jaargang 1 juni 2003 De Primo nummer 1
1
Een nieuw begin U heeft het eerste nummer van De Primo in handen, het informatieblad van PRIMO nh. Een primeur dus. PRIMO nh, de afkorting van Provinciaal Instituut voor Maatschappelijke Ontwikkeling Noord-Holland, is op 1 januari 2003 ontstaan door de fusie van IMCO en NPI*.
H
et thema van dit eerste nummer is,
drijvende kracht achter een aantal nieuwe
hoe kan het anders, een nieuw begin.
projecten in een multifunctioneel centrum
Wij laten in dit nummer verschillende facetten
aan het woord.
aan bod komen van het brede werkveld van
IN DIT NUMMER: DIGITALE BURGERPARTICIPATIE
.......
2
..........................
4
PRIMO nh, waarbij ieder artikel een nieuw
Duidelijk is dat het nieuwe niet zonder het
SOCIALE ASPECTEN VAN
element in zich draagt. Zoals een nieuwe
bestaande kan. Digitale burgerparticipatie kan
RUIMTELIJK BELEID
manier van burgers betrekken bij gemeentelijk
niet zonder traditionele vormen van participatie,
INTERVIEW MET NIEUWE LEDEN
beleid: digitale burgerparticipatie. Maar ook
nieuwe statenleden hebben de ervaring van
PROVINCIALE STATEN
een nieuwe manier van onderzoek doen:
een gepokt en gemazeld statenlid nodig en
een fietstocht door het noorden van de pro-
een nieuwe coördinator bouwt voort op
vincie waarbij ‘ongehoorde zaken’ aan het licht
bestaande voorzieningen. Dat geldt ook ◗
komen. En een combinatie van oud en nieuw. We spraken met drie nieuw gekozen staten-
*Instituut voor de ondersteuning van Maatschappe-
leden: één lid dat al wat langer meeloopt en
lijke en Culturele ontwikkelingen in Noord-Holland
twee nieuwelingen. Tevens laten we de
en Noord-Hollands Participatie Instituut
PUBLICATIES
.......................
6
.....................................
8
MET HART EN ZIEL
...........................
LOPENDE PROJECTEN AGENDA
9
....................
10
..........................................
12
W W W. P R I M O - N H . N L
voor PRIMO nh. Een nieuwe naam, een nieuwe
pelijke organisaties en natuurlijk de provincie
Zal er minder geld beschikbaar zijn voor sociale
Een aantal Noord-Hollandse gemeenten heeft in 2002 met succes een
indien ze thuis over internet beschikken, met de
organisatie en nieuwe plannen, stoelend op
Noord-Holland als grootste opdrachtgever.
projecten, terwijl de maatschappelijke proble-
beroep gedaan op een landelijke stimuleringsregeling om burgers via
gemeente mee willen denken over beleidsonder-
de deskundigheid en kwaliteit van het ‘oude’
Overheidsbeleid moet maatschappelijke ont-
men groeien, zeker voor groepen kwetsbare
internet te betrekken bij de totstandkoming van gemeentelijk beleid.
werpen. Als er animo is, kan men aangeven welke
IMCO en NPI. De proeve van ons projecten-
wikkelingen volgen en daarbij de samenleving
burgers? De uitdaging voor PRIMO nh is te laten
Om gemeenten bij de inzet van dit nieuwe communicatie-
aanbod laat zien dat wij onze expertise inzetten
goed in het oog houden. PRIMO nh heeft haar
zien dat investeren in de sociale omgeving
middel van dienst te zijn, vroeg PRIMO nh subsidie
voor uiteenlopende activiteiten en een scala van
wortels in die samenleving en geeft daarmee
maatschappelijk rendement oplevert! ●
aan bij de Europese Unie (het programma Trans-
onderwerpen. De Kern van ons werk is de inzet
voeding aan oplossingen voor maatschappelijke
parante regio) en bij de afdeling Zorg, welzijn
voor verbetering van de sociale omgeving van
problemen, ook in sectoren waarin de sociale
en cultuur van de provincie. PRIMO nh voert nu
medium voor interactieve beleidsvorming.
mensen. Leidraad is en blijft dat we de positie
component nog niet vanzelfsprekend is.
samen met een aantal gemeenten en bureau
Daarna volgen in iedere gemeente interactieve
en het welzijn van burgers dienen. Wij doen
Een verslechterende economie plaatst organi-
Joan Bulder,
Daadkracht, Advies en Managementdiensten
bijeenkomsten en internetdiscussies over
dat in opdracht van gemeenten, maatschap-
saties als PRIMO nh voor belangrijke keuzes.
directeur
experimenten uit met interactieve beleidsvor-
verschillende beleidsonderwerpen. De experi-
onderwerpen men belangrijk vindt. PRIMO nh verwerkt de uitkomsten van het onderzoek en plaatst ook die op internet. Gemeenten hopen zo inzicht te krijgen in het gebruik en daarmee het belang van het
ming via internet. Deelnemende gemeenten zijn
menten worden in 2004 geëvalueerd. PRIMO nh
Andijk, Bergen, Enkhuizen, Medemblik, Noorder-
stelt de evaluatie op schrift voor bestuurders,
www.primo-nh.nl
Koggenland en Wervershoof. Wilt u het experiment
Een nieuwe organisatie, een nieuwe website. De fusie tussen IMCO en NPI geeft ons de mogelijkheid u een geheel
van nabij volgen, surf dan naar de websites van de deel-
vernieuwde website te presenteren. Naast informatie over de nieuwe organisatie vindt u op de site informatie over
nemende gemeenten: www.(naamvandegemeente).nl
Voor meer informatie over de mogelijkheden van internet bij inter-
de zeventig PRIMO-projecten, nieuwe publicaties en de agenda van het Cursus- en Congresbureau. Ook kunt u zien
Het experiment behelst om te beginnen een gebruikersonder-
actieve beleidsvorming kunt u contact opnemen met projectleider
wie onze medewerkers zijn op de beide locaties van PRIMO nh: Haarlem en Purmerend.
zoek op de gemeentelijke websites. Burgers wordt gevraagd of ze,
Ruud Hogendoorn: rhogendoorn@primo-nh.nl.
FOTO : GEMEENTE MEDEMBLIJK
Burger en overheid communiceren via internet
FOTO : MARCO BAKKER
FOTO : GEMEENTE ENKHUIZEN
ambtenaren en belangstellenden.
