d01-02_09.pdf

ÊÎÐÏÎÐÀÒÈÂÍÎ ÈÍÔÎÐÌÀÖÈÎÍÍÎ ÈÇÄÀÍÈÅ ßíóàðè/Ôåâðóàðè 2009

Íîâà èíâåñòèöèÿ â óíèêàëíî ñúîðúæåíèå çà AdBlue

Èêîíîìè÷åñêàòà êðèçà - äîáúð øàíñ çà Ïðèñòà îéë Ñòàðòèðà ïúðâèÿò àâòîöåíòúð â Ñòðóìèöà - Ìàêåäîíèÿ

ìåñå÷íî èçäàíèå íà “Ïðèñòà îéë” ÅÀÄ ãîäèíà VI, áðîé 1, ßíóàðè /Ôåâðóàðè 2009

ÀÊÖÅÍÒÈ Êðèçàòîâà å äíåøíàòà ìîäåðíà äóìà, êîÿòî â ðå÷íèöèòå íà ìåäèè, ïîëèòèöè, ñîáñòâåíèöè è ìåíèäæúðè íà êîìïàíèè çâó÷è íåïðåêúñíàòî è çàñòðàøèòåëíî. Òàçè äóìà çâó÷è äîíÿêúäå êàòî êîìóíèçúì, äåìîêðàöèÿ, ãðàæäàíñêî îáùåñòâî- âñå ïîíÿòèÿ, êîèòî êàòî ÷å ëè íèêîé ðåàëíî íå å âèæäàë. Çíàå ñå, ÷å èçãëåæäàò íÿêàê ñè, íî òî÷íî êàê... Àêî òîâà, êîåòî ñòàâà ñåãà ó íàñ, è â Åâðîïà, è â ÑÀÙ, èçíåíàäâà íÿêîãî, áè çâó÷àëî ñìåøíî. Äà, òàêà å, çàùîòî å åñòåñòâåíî ïðè åäíî ñâðúõïîòðåáëåíèå êàêòî íà ñòîêè, òàêà è íà ôèíàíñè, ïðè òîâà áåç íèêàêâà èêîíîìè÷åñêà ëîãèêà, äà äîéäå ìîìåíò, â êîéòî âñè÷êî òðÿáâà äà ñå ïëàùà... Äà, àìà íå. Çàùîòî áàíêèòå íàðèâàõà ïàðè íà âñåêè êîéòî èñêà, äîðè è íà òîçè, êîéòî íÿìàøå íóæäà. Ïîòðåáèòåëÿò íà êðåäèòà î÷àêâàøå çàïëàòèòå äà ïðîäúëæàò äà ðàñòàò è èíôëàöèÿòà äà ðàâíè ñ ëèõâèòå, ò.å. âúâ âðåìåòî çàïëàòàòà äà ïðåäñòàâëÿâà âñå ïî-ìàëêà ÷àñò îò çàåìà. Èìîòèòå ãîíèõà åâðîïåéñêè öåíè è ñå öåëèõà â åâðîïåéñêè èíâåñòèòîðè äî ìîìåíòà, â êîéòî

Ð. Íèêîëàåâ Ãë. ðåäàêòîð

ñå îêàçà, ÷å è òå íÿìàò ïàðè äà ïëàùàò òàêèâà âèñîêè öåíè. Ïîòðåáëåíèåòî ñå ñâè, ïðîèçâîäñòâîòî ñúùî, òðàíñïîðòíàòà äåéíîñò - ñúùî, ïîòðåáëåíèåòî íà êîíñóìàòèâè ñúùî è ò.í. Ôàêò å, ÷å íåùî ñå ñëó÷âà, è òî íå îñîáåíî ïðèÿòíî. Êîìïàíèè è ôèðìè „çàòÿãàò êîëàíèòå” ïî êëàñè÷åñêàòà ñõåìà - îðÿçâàò áþäæåòà çà ðåêëàìà è âðúçêè ñ îáùåñòâåíîñòòà, íàìàëÿâàò ðàáîòíè ìåñòà è çàïëàòè, áåç äà îò÷èòàò, ÷å òàêà ñúùî ñïîìàãàò çà îãðàíè÷àâàíå íà ïîòðåáëåíèåòî è ñòàâàò àêòèâíà ÷àñò îò ïîðî÷íèÿ êðúã.

Ïðèñòà îéë èíâåñòèðà â íîâ åêîïðîäóêò

4

Íî âå÷å èìà äîñòàòú÷íî ïðèìåðè, êîèòî ïîêàçâàò êðèçàòà â äðóãè èçìåðåíèÿ. Òîâà ñî÷è è èçñëåäâàíå íà Òîìàñ Ãëåí – ïðåçèäåíò íà Petroleum Trends International êîìïàíèÿ çà êîíñóëòàíòñêà äåéíîñò è ìàðêåòèíãîâè ïðîó÷âàíèÿ. Íà áàçà ïðîó÷âàíå ñòàâà ÿñíî, ÷å ïî âðåìå íà èêîíîìè÷åñêàòà êðèçà îò 1981 ã. è îò 2001 ã. êîìïàíèèòå, êîèòî ñà ïðîäúëæèëè äà ñå ðåêëàìèðàò, ñà ñïå÷åëèëè êàêòî ïîâå÷å ðàçïîçíàâàåìîñò, òàêà è ñà èìàëè ïîâå÷å ïðîäàæáè.  êðèçèñíî âðåìå äðóãèÿò ðàçóìåí ïîäõîä å ñâèòèòå ïàçàðè äà ñå çàìåíÿò ñ íîâè, ïîìàëêî çàñåãíàòè îò îãðàíè÷åíîòî ïîòðåáèòåëñêî òúðñåíå, ïðîèçâîäñòâî íà íîâè ïðîäóêòè, ... ò.å. íåùà, êîèòî Ïðèñòà îéë óìåëî ïðîãíîçèðà è âå÷å ðåàëèçèðà. Âñå ïàê êðèçàòà èìà è äîáðè èçìåðåíèÿ - ïîìàãà ñëó÷àéíî ïîïàäíàëèòå â áèçíåñà äà ñè çàìèíàò è äà îñòàíàò îíåçè, êîèòî óïðàâëÿâàò ñúáèòèÿòà, à íå ïðîñòî ãè ñëåäâàò.

Ñòàðòèðà ïúðâèÿò àâòîöåíòúð ïî Ïðîãðàìàòà íà Ïðèñòà îéë â Ñòðóìèöà - Ìàêåäîíèÿ

6 7

Èêîíîìè÷åñêàòà êðèçà - äîáúð øàíñ çà Ïðèñòà îéë

8

Ëîíäîí ñúáðà ñâåòîâíèòå ëèäåðè â ìàñëåíèÿ áèçíåñ

9

Ñóðîâèíè çà ñìàçî÷íè ìàñëà – òåõíîëîãèÿ è äîñòàâêà

10

12

15

Íèêîëà Íèêîëîâ æèâàòà èñòîðèÿ íà Ïðèñòà îéë

Ïðîäóêòèòå ñ ìàðêè Prista è Texaco ãàðàíòèðàò ïðîèçâîäñòâîòî è òðàíñïîðòà íà „Êàîëèí” ÀÄ

Íîâ ïðîäóêò íà Texaco - Ursa Ultra ïðåäñòàâÿ ðåâîëþöèîííàòà òåõíîëîãèÿ Isosyn

Èçäàâà: “ÏÐÈÑÒÀ ÎÉË”- ãð. Ðóñå Ðóìåí Íèêîëàåâ - ãëàâåí ðåäàêòîð ìîá.: 088 874 82 18; òåë.: 082 810 123; E-mail:rumkoni@prista-oil.bg www.prista-oil.com

Àëáåíà Èâàíîâà - Âàñèëåâà - êîíñóëòàíò

Ïðåäïå÷àò è ïå÷àò: Çà ìíåíèÿ è ïðåïîðúêè: spisanie@prista-oil.bg

íîâî ïðîèçâîäñòâî

Ïðèñòà îéë îòêðè ïðîèçâîäñòâîòî íà íîâ åêîïðîäóêò - AdBlue Ñúâðåìåííàòà äîáàâêà çà êàìèîíè è àâòîáóñè AdBlue íàìàëÿâà âðåäíèòå åìèñèè â èçãîðåëèòå ãàçîâå

AdBlue4you AdBlue - ðåøåíèÿ îò GreenChem è Ïðèñòà îéë

Çàì. ìèíèñòúðúò íà ÌÎÑ ×àâäàð Ãåîðãèåâ è ïðåäñåäàòåëÿò íà ÓÑ íà Ïðèñòà îéë Ïëàìåí Áîáîêîâ ñðÿçàõà ëåíòàòà è îòêðèõà íîâàòà èíâåñòèöèÿ

