაგრ ძელებთ პარტნიორობას. მნიშვნელოვანი სიახლეებია სამედიცინო პერსონალთან მიმართებაში, ექიმის ხელფასი 750 ლა რიდან 1 200 ლარამდე არის გაზრდილი, ექთნის ხელფასი 350 ლარიდან 600 ლა რამდე. ჩატარდა კონკურსი, დაახლოებით სამასზე მეტი ვაკანსია გამოცხადდა და მოხდა პერსონალის განახლება, ზოგიერთ დაწესებულებაში 30 %-ით, ზოგიერთში კი 50 %-ით. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ გა ნახლდა და შეიცვალა კვების სტანდარტი. კვება გახდა გაცილებით ნორმალური და მიზნობრივი, რადგან ქალი მსჯავრდებუ ლებისთვის, არასრულწლოვნებისთვის, დახურულ დაწესებულებებში მყოფი და ღია დაწესებულებებში მყოფებისთვის არ ის სხვადასხვა რეჟიმები და ეს რეჟიმები შეესაბამება მათ ფიზიკურ აქტივობას და საჭიროებებს. რა თქმა უნდა, საკვებზე ყო ველთვის იქნება პრეტენზიები, (მათ შორის რესტორნების კლიენტებსაც აქვთ ხოლმე რესტორნების მიმართ პრეტენზიები), ამ იტომაც, ეს არის პროცესი, რომელსაც სჭირდება მუდმივი კონტროლი. კომპან ია, რომელიც საკვებს ამზადებს არ უნდა მოდუნდეს, რომ ხარისხი არ გაუარესდეს. ადრე თუ კვებაზე საკითხი ასე იდგა: მისა ღებია თუ მიუღებელი? დღეს საკითხი ასე დგას: შეიძლება თუ არა ულუფის დამატე ბა და გემრიელად არის თუ არა მომზადებ ული? - რა პრობლემები რჩება, რომელსაც ჯერ ვერ გაუმკლავდით? - ძალიან მნიშვნელოვანი გამოწვევები კვლავაც რჩება, ვთქვი, რომ პირველადი ჯანდაცვის მოდელის დანერგვა მიმდინ არეობს, როდესაც ერთი ექიმი მეთვალ ყურეობს 500 მსჯავრდებულს და იცის ვინ არის მათ შორის დაავადებული, ვინ არის პრაქტიკულად ჯანმრთელი და ფლ ობს პრაქტიკულად ყველაზე ინფორმაც იას - ამის მიღწევა რთულია. ყველა მსჯა ვრდებული რომ ექიმთან თანამშრომლ ობდეს როგორც პაციენტი, საქმე უფრო კარგად იქნებოდა. მსჯავრდებულთა დიდი ნაწილი ხედავს დადებით ცვლილე ბებს, მაგრამ არის გარკვეული ნაწილი, რომელიც ჯანდაცვის მომსახურებას და ჯანდაცვის სისტემის გაუმჯობესებას აფერხებს და თავის მეგობარს, თანასა კნელს ხელს უშლის სამედიცინო მომსახ ურების პროცესში. - როგორ აფერხებენ, ისევ არის თვ ითდაზიანებების შემთხვევები? - თვითდაზიანებებს მიმართავენ სა კმაოდ ხშირად და ყოველი თვითდაზიან ება, რომელიც პატიმარმა საკუთარ თავს მიაყენა, არის ერთი სხვა ადამიანისთვის, რომელსაც რეალურად ჯანმრთელობის პრობლემა აქვს, სამედიცინო მომსახ ურების შეფერხება, დაგვიანება. მაშინ როცა ერთი მსჯავრდებული გეგმიურად არის მისახედი და ექიმმა უნდა ნახოს, სხვა მსჯავრდებული თვითდაზიანების შემთხვევაში მას უკეტავს გზას სამედი ცინო მომსახურებისკენ. ამიტომ კარგი იქნება თუ მსჯავრდებულები გაითავის ებენ, რომ რესურსები არის შეზღუდული და ჯანმრთელობის მდგომარეობის ნები სმიერი ხელოვნური გაუარესება, მათ გვ ერდზე მყოფი სხვა ადამიანის ჯანმრთ ელობის საფრთხეში ჩაგდებას ნიშნავს. - რამდენად ბევრია ისეთი პატიმა რი, რომელსაც აღენიშნება ფსიქიკური პრობლემები? - ფსიქიკური ჯანმრთელობა უდიდესი ტვირთია სასჯელაღსრულების სისტემ ისთვის და ზოგადად საზოგადოებრივი ჯანდაცვისთვის. საერთოდ, მთელს მს ოფლიოში, სასჯელაღსრულების სისტემ ებში ფსიქიკური დაავადებების სიხშირე მკვეთრად აღემატება სამოქალაქო სე ქტორში იგივე მაჩვენებელს. საქართვე ლოში ეს მაჩვენებელი კიდევ უფრო დი დია. ძალიან ბევრ ადამიანს იმ სტრესის გამო, რაც გამოიარა, აქვს ფსიქიკური პრობლემები. ამ ფსიქიკური პრობლემე ბის დაფარვა მსჯავრდებულებში ხდებ
`ჩვენ გარდატეხა შევიტანეთ მსჯავრდებულთა სამედიცინო მომსახურებაში~
EXCLUSIVE
ოდა ფსიქოტროპული მედიკამენტების ჭარბად მიწოდებით და ძალიან ხშირად ეს ხდებოდა სამედიცინო პერსონალის გვერდის ავლით. გვაქვს ბევრი ანგარიში, ბევრი პაციენტის ანამნეზი, რომლებიც ამბობდნენ, რომ ეს პრობლემები დაახ ლოებით 2007 წლიდან იჩენს თავს სისტ ემაში. სავარაუდოდ, მაშინ, როდესაც მს ჯავრდებულების რაოდენობა იზრდება და ადმინისტრაციას უკვე მათი მართვა უჭირდა, იმატა მსჯავრდებულებისთვის ფსიქოტროპული მედიკამენტების მიწო დებამ. ეს მედიკამენტები ძირითადად არის სედატიური და ტკივილგამაყუჩებე ლი საშუალებები, რომლებიც ადამიანის მოდუნებას ან რეალობიდან მის დაშო რებას იწვევს. წლების განმავლობაში ამ მედიკამენტების უკონტროლოდ მიცემის გამო, დღეს მძიმე ვითარება გვაქვს. ას ეულობით მსჯავრდებული არის დამოკი დებული ამ მედიკამენტებზე და ჩვენი მხ რიდან მექანიკურად ამ წამლების შეწყვე ტა არის შეუძლებელი, იმიტომ რომ ასეთ დროს ადამიანები თვითდაზიანებებსა და თვითმკვლელობებს, ღია აგრესიას მიმა რთავენ. ჩვენ გვიხდება ყოველთვიურად ათეულობით მსჯავრდებულის გადაყვ ანა ნარკოლოგიურ კლინიკაში და ბევრი ადამიანი ადგილებზეც გადის ამ მკურნა ლობას. თუმცა ვერ ვიტყვი, რომ ყველა არის მოტივირებული, ამ მკურნალობით ისარგებლოს და ამ პრობლემას თავი და აღწიოს. ფსიქოტროპულ პრეპარატებზე დამოკიდებულება ურთულესი პრობლე მაა და სასჯელაღსრულების სისტემაში ამ საკითხის სრულყოფილ მოგვარებას წლები დასჭირდება. ფსიქიკური ჯანმ რთელობა არ არის მხოლოდ მედიკამე ნტური მკურნალობა. ეს არის გარემო, ფიზიკური აქტივობები, განათლება, გა ნვითარების შესაძლებლობები, შრომა და თანმიმდევრული სამედიცინო მომს ახურება. თავისთავად დიდ გამოწვევად რჩება წამების მსხვერპლთა სამედიცინო და ფსიქო-სოციალური რეაბილიტაცია. ამ ადამიანების რეაბილიტაციის კუთხით ძალიან მცირე გამოცდილებაა სასჯელ აღსრულების სისტემაში და ქვეყანაშიც მხოლოდ რამდენიმე ორგანიზაცია მუშა ობს ეფექტურად. პრობლემად რჩება ას ევე სამედიცინო მომსახურების ხარისხის კონტროლი და მისი გაუმჯობესება, პე რსონალის კვალიფიკაციის უწყვეტი გა უმჯობესება, პაციენტის უსაფრთხოების სტანდარტების დანერგვა. მას შემდეგ, რაც ახალი საავადმყოფოები დაიწყებს ფუნქციონირებას განახლებული პერს ონალით, აუცილებელია უკვე ვიფიქროთ სამედიცინო მომსახურების ხარისხის კონტროლის მექანიზმებზე. ეს არ არის
მარტო მსჯავრდებულთა სამედიცინო მომსახურებით კმაყოფილება, ან მარტო სიკვდილობის შემცირება, ეს არის ფა ქტორების მთელი კომპლექსი, რომელიც აჩვენებს, რომ სამედიცინო მომსახურება არის ხარისხიანი, პაციენტის უსაფრთ ხოება არის დაცული. ამაზე საუბარი და ფიქრი დღეს უკვე დაწყებულია. - რაც შეეხება ნარკომანიას და ცი ხეში ნარკოტიკების შეტანას, ეს საკი თხი კვლავ რჩება პრობლემად... - მსოფლიოში ნარკოტიკებისგან თა ვისუფალი ციხე არ არსებობს. სადაც არიან ნარკომანები იქ არის ნარკოტიკიც - მეტი ან ნაკლები. არც ერთი განვითარ ებული ქვეყნის სასჯელაღსრულების სი სტემა არ ამბობს, რომ ციხე ნარკოტიკ ებისგან აბსოლუტურად სტერილურია. სახელმწიფოს ფუნქცია ნარკოტიკების უკანონო ბრუნვასა და მოხმარებასთან ბრძოლაა. 2006-დან 2012 წლამდე სასჯ ელაღსრულების სისტემაში ნარკოტიკებ ის უკანონო შეტანის და მოხმარების 503 ფაქტი იყო რეგისტრირებული, რაც ნიშნ ავს, რომ ეს არ არის ახალი პრობლემა. ეს პრობლემა დღესაც არსებობს. წამალდ ამოკიდებულება იმდენად დიდ ფიზიკურ და ფსიქოლოგიურ მოთხოვნას ქმნის, რომ ადამიანები მიმართავენ ყველანაირ გზებს ნარკოტიკების მოსაპოვებლად. ალბათ გახსოვთ, რომ რამდენიმე დღის წინ ერთ-ერთმა მნახველმა მსჯავრდე ბულთან ნარკოტიკის სხეულის ერთი ნაწილით შეტანა სცადა, იყო შემთხვევა, როდესაც ნარკოტიკი კატას მიამაგრეს და გალავანზე გადაისროლეს... ასეთი „ინოვაციური“ ბევრი მეთოდია, მაგრ ამ ჩვენი ამოცანაა ამას დავუპირისპირ დეთ და ყველა ფაქტი გამოვავლინოთ. მიწოდებას ეფექტურად ებრძვიან სამა რთალდამცავი ორგანოები, მოთხოვნას კი სამედიცინო და ფსიქოსოციალური სერვისები უნდა დავუპირისპიროთ, რო მელიც არასოდეს არ არის საკმარისი. ეს არის კომპლექსური პრობლემა, რომე ლსაც თუ არ მოაგვარებ მიიღებ უფრო სავალალო შედეგებს - ადამიანები გააზ იარებენ ნახმარ შპრიცებეს, გაიკეთებენ სინთეზურ ნარკოტიკებს, შეეცდებიან, რომ ფსიქოტროპული მედიკამენტებით დაიკმაყოფილონ მოთხოვნა და სხვა. -მსჯავრდებულთათვის მედიკამე ნტების მიწოდებას რაც შეეხება, რა ვი თარება ამ მხრივ? - მედიკამენტებზე არის ძალიან სე რიოზული სპეკულაციები. იმის მიუხ ედავად, რომ ერთ პატიმარზე წლიური ფარმაცევტული დანახარჯი 25-დან 187 ლარამდე გაიზარდა, წამლები მაინც ხდ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ება ბევრი მსჯავრდებულის პრეტენზიის საგანი. ბევრი ამბობს, რომ მედიკამენტ ები არ აქვს და არ ყოფნის. ფაქტი არის ის, რომ ხარჯი და მიწოდება გაზრდილია. ბუნებრივია, მოთხოვნაც გაიზარდა, იმ იტომ, რომ მკურნალობა მეტ ადამიანს მიეწოდება. გარდა ამისა, როდესაც ჩა ტარდა მოულოდნელი ჩხრეკები საკნებ ში, ძალიან ბევრ მსჯავრდებულს წამლის მარაგები აღმოვუჩინეთ. ისინი ამბობენ რა ვიცით რა ხდება მომავალში და წამლ ის მარაგი საჭიროაო. ზოგადად ცნობილ ია, რომ წამლები ციხეში ხშირად ვალუ ტის ფუნქციას ასრულებს, ამიტომ მედი კამენტების კონტროლი არის ერთ-ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი ამოცანა. ვერ ვი ტყვით, რომ ეს ამოცანა დღეს სრულად არის გადაჭრილი. მიდის მუშაობა პირვ ელადი ჯანდაცვის მოდელის დანერგვა ზე და მისი ერთ-ერთი ასპექტი სწორედ მედიკამენტების რაციონალური მოხმარ ება და კონტროლია. განვითარებულ სი სტემებში ცალკე აღებული ფაქტი, რომ მედიკამენტების დანახარჯი გაიზარდა, სულაც არ ნიშნავს პროგრესს. პირიქით, თანამედროვე მიდგომებით, პაციენტის უსაფრთხოების კონცეფცია, გულისხ მობს იმას, რომ მედიკაცია უნდა იყოს მინიმალური და დამზოგველი. როდესაც მსჯავრდებულები ითხოვენ მეტ მედიკა მენტებს, ჩვენ ამ მოთხოვნას ყოველთვის არ დავაკმაყოფილებთ. ეს ეწინააღმდე გება იმ კურსს, რაც ჩვენ ავირჩიეთ. მინისტრი და სამინისტროს ყველა თანამშრომელი ბევრს ვშრომობთ, რომ დასახულ მიზნებს მივაღწიოთ. მადლობა მინდა ვუთხრა ექიმებს და განსაკუთ რებული მადლობა ექთნებს, რომლებიც
ამ სამუშაოს დიდ ნაწილს ასრულე ბენ და მომავალში უფრო მნიშვნელ ოვანი როლის შესრულება მოუწევთ. ჩვენ გადავამზადებთ მათ და ექთანი გახდება წამყვანი ფიგურა სასჯელ აღსრულების ჯანდაცვის სისტემაში. ძალიან მნიშვნელოვანია ასევე ექიმსა და პაციენტს შორის პარტნიორობა. ის პატიმრები, რომლებიც ექიმებს აბრკ ოლებენ, მოქმედებენ საკუთარი ჯა ნმრთელობის წინააღმდეგ და წყვეტენ მკურნალობას ან ხელოვნურად იზია ნებენ თავს, ბუნებრივია, სამედიცინო მომსახურების შედეგებს ნაკლებად მიიღებენ და ამ შემთხვევაში პასუხი სმგებლობა მეტწილად მათ დაეკისრე ბათ და არა ექიმებს და ექთნებს. კიდევ ერთი სიახლე, რომლის და ნერგვასაც შემდეგ თვეში ვაპირებთ, არის სამედიცინო მომსახურების ელ ექტრონული რიგი. თითოეული მს ჯავრდებული, რომელიც მიმართავს სამედიცინო სამსახურს და მისი მო თხოვნის დამუშავების შემდეგ ჩაით ვლება, რომ მას მართლაც სჭირდება გეგმიური სამედიცინო მომსახურება, მიიღებს რიგის ნომერს და ამ რიგის ნომრით ყოველთვის შეეძლება გადა ამოწმოს მისი საავადმყოფოში გადა ყვანის სავარაუდო დრო, გადაამოწ მოს თუ რამდენი პაციენტია მის წინ რიგში. ეს პრინციპი შეეხება მხოლოდ გეგმიურ პაციენტებს, რომელთა ჯა ნმრთელობასა და სიცოცხლეს მოლო დონის რეჟიმი საფრთხეს არ უქმნის. ეს იქნება კიდევ ერთი წინ გადადგმუ ლი ნაბიჯი გამჭვირვალობის და სამა რთლიანობისკენ.
`მმართველობა ძალადობის გარეშე - ეს უნდა გახდეს სახელმწიფოს კულტურა და ტრადიცია~ ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
15
შალვა ნათელაშვილი: „რამდენჯერაც მხარი არ დამიჭირეს, ნინო დათაშვილი მიმდინარე პოლიტიკურ საკი თხებზე „პრაიმტაიმს“ ესაუბრება „ლეიბორისტული პარტიის“ ლი დერი და საპრეზიდენტო მარათო ნის ერთ-ერთი მონაწილე შალვა ნათელაშვილი: – ბატონო შალვა, მუდმივად იყო საუბარი, რომ არჩევნებ ში იურიდიული თვალსაზრისით დატოვებული იყო ხვრელები, ხე ლისუფლებას ხელი რომ შეეშალა ოპონენტებისთვის სრულფასო ვანი საარჩევნო კამპანიის წარმ ოებაში. ახალმა ხელისუფლებამ არ შეცვალა არც საარჩევნო სი ები, არც კოდექსი, რამდენად სა მართლიანად შეიძლება წარიმა რთოს ეს პროცესი? – სამართლიანობაზე ოცნებაც კი ზედმეტია. რასაც ებრძოდა მთელი ოპოზიცია, მთელი პროგრესული კაცობრიობა და მათ შორის ივანიშ ვილის ბლოკში შემავალი პარტიები და თვითონ ივანიშვილი, ის საარჩე ვნო კანონმდებლობა და წესები და რჩა უცვლელი და კიდევ დარჩა მათ მიერ მოფიქრებული მარაზმები, რომ არჩევნები კარგად გააყალბონ. ერთხელ კიდევ ვიმეორებ თქვენი ავტორიტეტული გამოცემის მეშვ ეობით: თუ აგვისტოში პარლამენ ტის საგანგებო სესიაზე არ მოხდა კანონმდებლობაში ცვლილებები, რომლის თანახმადაც, არჩევნებში მონაწილეობა ყველა მოქალაქისთ ვის სავალდებულო იქნება... სასა მართლოში გამოცხადება ხომ არის სავალდებულო და ხომ იჭერენ, თუ არ გამოცხადდება მოწმის რანგში? ქვეყნის გადარჩენაზე მეტი რა პრ ოცესი უნდა ჩატარდეს, რომ არჩე ვნებზე არ მოვიდეს მოქალაქე? არ ჩევნებზე არმისვლაზე კი არანაირი სანქცია არ არის. ეს იმიტომ, რომ არ აწყობთ ხალხის მოსვლა. ბევრი ხალხის მოზღვავება უბნებთან გა ყალბებაში ხელს შეუშლით. საბე რძნეთსა და თურქეთში არჩევნებში არგამოცხადება ციხით ისჯება. ცი ხეს არ მოვითხოვთ, მაგრამ ერთი ლარი მაინც იყოს ჯარიმა, რომ ეს ხალხი მოვიდეს, მოიხადოს თავისი ვალი და თანაც გავიგოთ, ვინ არ ის ამომრჩეველი. სია არ არსებო ბს. ერთი მილიონი დამატებულია. როდესაც სავალდებულო მონაწი ლეობის წესი ამოქმედდება, უკვე გავიგებთ, ვინ არის ამომრჩეველი და ვინ – არა. ისევე როგორც, უნ და შევიდეს კანონში ცვლილება, რომ დავის შემთხვევაში, დახურუ ლი ბიულეტენები გაიხსნას და გა დაითვალოს, რათა გამყალბებლებს ჰქონდეთ შიში, რომ მათ ამხელენ. ასევე, უნდა იყოს თანასწორობა სა არჩევნო კომისიებში. ადრე ერთი გველეშაპი გვყავდა, ახლა ორთა ვიანი გველეშაპია – სააკაშვილი და ივანიშვილი. და რაც გინდა მოიგე, რაც გინდა წააგე, ვინ დაგიწერს, ვინ დაგითვლის, ვინ გაღიარებს, ვინ შეგიცვლის, ვინ დაგიდგება გვ ერდში? არავინ, გამორიცხულია. საარჩევნო სუბიექტებს უნდა ჰყავ დეთ თითო წევრი კომისიაში, მათ უნდა ჰქონდეთ თანაბარი ხელმის აწვდომობა სარეკლამო გაშუქება ში. მე საიდან ვიხადო რეკლამაში 5000 ლარი? გამოვა, რომ შვიდი მილიარდის პატრონი ივანიშვილი თავის „შემოულაწუნეს“, ასე და ვარქვი მარგველაშვილს, იმ შვიდ მილიონ ლარს მოახმარს და გადა იხდის რეკლამაში. ისევე როგორც, რას ჰქვია საპრეზიდენტო არჩევნ ების შემდეგ მომცენ დაფინანსება? საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ აქეთ მივცემ დაფინანსებას, ოღ ონდ გლდანის ციხეში. – ვის დაემუქრეთ? – ივანიშვილს... დავაზუსტებ, ამომრჩეველს ბოიკოტი შეუძლია ყველა კანდიდატს გამოუცხადოს. საარჩევნო ბიულეტენში არის გრ აფა, არავის არ ვაძლევ ხმას და ის შემოხაზოს... არჩევნებზე ყველა უნდა გავიდეს, რომ ბიულეტენი გა მყალბებლის ხელში არ აღმოჩნდეს, რის გამოც საქართველოს ისტო რია იცვლება და ნადგურდება. ის 40%, ვინც არჩევნებზე არ დადის, არის საქართველოს ყველაზე დი დი მტერი. ვერც აცნობიერებს, რას 16
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
„ფაქტობრივად, ივანიშვილმა გადაარჩინა „ნაციონალური მოძრაობა“, როდესაც ის ოპოზიციად გამოაცხადა“
„ერთადერთი ჩვენ ვართ, ვისი რეიტინგიც იზრდება, დანარჩენებს აქვთ შეყინული რეიტინგი“
სჩადის, მერე ყველაზე გრძელი ენა იმათ აქვთ. გამოდი, რა, შე მამაცხონ ებულო, გარეთ, ჰაერი ჩაყლაპე. – რაც შეეხება საპრეზიდენტო არ ჩევნებს, თქვენ წარმატებული მაშინ იყავით, როდესაც განსხვავებული სოციალური პროგრამა გქონდათ. ხომ არ ფი ქრ ობთ, რომ ბე ვრი კო ნკურენტი გამოგიჩნდათ, ნინო ბუ რჯანაძის ან კობა დავითაშვილის სახით? განსხვავებულს რას სთავ აზობთ ელექტორატს? – რამდენჯერაც მხარი არ დამი ჭირეს, ქვეყანა თავზე შემოგვენგრა. ახლა საერთოდ დაგვემხობა. რის კონკურენტები, ვინ არის ჩემი კონკ ურენტი? ხელისუფლებაში თხუთ მეტჯერ ნამყოფი ხალხი, მერე უკან მოტრიალებული, მერე ისევ იქ გადა ბარგებული, ბლოკიდან ბლოკში ნარბ ენი, ფულნაშოვნი, ვაჭარი, ორკაციანი პარტიის ლიდერი, ხან პრორუსული, ხან პროამერიკული? რა არის ეს, რა უბედურებაა. წავიდნენ, ხელს მაინც ნუ მიშლიან. დასხდნენ სახლში. რაც დაგვიშავეს, ის იკმარონ. – რაც შეეხება საარჩევნო პროგ რამას, რა იქნება სამი მთავარი მა მოძრავებელი თქვენი, როგორც პრ ეზიდენტის? – იგივე, რაც არის. ცხოვრების გა დაქცევა ასატან მოვლენად. რომ იყოს ადამიანური ტარიფი, იყოს ადამია ნური განათლებისა და მკურნალობის უფლება. დაიწყოს ტერიტორიების დაბრუნება, დაიწყოს ყაჩაღი ბანკებ ის ნეიტრალიზაცია და იპოთეკარების გამოხსნა, სახელმწიფო სტრუქტურ ებში დაიწყოს ნამდვილი კადრების მოყვანა ნეპოტიზმისა და ქრთამის გა რეშე. დღეს ვისაც პოლიტიკური ნიჭი აქვს, ის გაძევებულია პოლიტიკიდან, ან ქვეყნის გარეთ არის გაქცეული. უნდა მოხდეს საქართველოს იმ კაშხ ლის დანგრევა, რომელიც აგუბებს ან კარა წყალს და აჭაობებს ჩვენს ქვეყ ანას. მე ამას დავანგრევ. – სოციალურ კვლევებს თუ ატარ ებთ? როგორია თქვენი მხარდამჭ ერების სურათი? – ერთადერთი ჩვენ ვართ, ვისი რე იტინგიც იზრდება, დანარჩენებს აქვთ შეყინული რეიტინგი, რომელიც აღარ გადნება. 26% აქვს ამ „შემოულაწუნ ეს“ და ჩვენ გვაქვს 15%, რომელიც ზრდადია. – ანუ თქ ვენ ხა რთ მე ორე ად გი ლზე? – დიახ. ბაქრაძეს აქვს 13%, ადრე ჰქონდა 10% და შემდეგ გაეზარდა. – ბურჯანაძე ამბობს, რომ თავად არის მეორე პოზიციაზე... – ეგ ქა ლბ ატ ონი რომ მე ორე პო ზიციაზე იყოს, საქართველო უნდა დამთავრდეს. მაშინ საქართველოში ყველას უნდა დაემართოს სკლეროზი, არ უნდა ახსოვდეს, როგორ გადაარ ჩინა ამ ქალბატონმა ზურაბ ჟვანია, როგორ გახდა პარლამენტის თავმჯდ ომარე და როგორ უზრუნველყო სა აკაშვილის გამეფება, „ვარდების რე ვოლუცია“, პარლამენტის შტურმით აღება, როგორ შეჭამა მისმა ოჯახმა 30 მილიონი, მისი მამა როგორ გვაჭ მევდა ბაღლინღოიან პურს, როგორ იყო ორჯერ პარლამენტის თავმჯდ ომარე და პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი, როგორ გადაარჩინა სააკაშვილი 2007 წლის შემდეგ გადა დგომას, როგორ აიღო ერთ ლარად 10-მილიონიანი აგარაკი და მერე, რომ წაართვეს, როგორ გადავიდა ოპოზ იციაში და ასე შემდეგ. სირცხვილია. – როგორ თვლით, მის პოლიტი კურ ფიგურას რამე დადებითი აქვს, რის გამოც ნინო ბურჯანაძემ პრეტ ენზია უნდა განაცხადოს პრეზიდენ ტობაზე?