“De uitdaging is om met internet nieuwe groepen aan de gemeente te binden.” Concrete thema’s voorleggen, aansluiten bij bestaand beleid en reageren op de inbreng
alle 17.000 bewoners van Enkhuizen zullen
van burgers. Dat zijn volgens gemeenten die experimenteren met digitale burgerpartici-
direct meedoen. Als er 100 of 200 mensen
patie de belangrijkste voorwaarden om mensen te verleiden op deze wijze mee te doen
reageren ben ik blij. Internet moet inburgeren,
met lokale beleidsvorming. Internet zal inburgeren, zo is de overheersende mening, en een
zowel op het stadhuis als bij de bevolking.
plek krijgen náást andere communicatiemiddelen. Verschillende West-Friese gemeenten
Dit experiment is een eerste stap, er zal een
zijn inmiddels gestart met interactieve beleidsvorming via internet. Wat verwachten zij
tweede en een derde nodig zijn voor het een
ervan en wat zijn hun ervaringen tot nu toe?
gewoon communicatiemiddel is. Ik vind het
STEVE N
DE
VREEZE
W E N DY K A M M I N G A
JOOP POSMA
experiment geslaagd wanneer we er veel van
H
oog torent het imposante stadhuis
de Vreeze de nieuwe site ten doop. Er is een
leren en er een vervolg op komt.
van Enkhuizen uit boven zijn omgeving.
interactief element op aangebracht: elke week
Digitale burgerparticipatie is een aanvulling op
Medemblik online
B & W zien internet voorlopig als aanvullend
De wethouder houdt enige scepsis. Hij is van
De burgemeester ontvangt ons in het al even
wordt op het net een opinie gelanceerd waarop
middelen als enquêtes en klankbordgroepen.
Net als Enkhuizen begint de gemeente
op de andere communicatiemiddelen die we
mening dat interactieve beleidsvorming soms
ontzagwekkende interieur van het in 1688
mensen - anoniem - kunnen reageren. De week
De uitdaging is dat het nieuwe groepen aan
Medemblik de digitale interactieve beleidsvor-
gebruiken: de krant en de tv. Als burgers
te veel van burgers vergt: “In het Nederlands
gereedgekomen gemeentehuis.
daarna staat het resultaat van de peiling op de
de gemeente bindt.”
ming met een concreet thema: “We knappen
Schilderingen, wandkleden, marmeren vloeren.
site én in het huis-aan-huisblad. De gemeente
Je waant je in de tijd van schepenen, aal-
plaatst binnenkort een enquête op de website
moezen en wezenzorg. Hoe kan de kloof
in het kader van het experiment Digitale burger-
tussen bestuurders en het gewone volk hier
participatie. Het stadsbestuur heeft haar keuze
ooit worden gedicht? Het blijkt mee te vallen,
laten vallen op de beleidsonderwerpen jonge-
plaats, vorm en inrichting daarvan. Die kunnen
ook onder een historische stad als deze lopen
renhuisvesting en veilig uitgaan. PRIMO nh
we ze geven,” zegt wethouder Joop Posma
kabels. Enkhuizen is digitaal bereikbaar.
en bureau Daadkracht staan de gemeente bij
van Gemeentebelangen. “Internet is een
De gemeente was er zelfs vroeg bij en heeft
in het uitvoeren van het experiment.
al sinds 1997 een eigen website. Deze is
oude wijken op waarbij onder andere kinderspeelplekken moeten worden ingericht.
“Er gaat niets boven een live debat.”
Op inspraakavonden brengen mensen naar voren dat zij invloed willen hebben op de
openbaar bestuur zit enorm veel tijd tussen
De website moet up to date en aantrekkelijk zijn, je hebt maar 5 seconden de tijd om de aandacht van mensen te trekken.
idee en uitvoering. Het is moeilijk de burger al die tijd gemotiveerd te houden en steeds overal bij te betrekken. Over de sanering van het gasfabrieksterrein bijvoorbeeld heeft de gemeente twaalf jaar gedaan. Mensen kwamen in het begin twee keer per maand bij elkaar, waarna jarenlang niets meer gebeurde. Dat is
Het gemeentebestuur van Enkhuizen zal de
modern, aansprekend middel, waarmee we
resultaten van raadpleging van de bevolking
nieuwe groepen hopen te bereiken, zoals
inspreken via e-mail, moeten we zorgen dat
toch dodelijk voor burgerparticipatie? Als de beleidsvorming te lang duurt wordt de houding
onlangs geheel vernieuwd. Tijdens de nieuw-
Inburgeren
via internet serieus nemen. Hoe precies weet
jongeren vanaf een jaar of 12. We richten in
hun inbreng wordt doorgespeeld naar beleid-
van burgers negatief. Dan deugt niks meer.”
jaarsreceptie, waar burgers in grote getale
De burgemeester heeft zijn verwachtingen
men nog niet. De gemeente zal dit spoedig
Medemblik een Jongerenadviesraad op, digitale
smakers. Als burgerparticipatie niet verder komt
Ook de gemakzucht die uit het sturen van
aanwezig waren, hield burgemeester Steven
niet tè hoog gespannen. De Vreeze: “Niet
duidelijk maken.
participatie zal daar zeker een rol gaan spelen.
dan het modem, kunnen we beter ophouden.”
een e-mailtje kan spreken, baart hem zorgen.
2 | DE PRIMO
D I G I TA L E B U R G E R PA R T I C I PAT I E
3 | DE PRIMO
D I G I TA L E B U R G E R PA R T I C I PAT I E
W W W. P R I M O - N H . N L
Posma: “Mensen moeten niet de indruk krijgen
Het ongehoorde noorden
van ‘u vraagt en wij draaien’. Als burgers invloed willen uitoefenen moeten zij bereid zijn zelf verantwoordelijkheid te aanvaarden. Het moet ook niet blijven bij digitaal contact alleen. Als mensen hun huis niet meer uit willen komen voor een inspraak- of informatieavond,
“We zijn de jongeren domweg vergeten”
In opdracht van de provincie Noord-Holland
tien jaar werd vastgelegd waar huizen,
in voor bijvoorbeeld aanpasbaar bouwen,
deed Luc Overman van PRIMO nh onder-
bedrijven, natuurgebieden en wegen
de brede school of plattelandsvernieuwing.
zoek naar het sociale wel en wee in
mochten komen. Dat wordt anders nu
Maar die inspanningen zijn niet altijd zicht-
Noord-Holland Noord. Hij werd daarin
de provincie tot het inzicht is gekomen
baar. Bovendien worden zorg en de sociale
bijgestaan door onderzoeker Astrid Huygen
dat de ruimtelijke inrichting ook sociale
en culturele sector zelden in verband
van het (landelijke) Verwey-Jonker Instituut.
aspecten heeft. En omgekeerd, dat de
gebracht met de ruimtelijke ordening,
Aanleiding is de voorbereiding van een
sociale infrastructuur medebepalend is
een van de belangrijkste provinciale taken.
nieuw streekplan - tegenwoordig ontwikke-
(of zou moeten zijn) voor de ordening
Vandaar dus de verkenning van de sociale
zaaltje blijft de beste manier. Er gaat niks boven
lingsbeeld geheten - voor het noorden van
van de ruimte. Niet dat de provincie in
infrastructuur van ‘het ongehoorde noorden’
een live debat.”
de provincie. Een streekplan was tot voor
gebreke blijft als het gaat om investeren
voor het streekplan Noord-Holland Noord
kort een louter ruimtelijk plan waarin voor
in sociale zaken. Integendeel. Zij zet zich
2005 - 2015.
zijn we ver heen. Hoor- en wederhoor in een
5 seconden Wendy Kamminga was één van de stuwende krachten achter digitale burgerparticipatie.