Íà 13 ôåâðóàðè 2009 â çàâîäà íà Ïðèñòà îéë, â Ðóñå, â ïðèñúñòâèåòî íà çàì. ìèíèñòúðà íà îêîëíàòà ñðåäà è âîäèòå ×àâäàð Ãåîðãèåâ è íà ïðåäñåäàòåëò íà ÓÑ íà Ïðèñòà îéë Ïëàìåí Áîáîêîâ, îôèöèàëíî áå îòêðèòî ïúðâîòî, óíèêàëíî çà Áúëãàðèÿ ñúîðúæåíèå çà ïðîèçâîäñòâî íà AdBlue /äîáàâêà çà òåæêîòîâàðíèòå àâòîìîáèëè è êàìèîíè ñúñ ñåðòèôèêàòè Åâðî 4 è Åâðî 5/. Ñàìî çà íÿêîëêî ìåñåöà èíæåíåðèíãîâèÿò åêèï íà Ïðèñòà îéë óñïÿ äà çàâúðøè ïðîåêòà è äà ïóñíå â åêñïëîàòàöèÿ ïðîèçâîäñòâåíàòà èíñòàëàöèÿ, ñëåä êàòî ïðåç âòîðàòà ïîëîâèíà íà 2008 ã. õîëàíäñêèÿò ãèãàíò GreenChem îáÿâè Ïðèñòà îéë çà ñâîé åêñêëóçèâåí ïðåäñòàâèòåë çà áúëãàðñêèÿ ïàçàð. Îñíîâîïîëàãàùî çà öÿëîòî ïðîèçâîäñòâî å áåçóïðå÷íàòà ÷èñòîòa íà êîìïîíåíòèòå, ñúîðúæåíèÿòà è ïðîèçâîäñòâåíàòà ñðåäà. Âúïðåêè íåáëàãîïðèÿòíàòà èêîíîìè÷åñêà ñèòóàöèÿ â ñâåòîâåí ìàùàá, Ïðèñòà îéë ïðîäúëæàâà äà ñå ðàçâèâà ñòðàòåãè÷åñêè, îáÿâè Ïëàìåí Áîáîêîâ. Îñâåí â ñòðàíàòà, AdBlue ùå ñå ïðåäëàãà è ñúñåäíèòå íà Áúëãàðèÿ äúðæàâè. Åæåìåñå÷íî îò êîíâåéðèòå íà àâòìîáèëíèòå çàâîäè ñëèçàò íîâè 15 000 êàìèîíà, êîèòî ïîëçâàò òàçè äîáàâêà, à ïðîñïåðèðàùàòà áúëãàðñêà êîìïàíèÿ ñ íîâîòî ñè ïðîèçâîäñòâî ùå ãè çàðåæäà â ðåãèîíà, äîáàâè èçï. äèðåêòîð íà GreenChem Ìàðñåë Äeêîðñò.

4

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

GreenChem å âîäåùèÿò åâðîïåéñêè äîñòàâ÷èê íà AdBlue, äîáàâêàòà íåîáõîäèìà, çà äà ñå îòãîâîðè íà íîâèòå åìèñèîííè ñòàíäàðòè Åâðî 4 (îêòîìâðè, 2007) è Åâðî 5 (îêòîìâðè 2009). Òåçè ñòàíäàðòè áÿõà íàëîæåíè îò Åâðîïåéñêèòå ïðàâèòåëñòâà â ñâîÿ ñòðåìåæ äà íàìàëÿò åìèñèÿòà íà âðåäíè âåùåñòâà â èçãîðåëèòå ãàçîâå.

AdBlue ïðåäñòàâëÿâà ïðîçðà÷íà òå÷íîñò, ñúäúðæàùà 32,5% ðàçòâîð íà UREA (êàðáàìèä), îòãîâàðÿù íà ñòðîãè èçèñêâàíèÿ íà ISO 22241- ñòàíäàðò. AdBlue íåóòðàëèçèðà àçîòíèòå îêñèäè (NOx) â îòäåëÿíèòå ãàçîâå îò äèçåëîâèòå òîâàðíè àâòîìîáèëè è àâòîáóñè è ãè ïðåâðúùà â íåóòðàëåí àçîò - åñòåñòâåíà ñúñòàâêà íà âúçäóõà è âîäàòà. Êàòàëèçàòîðúò, â êîìáèíàöèÿ ñ ðåäóöèðàùèÿ àãåíò AdBlue ïîçâîëÿâà îñúùåñòâÿâàíåòî íà ñåëåêòèâíàòà êàòàëèòè÷íà ðåäóêöèÿ ( SCR). Îñâåí ÷å å âîäåù åâðîïåéñêè äîñòàâ÷èê íà AdBlue, GreenChem ñúùî ïðåäëàãà íà ïðîèçâîäèòåëèòå è òúðãîâöèòå íà êàìèîíè è àâòîáóñè „òîòàëíî AdBlue ðåøåíèå” îïöèè çà ñúõðàíåíèå, ðàçïðåäåëÿíå, ôèíàíñèðàíå.

Èçïúëíèòåëíèÿò äèðåêòîð íà GreenChem Ìàðñåë Äåêîðñò ñïàçè ôèðìåíàòà òðàäèöèÿ è îòâîðè øàìïàíñêî îò Õîëàíäèÿ ïî ñëó÷àé îòêðèâàíåòî íà íîâèÿ îáåêò

Èçïîëçâàíåòî íà AdBlue å êàêòî íàäåæäíî è ñèãóðíî, òàêà è èçêëþ÷èòåëíî ëåñíî è óäîáíî, áèëî òî â ñåðâèçíè óñëîâèÿ èëè ïðè áåíçèíîñòàíöèè è äåïà. Ïðîäóêòèòå è óñëóãèòå, êîèòî ïðåäëàãà Green Chem ñå ïðåäëàãàò âúâ âñè÷êè íåéíè åâðîïåéñêè êëîíîâå, ïîëçâàéêè ñúçäàäåíàòà ìðåæà îò ïî÷òè 2000 äèëúðè è ïóíêòîâå çà ïðîäàæáà, à ñúùî è ïðåç ðàçøèðåíàòà åâðîïåéñêà ìðåæà îò òúðãîâñêè ïóíêòîâå çà çàðåæäàíå ïðåç ñïåöèàëèçèðàíèòå ñèñòåìè Green Star. Âñè÷êî òîâà çàòâúðæäàâà ïîçèöèÿòà è äîñòúïíîñòòà íà AdBlue çà Åâðîïà. AdBlue è óñòàíîâåíàòà íîðìà çà êà÷åñòâî íà ïðîäóêòà ISO 22241 ñà îáâúðçàíè è ñúîòíåñåíè åäíî ñïðÿìî äðóãî. Åäèíñòâåíî ïðîäóêòúò, ïðåäïèñàí îò VDA (Verband Deutsche Automobielindustrie e.V) ìîæå äà ïðåòåíäèðà çà ìàðêàòà - AdBlue.

GreenChem ðàçïîëàãà ñ òîçè VDA ëèöåíç.

Green Star – ñèñòåìè Ñèñòåìèòå çà ïúëíåíå íà AdBlue ñà îò ïúðâîñòåïåííî çíà÷åíèå, ãîâîðåéêè çà åôèêàñíîñò è ëåñíîòa ïðè îïåðèðàíå ñ AdBlue. Eòî çàùî GreenChem å ðàçðàáîòèë Green Star SMART ñèñòåìè: íàé - äîáðîòî îáîðóäâàíå èìàùî çà öåë ìàêñèìàëíî äà óëåñíè êëèåíòà è ïîâèøè åôèêàñíîñòòà íà ïðîäóêòà AdBlue.  ìíîãî ñèòóàöèè SMART – ñèñòåìèòå ïðåäëàãàò íàé - äîáðèòå ðåøåíèÿ çà ïúëíåíå íà AdBlue.

SMART – ñèñòåìèòå ñà ñíàáäåíè ñ ðàçëè÷íè òåõíè÷åñêè óñòðîéñòâà, êàòî èçìåðâàòåëíà ñèñòåìà ñ òåëåìåòðèÿ è òåìïåðàòóðåí êîíòðîë. Òå ìîãàò äà áúäàò äîñòàâåíè çà ïîëçâàíå îò ÷àñòíè ëèöà è òúðãîâñêè îáåêòèáåíçèíîñòàíöèè, êàìèîííè äåïà.

Êîìïàíèÿòà – Green Chem GreenChem Holding B.V. å êîìïàíèÿ, îñíîâàíà ïðåç 2003 ã. Äåéíîñòòà é å íàñî÷åíà êúì ïðîèçâîäñòâî, ìàðêåòèíã, ïðîäàæáè è äèñòðèáóöèÿ íà AdBlue.

AdBlue ïðåäñòàâëÿâà òå÷íîñò, íåîáõîäèìà äîáàâêà çà îñúùåñòâÿâàíå íà òåõíîëîãèÿòà SCR (ñåëåêòèâíà êàòàëèòè÷íà ðåäóêöèÿ), òåõíîëîãèÿ íàïúëíî îòãîâàðÿùà íà åâðîïåéñêèòå äèðåêòèâè, íàñî÷åíè êúì íàìàëÿâàíå íà åìèñèèòå íà âðåäíè âåùåñòâà â èçãîðåëèòå ãàçîâå çà îòäåëÿíè îò òåæêîòîâàðíèòå àâòîìîáèëè. ( Åâðî 4, Åâðî 5). Ïðîäóêòúò AdBlue å îñíîâíèÿò áèçíåñ íà GreenChem. Öåíòðàëíèòå îôèñè íà GreenChem ñà áàçèðàíè â Áðåäà, Õîëàíäèÿ, êàòî êîìïàíèÿòà ðàçïîëàãà ñ òúðãîâñêè ïðåäñòàâèòåëñòâà âúâ âñè÷êè ãîëåìè åâðîïåéñêè äúðæàâè. Óñïîðåäíî ñ äèðåêòíèòå ïðîäàæáè êúì âîäåùè àâòîìîáèëîñòðîèòåëè - ÎÅÌ (DAF, Daimler, VW) òðàíñïîðòíè êîìïàíèè è ôèðìè ñúñ ñîáñòâåí òðàíñïîðò (êàòî UK Royal Mail), GreenChem å íàñî÷åí è êúì ïàðòíüîðè, îñúùåñòâÿâàùè äèðåêòíè ïðîäàæáè. Òîâà oñíîâíî êàñàå íåçàâèñèìèòå ïåòðîëíè äèñòðèáóòîðè.

GreenChem ïðåäëàãà íà ïàçàðà èçêëþ÷èòåëíî øèðîêà ãàìà îò ñïåöèàëíî ðàçðàáîòåíè ñèñòåìè çà äîñòàâêà íà AdBlue, ïðîèçâåäåíè â òåõíè åêñêëóçèâíè áàçè.

GreenChem îñúùåñòâÿâà ïðîèçâîäñòâî íà AdBlue â 19 äúðæàâè â Åâðîïà. Óñïîðåäíî ñ òÿõ GreenChem ïîääúðæà ôðàí÷àéç - ñïîðàçóìåíèÿ ñ íåçàâèñèìè ôèðìè çà ïðîèçâîäñòâî íà AdBlue, ïðè óñëîâèÿ íà ëèöåíçèðàíå. Ïðåç 2008 ã. GreenChem å ïðîäàëà 150 ìëí. ëèòðà AdBlue íà åâðîïåéñêèÿ ïàçàð.

