D O R P E N K R A N T N U M M E R 9 ✱ J A A R G A N G 4 ✱ J U N I 2 0 0 9 ✱ P R I M O N H , H E T K E N N I S C E N T R U M VA N D E S O C I A L E P R A K T I J K
Krimpen en groeien PAGINA:
2
Elke kern een consulent PAGINA:
Een dorpsagenda maakt het verschil
3
PAGINA:
Het is van de mensen zelf
Bestuursleden Ruud Timmer en Ankie de Klerk.
Dorpshuis De Bijenkorf in Oosterend had het afgelopen jaar twee redenen voor een feestje. Het dorpshuis op Texel vierde het
Subsidieregelingen provincie Noord-Holland
40-jarig jubileum. Bovendien kon een forse renovatie worden
De regeling MFA is in de plaats
afgesloten. Er werd voor bijna een half miljoen euro verspijkerd.
gekomen van de regelingen
Voorzitter Ankie de Klerk en penningmeester Ruud Timmer
Wijksteunpunten breed en
Water voor wonen
6
PAGINA:
naar van de accommodatie is werd er uit eigen geleding een vijfkoppige bouwcommissie ingesteld. Deze vrijwilligers hebben bergen werk verzet. Voor de financiering konden zij een beroep doen op de regeling Groot Onderhoud en verbouwen van de provincie Noord-Holland. De gemeente Texel vroeg geld aan voor het dorpsservicepunt bij de provinciale regeling Wijksteunpunten breed (inmiddels opgegaan in de regeling MFA, zie kader). Andere financiers waar met succes een beroep op is gedaan zijn o.a. de gemeente Texel, het Oranje Fonds, het VSB Fonds, de Rabobank en TESO, de eigen veerdienst van het eiland. De verbouwing is klaar en het gebouw is al weer een tijdje in gebruik. Het oogt fris en van deze tijd. Houten palen in de verder strakke gevel geven het gebouw een vriendelijker uiterlijk.
dorpswinkels. Meer weten:
heten me met taart welkom in de nieuwe vergaderzaal. ‘Ooste-
ga naar www.noord-holland.nl
Zeggenschap
renders zijn goed in vergaderen’, zegt Ruud, ‘maar dat heeft
en kijk bij subsidieloket onder
Waarom heeft ‘de dorpscommissie’ zijn nek zover uitgestoken? Als eigenaar van het gebouw draaien
ook de functie van ontmoeting’. Het vertrek van de huisarts
Zorg en welzijn. Daar vindt u ook de regeling Groot onder-
uit het dop was de aanleiding voor de renovatie. Men had de
houd en verbouwen dorps-
wens om een medische ruimte in het dorpshuis te maken. Er
huizen, die er dit jaar voor het
waren plannen om dit in een kerkje elders in het dorp te doen,
leek het bestuur geen goed idee.
adviseur van PRIMO nh.
Twee besturen De gedegen aanpak van de medische ruimte door met alle betrokken partijen te overleggen is het bestuur van de stichting Gemeenschapscentrum wel toevertrouwd. De negen bestuursleden zijn namelijk tevens bestuurslid van de dorpscommissie, een club waarvan je zo’n maatschappelijke opstelling mag verwachten. De bestuursleden hebben in beide besturen dezelfde functies. Er wordt eenmaal per maand vergaderd waarbij er maar één agenda is. Per onderwerp wisselen de bestuursleden zo nodig van pet. Het is nooit anders geweest en het functioneert prima. De dorpscommissie houdt zich bezig met de behoeften van het dorp, die zo
PAGINA:
ze immers op voor het beheer en het onderhoud, ook van het dorpsservicepunt. En als de huisarts het voor gezien houdt is het aan het bestuur om weer een nieuwe te vinden. Toch hebben ze nooit overwogen de regie uit handen te geven. Ruud verwoordt het zo: ‘Het dorps-
‘DORPSCOMMISSIE STEEKT NEK UIT’ huis is van de mensen zelf. Dankzij hen was de bouw veertig jaar geleden mogelijk. Driekwart van de huishoudens stuurt trouw de jaarlijkse acceptgiro met de vrijwillige bijdrage voor het dorpshuis ingevuld terug. Het is ook trots, we willen als dorp eigen zeggenschap hebben’. Na een rondleiding door het gebouw laat ik het woord ‘successtory’ vallen. ‘Ja’, zegt Ankie, ‘dat is het misschien wel. Maar het gaat niet vanzelf. Veel vrijwilligers hebben heel veel werk verzet’. Jaap de Knegt
kunnen zich bij een aanvraag laten ondersteunen door een
Daarom de koe bij de horens gevat en alle betrokken disciplines aan tafel uitgenodigd: het verzorgingshuis, de woningstichting, de welzijnsstichting en de gemeente. Na diverse vergaderingen rolde daar een plan uit waar alle partijen zich in kon vinden. Zo kwam er een medische ruimte bij het dorpshuis waar de huisarts nu eenmaal per week spreekuur houdt en waar ook de fysiotherapeut en de pedicure gebruik van maken. Daarvoor was een uitbreiding aan de voorkant van het gebouw nodig waarin ook de wachtkamer, een nieuwe hal en de vergaderzaal/ontmoetingsruimte zijn ondergebracht. Met elkaar is dat het dorpsservicepunt.
7
laatst is. Dorpshuisbesturen
maar het vooruitzicht van een concurrerende accommodatie
Medische ruimte
Stage doen in het dorp
nodig een plaats in het dorpshuis kunnen krijgen. En de stichting Gemeenschapshuis wordt ervoor behoed om zich naar binnen te keren en alleen maar met het beheer bezig te zijn. In de volksmond zijn de twee besturen samen ‘de dorpscommissie’.
De nieuwe gevel van De Bijenkorf.
Dee B D Bijenkorf ijenkorf Oosterend telt 1050 inwoners;
avonden, bejaardensoos, koersbal,
samen met het buitengebied zijn
ouderengymnastiek, stichting
het er 1400. Naast de in het arti-
welzijn ouderen, condoleances/
kel genoemde ruimtes bevat het
uitvaarten, bruiloften en partijen,
dorpshuis een grote feestzaal met
schoolsport van drie scholen en
podium, een sporthal, een peuter-
veel losse huurders. De Bijenkorf
speelzaal en een jeugdkelder.
is verpacht, het bestuur vindt het
Groot onderhoud
De gebruikers zijn: gymvereni-
prettig geen werkgever te hoeven
Ook groot onderhoud van het al bestaande gedeelte van De Bijenkorf stond op het verlanglijstje. Aan de keuken, de voorraadkamer, het dak, de toiletten en de fundering moest het nodige gedaan worden. Omdat het dorpshuisbestuur eige-
ging, volleybalvereniging, percus-
zijn. Het dorpshuis ontleent zijn
siegroep met majo- en minirettes,
naam aan het Bijenkorfweggetje
bridgeclub, twee biljartverenigin-
waaraan het is gelegen, maar de
gen, damclub, toneelvereniging,
naam staat ook voor een plaats
linedancing, dansles, dans-
‘waar iedereen komt’.
‘DE KOE BIJ DE HORENS’
8
2
D O R P E N K R A N T
Tussen 2020 en 2030 zal in Nederland de bevolkingsgroei vrijwel tot stilstand komen. Demografen verwachten dat het aantal inwoners in die periode hier en daar nog heel langzaam toeneemt, terwijl er ook regio’s zijn waar de bevolkingsomvang daalt. In sommige regio’s zoals Groningen, Friesland en Zuid-Limburg krimpt de bevolking nu al.
Krimpen en groeien Er is een discussie op gang gekomen hoe Nederland op de komende krimp zal moeten reageren. Is het een zegen, een vloek? Kan het afgewend worden? Over dat laatste zijn de meeste deskundigen het met elkaar eens. Krimp is onafwendbaar. Het sterftecijfer gaat onherroepelijk omhoog als de babyboomers de zeventig zijn gepasseerd. Dat is rond 2020 het geval. Daarnaast vertoont de gemiddelde vruchtbaarheid van vrouwen al tientallen jaren een dalende tendens. Het aantal kinderen dat wordt geboren kan de sterfte niet opvangen. Ook de te verwachten immigratie kan de krimp niet tegenhouden. Maar wat ook opvalt in de prognoses is dat er grote regionale verschillen zijn. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft een studie verricht naar de ruimtelijke gevolgen van krimp. De onderzoekers wijzen erop dat niet volstaan kan worden met landelijk beleid. Er is maatwerk op regionaal niveau vereist.