Wat was er zoal te horen en te zien? Als voornaamste punt signaleert
verlening. De informele infrastructuur bestaat uit sociale netwerken
Zij was als communicatiemedewerker tot
Overman de scheefgroei op de woningmarkt. Steeds meer jongeren willen
en familiebanden. Zoals ook blijkt uit de wens van jongeren om in
voor kort projectleider voor het experiment
blijven wonen in de plaats waar zij geboren zijn. Of zij wensen er terug
hun geboortestreek te blijven wonen, gaat het in de regio om
Interactieve beleidsvorming via internet voor
te keren wanneer ze elders een opleiding hebben gevolgd. Zij krijgen nul
levende dorpsgemeenschappen. Het verenigingsleven bloeit,
drie West-Friese gemeenten.*
op rekest, want voor starters op de woningmarkt zijn weinig mogelijkheden.
burenhulp spreekt vaak vanzelf. In hechte gemeenschappen is er
“We hebben het experiment samen met
Vrijkomende huurwoningen zijn vaak te duur, betaalbare koopwoningen
altijd wel een vrijwilliger die de zieke buurman naar de dokter brengt
PRIMO nh en Daadkracht ontwikkeld. Kleine
worden nauwelijks gebouwd. Hoe dichter men bij de kust komt, hoe
en zo compensatie biedt voor de ontbrekende bus.
gemeenten staan centraal, de grote komen op
duurder de huizen.
dit vlak toch wel aan hun trekken. In workshops
Ook voor ouderen met een bescheiden beurs is niet genoeg betaalbare
Dwarsverband
hebben we ambtenaren met het nieuwe
woonruimte. Voor de hele doelgroep ouderen en hulpbehoevenden
De auteurs van Het ongehoorde noorden houden hun opdrachtgever
communicatiemiddel vertrouwd gemaakt.”
geldt dat de woningmarkt onvoldoende is ingesteld op de veranderde
voor dat de behoeften van een dorpsgemeenschap niet altijd passen
‘Haar’ gemeenten hebben al ervaring met
woonzorgpatronen. Het langer zelfstandig blijven wonen van ouderen
binnen bestaande regiogrenzen. Schaalvergroting door samenvoeging
interactief werken. “Wervershoof werkt met
wordt zo bemoeilijkt.
van gemeenten kan gunstig zijn voor een voorziening als een theater
burgers samen rond een woningbouwproject
of zwembad. Voor de buurtwinkel en het postagentschap om de hoek Pensioenmigranten
kan het evenwel de nekslag betekenen. Terwijl deze voorzieningen
gingen naar de rand van het dorp. In Noorder-
De groeiende groep van vermogende senioren komt veel meer aan haar
voor het welbevinden en de sociale samenhang van groot belang zijn.
Koggenland gebeurde dat rond de aanleg van
trekken. Van binnen de regio, maar ook van buiten: het aanbod van luxe
De indeling in bestuurlijke regio’s, in politieregio’s en in regio’s voor
een speeltuin. Andijk betrok bewoners bij de
appartementen trekt zelfs ‘pensioenmigranten’. De scheefgroei op de
jeugd- en ouderenzorg moet daarom niet maatgevend zijn voor de
herinrichting van het centrum.”
woningmarkt versterkt de trends van vergrijzing en ontgroening.
sociale inrichting van een gebied. De aanbeveling luidt dan ook dat
Het experiment met internet staat in de start-
Overman: “De vergrijzing en problemen op de woningmarkt houden elkaar
de provincie er goed aan doet het probleem te signaleren en aan te
blokken dus over resultaten valt nog niets te
in een vervelende klem. Ouderen met geld kunnen de dure appartemen-
pakken op de schaal waarop het zich voordoet.
zeggen. Maar Kamminga verwacht vooral voor-
ten en locaties aan de rand van het dorp kopen, jongeren vissen achter
delen: “De meerwaarde van de interactieve
het net. Zo houdt de vergrijzing zichzelf in stand. De ongelijke verdeling
Sinds het boek Hoe God verdween uit Jorwerd van Geert Mak weten
van woongenot vind ik ongehoord, het is niet eerlijk. De laatste jaren is alle
we van de verschraling van voorzieningen op het platteland. Zijn de
aandacht uitgegaan naar ouderen. We zijn domweg vergeten dat er ook
problemen in het noorden van Noord-Holland werkelijk niet gehoord?
nog jongeren opgroeien in de dorpen. Zij zijn eerder slachtoffer van de
Overman: “De sociale noden van dorpsbewoners komen wel naar
FOTO : ELJEE BERGWERFF
in het centrum en verplaatsing van sportvereni-
website is dat het een laagdrempelig middel is. Mensen kunnen er 24 uur per dag terecht, ook ’s avonds en in het weekend. Maar het spreekuur van burgemeester en wethouders
toegenomen welvaart dan dat zij ervan profiteren. De beeldvorming in
voren in bijvoorbeeld leefbaarheidsonderzoeken. Het punt is echter
blijft gewoon in stand. Internet is aanvullend.
Sociale onderwerpen zijn in de provincie vaak ondergeschoven kinderen. De grote
Nederland was lange tijd dat het met iedereen goed gaat en er geen grote
dat ze niet doordringen tot de plannenmakers in de ‘harde sector’.
Uit de Jeugdmonitor West-Friesland blijkt dat
bedragen gaan dikwijls naar economische zaken en ruimtelijke ordening. Maar ‘zachte’
sociale verschillen meer zijn. In ons onderzoek zie je dat dat niet zo is.”
Het dwarsverband met de ruimtelijke ordening wordt niet of te weinig
jongeren digitaal contact met de gemeente
en ‘harde’ sectoren staan niet los van elkaar, zij gaan hand in hand. Het in kaart
willen. Eén van de gemeenten gaat nu via de
brengen van de sociale infrastructuur moet onderdeel zijn van ruimtelijke ordening.
Sociale infrastructuur
hoorde noorden willen we echter ook laten zien dat de sociale onge-
website met jongeren communiceren over
Voor Noord-Holland Noord is dat laatste nu gebeurd. PRIMO nh verkende het sociaal
Door de vergrijzing wordt ook het draagvlak voor voorzieningen op het
lijkheid op het platteland ongehoord is. Ik doel daarbij vooral op de
jongerenbeleid. Dat is winst.”
landschap tussen Petten en Sint Pancras. De meest nijpende problemen zijn de hoge
platteland steeds kleiner en verschraalt het aanbod. Het verdwijnen van
woningmarkt. De provincie kan daar als gebiedsautoriteit wat aan doen.”