AdBlue – îïàêîâêè GreenChem ïðåäëàãà AdBlue â ðàçëè÷íè âèäîâå îïàêîâêè. Íàëè÷íè ñà PVC îïàêîâêè îò 10 èëè 18 ëèòðà è IBC êîíòåéíåðè – 1000 ëèòðà.

Blue Card Ñèíÿòà êàðòà íà GreenChem äàâà âúçìîæíîñò ïîëçâàíå íà AdBlue èçöÿëî ñúîáðàçåíî ñ íóæäèòå è âúçìîæíîñòèòå íà êëèåíòà, ðåøåíèå çà çàðåæäàíå íà AdBlue ïðè ñîáñòâåíî êîíòðîëèðàíå.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

5

ïàðòíüîðè

Ñòàðòèðà ïúðâèÿò àâòîöåíòúð ïî Ïðîãðàìàòà íà Ïðèñòà îéë â Ñòðóìèöà - Ìàêåäîíèÿ  êðàÿ íà 2008 ãîäèíà Ïðèñòà îéë Ìàêåäîíèÿ óñïÿ äà çàâúðøè ïúðâèÿ ïðîåêò îò âåðèãàòà àâòîöåíòðîâå Ïðèñòà îéë â çàïàäíàòà íè ñúñåäêà. Òîé å èçãðàäåí â ãð. Ñòðóìèöà, åäèí îò íàé-àêòèâíèòå èêîíîìè÷åñêè öåíòðîâå íà Ìàêåäîíèÿ, êàêòî è öåíòúð íà ñåëñêîòî ñòîïàíñòâî. Àâòîöåíòúðúò å ðàçïîëîæåí íà èçõîäà çà ñ. Ïðîñåíèêîâî. Ïúðâîíà÷àëíèÿò èíòåðåñ ó íàøèÿ ïàðòíüîð – ôèðìà ÒÐÈÒÅÐÎË è íåéíèÿ ñîáñòâåíèê, Ãåîðãè Àíäîíîâ, å ïîðîäåí ïî âðåìå íà ïðåçåíòàöèÿòà íà ïðîäóêòèòå íà Ïðèñòà îéë, îðãàíèçèðàíà ïðåç ïðîëåòòà íà ìèíàëàòà ãîäèíà â Ñòðóìèöà, ñúâìåñòíî ñ êìåòà íà ãðàäà è çàìåñòíèê-êìåòà ïî èêîíîìè÷åñêèòå âúïðîñè íà îáùèíàòà, íà êîÿòî ïðèñúñòâàò ïîâå÷å îò 70 ôèðìè, ïðåäñòàâèòåëè íà äðåáíèÿ è åäðèÿ áèçíåñ â îáùèíàòà, ìåñòíè ìåäèè è ïàðòíüîðè íà Ïðèñòà îéë. Ôèðìàòà Òðèòåðîë èìà ïðåäìåò íà äåéíîñò ïðåâîç íà ïúòíèöè ñ àâòîáóñè è ïðèòåæàâà îáùî 10 àâòîáóñà, îò êîèòî 6 ñà ÷èñòî íîâè MAN, çàêóïåíè ïðåç 2008 ãîäèíà íà îáùà ñòîéíîñò áëèçî 1 ìèëèîí åâðî. Íà÷àëîòî íà ñúòðóäíè÷åñòâîòî å ïîëîæåíî ïðåç ëÿòîòî íà 2008 ãîäèíà, êîãàòî ñà ïðîäàäåíè è ïúðâèòå êîëè÷åñòâà ìàñëà íà íàøèÿ ïàðòíüîð – Òðèòåðîë.

Ïðè ïîñëåäâàëè ïðåãîâîðè ìåæäó èçï. äèðåêòîð íà Ïðèñòà îéë – Ìàêåäîíèÿ è Ñúðáèÿ Ìèõàèë Èëèåâ è Àíäîíîâ å äîãîâîðåíî ñúâìåñòíî ó÷àñòèå íà ìåñòíè òúðãîâå. Öåëòà å äà ñå ïîñòèãíå ïî-ãîëÿìà åôåêòèâíîñò ïðè ïðåäëàãàíå íà áúëãàðñêàòà ìàðêà â äúðæàâíèòå ïîðú÷êè îò ìåñòíî çíà÷åíèå, êàêòî è ïîñòåïåííî ðàçøèðÿâàíå íà îáåìèòå íà ïðîäàâàíè ïðîäóêòè îò ñòðàíà íà Òðèòåðîë. Ìàêåäîíñêàòà ôèðìà â ìîìåíòà òúðãóâà ñ: àíòèôðèçè - îáèêíîâåí è Ëîíã Ëàéô, ÄÎÒ3, òðàíñìèñèîííè ìàñëà (ÅÏ è ÀÒÔ), ìîòîðíè (PSB15w40, PSG15w40, PSD15w40/20w50, Leader 10w40/15w40, M10D, 2T Mix), ãðàôèòíè ãðåñè è õèäðàâëè÷íî ÌÕË32. Íà ïðîâåäåíèÿ òúðã ïðåç äåêåìâðè 2008 ãîäèíà îò Äúðæàâíîòî ïðåäïðèÿòèå „Ìàêåäîíèÿ Ïúò”, PRISTA OIL - Ìàêåäîíèÿ óñïÿ äà ñïå÷åëè 65% îò òúðñåíîòî êîëè÷åñòâî ìàñëà, à èìåííî 20,800 ìò. Ìàñëàòà ñà îò âèäà: Prista Ñóïåð Äèçåë 15w40 è õèäðàâëè÷íè ÌÕÌð 32, 46, 68. Òîçè òúðã áå ïðîâåäåí â óñëîâèÿòà íà îãðîìíà êîíêóðåíöèÿ, òúé êàòî â òîâà âðåìå, â êîåòî ñå ïðîâåæäà, îáèêíîâåíî ñå ïðåâðúùà â ñâîåîáðàçåí ëàêìóñ çà âúçìîæíîñòèòå íà èãðà÷èòå íà ïàçàðà äà ïðåäëîæàò òî÷åí ïðîäóêò íà ïå÷åëèâøàòà öåíà. Ñúñ ñèëíîòî ñè ó÷àñòèå PRISTA OIL Ìàêåäîíèÿ óñïÿ äà îòñòðàíè ôèðìè êàòî FAM-Êðóøåâàö, Petrol Ofisi, Optima - Modrica, Fuchs, API.

ñòðàòåãèè

Èêîíîìè÷åñêàòà êðèçà äîáúð øàíñ çà Ïðèñòà îéë

Èêîíîìè÷åñêàòà êðèçà å äîáðî ïðåäèçâèêàòåëñòâî çà Ïðèñòà îéë. Òîâà çàÿâè ïðåäñåäàòåëÿò íà ÓÑ íà ìóëòèíàöèîíàëíàòà êîìïàíèÿ Ïëàìåí Áîáîêîâ ïî âðåìå íà òðàäèöèîííàòà ãîäèøíà ñðåùà ñ äèñòðèáóòîðèòå, êîÿòî ñå ïðîâåäå â êðàÿ íà ÿíóàðè â Ðóñå. Êðèçàòà å âðåìå çà ïðàãìàòèçúì è øàíñ çà Ïðèñòà îéë äà ïîêàæå ïðåäèìñòâàòà ñè íà ïàçàðà. Òîâà ùå ñå ïîñòèãíå ãëàâíî ñ êîíêóðåíòíè öåíè ïðè äîêàçàíî âå÷å êà÷åñòâî íà ñúùåñòâóâàùèòå è íà íîâè ïðîäóêòè. Ðàçõîäèòå íà ôèðìèòå ñå îïòèìèçèðàò è òîâà ùå îðèåíòèðà âñå ïîâå÷å êîíñóìàòîðè íà ìîòîðíè è èíäóñòðèàëíè ìàñëà êúì ìàðêàòà Prista, êàçà îùå Ïëàìåí Áîáîêîâ. „Çà íÿêîè òîâà å êðèçà, çà äðóãè – ïðåäèçâèêàòåëñòâî.“ Ïðåç 2009 ã. êîìïàíèÿòà ùå îñúùåñòâè àãðåñèâíà ìàðêåòèíãîâà ñòðàòåãèÿ, êàòî òîâà ùå áúäå è ãîäèíà íà ñåðèîçíî ïðåäèçâèêàòåëñòâî, å ïîçèöèÿòà íà ìàðêåòèíãîâèÿ äèðåêòîð Êàëèí Òðèôîíîâ. Íàé-îáùî, ïîãîëåìèòå èíèöèàòèâè, êîèòî ùå ñå ñëó÷àò, ñà: 7 ïðîìîöèè íà ïðîäóêòè ñ ìàðêà Prista è Texaco 4 íîâè ïðîäóêòà è ïðåäñòàâÿíå íà íàïúëíî íîâà ñåðèÿ ìîòîðíè ìàñëà Prista. Íàé-ïîïóëÿðíàòà áúëãàðñêà ìàðêà îò òàçè ãîäèíà çà ïúðâè ïúò ùå áúäå âíåäðåíà çà ãàðàíöèîííî îáñëóæâàíå â ïðåäñòàâèòåëñòâàòà íà ïîíå äâå àâòîìîáèëíè ìàðêè, îáÿâè Òðèôîíîâ. Íîâèòå ìîòîðíè ìàñëà ùå ñëåäâàò îñíîâíèòå òåíäåíöèè, à èìåííî èçèñêâàíèÿòà: - Ïî îòíîøåíèå îïàçâàíå íà îêîëíà ñðåäà - Ïîñòèãàíå èêîíîìèÿ íà ãîðèâî - Òðàéíîñò è ñòàáèëíîñò íà ïðîäóêòèòå Íåçàâèñèìî îò áóðíîòî ðàçâèòèå íà àâòîìîáèëîñòðîåíåòî è èçïîëçâàíåòî âñå ïîâå÷å íà ñèíòåòè÷íè è ïîëóñèíòåòè÷íè ìàñëà, Ïðèñòà îéë ùå ïîäêðåïè ñ ðàçëè÷íè ìàðêåòèíãîâè èíñòðóìåíòè äèñòðèáóòîðèòå â ñòðàíàòà ïðè ïðîäàæáà íà ìèíåðàëíèòå ïðîäóêòè Prista