– ნინო ბურჯანაძე უნდა მივიდეს მღვდელთან და ჩააბაროს აღსარება. რა დადებითზე შეიძლება ლაპარაკი, დააქცია ქვეყანა. სხვა ქვეყნებში ას ეთი პიროვნებები საერთოდ ვერ ყო ფენ ცხვირს გარეთ. მიხედოს ოჯახს. – რაც შეეხება კოჰაბიტაციას... – ეს არის სამარცხვინო. ეს არის ერ ის ღალატი, ქვეყნის გაყიდვა. სწორედ ამიტომაა, რომ ციხიდან პანტაპუნ ტით უშვებენ დამნაშავეებს და ყველ ას გამოაშვებინებენ, რადგან, როცა ოპოზიციად აცხადებ ლიდერს და პო ლიტიკურ პარტიას, რაც ივანიშვილმა გააკეთა; როდესაც უარს ამბობ, რომ პრეზიდენტზე ააგორო იმპიჩმენტის პროცედურა, ეს ნიშნავს, რომ შენ აკ ეთებ ამ პოლიტიკური ძალის უკვდავ ებას და მას ხელშეუხებელს ხდი... თუ ასე გააგრძელა ივანიშვილმა, „ნაცი ონალურ მოძრაობასა“ და სააკაშვილს მეორედ მოიყვანენ. – ნინო ბურჯანაძე ამბობს, რომ მას სურს აიკრძალოს „ნაციონალ ური მოძრაობა“... – ეს, ალბათ, ჩვენგან გაიგო. ადრე ვთქვი, რომ აიკრძალა თურქეთში ერ ბაქანის პარტია, იტალიაში ბერლუს კონის აეკრძალა 7 წლით პოლიტიკუ რი თანამდებობის დაკავება. ეს არის გავრცელებული პრაქტიკა, რომ, თუ პოლიტიკოსს ამდენი დანაშაული აქვს ჩადენილი, უნდა აეკრძალოს პოლი ტიკური საქმიანობა. ფაქტობრივად, ივანიშვილმა გადაარჩინა „ნაციონ ალური მოძრაობა“, როდესაც ის ოპ ოზიციად გამოაცხადა და ამაზე ერი პასუხს აუცილებლად მოსთხოვს. ის ერი, რომელმაც თავის დროზე ასეთი სიყვარულით მისცა ხმა. – ბევრი შეფასება გაკეთდა სააკ აშვილზე, მის რეჟიმზე, პარლამენ ტზე და ა.შ. თქვენი შეფასებით, ახალ და ძველ ხელისუფლებებს შორის იკვეთება თანამშრომლობა, წინააღ მდეგობა? როგორ შეგიძლიათ დაახ ასიათოთ ურთიერთობა ახალი ხე ლისუფლების შტოებს შორის? – მათ აერთიანებთ საერთო პასუ ხისმგებლობა. მათ სასტიკად არ უნ დათ „ლეიბორისტული პარტიისნაი რი“ ახალი ძალის მოსვლა, რომელიც არ არის გასვრილი მათ პოლიტიკურ საქმიანობაში და მოსთხოვს პასუხს და ნულიდან დააწყებინებს ანგარიშის ჩაბარებას იმაზე, თუ რა დაუშავეს ქვ ეყანას. მათ აერთიანებთ საერთო ინ ტერესი. ყველაფერს გააკეთებენ, რომ თვითონ დარჩნენ ხელისუფლებაში, როგორც ორპოლუსიანი მოვლენა, ან როგორც კოჰაბიტირებული და გო გლიმოგლივით გათქვეფილი. თქვენ ხომ არ გაგიკვირდებათ, რომ „რესპ უბლიკურმა პარტიამ“ და ალასანიამ ბოკერიასა და „ნაცმოძრაობის“ ლი ბერალურ ჯგუფებთან შექმნან საერ თო საპარლამენტო და სამთავრობო ალიანსი. როგორც ამბობენ, მოლა პარაკებები დაწყებულია. თურმე მა ჭავარიანი და ბერძენიშვილები დღე და ღამე ერთად სხედან და რაღაცას წერენ ამის თაობაზე. პარლამენტი დან გამოჟონილ ინფორმაციას გეუბ ნებით. ამდენად, ისინი ოფიციალურ გაერთიანებაზეც წავლენ. იციან, რომ ჩვენი ხალხი ცოტა გულმავიწყია პო ლიტიკურად და ავიწყდება, ვინ სად იყო. 15 პარტია აქვთ გამოცვლილი დავითაშვილს, ცაგარეიშვილს, „მრ ეწველებს“, „ფორუმს“ და „კონსერვა ტორებს“. შესაბამისად, მათთვის არ ანაირი მორალური წინაღობა არ არის გუშინდელის დავიწყება, საკუთარი დაფურთხებულის ალოკვა. ერთი სი ტყვით, ქართულ პოლიტიკას ზნეობა საერთოდ არ გააჩნია. მსოფლიო პო ლიტიკაში ზნეობის დეფიციტია, ხო ლო ქართულ პოლიტიკას ზნეობა სა
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
, ქვეყანა თავზე შემოგვენგრა. ახლა საერთოდ დაგვემხობა“ „პრეზიდენტი არის ჰაერში, ივანიშვილი – შუშის სასახლეში ან ურეკში. სამსახურში არც ერთი არ დადის, ჩვენ კიდევ ღმერთი გვარჩენს“ ერთოდ არ გააჩნია. – თქვენი აზრით, ასეთი გაერთი ანება მზადდება ბიძინა ივანიშვი ლის პოლიტიკიდან წასვლის შემთ ხვევაში? – ბიძინა ივანიშვილი არც მოსულა პოლიტიკაში. მან ბიზნესგადათამაშე ბა გააკეთა. 2 მილიარდი „დაირტყა“ იმ ქონებით, რომელიც რუსეთში ააღები ნეს და ახლა ზის ფლოსტებში და არ გამოდის ურეკიდან. თქვენ გინახავთ რომელიმე ქვეყნის პრემიერ-მინისტ რი, რომელიც კაბინეტში არ შედის და დასასვენებელ ადგილებში იმყოფება? პრეზიდენტი არის ჰაერში, ივანიშვი ლი – შუშის სასახლეში ან ურეკში. სა მსახურში არც ერთი არ დადის, ჩვენ კიდევ ღმერთი გვარჩენს. – ივანიშვილის წასვლის თემას რომ დავუბრუნდეთ... – მე ვურჩევდი, რომ რაც შეიძლება მალე წავიდეს. შემოდგომაზე მისი გა დაყენების მოთხოვნით მიტინგები და იწყება, იმდენ სისულელეს აკეთებს და იმდენ ანტიხალხურ გადაწყვეტილე ბას იღებს... „გადაგდებული“ ხალხი, ვისაც დაპირებები არ შეუსრულა, ჩვ ენთან დარბის ოფისში. შემოდგომაზე ივანიშვილს მიტინგები არ ასცდება და მერე უფრო შერცხვენილი წავა. – თქვენ ხომ არ აპირებთ ამ მიტი ნგებს სათავეში ჩაუდგეთ? – არაფერი გამორიცხული არ არის. არ ჩავდგომივარ მიტინგებს თუ რა? – მე არ მახსოვს... – ყველას აბსოლუტურად. პირვ ელი მიტინგი ბუშის ჩამოსვლის დღ ეს, „ვარდების რევოლუციის“ შემდეგ 10000-კაციანი... რატომ არასდროს არ იმჩნევთ ჩემს დამსახურებას? ვინ ჩაატარა რესპუბლიკის მოედანზე მი ტინგი, ბუში რომ არ გავატარეთ... ლი ლოს აქციები და საკასო აპარატების მიტინგი ვინ დაიწყო, არ გახსოვთ? არ გახსოვთ 7 ნოემბრის მიტინგები ვის მიჰყავდა, ვის უკრავდა ხალხი ტაშს, ვის გამოედევნენ მერე მოსაკლავად და პატრიარქთან რომ მივიდა ბურჯ ანაძე და უთხრა ჩემზე, ცხინვალშია უკვე გაქცეულიო...
EXCLUSIVE
„ნინო ბურჯანაძე უნდა მივიდეს მღვდელთან და ჩააბაროს აღსარება“
– კი, და ისიც მახსოვს, სტადიო ნზე რომ მიხვედით, როგორ ადგა ხა ლხი და ტაში დაგიკრათ... – ტრაბახით არ ვამბობ, მაგრამ ის სტადიონი რეალურად ჩემი იყო და ელემენტარული სიტყვით გამოსვლის უფლება არ მომცეს ჩემმა ძვირფასმა
კოლეგებმა, რომლებიც მაშინ ოპოზ იციაში იყვნენ, ახლა მმართველობაში არიან და დარჩნენ იგივე შავი გულის პატრონები, რაც იყვნენ. – ვისზე ამბობთ? – მთელ ამ ოპოზიციად წოდებულ ხალხზე. – მაგალითად, „გრე ჩიხე ბზე“? – არა, მაგათ ზე შავ გულს ვერ ვი ტყვი. ალა ლი გულის ბიჭებ ი არიან, მაგრა მ დანარ ჩენები ვინც არიან, რესპუბლიკელებ ი, კონსერვატ ორ ე ბი, „ფორ უმი“, კუკავებ ი და ასე შე მდეგ. ადა მიანურ ად მესმის, მაგრამ პოლიტ იკაში ასეთი ბოღ მით არ შე იძლებ ა. – რით ახს ნით „რეს პუბლიკურ ი პარტიის“ წინააღმდე გ აგორე ბულ შავ პიარს? – ეს რეა ლურა დ იდეოლოგიის მა ტარ ებ ელი ჯგუფია. საქარ თველოში პრა ქტ იკულად ორი პოლიტ იკური მიმარ თულება ა. ეს არის ლეიბო რ ისტ ული და რესპუბლიკურ ი. ყველა ის პარ ტია, რომელსა ც ჰგო ნია, რომ „ოცნებ აა“, კონსერვატ ორ ია, მემა რჯვენეა, „ფორ უმია“, ყველა არის რესპუბლიკურ ი იდეის მატ არ ებ ელი. არის მეო რე იდეოლოგია – ეს არის სოცია ლურ-ერო ვნული სია მა ყე, ღი რსება და სამარ თლია ნო ბა, ეს არი ს ლეიბო რისტ ული მიმარ თულება. და ნარ ჩენი არის პატ არ-პატ არ ა სატ ე ლიტ ებ ი. ამიტო მ რესპუბლიკელებს ყველა ზე მეტ ი ხვდებ ათ. ისევე რო გორ ც ივა ნიშვილი არის რესპუბლი კელი. ივა ნიშვილი არის რესპუბლი კელებ ზე დიდი რესპუბლიკელი თა ვისი ლიბ ერ ალურ ი იდეებ ით, დაწყ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ებული ერთსქესიანთა ქორწი ნები თ და დამთავრებული მსხვილი ბანკებ ის დაცვით. – კობა დავითაშვილის კოალიც იიდან გასვლის ფაქტს როგორ აფ ასებთ? – კობა რის კობაა, რომ ასე არ გა ეკეთებინა. კობა პირველი ხედავს მსხვრევისა და დაშლის ნიშნებს კო ნკრეტულ პოლიტიკურ ძალაში და პი რველი ტოვებს ჩასაძირად განწირულ გემს. შესაბამისად, კობა არის სიმპ ტომი და არა მიზეზი. – თუმცა საუბარია დაფინანსებ აზე. – კობამ დაფინანსება მიიღო. მიზე ზი ეს არ არის. – კობაზე არ ვამბობ, ჟორჟოლია ნზე და გაჩეჩილაძეზე... – ვიწვები მაგათი საცოდაობით, დაიცადონ ცოტა, მიიღონ არჩევნებში
მონაწილეობა, ჩაჯდნენ პროცეს ში. სირცხვილია, ჩემზე იმდენივე დაფინანსების გაცემა, რაც მისც ეს ორკაციან პარტიებს, რომლებ საც ბუღალტერიც ოჯახის წევრი ჰყავთ და მთელ ფულს სახლებში მიაქანებენ. მე კიდევ 70 სამუშაო ადგილი მაქვს. – დაბოლოს, ირაკლი კაკაბაძე შემოდგომაზე აჯანყებას აანონს ებს... – ირაკლი კაკაბაძე ჭკვიანი კა ცია და გრძნობს საზოგადოების პუ ლსს. მან კი არ თქ ვა, იგ რძ ნო, რომ ამისთვის ხალხი ემზადება. ის ევე როგორც მე ვგრძნობ ამას ყო ველდღიურად. – თქვენ გრძნობთ ხალხის შე მობრუნებას თქვენკენ? – რას ჰქვია ვგრძნობ. რეალური რეიტინგი ჩვენია.
„შემოდგომაზე ივანიშვილს მიტინგები არ ასცდება და მერე უფრო შერცხვენილი წავა“ ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
17
მუზეუმებიდან გაუჩინ my View
ნიკა რურუა: `კულტურის სამინისტროში დაკარგული ნივთების ერთიანი სია ნამდვილად არ არსებობდა არასოდეს“
მირიან ბოქოლიშვილი კულტურისა და ხელოვნების სფეროში მოღვაწე არასამთავრ ობო ორგანიზაციები სახელმწი ფოს მუზეუმებიდან დაკარგული უნიკალური ნივთების მოძიების საქმეში გააქტიურებას სთხოვენ. სამოქალაქო სექტორის წარმომ ადგენლები ამბობენ, რომ გასუ ლი წლების განმავლობაში კულტ ურული მემკვიდრეობის უამრავი ძეგლი დაიკარგა, 90-იან წლებში არაერთი მუზეუმი გაიძარცვა, სა იდანაც უნიკალური ფერწერული ტილოები და ანტიკური ხანის ნი ვთები გაიტაცეს, თუმცა ამ დრ ომდე მათი ეფექტური მოძიება არ ხდება. არ არსებობს დაკარგული ნივთების ერთიანი ცენტრალიზე ბული ბაზა. გურამ ადამაშვილი, „საქართვე ლოს ხელოვნების კომპანია“: „1990-იანი წლებიდან მოყოლე ბული საქართველოს მასშტაბით არსებული მუზეუმებიდან მოპარუ ლია ხელოვნების არაერთი ნიმუში, მათ შორის ისეთებიც, რომლებიც მილიონებადაც კი ფასობს. მაგა ლითად, ეროვნული მუზეუმიდან გაურკვეველ ვითარებაში გაუჩინ არდა არაერთი ფერწერული ტილო, დაწყებული ჟან ბატისტ შარდენით და დამთავრებული ადრიან ვან ნი ულენდით. სამწუხაროდ, მხოლოდ რამდენიმე ტილოს დაბრუნება მო ხერხდა, დანარჩენის ადგილსამყო ფელი დღესაც უცნობია. ვფიქრო ბთ, საქართველოს სამართალდამც ველმა უწყებებმა ახლა მაინც უნდა გაააქტიურონ მუშაობა უნიკალური ნივთებისა და ფერწერული ტილო ების მოძიების კუთხით. ყველა ეს ნივთი ძიებაზე უნდა გადაეცეს ინ ტერპოლის ცენტრალურ ბიუროს. ეს არის ქვეყნისთვის უმნიშვნელო ვანესი საკითხი, რომელსაც, სამწ უხაროდ, არც ერთი ხელისუფლების დროს განსაკუთრებული ყურადღ ება არ ეთმობოდა“. „პრაიმტაიმის“ ინფორმაციით, ჯერ კიდევ ადეიშვილის მინისტრო ბის დროს საქართველოს მთავარმა პროკურატურამ შეისწავლა ისტო რიისა და კულტურის ძეგლების და ნაშაულებრივი ხელყოფის შემთხვ ევები. შედეგები კი საკმაოდ არასახ არბიელო აღმოჩნდა. ჩვენ შევეცადეთ, მკითხველის თვის დაახლოებითი წარმოდგენა მაინც შეგვექმნა, თუ რა სახის კუ ლტურული ფასეულობის ნივთებ ზეა საუბარი. მანამდე კი გეტყვით იმას, რომ საქართველოში ამჟამად, 193 მუზეუმი თუ სამუზეუმო გაერ თიანებაა რეგისტრირებული. 90-იან წლებიდან მოყოლებული ეს დაწესე ბულებები ერთმანეთის მიყოლებით იძარცვებოდა, დაწყებული ეროვ ნული მუზეუმიდან, დამთავრებული დადიანების სასახლით. სამწუხარ ოდ, მსგავსი შემთხვევების აბსო ლუტური უმრავლესობა დღემდე გაუხსნელია. მაგალითად: ილია ჭა ვჭავაძის სახლ-მუზეუმის ქურდობა ყვარელში (გაქურდულია სამჯერ), აკაკი წერეთლის სახლ-მუზეუმის ქურდობა სხვიტორში (გაქურდულ ია სამჯერ), კოტე მარჯანიშვილის სახლ-მუზეუმის ქურდობა (გაქურდ
გაააქტიურებს თუ არა სახელმწიფო მუშაობას მოპარული ექსპონატების მოძიების კუთხით? ულია ორჯერ) და ა.შ. გატაცებული ისტორიული და კუ ლტურული ფასეულობებით, ზოგ შემთხვევაში, ღიად ვაჭრობენ არა მარტო საზღვარგარეთ (ცხინვალის სახელმწიფო მუზეუმიდან გატაცე
ბული ოქონის ხატის გახმაურებული ისტორია აღნიშნულის ნათელი და დასტურებაა), არამედ ქვეყნის შიგნ ითაც, საკომისიო მაღაზიებსა თუ სა ხელდახელოდ გამართულ ბაზრობებ ზე. სამწუხაროდ, დღემდე ისიც კი არ
არის სრულყოფილად მოძიებული და აღწერილი, რა დაიკარგა ბოლო 15-20 წლის განმავლობაში. ჩვენი ინფორმაციით, 1990-2008 წლებში ოფიციალურად რეგისტრი რებულია მსგავსი კატეგორიის 80 დანაშაული, თუმცა ფაქტები მეტყ ველებს იმაზე, რომ ეს ციფრი არაზ უსტია. აღმოჩნდა, რომ იმ უწყებებში, რომელთა კომპეტენციაშიც შედის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვა, წლების განმავლობაში ინფორმაციუ ლი ვაკუუმი ყოფილა. ბევრ მათგანს არაფერი სმენია ისეთ რეზონანსულ ფაქტზეც კი, როგორიცაა ხელოვნ ების სახელმწიფო მუზეუმის გა ძარცვა. ცნობილია, რომ 19911994 წლებში ეს მუზეუმი არაერთგზის გაიქურდა და დაუდგენელმა ბორო ტმოქმედებმა მარტო ამ ერთი განძთსაც ავიდან 14 ფერწ ერული ტილო გაიტაცეს, მათ
შორის მსოფლიო კულტურის ისეთ აღიარებულ მოღვაწეთა შედევრები, როგორიცაა: ჟან ბატისტ შარდენი, ადრიან ვან ნიულენდი, ლუკას კრანახ უფროსი, ანჟელიკა კაუფმანი, იაკობ ვან რეისდალი, ბენუა, პეროვი, აივა ზოვსკი, მალიავინი და სხვა. სულ 14 ფერწერული ტილო. აქედან მხოლოდ ორი ექსპონატის დაბრუნება შეძლეს სამართალდამცავებმა, მათ შორი საა ლუკას კრანახის ტილო. დანარჩ ენი 12 შედევრის ადგილსამყოფელი, რომელთა საერთო ღირებულება მი ლიონობით ლარს შეადგენს, დღემდე უცნობია. „კულტურული მემკვიდრეობის შესახებ“ კანონის შესაბამისად მოქმედებს ძეგლთა აღრიცხ ვის რეესტრი, თუმცა აშკა რაა, რომ რიგი სახელმწი ფო უწყებები ამ კანონს ან არ, ან ვერ ასრულე ბენ. კერძოდ, ცნობ ილია, რომ ჯერ კი დევ 2008 წლ ის
„ყველა აუქციონს უნდა გაეგზავნოს ამ ნამუშევრების ჩამონათვალი და ფოტოები, რადგან ოფიციალურად არ მოხდეს მათი გადაყიდვა“
18