De gemeente moet wel zorgen dat de
prijzen voor koopwoningen en het gebrek aan huurwoningen in de dorpen.
de dorpswinkel, de bus, de huisarts, de bibliotheek, de bank en het
website up to date is, zegt ze: “Je hebt maar
Onderzoeker Luc Overman: “De mooie plekjes aan de kust zijn te duur voor jongeren.”
postagentschap treft kwetsbare en minder vermogende groepen het
*Het onderzoeksrapport Het ongehoorde noorden is een gezamenlijke
hardst, stellen de onderzoekers. Sociaal-economische scheidslijnen
publicatie van PRIMO nh en het Verwey-Jonker Instituut.
et onderzoek, dat onlangs verscheen onder de titel Het ongehoorde noorden, is uitge-
worden scherper en trekken diepe sporen tussen mensen met lagere
Het is te bestellen bij het informatiepunt van PRIMO nh,
voerd door Luc Overman van PRIMO nh en Astrid Huygen van het Verwey-Jonker Instituut.
en hogere inkomens.
e-mail: informatiepunt@primo-nh.nl. Telefoon: 0299 418 700.
De onderzoekers namen het gebied tussen Petten en Sint Pancras als proefgebied, omdat de
Overman en Huygen maken onderscheid tussen de formele en de
De prijs is e 7 (inclusief verzendkosten)
situatie daar representatief is voor het hele noorden van de provincie. Zij stapten op de fiets
informele sociale infrastructuur. De formele heeft betrekking op het geheel
Een samenvatting van het rapport is te vinden op de website van
en maakten tijdens hun rondtocht een sociale scan van het gebied.
van voorzieningen en accommodaties voor onderwijs, sport en dienst-
PRIMO nh: www.primo-nh.nl ●
één keer de kans de aandacht van mensen te trekken. Daar staat ongeveer 5 seconden voor. Als de website niet actueel is of als mensen niets terughoren, ben je ze kwijt.” ●
* Noorder-Koggenland, Wevershoof en Andijk
4 | DE PRIMO
H
S O C I A L E A S P E C T E N VA N R U I M T E L I J K B E L E I D
gelegd. De ‘zachte sector’ heeft geen succesvolle lobby. Met Het onge-
4 | DE PRIMO P 5 S ORCOI JAELCET EAN S PIENC T2E0 N 0VA 3N
RU I MTELI J K BELEI D
W W W. P R I M O - N H . N L
FOTO : HANS JANSEN
De collegeonderhandelingen lopen op het moment van schrijven nog. Voor benoeming in commissies is het te vroeg, maar als het aan hen ligt nemen de drie nieuwgekozen leden van provinciale staten de portefeuille sociaal beleid. PRIMO sprak met hen. Eén herkozen statenlid, Ellen van Gaalen (VVD), dat de mores al kent en uit rijke ervaring put. En twee nieuwelingen, Meino Schraal (CDA) en Piet Keijzer (SP), die vol vuur hun plannen ontvouwen.
Driegesprek nieuwgekozen statenleden
“Je staat nergens zo lang in de file als bij de zorg en bij sociale voorzieningen.”
M
P I ET K E I JZ E R, M E I N O SC H R A AL, E LLE N
VA N
GAALEN
eino Schraal is persoonlijk medewerker
Ik spreek uit ervaring. Van huis uit ben ik ver-
Wat zouden de nieuwe leden in provin-
Wat doe je als zich een nijpend sociaal
voor is, dan zet je maar een systeem op
woordvoerders op andere beleidsterreinen af
van een Tweede Kamerlid van het CDA
pleegkundige. Ik zit in de Raad van Toezicht
ciale staten wíllen bereiken?
probleem aandient dat buiten het
waarin ervaren mensen nieuwelingen wegwijs
te stemmen. Maar je voert niet het woord over
provinciale sociaal beleidskader valt?
maken. Daarmee bevorder je ook nog eens
onderwerpen op andermans beleidsterrein.”
in Den Haag. Piet Keijzer (SP) is stadsdeel-
van een gehandicapteninstelling en in het
Piet Keijzer: “Het voornaamste punt van de
secretaris in Amsterdam Oud-West. Ellen van
bestuur van een thuiszorg holding. Welzijn
SP is de bereikbaarheid van voorzieningen. Je
Ellen van Gaalen: “Als er signalen zijn
Gaalen (VVD) zit sinds 1995 in de staten, met
en zorg vormen denk ik een ‘zachte’ sector
moet er kunnen komen. Allereerst in financiële
dat iets problematisch is kun je een advies
dingen aanreiken. Daarna hebben ze zelf
Hoe krijg je sociaal beleid hoger op de
een onderbreking van 1996 tot begin 1998
omdat ze een groot beroep doen op het
zin, ze moeten betaalbaar zijn. Maar ook de
vragen. We hebben dat aan de hand gehad
verantwoordelijkheid. Piet heeft wel een punt
politieke agenda?
toen zij naast haar wethouderschap in Schagen
inlevingsvermogen van beleidsmakers.”
rijen voor het loket moeten verdwijnen. Een
met de dagverzorging van ouderen en
als hij zegt dat we als statenleden alert moeten
geruime tijd ook als loco-burgemeester func-
Meino Schraal begint bescheiden: “Ik ben
vriend van mij is gehandicapt en afhankelijk
chronisch zieken. Zorgverzekeraars wilden
zijn op sociaal isolement. Vallen bepaalde
mensen, door hun problemen in kaart te
tioneerde. We vragen de nieuwgekozen staten-
28 jaar, ik heb niet zo veel ervaring. Wat ik
van de WVG (red. Wet Voorzieningen
die niet betalen. Verzorgingshuizen wilden
groepen niet buiten de boot? Dan kijk je
brengen en daar in de staten melding van
leden naar de ‘bagage’ waarmee ze in de
meebreng is het feit dat ik jong ben.
Gehandicapten). Hij is meer geld kwijt om naar
wel ruimte geven maar niet voor niets.
wat je kunt doen: een mantelzorgsteunpunt
te maken. Een grote verzameling klein leed
staten komen.
Jongeren hebben tegenwoordig een andere
de buurgemeente te gaan dan naar een
De VVD-fractie vond het een bovenlokaal
opzetten of het vrijwilligersbeleid aanpassen.”
kan soms een prima aanleiding zijn voor
Piet Keijzer: “Ik ben projectleider wijkbeheer in
jeugd. Zij groeien bijvoorbeeld op met drugs-
verder weg gelegen plaats! De regels zullen
probleem, dat de provincie als aanjager kon
Zaanstad geweest. Daar ontdekte ik dat sociaal
gebruik op grote schaal. Ik heb contacten met
niet zo bedoeld zijn, dus ga je proberen het
helpen oplossen. Dat gebeurde. Een ander
Brengen jullie sociale punten ook in bij
beleid niet alleen een ‘zachte’ aangelegenheid
homo-organisaties, ben thuis in emancipatie-
beleid te wijzigen. Maar ik vind het ook de taak
punt. De Brijderstichting begeleidde verslaafde
onderwerpen als ruimtelijke ordening
is. Een wandelroute van het bejaardenhuis
beleid en ken de problemen van minderheden.
van de provincie om innovatie te stimuleren.
moeders en hun kinderen, maar niemand
of verkeer?
naar het winkelcentrum, met rustbanken
Zo vind ik de situatie voor homoseksuele
Bijvoorbeeld door het belonen van initiatieven
betaalde dat. De staten signaleerden dat
Schraal: “Ik breng sociale punten rond
horens in de samenleving hebben, zij moet
onderweg, is een simpel voorbeeld van een
leerkrachten en leerlingen in het onderwijs
van burgers en andere organisaties.
iemand ‘probleemeigenaar’ moest worden.
verkeer in bij de fractie. Er ligt nu een voorstel
ontwikkelingen signaleren en trends onder-
‘harde’ voorziening met een sociaal effect.
bedreigend.”