Super Benzin 15W40 è Prista Leader 15W40, êîèòî ñà èçêëþ÷èòåëíî âèñîêîêà÷åñòâåíè ïðîäóêòè, ïðåäëàãàíè íà ìíîãî äîáðà öåíà. Ñåðèîçíà ðåêëàìíà ïîäêðåïà ùå ñðåùíå è ìàðêàòà Texaco - ÷ðåç ïðåñàòà – íàöèîíàëíè è ñïåöèàëèçèðàíè èçäàíèÿ, êàêòî è ñ áèëáîðäîâå â ñòðàíàòà. Ïðåäñòîè íà ïàçàðà äà áúäàò ïóñíàòè äâå íîâè ãðóïè ìàñëà îò ñåðèèòå Havoline è Ursa. Òå ñà ïðîèçâåäåíè ïî óíèêàëíà ïàòåíòîâàíà òåõíîëîãèÿ íà àìåðèêàíñêèÿ ãèãàíò è ïðåäñòàâëÿâàò âúðõîâè ïîñòèæåíèÿ â ðàçðàáîòêàòà íà ìîòîðíè ìàñëà ïðåç ïîñëåäíèòå íÿêîëêî ãîäèíè. Êîìïàíèÿòà îò÷èòà çà èçìèíàëàòà 2008 ãîäèíà ðúñò íà ïðîäàæáèòå â ÷óæáèíà, ãëàâíî â ñúñåäíèòå íà Áúëãàðèÿ ñòðàíè - Ðóìúíèÿ, Òóðöèÿ è Ñúðáèÿ, ñúîáùè äèðåêòîðúò íà äèðåêöèÿ „Ïðîäàæáè” Öâåòîìèð Àíàñòàñîâ.  ñúîòâåòñòâèå ñ äèíàìèêàòà íà âúòðåøíèÿ ïàçàð å èçãðàäåíà è íîâà ñòðóêòóðà, êîÿòî ùå ðàáîòè â 7 ðåãèîíà íà ñòðàíàòà. Ùå ñå ïðèëàãà è äèôåðåíöèðàí ïîäõîä ïðè ïðåäëàãàíå íà ìàðêèòå Prista è Òåxaco îò ñòðàíà íà òúðãîâñêèòå ïðåäñòàâèòåëè ïðåä êëèåíòèòå.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

7

íîâèíè

Ëîíäîí ñúáðà ñâåòîâíèòå ëèäåðè â ìàñëåíèÿ áèçíåñ

Çà 13-à ïîðåäíà ãîäèíà îò 19 äî 20 ôåâðóàðè, 2009 ã. â Ëîíäîí, õîòåë The Royal Lancaster Hotel, ñå ïðîâåäå Ñâåòîâíàòà êîíôåðåíöèÿ çà áàçîâè ìàñëà è ñìàçî÷íè ïðîäóêòè ICIS World Base Oils & Lubricants Conference. Òîçè âèñø ôîðóì å ìÿñòî, íà êîåòî ñè äàâàò ñðåùà ñîáñòâåíèöè íà ðàôèíåðèè, òîï ìåíèäæúðè îò èíäóñòðèÿòà, çà äà îáìåíÿò ìíåíèÿ è äà ïîëó÷àò ïðîçðåíèå êàê äà ðàáîòÿò çà â áúäåùå. Ó÷àñòèå â íåãî âçåõà òðàäèöèîííî ïðåäñåäàòåëÿò íà ÓÑ íà Ïðèñòà îéë Ïëàìåí Áîáîêîâ è èçï. äèðåêòîð Ìèëåí Áîé÷åâ. Êîíôåðåíöèÿòà å íàé-ãîëåìèÿò â ñâåòà èçòî÷íèê íà èíôîðìàöèÿ â îáëàñòòà íà õèìè÷åñêàòà, åíåðãèéíàòà è ìàñëåíàòà èíäóñòðèè. Ñòðåìåæúò å äà ñå ïîìîãíå íà êîìïàíèèòå â ãëîáàëåí ìàùàá äà ïîäîáðÿò ñâîèòå ôèíàíñîâè ïîêàçàòåëè è ïå÷àëáà, êàòî èì ñå ïðåäîñòàâÿ ñâîåâðåìåííà, ñ âèñîêî êà÷åñòâî è ïîëåçíà èíôîðìàöèÿ, è áèçíåñ èäåè è èíèöèàòèâè çà ïîçèöèîíèðàíå íà áðàíäà â öåëèÿ ñâÿò. Ïðåç 2008 ãîäèíà ãëîáàëíèÿò ïàçàð çà áàçîâè ìàñëà áåøå èçïðàâåí ïðåä ïåðèîä íà áåçïðåöåäåíòíî íåïîñòîÿíñòâî è íàïðåæåíèå, êîåòî ñå êîíêóðèðàøå åäèíñòâåíî ñ ïîñëåäèöèòå îò óðàãàíà ïðåç 2005. Öåíèòå ñå óñòðåìèõà íàãîðå ñ ðàêåòíà ñêîðîñò íà ôîíà íà íåïîñòîÿíñòâîòî íà ïàçàðèòå, à ïðîáëåìèòå ñ äîñòàâêèòå ïðîñòî óòåæíèõà òîâà äâèæåíèå íà öåíèòå. Ïëàíèðàíè è íå ïëàíèðàíè ïðåñòîè è ïðåêúñâàíèÿ, è îòêëîíÿâàíåòî íà áàçîâè ñóðîâèíè êúì ïî-ïå÷åëèâøîòî ïðîèçâîäñòâî íà ãîðèâà äîâåäîõà äî ñèëíî íàìàëÿâàíå íà íàëè÷íîñòèòå îò áàçîâè ìàñëà îò Ãðóïà I è îùå ïîîæåñòî÷åíîòî èì òúðñåíå. Ìåæäóâðåìåííî íà ïàçàðà èçëèçà åäèí çíà÷èòåëåí îáåì îò íîâàòà Ãðóïà III ìàñëà âúâ âðåìå, â êîåòî íåñèãóðíîñòòà â èêîíîìè÷åñêèòå ïåðñïåêòèâè õâúðëÿò ñÿíêà âúðõó èçãëåäèòå çà íàìèðàíå íà âèñîêîêà÷åñòâåíè áàçîâè ôðàêöèè. Óñïîðåäíî ñ òèÿ ïðîáëåìè, èíäóñòðèÿòà ïðîäúëæàâà äà å èçïðàâåíà ïðåä ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà, íàëàãàíè îò ïî-ñòðîãèÿ êîíòðîë âúðõó âðåäíèòå åìèñèè, ïîâèøåíèòå èçèñêâàíèÿ çà èêîíîìèè íà ãîðèâî è èçïîëçâàíåòî íà íîâè âèäîâå ãîðèâà.

8

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

Åâðîïåéñêè êîíãðåñ íà UEIL

Ñóðîâèíè çà ñìàçî÷íè Ãîäèøíèÿò êîíãðåñ íà Íåçàâèñèìèÿ ñúþç íà Åâðîïåéñêàòà èíäóñòðèÿ çà ñìàçî÷íè ìàñëà (UEIL) áåøå ïðîâåäåí â êðàÿ íà 2008 ã. âúâ Âàðøàâà, Ïîëøà. Ñúáèòèå "Ñóðîâèíè çà ñìàçî÷íè ìàñëà - òåõíîëîãèÿ è äîñòàâêà" äîéäå òî÷íî âúâ âðåìåòî íà îñíîâíè ðàçðàáîòêè â èíäóñòðèÿòà ñúñ ñìàçî÷íè ìàñëà, âêëþ÷èòåëíî íà÷àëîòî íà ïðîöåñà çà ïðåäâàðèòåëíà ðåãèñòðàöèÿ REACH. Äåëåãàòèòå è òåõíèòå ïàðòíüîðè ñå îòïðàâèõà êúì Ïîëøà çà ïîðåäíèÿ êîíãðåñ íà UEIL, êîéòî áåøå ïðîâåäåí â êîíôåðåíòíèÿ öåíòúð íà Õîòåë „Øåðàòúí Âàðøàâà”. Îðãàíèçàöèÿòà íà Êîíãðåñà áåøå îñòàâåíà â îïèòíèòå ðúöå íà Interel - âúíøíèÿ ñåêðåòàðèàò íà UEIL.  ïúðâèÿ îôèöèàëåí êîíãðåñåí äåí äåëåãàòèòå áÿõà ïîçäðàâåíè îò ïðåçèäåíòà íà UEIL Õþ Äîóäèíã îò Ïîëàðòåõ Ëòä. Íàä 150 ïðåäñòàâèòåëè îò 20 ðàçëè÷íè ñòðàíè ñå ñúáðàõà, çà äà ñâúðæàò â ìðåæà è äà ãåíåðèðàò íîâè áèçíåñ âúçìîæíîñòè, êàêòî è äà óêðåïÿò ñúùåñòâóâàùèòå îòíîøåíèÿ è äà íàó÷àò ïîâå÷å çà ïîäîáðÿâàíåòî íà ñâîÿòà åôåêòèâíîñò. Ó÷àñòèå âúâ âèñîêèÿ ôîðóì âçåõà ïðåäñåäàòåëÿò íà „Ïðèñòà îéë” ÅÀÄ Ïëàìåí Áîáîêîâ è èçï. äèðåêòîð Ìèëåí Áîé÷åâ. Òåìàòà íà êîíãðåñà "Ñóðîâèíè çà ñìàçî÷íè ìàòåðèàëè òåõíîëîãèÿ è äîñòàâêà" è ñúäúðæàíèåòî íà ïðåçåíòàöèèòå áÿõà ïðàâèëíî ôîêóñèðàíè è îöåíåíè êàòî íàâðåìåííè çà ìàñëåíèÿ ñåêòîð. Ïðîãðàìàòà íà Êîíãðåñà âêëþ÷âàøå ñëåäíèòå ëåêòîðè è òåõíèòå òåìè: ! Ïðåãëåä íà áèçíåñà ñúñ ñìàçî÷íè è áàçîâè ìàñëà â Öåíòðàëíà Åâðîïà îò Ìèëàí Êóí÷èð îò Îðëåí – Ïîëøà Ñåêòîðúò çà ñìàçî÷íè ìàñëà: Åâðîïåéñêà ! ñòàòèñòèêà çà ïàçàðèòå îò Æàí-Êëîä Äþôîð îò Europalub & CSNIL îò Ôðàíöèÿ Ðîí Ïàóúë, ! ? ILMA â÷åðà, äíåñ è óòðå îò Àñîöèàöèÿ íà íåçàâèñèìèòå ïðîèçâîäèòåëè íà ñìàçî÷íè ìàñëà, ÑÀÙ Ïðåäèçâèêàòåëñòâàòà ïðåä óïðàâëåíèåòî íà ! ëîãèñòè÷íàòà âåðèãà â ïðîìåíÿùàòà ñå ïàçàðíà ñðåäà îò ã-í Ñòèâ Àíäåðñúí îò Afton Chemical. Ñâåòîâíèÿò ïàçàð íà ñìàçî÷íè ìàñëà è ! íåãîâîòî âëèÿíèå âúðõó ëîãèñòè÷íàòà âåðèãà îò ä-ð Êëàóñ Øèìîñåê, Evonik-Rohmax ! ? ACEA 2008 ã. íàáëèæàâà... îò Ìàéê ÌàêÊåéá îò Lubrizol.

