Kenniscentrum van de sociale praktijk
Jeugdinitiatieven Hoe laat je deze vorm van jeugdparticipatie groeien en bloeien in jouw gemeente?
Jeugdinitiatieven zijn activiteiten of projecten waarbij de betrokkenheid van jongeren zelf groot is. Zij komen met een idee en voeren dat zoveel mogelijk zelfstandig uit. Zo leren jongeren allerlei vaardigheden die later van pas komen. Ze leren bijvoorbeeld samen te werken en verantwoordelijkheid te nemen. Bovendien dragen ze tegelijkertijd hun steentje bij aan de buurt, wijk en maatschappij. Gemeenten en het jongerenwerk kunnen jongeren helpen bij het op-
RSTEUNING WELKE ONDE ? GEREN NODIG HEBBEN JON ER JE JEUGD HOE STIMULE VANUIT INITIATIEVEN ENWERK OF HET JONGER ? DE GEMEENTE
zetten van jeugdinitiatieven door te stimuleren dat ze zelf initiatieven willen en kunnen nemen.
J E U G D I N I T I A T I E V E N
Een jeugdinitiatief opzetten
praktische ondersteuning, het groepsproces of op individueel niveau? Op basis van deze inschatting kan je de mate van ondersteuning afstemmen.
Welke ondersteuning hebben jongeren nodig?
Praktisch Jongeren met een jeugdinitiatief hebben vooral praktische ondersteuning nodig. Hoe zet ik een initiatief op en hoe voer ik het uit? Met dit soort vragen willen ze bij iemand terecht kunnen. Iemand die weet hoe je een projectplan schrijft, sponsors vindt of een vereniging opzet.
“Maar ik leer ook veel van hen; zij zijn ervaringsdeskundigen en weten wat er leeft.” “Het maakt het groepje eigenlijk sterker als ze laten zien dat ze mij niet nodig hebben.” Ondersteuner
Bij de uitvoering van hun idee hebben jongeren vaak geld en een eigen plek nodig. Heb je als gemeente een speciaal budget om op verzoeken van jongeren in te kunnen gaan? Heb je een overzicht van locaties waar jongeren makkelijk terecht kunnen?
Contacten leggen ”Als we geen hulp van hem hadden gehad, dan zou het alleen een idee in ons hoofd zijn gebleven.” Jongere
Jongeren die digitale initiatieven nemen, zoals het lanceren van een jongerenplatform, willen ook advies over het beheer van de website en auteursrecht.
✱TIPS TIPS
Hoe stimuleer je jeugdinitiatieven?
Wat doe je wel? Een gemeente die jeugdinitiatieven wil stimuleren, geeft jongeren de ruimte aan de slag te gaan met thema’s waar ze enthousiast over zijn. Ook als deze niet overeenkomen met actuele beleidsonderwerpen. Het doel is dat jongeren actief meedenken en meedoen; participeren. En dat doen jongeren in eerste instantie als het gaat om onderwerpen waar ze zelf interesse in hebben. Jeugdinitiatieven gaan tenslotte over wat jongeren belangrijk vinden.
Denk mee Als ondersteuner kan je helpen een plan realistisch en uitvoerbaar te maken. Geef duidelijk aan wat eventuele kaders en grenzen zijn. Zeg niet alleen ‘dat kan niet’, maar leg jongeren uit waarom iets niet kan. Kijk als jongerenwerker of gemeente vervolgens wat wel kan en zet samen met de
Een ondersteuner van een jeugdinitiatief heeft een netwerk waar jongeren gebruik van kunnen maken. Een jongerenwerker kent bijvoorbeeld de wethouder, een drukkerij die misschien gratis flyers wil drukken of de voorzitter van de bewonerscommissie.
Groepsproces Een groep jongeren die een initiatief neemt, kan wel wat hulp gebruiken op het gebied van onderlinge samenwerking en communicatie. Een onder-
jongeren stappen om het plan uitvoerbaar te maken. Stimuleer ze ook om zelf een alternatief idee te bedenken. Help jongeren op een rijtje te zetten wat er precies gedaan moet worden en wat het aan inzet vraagt. Schat samen in hoeveel tijd het opzetten van een initiatief gaat kosten. Zorg dat ze zich dit realiseren. De meeste jongeren hebben weinig tijd!
Betrek jongeren Jongeren willen graag betrokken worden bij zaken die hùn jeugdinitiatief raken. Zorg dus dat zij op de hoogte blijven van besluiten, (on)mogelijkheden en gebeurtenissen. Doe je dat niet, dan voelen ze zich niet serieus genomen en verliezen ze hun motivatie. Soms moet de gemeente een beslissing nemen. Bijvoorbeeld als jongeren het initiatief hebben genomen voor een hangplek en er moet een locatie worden gezocht. Betrek jongeren dan bij de besluitvorming. Wees helder over de termijn waarop de gemeente uitsluitsel zal geven en over wat wel en niet kan. Probeer altijd een alternatief te bieden en doe geen valse beloftes.
steuner kan bijvoorbeeld zorgen dat jongeren elkaar goed leren kennen en dat ze taken en verantwoordelijkheden eerlijk verdelen.