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ნარებული შედევრები ოქტომბერში, მთავარმა პროკურატ ურამ თხოვნით მიმართა რამდენიმე უწყებას, მოეწოდებინათ ინფორმაც ია, მათ დაქვემდებარებაში შემავალი დაწესებულებებიდან 1990-2008 წლ ებში ისტორიული და კულტურული ფასეულობების გატაცების, აგრე თვე, მათი დაზიანება-განადგურების ფაქტების შესახებ. ჩვენ დავინტერესდით, რომელმა უწყებამ რა უპასუხა ამ მიმართვაზე. აი, მაგალითად, საჯარო ბიბლიოთე კის ხელმძღვანელობა პროკურატ ურას ატყობინებდა, რომ 1990-2008 წლებში მათთან „ისტორიული და კულტურული ფასეულობების გატა ცების, აგრეთვე, მათი დაზიანებაგანადგურების ფაქტები არ მომხდა რა“. ქვეყნის მთავარი ბიბლიოთეკა რები ან აშკარა ტყუილს ამბობენ, ან საერთოდ ვერ ერკვევიან საკითხში. მათი განცხადება, რბილად რომ ვთ ქვათ, უცნაურია, რადგან ვინმე აქ ირთავა სამართალდამცველების მი ერ 2007 წელს სწორედ ეროვნული ბიბლიოთეკიდან 5000 ლარად შე ფასებული, განსაკუთრებული ის ტორიული ღირებულების მქონე წიგნის ქურდობაში იქნა მხილ ებული. კულტურის სამინისტროს პასუხიდან კი ირკვევა, რომ კულტურული მემკვიდრ ეობის მოძრავი ნიმუშების ჩამონათვალი, რომელიც ქვეყნის მასშტაბით რამდენ იმე მილიონს აჭარბებს, მათ უწყებაში არ ინახება. ამასვე ადასტურებს „პრაიმტაიმთ ან“ საუბრისას კულტურ ის ყოფილი მინისტრი, ნიკა რურუა: „ამ ნივთების აღწერა ხდებ ოდა და ეს ბაზა აქვს ყველა მუზე უმს. თუ თქვენ მეკითხებით, კულტ ურის სამინისტროში არსებობდა თუ არა ასეთი ჩამონათვალი, გეტყვით რომ – არა და არც ამჟამად არსებო ბს. ერთიანი ბაზა საკუთრივ აქვთ მუზეუმებს. კულტურის სამინისტ როში დაკარგული ნივთების ერთიანი სია ნამდვილად არ არსებობდა არას ოდეს“. მისივე თქმით, მოპარული ფერწ ერული ტილოების შესახებ სამართ ალდამცველმა უწყებებმა კიდევ ერ თხელ უნდა მიმართონ აუქციონებს და გადასცენ მათ აღნიშნული ტილო ების სრული ბაზა, რათა თავიდან იქ ნას აცილებული ამ ტილოების ოფიც იალური გადაყიდვა. „საქართველოს სამართალდამც ველმა უწყებებმა კიდევ ერთხელ ყველა აუქციონს უნდა გაუგზავნოს ამ ნამუშევრების ჩამონათვალი, ფო ტოები, რადგან ოფიციალურად არ მოხდეს მათი გადაყიდვა. როგორც წესი, აუქციონებზე ყველაზე ძვირ ად იყიდება ხოლმე მსგავსი ფასე ულობები. მათი საქმის კურსში ჩა ყენება, რომ ეს ნამუშევრები რეალ ურად არის მოპარული და ეკუთვნის საქართველოს, კარგი იქნებოდა. ჩვენ ინტერპოლის წევრი ქვეყანა ვართ და ცხადია, ეს არ უნდა იყოს რთული პროცედურა“, – ამბობს ნი კა რურუა. ხშირია შემთხვევა, რომ მუზეუმ ებიდან გაუჩინარებული ექსპონატ ების საქმეში, უშუალოდ დაწესებუ ლების ხელმძღვანელობის ბრალეუ ლობა იკვეთება. მაგალითად, მარტო ოზურგეთის ისტორიული მუზეუმ იდან 1991-2004 წლებში ამავე მუ ზეუმის დირექტორის მიერ 2000-მდე
დასახელების სამუზეუმო ექსპონ ატი იქნა მითვისებული, კერძოდ: ხმლები, მათ შორის მეფე ერეკლეს ნაქონი, კაჟიანი თოფები, მონეტე ბი, სურათები, ჯვრები და ა.შ. იგივე შეიძლება ითქვას ჩოხატაურის რაიო ნის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის ხელმძღვანელობაზეც, რომლებმაც 2002-2005 წლებში, სამსახურებრივი მდგომარეობის ბოროტად გამოყენე ბით, მიითვისეს სამუზეუმო ექსპონ ატები. როგორც წესი, წლების განმავლო ბაში საკმაოდ დაბალი იყო ამ კატე გორიის დანაშაულის გახსნის მაჩვ ენებელი. სერიოზული პრობლემები იკვეთებოდა დანაშაულებრივი გზით გატაცებული ხელოვნების ნიმუშების დაძებნისა და კანონიერი მესაკუთრ ისთვის დაბრუნებასთან დაკავშირ ებითაც. ჩვენი ინფორმაციით, 127 ფაქტიდან, ინტერპოლის ბიურო სი
სპონატი, ინტერპოლის ეროვნული ცენტრალური ბიუროს მიერ დღემდე არ იძებნება, ვინაიდან ბევრ მსგავს შემთხვევაზე ხანდაზმულობის გამო სისხლის სამართლის საქმე შეწყვე ტილია. ხშირია შემთხვევები, როდესაც ძარცვა უშუალოდ ეკლესია-მონასტ რებიდან ხდება. მაგალითად, 2005 წელს ქვემო ბეთლემის ეკლესიიდან ფარულად იქნა გატაცებული XVIIIXIX საუკუნეებში დაწერილი წმინდა ნიკოლოზის ხატი, რომელიც მო გვიანებით ე.წ. „მშრალი ხიდის“ ბა ზრობაზე იპოვეს და ეკლესიას და უბრუნეს. თუმცა, იმავე წელს ხატი ხელმეორედ გაიტაცეს. 2004-2005 წლებში ამაღლების ეკლესიიდან წმ ინდა ნინოსა და წმინდა იოანე ღვთი სმეტყველის ხატები დაიკარგა; წმინ და გიორგის სახელობის ეკლესიიდან 2004 წელს გაიტაცეს XVII-XVIII საუკ უნეებში შექმნილი ჯვარცმის ხატი, ასევე, წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის ეკლესიიდან 2006 წელს წმინდა გიორგის XVII საუკუნეში და წერილო ხატი. მრავალ კითხვას წარმოშობს უნიკალური ნივთების შემფას ებელთა კვალიფიკაცია და ის კრიტერიუმები, რომელთა გათვალისწინებითაც ხდება გატაცებული, დაზიანებ ული თუ განადგურებული ძეგლების ღირებულების განსაზღვრა. ასე მაგა ლი თად, 2007 წე ლს 200 ლარად იქნა შეფასებული ბაღდათში, მაიაკოვსკის სახლ-მუზეუმიდან მოპა რული პოეტის აკვანი. და ეს მა შინ, როდესაც 150 ლა რადაა შეფასებული 1999 წე ლს ზესტაფონის ხელოვნების გიმნაზიიდან გატაცებული ორი ცალი ფანდური. მეტიც, სამტრედი ის რაიონის სოფელ ჯიხაიშში ნიკო ნიკოლაძის სახლ-მუზეუმიდან 2002 წელს გატაცებული პირადი ნივთები (ჭურჭელი, ნოხი და ა.შ) მხოლოდ 35 ლარადაა შეფასებული; ზუსტად იმ ფასად, რამდენადაც 2007 წელს გუ რჯაანის რაიონის სოფელ კარდენახ ში აფხაზთა საგვარეულო სახლიდან მოპარული 6 ცალი ხის კოჭი; ვანის სახელმწიფო არქეოლოგიური მუზე უმის ექსპონატი „ოქროს სამკაულის საკიდის ნაწილი“, რომელიც ჩვენს წელთაღრიცხვამდე IV საუკუნით თარიღდება, 2000 აშშ დოლარადაა შეფასებული. მხოლოდ 1500 აშშ დო ლარადაა შეფასებული 1990 წელს ამავე მუზეუმიდან მოპარული, ან ტიკური ხანის „ნაყოფიერების ღვთა ების“ ბრინჯაოს ქანდაკება და სხვა. მსგავსი მაგალითების დასახელება მრავლად შეიძლება, რაც ცალსახ ად მიგვანიშნებს, რომ კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების როგორც შემფასებელთა კომპეტენცია, ისე შეფასების კრიტერიუმები საფუძვ ლიან გადახედვას, როგორც მინიმუმ, საერთაშორისო სტანდარტებთან შე საბამისობაში მოყვანას მაინც საჭი როებს. სამართალდამცველ უწყებებში, განმარტავენ, რომ კულტურული მე მკვიდრეობის დანაშაულებრივი ხე ლყოფის ფაქტების აღკვეთისა და ამ სფეროში შექმნილი არასახარბიელო მდგომარეობის გამოსწორების მი ზნით, იგეგმება შესაბამისი ღონისძ იებების გატარება, მათ შორის დაკა რგული ნივთების მოძიების მიმართ ულებით.
„საქართველოს მასშტაბით არსებული მუზეუმებიდან მოპარულია ხელოვნების არაერთი ნიმუში, მათ შორის ისეთებიც, რომლებიც მილიონებადაც კი ფასობს“
სხლის სამართლის მხოლოდ 13 საქმ ეშია ჩართული. ინტერპოლის ბიურ ოს მიერ არ იძებნება ისეთი უიშვია თესი ექსპონატებიც კი, როგორიცაა, მაგალითად, 1990 წლის დეკემბერში ვანის სახელმწიფო არქეოლოგიური მუზეუმიდან გატაცებული „ნაყოფი ერების ღვთაების“ ბრინჯაოს ქანდ აკ ება (ჩვ.წ.აღ-დე III სა უკ უნე); 1992 წლის აგვისტოში სოფელ ჭყვიშში, გალაკტიონ ტაბიძის სახლ-მუზეუმ ის გაძარცვისას გატაცებული ლადო გუდიაშვილის ფერწერული ტილო ები: „ლურჯა ცხენები“ და „მერი“; 1992 წლის 16 იანვარს ყვარელში ილია ჭავჭავაძის სახლ-მუზეუმის გა ქურდვისას გატაცებული: ჭავჭავაძ ეების საგვარეულო ჯვარი, საგვარ ეულო ბეჭედი, მაცხოვრის ხატი და ილიას მეუღლის, ოლღა გურამიშვ ილის კუთვნილი ოქროს საათი, 1993 წლის 14 ივნისს იმავე მუზეუმიდან ასევე ფარულად გატაცებული გუ დიაშვილის ფერწერული ტილო „აჩ რდილი“. 1996 წლის 30 აპრილს, ბა თუმის არქეოლოგიური მუზეუმიდან ფარულად გატაცებული ანტიკური ხანის 73 დასახელების სამუზეუმო ექსპონატები, რომლებიც ეროვნულ საგანძურს განეკუთვნებოდნენ; 2003 წლის 24 აპრილს ქუთაისის ისტორი ულ ეთნოგრაფიული მუზეუმის ე.წ. „ოქროს სეიფიდან“ მოპარული ან ტიკური ხანის ოქროს სამკაულები. ეს და მრავალი სხვა უნიკალური ექ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
19
როგორ გახდა დავით კირვალიძე გელა ხვე „პრაიმტაიმის“ ექსკლუზიური ინტერვიუ „ტრაქტორების საქმეზე“ დაპატიმრებულ ბრალდებულთან მარიამ ნადირაძე ბოლოს და ბოლოს, ამ ინტერვ იუთი ჩვენი მკითხველი ყველაფერს დაწვრილებით გაიგებს, რაც მოხდა ე.წ. ტრაქტორების საქმეზე, ვინაიდან ჩვენი რესპონდენტი ამ საქმის ცენტ რალური ფიგურაა, რომელსაც რამდ ენიმე დღის წინ პატიმრობა 10-ათას ლარიანი გირაოთი შეუცვალეს. შე საბამისად, შესაძლებლობა მოგვეცა, მასთან ექსკლუზიური და საკმაოდ სკანდალური ინტერვიუ შემოგთავ აზოთ. ამგვარად, ყოველგვარი წინათქმის გარეშე, ვსაუბრობთ ჩეხური კომპან ია „ზეტორის“ წარმომადგენელთან საქართველოში და ამავდროულად შპს „ტექაგროსერვისის“ მენეჯერთ ან, ბატონ გია ქაიხოსროშვილთან: – სამი წელია, ამ კომპანიას წარმოვ ადგენ საქართველოში და „ზეტორს“ ბოლო დრომდე არც ერთ ტენდერში არ მიაღებინეს მონაწილეობა. სოფლის მე ურნეობის სამინისტროს ეზოშიც კი არ გვიშვებდნენ ხოლმე. – ასეთი რა დააშავეთ? – მოგეხსენებათ, ტენდერები მაშინ მონოპოლიზებული იყო. სოფლის მე ურნეობის ტენდერებს ძირითადად ორი კომპანია იგებდა – „ჯი-თი ჯგუფი“ და „მსოფლიო ტექნიკა“. ზოგიერთი ინფო რმაციით, ერთს გიგი უგულავა ლობი რებდა, მეორეს – ვანო მერაბიშვილი. – როდის დაიწყო თქვენი ურთიერ თობის დათბობა სოფლის მეურნეობ ის სამინისტროსთან? – არჩევნებამდე ცოტა ხნით ადრე, მაგრამ მაშინ პრემიერ-მინისტრი ჯერ კიდევ ნიკა გილაური იყო. ის ვიზიტად ჩავიდა ჩეხეთში და ჰქონდა შეხვედრა „ზეტორის“ ხელმძღვანელებთან, სა დაც მათ შესთავაზა, საქართველოში ჩამოსულიყვნენ და მონაწილეობა მი ეღოთ საქართველოს მიერ გამოცხად ებულ შესყიდვებში. ასეც მოხდა. „ზე ტორის“ ხელმძღვანელები ჩამოვიდნენ,
20
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
შეხვედრა ჰქონდათ ეკონომიკის სამი ნისტროში, სოფლის მეურნეობის სამი ნისტროში და რა თქმა უნდა, შეხვედრა უნდა დაგეგმილიყო შპს „მექანიზატო რის“ დირექტორთანაც, რომელიც იმ დროისთვის გახლდათ თეთვაძე (მოგვ იანებით, „ტრაქტორების“ საქმეში თე თვაძე უკვე ახალი დირექტორის, ვაჟა ნახუცრიშვილის მოადგილეა. – მ.ნ.). როდესაც მას დავუკავშირდით, ბოდი ში მოგვიხადა, ვანო მერაბიშვილთან მაქვს შეხვედრაო. როცა დაგვირეკა, მართალია, საღამო იყო, სტუმრები სა სტუმროში გვყავდა უკვე მიყვანილი, მაგრამ, მათივე თანხმობით, ეს შე ხვედრა შედგა. შევთანხმდით, რომ „ზეტორს“ სპეციფიკაციები უნდა წარედგინა და ამიერიდან მო ნაწილეობა მიეღო ტენდერებ ში. თუმცა მას შემდეგ, ძველი ხელისუფლების პირობებში, ასეთი ტენდერი აღარ დაგე გმილა. – თუმცა, ჩვენი ინფო რმაციით, პირველი ინფო რმაცია წარსადგენი ტრაქ ტორების სპეციფიკაციების შესახებ თქვენ ჯერ კიდევ ძველი ხელისუფლების პი რობებში მიიღეთ... – ეს არჩევნების შემდეგ მო ხდა, მაგრამ სოფლის მეურნეობის სამინისტროში ძირითადი ხელმძღ ვანელი რგოლი ისევ ძველი სახით იყო. შესაბამისად, თეთვაძეც ჯერ თავის პოზიციაზე რჩებოდა. ამ ინფორმაც იაში აისახა, რომ სოფლის მეურნეობ ის სამინისტრო დაინტერესებული იყო ტრაქტორებით, რომლის ცხენის ძალა 110 იყო. სხვათა შორის, მოგვიანებით, ჩვენებებში თეთვაძე ხაზს უსვამს, რომ ამ ინფორმაციის გამოგზავნა ჩვენთან მისთვის დეპარტამენტის უფროსს, კონსტანტინე ხუცაიძეს მოუთხოვია. საინტერესოა, ისედაც რატომ არ უნ და გამოეგზავნა? ჩვენ მზად ვიყავით, ასეთი ტრაქტორის სპეციფიკაციები წარმოგვედგინა. ამის შემდეგ სამინი
სტროში მოდის მინისტრად კირვალიძე თავისი გუნდით. – მის გუნდში შედის კონსტანტინე ხუცაიძეც? – დიახ. – სხვათა შორის, პროკურატურის მთელი ბრალი ამ საქმეში თქვენი და კონსტანტინე ხუცაიძის ნათესაურ კავშირზეა აგებული, რაც თითქოს გახდა იმ „შეთქმულების“ საფუძვ
რა გარიგებაში ადანაშაულებენ იტალიელები უგულავასა და მერაბიშვილის დალობირებულ კომპანიებს? ელი, რომელმაც ასეთი სკანდალური სახე მიიღო... – პროკურატურა იმასაც ამბობს, რომ თითქოს მექანიზატორის ახალი დირექტორი, ვაჟა ნახუცრიშვილი ჩემი ცოლისძმაა. ეს არის სრული აბსურდი და არა მგონია, ასეთი „ნათესაური კა ვშირების“ დადგენით შორს წავიდეს გამოძიება. მე ამ სფეროში ბევრ ად ამიანს ვიცნობდი. ახლა რომ აპელირ
ებენ, თითქოს რაღაც კავშირი მქონდა კირვალიძესთან, ეს აბსურდია. მე წინა ხელისუფლების პირობებში მინისტრე ბთან, მოადგილეებთან, დეპარტამენ ტის უფროსებთან უფრო მეტად ხშირი ურთიერთობა მქონდა, ვიდრე ახლა. ტრაბახით არ ვიტყვი, მაგრამ შულა ვერში მაქვს ჩემი კერძო მეურნეობა და როცა გოროზიას, კვეზერელს, ცინცაძ ესა და სხვებს სტუმრები ჩამოსდიოდნ ენ, მათ შორის უცხოელი ჟურნალისტე ბიც, ჩემს მეურნეობაში მოჰყავდათ ხო ლმე საჩვენებლად. ასე გავიცანი თავის დროზე „მექანიზატორის“ მაშინდელი ხელმძღვანელი თეთვაძეც, რომელიც ამ სისხლის სამართლის საქმეში სა კმაოდ საინტერესო პერსონად გვ ევლინება. – რა მხრივ? – სწორედ თეთვაძე გამო თქვამს ეჭვს, რომ თითქოს კონსტანტინე ხუცაიძის და ვალებით შეიცვალა სპეციფ იკაციები და მოითხოვა ტრ აქტორები 110 ცხენის ძალის ნაცვლად, 115 ცხენის ძალით და ზემოთ. შემდეგ ამაზე აა გო გამოძიებამ ყველაფერი, რომ თითქოს ეს ყველაფერი ჩემი და ხუცაიძის ინტერესების გამო მოხდა. – სინამდვილეში რატომ შეიც ვალა? გამოძიება ამაში დაინტერე სებას ნამდვილად ხედავს... – ვერ გეტყვით, ეს ჩემი კომპეტენ ცია სულაც არ არის, ამ სპეციფიკაც იებს მისი დამდგენი კომისია ადგენდა. თუმცა, ამ კომისიის წევრები მოგვია ნებით განმარტავდნენ, რომ ვინაიდან სოფლის მეურნეობის განვითარების პროექტი ასეთი მნიშვნელოვანი იყო, უნდა დარიგებულიყო ვაუჩერებიც, არ იყო გამორიცხული, რომ გლეხებს ყამი რი მიწების მოხვნაც მოენდომებინათ. ამიტომაც ამ საქმეს უფრო ძლიერი ტე ქნიკა დასჭირდებოდა, უფრო მაღალი ცხენის ძალით. – ბატონო გია, მაქვს ინფორმაცია, რომ სამინისტრომ დილერებთან ურ თიერთობა არ ისურვა და პირდაპირ მწარმოებელზე გასვლა ითხოვა... – ასეთი რამ გაცხადდა პირველ შე ხვედრაზე სამინისტროში. თითქმის ყვ ელა წარმომადგენელიც იყო. იყო „ჯითი ჯგუფიც“, „მსოფლიო ტექნიკაც“, იტალიური „ნარდიც“ და სხვ. მათგან მარტო „მსოფლიო ტექნიკის“ ხელმძღ ვანელს ვიცნობდი, რომელიც მანამდე ვიცოდი, რომ მსგავს ტენდერებში წა რმოადგენდა გერმანულ მწარმოებელ კომპანია „კლასს“. სწორედ ამ შეხვ ედრაზე გვითხრეს, რომ სამინისტრო პირდაპირ კონტაქტზე აპირებდა გასვ ლას მწარმოებელზე. – თანხების ეკონომიის მიზნით? – ალბათ. ამან დილერების უკმაყო ფილება გამოიწვია, ვინაიდან საშუამ ავლოს მიღების შესაძლებლობა მოგვ ისპეს. – გამოდის, რომ წარმომადგენლ ებს დაინტერესება აღარ რჩებოდათ... – რჩებოდა ერთადერთი დაინტერე სება, რომ თუ კომპანია გაიმარჯვებდა, რომელსაც წარმოვადგენდით, მის ტე ქნიკაზე სერვისი ჩვენი გახდებოდა. ეს ბუნებრივიცაა, რადგან გამარჯვებული კომპანია სხვას რატომ ანდობდა სერვ ისს? – ეს ინტერესი სხვანაირად იკვე თება სისხლის სამართლის საქმეში. ივანიაძე თავის ოფიციალურ ჩვენებ აში ხაზს უსვამს, რომ ამ სეგმენტში დიდი ფული კეთდება... – სიცრუეა ეს. თავად განსაჯეთ, შეიძლებოდა მთელი ეს შეთქმულება იმიტომ დაგეგმილიყო, რომ, ვთქვათ, გია ქაიხოსროშვილს ხელფასი მომატე ბოდა? თან ესეც არავინ იცის დაზუსტ ებით, ასე მოხდებოდა თუ არა... ყოველ შემთხვევაში, ხელფასი იმდენით არ გა მეზრდებოდა, რომ კიდევ ვიღაცისთვის ფული მეხადა. გამოძიება კი ამას ისე წარმოადგენს, რომ თითქოს ორი კომი სია იმიტომ შეიქმნა, რომ მერე მე მისი წევრებისთვის რაღაც უნდა მეხადა. – და ასე თუ მოხდებოდა, რამდენ ით გაიზრდებოდა თქვენი ხელფასი? – მაქსიმუმ, 300 ლარით, შეიძლება პრემია ყოფილიყო, შეიძლება – არც