ìàñëà – òåõíîëîãèÿ è äîñòàâêà

Âëèÿíèå íà ïðîìåíèòå â ïà! çàðèòå çà õèìè÷åñêè ñóðîâèíè âúðõó äîáàâêèòå çà ñìàçî÷íè ìàñëà îò ä-ð Éîàõèì Êîðô, RheinChemie Áàçîâè ìàñëà îò ãðóïà III, ! íåîáõîäèìè çà ñúâðåìåííèòå ñïåöèôèêàöèè çà ìîòîðíè ìàñëà îò Åê Îíã, Petronas Âëèÿíèåòî íà REACH âúðõó ! ðàçâèòèåòî è äîñòàâêàòà íà äîáàâêè çà ñìàçî÷íè ìàñëà îò Æàêëèí Áåðèìàí, Infineum Ðàçøèðÿâàíå íà ïðèëîæå! íèÿòà íà ïîëèàëêèëåí ãëèêîëè ñ ïîìîùòà íà íîâèòå òåõíîëîãè÷íè êîíöåïöèè îò Ìàðòèí Ãðèéâñ, Dow Europe Ïîâòîðíî ðàôèíèðàíè áàçî! âè ôðàêöèè – öåííà äîñòàâêà îò ãðóïà ëåêòîðè îò GEIR: Âúâåäåíèå: Ðåçóëòàòè îò Äèðåêòèâàòà çà îòïàäúöèòå íà ÅÑ îò Ôàáèî Äàëà Äæîâàíà, Viscolube, ïðåçèäåíò GEIR. Îñâåí òÿõ áÿõà ïðåäñòàâåíè ïðåçåíòàöèè è îò:

-

ä-ð Äåòëåâ Áðóíêå, Avista Oil AG Àíäðåé Çàâàëñêè, Rafineria Jedlicze Êðèñòèàí Õàðòìàí, Puralube

Ñïîíñîðè íà ñúáèòèåòî áÿõà Cimcool, ILMA, Orlen Oil, Petronas, Polartech, Puralube, Noord Natie Terminals & UNIMOT Express, êîèòî îñèãóðèõà áåçöåííà äîïúëíèòåëíà ïîäêðåïà çà öÿëîòî ñúáèòèå.

UEIL áëàãîäàðè íà âñè÷êè äåëåãàòè, ëåêòîðè è ñïîíñîðè, çàùîòî òå íàïðàâèõà òàçè êîíôåðåíöèÿ èçêëþ÷èòåëíà. UEIL ñå íàäÿâà íà òÿõíîòî ñúòðóäíè÷åñòâî çà âñè÷êè äðóãè áúäåùè ñúáèòèÿ. Ãîäèøíèÿò êîíãðåñ íà UEIL ñå ñ÷èòà çà íàé-óñïåøíèÿ äî òîçè ìîìåíò, ñúäåéêè ïî êîìåíòàðèòå íà ó÷àñòíèöèòå â íåãî. Ìèëàãðîñ Ìîñòàçà - Êîðàë, Äæåíèôúð Áåéòìàí è Äæóçåïå Ìàðëåòà è îñòàíàëèòå îò åêèïà íà Interel áÿõà ïîçäðàâåíè çà îòëè÷íàòà îðãàíèçàöèÿ íà êîíãðåñà íà UEIL.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

9

Íèêîëà Íèêîëîâ æèâàòà èñòîðèÿ íà Ïðèñòà îéë Íèêîëà Ñòåôàíîâ Íèêîëîâ å ðîäåí â Ðóñå, çîäèÿ „Îâåí”, æåíåí, ñ äâå äåöà è òðèìà âíóêà. Ñúïðóãàòà ìó Âåëè÷êà å ðàáîòèëà â Çàâîä çà ïå÷àòíè ïëàòêè êàòî íàñòðîé÷èê. Íÿêîëêî ãîäèíè ïðåäè äà ñå ïåíñèîíèðà å íà ðàáîòà â õîòåëñêèÿ êîìïëåêñ íà „Ñòóäåíòñêè îáùåæèòèÿ” êúì Ðóñåíñêè óíèâåðñèòåò. Äâàìàòà ñå ðàäâàò íà âíèìàíèåòî íà âíóöèòå ñè Âåëèíà è Ìèõàèë, êîèòî âå÷å ðàáîòÿò, à ñúùî è íà Êîíñòàíòèí, êîéòî å â ïåòè êëàñ. Ñðåäíîòî ñè îáðàçîâàíèå Íèêîëà çàâúðøâà â ÑÏÒÓ ïî àâòîòðàíñïîðò, ñïåöèàëíîñò „Åëåêòðîòåõíèêà íà àâòîìîáèëà”. Ïðåç 1967 ã., âåäíàãà ñëåä êàòî îòáèâà âîåííàòà ñè ñëóæáà, îñòàâà íà ðàáîòà êàòî âîëíîíàåìåí â Øêîëàòà çà ÁÒÐ-è â Ðóñå êàòî ìàéñòîð ïî åë. îáîðóäâàíåòî íà ÁÒÐ è ÁÍÄÍ. Òàì å íà ðàáîòà äî 1988 ã., êîãàòî ñå ïåíñèîíèðà. Ñëåä òîâà äâå ãîäèíè å

Íà÷àëîòî Íèêîëà Íèêîëîâ, èëè êàêòî ïîâå÷åòî íåãîâè êîëåãè ãî íàðè÷àò áà÷î Êîëüî èëè áàé Êîëüî, å åäèí îò ïúðâèòå ðàáîòíèöè, ÷èéòî òðóäîâ äîãîâîð å ñ íîìåð ñðåä ïúðâèòå 10. Çàòîâà å èíòåðåñíî âñè÷êî, êîåòî òîé ïîìíè è ðàçêàçâà êàêòî çà ðàçâèòèåòî íà Ïðèñòà îéë, òàêà è çà ñåáå ñè. Ïðåç åñåíòà íà 1995 ãîäèíà ïîñòúïâà íà ðàáîòà â íîâàòà è ìàëêî ïîçíàòà âñå îùå ôèðìà êàòî àïàðàò÷èê. Òîãàâà èìàøå 5 ðåçåðâîàðà è 3 áúðêàëêè. Áðîÿò èì ïîñòîÿííî ñå óâåëè÷àâàøå çàåäíî ñ ïðîèçâîäñòâåíèòå îáåìè. Îùå â ñàìîòî íà÷àëî îáà÷å óñåùà, ÷å å ïîïàäíàë íà äîáðî ìÿñòî, êúäåòî ñîáñòâåíèöèòå íå òúðñÿò êîíþíêòóðíà ïå÷àëáà, à èíâåñòèðàò ñ ïåðñïåêòèâà çà ðàçâèòèå. Ñåãà ñúñ çàäîâîëñòâî îò÷èòà ïðàâèëíèÿ èçáîð è âúçìîæíîñòòà çà ðàçâèòèå è ðåàëèçàöèÿ, êîÿòî ìó äàâà ðàáîòàòà â Ïðèñòà îéë îùå òîãàâà. Ïîäîáíî óñåùàíå èìà è ó ÷àñò îò êëèåíòèòå, ñ êîèòî Íèêîëîâ åæåäíåâíî êîíòàêòóâà. Ñ ðàçâèòèåòî íà êîìïàíèÿòà ðàçâèòèå òúðïÿò è ðàáîòåùèòå â íåÿ. Òåõíîëîãè÷íîòî îáíîâëåíèå èçèñêâà ïîâå÷å ïîçíàíèÿ è òîâà ñòàâà åñòåñòâåíî âúâ âðåìåòî. Íîâèòå ïðåäèçâèêàòåëñòâà íà ðàáîòíîòî ìÿñòî ïîðàæäàò è ïðîôåñèîíàëåí èíòåðåñ è ðàçâèòèå, ñìÿòà áàé Êîëüî.