De provincie kan dat bijvoorbeeld samen
Nu heeft de AWBZ het op zich genomen.”
in verband met een buslijn in Schagen.
kennen. PRIMO nh zou net als een mode-
met woningcorporaties doen.”
Piet Keijzer: “Ik vind ook dat de provincie een
Als de oplossing mij niet zou bevallen, spreek
ontwerper een paar seizoenen vooruit moeten
digitaal trapveld, waar honderden mensen
ik de CDA-woordvoerder voor verkeer erop
kijken en een trendwatcher zijn op sociaal vlak.
gebruik van maken, in stand moet helpen
aan. Als er gepraat wordt over woningbouw
Soms zie je patronen ontstaan, maar je kent
Een probleem met sociaal beleid is wel dat resultaten niet altijd zichtbaar zijn. Asfalt en
Wat heeft de statencommissie Zorg,
bruggen kun je zien, maar sociale vooruitgang?
welzijn en cultuur kunnen bereiken?
Hoe stel je dat vast? Je moet armoede ook
groot nieuw beleid.” Wat verwacht u van PRIMO nh? Ellen van Gaalen: “PRIMO nh moet voel-
houden. Of cursussen voor ouderen die
of bedrijventerreinen, moeten ook sociale en
de reikwijdte niet. PRIMO nh kan daar inzicht
de afgelopen periode een sprong vooruit
mensen zelf de verantwoordelijkheid te geven.
tevens een ontmoetingsplek vormen.
culturele aspecten in ogenschouw worden
in bieden.”
lijke participatie, gezondheid, veiligheidsgevoel
gemaakt: het oude welzijnsbeleid is omge-
Als statenlid ben je een intermediair tussen
Het zijn kwetsbare voorzieningen omdat ze
genomen.”
Piet Keijzer: “PRIMO nh zou voor organisaties,
en schooluitval.”
bouwd tot sociaal beleid. Daarin zit ook het
organisaties en het bestuur. Je legt je oor te
op vrijwilligers draaien.”
Ellen van Gaalen: “Sociaal beleid moet je niet
regio’s en provincies ook verzamel- en door-
Ellen van Gaalen: “Er is geen infrastructuur zo
oude emancipatiebeleid.
luisteren bij organisaties als de samenwerkende
Ellen van Gaalen: “Daar ben ik het niet mee
alleen sectoraal bekijken, je moet ook naar
geefluik moeten zijn van actuele kennis.
‘hard’ als de sociale en zorgstructuur. Je staat
Het bestrijkt veel sectoren: huisvesting, sport,
ouderenbonden. Zij hebben een schat aan
eens. Een verzorgingshuis heeft een profes-
dwarsverbanden kijken. ‘Aanpalende’ beleids-
Ik zie PRIMO nh verder een aanjagende rol
nergens zo lang in de file als bij de zorg en
emancipatie. PRIMO nh moet voor ons de
kennis en ervaring. Veel 55-plussers zijn daar
sional in dienst die het trapveld kan beheren.
terreinen moeten vaak de voorwaarden
spelen bij de conceptie en realisatie van
sociale voorzieningen. Het gaat beter met de
vertaalslag van welzijn naar sociaal beleid
lid van. Zij moeten bij het beleid rond zorg,
Wij subsidiëren alleen de kadervorming van
scheppen om maximaal sociaal rendement
innovatieve projecten.” ●
wachttijden en wachtlijsten, maar toch.
handen en voeten geven.”
wonen en welzijn worden betrokken.
vrijwilligers. Als ergens veel belangstelling
te bereiken. Je probeert je inbreng met
I N T E R V I E W M E T N I E U W E L E D E N P R O V I N C I A L E S TAT E N
Meino Schraal: “Het CDA kiest ervoor
Piet Keijzer: “Door ontmoetingen met
meten. Evenals eenzaamheid, maatschappe-
6 | DE PRIMO
Ellen van Gaalen: “De commissie heeft
Intermediair
groepsprocessen. Overheden moeten mensen
7 | DE PRIMO
I N T E R V I E W M E T N I E U W E L E D E N P R O V I N C I A L E S TAT E N
W W W. P R I M O - N H . N L
Publicaties
Eerste kwartaal 2003
Met hart en ziel
TenPlus
Susanna van Citters uit Heemstede: “Ik hou van innovatie.”
Het TenPlus spel wordt gebruikt als methodiek om jongeren te betrekken bij de inrichting van de openbare ruimte. Auteurs: Berny Veldkamp /
Onderstaand vindt u de meest recente
Frank Hustinx (Kern 8)
publicaties van PRIMO. U kunt deze
Kwetsbaar of Succesvol FOTO : MARCO BAKKER
In dit onderzoek gaat het om de vraag in hoeverre oudere bewoners
bestellen bij het Informatiepunt.
in de dorpen van de Kop van Noord-Holland hun woonsituatie ervaren als 'passend' bij hun leefwijze. Auteurs: Frans Thissen, Joos Drooglever
“Aan vrijwilligerswerk hangt een stoffig
Fortuijn (UvA) i.s.m. Peter Meijer
kaartje. Ik wil het vrijwilligerswerk onder
Tweede helft 2002
jongeren stimuleren. Ik wil ze laten zien Quickscan Wijkaanpak 2002
dat het leuk kan zijn, maar ze hebben het
Quickscan Gemeentelijk Beleid Dorpshuizen
Vervolg op Quickscan 2000 om de ontwikkelingen in het wijkgericht samen-
zo druk. Vrijwilligerswerk moet je daarom
Een inventarisatie naar het gemeentelijk beleid ten aanzien van de
werken in gemeenten in kaart te kunnen brengen. Auteur: Nico de Boer
niet neerzetten als onbetaalde baan. Je moet tonen dat ze er zelf ook wat
Noord-Hollandse dorpshuizen. Auteur: Jeroen Boon Het ongehoorde noorden
aan kunnen hebben.” Aan het woord is
Interculturele communicatie in de hulpverlening
Een verkenning naar de sociale infrastructuur in het noorden van
Susanna van Citters - levendige blik,
Deze brochure biedt een antwoord op vragen als: Hoe krijg ik beter
Noord-Holland. Auteurs: Luc Overman / Astrid Huijgen (Verweij-Jonker
energieke uitstraling. Zij is als agoog
contact met mijn cliënt? Hoe overbrug ik het verschil in taalvaardigheid
Instituut)
en projectcoördinator verbonden aan multifunctioneel centrum De Luifel in
tussen mij en de cliënt? Hoe kan ik mezelf blijven en tegelijkertijd respect hebben voor de waarden van mijn cliënt? Auteurs: Leila Jaffar
Bibliotheken Wervershoof, Andijk, Medemblik en
Heemstede “voor mensen van 0 tot 100”.