Geen paniek Over de effecten van het verschijnsel krimp wordt momenteel druk geconfereerd. Hoe liggen precies de oorzaak-gevolg relaties? Trekken mensen bijvoorbeeld weg uit een regio omdat er geen banen
zijn of is er zoiets als ‘jobs follow people’? Beleidsmakers stellen zich de vraag welke ontwikkelingen beïnvloedbaar zijn. De eerste landelijke studies over krimp maken duidelijk dat er geen reden is voor paniek. In de ons omringende landen gaat de bevolking veel harder krimpen dan bij ons. Bovendien is de bevolkingsomvang als zodanig niet het probleem. Het gaat meer om de verhouding tussen bevolkingsgroepen, zoals die tussen beroeps-
van het leeglopende platteland. De Landelijke Vereniging van Kleine Kernen heeft er in een reactie op gewezen dat dit een te ongenuanceerd beeld is. Er zijn ook veel dorpen die groeien vanwege hun aantrekkelijke woonomgeving. De leefbaarheid op het platteland is niet direct afhankelijk van het aantal inwoners. Mensen in dorpen waarderen hun leefomgeving positiever dan die in steden, zo blijkt uit recente studies van het Sociaal Cultureel Planbureau.
twee gezichten
“GEEN REDEN TOT PANIEK”
bevolking en niet-werkenden. Ook de verhouding tussen ouderen en jongeren is van belang, omdat nu al moet worden ingeschat welke voorzieningen straks nodig zijn.
platteland Als het om krimp gaat heeft Noord-Holland nog niet de aandacht van het regeringsbeleid. Regio’s als Zuid-Limburg en Oost-Groningen, waar de cijfers boekdelen spreken, fungeren als proeflocaties om beleid uit te testen. Minister van der Laan is in mei in Heerlen op bezoek geweest en had het daar over het spookbeeld
De Randstad geldt als een regio waar voorlopig nog groei aan de orde is. Toch is er wel reden om beleid te gaan maken. NoordHolland kent namelijk twee gezichten. Sommige gebieden groeien voorlopig nog stevig door. Dat geldt bijvoorbeeld voor Amsterdam, waar voorturend jonge mensen naar toe trekken en waar veel allochtone gezinnen wonen met meer dan twee kinderen. Het is ook van toepassing op de Haarlemmermeer, waar nog veel nieuwbouw op stapel staat. Andere regio’s kunnen in de gevarenzone raken. Dat is met name het geval in het Gooi en Zuid- Kennemerland, waar de bevolking het komende decennium ongeveer 10% gaat dalen. Deze regio’s zijn nu al sterk vergrijsd.
PROGNOSE BEVOLKINGSONTWIKKELING 2005-2025 Groei Minder dan 5% krimp: Alkmaar, Amstelveen, Enkhuizen, Heiloo, Den Helder, Hilversum, Hoorn, Huizen, Koggenland, Landsmeer, Oostzaan, Velsen, Wieringermeer, Zandvoort. Meer dan 5% krimp: Blaricum, Bloemendaal, Bussum, Diemen, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Laren, Medemblik (stad), Muiden, Naarden, Weesp, Wognum. BRON: RPB/CBS
Voor het Gooi is bevolkingsdaling geen nieuw verschijnsel. Bussum telde op haar hoogtepunt in 1970 40.000 inwoners. Dat zijn er nu nog maar 31.700. Hilversum heeft eventjes tot de categorie gemeenten behoort van meer dan de 100.000 inwoners. De mediastad telt er nu nog slechts 83.820 Een andere regio die reden heeft zich over krimpscenario’s te buigen
is de Kop. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving moeten Den Helder en Wieringermeer rekening houden met een bevolkingsdaling van 5% rond het jaar 2025. Er is geen enkele reden tot paniek. Maar het is wel verstandig om op regionaal niveau te anticiperen op een dalende bevolking. Luc Overman
sprake van ontgroening. De eerste voorzieningen die hun
Kleine basisscholen
draagvlak dreigen te verliezen zijn die voor kinderen.
Hoe zit dat met de wet?
Het zit dat in Noord-Holland?
In de wet is geregeld dat het Ministerie van OCW een basisschool mag sluiten als er drie jaar achtereen minder leerlingen zijn dan de opheffingsnorm die voor de betreffende gemeente geldt. Die norm is per lokale situatie verschillend. Het is gebaseerd op het aantal 4 tot 11-jarigen per vierkante kilometer. Gemeenten met veel buitengebied hebben verhoudingsgewijs weinig leerlingen per vierkante kilometer. Steden juist veel. De absolute ondergrens is 23 leerlingen. Dan kan geen volwaardige school meer gevormd worden en is de kwaliteit van het onderwijs niet langer gegarandeerd. Het ministerie gaat soepel om met de ondergrens van 23 leerlingen. Wanneer de bevolkingsprognose uitwijst dat het aantal kinderen weer gaat groeien zal het ministerie de zaak nog even aankijken. Schoolbesturen mogen ook het tekort op een kleine school compenseren met het leerlingenaantal van een grote school.
Voorzover PRIMO nh kan overzien is de situatie in Noord-Holland nog niet zorgwekkend. Er zijn geen scholen bekend die in de gevarenzone zitten. Maar op het platteland is hier en daar wel sprake van daling van het aantal leerlingen. En in sommige afgelegen dorpen is het naast elkaar bestaan van meerdere scholen op den duur problematisch. Kreileroord, een woonkern met 600 inwoners in de gemeente Wieringermeer, telde vlak na 2000 nog twee basisscholen. Een openbare en een protestantschristelijke. De ‘opheffingsnorm’ zoals dain in onderwijsjargon heet, is in de Wieringermeer i31 leerlingen. Daar zaten de scholen nog boven. Toch is besloten tot samenvoeging omdat ze afzonderlijk te klein waren. Ze zijn samengegaan in een nieuwe protestants-christelijke school, het Creiler Woud. Deze school is gehuisvest in de Doorbraak, een groot en modern multifunctioneel centrum dat in 2006 is geopend.
In de regio’s waar de bevolking al krimpt, is vrijwel altijd
Denk aan kinderopvang, peuterspeelzalen en basisscholen. Dit speelt momenteel al in Groningen, Friesland en Limburg. Daar zijn basisscholen van rond de 50 leerlingen.
Het Creiler Woud in Kreileroord
3
Elke kern een consulent Medemblik wil het eigen karakter van de kernen
Consulenten
versterken en het huidige niveau van de voorzie-
De gemeente gaat voor elke kern een consulent aanstellen. Het is een zelfstandige functie. Je moet erop solliciteren. Het hoeven geen ambtenaren uit het huidige bestand te zijn. De wethouder heeft een duidelijk beeld bij deze nieuwe functie. ‘De consulent moet straks kunnen beschikken over doorzettingsvermogen. Hij (of zij) vertegenwoordigt de gemeente. Hij onderhoudt korte lijnen met de dorpsraad. Is het eerste aanspreekpunt voor lokale aangelegenheden. Een consulent is een spin in het web van samenwerkingspartners. Hij komt brengen én halen’. Het wordt volgens de wethouder een belangrijke functie. Posma: ‘de consulent moet kunnen inschatten wat belangrijk is en voor wie. Als er vertraging dreigt in de uitvoering moet hij kunnen doorzetten. Daarom is de functie onder-
ningen naar vermogen handhaven. De vitaliteit en identiteit van de kernen staat voorop. Door de fusie met Noorder-Koggenland in 2007 is de afstand tussen inwoners en bestuur soms noodgedwongen groter geworden. Daarom wil de gemeente veel investeren in een goede communicatie met de kernen. De redactie toog naar het havenstadje aan het IJsselmeer om met de gemeente te praten. Wethouder Posma heeft het kernenbeleid in zijn portefeuille.