არაფერი... კაცმა არ იცის... – თუმცა, არსებობდა სხვა ეჭვიც, რომ რეალურად თქვენ „ტექაგროს ერვისის“ მენეჯერი კი არა, მისი და მფუძნებელი ხართ, ანუ ის თქვენი საკუთრებაა. – სიცრუეა. ამ ფირმას ჰყავს თავისი დამფუძნებელი, რომელიც იმავდროუ ლად დირექტორიც არის. ის მამაჩემის მეგობარი იყო და მე მერე გვერდით და ვუდექი. – მაგრამ „ზეტორის“ გამარჯვების შემთხვევაში მამათქვენის მეგობრის ფირმა რამდენი ხნის განმავლობაში იღებდა სამუშაოს ამ ტრაქტორების სერვისზე? – ტრაქტორები შემოვიდა 2 წლის გარანტიით. სხვათა შორის, ამაზეც დი დი დავა იყო მწარმოებელთან. მანამდე ყველა მწარმოებელს ტექნიკა მხოლოდ ერთი წლის გარანტიით შემოჰქონდა. თუმცა, ამ შემთხვევაში სამინისტრომ პირობა ორი წლის გარანტიაზე წამოაყ ენა, წინააღმდეგ შემთხვევაში ტენდერ ში მონაწილეობას ვერ მივიღებდით და ბოლოს ყველა წამოვიდა ამ პირობაზე – „ზეტორიც“, გერმანული „კლასიც“ და „ნიუ ჰოლანდიც“ (ეს უკანასკნელი სწორედ ის კომპანიაა, რომელიც გა მოთქვამს პრეტენზიას, რომ მას იგივე შესაძლებლობების ტრაქტორების შე მოყვანა გაცილებით დაბალ ფასში შე ეძლო, თუმცა ამის შესახებ ქვემოთ უფ რო კონკრეტულად გიამბობთ. – მ.ნ.). – თუ ყველა თანაბარ პირობებში იყავით, რამ გაანაწყენა თქვენი კონკ ურენტები და კონკრეტულად ვინ იყო მომჩივანი? – კონკრეტული მომჩივანი არსად ჩა ნს. თუმცა, რამდენიმე დეტალზე შევა ჩერებ თქვენს ყურადღებას. როდესაც მწარმოებელთა წარმომადგენლები პი რველად დაგვიბარეს, გვერდზე გამი ხმო „მსოფლიო ტექნიკის“ სამეთვალ ყურეო საბჭოს ახლანდელმა თავმჯდ ომარემ, ზვიად ბრეგვაძემ და მითხრა, თუ აქ დაიწყებენ დაბლოკვებს, პირდ აპირ მისასვლელი გზა მაქვს ბიძინა ივანიშვილთანო და დამაკავშირებლად დაასახელა გელა ხვედელიძე, გაიჟღე რა ნოდარ ჯავახიშვილის სახელმაც. – სხვათა შორის, ეს სახელი და გვ არი ადვოკატმა სოსო ბარათაშვილმა გააჟღერა ერთ-ერთ პრესკონფერენ ციაზე და ჟურნალისტებს მოუწოდა, დაინტერესებულიყვნენ ამ პიროვნ ებით... – ზვიად ბრეგვაძე წლების განმავ ლობაში წარმოადგენდა გერმანულ კო მპანია „კლასს“, რომელიც წინა წლებში „ჯი-თი ჯგუფთან“ ერთად იგებდა სხ ვადასხვა ტენდერებს... სხვათა შორის, როგორც მერე გაირკვა, ზვიად ბრეგვა ძე „კლასს“ გაუგდია. – რატომ? – ალბათ, ჰქონდა მიზეზი, ამაზე აღ არ დავკონკრეტდები. – თუ „კლასის“ წარმომადგენელი არ იყო, ამ შეხვედრას რატომ ესწრ ებოდა? – ამ შემთხვევაში ის მონაწილეობდა გუთნებისა და მისაბმელების ნაწილში. სხვათა შორის, ადრე მე მომიტანა „მს ოფლიო ტექნიკამ“ კულტივატორი ჩემი მეურნეობისთვის, რომელსაც თავისი ერთი ნაწილი აღარ უყენია. ყველაფ ერი გაფუჭდა. აქვე იმასაც გეტყვით, რომ ზვიად ბრეგვაძეს დაპირისპირება ჰქონდა სოფლის მეურნეობის მინისტრ დავით კირვალიძესთან... – სქემა ასე უნდა გავიგოთ: ბრეგ ვაძისა და ხვედელიძის კავშირი მიგვ ანიშნებს დავით კირვალიძის წინააღ მდეგ აგორებული სკანდალის მიზა ნმიმართულობაზე? – მე ვერაფერს გეტყვით. დასკვნები თავად გამოიტანეთ. – და მაინცდამაინც თქვენ რატომ გიხმოთ ამ შეხვედრაზე ზვიად ბრეგ ვაძემ? – ვიცნობდით ერთმანეთს და პოზი ცია გამიზიარა. ამას გარდა, მე მქონდა ინფორმაცია, რომ „ჯი-თი ჯგუფს“ ისევ ლობირებდნენ... – ვინ? – ისევ ის ხალხი, ვინც წინა წლებში ლობირებდა. სამინისტროშიც და „მექა ნიზატორშიც“ იყო ხალხი დარჩენილი, ვისაც ამ კომპანიასთან სერიოზული
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ედელიძის „მსხვერპლი“? – სქემა იკვეთება! „ნასედკა“, რომელთანაც ჩემამდე ივანიაძე იჯდა, მეუბნებოდა, შენ და ვაჟა ნახუცრიშვილს არაფერი გიშველით ერთადერთი რამის გარდა, კირვალიძეს უნდა დაადო ხელი, ნუ ჩაჰყვები საფლავშიო“
„პროკურატურა იმასაც ამბობს, რომ თითქოს „მექანიზატორის“ ახალი დირექტორი, ვაჟა ნახუცრიშვილი ჩემი ცოლისძმაა. ეს არის სრული აბსურდი და არა მგონია, ასეთი „ნათესაური კავშირების“ დადგენით შორს წავიდეს გამოძიება“
გია ქაიხოსროშვილი
ურთიერთობა ჰქონდა. – კორუფციულ ურთიერთობას გუ ლისხმობთ? – ზუსტად ვერ გეტყვით, მაგრამ, როგორც ვიცი, არსებობს ჩანაწერი, სადაც ასახულია დიალოგი ზვიად ბრ ეგვაძესა და „მექანიზატორის“ ყოფილი დირექტორის მოადგილეს შორის. ეს ჩანაწერი სასამართლომ დასაშვებ მტ კიცებულებად მიიღო და ყველაფერი სასამართლოში არსებითი განხილვის დროს გაირკვევა. – ბოლოს და ბოლოს, „ზეტორის„ გამარჯვება ტენდერში ბრეგვაძემ გა ასაჩივრა? – ზუსტად ვერ გეტყვით, თუმცა იყო ასეთი ნიუანსიც: ერთ დღეს დამირე კა „ჯი-თი ჯგუფის“ წარმომადგენელმა და მითხრა, ვამზადებთ საპრეტენზიო წერილს და მობრძანდით ხელის მოსა წერადო. როდესაც მივედი და შინაარსს გავეცანი, მივხვდი, რომ ჩემთან შეცდ ომით დარეკეს, ვინაიდან იქ წარმოდ გენილი წერილის შინაარსი ზუსტად ის იყო, რაც შემდგომ გამოძიებამ ბრალად წარმოადგინა. განსაკუთრებით აქტი ურობდა იქ ზვიად ბრეგვაძე. ხელი რა მდენიმე კომპანიამ არ მოაწერა ხელი. რა თქმა უნდა, მათ შორის ვიყავი მეც. – მერე როგორ განვითარდა მოვლ ენები? – რეკომენდაციების კომისიამ გასცა რეკომენდაცია სპეციფიკაციებზე და შემდეგ ყველაფერი უნდა გადაეწყვიტა ფასსა და ვადებს. შეიკრიბა შესყიდვე ბის კომისია და სახელმწიფო კანცელ არიიდან მოიწვიეს გიორგი ქარსელაძე მთავარ შემსყიდველად. ქარსელაძემ მართლა ისე იბრძოლა ყველა მწარმო ებელთან სათითაოდ, რომ მინიმალურ ფასებზე წამოიყვანა ყველა. მაგალი თად ჩემები მეუბნებოდნენ, ყველაზე დაბალი ფასი დავუდეთ და იმაზეც გვევაჭრაო. ვთქვათ, ასე: ერთ-ერთი მოთხოვნა იყო, რომ ტრაქტორები ად გილზე უნდა ყოფილიყო 1-ელ აპრილს. ყველა მწარმოებელს ეკითხებოდა, ამ ვადაში რამდენი ტრაქტორის მოწო დებას შეძლებდა რეალურად. ჩვენებმა ითხოვეს კიდევ ერთი კვირის დამატება, რომ 50 ტრაქტორის ჩამოყვანა შეძლ ებოდათ. ამ მოთხოვნის დაკმაყოფილ ებაშიც კი 200 ევროთი დააწევინა ფასი. ისე, თუ გინდათ სიმართლე, როგორც ირკვევა, „ზეტორი“ სრულიად შემთხვ ევით აღმოჩნდა ამ პროექტში. როგო რც ირკვევა, ქარსელაძეს უნდოდა, რომ მთელი ლოტი ერთ კომპანიას აეთვის ებინა და არჩევანი გერმანულ „კლასზე“ ჰქონდა შეჩერებული. მაგრამ ამ კომპ ანიამ მოთხოვნილ ვადაში ვერ მოახერ ხა 160 ტრაქტორის გარანტიის მიცემა, მხოლოდ 110-ზე შეთანხმდნენ და ამ იტომაც მოუხდა კომისიას დარჩენილი
EXCLUSIVE
50-ის „ზეტორით“ შევსება. საბოლოოდ კი გაირკვა, რომ „კლასის“ ტრაქტორე ბმა ჩამოსვლა 2 თვით მაინც დააგვიანა. არადა წინასწარ ვიყავით ყველა გაფრ თხილებული, რომ ადგილი არ ჰქონოდა რაღაც ეშმაკობებს. – კონკრეტულად რას? – ვადის გადაცილებაზე იდებოდა ჯარიმები. თუმცა ზოგჯერ მწარმოებ ელს აწყობს, გადაიხადოს ჯარიმა და ამის ფასად უფრო მეტი ტექნიკის რე ალიზება მოახდინოს. – გამოდის, რომ შესყიდვების კო მისიამ არჩევანი მაინც უფრო ძვირ ადღირებულ ტექნიკაზე შეაჩერა. რა მდენადაც ვიცი, „კლასის“ ფასი თქვე ნს ფასს 3000-ით აღემატებოდა... – მართალი ბრძანდებით და ჩვენ აუცილებლად ვიბრძოლებთ, გავარკ ვიოთ, რატომ გააკეთეს ეს არჩევანი და რატომ აზარალეს ბიუჯეტი ამ სხვაობ ით. – ანუ იგივეს გაკეთებას აპირებთ, რაც „ნიუ ჰოლანდის“ წარმომადგე ნელმა თქვენი მისამართით გააკეთა? – აქ დიდი სხვაობაა. „ჯი-თი ჯგუფი“ საქართველოს სთავაზობდა 110-ცხ ენისძალიან თურქული წარმოების ტრაქტორს 28500 ევროდ. თანაც არ დაგავიწყდეთ, რომ მოთხოვნებში იდო კონდიცირება, სიმძიმეები და გარკ ვეული ტიპის დისკები, რაც თითქმის 3000 ევროთი სწევდა ფასს ზევით. ეს არც ერთი არ გააჩნდა ამ თურქულ ტრ აქტორებს. ჩვენი და „კლასის“ შემთხვ ევაში კი თანაბარი შესაძლებლობებით ვიყავით წარმოდგენილნი, მაგრამ შე სყიდვების კომისიამ გაცილებით ძვირ შემოთავაზებაზე გააკეთა არჩევანი და ამით დაახლოებით 300 ათასი ევროთი იზარალა ბიუჯეტმა. კიდევ ერთი საკი თხი, საიდან მოიტანა ეს ფასი – 28500 ევრო „ჯი-თი ჯგუფმა“, ვინ მოითხოვა, ან ვინ განიხილა ეს ფასი? ან ვის შე სთავაზეს? ასეთ ტექნიკას ჩვენ იქნებ უფრო ნაკლებ ფასად ვა ძლევდით სახელმწიფოს? – სისხლის სამართლის საქმეში არის ერთი სა ინტერესო ციფრი – 2 მილიონი, რომლით აც თურმე სახე ლმწიფო ბიუჯ
ეტმა იზარალა ამ „შეთქმულებით“. თუ თქვენ მხოლოდ 50 ტრაქტორი შემოიყვანეთ და თუნდაც „ნიუ ჰო ლანდის“ 110-ცხენისძალიან ტრაქ ტორებთან თქვენი ტექნიკის ფასის სხვაობა 5000 ევროს არ აღემატება, გამოდის, რომ სახელმწიფოს 250 ათ ასი უნდა ეზარალა და არა 2 მილი ონი. საიდან მოვიდა ეს ციფრი? – ვერ გეტყვით. უფრო მეტიც, გა მოძიება საერთოდ არ ახსენებს მთავარ გამარჯვებულს – „კლასს“, რომლის ფა სიც იგივე გათლით „ნიუ ჰოლანდთან“ შედარებით 8000 ევროთი მეტი იყო. ამ შემთხვევაში იგივე ლოგიკით სახელმ წიფოს უნდა ეზარალა 880 ათასი ევრო. გამოდის, რომ „კლასის“ ტრაქტორებიც ჩვენ მიგვათვალეს იმ დროს, როდესაც ამ კომპანიის ხსენებაც არ არის საქმ ეში? სხვათა შორის, იტალიური კომპან ია „ნარდი“ ამზადებს სარჩელს შარშან ჩატარებულ 17-მილიონიან ტენდერზე, რომელიც „მსოფლიო ტექნიკამ“ და „ჯი-თი ჯგუფმა“ გაიყვეს. ამ ტენდერ ში „ნარდი“ იგივე სახის ტექნიკას საქა რთველოს 13 მილიონად სთავაზობდა. არჩევანი კი 4 მილიონით ძვირადღირე ბულ ტექნიკაზე შეჩერდა რატომღაც. – ეს ყველაფერი გასაგებია, მაგრ ამ რატომ უვლის გამოძიება გვერდს „კლასს“? – ვერ გეტყვით. – ესეც ზვიად ბრეგვაძის დამსახ ურებაა? ის ხომ წლების განმავლო ბაში ამ კომპანიას წარმოადგენდა? – დაზუსტებით ვერაფერს გეტყვით. დასკვნები თქვენმა მკითხველმა გააკ ეთოს. – ბატონო გია, მოდით, კონკრე ტულ ბრალებზე გადავიდეთ. გამო ძიება თქვენ ექსპერტებზე ზეწოლაში გადანაშაულებთ. რაში გამოიხატებ ოდა ეს? – როდესაც შევიტყვე, რომ ექსპ ერტიზა ჩატარდა და ექსპერტების ვინაობაც გაირკვა – ბედია და შაფაქიძე, რომლებიც წერდ ნენ, რომ თურმე „ზეტორს“ უფრო დაბალი წონა აქვს, ვიდრე „ნიუ ჰოლანდის“ თურქულ ტრაქტორს და იმიტომ ბუქს აობს. შაფაქიძე
ვინ არის ზვიად ბრეგვაძე და რა პირდაპირი გზა აქვს მას ბიძინა ივანიშვილთან?
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
არის ჩემი მასწავლებელი და მე მასთან მივედი, როგორც ჩემს მასწავლებელთ ან, რომ გამერკვია, რა მონაცემებს და ეყრდნო. იქვე იყო ბედიაც. შაფაქიძემ ეგრევე ზვიად ბრეგვაძის გინება დაიწ ყო, ეს რა მიქნა, სად გამაყოფინა თავი, მე რა მინდოდა აქ ექსპერტადო. – აქ ბრეგვაძე რაღა შუაში იყო? – გამოძიებას, ანუ ანტიკორუფც იულ დეპარტამენტს, რომელსაც გელა ხვედელიძე ხელმძღვანელობდა, ზვიად ბრეგვაძემ ექსპერტად შესთავაზა შა ფაქიძე. ბოლოს გამომიტყდა შაფაქი ძე, ეს მონაცემები გამოძიებამ დამიდო. არც ერთი მწარმოებლის სახელი არ ვიცოდით, უბრალოდ ამ მონაცემებზე დაყრდნობით უნდა დაგვეწერა, რომე ლი ტრაქტორი აჯობებდაო. – თქვენი მომდევნო ბრალია მონა ცემების გაყალბება, ანუ საქმე ეხება „ზეტორის“ საიტზე მონაცემების გა ქრობას თქვენი სატელეფონო კავშ ირის შემდეგ ჩეხურ მხარესთან... – ამ საიტზე, როგორც სხვა ევროპე ლი მწარმოებლების საიტზე, მითითე ბულია ორი სტანდარტი. ერთ-ერთია ISO, რომლის მიხედვითაც ის ტრაქ ტორი, რომელიც ჩვენ შევთავაზეთ, 117 ცხენის ძალით არის წარმოდგენი ლი. მეორე სტანდარტით სხვა ციფრი წერია. ეს იგივეა, რომ ტემპერატურა ფარენგეიტით სხვანაირად გამოისახ ება, ცელსიუსით კი – სხვა ციფრით. ამაში ვერ გაერკვნენ „მექანიზატორში“ და მთხოვეს ჩეხურ მხარესთან დაკა ვშირება. მათ ყველაფერი ახსნეს და საბოლოოდ, რაკი ჩათვალეს, რომ ეს გაუგებრობას იწვევდა, მეორე სტანდა რტი მოგვიანებით საერთოდ ამოიღეს საიტიდან. ეს ყოფილა თურმე გაყალბ ება. თუმცა ჩეხური მხარის გადაწყვე ტილებასთან მე კავშირი საერთოდ არ მქონია. – ბატონო გოგი, რატომ ამბობს გა მოძიება, რომ „ზეტორს“ დაბალი რე პუტაცია აქვს? – გამოძიებას სწორედ ასე უნდა მისი წარმოდგენა, რომ მთელი შეთქმულე ბის თეორია ამაზე ააგონ. დაინტერესე ბული პირები ყველაფერზე მიდიოდნენ. იმისთვის, რომ დაედასტურებინათ, თითქოს ჩვენი ტექნიკა არ ვარგოდა, საბოტაჟებზე მიდიოდნენ – სადღაც სიჩქარის კოლოფი ჩაიშალა და შემდ ეგ ევროპული ექსპერტიზის დასკვნით გაირკვა, რომ იქ უცხო მეტალის ნაწი ლაკები აღმოჩნდა, სადღაც – რკინა ჩა აგდეს და ა.შ. ყველაფერზე მიდიოდნენ, ჩვენი ტრაქტორები მწყობრიდან რომ გამოეყვანათ, და ამით ხაზი გაესვათ, რომ ისინი უვარგისები იყო და შემდეგ ეყვირათ, – აი, რაში გადაიხადეს ამხელა ფული იმ დროს, როდესაც „ნიუ ჰოლა ნდი“ 5000-ით ნაკლებს სთავაზობდაო.