10

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

ïðèåì÷èê â „Ìîòîòåõíèêà”. Ãîäèíà ñëåä ïðîìÿíàòà ñå ïðîáâà â ÷àñòíèÿ áèçíåñ è ïîäêàðâà ëè÷íàòà ñè „Âîëãà” êàòî òàêñè. Òîâà ñå îêàçâà ïå÷åëèâø áèçíåñ ñàìî åäíà ãîäèíà, êàòî çà òîçè ïåðèîä óñïÿâà äà íàâúðòè 100 000 êì. Ñëåäâà íîâî ïðåäèçâèêàòåëñòâî - òîçè ïúò â æèâîòíîâúäñòâîòî. Ïðåç ðúöåòå ìó ìèíàâàò ïèëåòà, ïàòêè è áëèçî 20 êîøåðà ï÷åëè. Îò òîçè áèçíåñ, êîéòî ñúùî â îïðåäåëåí ìîìåíò ñå îêàçâà íåðåíòàáèëåí, îñòàâàò è äîñåãà 7 êîøåðà, êîèòî òîé îáîæàâà è ñìÿòà îòíîâî äà óâåëè÷è. Ñåãà, â îñòàâàùîòî ìàëêî ñâîáîäíî âðåìå, ñå ãðèæè çà äâå ëîçÿ.  òÿõ îñíîâíèòå ëîçîâè íàñàæäåíèÿ ñà îò ïîïóëÿðíèòå ñîðòîâå Ìåðëî è Êàáåðíå, êàêòî è Ìóñêàò îòîíåë çà õóáàâà Áèñåðíà ðàêèÿ. Îòñêîðî îòãëåæäà è ïîíîâèòå è ìîäåðíè ñîðòîâå Òðàêèéñêè ìàâðóä è Òðàìèíåð.

Ðàáîòíîòî ìÿñòî ïðåäïîëàãà ïðèãîòâÿíå íà ìàñëàòà - äîçèðàíå íà òî÷íî îïðåäåëåíè êîëè÷åñòâà áàçîâè ìàñëà, íà êîíöåíòðàò îò ïðèñàäêè è áàçîâè ìàñëà, ïðèãîòâÿíå íà ïðîáè ñëåä îïðåäåëåíî âðåìå íà öèðêóëàöèÿ. Äâå ãîäèíè ïî-êúñíî, ïðåç 1997 ã. Íèêîëîâ âå÷å å íà÷àëíèê ñìÿíà „Ïðîèçâîäñòâî íà ìàñëà”. Ðàçðàñòâàíåòî íà ïðîèçâîäñòâîòî è ïðîäàæáèòå íàëàãàò íîâà îðãàíèçàöèÿ íà ðàáîòà - ñôîðìèðàíè ñà òðè ñìåíè ñ îáùî 21 äóøè. Òîé å ñ äíåâíàòà ñìÿíà, êîãàòî ñå èçâúðøâà è ïðîäàæáà íà ãîòîâàòà ïðîäóêöèÿ. Çàòîâà â íåÿ ñà àíãàæèðàíè 12 äóøè.  íà÷àëîòî Ïðèñòà îéë ïðîäàâà ìàñëà âúâ âàðåëè íà êëèåíòèòå, íî ñêîðî ïðåäëàãà ñâîÿòà ïðîäóêöèÿ â ñîáñòâåíè ñúäîâå. Ïî-êà÷åñòâåíèòå âñåñåçîííè ìàñëà ñå ïúëíÿò âå÷å â ëèòîãðàôèðàíè â Èòàëèÿ ìåòàëíè ñúäîâå. Îñâåí âúâ âàðåëè, õîðàòà íà Íèêîëà Íèêîëîâ ïúëíÿò áèäîíè è àâòîöèñòåðíè. Äðóãà çàäà÷à, êîÿòî ñå èçïúëíÿâà ñúâìåñòíî ñ íà÷àëíèê ñìÿíàòà, òåõíîëîãà, íà÷àëíèê ïðîèçâîäñòâîòî è, ðàçáèðà ñå, ëàáîðàòîðèÿòà, å îêà÷åñòâÿâàíå íà ïðîèçâåäåíàòà ïðîäóêöèÿ ÷ðåç èçäàâàíå íà àíàëèçíî ñâèäåòåëñòâî.

ïðîôèëè

Îðãàíèçàöèÿòà íà ðàáîòà Âñåêè åäèí êëèåíò ïðåäïîëàãà ðàçëè÷íî îðãàíèçèðàíå íà ðàáîòàòà, òâúðäè äúëãîãîäèøíèÿò ðàáîòíèê íà êîìïàíèÿòà. Òîâà å êàòî åäíà øàõìàòíà ïàðòèÿ çàäàäåí òè å åäèí õîä è òè òðÿáâà óñïåøíî äà äåéñòâàø ñëåä íåãî. Ñ ïúëíà ñèëà è òóê âàæè ïðèíöèïúò êëèåíòúò äà îñòàíå äîâîëåí. Çà öåëèÿ òîçè ïåðèîä íà ðàáîòà Íèêîëà Íèêîëîâ ñè ñïîìíÿ ñàìî íÿêîëêî ðåêëàìàöèè, è òî â ñàìîòî íà÷àëî, êàòî åäíà ÷àñò îò òÿõ ñà áèëè íåîñíîâàòåëíè, à äðóãèòå íå ñà èìàëè ïîñëåäñòâèÿ çà êëèåíòèòå, òúé êàòî ãðåøêèòå ñà áèëè ñâîåâðåìåííî îòñòðàíÿâàíè, îùå ïî âðåìå íà òðàíñïîðòèðàíå íà ìàñëàòà. Ïî-ãîëÿìàòà ÷àñò îò õîðàòà, êîèòî èäâàò, ñà ïðîñòî èçïúëíèòåëè, äîøëè äà ïîëó÷àò îïðåäåëåíî êîëè÷åñòâî ìàñëî. Íî èìà è òàêèâà, êîèòî ñà äîáðå çàïîçíàòè ñ ïðîèçâîäñòâîòî íà ìàñëà, èíòåðåñóâàò ñå îò äîñòà íåùà. Îáèêíîâåíî òå ñà è ñåðèîçíèòå êëèåíòè, êîèòî çíàÿò çàùî êóïóâàò îò Çàâîäà èëè îò äèñòðèáóòîðèòå íà Ïðèñòà îéë. Òå ñà íàÿñíî, ÷å ïðîèçâåäåíàòà òóê ïðîäóêöèÿ å ñ ãàðàíòèðàíî êà÷åñòâî è ÿ ïðåäïî÷èòàò ïðåä ïîïóëÿðíè ìàðêè, êîèòî ÷åñòî ñà ñ íåèçâåñòåí ïðîèçõîä, ðàçêàçâà áà÷î Êîëüî ñïîäåëåíèòå ñ íåãî âïå÷àòëåíèÿ. Äîçèðàíåòî ñå îêàçâà åäíà äîñòà âàæíà çàäà÷à. Ïúðâîíà÷àëíî òàêèâà ñèñòåìè ñà ñå èçïîëçâàëè ñàìî ïðè öèñòåðíèòå, íî ñêîðî ñëåä òîâà è ïðè ïúëíåíåòî íà âàðåëè. Òå ñå èçïîëçâàò íàéâå÷å ïðè îñíîâíèòå òèïîâå ìàñëà, êúäåòî ñå ïðîèçâåæäàò çíà÷èòåëíè êîëè÷åñòâà. Åëåêòðîííèòå óñòðîéñòâà ãàðàíòèðàò ïúëíåíåòî íà òî÷íî çàäàäåíèòå êîëè÷åñòâà. Ïúëíåíåòî ñúùî ñå îêàçâà ñïåöèôè÷åí ïðîöåñ. Îáèêíîâåíî ïðè ïðåìèíàâàíå îò åäèí âèä ìàñëî êúì äðóã ñå èçâúðøâà çàäúëæèòåëíî ïðîìèâêà íà ñèñòåìàòà. Êîëè÷åñòâàòà, îñòàíàëè â íåÿ, ñå ñúáèðàò â ñïåöèàëíè ñúäîâå. Ñàìèÿò ïðîöåñ íà ïúëíåíå âúâ âàðåëè èëè àâòîöèñòåðíè å ðàçëè÷åí ïî âðåìå, â çàâèñèìîñò îò òåìïåðàòóðàòà íà ìàñëîòî è íåãîâèÿ âèñêîçèòåò. Ïðè íîðìàëíèòå 20 ãðàäóñà, åäèí âàðåë ñå ïúëíè ñðåäíî çà 2,5-3 ìèíóòè, à åäíà öèñòåðíà - îò 40-50 ìèíóòè äî 1,5-2 ÷àñà, è òî îò äâàìà ðàáîòíèöè. Êîëåãèòå Êàêòî âå÷å ñòàíà ÿñíî, çà ïîâå÷åòî îò êîëåãèòå ñè Íèêîëà Íèêîëîâ å áàé Êîëüî èëè áà÷î Êîëüî, äîêàçàòåëñòâî, ÷å ñ ðàáîòàòà è ñ ãîäèíèòå ñè âñÿâà îïðåäåëåí ðåñïåêò.  ïîãîëÿìàòà ÷àñò îò âðåìåòî îòíîøåíèåòî ìè êúì âñè÷êè å ïðèÿòåëñêî è äîáðîíàìåðåíî, ðàçêàçâà òîé.  îïðåäåëåíè ñèòóàöèè å íîðìàëíî äà èìà ïðîÿâè íà íåðâíîñò, íî òîâà å â ðåäà íà íåùàòà. Íà ïúðâî ìÿñòî òîé ñìÿòà, ÷å îòíîøåíèÿòà òðÿáâà äà ñà ÷îâåøêè, íà îñíîâàòà íà âçàèìíî óâàæåíèå. Òîâà äî ãîëÿìà ñòåïåí ïðàâè è ñëóæåáíèòå îòíîøåíèÿ ïî-ëåñíè, ðàçñúæäàâà áèâøèÿò âîåíåí, ïðèåë äèñöèïëèíàòà êàòî ÷àñò îò íà÷èíà ñè íà æèâîò.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

11

ïàðòíüîðè

Ïðîäóêòèòå ñ ìàðêè Prista è Texaco ãàðàíòèðàò ïðîèçâîäñòâîòî è òðàíñïîðòà íà „Êàîëèí” ÀÄ Çíà÷èòåëíè êîëè÷åñòâà ñìàçî÷íè ìàñëà è ãðåñè ïîòðåáÿâà ôàáðèêàòà âúâ Âåòîâî