en Margreet Laan
Noorder-Koggenland
Vanuit haar functie zet zij op verzoek
Onderzoek naar de mogelijkheid tot samenwerking tussen de
van de gemeente ook een Steunpunt
Bibliotheekorganisaties. Auteur: Jos Kok
Vrijwilligerswerk op. Regelmatig klopt
Kaders in ontwikkeling
zij aan bij PRIMO nh voor advies en
Deelneemsters en trainsters vertellen hoe kadertrainingen allochtone vrouwen verder brachten in hun persoonlijke en maatschappelijke
Brede School ontwikkeling in Noord-Holland
ontwikkeling. Auteur: Annemiek Onstenk
Verslag van gesprekken over de Brede Schoolontwikkeling op lokaal
deskundigheidsbevordering.
SUSANNA
VA N
CITTERS
niveau. Auteurs: Hans van Koutrik / Gerard Kempen Wijkgericht Samenwerken in Alkmaar 3
D
De Luifel is één van de onderkomens
woordig ook het bedrijfsleven bij vrijwilligers-
Zij hielp er een jeugdjournaal opzetten. Van het
van Casca, een lokale stichting voor
In deze derde publicatie in de reeks ‘wijkgericht samenwerken in Alkmaar’
Bouwstenen voor een vraaggeoriënteerd interactief en
werk kunt betrekken. Sommige bedrijven
een kwam het ander. “Kinderen zaten in de
wordt de planontwikkeling beschreven van de herstructurering in drie
integraal sportbeleid
cultuur, welzijn en kinderopvang. De grote
stellen hun werknemers in staat om vrijwilligers-
knel. Er was niet eens overal een stoep om te
Alkmaarse wijken. Auteurs: Hélène Kraan en Tim Boyenk
Onderzoek naar mogelijke instrumenten en procedures om tot een
theaterzaal kan worden opgedeeld in ver-
werk te doen. Via het Steunpunt kun je bij-
spelen. Sommige kinderen gingen niet naar
zogenoemd vraaggeoriënteerd interactief en integraal sportbeleid te
schillende kleinere ruimten en biedt plaats aan
voorbeeld een professionele penningmeester
school. Ik organiseerde een uitwisselings-
komen in de gemeente Uitgeest. Auteur: Hans van Koutrik i.s.m.
tal van activiteiten. Voor mensen die betaalbaar
koppelen aan een vrijwilligersorganisatie.”
programma voor Nederlandse en Italiaanse
Sportservice Noord-Holland
willen eten en drinken is er een restaurant
Susanna is tevens de kinderwerker van Casca
jongeren van 17-18 jaar over het opzetten en
met bar. Het multifunctionele centrum lijkt
en organiseert uit dien hoofde het aanbod
runnen van een sociaal-cultureel jongeren-
Susanna als een jas te passen. Zij is ‘multi’
dat uiteenloopt van dans en drama tot natuur-
centrum. Later zette ik een multicultureel
van zichzelf en vervult drie functies tegelijk.
en knutselclubs. Daarnaast coördineert zij het
kinderkookcafé op. Buitenlandse koks leerden
Ook aan plannen voor volgende klussen is
Buurtnetwerk Jeugdhulpverlening voor 0-12-
de kinderkoks eetgewoonten uit hun geboorte-
geen gebrek. “Ik hou van nieuwe dingen,
jarigen. “Er zijn kinderen genoeg die hulp
land. De kinderen brachten de informatie
van innovatie.”
nodig hebben. Uitgangspunt is dat de hulp
vervolgens over op hun jonge gasten in het
Eén van haar taken is het opzetten van een
dichtbij moet zijn, kortdurend en het liefst
café: kinderen van andere scholen uit de stad.
Steunpunt Vrijwilligerswerk. “De middelen zijn
preventief, om erger te voorkomen. Het is
Heftige ruzies tussen scholieren werden hier-
beperkt, die wil ik vooral besteden aan het
belangrijk ervoor te zorgen dat instanties niet
door vaak gesust. Het kostte meestal veel tijd
ondersteunen van vrijwilligersorganisaties.
langs elkaar heen werken. Ik vind het leuk links
en moeite voordat ik de subsidies ervoor bij
Het bij elkaar brengen van vraag en aanbod
te leggen tussen verschillende hulpverleners.”
elkaar had, maar het lukte! In Nederland kun
n Samenwerke Wijkgericht in Alkmaar III s en plan proce ng in een op Herstructureri
TenPlus
enk n en Tim Boy Hélène Kraa
jongeren r tieners en ethodiek voo Een inspraakm
TWEEDE HELFT
8 | DE PRIMO
2002 ▲
P U B L I C AT I E S
2003
▲
E E R S T E K WA R TA A L
tinx p en Frank Hus Berny Veldkam
vormt niet de hoofdmoot.”
je dingen sneller voor elkaar krijgen. Ik deed
Ze volgt de cursus Train de trainer bij PRIMO nh
Filiaal
het werk als vrijwilliger. Mijn brood verdiende
en bespreekt daar hoe ze haar werk het beste
En dan is er nog een ‘filiaal’ over de grens.
ik bij een PR-bureau, maar dat werk sprak me
kan aanpakken. “Vrijwilligers worden vaak te
Voor haar studie communicatiewetenschap,
niet aan. Ik ga nog regelmatig terug naar Napels.
zwaar belast. Je moet niet te hoge eisen aan
richting Kind & Media, kwam Susanna zes
Mijn droom is daar ooit een permanent multi-
hen stellen. Ik vind het leuk dat je tegen-
jaar geleden in Napels in Zuid-Italië terecht.
cultureel kinderkookcafé op te zetten!” ●
9 | DE PRIMO
M ET HART E N Z I E L
W W W. P R I M O - N H . N L
Het werkterrein van PRIMO is breed. Een betere sociale omgeving voor mensen staat
Multiculturele vraagstukken
daarin telkens centraal. De breedte van het werkveld blijkt uit de ruim 70 projecten Stap Twee in Noord-Holland
die de veertig adviseurs in Noord-Holland uitvoeren. Wij geven u hiervan een idee door 12 projecten beknopt te omschrijven. Informatie over álle projecten vindt u op onze website: www.primo-nh.nl. Ook kunt u ons Informatiepunt bellen, 0299 418 700.