მთელი ჩანაფიქრი ეს იყო. – თქვენ, სხვებთან ერთად, დაგაკა ვეს, მაგრამ ყველაზე გვიან გამოგი შვეს. „მექანიზატორის“ დირექტორის მოადგილე ივანიაძე თავისუფლებაზე გამოსვლის შემდეგ პროკურატურის მხრიდან ზეწოლაზე ალაპარაკდა. თქ ვენზეც იყო ასეთი ზეწოლა? – არ ყოფილა, თუ არ ჩავთვლით იმ ას, რომ ორ თვე-ნახევარში შვიდი კამე რა მომატარეს. – რატომ? – ვერ გეტყვით, ალბათ, იმიტომ, რომ ეს იყო ზეწოლის ერთგვარი სახე ობა. მოვხვდი კამერებში, სადაც ჩემს თვალწინ პატიმრები საკუთარი ხელით იჭრიდნენ ვენებსა და მუცელს. – რატომ? – სხვადასხვა მოთხოვნებით. ძი რითადად ფსიქოტროპულ წამლებს ითხოვდნენ. მთელი ციხე გაბრუებუ ლი დადის. ბოლოს შემიყვანეს ერთ კამერაში, სადაც ერთი კაცი დამხვდა. თავშივე გავარკვიე, რომ „ნასედკა“ იყო. ზეპირად იცოდა ჩემი საქმე. რომ გავიკვირვე, მითხრა, აქ შენს მოსვ ლამდე ივანიაძე იჯდა და მისგან ვიცი ყველაფერიო. ეს ის დრო იყო, როცა ივანიაძე გაათავისუფლეს და არავინ ვიცოდით, რა ჩვენება მისცა მან გამო ძიებას. ამ „ნასედკისგან“ გავიგე ყველ აფერი. მაგან რაც მითხრა, ყველაფერი ზუსტად ისე მოხდა. მითხრა, ხვალ კოტე ხუცაიძეს დაიჭერენო და მართ ლა ასე მოხდა. როგორც გაირკვა, მის წინააღმდეგ ივანიაძეს მიუცია ჩვენ ება, თუმცა სასამართლომ ის გირაოთი გაუშვა. ეს პატიმარი მეუბნებოდა, შენ და ვაჟა ნახუცრიშვილს („მექანიზა ტორის“ დირექტორი. – მ.ნ.) არაფერი გიშველით ერთადერთი რამის გარდა, კირვალიძეს უნდა დაადო ხელი, ნუ ჩა ყვები საფლავშიო. გადიოდა, შემოდი ოდა, თითქოს მირკვევდა რაღაცებს.... – თავისუფლად დადიოდა კამერის გარეთაც? – კი. ბოლოს, რომ მიხვდა, ამის გამკ ეთებელი არ ვიყავი, აიკრიფა გუდა-ნა ბადი და ქსანში გადავიდა. – თქვენი გამოშვება თომას ჰამე რბერგმა მოითხოვა. როგორ ფიქრ ობთ, მისი რეკომენდაცია გახდა თქ ვენთვის აღკვეთის ღონისძიების შე ცვლის მიზეზი? – რა თქმა უნდა, დიდი წვლილი მი უძღვის მას. სხვათა შორის, როდესაც ჩემთან არასამთავრობოები შემოდი ოდნენ, მეკითხებოდნენ, ვის ენდობი – პროკურატურას თუ სასამართლო სო. პროკურატურა რასაც აკეთებს, ყველასთვის ადვილი დასანახია. ნა მდვილად არ მინდა ვიფიქრო, რომ ამ ქვეყანაში სამართალი აღარსად აღარ რჩება. ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
21
პატარა პარტიები ივან
my View ხათუნა მგალობლიშვილი
უმრავლესობას დაშლის ძალიან ბევრი მიზეზი აქვს. ერთ-ერთ სასა მართლო სხდომაზე ბაჩო ახალაიას მეუღლემ იხუმრა კიდეც, „ოცნე ბის“ წევრები ყოველ გამამართლე ბელ განაჩენზე კოალიციას თუ და ტოვებენ, მალე ის თვალსა და ხელს შუა შემოგეშლებათო. ახალაიას გა მო დაწყებული სკანდალი კოალიც იაში ფინანსური „კრიზისის“ თემით გაგრძელდა. კოალიციის უფულოდ დარჩენილი მხარდამჭერი სუბიექ ტები პარტიების დაფინანსების წე სს აპროტესტებენ. კობა დავითაშვ ილმა თუ გაბედა და საპროტესტო მარშით დატოვა უმრავლესობა, იგ ივე პროცესს საეჭვოდ წელავს „მწ ვანეების“ ლიდერი, გია გაჩეჩილაძე. თუმცა მისი შემართება თავიდან არ ანაკლებ მწვავე იყო. დავითაშვილსა და გაჩეჩილაძეს შორის, პრინციპში, დიდი სხვაობაც არის. დავითაშვილ მა ყოველგვარი ხმაურის გარეშე გადადგა ნაბიჯი. თქვა და გააკეთა. გაჩეჩილაძემ კი იბობოქრა და ჯე რჯერობით კომენტარისგანაც თა ვს იკავებს. არადა გაცეცხლებულ გულზე „სამზარეულოდან ამბების“ გამოტანა დაიწყო. აღმოჩნდა, რომ, დაფინანსების გარდა, გაჩეჩილაძე სხვა საკითხებზეც ყოფილა დაბო ღმილი. მაგალითად, ის ითხოვდა ევ როპის საპარლამენტო დელეგაციის ჯგუფში ჩასმას, იქ ბევრი მეგობარი მყავსო, მაგრამ ამას უმრავლესობ აში ყოფნითაც ვერ მიაღწია... გია გაჩეჩილაძე, „მწვანეების“ ლიდერი: – პარტიების დაფინანსების შესა ხებ ახალი კანონპროექტით გადაწყ და, რომ, ვინც დაფინანსებას იღებ და, იმათ დაემატოს და ვინც გარეთაა დარჩენილი, იმათაც მიეცეს. აი, ამ 18 პარტიაში ვერაფრით ვერ მოხვდა „მწვანეთა პარტია“, რომელიც პარლ ამენტშია წარმოდგენილი. რადგან ეს პოლიტიკური გადაწყვეტილებაა და „მწვანეთა პარტია“ გაწირეს სიკვდი ლისთვის, შესაბამისად, „მწვანეთა პა რტია“ მიიღებს პოლიტიკურ გადაწყ ვეტილებას. თუ ვინმე იქ ინტრიგებს ხლართავთ, თქვე კაი ადამიანებო, მა შინ უშიშროების სამსახურებმა რეალ ურად შეისწავლონ, რა ხდება საქართ ველოში. თუ ვინმე ფიქრობს, „მწვანე თა პარტიას“ დააყენებს განადგურებ ის პირას, იმაზე რატომ არ ფიქრობს, რა რეაქცია მოჰყვება ევროპაში ამას? შეიძლება იციან კიდეც, მაგრამ სპეც
იალურად აკეთებენ კიდეც. ასეთი და მოკიდებულება გუნდის შიგნით არის შეუძლებელი და თუ ვინმემ დაგეგმა, რომ „მწვანეთა პარტია“ და „სოციალდემოკრატიული პარტია“ უნდა გაქრ ეს ამ ქვეყნიდან, მაშინ ძალიან დიდი ბოდიში, მაგრამ ისტორიამ აჩვენა, რომ ამას ვერავინ შეძლებს და ნურც იოცნებებთ ამაზე“. როგორც ამბობენ, ივანიშვილის ურეკის რეზიდენციაში დაფინანსების წესზე საუბრისას გაჩეჩილაძე ყველ აზე აღშფოთებული და აგრესიულიც კი ყოფილა. პრინციპში, მწვანეების ლიდერი მხარდაჭერაში ითხოვს ფუ ლს, წინააღმდეგ შემთხვევაში მისი რეიტინგით ის ვერც ერთ საარჩევნო ბარიერს ვერ გადალახავდა. ზოგა დად, ყველა მსგავსი პარტია დღეს ას ეთ პოზიციაზეა. ისინი ირწმუნებიან, რომ მხოლოდ და მხოლოდ „ოცნების“ სასარგებლოდ თქვეს უარი საკუთარ მომავალზე და არჩევნებში მონაწი ლეობაზე... თავად დარწმუნებულე ბი არიან, რომ არჩევნებში ბარიერს არათუ გადალახავდნენ, არამედ სე რიოზულ შედეგსაც დადებდნენ. ასე რომ არ არის, ეს ყველამ იცის. მათ შორის თავად ლიდერებმაც, მაგრამ დღეს მათი პოზიცია ასეთია, იმიტ ომ რომ ასე აწყობთ. როგორც ჩანს, ხმამაღალმა სიტყვებმა შედეგიც გა მოიღო და მათ მართლაც დაიჯერეს, რომ რეალურ ძალას წარმოადგენენ. მაგალითად, გია გაჩეჩილაძეს სერი ოზულად სჯერა, რომ მის პარტიას ანგარიშსწორებით ემუქრებიან და ამ პროცესს სწორედ დაფინანსების გა რეშე დატოვებით იწყებენ. თანაც და რწმუნებულია, რომ უმრავლესობას მსგავსი ნაბიჯის გადადგმის გამო ევ როპაში აუცილებლად მოუწევს პასუ ხის გაცემა. ისტორია საბოლოოდ და ფინანსების მოპოვებით ვერა, მაგრამ უმრავლესობის ერთ-ერთი ლიდერი სგან ბოდიშის მოხდით კი ნამდვილად დასრულდა. ზაქარია ქუცნაშვილი: – წარმოდგენილი ფორმულით, იმ პარტიებს, ვინც ხელი არ შეგვიშალა და ამ მიზნით არ გაიარა საარჩევნოდ რეგისტრაცია, პირიქით, ხელი შეგვ იწყო, ინდივიდუალურად არ ეძლევათ დაფინანსება. ეს ასეა, მე ვერც ვერა ფერს დავამატებ და ვერც გამოვაკლ ებ. ჩვენ ვამაყობთ და მიგვაჩნია, რომ გია გაჩეჩილაძის სახით პარლამენტს ჰყავს ერთ-ერთი ყველაზე აღიარე ბული სპეციალისტი გარემოს დაცვის კუთხით. მე ბოდიშს გიხდით იმის გა მო, რომ ფორმულამ ვერ გაითვალი სწინა მხარდამჭერი პარტიების და ფინანსების საკითხი და პრინციპები დარჩა იგივე პრინციპებად. რეგისტ რაცია, არჩევნებში მონაწილეობა და
`ბოდიშს გიხდით იმის გამო, რომ ფორმულამ ვერ გაითვალისწინა მხარდამჭერი პარტიების დაფინანსების საკითხი და პრინციპები დარჩა იგივე პრინციპებად~ 22
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
გია ჟორჟოლიანი: „დღეს ჩვენს პარტიას აქვს ბევრად მეტი მხარდაჭერა, ვიდრე იმ პარტიებს, რომლებიც დაფინანსებას იღებენ“
თემურ შაშიაშვილი:
`თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ჩემი პარტია და ნინო ბურჯანაძის პარტია ბევრ ხმას ვერ ავიღებდით, ძალიან ცდება. ქუთაისში მე რომ მეყარა კენჭი, „ოცნების“ წარმომადგენელი ვერ გაიმარჯვებდა~ შედეგები არის დაფინანსების მიღების განმსაზღვრელი და არა პოლიტიკუ რი მხარდაჭერის კომპონენტი. გაჩეჩილაძის მსგავსად, დაფინანს ების გარეშე დარჩა გია ჟორჟოლია ნიც. თუმცა კოლეგასთან შედარებით ჟორჟოლიანი ბევრად მოკრძალებუ ლია. სამაგიეროდ ის თანაგუნდელებს ეჯიბრება და ირწმუნება, ჩვენ ბევრ ად მეტი მხარდამჭერი გვყავს, ვიდრე ნებისმიერ დაფინანსებამოპოვებულ პარტიებსო... პრინციპში, ამით რესპ უბლიკელებსაც წაჰკრა კბილი და არ ამარტო მათ. გია ჟორჟოლიანი, უმრავლესობ ის წევრი: – ჩვენ არ მიგვიღია მონაწილეობა თვითმმართველობის არჩევნებში, ჩვ ენი საზოგადოება 2010 წელს დაფუ ძნდა, მაშინ როცა არჩევნები უკვე ჩა ტარებული იყო. დღეს ჩვენ გვაქვს ძა ლიან სერიოზული მხარდაჭერა. ჩვენს პლატფორმას, ისევე როგორც მთელ მსოფლიოში, საქართველოშიც სერი ოზული მხარდაჭერა აქვს. ჩვენ თუ მი ვისწრაფით ევროპისკენ, ევროპა აღ იქმება როგორც სოციალ-დემოკრატ იულ წესრიგზე დამყარებული. დაფი ნანსების პრინციპი არის შემდეგი: ეს არის ხალხის ფული და ხალხი ფულს იხდის იმისთვის, რომ განვითარდეს ის პარტიები, რომელსაც ისინი მხარს უჭ ერენ. ეს არჩევნებიდან არჩევნებამდე იცვლება. დღეს ჩვენს პარტიას აქვს ბევრად მეტი მხარდაჭერა, ვიდრე იმ პარტიებს, რომლებიც დაფინანსებას იღებენ. მაგრამ არსებობს სამართლე ბრივი პრინციპები, რომელთა შეცვლა
საკმაოდ რთულია. თუმცა კარგი იქნე ბა, თუ შეიცვლება. არ ვიცი, როგორ უნდა გაკეთდეს ეს და მიმაჩნია, რომ უახლოეს მომავალში ამის გაკეთება გაძნელდება. – ამაზე საუბარი კოალიციაში მი დის? – საუბარი იყო ამაზე, მაგრამ სიმა რთლე გითხრათ, მეც კი არ ვიცი, რაზე დაყრდნობით უნდა მოხდეს ცვლილე ბა. არ არის ისე, რომ ჩვენ გვქონდეს რაიმე პრინციპი და უმრავლესობის რომელიმე წევრი გვეწინააღმდეგებო დეს. – ცვლილება ხომ თქვენივე ინტე რესში შედის? – კი, ასეა, მაგრამ არ არის ადვილი, ამის შეცვლა. არჩევნები არის ფორმ ალური საზომი ამისთვის. ერთი შე მიძლია, გავიმეორე, უეჭველია, რომ ჩვენ გვაქვს ბევრად მეტი მხარდაჭე რა, ვიდრე დაფინანსებად პარტიებს. შეიძლება რაღაც მექანიზმები შემოვი ღოთ, მაგალითად, პარლამენტში წა რმომადგენლობის მიხედვით, თუმცა ეს ყველაფერი უნდა გაანალიზდეს. სიმართლე გითხრათ, მე ვიცოდი, რომ ეს ასე დამთავრდებოდა. ჩვენ მცდე ლობაც გვქონდა, რომ რაიმე ტიპის სამართლებრივი მექანიზმი გვეპოვა მაგრამ ეს ვერ მოვახერხეთ. – ვისთან ერთად გქონდათ ამის მცდელობა? – მათ შორის უმრავლესობის პა რტიებთან ერთადაც, მაგრამ ეს ვერ მოხერხდა. მეორე საკითხია, როგორ განვითარდება პოლიტიკური კონი უნქტურა საპრეზიდენტო არჩევნების
შემდეგ. თუ რაიმე გზა მოიძებნა ამის შესაცვლელად, რა თქმა უნდა, ჩვენ მხ არს დავუჭერთ. მთლიანობაში მგონია, რომ სახელმწიფოსგან პარტიების და ფინანსების ეს პრინციპი მნიშვნელ ოვნად ასუსტებს საზოგადოებისა და პარტიების ურთიერთობას. სიტყვა პა რტია ნიშნავს ნაწილს, იგულისხმება, რომ პარტია არის საზოგადოების ნა წილი. თუმცა მესმის, რომ ადამიანებს არ ჰქონდათ იმედი, რომ მათი აქტი ურობა იყო შედეგის მომტანი, ეს პი რველი ოქტომბრის შემდეგ შეიცვალა და იმიტომაც არის, რომ ჩვენს პარტ იაში ასე გააქტიურდნენ, ცდილობენ თანამშრომლობას და შემოსვლას. – რის საფუძველზე ამბობთ, რომ უფრო დიდი მხარდაჭერა გაქვთ, ვი დრე სხვა პარტიებს? – ჩვენ გვაქვს შეხვედრები რეგი ონებში და ეს კარგად ჩანს. ხალხის განწყობები ემთხვევა სოციალ-დემო კრატების განწყობებს, ჩვენ გვაქვს 30-ზე მეტ რეგიონში რაიონული ორ განიზაციები, ადამიანები თავიანთ სა ხლებში, მეგობრების სახლებში ხსნიან ოფისებს, ყოველგვარი დაფინანსების გარეშე, საკუთარი ინიციატივებით. – ასე არ ხდება ხოლმე, როგორც წესი. – იმიტომ ხდება ასე, რომ ადამიანე ბი ფიქრობენ, რომ ეს პარტია სწორედ მათია. – ასეთი აქტიურობა როდიდან არ ის? – პირველი ოქტომბრიდან. – ხომ არ უკავშირებთ ხალხის გა აქტიურებას იმ ფაქტს, რომ თქვენ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ნიშვილზე ბრაზობენ კოალიციის უფულოდ დარჩენილი მხარდამჭერი სუბიექტები პარტიების დაფინანსების წესს აპროტესტებენ კოალიციასთან ასოცირდებით? – და სხვები არ არიან კოალიციასთ ან? მე არ ვამბობ, რომ სხვებს არ ჰყ ავთ მხარდამჭერები, უბრალოდ, მინდა ვთქვა, რომ ხალხი თავისი მოქმედების შედეგს ხედავს. – თქვენ ამბობთ, რომ თქვენი ამ ომრჩევლების რიცხვი ძალიან გაიზ არდა, არჩევნებში დამოუკიდებლად გასვლის შემთხვევაში ეს ხომ და ფიქსირდება. არ აპირებთ ცალკე გასვლას? – რა თქმა უნდა, დაფიქსირ დება. მაგრამ ჩვენ მხარს ვუჭე რთ გიორგი მარგველაშვილ ის კანდიდატურას. როგორ განვითარდება მოვლენები საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ და რა კონფიგურაც ია შეიქმნება თვითმმართვ ელობის არჩევნებისთვის, ამ აზე დღეს საუბარი ნაადრევია. ცვლილებებიც რომ მოხდეს, ჩვენ მზად ვართ, მჭიდროდ ვი თანამშრომლოთ კოალიციის წა რმომადგენელ პარტიებთან, თუმცა არ გამოვრიცხავ, რომ სულ სხვა კო ნფიგურაცია დალაგდეს თვითონ კო ალიციის მიერ, შესაძლოა, სხვანაირი დაჯგუფებები იყოს. რა თქმა უნდა, მი მაჩნია, რომ სოციალ-დემოკრატიული წესრიგი იდეალურია ქვეყნისთვის, მა გრამ ასე ყველა არ ფიქრობს, ამიტომ ჩვენ უნდა ვითანამშრომლოთ ყველას თან. გარკვეულ ეტაპზე ქვეყნის სოცი ალურ-ეკონომიკური, საერთაშორისო, ქვეყნის საშინაო პოლიტიკის პლატფო რმები შესაძლოა ერთმანეთთან გარკ
ვეულ კონკურენციაში შევიდეს, თუმცა წინ უნდა წამოვიდეს შინაარსი და არა ის, თუ ვინ ვისთან არის, ან ვისი მეგო ბარია... – ხომ არ გეგმავთ ის ძალები, რო
„არ გამოვრიცხავ, რომ სულ სხვა კონფიგურაცია დალაგდეს თვითონ კოალიციის მიერ, შესაძლოა, სხვანაირი დაჯგუფებებიც იყოს“ ლებიც, მოქმედი კანონმდებლობის გამო, დაფინანსების გარეშე დარჩით, შეიმუშაოთ ცვლილებები და შესთავ აზოთ ხელისუფლებას? – როგორც გითხარით, ჩვენ გვქო ნდა ამაზე საუბარი, ალბათ, ამაზე ფი ქრი გაგრძელდება, მაგრამ რამდენად იქნება ეს შესაძლებელი უახლოეს პე
რიოდში, არ ვიცი. – თუ მოხდა ისე, რომ კონფიგურ აციები შეიცვალა, როგორც თქვენ აღნიშნეთ, ფიქრობთ, რომ ეს თქვენს რეიტინგზე არ იმოქმედებს? – კონფიგურაციის შეცვლა გარკვე ულ ცვლილებებს მოიტანს ყველასთვ ის და როგორი იქნება ეს ცვლილებები, ამაზე სჯობს, შემდეგში ვისაუბროთ. ასევე, დაფინანსების გარეშე და რჩენილი „თეთრების“ ლიდერი მთელ პასუხისმგებლობას უმრა ვლესობის წევრს, ზაქარია ქუცნ აშვილს აკისრებს. მისი ინფო რმაციით, ივანიშვილი აღნიშნ ული წესის წინააღმდეგი იყო, თუმცა საბოლოოდ „ოცნების“ მხარდამჭერი ძალები მაინც აუტსაიდერებად დარჩნენ. შა შიაშვილი ყველაზე მეტად სწ ორედ ამას ნანობს. თემურ შაშიაშვილი, „თე თრების“ ლიდერი: – ის პრინციპი, რაც პარტიე ბის დასაფინანსებლად შემუშა ვდა, არის ზაქარია ქუცნაშვილის სირცხვილი. ამბობენ, რომ ივანიშ ვილი ძალიან განიცდის ამას და არ ასწორად მიაჩნია. საქართველოში დაფინანსება ხმების რაოდენობის მი ხედვით არ შეიძლება, რადგან, ვინც ხმებს აყალბებდა და ვისაც ამის გა მო პასუხი უნდა ვაგებინოთ, სწორედ ისინი იღებენ ფულს. გაგიგიათ ასეთი უზნეობა? თავის დროზე ბიძინა ივან იშვილმა მილიონი მისცა ამ პარტიებს და თანაც კოალიციაში მოხვდნენ, და ნარჩენებს, ვინც გარეთ აღმოვჩნდით,
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ომი გამოგვიცხადეს, არ ეკადრება ეს ივანიშვილს. ბიძინა ივანიშვილს ვკ ითხავდი, სურს თუ არა სამართლიან ობის აღდგენა? წინასაარჩევნოდ გა მოვიდა და გვითხრა, მოხსენით კანდ იდატურები, ნუ მიიღებთ არჩევნებში მონაწილეობას, მომეცით საშუალება, დავასრულო „ნაციონალური მოძრ აობაო“. თუ ვინმე ფიქრობს, რომ ჩემი პარტია და ნინო ბურჯანაძის პარტია ბევრ ხმას ვერ ავიღებდით, ძალი ან ცდება. ქუთაისში მე რომ მეყარა კენჭი, „ოცნების“ წარმომადგენელი ვერ გაიმარჯვებდა. მე ამ შემთხვევ აში ღირსეული ნაბიჯი გადავდგი. არ დავუპირისპირდი ლევან სანიკიძის შვილს. გამოვიდა, რომ ბიძინა ივან იშვილის მოწოდებას მხარი დავუ ჭირეთ, 26 მაისის სიმძიმემ ჩვენს ბეჭებზე გადაიარა, ივანიშვილმა თავად აღიარა, რომ 26-მა მაისმა შემოიყვანა პოლიტიკაში და ამ ყველაფრის შემდეგ ჩვენ დავრ ჩით... ჩვენ საკითხს ვაყენებთ ასე: არის მეცნიერებათა აკად ემია, მე ვითხოვ, რომ მეცნიე რებათა აკადემიამ შეიმუშაოს ზომები, რას ნიშნავს საქართ ველოში პარტია – იმას, ვინც ხალხი მოატყუა და ამ გზით მიიღო მეტი ხმა, თუ იმას, ვი საც რეალურად აქვს ქვეყნის განვითარების პროგრამები, აქვს ანალიზი და ბევრი ამ ომრჩეველი ჰყავს. ზოგიერთ პარტიაში ორი-სამი კაცია და იმათ აძლევენ 300-400 ათასს, ეს სირცხვილია. ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
23
Second Life Weekend Festival
ანუ მცირე ექსკურსი ეროვნულ ეკონომიკაში საქართველოს ერთადერთი გადა რჩენის გზა ტურიზმია. არა ისეთი ტურიზმი, მაგალითად, მდიდარი თურქი ბიძია რომ ჩამოვა ბათუმში, კაზინო „მშვიდობაში“ წააგებს 10 000-ს და წავა უკან, პირდაპირ „შე რატონიდან“. ქვეყანას გადაარჩენენ ზურგჩანთიანი, 16-დან 35 წლამდე ახალგაზრდა ადამიანები, რომლ ებიც საერთოდ არ არიან კაზინოში ნამყოფები და რატომღაც ურჩევნ იათ, რომ ტობა ვარჩხილზე ავიდნენ, მუსიკას მოუსმინონ ღია ცის ქვეშ გამართულ კონცერტზე, წამოგო რდნენ ბალახზე, მოწიონ, ცოტაც დალიონ და შეძვრნენ სადმე კარა ვში ან ჰოტელში. ასეთი ტიპის ტურისტებს არ აქ ვთ ფული. ბევრი ფული არ აქვთ, სამაგიეროდ მათი სახელია ლეგი ონი და მათ თითო დახარჯულ ლა რიანს შეუძლია ჩვენი უკანალში მყოფი ეკონომიკა გამოაძროს. საქართველო მთავრობითა და მოსახლეობითურთ ვალდებულ ია გაუფრთხილდეს და იზრუნოს თითოეულ ტურისტზე, რომ მერე იმათ, ჩვენი ქვეყანა ხალისით გა დაარჩინონ. ერთ-ერთი მთავარი პირობა ზუ რგჩანთიანი ახალგაზრდების უწ ყვეტი დინებისთვის ფესტივალებ ია: ღვინის ფესტივალი, ხინკლის, საზამთროს, ძმობის ფესტივალი, ჩახუტების... ყველაფერი! მაგრამ არის მთავარი, ელექტრო მუსიკის ფესტივალი, რომელიც დღეისა
თვის მსოფლიო ახალგაზრდული ტურიზმის მამოძრავებელი ძალაა. ელექტრონული მუსიკა საქართვე ლოში უკვე მეინსტრიმად იქცა და მას მხოლოდ ტაქსის მძღოლები არ ემორჩილებიან, უსმენენ რა რადიო „დარდიმანდს“. ელექტრონული მუსიკის გარი ჟრაჟი საქართველოში 90-იანების დასაწყისში იყო, როცა სერგი გვ არჯალაძე, ნიკა მაჩაიძე, ლადო ბურდული, დადა დადიანი და სხვა ღრმად პატივცემული ადამიანები მუსიკას გენერატორის დენზე აკ ეთებდნენ. მათ შრომას უშედეგოდ არ ჩა უვლია, დღეს გვაქვს რამდენ იმე კარგი ხარისხის ფესტივალი, გვყავს რამდენიმე მშვენიერი არ ტისტი და ასე თუ ისე განათლებ ული აუდიტორია. 16-17 აგვისტოს Second Life Festival მის უფ როს ძმ ას თან, The Weekend - თან გაერთიანდება და გონიოს ციხის რომაულ კედლებს ჯანსაღი ტექნოთი შეაზანზარებს. მუსიკის გარდა ფესტივალზე იქნება ბიერგარდენი, ფრისბის ჩე მპიონატი, ბადმინტონი, ომობანა საწუწაო თოფებით და სიხარული, რაც ასე საჭიროა ფესტივალზე. ქართველ არტისტებთან ერთად დაუკრავენ არგენტინელი ტექნოს გენიოსი ბარემ (Minus) და ტადეო (Cyclical Tracks). მათი მუსიკა გო
ნიოს ულამაზეს ციხეში ემოციების ფოიერვერკს მოგიწყობთ და ღი რსეულად გახსნის ბათუმის ფესტ ივალების სეზონს, რომელიც წელს გამორჩეულად კარგია. რო ცა Second Life Festivals ვი წყებდით, ძალიან გამოუცდელები და მიამიტები ვიყავით, გვინდო და, რომ ერთ წელში უზარმაზარი სამდღიანი ფესტივალი დაგვედო. მელტ! ფესტივალისნაირი ან თუ ნდაც ისეთი როგორც სონარია ბარსელონაში. რამდენიმე ივენ თის მერე მივხვდით, რომ ეს არც ისე ადვილი საქმეა და ბევრი წლის შრომა და აუდიტორიის გამოზრ და სჭირდება, ასევე რიანეარის ან კიდევ სხვა იაფი ავიახაზების შე მოსვლა ქვეყანაში, რომ ადამიანმა ჩამოსვლა შეძლოს ვალის აღების გარეშე. Second Life Weekend Festival სხ ვა მოძმე ფესტივალებთან ერთად დიდი ნაბიჯებით, შეუჩერებლად მიიწევს იმ იდეალური მომავლის კენ, სადაც 30 000 კარვით დახუ ნძლულ მინდორს Underworld-ის სანატრელი ხმა ბრიზივით გადა ეფარება. მოდი Second Life Weekend ფე სტივალზე გონიოში, 16-17 აგვი სტოს. შენ სამშობლოს სჭირდები. დეტალები ფეისბუქზე: Sec ond Life Weekend Festival
SAMSUNG-ის პრეზიდენტმა საქართველოში კომპანიის პირველი მაღაზია და სმარტ სკოლა გახსნა 9 აგვისტოს საქართველოს საგანგ ებო ვიზიტით კომპანია SAMSUNG-ის პრეზიდენტი ბი ქეი იუნი (Boo-Keun Yoon) ესტუმრა. მსოფლიოში ტექნიკის ბაზარზე ლიდერი კომპანიის პრეზიდ ენტმა ერთდღიანი ვიზიტის დროს სა ქართველოში SAMSUNG-ის პირველი ოფიციალური მაღაზია და კომპანიის ინვესტიციით გაკეთებული სმარტ სკ ოლა გახსნა. ვიზიტის ფარგლებში ბი ქეი იუნმა, საზეიმო ვითარებაში, სრულიად ახალი კონცეფციის მქონე პრემიუმ კლასის მა ღაზია ჭავჭავაძის N48-ში გახსნა. ახალ მაღაზიაში წარმოდგენილი ტელევიზორე ბის, მობილურების, ფოტოაპარატებისა და სხვა ტექნიკის ასორტიმენტი წარმოა დგენს მოწინავე ტექნოლოგიებსა და პრ ემიუმ კლასის მოდელებს. „ამ მაღაზიაში აქცენტი გაკეთდება არა რაოდენობაზე, არამედ ხარისხზე. მომხმარებლებს მოემ სახურებიან SAMSUNG-ის კონსულტანტ ები ე.წ. „ელჩები“, რომლებიც დაწვრილე ბით გააცნობენ და აუხსნიან პროდუქციის უპირატესობებსა და ფუნქციებს. ამ მაღა ზიით ჩვენ წარმოვადგენთ ახალ ხედვას, თუ როგორი უნდა იყოს პრემიუმ კლასის მაღაზია და მომსახურება“, - აცხადებს SAMSUNG-ის პრეზიდენტი ბი ქეი იუნი. მაღაზიის გახსნის ცერემონიის შემდეგ, „სამსუნგის“ პრეზიდენტმა ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბ ილისის სახელმწიფო უნივერსიტე
24
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
ტში გადაინაცვლა, სადაც განათლებ ის და ეკონომიკის მინისტრებთან და რექტორის მოვალეობის შემსრულე ბელთან ერთად სმარტ სკოლის კლ ასი გახსნა.