Wethouder Posma: ‘van 1978 tot en met 2006 telde de oude gemeente Noorder-Koggenland negen kernen. Daar had men al ervaring opgedaan met beleid op maat van de dorpen. In kernen als Hauwert, Abbekerk en Twisk zijn mensen gewend om samen iets op te lossen. Er is een hecht verenigingsleven.’ Daar heeft de gemeente Noorder-Koggenland, toen het nog zelfstandig was, op aangesloten. Dat heette dorpsgericht werken. Dit beleid heeft model gestaan voor het kleine kernenbeleid van Medemblik. De gemeenteraad heeft in januari 2008 een beleidsnota hierover vastgesteld. Twee elementen zijn hierin belangrijk: een goede communicatie met alle dorpsraden en het instellen van consulenten per kern.
Dorpsraden Het systeem om veel met dorpsraden te doen is in Koggenland ontwikkeld. Het was voor Wognum en Medemblik even wennen. Daar had men geen dorpsraden. De oude gemeente Medemblik was niet veel groter dan het stadje. Er was een gemeenteraad. De nieuwe raad heeft het initiatief genomen om in het stadje en in Wognum ook raden op te richten. Posma: ‘de nieuwe dorpsraden zijn nog aan het zoeken naar hun positie. Aan de ene kant wordt van ze verwacht dat ze gesprekspartner zijn voor vraagstukken over leefbaarheid. Aan de andere kant is het niet de bedoeling dat ze doorgeefluik worden van klachten van individuele bewoners. De grens ertussen is niet haarscherp aan te geven. Dorpsraden zijn geen politieke instrumenten. Ze mogen gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen, maar de gemeenteraad neemt besluiten.’
gebracht bij het projectbureau. Dat heeft als voordeel dat hij desnoods een uitvoerend sectorhoofd kan aanspreken op voortgang.’ De wethouder benadrukt dat het kleine kernenbeleid geen vervanging is van de normale gang van zaken bij klachten of bezwaren. Daar is het service- en meldpunt voor. Elke individuele burger moet zich aan de gewone rechtsgang houden als hij het ergens niet mee eens is.
Abbekerk
ABBEKERK • Lambertschaag
NOORDER-KOGGENLAND • Abbekerk/Lambertschaag • Midwoud/Oostwoud • Opperdoes • Sijbekarspel/Benningbroek • Twisk • Hauwert
MIDWOUD • Oostwoud
Oostwoud Opperdoes
OPPERDOES
Sijbekarspel
SIJBEKARSPEL • Benningbroek
Sleutelwoorden in de samenwerking tussen beide partijen is het voeren van heldere communicatie en het maken van goede afspraken. Van het rondetafelgesprek is een verslag gemaakt. Dit is op te vragen bij PRIMO nh, Anita Blijdorp.
Veel gemeenten in Noord-Holland zijn op dit moment bezig met hun kernenbeleid. Meer informatie? Inlichtingen bij ablijdorp@primo-nh.nl
Nieuwe gemeente vanaf 1979
Op 7 april waren op uitnodiging van PRIMO nh tien
de samenwerking tussen gemeenten en dorpsraden.
Luc Overman
Zelfstandige gemeente tot 1979
Midwoud
In een rondetafelgesprek spraken de deelnemers over
Het kernenbeleid is niet alleen gestoeld op dorpsraden en consulenten, het komt ook voort uit prestatieveld 1 van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Meedoen is de leus. Het hangt van de kern zelf af waar men aandacht aan wil schenken. Dat kan iets zijn op cultureel gebied, sport, of iets om de mobiliteit van ouderen te verbeteren. De komst van het servicepunt in Twisk vindt Posma een goed voorbeeld van wat er via de dorpsraad in gang wordt gezet.
Kernen
Rondetafelgesprek
elkaar gekomen in het gemeentehuis van Schermer.
Niet alle gemeenten in Noord-Holland staan zo positief tegenover de functie van dorpsraden. Er zijn wethouders die zeggen: ik ga toch niet mijn eigen oppositie faciliteren? Tegen die collega’s zou Posma willen zeggen: ‘met een goede structuur van dorpsraden voorkom je juist oppositie. Als er voldoende openbare vergaderingen zijn en iedereen zijn zegje kan doen kom je juist tijdig op de hoogte wat er leeft.’ Posma vindt dit belangrijk. Na de fusie in 2007 is de gemeente in oppervlakte aanzienlijk gegroeid. Voor sommige kernen is de afstand tussen inwoner en bestuur niet kleiner geworden. Daarom is communicatie essentieel. Daarnaast heeft een grotere gemeente als voordeel dat er een financiële buffer kan worden opgebouwd. Je kunt niet alle wensen van de kernen onmiddellijk vervullen. Posma: ‘Maar je kunt als grotere gemeente wel beter financieel plannen. Je kunt tegen een kern zeggen: in 2010 zijn jullie aan de beurt.’
West-Friesland heeft tot in de zeventiger jaren veel kleine zelfstandige gemeenten gekend. In 1979 heeft een grote fusieslag plaats gevonden. Kort geleden, in 2007 heeft een nieuwe fusie zijn beslag gekregen. De huidige gemeente Medemblik is ontstaan uit een samengaan van Noorder-Koggenland, Wognum en de oude gemeente Medemblik..
Lambertschaag
bestuurders en coördinatoren wijkgericht werken bij
De dorpsraden en de consulenten zijn met name bedoeld om thema’s op het gebied van leefbaarheid op de agenda te krijgen. Dat kan van groot tot klein zijn. Van ontwikkelingen in de woningbouw tot aan een speelplek voor kinderen.
Benningbroek Twisk
TWISK
Wognum
WOGNUM
Nibbixwoud
NIBBIXWOUD • Hauwert naar Noorder-Koggenland • Zwaagdijk-west
Hauwert
MEDEMBLIK
WOGNUM • Nibbixwoud
Zwaagdijk-west Medemblik
Nieuwe gemeente sinds 2007
MEDEMBLIK
4
D O R P E N K R A N T
den vooral uitgegaan naar de grote steden en de agrarische vertegenwoordigers van het platteland. Het is belangrijk, dat inwoners van kleine kernen verenigd zijn in een platform om aandacht te krijgen voor de vraagstukken, waar zij mee te maken hebben. Samen sta je sterk.