Vaardigheden en kwaliteiten Een jeugdinitiatief opzetten, doe je niet één, twee, drie. Jongeren geven zelf aan dat je bijvoorbeeld projectmatig moet kunnen werken en doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen moet hebben. Een jongere heeft dus vaardigheden en kwaliteiten nodig. Als ondersteuner kan je hem of haar helpen die te ontwikkelen.
Bied continuïteit Als ondersteuner ben je een constante factor. Dat betekent dat jij kan zorgen dat de jongeren afspraken maken en nakomen. Zo houd je de vaart in het project. Probeer ook te stimuleren dat er nieuwe jongeren worden geworven. Er is dan voldoende menskracht om het initiatief draaiende te houden of op te starten. Uitgangspunt is dat een initiatief meestal een kop en een staart heeft; het hoeft geen structurele activiteit te worden.
Wees bereikbaar In de startfase is ondersteuning extra belangrijk. Dan worden de voorwaarden gecreëerd om er een succes van te maken.
Vaak draagt de gemeente de directe ondersteuning van jongeren die een initiatief hebben ingediend over aan een lokale organisatie die met jongeren werkt. Blijf in dat geval als gemeente betrokken bij het verloop van een jeugdinitiatief. Maak duidelijke afspraken over wederzijdse verwachtingen. Spreek met de betreffende organisatie ook voorwaarden af over de manier waarop jongeren worden ondersteund en betrokken. Een tussen- of eindevaluatie, samen met de jongeren, is aan te raden. Als gemeente draag je zo uit naar jongeren dat je open staat voor vragen en feedback over de ondersteuning die zij krijgen. Het ondersteunen van jeugdinitiatieven is de kunst van het balanceren verstaan. Je moet het evenwicht kunnen vinden tussen hulp bieden en vrij laten. Schat daarom eerst in wat nodig is aan ondersteuning. Wat is bij de jongeren aanwezig aan kwaliteiten, kennis en energie? Welke leeftijd hebben ze? En welke ervaring hebben de jongeren al? Ligt de ondersteuningsbehoefte vooral op het vlak van
Als ondersteuner is het van belang om voor een vertrouwde sfeer tussen jou en de jongeren te zorgen. Dat kan door een informele houding aan te nemen. Jongeren willen graag makkelijk en snel contact met je kunnen leggen.
✱ KU VAL
I LEN
Wat doe je niet? Overnemen Denk niet voor de jongeren, maar samen met hen. Laat het initiatief van de jongeren ook echt hùn initiatief blijven. Jongeren vinden het erg vervelend als hun idee wordt ‘overgenomen’. Dan is de kans groot dat ze tussentijds afhaken en zich niet kunnen vinden in het uiteindelijke resultaat. Zorg dus dat het hún project blijft en bemoei je niet teveel met de inhoud. Richt je op het proces en de randvoorwaarden om het initiatief tot een succes te maken.
Op resultaat focussen Focus je als ondersteuner niet teveel op het resultaat van een jeugdinitiatief. Daarmee doe
Wees toegankelijk en aanspreekbaar voor jongeren. Maak binnen de gemeente iemand vrij die vast aanspreekpunt voor de jongeren is.
Een ondersteuner is een coach. Iemand die de jongeren stimuleert en klankbord kan zijn. Een coach staat aan de zijlijn en niet op het veld.
Stimuleer en beloon Soms hebben jongeren een extra zetje nodig om met een idee aan de slag te gaan. Wijs jongeren op hun kwaliteiten en help ze vaardigheden, zoals zelfvertrouwen en overtuigingskracht, te ontwikkelen. Ook willen jongeren beloond worden voor hun inzet. Dat kan je op verschillende manieren doen, afhankelijk van de persoonlijke motivatie van een jongere om mee te doen aan het jeugdinitiatief. De één vindt het gewoon leuk, de ander ziet het als investering in de toekomst. Probeer daar op in te spelen. Voorbeelden zijn: jongeren een leuk uitje aanbieden, door de lokale pers in het zonnetje laten zetten of een certificaat uitreiken.
Mix en match Om een succesvol jeugdinitiatief op te zetten, zijn veel vaardigheden en kwaliteiten nodig. Die vind je niet in één persoon verenigd. Help jongeren een team op te bouwen van mensen met verschillende kwaliteiten. Samen staan ze sterk. Start daarom met een uitgebreide kennismaking zodat jongeren elkaars kwaliteiten leren kennen. Stel daarna gezamenlijk vast wat nog mist en ga gericht werven. Creëer een vruchtbaar klimaat voor jeugdinitiatieven en zorg zo dat er continuïteit ontstaat in jeugdparticipatie in de gemeente.