კომპანიის მენეჯმენტში აცხადებენ, რომ სოციალური პასუხისმგებლობის ფარგლებში, ეს არის პირველი პროე ქტი, რომელიც SAMSUNG-მა საქართ ველოში განახორციელა. სმარტ სკოლა წარმოადგენს სასწავლო აუდიტორიას, რომელიც აღჭურვილია SAMSUNG-ის მაღალი ტექნოლოგიის „თაჩ სქრინით“ და ქსელურად მასზე მიბმული პლანშე ტებით. სექტემბრისთვის ანალოგიურ კლასს SAMSUNG-ი GIPA-შიც გახსნის. მსგავსი კლასების მოწყობა პირველ სა ჯარო სკოლაში და პროფესიულ სასწავ ლებლებშიც იგეგმება. „მოხარული ვართ ბატონი ბი ქეი იუ ნის საქართველოში სტუმრობით, მი ვესალმებით კომპანია SAMSUNG-ის მიერ განხორციელებულ პროექტს და სამომავლო გეგმებს. განათლების სფ ეროში კერძო სექტორის ჩართულობა განათლების სამინისტროს სტრატეგი ულ ნაწილს წარმოადგენს. ვფიქრობ ახ ალგაზრდების სწავლის დონის ამაღლე
ბაში კომპანია დიდ წვლილს შეიტანს“, - განაცხადა განათლების მინისტრმა თამარ სანიკიძემ. „მოხარული ვართ, რომ სმარტ სკოლის პირველი კლასი თბილისის სახელმწიფო
უნივერსიტეტში კომპანია Samsung-ის მხარდაჭერით გაიხსნა. ეს არის კერძო კო მპანიის და უნივერსიტეტის თანამშრო მლობის საუკეთესო მაგალითი და იმედი გვაქვს, სმარტ სკოლის გახსნა უნივერ სიტეტში ჩვენი გრძელვადიანი თანამშ რომლობის დასაწყისი იქნება. ეს სიახლე მნიშვნელოვან წვლილს შეიტანს უნივერ სიტეტის განვითარებაში“, - განაცხადა რექტორის მოვალეობის შემსრულებე ლმა ალექსანდრე კვიტაშვილმა. „მოხარული ვარ საქართველოში სტ უმრობით. სოციალური პასუხიმგებლო ბის პლატფორმის ფარგლებში სმარტ სკოლა არის ჩვენი პირველი პროექტი, რომელსაც ძალზე დიდ მნიშვნელობ ას ვანიჭებთ და უფრო მასშტაბურს გავხდით. ვაპირებთ ასევე დავაწესოთ SAMSUNG-ის სტიპენდია წარმატებული სტუდენტებისთვის და ხელი შევუწყოთ განათლების დონის ამაღლებას“, - განა ცხადა SAMSUNG-ის პრეზიდენტმა ბი ქეი იუნმა. ბი ქეი იუ ნი SAMSUNG-ის გე ნე რა ლურ დირექტორად და პრეზიდენტად 2012 წელს დაინიშნა. სწორედ მისი ხე ლმძღვანელობის პერიოდში გახდა SAMSUNG-ი LED ტელევიზორების, მო ნიტორების, მოწინავე ტექნოლოგიების, 3D TV, Smart TV-ს და სხვა მიმართულებ ების მხრივ № 1 კომპანია მსოფლიოში. კომპანია SAMSUNG-ი 1938 წელს შე იქმნა და სადღეისოდ, ელექტროტექნიკის მწარმოებელ უდიდეს კომპანიას წარმოა დგენს. A
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
როდის იყო გულწრფელი ირაკლი ალასანია? ხათუნა მგალო ბლიშ ვი ლი ავტ ორ ის სახელის ა და გვა რ ის გარ ეშე, განცხადებ ას მარტ ივა დ, ყოვ ელგვ არ ი დაფ იქ რე ბი ს გარ ეშე, მივ აწერ დი თ გოგ ი თო ფაძეს, ან ზურ აბ ტყე მა ლა ძე ს, „მწვანეები ს“ ლიდ ერ გია გაჩ ე ჩილაძ ეს, უმრ ავ ლესობი ს წევ რ ნუკრი ქანთარი ას, ან სულ აც კახა კუკ ავ ას. მაგ რამ მთე ლი ინ ტრიგა სწო რედ ისაა, რომ აღნ ი შნუ ლ განცხად ებას, რომ ელ იც 2011 წლი თ თარ იღდე ბა, უკვ ე ჰყა ვს ავტ ორ ი და ის თავ და ცვ ის დღე ვანდ ელი მინისტრი ირა კლ ი ალა სანი აა... ირაკლი ალასანი ა, 2011 წლი ს 21 სექ ტემბერ ი: – ჩვენი ეროვნული ინტერ ეს ე ბის უმთავრესი პრი ორ იტეტი რუ სეთ თა ნ ურთიერთობის მოწ ეს რ იგე ბაა. სამხედრო-პოლიტიკ ურ ბლო კებზ ე აქც ენტები ს გაკ ეთ ები სგან კი თავი უნდა შევ იკ ავ ოთ... საე რთოდ, რეალი სტ ურ ი პოლიტი კა უნდა ვაწ არმოოთ დღე ს და მით უმე ტეს, სააკაშვილ ის ნაბიჯების ა და 2008 წლი ს აგვისტო ს ომის შე მდე გ, NATO-ში გაწევ რიან ება არ ის გან უხორცი ელებ ელი ამო ცა ნა; მაგ რამ, მეორე მხრივ, NATO თვ ითონ განიც დი ს ტრა ნს ფო რმ ირ ე ბას. NATO ვერ იქნება იგივე, რაც იყო 50 წლი ს განმავლ ობაშ ი. ისიც შეიცვ ლება. ამი ტომ, სწო რი საგ ა რეო პოლიტ იკური აქცენ ტე ბითა და რეა ლი სტ ური პოლიტიკ ით, და რწმ უნებ ულ ი ვარ, შევ ძლებთ დი ალო გი ს აღდგენას აფხ აზებთა ნ, ოსე ბთან; სავაჭ რო-ეკო ნო მიკუ რი ურთიერთობ ებ ის დამ ყა რე ბა ს და პოლ იტ იკური დიალო გის დაწ ყე ბ ას, შემდგომ უკვე პოლიტიკ ურ ი ურთიერთობ ის აღდგე ნა ს რუს ე თთან... ეს განცხადებ ა არა ვის ახს ო ვს, სავარაუდოდ, თავ ად მის მთ ქმე ლსაც. შესაბ ამის ად, ვერ ავ ინ გვპ ას უხობ ს, რატ ომ, რა მიზნით და ვის გასაგონად ითქ ვა თით ქო ს დას ავ ლური ორი ენტა ციის მქო ნე მაშ ინ დელი ოპოზი ციონ ერ ის მიე რ მსგ ავ სი ტექსტ ი... ირაკლი ალასანი ა, 2013 წე ლი: – ვიზ იარებ პოზ იც ია ს, რომ ჩვ ენ უნდა გავაგრძელ ოთ ყვე ლა მც დელ ობ ა, რომ მოხდეს რუს ეთ თა ნ ურთიერთობ ებ ის ნორ მა ლიზე ბა, პირვე ლ რიგში, სავაჭ რო ურთ ი ერთობ ებ ის გაღ რმავება. რაც შე ეხე ბა პოლ იტ იკურ ასპ ექ ტს, ჩვე ნი კონ ფლ იქტი, ალბ ათ, ძალია ნ მტ კივ ნე ულად კიდევ დიდხა ნს და რჩე ბა ორ ქვეყანას შორ ის უდიდ ეს პრობლემად, ვიდრე რუს ეთ ის ფედ ერ აც ია არ მივა დას კვ ნა მდე, რომ მათ მოუწევთ აღიარ ება სა ქარ თველოს ტერიტ ორ იუ ლი მთ ლიანო ბი სა და სარკო ზისთ ან მი ღწე ული შეთანხმებ ის ბოლომ დე შეს რულება, ვიდრე საო კუ პა ციო ჯარ ები საქართველ ოს ტერ იტო რიას არ დატ ოვებ ს. თავ და ცვ ის სამ ინ ისტრო ვაგრძელებთ გან ვ ითარებას, ნატ ოს სტა ნდარ ტე ბ თან მიახლ ოებას, აქე და ნ გამ ო მდინა რე, ვერანაი რი გან ცხ ადება ჩვე ნს სწრაფვასა და პრა ქტიკ ულ დაახლოებას ნატ ოსთა ნ და, საბო ლოო ჯამში, გაწ ევრიან ებას, წინ ვერ დაუდგებ ა
ირაკლი ალასანია, 2011 წელი: „ჩვენი ეროვნული ინტერესების უმთავრესი პრიორიტეტი რუსეთთან ურთიერთობის მოწესრიგებაა, სამხედრო-პოლიტი კურ ბლოკებზე აქცენტების გაკეთებაზე კი თავი უნდა შევიკავოთ“
EXCLUSIVE „NATO-ში გაწევრიანება არის განუხორციელებელი ამოცანა; მაგრამ, მეორე მხრივ, NATO თვითონ განიცდის ტრანსფორმირებას. NATO ვერ იქნება იგივე, რაც იყო 50 წლის განმავლობაში“
ეს უკვ ე დღევა ნდელი ალა სა ნიაა – დას ავ ლუ რი ორიენტა ციით გაჟღ ენთ ილი და დამაჯერ ებ ელი ტონით მოს აუ ბრ ე. ამ გაო რების შემდეგ ერ თადერ თი კით ხვა რჩება, როდის იყო ირა კლი ალა სა ნია გულწრ ფელი? პრინციპ ში, ასეთ მომენტში თა ვად ალა სა ნიას თანაგუნდელები ყო ველთვ ის ერთ პოზიცია ს ირჩ ევდნენ. მათ ი უმრ ავ ლესო ბა, „ვერ აფერ ს ვხ
ედა ვ, არა ფერი მესმის“, პრინციპით მოქმედებდა. საკუთ არ ი ლიდერ ის მიერ გადადგმულ ნაბ იჯებ ს თით ქ მის არა სო დეს აფა სებენ. გამონაკლ ისი არც ზურ აბ აბა შიძეა. კით ხვის მოსმენისთ ანავე პრესსამსა ხურთ ან გადაგვა მისა მა რთ ა და თანაც დაა მ ატა, რაც არ მახსო ვს, იმა ზე რა გე ლაპარ აკოთ ო... ექსპერტ კახი კახიშვილის განც ხადებ ით, ქარ თველ პოლიტ იკოსებ ს, ზოგადად, სჩვევია თ აზრ ებ ის ხშირი ცვლა და სწო რედ ამ თვისებით ახ სნა ალა სა ნიას ქმედება ც... კახი კახიშვილი, ექს პე რტ ი: – არ მახსო ვს ეს განცხადებ ა და სჯო ბია, ამის შესახებ თავად ირა კ ლი ალა სა ნიამ გიპასუხოთ, რატ ომ გაა კეთა მსგავსი განცხადებ ა, ან შემდეგში რატ ომ შეცვა ლა ის. უმ ჯობ ესია, მანვე გასცეს ამ კით ხვას პასუხი. – თავის დროზე ზურაბ ნოღაიდ ელთან, სერგე ი ლავროვთან ურთი ერთობ ებ ის გათვალისწინებ ით რა მდე ნად შეიძლებ ა კითხვის ნიშნის ქვე შ დად გე ს მის ი დას ავლური პო ლიტ იკური ორიენტაცია? – ერთ ი რამ შემიძლია გით ხრ ათ, სამწუხა რო დ, ჩვენთ ან ისეთი ვით ა რებ აა, რომ პოლიტ იკოსებ ი, რომლ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ები ც მოღვაწეობენ, დღეს ძალიან ხში რად და ადვილად ცვლიან თავის როგორც ღირებულებებს, ასევე და მოკიდებულებებს. ასეა არა მარტო ირაკლი ალასანი ა, არამედ პოლიტი კოსების უმრავლესობა. აქედან გა მომდი ნარე, ვფი ქრობ, ალასანი ა არ არი ს გამონაკლი სი. შეი ძლება მაშინ, როც ა ეს განცხადება გააკეთა, ასეც ფიქრობდა და შემდეგ, როც ა ხელი
სუფლებაში მოვიდა, მოსაზრება შეი ცვალა. გიორგი მარგველაშვი ლს გვ ირი ლი თ თამაში ნამდვილად არ სჭი რდება. მას საპრეზი დენტო მარათონის ფინალში გასვლის გარანტი ა თვი თ ბიძინა ივანი შ ვილმა მისცა. ირაკლი ალასანი ას კი ურჩევენ, ბევრი გვი რი ლა მო იმარაგოს და „რამაშკი თ თამაში“ რაც შეი ძლება მალე დაი წყოს. როგორც კულუარებში ამბობენ, ალასანი ას მთავარი მიზანი ამ ეტაპზე ერთადერთი გარანტ იის მიღებაა – საპრეზი დენტო არჩევნები ს შემდეგ მინისტრთა კაბინეტში დატრი ალებულ „კა რუსელში“ არ მოხვდეს. მისთვის ამ ეტაპზე უმთავრესი – პოსტი ა, არა თავდაცვის მინისტრის, არ ამედ ზოგადად მინისტრის სტ ატუსი ს შენარჩუნება. თუმცა, როგორც ამბობენ, ამი ს გარა ნტი ა ალასანი ას ივანი შვილისგ ან ჯერჯერობი თ არ მიუღი ა და, სავარაუდოდ, არც მიი ღებს. სწ ორედ ამი ტომ ის ცდი ლობს, რაც შეი ძლება დადებითი შთაბეჭდი ლება დატოვოს ივანი შვილზე, არ გააღი ზი ანოს მისი გარემოც ვა და რაც მთავარი ა, საგულდაგ ულოდ გადამალოს საკუთარი ამბიც იები. მოკლედ, დროებით გახდეს უჩი ნარი. ეს მცდელობა აშკარაც არი ს. თუმცა კულუარ ებში ირწმუნები ან, რომ თავდაც ვის მინისტრს სხვა სამოქმედო გეგმაც აქვს შემუშავებული და მას ერთადერთ შემთხვევაში აა მოქმედებსო. ეს გეგმა საპრეზ იდენტო კანდი დატად საკუთარი თავის წარდგენაა და მას მხოლ ოდ იმ შემთხვევაში აამოქმედ ებს, როც ა ზუსტ ინფორმაცი ას მიი ღებს, რომ მარგველაშვი ლი ს პრეზი დენტობის პერიოდში მას თანამდებობას აღარ შეუნარჩუ ნებენ.
ირაკლი ალასანია, 2013 წელი: „თავდაცვის სამინისტრო ვაგრძელებთ განვითარებას, ნატო-ს სტანდარტებთან მიახლოებას. აქედან გამომდინარე, ვერანაირი განცხადება ჩვენს სწრაფვასა და პრაქტიკულ დაახლოებას ნატოსთან და, საბოლოო ჯამში, გაწევრიანებას, წინ ვერ დაუდგება“ ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
25
ნანა შონია
ყველგან სადაც სა
გაზეთ „პრაიმტაიმის“ და ჟურნალ ისტთა საერთაშორისო ფონდ „ოქროს ფრთის“ ინიციატივით, ავღანეთში და ღუპული ქართველი გმირების სახელის უკვდავყოფის მიზნით სასტუმრო „ქო რთიარდ მერიოტში“ წიგნის „გმირი“ მესამე ნაწილის პრეზენტაცია გაიმარ თა, რომელსაც დაღუპული მეომრების ოჯახის წევრები, შეიარაღებული ძა ლების გაერთიანებული შტაბის ხელმ ძღვანელობა, სახელმწიფო მინისტრი ევროინტეგრაციის საკითხებში ალექ სანდრე პეტრიაშვილი, თავდაცვის მი ნისტრის მოადგილე მიხეილ დარჩია შვილი და ის სამხედროები დაესწრნენ, რომლებმაც ავღანეთის ოპერაციის დროს სხეულის მძიმე დაზიანებები მი იღეს. წიგნის „გმირის“ მესამე ნაწილი გაზე თმა „პრაიმტაიმმა“, ჟურნალისტთა საერ თაშორისო ფონდ „ოქროს ფრთასთან“და საქველმოქმედო ფონდ „წითელი ყაყაჩო სთან“ ერთად გამოსცა. მასში ასახულია ავღანეთში დაღუპული ქართველი ჯარი სკაცების ცხოვრება. „პრაიმტაიმის“ ინიციატივით, წელს პირველად, პროექტში ყველა წამყვანი მედიასაშუალების ცნობილი სახეები, ჟუ რნალისტები ჩაერთვნენ, რომელთა შეხე დულებები და მოსაზრებები წერილების სახით დაიბეჭდა წიგნში „გმირი“. სპეციალურად უსინათლოთა საზო გადოებისთვის, გამოიცა ბრაილის შრიფ ტით დაბეჭდილი წიგნი „გმირი“, რომლის პრეზენტაციაც იმავე საღამოს გაიმართა.
„გმირი“ - ავღანეთში დაღუპული ქართველი ჯარისკაცების ხსოვნის უკვდავსაყოფად
ალექსი პეტრიაშვილი, სახელმწიფო მინისტრი ევროპულ და ევროატლანტ იკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის საკითხებში: „ყველა ღონისძიება, რომე ლიც მიმართული იქნება იქითკენ, რომ მოხდეს ჩვენი გმირების სახელების უკ ვდავყოფა, რომლებმაც საკუთარი სიცო ცხლე ჩვენი ქვეყნის მომავალს შესწირეს ჩვენი შვილების უკეთეს ცხოვრებას, ეს უაღრესად მნიშვნელოვანია, ამიტომაც დღევანდელი ღონისძიება და ამ წიგნის გამოშვების იდეაც ძალიან მნიშვნელოვ ანია“.
ენ მიე რ გამ ოც ემ ულ ი სამ ივ ე წიგ ნი ემს ახ ურ ებ ა იმა ს, რომ ყვე ლა მ, ჩვე ნ მა ქვე ყა ნა მ, ჩვე ნმ ა შვი ლე ბმ ა უნდ ა იცო დნე ნ იმ ადა მი ან ებ ის ისტ ორ ია და ბიო გრ აფ ია, ვინ ც შეძ ლე ს და და დგნ ენ იქ, სად აც მათ სამ შო ბლ ო ეძ ახდ ათ“.