VERENIGING VAN N KLEINE KERNEN D NOORD-HOLLAND Voorzitter Trudy Steenbergen, e-mail: secretariaat secretariaat@vvkknh.nl www.vvkknh.nl
Nuttig, gewenst of nodig? Onlangs hield de Vereniging van Kleine kernen in NoordHolland de Algemene Leden Vergadering. We kregen een afmelding per e-mail van een van onze leden. Daarin vroeg hij zich af of onze vereniging nuttig, gewenst of nodig is. Onderstaand kunt u ons antwoord lezen. Misschien ook voor u een eye-opener. ‘Heel erg jammer, dat u geen mogelijkheid ziet naar onze ledenvergadering te komen. Het belooft een interessante avond te worden. U vraagt zich in uw e-mail af of onze vereniging nuttig-gewenst-nodig is. Ik geef u onderstaand een aantal redenen, waarom het belangrijk is, dat een belangenbehartiger van de kleine kernen ook in NoordHolland bestaat. Organisaties in kleine kernen op het platteland hebben elkaar nodig. Onverlet de eigen aandachtspunten binnen de verschillende kernen, zijn er ook overeenkomsten in de vraagstukken. Door het delen van
kennis en opgedane ervaring kunnen dorpsraden van elkaar leren. Daarom is het elkaar ontmoeten zo belangrijk, ervaringen worden daardoor uitgewisseld. Door meer kennis sta je sterker in je eigen kern en gemeente èn door uitwisseling help je ook de dorpsraadbesturen in andere gemeenten. Niet alle dorpsraadbesturen hebben een jarenlange expertise. Hiervoor biedt de Vereniging van Kleine kernen een platform. Ook is het belangrijk, dat de VvKkNH gevoed wordt door haar leden, zodat zij de functie van belangenbehartiger op provinciaal en nationaal niveau goed kan uitvoeren. Het dorpsbelang gaat inmiddels immers verder dan de grenzen van de eigen kern. Beslissingen, die de bewoners op het platteland raken, worden ook in Haarlem en Den Haag genomen, zelfs tegenwoordig in Brussel. Juist in een provincie met grote steden is het van belang de stem en mening van de plattelandbewoner door te laten dringen op bestuurlijk niveau. De aandacht voor de provincie is in het verle-
Door de regelmatige contacten met provinciale bestuurders en beleidsmakers èn met het bestuur van de Vereniging van NoordHollandse Gemeenten geeft de VvKkNH een stem aan de bewoners in de kleine kern. Ondanks haar korte bestaan wordt de VvKkNH met regelmaat door de provincie uitgenodigd voor informatieve bijeenkomsten, waarvan wij op onze website verslag doen en waarvan de individuele dorpsraden
Op 16 april is de jaarvergadering gehouden. Het verslag staat op de website van de vereniging: www.vvkknh.nl
vervolgens profijt kunnen hebben. Er wordt veel positief genetwerkt. De erkenning is er! Momenteel zijn we in gesprek met de provincie en maatschappelijke organisaties over een te organiseren evenement in 2010, waarbij o.a. leden van dorpsorganisaties en provinciale bestuurders elkaar ontmoeten en belangrijke
onderwerpen voor de inwoners kunnen bespreken met als doel, dat hier beleid uit volgt. Dit in navolging van deze evenementen in andere provincies. De contacten met de Vereniging van Noord-Hollandse Gemeenten hebben al resultaat opgeleverd, doordat de kwestie van dorpsraden aan de orde is gesteld in de algemene ledenvergadering van de VNHG. Het bestuur van de VNHG heeft haar leden opgeroepen de besturen van dorpsraden toch vooral te steunen in hun werk. Wij hebben als bestuur van de VvKkNH sterk de indruk, dat de functie van belangenbehartiger, sinds de oprichting in 2007, inmiddels concrete resultaten heeft opgeleverd. Het Rijk en de provinciale bestuurders hebben aangegeven, dat er meer aandacht besteed moet worden en meer geluisterd moet worden naar bewoners in de kernen op het platteland. Daarom is het ook zo belangrijk, dat er een landelijke vereniging van kleine kernen bestaat. De Vereniging van Kleine kernen in NoordHolland maakt deel uit van het algemeen bestuur van de nationale vereniging. Hier worden zaken, die in kleine kernen in het gehele land spelen besproken en wordt er aandacht voor gevraagd op nationaal niveau. In oktober 2009 wordt het landelijk PlattelandsParlement gehouden, georganiseerd door de landelijke vereniging.
Op deze dag ontmoeten onze leden ministers, Tweede Kamerleden en beleidsmedewerkers en bespreken zij de onderwerpen, die ons bezig houden als inwoners van het platteland. Ook hier weer met de bedoeling, dat er beleid uit volgt. De Vereniging van Kleine kernen in NoordHolland zal daar ook bij zijn om de kernen in onze provincie te vertegenwoordigen. De Landelijke Vereniging van Kleine Kernen heeft haar contacten binnen Europa. Veel andere landen hebben dit ook. Zoals u zult weten worden veel Europese subsidies op het gebied van maatschappelijke ontwikkeling op het platteland vastgesteld in Brussel. Belangrijk dus om daar bij te zijn. Ik hoop, dat ik u met bovenstaande uitleg meer duidelijkheid heb gegeven over het belang van het bestaan van onze provinciale vereniging van kleine kernen. Zoals hier boven aangegeven bestaan wij in NoordHolland nog maar kort in vergelijk met de overige provincies in Nederland. We moeten nog een hoop leren en doen, de eerste stappen zijn veelbelovend. Alleen met steun van onze leden kunnen we doorpakken! We hebben u nodig!! Trudy Steenbergen Voorzitter Vereniging van Kleine kernen in Noord-Holland
De VvKkNH maakt dankbaar gebruik van het
Voor de tweede helft van 2009 heeft de Provincie
steunfunctiewerk wat PRIMO nh in opdracht
onlangs, aanvullend op het al lopende prestatieplan
van de Provincie Noord-Holland uitvoert ten
2009 en op verzoek van de VvKkNH, nog meer
behoeve van onder andere dorpsraden (PRIMO
uren voor dorpsraden toegewezen. Deze uren zullen
nh doet heel veel meer op gebied van zorg,
worden besteed aan een voorbereidend onderzoek
welzijn, jeugd). Jaarlijks maakt PRIMO nh over
en zo mogelijke concrete voorbereiding voor het
al haar gesubsidieerde werk, dus ook de onder-
Noord-Hollands PlattelandsParlement 2010.
steuning van dorpsraden afspraken met de
PRIMO nh heeft hier ja op gezegd, want het past
Provincie. Deze worden vastgelegd in een
bij haar rol van ondersteuner. PRIMO nh mag en
zogenoemd prestatieplan.
kan niet de rol vervullen van belangenbehartiger.
Korte cursussen Besturen van dorpsraden en dorpshuizen hebben behoefte aan kennis, inzicht en vaardigheden. Hiervoor biedt PRIMO nh ieder jaar een aantal korte cursussen aan. U kunt zich nu al opgeven voor de cursussen van komend najaar: • 13 oktober: Contact en samenwerking met de gemeente, docent Kees Hansen. • 27 oktober: Schriftelijke bewonersenquête, docent Anita Blijdorp. • 3 november: Vinden en binden van vrijwilligers, deze keer met extra aandacht voor maatschappelijke stage, docent Marianne Reij.
Deze bijeenkomsten vinden plaats in Purmerend. De docent maakt u wegwijs in het thema. Het is geen eenrichtingsverkeer; uiteraard kunt u vragen stellen. De docenten stimuleren bovendien de discussie. U maakt kennis met de situatie in andere dorpen en leert van elkaars ervaringen.
• Het thema ‘Wat is een dorpsvisie?’ is beschikbaar op aanvraag. Een adviseur bezoekt u in het dorp op een datum in overleg. • Initiatiefgroepen en dorpsraden in oprichting kunnen een beroep doen op ondersteuning door een PRIMO nh adviseur. Een uitnodiging per post met meer informatie wordt na de zomervakantie aan alle dorpsraden en dorpshuizen in Noord-Holland gestuurd. Voor informatie en opgave: stuur een mailtje naar jdeknegt@ primo-nh.nl of bel met Jaap de Knegt, adviseur van PRIMO nh, 0299 418 700.
PDNH D O R P E N K R A N T
5
PDNH
Voorzitter
Ger Praamstra, 0222 31 34 66
Secretaris
Gerard de Nooy, 0252 41 59 76 www.pdnh.nl
Gerard de Nooy
Van de bestuurstafel
Op woensdag 12 mei 2009 heeft de jaarvergadering van het Plat-
form Dorpshuizen Noord-Holland plaatsgevonden. Als gastheer trad het bestuur van het dorpshuis in Landsmeer op. Er waren vertegenwoordigers van 16 dorpshuizen aanwezig. Beleidsplan PDNH
Het in de jaarvergadering van 2008 vastgestelde beleidsplan ‘Positionering PDNH ten opzichte van PRIMO nh en de provincie NoordHolland; Duidelijkheid in Beleid’ is onderwerp geweest van discussie en overleg tussen de betrokken organisaties. Eind april 2008 is de nota verzonden aan de Statenfracties van de provincie Noord-Holland en aan de verantwoordelijke gedeputeerde mevrouw S. Baggerman. Op 19 juni 2008 vond overleg plaats tussen PDNH en PRIMO nh. De nota wordt door PRIMO onderschreven en mede gelet op de voorgenomen beleidswijzigingen van de provincie zal PDNH zelf de discussie aangaan met de provincie. Op deze wijze kan PDNH zich beter profileren als een van de gebruikers van provinciale producten. Op 7 augustus 2008 is er het overleg tussen PDNH en de provincie. De provincie zal in het gewijzigde beleid alleen subsidie verstrekken
voor het uitvoeren van activiteiten en niet meer voor het in stand houden van organisaties. Geconcludeerd wordt dat de werkzaamheden van het PDNH passen in het uit te voeren beleid van de provincie. In het onlangs vastgestelde Beleidsprogramma Zorg & Welzijn 2009-2012, “Meedoen in Noord-Holland” wordt het PDNH als een van de partners ter uitvoering van het provinciale beleid genoemd. Het is aan het PDNH om via PRIMO nh de werkzaamheden in de jaarlijkse programmering in te bedden. Deze programma’s worden vervolgens vastgesteld door PRIMO nh en de provincie. Het jaarlijkse overleg met PRIMO ter vaststelling van het werkplan is het vertrekpunt voor de uit te voeren activiteiten. Ondersteuning door PRIMO en projectsubsidies zijn hierbij onderwerp van discussie.