Lopende Primo Projecten Stedelijke en plattelandsvernieuwing Steunpunt Landbouw & Zorg Noord-Holland
1
Maatschappelijke en politieke participatie
5
9
Jeugdbeleid De Brede school
Stap Twee houdt zich bezig met interculturalisatie van 20 tot 30
PRIMO biedt op maat ondersteuning aan gemeenten die een
vrijwilligersorganisaties, zodat ze toegankelijker worden voor
Brede school willen opzetten. In een Brede school kunnen
allochtone burgers. Het project is meerjarig en duurt tot en
meerdere doelstellingen nagestreefd worden: onderwijsachter-
met 2005. In 2002 is in twee gemeenten gestart. Jaarlijks
standen verkleinen, buurtcohesie vergroten, zorgelementen
komen er twee gemeenten bij, zodat uiteindelijk in zes
binnen de school verzorgen en aaneengesloten dagbesteding
Noord-Hollandse gemeenten wordt gewerkt aan interculturali-
ter ontslasting van werkende ouders. Het belang van het kind
satie. Het gaat om een landelijk project. PRIMO nh neemt de
staat telkens voorop.
uitvoering in Noord-Holland voor haar rekening.
Het project richt zich op samenwerking tussen partners op
Contactpersoon: Kees Plugboer kplugboer@primo-nh.nl
lokaal niveau, zoals de gemeente, scholen en welzijnsvoorzieningen. Maar ook de politie, zorginstellingen of andere
3
6
AVA-Netwerken nieuwe stijl
partners kunnen betrokkenen zijn.
Om allochtone vrouwen een reële kans op de arbeids-
Contactpersoon: Luc Overman loverman@primo-nh.nl en
markt te bieden, werken instellingen samen om vraag en
Frank Hustinx fhustinx@primo-nh.nl
aanbod van zowel scholing als werk beter op elkaar af te stemmen. Zij treffen elkaar in AVA-netwerken in verschillende regio’s. AVA staat voor Allochtone Vrouwen op de Arbeids-
10
Speelruimtebeleid PRIMO nh biedt gemeenten handvatten voor de
Vitalisering van de gemeentepolitiek door de burger:
markt. Deelnemers zijn gemeenten (sociale dienst, dienst
formulering van plannen voor speelruimten en de onder-
Het steunpunt is een project waarin PRIMO nh en de Westelijke
dualisme in de praktijk
welzijn etc.), Centra voor Werk en Inkomen, ROC’s,
steuning van initiatiefgroepen. Samenwerkingspartners zijn
Land- en Tuinbouw Organisatie (WLTO) samenwerken.
Wat betekent dualisme voor de burger in de praktijk en hoe
welzijnsinstellingen, (internationale) vrouwencentra en
gemeenten, initiatiefgroepen, opbouwwerkers, kinder- en
Het project duurt vier jaar (startjaar 2001) en draagt bij aan
kunnen beide partijen, burgers en gemeentelijke overheid,
Vluchtelingenwerk.
tienerwerkers, scholen en kinderopvangorganisaties.
de totstandkoming van nieuwe en professionalisering van
het gebruiken om tot een goed gemeentelijk beleid te komen.
Contactpersoon: Juani Herrera jherrera@primo-nh.nl
Het project levert meer aandacht op voor speelruimte en
bestaande zorg-en-landbouw combinaties in Noord-Holland.
Gemeentepolitiek moet weer interessant en levendig
de concrete invulling daarvan.
Met het project draagt PRIMO nh bij aan de toename van het
worden. Niet alleen voor de bestuurders en raadsleden,
Contactpersoon: Berny Veldkamp bveldkamp@primo-nh.nl
aantal zorgplaatsen op boerderijen, de verdere ontwikkeling
maar vooral voor de burgers van een gemeente.
van de kwaliteit en een gezonde financieringsstructuur van
Dualisme moet de kloof tussen de burger en de politiek
zorg in de landbouw. Centraal in het project staat het in de
verkleinen en de gemeente politiek nieuw leven in blazen.
praktijk brengen van de inzichten, werkwijzen en methoden
Ondergeschoven kind blijft tot nu toe een deskundige
die door pioniers van zorgboerderijen zijn ontwikkeld. Ook
aanpak om de (organisaties van) burgers op het spoor van
de monitoring en documentatie van ervaringen en resultaten
de vernieuwde gemeenteraad te zetten.
Kenniscentrum WonenPlus
wordt door het steunpunt uitgevoerd.
Het Primo project richt zich niet op het interne proces bij
Het kenniscentrum WonenPlus verzamelt en verspreidt kennis
met vrijwilligers
Zie ook: www.wlto/landbouwenzorg.nl
de gemeente, maar op de externe component: de relatie
over en ervaringen met het zelfstandig wonen van ouderen,
Door trainingen en individuele coaching stelt PRIMO nh
Contactpersoon: Peter Hardewijn phardewijn@primo-nh.nl
burger-gemeente.
gehandicapten en chronisch zieken in Noord-Holland.
besturen en vrijwilligersorganisaties in staat adequaat in te
Contactpersoon: Ellen Boerma eboerma@primo-nh.nl
Het project is gericht op gemeenten, de provincie, instellingen,
spelen op maatschappelijke veranderingen. Het project is
2
Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) en gemeenten 2003
In het project ISV en gemeenten 2003 worden succes- en
4
Ouderenbeleid
7
Vrijwilligersbeleid Deskundigheidsbevordering organisaties
11
cliëntenorganisaties, ouderenbonden en commerciële
er voor medewerkers van vrijwilligersorganisaties.
Provinciale Infrastructuur Sociale Zekerheid
dienstverleners. Meer informatie kunt u vinden op de website
Contactpersoon: Ton Veenings tveenings@primo-nh.nl
Het project richt zich op het versterken van de sociale
van het project www.wonenplus-nh.nl
faalfactoren van ISV-beleid uit het verleden in kaart gebracht
infrastructuur van cliëntenraden, steunpunten, spreekuren en
en verspreid. De aandacht is gericht op de sociale pijler in de
organisaties van uitkeringsgerechtigden. Hiertoe wordt een
driehoek fysiekruimtelijke, economische en sociale infra-
helpdesk opgezet, een registratiesysteem ontwikkeld en
structuur. Voor een beperkt aantal gemeenten wordt het
inventariserend onderzoek gedaan.
beleidsproces beschreven. Deze procesbeschrijvingen worden
Verder draagt het project bij aan het bevordering van maat-
toegankelijk gemaakt voor alle gemeenten in Noord-Holland.
schappelijke participatie van uitkeringsgerechtigden en mensen
Contactpersonen: Luc Overman loverman@primo-nh.nl en
met een minimuminkomen.