მიხეილ დარჩიაშვილი: „ძალიან ძნ ელია სიტყვებით იმ გრძნობის გადმოც ემა, რაც მე დღ ეს მე უფ ლე ბა. მე ამ აყი ვარ, რომ წარმოვადგენ ისეთ ქვეყანას, რომელსაც ასეთი გმირები ჰყავს. მე ქე დს ვიხრი მათი და მათი ოჯახის წევრების წინაშე. მათ წვლილს, მათ მიერ გაწეულ მსხვერპლს ჩვენ ყოველ ნაბიჯზე ვგრძ ნობთ. ქედს ვიხრი იმ სამხედრო მოსა მსახურეების წინაშე, რომლებიც დღეს იმყოფებიან ავღანეთში. აქ არიან ჩვენი დაჭრილი სამხედროები და ჩვენ ყველა მათგანს უნდა მოვეფეროთ. საქართვე ლოს თავდაცვის სამინისტრო გააკეთებს ყველაფერს ამ ადამიანებისთვის. ყველას ძალიან დიდი მადლობა ამ ღონისძიები სთვის“. თამარ ფხაკაძე, გაზეთ „პრაიმტაი მის“ დამფუძნებელი: „საქართველო მა
26
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
რტო სახ ელ ებ ით ა და გვა რე ბი თ არ უნდ ა იცნ ობ დე ს თავ ის გმი რე ბს. ჩვ
კლა რი სა შუკ ვა ნი (გმი რი ს, მუ ხრან შუკ ვა ნი ს დედ ა): „ძალ ია ნ დი დი მად ლო ბა ამ ღონ ის ძი ებ ის ორგ ა ნიზ ატ ორ ებ ს იმი სთ ვი ს, რომ ისი ნი არ ივი წყ ებ ენ ჩემ ი შვი ლი ს გმი რო ბ ას. ჩვე ნი შვი ლე ბი ს უკვ და ვს აყ ოფ ად ეს ყვე ლა ზე მნი შვ ნე ლო ვა ნი ა. დედ ის გულ ი მკვ და რი ა, მაგ რა მ ჩვე ნი შვი ლ ები უკვ და ვი იქნ ებ ია ნ“. გაზ ეთ ი „პრა იმ ტა იმ ი“, უკვ ე მე ოთხ ე წელ ია, პრო ექ ტ „გმი რი ს“ფა რგლ ებ ში, აგვ ის ტო ს ხსო ვნ ის კვი რ
ეულ ში, ქარ თვ ელ ი გმი რე ბი ს ხსო ვ ნის პატ ივ სა ცე მა დ ღონ ის ძი ებ ებ ს
მარ თა ვს. საქ არ თვ ელ ოშ ი პირ ვე ლი წიგ ნი ც, სახ ელ წო დე ბი თ „გმი რი“, 2010 წელ ს სწო რე დ გაზ ეთ მა „პრა ი მტა იმ მა“ გამ ოს ცა, სად აც ასა ხუ ლი იყო თავ და ცვ ის ა და შინ აგ ან საქ მ ეთა სამ ინ ის ტრ ოს თან ამ შრ ომ ლე ბი ს გმი რო ბა, მათ ი ცხო ვრ ებ ა, დაბ ად ე ბიდ ან - გმი რუ ლა დ გარ და ცვ ალ ებ ა მდე. ამ პრო ექ ტმ ა საფ უძ ვე ლი ჩაუ ყ არა ხსო ვნ ის კვი რე ულ ს, რომ ელ იც აგვ ის ტო ს პირ ვე ლ კვი რა ს აღი ნი შნ ე ბა და მის ი სიმ ბო ლო გახ და „წით ელ ი ყაყ აჩ ო“, რომ ლი ს ეგი დი თა ც დაფ უ ძნდ ა საქ ვე ლმ ოქ მე დო ფონ დი „წით ე ლი ყაყ აჩ ო“. 2011 წელ ს გამ ოი ცა „გმი რი ს“ ინ გლი სუ რე ნო ვა ნი წინ გი - HERO, რო მლი ს პრე ზე ნტ აც ია ც, ლონ დო ნშ ი რენ ი ჰარ ლი ნი ს ფილ მი ს „აგვ ის ტო ს 5 დღი ს“ პრე მი ერ აზ ე გაი მა რთ ა.
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ამშობლო გვეძახის
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
27
„პოემუსი“ გორში - აგვისტოს ომში დაღუპული ჯარისკაცების ხსოვნის საღამო მოახდინა ჩემზე. „ქამალეონში“ კა რგი მუსიკოსები არიან. საერთო ჯამში კარგი საღამო იყო“...
my View თამარ გონგაძე
ფესტივალი „პოემუსი“ 8 აგვი სტოს მაყურებლის წინაშე თავისი რიგით მეორე ღონისძიებით გო რის კულტურის სახლში წარსდგა. საღამო ბუნებრივია, აგვისტოს ომში დაღუპული ჯარისკაცებ ის ხსოვნასა და დაზარალებული ოჯახების მხარდასაჭერი იყო. როგორც ფესტივალის ორგანიზა ტორი და მონაწილე, ბექა ელბა ქიძე ამბობს, ღონისძიება სახეშე ცვლილი ფორმით ჩატარდა. ამას კი თავისი მიზეზი ჰქონდა. ბექა ელბაქიძე: „სამწუხაროა, რომ გორის აქცია ისეთი არ გამო ვიდა, როგორიც დავგეგმეთ. საღა მო ღია ცის ქვეშ თეატრის წინ უნდა ჩაგვეტარებინა. სიმბოლურად იმ ადგილას, სადაც ხუთი წლის წინ ნა ღმები ჩამოცვივდა. გორის მუნიცი პალიტეტთან ორი თვე ვაწარმოე ბდით მოლაპარაკებას. პროგრამაც ვრცელი და თემატიკის შესაბამისი გვქონდა. ამ დღისთვის შეიქმნა ლიტერატურული და მუსიკალური ნაწარმოებები. ბევრად უფრო მა სშტაბური ღონისძიება გვინდოდა, ვიდრე გამოვიდა. პროგრამის შე ცვლა სამი დღით ადრე მოგვიხდა. მიზეზი კულტურის სამინისტრო გახლდათ. სამინისტროს თავიდან ჰქონდა მზაობა, რომ ამ პროექტ ში ჩართულიყო. მაგრამ პროექტმა რამდენიმე დეპარტამენტი მოიარა და ვერანაირი პასუხი ვერ მივიღეთ - არც თანხმობა, არც უარი. მანა მდე ბიუჯეტი შეგვამცირებინეს. ღონისძიება ერთ ქალაქზე გააკეთ ეთო, ასეც მოვიქეცით. პროგრამა გადავუგზავნეთ და პასუხი არ მი გვიღია. მათგან გვჭირდებოდა თა ნხა სცენისთვის, განათებისთვის, გახმოვანებისთვის... მონაწილეები ჰონორარის გარეშე რომ მიგყავს, ტრანსპორტირება და კვება უნდა ჰქონდეთ. მოკლედ, ღონისძიება მა ინც ჩატარდა, მაგრამ არა ღია ცის ქვეშ, არამედ კულტურის ცენტრში, თეატრი რემონტდება და ცენტრში გადავინაცვლეთ. ცვლილების გამო საღამოში მონაწილეობა ვერ მი იღო საქართველოს შეირაღებული ძალების საჯარისო დანაყოფმა. ნა ტო მეტონიძესაც უნდა ემღერა, მა გრამ პროგრამის ცვლილების გამო უარი ვუთხარით. დიდი მადლობა გორის კულტ ურის ცენტრს, რომელმაც 8 აგვი სტოს განსაკუთრებულად მოგვეხ მარა და ღონისძიებას უმასპინძლა. მადლობა კომპანია „ნატახტ არს“, რომელმაც უზრუნველყო სა ღამოს ორგანიზება. მადლობა „პი არ რუმს“, „ზოდს“ და თავდაცვის სამინისტროს, რომელმაც ტრანსპ ორტირებით უზრუნველგვყო“. საღამოზე გალაკტიონის ლექსი „დროშები ჩქარა“ ექვსმა მსახიობმა წაიკითხა. მუსიკა, რომელიც ფო
ბექა ელბაქიძე: „მთავარი ხალხია, ვის თავზეც გადაიარა ამ ყველაფერმა. ამიტომ ვღელავდით, არ ვიცოდით, როგორ მიიღებდა საზოგადოება ჩვენს პერფორმანსებს. იყო ცრემლები, ემოციები“...
EXCLUSIVE
აჩიკო ნიჟარაძე: „მე ვიმღერე „ხმალი ავლესოთ“ და ლილიკო ნემსაძის „ბიჭებო“, რომელიც 20 წლის წინ დაწერა და აფხაზეთის ომში დაღუპულ ჯარისკაცებს მი უძღვნა. საღამოს თემატურად შევურჩიე სიმღერები. მამუკამ თავისი პატრიოტული სიმღერები შეასრულა. საერთოდ, ძალიან კა რგი ფესტივალია. ერთად შეგვ კრიბა ამდენი ხელოვანი. შვიდი წელია საქართველოში პოეზიის და მუსიკის ნაკლებობაა. ახალგაზრ დებისთვის კარგია ეს საღამოები მოისმინონ და მომავალ თაობას გადასცენ“. ფესტივალის ღონისძიებები აგ ვისტოს მეორე ნახევრიდან უნდა ჩატარდეს ქალაქებში - ბორჯომი, ბათუმი, ზუგდიდი, ქუთაისი და თბილისი. „პოემუსი“ 15 სექტემბე რს სრულდება. ბექა ელბაქიძე: „ბათუმის ღო ნისძიება მიეძღვნება დიტო ცი ნცაძის სახელობის ლეიკემიით დაავადებულ ბავშვთა ფონდს. რა მდენიმე კომპანიამ გამოთქვა სუ რვილი, რომ ამ ფონდს ფული გა დაურიცხოს. მედია აქტიურად აშუქებს ჩვ ენს ფესტივალს. მადლობა ყველა თქვენგანს ასეთი ერთსულოვნები სთვის“.
ვალერი კორშია: „შთამბეჭდავი და საჭირო საღამო იყო. ყველა დამუხტული წავიდა. ჯარჯი შუქიაური ძარღვიანი ახალგაზრდა კაცია და ძარღვიანი ლექსები აქვს“
ნად გასდევდა ჯგუფმა „ქამელეონმა“ დაწერა. ასევე წაიკითხეს ლადო ას ათიანის, მირზა გელოვანის, გალაკტ იონის, მურმან ლებანიძის ლექსები... ბექა ელბაქიძე: „ვითამაშეთ ფრაგ მენტი პიესიდან „ალისფერი აგვისტო“, რომელიც მე 2009 წელს რადიოსპექტ აკლად გავაკეთე. პიესაში რეალური
ისტორიები დავწერე. მათ შორის იმ ქალბატონზე, რომელსაც ორი შვილი მოუკლეს და მათი საფლავები არ აქ ვს. ლექსებზე პერფორმანსები გვქო ნდა გაკეთებული. „დროშები ჩქარა“ ძალიან ემოციური გამოვიდა, მთელი დარბაზი ფეხზე წამოდგა“. ლექსებს კითხულობდნენ: ლევან ხურცია, ნაირა გელაძე, ვალერი კო რშია, ნატო გაგნიძე, ია სუხიტაშვ ილი, ბექა ელბაქიძე, მამუკა ჩარკ ვიანი, აჩიკო ნიჟარაძე, ნიკუშა ფხ აკაძე, „ქამელეონი“. პოეტი ჯარჯი შუქიაური, გიორგი რუხაძე. საღამო დასრულდა მამუკა ჩარკვიანის სი მღერით „გავაზაფხულეთ“. „მაყურებელი თავიდან ცოტა და ძაბული იყო, არ იცოდნენ რა მოხდ ებოდა სცენაზე. მერე უკვე იყო ცრემ ლები, ემოციები... საღამო გამოვიდა - არტისტების ხმა ხალხს! ომს კანონე ბი არა აქვს. ის ერთი კაცის ინტერესე ბით ხდება. ამ დროს მთავარი ხალხია, ვის თავზეც გადაიარა ამ ყველაფერ მა. ამიტომ ვღელავდით, არ ვიცოდით, როგორ მიიღებდა საზოგადოება ჩვ ენს პერფორმანსებს. მაგრამ შესაბა მისი ემოციები იყო. მოდიოდნენ საგრ იმიოროში და მადლობას გვიხდიდნენ. განსაკუთრებით საპასუხისმგელო და ემოციური ორსაათიანი საღამო გამო ვიდა“.
კორშიასთან ერთად მირზა გელოვა ნის ხუთი ლექსი წავიკითხე“. ვალერი კორშია: „შთამბეჭდავი და საჭირო საღამო იყო. ყველა დამუხტ ული წავიდა. იქ იყო ერთი ახალგაზრ და პოეტი, ჯარჯი შუქიაური, ძარღვი ანი ახალგაზრდა კაცია და ძარღვიანი ლექსები აქვს. დიდი შთაბეჭდილება
ნატო გაგნიძე: „ყველა მონაწილე კმაყოფილი ვართ. კეთილგანწყობ ილი, თბილი და ცოტა სევდიანი მა ყურებელი იყო. ჩემთვის პრინციპული მნიშვნელობა ჰქონდა 8 აგვისტოს ამ ღონისძიებაში მონაწილეობას და იმ ადამიანებთან ყოფნას. ბატონ ვალერი 28
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
წიგნი „გმირი“ - ღირსეული ცხოვრების მაგალითი ნანა შონია სასჯელაღსრულების სამინისტრომ და პრობაციის ეროვნულმა სააგენტომ ხსოვნის კვირეულის ფარგლებში, აგ ვისტოს ომსა და საერთაშორისო სამშ ვიდობო მისიებში დაღუპულთა პატი ვსაცემად, პირობით მსჯავრდებულებს ეროვნულ ბიბლიოთეკაში უმასპინძლა და „პრაიმტაიმის“ მიერ გამოცემუ ლი წიგნი „გმირი“ საჩუქრად გადასცა. ღონისძიებას სამინისტროს პირველ პირებთან და პრობაციონერებთან ერ თად, ავღანეთში დაღუპული ქართველი გმირების ოჯახის წევრები და პროექტ გმირის ავტორები დაესწრნენ.
გრიგოლ გიორგაძე: „ჩვენ დღეს ჩვენს პრობაციონერებს მოუყევით მათი გმირობის შესახებ და ეს მაგალითი უნდა იყოს იმისთვის, რომ ამ ადამიანებმა შეცდომა არასოდეს დაუშვან“
სოზარ სუბარი, სასჯელაღსრულ ების მინისტრი: „ჩვენ ამ გმირების ზუ რგზე მოვედით, რომ არა ისინი, დღეს აქ არ ვიქნებოდით. სამწუხაროდ, ჩემმა თაობამ უკვე მეორე ომი ნახა. თითოეულ ომს ჰყავს თავისი გმირები, წიგნი „გმ ირი“, რომელიც დღეს პრობაციონერებს დაურიგდათ მათთვის კარგი მაგალითი იქნება“.
სოზარ სუბარი: „წიგნი „გმირი“, რომელიც პრობაციონერებს დაურიგდათ მათთვის კარგი მაგალითი იქნება“.
გრიგოლ გიორგაძე, სასჯელაღსრ ულების მინისტრის პირველი მოადგი ლე: „ძალიან მნიშვნელოვანი ღონისძიე ბაა, ამ ადამიანებს სჭირდებათ სათანა დო პატივის მიგება და ამის ერთ-ერთი გამოხატულებაა ეს წიგნი. ეს წიგნი ეკ უთვნის ყველა ადამიანს, ვისაც სამშობ ლო უყვარს. დღეს ჩვენ პრობაციონერე ბს მოვუყევით მათი გმირობის შესახებ და ეს მაგალითი უნდა იყოს იმისთვის, რომ ამ ადამიანებმა შეცდომა არასოდეს დაუშვან“. რი: „ძალიან მნიშვნელოვანია დღევანდელი ღონისძიება, სასიამოვნოა, რომ სასჯელაღ სრულების სამინისტრო ჩაერთო ამ აქციაში, მე მინდა ამისთვის მათ მადლობა გადავუხა დო. ეს არის წიგნის „გმირი“ მესამე ნაწილი, რომელიც „პრაიმტაიმმა“ გამოსცა. ეს არის წიგნი, რომელიც ყველა ქართველის ოჯახში უნდა იყოს და ჩვენი მთავარი მიზანი არის ის, რომ ამ გმირების სახელები და გვარები შემორჩეს ისტორიას. ძალიან მნიშვნელოვ ანია დღევანდელი ღონისძიება, რადგანაც სასჯელაღსრულების სამინისტრო ჩაერთო ამ აქციაში“. გიორგი კეკელიძე, ეროვნული ბი ბლიოთეკის დირექტორი: „ძალიან სა სიამოვნო და სიმბოლურია, რომ წიგნ „გმირის“ დღევანდელ პრეზენტაციას სწ ორედ საქართველოს ეროვნული ბიბლ იოთეკა მასპინძლობს. ეს არის ისტორია, რომელიც არასოდეს დაიკარგება და წი გნის სახით მომავალ თაობას ამ ადამია ნების, ქართველი გმირების სახელები და გვარები ყოველთვის დარჩება. მე მინდა მადლობა ვუთხრა ყველა იმ ადამიანს, ვინც ამ მნიშვნელოვან საქმეში მიიღო მონაწილეობა“. თამარ ფხაკაძე, „ოქროს ფრთის“ პრეზიდენტი, პროექტ „გმირის“ ავტო ფიქრია ნარინდოშვილი, გმირის მი ხეილ ნარინდოშვილის დედა: „მე ერ თა დერთი შვილი მყავდა მიხეილი, რომელიც ჩემი წინააღმდეგობის მიუხედავად სამხ ედრო სამსახურში წავიდა. მას სამი შვილი დარჩა. იქ წასული მეუბნებოდა, რომ ჯარის ფორმას არასდროს გაიხდიდა და ბოლომდე სამხედრო სამსახურში დარჩებოდა, მაგრამ ცოტა ხანში ეს უბედურება დამატყდა თავს. მე მინდა მადლობა გადავუხადო თავდაცვის სამინისტროს, რუსთავის მერიას რომელიც გვერდში მიდგას, ამ წიგნების ავტორებს, „პრაიმტაიმს“ ამ წიგნის და ჩემი შვილის უკ ვდავყოფისთვის. მე მინდა მივმართო ყველა
ახალგაზრდას, საქართველოს სჭირდება თქვენი თანადგომა და ამიტომაც სამშობ ლოსთვის უნდა ვიზრუნოთ ყველამ“.
ნუგზარ რუხაძე, ჟურნალისტი: „ეს წიგნი არის ქართველი გმირების ნათელი მომავლისადმი მიძღვნილი, ის მინიშნებაა იმისა, თუ როგორ უნდა ვიცხოვროთ. არ არის არც ერთი ადამიანი, ამ პატარა საქა რთველოში, ვისი დაკარგვის უფლებაც გვ აქვს. ამიტომაც ამ ადამიანების სახელები და გვარები ყველამ ზეპირად უნდა იცოდეს. ჩვენ ჩვენი ქვეყანა გვაქვს ასაშენებელი და ამიტომაც დღეს არ არის ციხეში ჯდომის დრო. მე მინდა მადლობა ვუთხრა ამ გმირ ების ოჯახებს, ამ წიგნის ავტორებს „პრაი მტაიმის“ და ჟურნალისტთა საერთაშორისო ფონდს „ოქროს ფრთას“. ეს წიგნი არის ამ გმირების სისხლით ნაწერი წიგნი და მას წა კითხვა და დაფიქრება უნდა. ეს არის პირდ აპირი გამოძახილი სიბრძნეთა სიბრძნის“. არჩილ გამზარდია: „მე გახლავართ ერთ-ერთი წერილის ავტორი, რომელიც ამ წიგნშია შესული და მინდა ვთქვა, რომ ეს ძალიან დიდი პასუხისმგებლობაა ჩემთვის. ჩვენ, ყველა, უნდა დავფიქრდეთ იმაზე, რო გორ ვცხოვრობთ და როგორ წარვმართოთ ჩვენი საქმიანობა. ჩვენმა საამაყო ილია ჭა ვჭავაძემ, თავის დროზე, წარმოგვიდგინა ყველაზე დიდი ფასეულობები, რაც გაგვ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
აჩნია, ეს არის ენა, მამული, სარწმუნოება. ჩვენ რომ გადავხედოთ ჩვენს ისტორიას და ცხრა ძმა ხერხეულიძის ცხოვრებას, ვნახ ავთ, რომ მის დედას არც ერთხელ არ განუ კითხავს ის, თუ რამდენად სწორი იყო მათი საქმე და ის ბრძოლა, რომელზეც მათ გასწ ირეს თავი. მან თავისი მოვალეობა ღვთი სა და ერის წინაშე პირნათლად შეასრულა. სულ ვფიქრობ, დღეს არიან თუ არა ასეთი ადამიანები, მე ჩემს თავს მოვუწოდებ ამ ად ამიანების ცხოვრება იყოს ნიმუში. ყველაზე მეტად მინდა ვისწავლო ამ ადამიანებისგან საკუთარ თავზე მაღლა დგომა“.