sten georganiseerd. Hierbij kwamen de onderwerpen Fondswerving, Publiciteit en PR en Vinden en binden van vrijwilligers aan de orde. Op 25 november 2008 is de themabijeenkomst ‘Kijkje in de keuken bij …’ georganiseerd in dorpshuis De Kwaker te Westzaan. De avond is druk bezocht. Alhoewel er veel informatie is uitgewisseld dient de avond strakker te worden georganiseerd. Dat dergelijke bijeenkomsten in een behoefte voorzien staat vast. Er zullen in de toekomst meer van deze avonden worden georganiseerd. Een verslag van de bijeenkomst is aan de betrokken dorpshuisbesturen verzonden.
Onderwerpen van de jaarvergadering 2008
Met betrekking tot de programmering voor 2008 komen de volgende onderdelen naar voor: Themabijeenkomsten Ontwikkelen beleidsplan relatie gemeenten en dorpshuizen Om dit te realiseren heeft het bestuur een projectplan opgezet en een subsidie aangevraagd bij de provincie. Dit verzoek is toegekend en het project is ter hand genomen. Om tot een goed resultaat te komen zal er tijdens de jaarvergadering van 2009 veel aandacht besteed worden aan de verlangens, wensen en voorwaarden waaronder dit beleid gestalte zal moeten krijgen. Op deze wijze hopen wij dat de bijeenkomst in het najaar een groot succes kan worden en een goede impuls kan geven tot de totstandkoming van nieuw beleid.
Themabijeenkomsten In het voorjaar van 2008 heeft PRIMO nh een aantal bijeenkom-
Overzicht subsidiemogelijkheden In augustus hebben de aangesloten
dorpshuizen een overzicht van subsidiemogelijkheden voor veren nieuwbouw voor dorpshuizen ontvangen.
Cursus coaching en begeleiding voor bestuurders en beheerders Besloten werd, na een nadere inventarisatie, een dergelijke bijeenkomst niet te organiseren. Het risico om uitsluitend te praten over bestaande conflictsituaties tussen bestuurders en beheerders lijkt ons ongewenst. Vaak gaat het hierbij om details die om een persoonlijke benadering vragen. Wel kan er een themabijeenkomst ‘Het dorpshuisbestuur als werkgever’ worden georganiseerd. Gelet op het drukke programma van 2008 wordt dit onderwerp doorgeschoven naar 2009.
In het najaar van 2009 zal er een bijeenkomst worden georganiseerd met de dorpshuizen en de gemeenten teneinde een beleidsplan te ontwikkelen betreffende de relatie tussen de dorpshuizen en de gemeenten. Dit project wordt door de provincie Noord-Holland ondersteund en gesubsidieerd. De aanwezigen krijgen de gelegenheid hun aandachtspunten op het gebied van exploitatie, beheer en onderhoud, wet- en regelgeving en bestuur onder de aandacht te brengen van vier discussieleiders. Alle opmerkingen worden op flipovers genoteerd. Dit alles met de
Vormen van barexploitatie PRIMO nh heeft een notitie opgesteld over de meest gebruikelijke vormen van barexploitatie in de dorpshuizen. Deze notitie is in maart 2008 naar de aangesloten dorpshuizen verzonden. Uitgebreid aandacht werd besteed aan de werving van nieuwe bestuursleden. Met name werden de voordelen van deelname voor de desbetreffende persoon en de daar achter liggende organisatie uiteengezet. De heer Rotteveel uit Landsmeer gaf te kennen voor een jaar op proef te willen meedraaien met het bestuur van het platform. Dit tot grote vreugde van het bestuur en de aanwezigen. Na de pauze kwam het Project Gemeentelijk Dorpshuizenbeleid aan de orde.
centrale vraag: Wat verwacht u van de gemeente op die punten? Meer hierover elders op deze pagina. Alhoewel het aantal aanwezige dorpshuizen tegenviel kan geconcludeerd worden dat het een bijzonder nuttige bijeenkomst is geweest. Over het verdere verloop van het Project Gemeentelijk Dorpshuizenbeleid zult u nader worden geïnformeerd. Gerard de Nooy, Secretaris
Platform reikt gemeenten de hand Dorpshuizenbeleid, wat is dat? Dit beleid legt afspraken tussen dorpshuisbesturen en hun gemeente vast. Daardoor weten de partijen wat ze van elkaar mogen verwachten: wat is de functie van het dorpshuis, welke subsidies zijn beschikbaar en hoe communiceren we met elkaar? Veel dorpshuisbestuurders ervaren zo’n beleid als erkenning van het werk dat zij vrijwillig voor de gemeenschap doen. Voor gemeenten kan het een instrument zijn om nare verrassingen, zoals onverwachte uitgaven voor bijvoorbeeld lekkende daken, te voorkomen. Het Platform Dorpshuizen NoordHolland (PDNH) vindt een dergelijk beleid een must. Toch heeft minder dan de helft van de NoordHollandse gemeenten dorpshuizenbeleid. Daarom voert het platform dit jaar een project uit dat moet leiden tot een handreiking aan gemeenten om beleid te gaan ontwikkelen.
Dorpshuis De Kern in Weteringbrug gaat binnenkort op de schop voor renovatie en groot onderhoud
Quickscan 23 gemeenten hebben aan een quickscan meegedaan. Deze gemeenten tellen samen 73 dorpshuizen. De uitslagen van dit onderzoek zijn te vinden op de website van het PDNH. De indruk is dat gemeenten heel verschillende met hun dorpshuizen omgaan. Er zijn situaties waarin er sprake is van veel contact, heldere communicatie en veel aandacht op beleidsniveau.
Maar er zijn ook gemeenten die zich vrijwel niet met de dorpshuizen bemoeien.
Verwachtingen Op de jaarvergadering van het PDNH hebben de aanwezigen gediscussieerd over vier knelpunten. • Wet- en regelgeving: men verwacht van de gemeenten een proactief beleid en ondersteuning bij de werkzaamheden. Denk hierbij
aan paracommercie of regelgeving rond geluidsoverlast. Een enkeling zegt zijn boontjes liever zelf te willen doppen. • Beheer en onderhoud: de meningen liepen uiteen. Sommigen vinden dat de gemeente moet bijdragen aan de kosten van groot onderhoud. Dat geldt ook voor aanpassingen aan nieuwe functies en ‘meegaan met de tijd’. Anderen houden de gemeente liever wat op afstand, hebben een sluitende exploitatie en reserveren hieruit zelf voor groot onderhoud. • Exploitatie: dan denken dorpshuisbestuurders al gauw aan subsidies. Op dit punt zijn de verschillen tussen de gemeenten enorm. Sommige huizen ontvangen geen cent van de gemeente en varen hun eigen koers, anderen hebben wel een subsidierelatie. • Bestuur: sommigen verwachten van de gemeente interesse en een actieve opstelling om tot overleg
te komen. Het door de gemeente afsluiten van een verzekering voor vrijwilligers wordt positief gewaardeerd. En van een subsidiebedrag wordt verwacht dat dit in verhouding staan tot de papieren rompslomp voor het dorpshuisbestuur.