Îáîãàòèòåëíà ôàáðèêà Âåòîâî å åäèí îò ïðîèçâîäñòâåíèòå îáåêòè íà „Êàîëèí” ÀÄ â ñòðàíàòà, êîéòî ðàáîòè îò 1972 ãîäèíà.  íåÿ ñå ïðîèçâåæäà îáîãàòåí êàîëèí çà êåðàìè÷íàòà è ïîðöåëàíî - ôàÿíñîâàòà ïðîìèøëåíîñòè, êàêòî è çà îãíåóïîðíàòà ïðîìèøëåíîñò. Îñâåí òîâà èçäåëèå ïðîèçâîäñòâåíàòà ãàìà âêëþ÷âà ìëÿí êàîëèí çà õèìè÷åñêàòà ïðîìèøëåíîñò /çà ïúëíèòåëè çà ãóìè, áîè, ïëàñòìàñè/, êàëöèíèðàí êàîëèí, øàìîò çà îãíåóïîðíàòà è ñàíèòàðíî-ôàÿíñîâàòà ïðîìèøëåíîñòè, ìëÿí øàìîò çà îãíåóïîðíàòà è ñàíèòàðíî – ôàÿíñîâàòà ïðîìèøëåíîñòè, êâàðöîâ ïÿñúê çà ñòúêëî, ëåÿðñòâî, ñòðîèòåëñòâî, ñàíèòàðèÿ è êåðàìèêà. Ïðîèçâîäñòâîòî íà òåçè ïðîäóêòè ïðåìèíàâà ïðåç ðàçëè÷íè åòàïè â ñëåäíèòå öåõîâå:

12

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

-

Ïðîìèâåí

-

Ôèëòúðíî-ñóøèëåí

-

Øàìîòåí

-

Ìåëíèöà çà êàîëèí

-

Ìåëíèöà çà øàìîò

Åäíà îò íàé-âàæíèòå äåéíîñòè, ñâúðçàíà ñ îñúùåñòâÿâàíåòî íà ïðîèçâîäñòâàòà íà ôàáðèêèòå îò êîìïàíèÿòà, å òðàíñïîðòúò. ×ðåç íåãî ñå îñúùåñòâÿâà è âúòðåøíàòà ëîãèñòèêà - çíà÷èòåëåí å áðîÿò íà ôàäðîìè, ìîòîêàðè, àâòîñàìîñâàëè, áàãåðè, àâòîãðåéäåðè è áóëäîçåðè, ÷ðåç êîèòî ñóðîâèíàòà äîñòèãà äî ôàáðèêèòå è ñëåä òîâà - äî êëèåíòèòå. Ïðè äîáèâà íà ñóðîâèíà îò ðóäíèöèòå âúâ Âåòîâî ñå èçïîëçâàò àâòîìîáèëèòå íà „Âúòðåøåí òðàíñïîðò - Ñåíîâî”, à çà ðàçêðèâíèòå ðàáîòè ñå ïîëçâàò êàìèîíèòå íà „Èíòåðòðàíñ”- Âåòîâî.

Îñâåí çà íóæäèòå íà òðàíñïîðòà, „Êàîëèí” èçïîëçâà çíà÷èòåëíè êîëè÷åñòâà ñìàçî÷íè ïðîäóêòè ñ ìàðêà Prista è Texaco â ïðîèçâîäñòâåíàòà äåéíîñò íà ôàáðèêàòà âúâ Âåòîâî. Çà ïîìïèòå Orman â Ïðîìèâåí öåõ, ñ êîèòî ñå îñúùåñòâÿâà òåõíîëîãè÷íèÿò òðàíñïîðò íà êàîëèíîâàòà ñóñïåíçèÿ, ñå ïîëçâàò ãðåñè. Îòãîâîðíà çàäà÷à èìàò òðàíñìèñèîííèòå ìàñëà Prista âúâ ôèëòúðíî - ñóøèëåí öåõ, èçïîëçâàíè ïðè ðåäóêòîðèòå òðàíñìèñèîííè ìàñëà. Ñúùåâðåìåííî ñ òîâà çà çàòâàðÿíå íà ïðåñèòå ñå èçïîëçâàò õèäðàâëè÷íè ìàñëà, êîèòî òðÿáâà äà îòãîâàðÿò íà íàòîâàðâàíå îò íàëÿãàíå îò 250 àòìîñôåðè. Òåçè ñåðèîçíè èçèñêâàíèÿ êúì ñìàçî÷íèòå ïðîäóêòè âå÷å ñà ïðîâåðåíè è óòâúðäåíè âúâ âðåìåòî îò èçäåëèÿòà, êîèòî „Ïðèñòà îéë” ïðîèçâåæäà, ñïîäåëè íà÷àëíèêúò íà ïðîèçâîäñòâåíèÿ ó÷àñòúê Âåòîâî - Ñåíîâî Äèìèòúð Ñòîÿíîâ. Òðàíñìèñèîííèòå ìàñëà ãàðàíòèðàò áåçàâàðèéíàòà ðàáîòà íà îãðîìíèòå âåíòèëàòîðè íà øàìîòíàòà ïåù . Îñâåí âúâ ôàáðèêàòà â Ñåíîâî, ïðîäóêòèòå íà Ïðèñòà îéë èìàò ñåðèîçíî ïðèñúñòâèå è â îñòàíàëèòå ïðîèçâîäñòâåíè áàçè íà êîìïàíèÿòà â Ñåíîâî, Êàîëèíîâî, Äåâíÿ, Èãíàòèåâî,Òîïîëîâãðàä è Äèìèòðîâãðàä.

Åæåìåñå÷íî ñå ïîëçâàò ñåðèîçíè êîëè÷åñòâà ìîòîðíè, õèäðàâëè÷íè, òðàíñìèñèîííè ìàñëà è ãðåñè, êîèòî ñå èçïîëçâàò â òåæêè ïðîèçâîäñòâåíè óñëîâèÿ è ñèëíà çàïðàøåíîñò, êîÿòî èäâà îò ñàìîòî ïðîèçâîäñòâî. Àêöèîíåðíî äðóæåñòâî „Êàîëèí” å ñúçäàäåíî ïðåç 1924 ãîäèíà – ò.å. íàä 80 ãîäèíè îïèò â äîáèâà è ïðåðàáîòêàòà íà êâàðöîâ ïÿñúê. „Êàîëèí” å åäèíñòâåíàòà êîìïàíèÿ â Þãîèçòî÷íà Åâðîïà, êîÿòî îáåçïå÷àâà ïúëíà ãàìà îò èíäóñòðèàëíè ìàòåðèàëè çà ïðîèçâîäñòâî íà ñòúêëî è êåðàìèêà. Êîìïàíèÿòà äîñòàâÿ êëþ÷îâè ìàòåðèàëè ñ ïðèëîæåíèå â ñòðîèòåëñòâîòî, ëåÿðñêàòà ïðîìèøëåíîñò, ôèëòðàöèÿòà íà ïèòåéíè âîäè è äðóãè. Äúëãîãîäèøíèÿò îïèò íà êîìïàíèÿòà ãàðàíòèðà ïîñòîÿííî êà÷åñòâî íà êàîëèíèòå â ðàçëè÷íèòå âèäîâå ïðîèçâîäñòâà. Êîìïàíèÿòà å åäèí îò âîäåùèòå êîíãëîìåðàòè â Áúëãàðèÿ. Ïðèòåæàâà 14 äúùåðíè äðóæåñòâà, êàòî 11 îò òÿõ ñà çàä ãðàíèöà. Äðóæåñòâàòà ïðîèçâåæäàò íàä 180 âèäà ïðîäóêòè, êîèòî ïðåäñòàâëÿâàò ðàçëè÷íè ðàçíîâèäíîñòè íà êâàðöîâ ïÿñúê, êàîëèí, âàðîâèê è äðóãè. Åêñïëîàòèðàò ñå 34 íàõîäèùà è 10 ïðîèçâîäñòâåíè ôàáðèêè - â Áúëãàðèÿ, Ñúðáèÿ, Óêðàéíà è Àëáàíèÿ. Âúâ

âñÿêà îò òÿõ ãîäèøíî ñå ïðîèçâåæäàò ñòîòèöè õèëÿäè òîíîâå çà íàä 50 ðàçëè÷íè ïðèëîæåíèÿ. „Êàîëèí” ÀÄ å åäèí îò íàéãîëåìèòå ïðîèçâîäèòåëè íà ñàíèòàðåí øàìîò â ñâåòà. Âàðîâèêúò íàìèðà ïðèëîæåíèå â ïðîèçâîäñòâîòî íà àñôàëò è â ñòðîèòåëñòâîòî íà ïúòíè íàñòèëêè. Äîáèâàíèÿò îò „Êàîëèí” äîëîìèò è ôåëäøïàò íàìèðà ïðèëîæåíèå â ïðîèçâîäñòâîòî íà ñòúêëî è êåðàìèêà. Ãëèíàòà ñúùî å âàæíà ÷àñò îò ïðîèçâîäñòâåíàòà ëèñòà íà „Êàîëèí”. Àêöèîíåðíî äðóæåñòâî „Êàîëèí” å ñåðòèôèöèðàíî ïî ÈÑÎ 9001/2000 è ïîääúðæà ìîäåðíà èçñëåäîâàòåëñêà ëàáîðàòîðèÿ, êîÿòî å â îñíîâàòà íà íàó÷íî–èçñëåäîâàòåëñêàòà è ðàçâîéíà äåéíîñò íà êîìïàíèÿòà. Êîìïàíèÿòà ðàç÷èòà íà ïàçàðèòå â ïîâå÷å îò 30 ñòðàíè ïî öåëèÿ ñâÿò. Äðóæåñòâîòî ðåàëèçèðà îãðîìíè èíâåñòèöèè â ìàòåðèàëíîòåõíè÷åñêàòà è òåõíîëîãè÷íà áàçà, èçãðàæäàò ñå ãàçîïðîâîäè, ïîäìåíÿò ñå èíñòàëàöèè. Èçâúðøâàò ñå è ïîñòîÿííè èíâåñòèöèè â íàé-âàæíèÿ ðåñóðñ – ÷îâåøêèÿ.  îáåêòèòå íà „Êàîëèí” ðàáîòÿò íàä 1500 ÷îâåêà. Ïðèîðèòåò íà ðúêîâîäíèÿ åêèï íà „Êàîëèí” ÀÄ å îòãîâîðíîñòòà êúì õîðàòà è îêîëíàòà ñðåäà.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