თამარ გორთამაშვილი „გმირის“ ავ ტორი: „ჩემთვის და დარწმუნებული ვარ
თითოეული გმირის ოჯახის წევრისთვის დასაფასებელია ის ყურადღება, რაც ამ შე მთხვევაში პრობაციის ეროვნულმა სააგენ ტომ გამოიჩინა, პროექტ „გმირის“ მიმართ. ამ წიგნს, რომელიც ავღანეთში დაღუპული 29 გმირის ცხოვრების შესახებ მოგვით ხრობს, თავის მხრივ ორი მნიშვნელოვანი დატვირთვა აქვს, ერთი ის, რომ უკვდავ ყოფილია გმირების სახელები და მეორე ის, რომ მათი ცხოვრება სამაგალითო უნ და იყოს თითოეული ჩვენთაგანისთვის. ყველას გმირობას ვერ მოვთხოვთ, მაგრამ ამ გმირების ცხოვრება კარგი მაგალითის მომცემი უნდა იყოს ჩვენთვის. ავღანეთში დაღუპული 28 წლის მუხრან შუკვანი თა ვის ერთ-ერთ ჩანაწერში ამბობს - მინდა უკვდავი ვიყო და ვიცოცხლო მაშინაც კი, როდესაც დედამიწაზე გარდავიცვლები - მან ეს შეძლო, ის დღეს გმირია, რომლ ის სახელიც და გვარიც უკვდავი გახდა. ამიტომაც ვფიქრობ, რომ ეს წიგნი და ეს პროექტი, მთლიანად ამართლებს თავის იდეას“. თათია პაჭკორია, ჟურნალისტი: „რო დესაც ადამიანები სხვისი ბედისადმი არ ვიქნებით გულგრილი ეს ყოველთვის აგ ვამაღლებს. ეს არის ძალიან მნიშვნელ ოვანი, მე მინდა მადლობა ვუთხრა სოზარ სუბარს და ამ წიგნის ავტორებს. მე მინდა ვთქვა, რომ პოლიტიკოსებმა ყველაფერი უნდა გააკეთონ იმისთვის, რომ ჩვენ თავი დან ავიცილოთ ომი“. ვახტანგ გოდერძიშვილი, პრობაც იონერი: „ძალიან მომეწონა დღევანდელი ღონისძიება, მინდა ყველას მადლობა ვუ თხრა ამ ყველაფრისთვის“. ღონისძიების ბოლოს სასჯელაღსრ ულების მინისტრმა სოზარ სუბარმა პრ ობაციონერებს წიგნი „გმირი“ საჩუქრად გადასცა. ეროვნული ბიბლიოთეკის დირე ქტორმა გიორგი კეკელიძემ კი მათ მცირე ექსკურსია მოუწყო, სამკითხველო დარბ აზები და ექსპონატები დაათვალიერებ ინა“. ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
29
„კვალიაშვილების ოჯახი“ - კამერულ ო my View თამარ გონგაძე
„კვალიაშვილების ოჯახი“ ასე იცნობს მათ გარკვეული სა ზოგადოება. ეს მუსიკალური ოჯ ახია, სადაც ექვსი შვილია და ექ ვსივე მუსიკოსი. ოჯახის უფროსი კომპოზიტორია. გიორგი კვალია შვილი ლექსების ავტორიც არის. ნინო ბერიანიძე ავტორ-შემსრუ ლებელია. ღმერთმა მუსიკის ნიჭი და სიყვარული მშობლებისგან შვ ილებს გადასცა. და ოჯახში სულ მუსიკა ისმის, ბევრი მუსიკა... ყველაზე საინტერესო კი ის არის, რომ ექვსივე შვილი სხვადასხვა ინსტრუმენტს ფლობს. ეს კამე რულ ორკესტრად შეკრული ოჯ ახის ისტორიაა. საოცარ სანახა ობას ქმნის დედისა და და-ძმების ერთობლიობა სცენაზე. 5 აგვისტ ოს კვალიაშვილებმა წიგნ „გმირ ის“ მესამე ნაწილის პრეზენტა ციაზე რამდენიმე კომპოზიცია დაუკრეს. არაჩვეულებრივი ფონი შექმნეს. მუსიკის ჯადოსნურობ აში დასარწმუნებლად კლასიკ ური მუსიკის მოსმენა საკმარის ია. მაგრამ როცა ამ ჯადოსნურ სამყაროში ერთი ოჯახის ანსამბ ლს შეჰყავხარ, სულ სხვა ემოც იასაც გძენს. ინსტრუმენტებით ჰარმონიას ბავშვების თვალებით საუბარიც ერთვის თან. ესეც ჯა დოსნურია... კვალიაშვილებს 15 წლის მანძილზე 7 ალბომის მასა ლა დაუგროვდათ, მაგრამ უსახ სრობის გამო ვერ გამოსცეს. მა თი რეპერტუარი საკმაოდ ჭრელი და ფართოა. კლასიკის გარდა ას რულებენ ხალხურ სიმღერებს, ფოლკლორს, აქვთ კარატისა და ქორეოგრაფიის ნომრები... დისკ ების გარდა ეს ერთი მასშტაბური პროექტის პროგრამაც არის. ნი ნო ბერიანიძეს კულტურის სამი ნისტროსთან წინადადება აქვს, თანამშრომლობა სურს... პატარა საქართველო ერთ ოჯახში 80-იან წლების ბოლოს, როგო რც ავტორ-შემსრულებელი, ნინო ბერიანიძე ფილარმონიის სოლისტი იყო. მეუღლესთან ერთად დაწე რილი აქვს ათეულობით სიმღერა. პირველი ქორწინებიდან ერთი ვა ჟი ჰყავს, მეორე ქორწინებიდან ექვსი შვილი. სახლში პატარა სა ქართველო მაქვს, სხვადასხვა ამ ბიციებითა და მიმართულებებითო, ხუმრობს... 23 წლის ოჯახი ვაკეში ცხოვრობს, პაპის დანატოვარ აგ ურის სახლში. „ჩვენი სახლი გარე დან მტერს უფსებს თვალს, შიგნით მოყვარეს. ძალიან ვიწროდ ვცხო ვრობთ, ყოველდღიური ყოფა და რუტინა ძალიან რთულია“. „კვალ იაშვილების ოჯახი“ ძირითადად სა
„პედაგოგებმა რამდენ ხანს უნდა მოგამზადონ უანგაროდ? იმიტომ მინდა პროექტის გაკეთება, რომ ამ ბავშვებს ჰქონდეთ იმის შესაძლებლობა, რომ მინიმუმ სამი პედაგოგი ჰყავდეთ. ინსტრუმენტები ძვირი ღირს, ვერ ვიძენთ“
„მინდა კულტურის სამინისტროს დახმარებით პროექტი გავაკეთო. ასეთი შემადგენლობის ანსამბლი საქართველოში არ არის. ეს ჩემი პატივმოყვარეობის დაკმაყოფილება არ არის. ამ ბენდის პროგრამა რომ გაკეთდეს, ჩვენ ქვეყანას ვასახელებთ“ ქველმოქმედო კონცერტებს მართავს. ბავშვები პედაგოგებსაც საჭიროებენ და ინსტრუმენტების გამოცვლასაც, მაგრამ... ასეთი მრავალშვილიანი ოჯ ახი სრულიად უყურადღებოდ არის მი ტოვებული. დედა იმედს არ კარგავს. ბენდის სახელზეც ფიქრობს, ერთი ვერსიაა „კვალი“, გვარიდან გამომდ ინარე. უნივერსიტეტის სცენიდან ნინო ბერიანიძე: „ფილოლოგი ვარ. კარგად ვსწავლობდი, მაგრამ პარა
„გადაირია ხალხი, ფილარმონიაში არ მიგვიღია ასეთი სიამოვნებაო. სულ შვიდი საქველმოქმედო კონცერტი გვაქვს გაკეთებული“
30
ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
ლელურად უნივერსიტეტის სცენაზე ვატარებდი ამ ხუთ წელს. ცნობილი კურსი გვქონდა. ბევრი ვმღეროდით, ნიჭიერი ბავშვების თაიგული იყო. ლია ხორბალაძე, ხათუნა დონდუა, ნი ნო დათუკიშვილი, გია ნიკოლაძე („ნი კოლშოუ“), რეზო კიკნაძე, ნანა კალა ნდაძე, ზურა გოშაძე, მიშა ჩიკვილაძე - ერთად ვიყავით თავმოყრილი. სულ სიმღერა და ტაშ-ფანდური გვქონდა, სანახევროდ სცენაზე ვიყავით. „ჩაის სახლი“ მაშინ კლუბივით იყო. გიტა რა გადაკიდებული დავდიოდი...
მე და ჩემი მეუღლე, გიორგი კვ ალიაშვილი უნივერსტეტში დავმეგ ობრდით. სულ ერთად ვიყავით. არ აჩვეულებრივი სიმღერების და ლე ქსების ავტორია. გიორგის ტექსტზე ბევრი სიმღერა მაქვს დაწერილი. არის ისეთი სიმღერები, რომელსაც გიორგიმ მერე დაუწერა ტექსტები. საერთო ტექსტი და საერთო მუსი კაც გვაქვს. რუტინის გამო დღეს ნაკლებად ვიცლით სიმღერების და საწერად. ყველაზე დიდი სიხარული მაინც მუსიკაა ჩვენთვის. საოცარი
სამყაროა... ჩემი სიმღერებიდან? გა მოვარჩევდი „ბედუინს“. დავჯექი და პირდაპირ დავუკარი. გიორგიმ მე ორე დილას ტექსტი მომიტანა. არ ვტრაბახობ, ეს სიმღერა შედევრია. ამას ყველა აღიარებს. ბევრი სიმღ ერა გვაქვს ისეთი, რომელიც არ ჩა გვიწერია, არსად გაჟღერებულა. შარშან „ბრავო რეკორდსმა“ თა მთა ცხვიტავას დისკისთვის შემიკვ ეთა სიმღერა. დავუწერე „შემოდგომ ის ტანგო“. დისკში შევიდა სახელით „ტანგო“ და ცოტა გავნაწყენდი“. „ასე აღმოვჩნდით ბორტს მიღმა“ „მინდა ეს ისტორია მოგიყვეთ. „ნი ჭიერის“ რეკლამები რომ დაიწყო, ძვ ელი ბრაზი ისევ მომერია. ჩვენი ისტო რია გამახსენდა და მინდა ეს თემა ისევ ამოვატივტივო. „ნიჭიერის“ მეორე სე ზონზე გავედით და სრული ფურორი მოვახდინეთ. გიორგი წინაააღმდეგი იყო, არც ბავშვები იყვნენ დიდად აღ ფრთოვანებული. მე კიდევ „ნიჭიერში“ გამოჩენა ბავშვების რეკლამისთვის მინდოდა. პროდიუსერებმა გვითხრეს, პროექტში ასეთი რამ არ გვქონია. გვ ყავს ოქრო და ვერცხლი, მაგრამ თქ ვენ ბრილიანტი ხართო. გადავედით კი არა, „გადავჯლიგინდით“ შემდეგ ტურზე. სამი „კი“, დარბაზი ფეხზე ად გა და დიდი კომპლიმენტებით გავიარ ეთ კასტინგის პირველი ტური. ჩვენი გამოსვლა ტელევიზიით რომ უნდა გასულიყო (ანონსში მთელი კვირა ვი ტრიალეთ) და ორშაბათს ნახევარი სა ქართველო რომ გველოდებოდა, გადა ცემაში აღარ გაგვიშვეს. საღამოს ექვს საათზე სახლში დამირეკა ვიღაც ქალმა, სოციოლოგიური გამოკვლევის მსგავსი თემით და პოლიტიკური შეკითხვები და მისვა. მე ღიად ვპასუხობდი. ყველამ იც ოდა, რომ მაშინ ოპოზიციონერი ვიყავი. არ მომწონდა გარშემო არსებული სიტუ აცია... თქვენ ხომ „ქართული დარბაზის“ წევრი ბრძანდებოდითო, მითხრა ამ ქა ლმა. ეს არის ჭაბუა ამირეჯიბის დაარსე ბული არაპოლიტიკური ორგანიზაცია, ინტელექტუალთა კლუბი, სადაც წლ ების წინ, ჩემ მეგობრებთან ერთად, გა ვერთიანდი. ჩვენი ეთერში არ გასვლის მიზეზად საოცარი ფრაზა დამისახელეს, „ძალიან კარგი გამოსვლა გქონდათ, მა გრამ ტექნიკური წუნი აქვს და ვერ გავუ შვებთო“. როგორც ჩანს, ჩემი პასუხები გახდა იმის მიზეზი, რომ ჩვენ ამ შოუში არ გამოვჩენილიყავით. ვანო ჯავახიშვ ილი თავჩაღუნული იჯდა, ბოლოს, ძლ ივს თქვა - „თქვენ ვერ გადახვედითო“. მეგონა, ხუმრობდა. მაგრამ აშკარად არ ეღიმებოდა. აჭრილი იყო. „მართლა-მე თქი?“- მეც ვცადე „ხუმრობით“ მეკითხა. თავი ჩაქინდრა, მაშინვე მივხვდი, რაც ხდებოდა. ბავშვებს ვერ გადავხედე. მა თი სახე რომ დამენახა, ცუდად გავხდე ბოდი... ვერ გადავიტანდი. ისედაც ვგძნ ობდი, რომ გაფითრდნენ... აი, ასე აღმო ვჩნდით ბორტს მიღმა. საერთოდ, ძალი ან აქტიური და ემოციური ადამიანი ვარ. ყველგან გამოვდიოდი, სულ წინა ხაზზე ვიყავი და მაფიქსირებდნენ. გაშიფრული ვიყავი და სამაგიერო ჩემს ოჯახზე მწარ ედ გადამიხადეს. 9 აპრილსაც შემთხვ ევით გადავრჩი. მეზობელმა მთხოვა ნემსის გაკეთება, ღამის სამ საათზე უნდა გამეკეთებინა და მიტინგიდან იმ დროისთვის მივედი სახლში. ასე უნებ ურად გადავარჩინე საკუთარი თავი, თორემ იქ შევაკვდებოდი“. წალკის საქველმოქმედო კონცერტები უფროსი ქალიშვილი თიკო ფლეი ტაზე უკრავს, რუსუდანი მევიოლინეა, სალომე ჰობოისტი, მირიანი ჩელოზე უკრავს, ია - ვიოლინოზე, გიგო - ფლ ეიტაზე. სალომე საქართველოს ნაკრების წევრია კარატეში. შვეიცარიაში ევ როპის ჩემპიონატზეც იყო. შავი ქა მარი აქვს. შავი ქამრის მფლობელია მირიანიც, კარატეზე დადიან იაც და გიგოც. ნინო ბერიანიძე: „წალკაში ცხ რა წელი ვცხოვრობდით. გიორგი იქ მუშაობდა, გამგებელი იყო. ჩავედით ორი შვილით და ექვსით დავბრუნდით უკან. სერიოზულ ემიგრაციაში ვიყა ვით. იქ ქართველი არ ცხოვრობდა. რა უნდა გვეკეთებინა, ისედაც მუსიკის გარეშე არ შემიძლია. ამიტომ ფორტ ეპიანოსა და გიტარაზე ვუკრავდი და ვმღეროდით. იქ დაიწერა ბევრი სი მღერა. რთული პერიოდი იყო და მუ სიკამ და ბავშვებთან ურთიერთობამ გადამატანინა. აზროვნება რომ დაიწ
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ორკესტრად შეკრული ოჯახის ისტორია
EXCLUSIVE ყეს და მივხვდი, მუსიკალური მონაცე მების ბავშვები იყვნენ, სადილზე და ვახშამზე დასხდომისას მეუღლესთან ვიწყებდი საუბარს - გიორგი, მოდი, წავიდეთ თბილისში; ბავშვებს მუსიკა ლური განათლება უნდა მივცეთ, თო რემ დანაშაული იქნება-მეთქი. მათში ზუსტად იმ ინსტრუმენტალისტს ვხ ედავდი, რომელსაც მომავალში დაეუ ფლნენ, ეს ჩელისტი იქნება, ის ჰობო ისტი, ეს მევიოლინე-მეთქი... წალკაში თავს რითი ვირთობდით - საღამოების მოწყობა დავიწყეთ. ჩემი მეგობრები სულ ჩამოდიოდნენ. ზაფხული ისე არ დამთავრდებოდა, ერთი დიდი კონც ერტი რომ არ ჩაგვეტარებინა. ჯერ სახლიდან დავიწყეთ. თოჯინების თეატრი, ბალეტი, ცეკვა, სიმღერა ყველაფერი გვქონდა... კონცერტში ვრთავდით სტუმრებსაც. ვახალისე ბდით სამეზობლოს. მერე მასშტაბე ბი გაიზარდა და გადავედით ეზოში. ბოლოს კი დარბაზებში გადავინა ცვლეთ. პირველი საქველმოქმედო კონცერტი ფანტასტიკური გამო ვიდა. ბავშვები კამერულ ნომრებს ასრულებდნენ, გვქონდა ცეკვები, სახუმარო ნომრები. ვახო კობახიძე - წალკაში უძლიერესი ვოკალისტია. საქართველოში რატომ არ ჩანს, არ ვიცი. საოცრად მღერის. მან დაას რულა საღამო სიმღერით - „შენ გი მღერი, ჩემო თბილის ქალაქო“. საპა ტრიარქოს არხს არ ჰქონდა ანტენა. მრევლში ფული იკრიბებოდა და ამას დავუკავშირეთ ჩვენი საქველმოქმ ედო კონცერტიც. ფული შემოვიდა. გადაირია ხალხი, ფილარმონიაში არ მიგვიღია ასეთი სიამოვნებაო. კი დევ სხვა საქველმოქმედო კონცერ ტები გავაკეთეთ. მერე უკვე თბილ ისშიც გავაგრძელეთ... სულ შვიდი საქველმოქმედო კონცერტი გვაქვს გაკეთებული. სხვის კონცერტებშიც მიგვიღია მონაწილეობა. გიორგის დიდ პატივს სცემდნენ, ედუარდ შევარდნაძე მადლობების წერილებს უძღვნიდა. გიორგის თხ ოვნით 17 ბავშვისთვის გაგვახსნევ ინა ლევან მამალაძემ (გუბერნატ ორი იყო) ქართული სკოლა. არ შეიძ ლებოდა, მაგრამ ლევანმა გიორგის განცხადება დააკმაყოფილა. დღეს 600-ზე მეტი ქართველი ბავშვია ამ სკოლაში. იმ სკოლის და გახსნა ქა რთველების წალკაში დაძვრა ერთი იყო“. კვალიაშვილები „2002 წელს ჩამოვედით თბილის ში. ბავშვები მეექვსე გერმანულ სკ ოლაში შევიყვანეთ. იქ ვალერი ქუ ტიძეს ჰქონდა მუსიკალური წრე და მაშინ ბავშვებმა იმხელა რეპერტუა
„რთული პერიოდი იყო და მუსიკამ და ბავშვებთან ურთიერთობამ გადამატანინა“ რი შექმნეს, მისი მადლობელი ვარ. რუსუდანი გვიან მივიყვანეთ ვიოლ ინოზე, დაგვიანებული იყო. თან მა გარი ხელი აქვს. ვიოლინოს რბილი მტევანი უნდა. პედაგოგმა დიდი ენ ერგია ჩადო მასში. პაატა ჭანტურიშ ვილი ამზადებს რუსუდანსა და გიგოს, ლილი ხუჯაძესთან ია დადის, ჩელოზე ნუკრი ბაგრატიონ-დავითაშვილი ამზა დებს მირიანს, გოგი ბერიძე სალომეს პედაგოგია. გაგვიმართლა პედაგოგე ბში“, - ამბობს ნინო. მირიან კვალიაშვილი: „მე შვ იდი წელია ჩელოზე ვუკრავ, ათი წლის ასაკ იდან. კონცერტის წინ ერთად ვიკრიბებ ით და ვრეპეტიციობთ“. სალომე კვალიაშვილი: „მე ჰო ბო იზე ვუკრავ. 8 წლის ვიყავი, როდესაც დედამ მითხრა, შენ ჰობოიზე უნდა დაუკრაო. ბლოგფლეიტამ ფილტვები გამიძლიერა. სამ წელში გადავედი ჰო
ბოიზე. მიჩვევა გამიჭირდა. კაცური სა კრავია, მაგრამ ბევრმა გოგომ დაიწყო დაკვრა. ყველაზე ლამაზი ბგერა აქვს. მიხარია, რომ ჯანსუღ კახიძის სახე ლობის სახლემწიფო ორკესტრში სტაჟ ორად ამიყვანეს. რაც შეეხება ერთად შეკრებას, იშვიათად გვიწევს ხოლმე. ყველას ჩვენ-ჩვენი საქმე გვაქვს. განს აკუთრებულ შემთხვევებში ერთად და კვრა გვიწევს. ჩემი და - რუსუდანი ჩვ ენი ერთად შემკრებია“. რუსუდან კვალიაშვილი: „მეთორმ ეტე წელია ვიოლინოზე და ალტზე ვუ კრავ. ფატალური სიყვარული არ მაქვს, ვიოლინოს არ ვკოცნი. ბავშვობაში სულ ვამბობდი, ლიანა ისაკაძეს უნდა ვაჯო ბო-მეთქი. მარტო ჟინი არ არის საკმ არისი, სხვანაირი ხელებია საჭირო. მე სოლო მევიოლინეს ხელები არ მაქვს, უფრო საორკესტროსი. სცენის შიში მაქვს. კონკურსებში არ ვმონაწილეობ.
მუსიკალური პროგრამით გერმანიში ვიყავი. წელიწად-ნახევრის შემდეგ კო ნსერვატორიაში ვაპირებ ჩაბარებას“. ვიწროდ ნინო ბერიანიძე: „საბინაო პირობები გვაქვს ცუდი. გარედან ისეთი კარგი სა ხლია, შოკში ვარდებიან. პაპას აშენებულ ია, ისტორიული სახლია. მაგრამ ძალიან ვიწროდ ვართ. ჩვენ პირველ სართულზე ვართ, ზემოთ მაზლის ოჯახი ცხოვრობს. ბავშვებს ერთ ოთახში სძინავთ, ერთ ოთ ახში მეცადინეობენ, კიდევ ერთი პატარა ოთახიც გვაქვს, 8 კვადრატული ფართის. სამაგიეროდ ეზო გვაქვს არაჩვეულებრი ვი. ჩემი ხელით გავაშენე ბაღი. მებაღე ობა ჩემი მეორე პროფესიაა. წალკაშიც კარგი ბაღი მქონდა. გამგებლის ცოლობა არაფერზე მეტყობოდა, თოხით, ბარით, ცელით, ფოცხით დავდიოდი. საოცრად მამშვიდებს ეს საქმე.
„მათში ზუსტად იმ ინსტრუმენტალისტს ვხედავდი, რომელსაც მომავალში დაეუფლნენ, ეს ჩელისტი იქნება, ის ჰობოისტი, ეს მევიოლინე-მეთქი“
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება
ყოფით პრობლემებს ბევრი ენ ერგია მიაქვს. მრავალშვილიანებს რუსეთშიც დიდი მხარდაჭერა აქვთ. ჩვენთან ახლა შეიქმნა მრავალშვილ იანთა მხარდაჭერის ფონდი. ეს დიდი პრობლემაა. დახმარება კი არა, მამაპაპის სახლის მიწას გვართმევდნენ. მამუკა ახვლედიანმა თავის თავზე აიღო და მოგვიხსნა ეს პრობლემა“. - დილა როგორია თქვენთან? - სრული საგიჟეთი. ყველა სხვადა სხვა მიმართულებით გადი-გამოდის. „რაღაც უნდა გავაკეთო“ „მინდა კულტურის სამინისტროს დახმარებით პროექტი გავაკეთო. ასეთი შემადგენლობის ანსამბლი საქართველოში არ არის. და-ძმა დედასთან ერთად უკრავს და ასრუ ლებს თან ხალხურს, თან კლასიკას, ჯაზს, საკუთარ სიმღერებს, ნომრ ად კარატეს ელემენტები გვაქვს ჩართული. მარტო საქართველოს მასშტაბით კი არა, სადაც გინდა წა იღე ეს პროგრამა, დიდი ფურორი მოჰყვება. ყველა ინსტრუმენტს უა დვილესად ითვისებენ. გიგომ პაპას ნაქონი აკორდეონი ჩამოიღო და ისე კარგ რაღაცებს უკრავს, თან ისე, რომ არავის უსწავლებია. ნიჭით ითვისებს. ხალხურ ინსტრუმენტებ ზე დაკვრას, არ ვაზვიადებ და ერთ კვირაში ისწავლიან. პროფესიულად შეეძლებათ დაუკრან. პედაგოგებმა რამდენ ხანს უნდა მოგამზადონ უა ნგაროდ? იმიტომ მინდა პროექტ ის გაკეთება, რომ ამ ბავშვებს ჰქ ონდეთ იმის შესაძლებლობა, რომ მინიმუმ სამი პედაგოგი ჰყავდეთ. ინსტრუმენტები ძვირი ღირს, ვერ ვიძენთ. ვიოლინო და ჩელო ათან ელის ფონდმა გვაჩუქა, ჰობოი გე რმანელმა მეგობარმა. ფლეიტა და უპატარავდა გიგოს და გვჭირდება. იაკოსაც ნათხოვარი ინსტრუმენტი აქვს. ხემი და სიმები ძვირი ღირს. ასი დოლარია სიმების შეკვრა. ფლ ეიტას ყიდის თიკოს მეგობარი მე სამედ ფასში, 700 დოლარად, მაგრ ამ არ გვაქვს და ვერ ვყიდულობთ. სამწუხაროდ, არც 70 დოლარი გვ აქვს... ძნელია ყოფა. რაღაც უნდა გავაკეთო. ეს ჩემი პატივმოყვარე ობის დაკმაყოფილება არ არის. ამ ბენდის პროგრამა რომ გაკეთდეს, ჩვენ ქვეყანას ვასახელებთ. საზღ ვარგარეთ არის ოჯახური მუზი ცირების ტრადიცია, მაგალითად, გერმანიაში. ოთხკაციანი, ხუთკაც იანი ბენდები. მაგრამ და-ძმების ამ ხელა კამერული ორკესტრი - ბევრ მა თქვა, რომ ჯერ არ გაუგიათ. ფა ნტასტიკური პროგრამის გაკეთება შეიძლება“. ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
31
N30 (228), ორშაბათი 29 ივლისი 2013 წ.
ყოველკვირეული გაზეთი
ფასი 2 ლარი
www.ptpress.ge
yvelgan,
sadac
samSoblo
gveZaxis...
32
გმირი ორშაბათი, 12 აგვისტო, 2013
© ყველა უფლება დაცულია, რედაქციის ნებართვის გარეშე მასალების გამოქვეყნება იკრძალება