Handreiking Na de zomer zal het PDNH in gesprek gaan met de gemeenten. De door de dorpshuisbesturen uitgesproken verwachtingen zullen in elk geval centraal staan. De neerslag van dit proces wordt vastgelegd in een notitie voor de gemeenten. Het wordt een soort handreiking op maat met informatie en inspirerende voorbeelden. Op maat, want het is duidelijk dat de situaties in de gemeenten onderling sterk verschillend zijn. Jaap de Knegt
6
D O R P E N K R A N T
‘Wat vinden we met elkaar belangrijk voor prettig samen wonen en leven in Burgerbrug?’ Met deze vraag gingen bewoners, verenigingen en organisaties uit Burgerbrug in het najaar van 2007 met elkaar aan de slag. In augustus 2008 lag er een Dorpsagenda Burgerbrug; een houvast voor een reeks activiteiten waar diverse partijen uit de dorpsgemeenschap zich voor inzetten. Zo maakt Burgerbrug het werken aan leefbaarheid en sociale samenhang concreet. Een jaar na het opstellen van de dorpsagenda is er al veel bereikt.
Een Dorpsagenda maakt het verschil H
et begon allemaal in de zomer van 2007. De Huurdersbelangenvereniging Zijpe kwam met een plan voor het opknappen van het Zwanenplein en stapte naar de gemeente. Door een reeks van kleine incidenten had het buurtje in de loop der jaren een slechte naam opgebouwd. Bovendien waren de bestrating, het openbaar groen en de speelattributen voor de kinderen aan vernieuwing toe. Wooncompagnie (de eigenaar van enkele huurwoningen), een groep actieve buurtbewoners en gemeente Zijpe werkten samen aan een plan voor herinrichting en renovatie van het Zwanenplein. In minder dan een jaar tijd was de renovatie een feit. In augustus 2008 werd deze mijlpaal bekrachtigd met een daverend kanonschot tijdens het openingsfeest waarvoor het hele dorp was uitgenodigd. Met een Zeskamp voor de jeugd, spelletjes voor de kinderen en een barbecue voor iedereen werd tegelijkertijd de aftrap gegeven voor de uitvoering van Dorpsagenda Burgerbrug.
‘DAVEREND KANONSCHOT’ Klankbordgroep Voor de organisatie van dit feest hadden buurtbewoners van het Zwanenplein, het Jongerenwerk, de Evenementencommissie Burgerbrug en het Vrijwilligerspunt Zijpe de handen ineen geslagen. Deze samenwerking kwam niet zomaar uit de lucht vallen. Genoemde partijen waren met elkaar in contact gekomen via deelname aan de ‘klankbordgroep leefbaarheid en sociale samenhang Burgerbrug’ die tussen oktober 2007 en voorjaar 2009 de motor was voor het opstellen en uitvoeren van de Dorpsagenda Burgerbrug. Wethouder Ben Blonk van gemeente Zijpe greep het renovatieverzoek voor het Zwanenplein aan om de bewoners van Burgerbrug uit te nodigen met ideeën en initiatieven te komen voor de leefbaarheid. Om dit traject in goede banen te leiden vroeg de gemeente aan PRIMO nh de rol van procesbegeleider op zich te nemen. In de klankbordgroep zaten vertegenwoordigers van organisaties uit Burgerbrug zelf, zoals Dorpsraad Burgerbrug, basisschool St. Joseph en de Evenementencommissie Burger-
brug. Daarnaast deden professionals mee die ieder een ondersteunende taak hebben voor bewoners: de jongerenwerker van Kern8, de consulent van het vrijwilligerspunt Zijpe, de wijkagent, de woonconsulent van Wooncompagnie en de medewerker Samenlevingszaken vanuit gemeente Zijpe.
Dorpsprofiel Burgerbrug Burgerbrug is één van de tien dorpen van gemeente Zijpe, gelegen in de Kop van Noord-Holland. De woningen in de dorpskern staan voornamelijk langs twee wegen die elkaar kruisen: de Groote Sloot (tevens kanaal) en de Burgerweg. Met circa 500 inwoners is Burgerbrug met recht een ‘kleine kern’ te noemen, maar wel één met een actieve dorpsgemeenschap. Diverse verenigingen organiseren activiteiten in en rond het dorp. De Herboren Toren, een voormalig Nederlands Hervormd kerkgebouw doet al jaren dienst als gemeenschapsruimte. De Rooms-Katholieke Kerk is nog in functie als kerkgebouw. Nieuwbouw van basisschool St. Joseph is in ontwikkeling, dit in combinatie met bescheiden woningbouw. In deze zogenoemde Brede School zullen de ruimtes ook gebruikt worden voor andere dorpsvoorzieningen, zoals peuterspeelzaalwerk.
Inbreng vanuit het dorp Bewoners, organisaties en verenigingen uit Burgerbrug, Burgervlotbrug en Zijpersluis zijn tijdens twee openbare avonden gevraagd hun inbreng te geven voor een dorpsagenda. Daarnaast bracht de dorpsraad de behoefte aan peuterspeelzaalwerk en buitenschoolse opvang in beeld via een enquête onder ouders van jonge kinderen. De Kidsclub, een initiatief van enkele moeders, presenteerde haar plannen voor activiteiten voor kinderen van 4 tot 12 jaar. De jongerenwerkster van Kern8 begeleidde een groep tieners bij het in kaart brengen van de wensen van de leeftijdsgroep 12 tot 18 jaar. De klankbordgroep heeft alle inbreng verzameld in de Dorpsagenda Burgerbrug. Bij de keuze voor onderwerpen en activiteiten speelde
een aantal criteria een rol. Is er voldoende draagvlak onder bewoners? Kan deze activiteit rekenen op steun vanuit organisaties en verenigingen? Zijn er fondsen of sponsors die deze activiteit financieel mee kunnen dragen? Kan de uitvoering op korte termijn starten? Het samen in gesprek zijn over de verschillende ideeën zorgde op zich al voor een grotere betrokkenheid én concrete samenwerking in de uitvoering. Dankzij een actieve inbreng van gemeente Zijpe die haar budgetten voor onder andere jongerenwerk, vrijwilligersondersteuning en openbare werken snel beschikbaar maakte voor de dorpsagenda, konden planvorming en uitvoering elkaar naadloos opvolgen. Terwijl in augustus 2008 de laatste hand werd gelegd aan de tekst van Dorpsagenda Burgerbrug, was de renovatie van het Zwanenplein al een feit en het dorpsfeest op de openingsdag tot in de puntjes geregeld.
‘TOT IN DE PUNTJES GEREGELD’ Resultaten Een jaar na het opstellen van de agenda is er al veel bereikt. Buitenschoolse opvang gaat van start voor twee dagen in de week. Het kunstwerk bij de ingang van het Zwanenplein wordt vernieuwd, geheel in stijl met het gerenoveerde plein. De huurdersvereniging valt het op dat de onderlinge sfeer tussen bewoners van dit buurtje aanzienlijk verbeterd is. Voor de tweede keer zal de Evenementencommissie Burgerbrug een Zeskamp spektakel organiseren. Dorpsraad Burgerbrug zet haar periodiek Brugpraat in om alle inwoners van Burgerbrug te informeren over de activiteiten en resultaten van de Dorpsagenda Burgerbrug. Gezamenlijk hebben verschillende organisaties een subsidieaanvraag bij het Oranjefonds ingediend. Met tienduizend euro aan activiteitengeld als resultaat.