VALKU LEN Hoe stimuleer je jeugdinitiatieven?
je het initiatief tekort. Soms is het resultaat niet helemaal wat ervan verwacht werd, maar hebben de jongeren wel veel geleerd gedurende het proces. Dit leerproces is een aanzienlijk deel van het resultaat van een jeugdinitiatief en dat moet op waarde geschat worden. Realiseer je echter dat jongeren wel veel waarde hechten aan het eindresultaat.
Afspraken niet nakomen Weet wat je afspreekt. Al ben jij de constante factor, ook jouw tijd en mogelijkheden zijn soms beperkt. Spreek daarom geen dingen af die je niet kunt waarmaken. Ook jij moet je aan je afspraken houden, anders verlies je het vertrouwen van de jongeren.
Een jongere die een jeugdinitiatief opzet, is een actief burger. Een teleurstellende ervaring op jonge leeftijd, kan ook later nog een negatief effect hebben op zijn of haar betrokkenheid bij de samenleving en de politiek.
Meer informatie over jeugdinitiatieven? PRIMO nh en ACB Kenniscentrum hebben onderzoek gedaan naar jeugdinitiatieven in de provincie Noord-Holland en Amsterdam. Zij spraken met jongeren en ondersteuners. De folder Jeugdinitiatieven is daarop gebaseerd. Het uitgebreide eindverslag van dit onderzoek vind je op www.primo-nh.nl onder Publicaties Jeugd of www.acbkenniscentrum.nl.
J E U G D I N I T I A T I E V E N
COLOFON Overname of openbaarmaking van (gedeelten van) deze uitgave is uitsluitend toegestaan met bronvermelding. Purmerend, november 2008 Oplage: 500 exemplaren
Over PRIMO nh
Over ACB Kenniscentrum
PRIMO nh is een adviesorganisatie voor sociaal beleid. PRIMO nh vernieuwt, ondersteunt en versterkt de sociale infrastructuur in Noord-Holland. Dit doen we via advies, informatie, cursussen, trainingen en onderzoek. Onze belangrijkste opdrachtgevers zijn de provincie Noord-Holland, gemeenten en maatschappelijke organisaties. U kunt bij ons terecht voor advies over en ondersteuning bij jeugdparticipatie. Een greep uit ons aanbod: ondersteuning van jeugdinitiatieven; kennis over het begeleiden van en het communiceren met jongeren; trainingen op maat: hoe zet je jeugdparticipatie op?; het ontwikkelen van een visie op jeugdparticipatie; advies over het werven van jongeren; ondersteuning bij het organiseren van jongerendebatten en -conferenties; het maken van een plan van aanpak.
ACB Kenniscentrum is een stichting die de gelijkwaardige deelname van niet-westerse allochtonen aan het maatschappelijk verkeer bevordert. ACB ontwikkelt methodes om blokkades en achterstanden weg te werken en versterkt de kracht en capaciteiten van allochtonen en allochtone (vrijwilligers)organisaties. ACB Kenniscentrum werkt op het gebied van emancipatie, onderwijs en jeugd, deelname aan de arbeidsmarkt, maatschappelijke participatie, zorg en welzijn en het voorkomen van radicalisering en polarisatie. Vrijwilligersorganisaties, waaronder jongerenorganisaties, gemeenten en welzijnsinstellingen kunnen bij ACB Kenniscentrum terecht voor: advies bij het ontwikkelen van beleid, projecten en activiteiten; advies over het bereiken en betrekken van allochtone jongeren advies over en ondersteuning bij interculturalisatie van het aanbod ontwikkelen van jongerenparticipatieprojecten waarbij gebruik gemaakt wordt van nieuwe media (internet); advies over beleid en projecten gericht op het voorkomen van verschillende vormen van radicalisering en polarisatie; EigenWijs Participeren (EWP) trainingen of een training op maat; onderzoek.
·· · · ·· ·
· · · · · · ·
Redactie/contactpersonen: Jonneke Kruse, jkruse@primo-nh.nl Hammadi Eddehbia, h.eddehbia@acbkenniscentrum.nl Eindredactie: Daniëlle Schriek Vormgeving: Studio Stevens Foto’s: Wil Spanjer Bestellen: Deze folder is gratis op te vragen bij het Servicepunt van PRIMO nh via 0299 418 700 of servicepunt@primo-nh.nl. Ook kunt u de PDF downloaden van www.primo-nh.nl en www.acbkenniscentrum.nl. PRIMO nh Postbus 106, 1440 AC Purmerend Bezoekadres Emmakade 4 Purmerend Telefoon: 0299 418 700 Website: www.primo-nh.nl E-mail: servicepunt@primo-nh.nl ACB Kenniscentrum Kabelweg 37, 1014 BA Amsterdam tel. 020 627 94 60 e-mail: info@acbkenniscentrum.nl internet: www.acbkenniscentrum.nl