Peter Hardewijn phardewijn@primo-nh.nl
Contactpersoon: Hannie Loermans hloermans@primo-nh.nl
Contactpersoon: Minja Holzhaus mholzhaus@primo-nh.nl
8
12
Centra, Bedrijf en Samenleving (CBS) Het project wil in een aantal Noord-Hollandse
Regiovisie Ouderen
gemeenten een structurele samenwerking tussen bedrijven,
In dit project zijn de werkzaamheden gericht op:
de gemeente en maatschappelijke organisaties ontwikkelen.
• ondersteuning van kleine gemeentes bij het formuleren van hun lokale/regio visie op ouderenbeleid; • ondersteuning van kleine instellingen en organisaties bij hun inbreng en uitvoering van de regiovisie ouderenbeleid; • het integreren van welzijn en zorg, met name om de onder-
Deze samenwerking krijgt vorm in een Centrum Bedrijf en Samenleving. Het project is gericht op verbetering van de lokale of regionale leefbaarheid. Een CBS koppelt vraag en aanbod van bedrijven en organisaties en geeft advies. Contactpersoon: Kees Plugboer kplugboer@primo-nh.nl
linge afstemming tussen de regiovisies en ISV-programma’s. Contactpersoon: Peter Meijer pmeijer@primo-nh.nl
10 | D E P R I M O
LOP EN DE P RO J ECTE N
11 | D E P R I M O
LOP EN DE P RO J ECTE N
W W W. P R I M O - N H . N L
Najaarsagenda Cursus- en Congresbureau Jaarlijks organiseert het Cursus- en Congresbureau van PRIMO met veel succes ruim 70 cursussen, congressen en expertmeetings voor meer dan twee duizend deelnemers. Op de site van PRIMO kunt u het actuele aanbod vinden. Meer informatie bij Manja Greutert, tel: 0299 - 418 700 of mgreutert@primo-nh.nl. De najaarsagenda ziet er tot nu toe als volgt uit: Werkbezoek en workshop Reggio Emilia in de peuterspeelzaal. September 2003, plaats en tijd worden nog bekend gemaakt. Bezoek aan een peuterspeelzaal die werkt volgens de pedagogiek van Reggio Emilia. Tijdens het werkbezoek kunt u zien hoe collega´s hun pedagogische visie hebben vertaald in werkwijze, gebouw en buitenruimte. Drie weken na het werkbezoek kunnen deelnemers tijdens de workshop zelf het werken volgens Reggio Emilia ‘ervaren’. Doelgroep: leid(st)ers, coördinatoren en besturen peuterspeelzalen.
INFORMATIEPUNT PRIMO NH Heeft u vragen of wilt u publicaties bestellen, dan kunt u terecht bij het Informatiepunt van PRIMO nh. Het Informatiepunt is telefonisch bereikbaar van maandag tot en met donderdag van 9.00 - 13.00 u via het centrale telefoonnummer van PRIMO nh: 0299 418 700 U kunt uw vragen ook stellen via internet. Dan stuurt u een e-mail naar informatiepunt@primo-nh.nl of via onze website: www.primo-nh.nl
Theoretische werkplaats Korczak. Oktober 2003, PRIMO nh, locatie Purmerend. Als vervolg op het werkbezoek ‘Korczak tussen de koeien’ aan kindercentrum De Boerderij in Weesp, wordt een theoretische werkplaats georganiseerd over de pedagogische denkbeelden van de pedagoog Korczak. Doelgroep: leid(st)ers kinderdagverblijven en buitenschoolse opvang.
Colofon
Provinciaal Overleg Gehandicapten. 18 september en 11 december 2003 van 12.30 - 17.00 u,
De Primo geeft informatie over het werk van PRIMO nh. Het verschijnt vier keer per jaar. Overheden en maatschappelijke organisaties in Noord-Holland krijgen de Primo gratis toegestuurd.
PRIMO nh, locatie Purmerend. Doelgroep: Platforms gehandicaptenbeleid, gehandicaptenberaden Coachinggroep ouderenadviseur. 11 september 2003 en 6 november 2003 van 10.00 - 12.00 u, PRIMO nh locatie Purmerend. Doelgroep: vaste groep van 12 mensen. Agenda 22: ‘Hoe bereik je de duale gemeente….’ 25 september 2003 van 9.00 - 17.00 u, PRIMO nh, locatie Purmerend. Een informatiebijeenkomst over Agenda 22, het werkdocument
Uitgever PRIMO nh
van de VN over gelijke kansen voor mensen met een handicap. Eén van de thema’s is hoe je Agenda 22 kunt gebruiken bij de totstandkoming van lokaal, integraal gehandicaptenbeleid. Doelgroep: Platforms gehandicaptenbeleid. Toegankelijkheid openbare ontmoetingsruimten. 26 september 2003 van 10.00 - 17.00 u, Camping de Bongert, Dirkshorn. Een studiedag in het kader van het Europees jaar van mensen
Redactie Ellen Boerma, Ruud Hogendoorn Marianne Reij, Wil Spanjer Teksten en eindredactie Annemiek Onstenk, Amsterdam
met een handicap met een presentatie van een witboek om te laten zien dat er ook veel goeds gebeurt voor gehandicapten. Hen wordt getoond hoe deel te nemen aan reguliere activiteiten en openbare ruimtes. Niet gehandicapten kunnen zelf even ondervinden hoe het is om met een handicap te leven. Doelgroep: medewerkers van openbare voorzieningen in Noord-Holland Noord. Train de trainer - 5 x B! 6 en 7 oktober 2003 in Hotel De Rijper Eilanden, De Rijp. 6 oktober van 10.00 - 22.00 u. 7 oktober van 09.30 - 17.00 u en 3 en 4 november 2003 in Hotel De Purmereend, Kwadijk. 3 november van 10.00 - 22.00 u, 4 november van 09.30 - 17.00 u. Een training van methoden om het werken met bijzondere groepen vrijwilligers tot een succes te maken. Doelgroep: lokale ondersteuners van vrijwilligersorganisaties. Brede Klankbordgroep Lokaal Sociaal Beleid. 1 oktober 2003 van 16.00 - 19.00 u PRIMO nh, locatie Purmerend. Informatie-uitwisseling over actuele thema’s en projecten op het gebied van lokaal sociaal beleid in gemeenten. Doelgroep: Gemeenten in Noord-Holland. A&O Congres Kinderopvang. 2 oktober 2003 van 09.00 - 17.00 u PRIMO nh, locatie Purmerend. Presentatie eindresultaten toeleidingstraject Kinderopvang. Doelgroep: werkgevers welzijn, P&O welzijnsorganisaties. 12 | D E P R I M O
NA JA ARSAG E N DA C U RS U S- E N CO N G R ES B U R EAU
Redactieadres PRIMO nh, locatie Haarlem Postbus 3381, 2001 DJ Haarlem tel: 023 531 91 30 Vormgeving Studio Stevens Purmerend (estevens@euronet.nl) Druk Spinhex en Industrie Oplage 2500 exemplaren ©Overname
of nadrukken van artikelen, of van delen daarvan, is uitsluitend toegestaan na overleg met en toestemming van de redactie en altijd met bronvermelding.