Dorp aan zet Dorpsraad Burgerbrug heeft vanaf het begin van het traject een actieve en bindende rol gespeeld in de totstandkoming van de dorpsagenda. De brede klankbordgroep is inmiddels beëindigd. De dorpsraad zal waken over de uitvoering van de agenda, de voortgang en vernieuwingen. In de maand juni wil de dorpsraad via een enquête onder alle inwoners van Burgerbrug peilen wat zij vinden van alle activiteiten. En er komt in het najaar een openbare avond. In het jaarlijks overleg tussen de dorpsraad en de gemeente worden de onderwerpen van de dorpsagenda, waar nodig, besproken. ‘De professionele ondersteuning hebben we als heel positief ervaren,’ zegt Johan Visser, voorzitter van Dorpsraad Burgerbrug. ‘Als verenigingen in het dorp kunnen we heel wat, maar door die extra ondersteuning is er een dorpsagenda gekomen die de samenhang laat zien in wat de verschillende clubs doen. Die samenhang willen we op termijn ook via Brugpraat in praktijk brengen, het moet een dorpsblad worden van en voor alle verenigingen.‘ Anita Blijdorp
Meer informatie: Dorpsraad Burgerbrug, E-mail: jjvisser.bb@quicknet.nl Gemeente Zijpe, afdeling Samenlevingszaken, Michelle Schouten. Telefoon: 0224 574100 Internet: www.zijpe.nl. Zie onder de knop ‘Onderwijs, Welzijn en Zorg’. Projecten: ‘Leefbaarheid Burgerbrug’
Zeskamp in Burgerbrug
D O R P E N K R A N T
Nationaal Plattelands Parlement 2009
7
Op 10 oktober 2009 vindt voor de derde maal het Nationale PlattelandsParlement plaats, de directe lijn tussen platteland en politiek. Plattelandsbewoners kunnen op deze dag
hun stem laten horen aan Den Haag, politici en beleidsmakers kunnen kennis nemen van wat er leeft op het platteland. Aan de hand van thema’s als ‘het dorp als zelfsturende duurzame onderneming’, ‘plattelandsbevolking vergrijst?’ en ‘burgerinitiatieven in dorpen’ gaan plattelandsbewoners met elkaar
Drijvende woningen in nieuwe sloten
en met vertegenwoordigers uit beleid en politiek in gesprek over knelpunten, kansen en oplossingen. Concreet kan het PlattelandsParlement bijdragen aan het vormen van Tweede Kamer-standpunten of beleidsmakers aan het werk zetten. Omdat op het platteland ruimte, economie en sociale factoren
Water voor wonen
sterk met elkaar samenhangen, zijn bijna alle ministeries bij het PlattelandsParlement betrokken.
De provincie Noord-Holland heeft eind 2008 een prijsvraag uitgeschreven voor professionele
In oktober 2005 is het eerste nationale PlattelandsParlement
ontwerpers. De uitdaging was om innovatieve ideeën te ontwikkelen voor woningbouw die goed
georganiseerd. Deze succesvolle dag heeft een vervolg gekre-
in het landschap past en klimaatbestendig is. Ontwerpers werden uitgenodigd na te denken
gen in oktober 2007. Ondertussen zijn er ook verschillende provinciale PlattelandsParlementen georganiseerd waar be-
over 2040. Levensvatbare inzendingen kunnen namelijk een rol gaan spelen in de structuurvisie
woners met provinciale politici in gesprek gingen over
2040 die de provincie gaat opstellen. De prijsvraag is gewonnen door het architectenduo Tjeerd
plattelandszaken in hun gebied. Zuid-Holland, Gelderland, Groningen, Limburg, Overijssel en Zeeland hebben een vorm van plattelandsdialoog opgezet. In Noord-Holland zal de Vereniging van Kleine Kernen in 2010 voor de eerste keer een provinciaal PlattelandsParlement organiseren. Voor informatie over locatie, programma en aanmelding voor 10 oktober: www.plattelandsparlement.nl
Haccoû en Sascha Glasl uit Amsterdam met hun inzending ‘Water voor Wonen’. De architecten moesten een oplossing vinden voor twee opgaven waar de provincie niet omheen kan. Enerzijds is het beleid in Haarlem dat er 200.000 woningen bij moeten komen tot 2040. Anderzijds moet er meer capaciteit komen voor waterberging vanwege de veranderingen in het klimaat. Haccoû en Glasl denken dat zij 500 woningen kunnen bouwen in de Wijdewormer zonder het landschap te verpesten. ‘Een voorbeeld van hoe het niet moet is de Purmer. Deze zestiende eeuwse droogmakerij is al voor een derde opgegeten door uitbreidingen van Purmerend.’, aldus de landschaparchitecten. In de Wijdewormer willen zij laten zien dat het anders kan. ‘Uitbreiding
Is ons dorp aantrekkelijk genoeg voor de jeugd? Over deze vraag hebben besturen van dorpsraden, jongerenwerkers en gemeenten in Noord-Holland Noord zich onlangs gebogen. Hierbij werd de zogeheten SPOK-methode gebruikt. In het najaar organiseert PRIMO nh een dergelijke avond voor dorpsraden, jongerenwerkers en gemeenten beneden het Noordzeekanaal.
De SPOK methode SPOK staat voor sociaal-pedagogisch ontwikkelingsklimaat. Daarmee worden kwaliteiten bedoeld die de leefomgeving aan jeugdigen biedt om zich evenwichtig te ontwikkelen. Om daarover een oordeel te kunnen vormen bekijkt de methode het dorp op vier verschillende manieren: de bebouwde omgeving, de voorzieningen, de mensen en het leefklimaat.
Elk van de vier verschijningsvormen wordt beoordeeld op tien voorwaarden. Dat zijn: zorg, veiligheid, hechting, erkenning, uitdaging, structuur, ruimte, tijd,
educatie en interactie. De methode bevat onder andere een lijst met veertig vragen. SPOK is een instrument om een inhoudelijk gesprek te hebben over de pedagogische kwaliteiten van het dorp voor de opgroeiende jeugd. De resultaten geven het dorp informatie waarmee keuzes gemaakt kunnen worden voor gerichte acties. SPOK maakt het mogelijk om met verschillende partijen (zoals bewoners, jongerenverenigingen, gemeente) te praten over wie welke actie kan ondernemen voor een gunstiger pedagogisch klimaat. Op vier locaties boven het Noordzeekanaal
hoeft niet altijd gepaard te gaan met destructie van de landschappelijke identiteit.’ De architecten willen dat de boeren in de Wijdewormer via ruilverkaveling zoveel mogelijk land achter hun eigen perceel verwerven. Daarna is het de bedoeling rechte, brede sloten te graven aan de achterkant van de percelen. De boeren verkopen vervolgens bouwkavels voor woningbouw. Dit kunnen stolpachtige huizen zijn die in het landschap al voorkomen of woningen die van een afstand helemaal niet opvallen doordat ze half met aarde zijn bedekt. De jury vindt dat het plan van Haccoû en Glasl een verrijking
kan betekenen omdat op het juiste schaalniveau in de polder een nieuw ruimtelijk systeem wordt geïntroduceerd. Als het een succes blijkt kan het ook in andere droogmakerijen worden toegepast. De beste inzendingen maken deel uit van een reizende tentoonstelling over de structuurvisie SEPTEMBER in Hoorn, architectuurcentrum Hoorn, Wisselstraat 8 OKTOBER in Den Helder, architectuurcentrum Den Helder, Middenweg 2 NOVEMBER in Nieuw-Vennep, Pier K, Harmonieplein 2
is deze methode in 2007/2008 ingezet op initiatief van de dorpsraden. Het gaat om de woonkernen Abbekerk-Lambertschaag, Petten, Beets en Midwoud-Oostwoud.
Het traject Het initiatief voor uitvoering van de SPOK methode kan liggen bij een dorpsraad. Maar ook bij een jongerenwerker of een jongerenorganisatie in uw dorp. Ook de gemeente kan initiatiefnemer zijn. Voor de uitvoering van SPOK is de (tijdelijke) inzet van vrijwilligers een voorwaarde. Tijdens het traject worden vragenlijsten ingevuld door kinderen van 8 tot 12 jaar, jongeren van 13 tot 18 jaar én volwassenen. PRIMO nh analyseert de ingevulde vragenlijsten. Op een bijeenkomst met alle belanghebbenden bespreken
we met u welke keuzes er liggen op basis van de uitkomsten van de vragenlijsten. Aan de uitvoering van SPOK onder begeleiding van PRIMO nh zijn kosten verbonden. Er zijn verschillende uitvoeringsvarianten voor de SPOK-methode. Afhankelijk van uw vraag maakt PRIMO nh een traject op maat.
Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met SPOKadviseur mevr. Winny Veldhuijzen, telefoon 0299 - 418 700, of per e-mail: wveldhuijzen@primo-nh.nl
8
D O R P E N K R A N T
Stage doen in het dorp In het regeerakkoord staat dat scholieren maatschappelijke stages moeten gaan doen. Vanaf het schooljaar 2011-2012 wordt het verplicht. Veel scholen en stagebieders zijn er nu al mee aan de slag. Hier ligt een interessante kans voor de vele vrijwilligersorganisaties in dorpen.
Expertmeetings kindvriendelijke wijken in NoordHolland
COLOFON DORPENKRANT
Voor het provinciale kennisprogramma Zorg en Welzijn organiseert PRIMO nh een serie expertmeetings over kindvriendelijke wijken, dorpen en buurten. In Engelstalige landen is een methode over dit onderwerp in opkomst: Childfriendly cities
Luc Overman
De eerste bijeenkomst, onder de titel Van ideaal naar beleid, is georganiseerd op 18 juni in Purmerend. Drs. Nanne Boonstra van het Verweij-Jonker Instituut sprak daar over jeugdbeleid. Een van de Noord-Hollandse Child Friendly Cities, Den Helder, presenteert hoe de principes in de wijk zijn toegepast.
De maatschappelijke stage is bedoeld voor scholieren uit het voortgezet onderwijs. Door vrijwilligerswerk te doen maken ze kennis met de maatschappij.
‘NIET BEDOELD ALS BIJBAANTJE’ Ze leveren onbetaald een bijdrage aan de samenleving. Het is niet bedoeld als een bijbaantje. De inhoud van zo’n stage moet zinvol zijn, zowel voor de leerling als voor de samenleving. Als het goed gaat merkt de leerling dat zijn inzet ertoe doet. En wie weet wordt de scholier enthousiast en besluit hij later om vrijwilligerswerk te gaan doen. De samenleving heeft er ook wat aan omdat leerlingen bijvoorbeeld ouderen computerles geven of leerlingen helpen bij het sporten. Ze doen iets extra’s, waar anderen niet aan toe komen. Het is niet de bedoeling de stage te gebruiken om vaardigheden op te doen voor een later beroep. Zo’n soort beroepsstage doe je voor jezelf. Een maatschappelijke stage doe je voor een ander. Ook het verkapt inzetten van gratis arbeidskrachten is niet wat de regering voor ogen staat.
Vanaf het schooljaar 2011-2012 wordt de maatschappelijke stage verplicht voor scholieren die dan op het VMBO, de HAVO en het VWO instromen. De meeste scholen wachten niet tot 2011. Ze zijn nu al bezig met het opzetten van maatschappelijke stages. Zonder stage geen diploma! De leerlingen moeten 72 uur stage lopen. Die periode hoeft niet in één keer afgemaakt te worden. Al naargelang de werkzaamheden kan het gaan om een vast dagdeel per week, een blok van meerdere dagen, of een onderdeel van een grotere activiteit waarbij het stokje wordt doorgegeven aan een nieuwe stagiaire. Ook mag de stage over meerdere jaren uitgesmeerd worden. De school bepaalt de invulling, samen met de leerling en de organisatie die een stage aanbiedt. Dat kan van alles zijn, als het maar zonder winstoogmerk is. Dat kan een verzorgingshuis, peuterspeelzaal of sportvereniging zijn. Maar ook een wijkcentrum, de dierenambulance of een dorpshuis. Landschap NoordHolland biedt bijvoorbeeld sinds het najaar van 2008 stages in de buitenlucht. Dit zijn stages die je niet in je eentje doet. Goed samenwerken is een vereiste. Je bent samen met andere scholieren op een mooie plek in Noord-Holland
bezig met zagen, maaien, riet opruimen, nestkasten timmeren en zo meer. De steunpunten Vrijwilligerswerk die regionaal verspreid zijn door Noord-Holland treden op als een soort makelaars tussen aanbod van leerlingen en vacatures bij stagebiedende organisaties. Zij weten
‘STEUNPUNTEN ALS MAKELAARS’ precies wat er speelt op het gebied van de stages in hun regio. Voor een overzicht van steunpunten vrijwilligerswerk ga naar www.vrijwilligerswerk-noordholland.nl. Voor informatie over de landelijke regeling (criteria, financiën) ga naar www.maatschappelijke stages.nl PRIMO nh heeft een krant uitgebracht met informatie over 13 sectoren waar stages kunnen worden gelopen. Zie hiervoor www.primo-nh.nl en dan Dossiers\ Vrijwillige Inzet\Maatschapelijke stages Voor vragen over maatschappelijke stages? Mail of bel naar awienema@primo-nh.nl of 0299 - 418733.
Dorpsraden en dorpshuizen zijn bij uitstek geschikt om stageplekken te zoeken voor scholieren. Het zijn organisaties zonder winstoogmerk en er is altijd vraag naar een helpende hand. Voorbeelden voor een dorpshuis Onderhoudsklussen doen aan het gebouw • meehelpen een dorpsfeest te organiseren • ouderen begeleiden die met de boodschappenbus naar de supermarkt gaan • een informatiebijeenkomst voor jongeren organiseren • samen met de historische vereniging een fotowedstrijd organiseren over de geschiedenis van het dorp Voorbeelden voor een dorpsraad Artikelen schrijven voor de redactie van een dorpskrant • de website van de dorpsraad pimpen • meehelpen aan een handtekeningenactie • de ledenlijst bijwerken
Op 17 september en 12 november vinden vervolgbijeenkomsten plaats. Onderwerpen zijn: • Ruimte voor de jeugd • De relatie van jeugdbeleid en ruimtelijke ordeningsbeleid • De inrichting van speelplekken. Kindvriendelijk voor alle leeftijden!
Anita Blijdorp
Jaap de Knegt
Uitgever PRIMO nh www.primo-nh.nl
Redactie Anita Blijdorp Jaap de Knegt
De rode draad in alle onderwerpen is de inrichting van wijk, buurt en dorp in samenwerking met partners als gemeente en jeugdwerk en met participatie van bewoners. Bestuurders en beleidsmakers van gemeenten en woningcorporaties zijn van harte uitgenodigd. De bijeenkomsten zijn zowel los van elkaar als in een serie te volgen. Meer informatie: www.primo-nh.nl/agenda
Eindredactie Luc Overman
Nieuws platform dorpshuizen Gerard de Nooy
Nieuws VvKkNH Trudy Steenbergen
Foto’s
Kern met pit voortaan eigen website
Tjeerd Haccoû (art impression)
De leefbaarheidswedstrijd Kern met Pit van de Koninklijke Nederlandse Heidemaatschappij (KNHM) presenteert zich voortaan op een eigen website.
Redactieadres
Was alle informatie tot voor kort te vinden op knhm.nl, vanaf juni 2009 kan dat rechtstreeks op kernmetpit.nl. Voor iedereen die een project wil uitvoeren ter verbetering van buurt, wijk of dorp en daarvoor geld zoekt, is dit fonds een interessante optie. Onlangs ontvingen zeventien projecten in Noord-Hollandse dorpen en buurten voor hun initiatief een geldprijs van duizend euro en het predikaat Kern met Pit. De kinderboerderij Hoogkarspel en het multifunctionele dorpscentrum in Warder ontvingen daarnaast ook de trofee, vanwege het bijzondere karakter van deze projecten. De jury prees de uitstraling en grote betrokkenheid van velen bij beide projecten. De toewijzing van de trofee levert 1500 euro extra op. Meer informatie www.kernmetpit.nl telefoon 026 44 55 146
Yvonne Jonkman Jaap de Knegt
PRIMO nh, Postbus 106, 1440 AC Purmerend, Tel: 0299 418 700 loverman@primo-nh.nl
Bezoekadres PRIMO nh, Emmakade 4, 1441 ET Purmerend
Vormgeving Studio Stevens, De Rijp
Oplage 2000 exemplaren
Copyright Overname of nadrukken van artikelen, of van delen daarvan, is uitsluitend toegestaan na overleg met en toestemming van de redactie en altijd met bronvermelding.