13

íîâîñòè

Èçäàíèå íà ÀÑÅÀ ïðåäñòàâÿ íîâà ìåòîäèêà çà òåñòâàíå íà ìàñëàòà Ñåäìèöè ñëåä ïúðâîíà÷àëíî ïðåäâèäåíèÿ êðàåí ñðîê è äíè ïðåäè êðàÿ íà ãîäèíàòà îôèöèàëíî âëÿçîõà â ñèëà íîâè ìåòîäèêè íà Àñîöèàöèÿòà íà åâðîïåéñêèòå àâòîìîáèëíè ïðîèçâîäèòåëè çà ìàñëàòà, çà ñåðâèçíî îáñëóæâàíå íà áåíçèíîâè, ëåêîòîâàðíè äèçåëîâè è áåíçèíîâè è äèçåëîâè äâèãàòåëè ñ óñòðîéñòâà çà äîïúëíèòåëíî òðåòèðàíå íà îòðàáîòåíèòå ãàçîâå, è çà òåæêîòîâàðíè äèçåëîâè äâèãàòåëè. Äîêóìåíòúò áåøå ïóáëèêóâàí íà 5 ÿíóàðè è â íåãî ñà âêëþ÷åíè ìèíèìàëíèòå ñòîéíîñòè çà êà÷åñòâåíèòå ïîêàçàòåëè, êîèòî åäèí ïðîäóêò òðÿáâà äà ïðèòåæàâà, çà äà ìîæå äà áúäå ïðåäñòàâåí ïðåä ÷ëåíîâåòå íà ÀÑÅÀ. Òåñò ìåòîäèòå íà ÀÑÅÀ áåëåæàò ïîñòîÿííî ðàçâèòèå è èìàò çà öåë äà ñà â ïúëíî ñúîòâåòñòâèå ñ íîâîñòèòå è èçèñêâàíèÿòà íà àâòîìîáèëíèòå ïðîèçâîäèòåëè. Íîâîòî èçäàíèå íà ÀÑÅÀ îòíîâî âêëþ÷âà 3 ãðóïè (êëàñà) îò òåñò ìåòîäèêè: - åäíà çà áåíçèíîâè è ëåêîòîâàðíè äèçåëîâè äâèãàòåëè - åäíà ñïåöèàëíî çà áåíçèíîâè è ëåêîòîâàðíè äèçåëîâè äâèãàòåëè ñ óñòðîéñòâà çà òðåòèðàíå íà îòðàáîòåíèòå ãàçîâå - åäíà çà òåæêîòîâàðíè äâèãàòåëè. Âúâ âñÿêà åäíà îò òåçè ãðóïè èìà êàòåãîðèè, êîèòî îòðàçÿâàò ðàçëè÷íèòå ðàáîòíè/êà÷åñòâåíè èçèñêâàíèÿ: - ÷åòèðè (À1/Â1, À3/Â3, À4/Â4 è À5/Â5) çà áåíçèíîâè è ëåêîòîâàðíè äèçåëîâè äâèãàòåëè; - ÷åòèðè (Ñ1, Ñ2, Ñ3 è Ñ4) ñïåöèàëíî çà äâèãàòåëè ñ óñòðîéñòâà çà äîïúëíèòåëíî òðåòèðàíå íà îòðàáîòåíèòå ãàçîâå - ÷åòèðè òåæêîòîâàðíè (Å4, Å6, Å7 è Å9). Çà âñÿêà ãðóïà îò òåñò ìåòîäèêèòå å ïðåäâèäåí êîä îò äâå ÷àñòè çà èíôîðìàöèÿ íà êëèåíòèòå, âêëþ÷âàù áóêâà, äåôèíèðàùà ÊËÀÑÀ (íàïðèìåð, Ñ) è íîìåð çà ÊÀÒÅÃÎÐÈßÒÀ (íàïðèìåð Ñ4).

Îñâåí òîâà, çà èíôîðìàöèÿ íà ñïåöèàëèñòèòå îò èíäóñòðèÿòà, å äîáàâåíî è äâóöèôðåíî ÷èñëî çà ÃÎÄÈÍÀÒÀ íà âíåäðÿâàíåòî íà òîâà åêñïëîàòàöèîííî íèâî (íàïðèìåð À1/Â1-04). ÊËÀÑÚÒ ïîêàçâà îñíîâíèÿ òèï äâèãàòåë, çà êîéòî ìàñëîòî å ïðåäíàçíà÷åíî - â ìîìåíòà À/ áåíçèíîâè è ëåêîòîâàðíè äèçåëîâè äâèãàòåëè; Ñ - ñúâìåñòèìè ñ êàòàëèçàòîðèòå ìàñëà çà áåíçèíîâè è äèçåëîâè äâèãàòåëè ñ óñòðîéñòâà çà òðåòèðàíå íà îòðàáîòåíèòå ãàçîâå.  áúäåùå ìîæå äà ñå äîáàâÿò è äðóãè íîâè êëàñîâå, àêî íàïðèìåð äâèãàòåëèòå, ðàáîòåùè ñ ïðèðîäåí ãàç ïîêàæàò, ÷å ñå íóæäàÿò îò ìàñëî, ÷èèòî ïîêàçàòåëè òðóäíî áèõà ìîãëè äà áúäàò îòíåñåíè êúì íÿêîé îò íàëè÷íèòå äíåñ êëàñîâå. Ñ ÊÀÒÅÃÎÐÈßÒÀ ñå îçíà÷àâàò ìàñëàòà çà ðàçëè÷íèòå, êîíêðåòíè ïðèëîæåíèÿ èëè ïðåäíàçíà÷åíèÿ â òîçè êëàñ, ñâúðçàíè ñ íÿêîé àñïåêò èëè àñïåêòè íà åêñïëîàòàöèîííîòî íèâî íà ìàñëîòî. Ìàñëàòà îò åäíà êàòåãîðèÿ ìîæå äà îòãîâàðÿò è íà èçèñêâàíèÿòà íà äðóãà êàòåãîðèÿ, íî èìà äâèãàòåëè, â êîèòî ìîãàò äà ñå ïîëçâàò ìàñëà ñàìî îò åäíà êàòåãîðèÿ îò äàäåí êëàñ. Ïîñî÷åíàòà öèôðà çà ÃÎÄÈÍÀÒÀ å ñàìî çà èíôîðìàöèÿ íà ñïåöèàëèñòèòå îò èíäóñòðèÿòà è ïîêàçâà ãîäèíàòà íà âëèçàíå â ñèëà íà òîâà åêñïëîàòàöèîííî íèâî çà êîíêðåòíàòà êàòåãîðèÿ. Ïîñòàâÿíåòî íà íîâà ãîäèíà îçíà÷àâà, ÷å â òàçè êàòåãîðèÿ èìà âêëþ÷åí íîâ òåñò, ïàðàìåòúð èëè íîðìà, çà äà áúäàò óäîâëåòâîðåíè íîâè/ïî-âèñîêè åêñïëîàòàöèîííè èçèñêâàíèÿ, íî êàòî ñå çàïàçâà ñúâìåñòèìîñòòà ñúñ ñúùåñòâóâàùèòå äî ìîìåíòà. Ñ ïóáëèêóâàíåòî íà ÀÑÅÀ2008 ñå ðåãëàìåíòèðà è òèïúò íà ìàñëàòà ïîäõîäÿùè çà óïîòðåáà â Åâðî 5 äâèãàòåëè.

Äðóãî âàæíî è ñúùåñòâåíî å âúâåæäàíåòî íà åäíà èçöÿëî íîâà êàòåãîðèÿ çà òåæêîòîâàðíè äâèãàòåëè Å9. Ìàñëàòà îò òàçè êàòåãîðèÿ ñà ñ ïîäîáðåíè ñâîéñòâà ïî îòíîøåíèå íà ÷èñòîòàòà íà áóòàëàòà è ïîëèðàíåòî ïî öèëèíäðîâèòå ðèçè. Îñâåí òîâà, ñà âúâåäåíè ïî - ñòðîãè íîðìè çà êîíòðîë âúðõó èçíîñâàíåòî, ñàæäèòå è ñòàáèëíîñòòà íà ìàñëîòî. Ïðåïîðú÷âà ñå çà äèçåëîâè äâèãàòåëè ñ âèñîêà íîìèíàëíà ìîùíîñò, óäîâëåòâîðÿâàùè îò Euro 1 äî Euro 5 èçèñêâàíèÿòà çà êîíòðîë íà âðåäíèòå åìèñèè è ðàáîòåùè ïðè ìíîãî òåæêè óñëîâèÿ íà íàòîâàðâàíå/øîôèðàíå, íàïðèìåð çíà÷èòåëíî óäúëæåíè ïðîáåçè çà ñìÿíà, ñúãëàñíî ïðåïîðúêèòå íà ïðîèçâîäèòåëÿ. Ïîäõîäÿùî å çà äâèãàòåëè ñ èëè áåç ôèëòðè çà òâúðäè ÷àñòèöè è çà ïîâå÷åòî äâèãàòåëè ñ EGR (ðåöèðêóëàöèÿ íà îòðàáîòåíèòå ãàçîâå) è çà ïîâå÷åòî äâèãàòåëè, ñíàáäåíè ñ SCR NOx ðåäóöèðàùè ñèñòåìè. Å9 ãîðåùî ñå ïðåïîðú÷âà çà äâèãàòåëè, ñíàáäåíè ñ ôèëòðè çà ÷àñòèöè è ïðîåêòèðàíè çà ðàáîòà ñ íèñêî ñåðíè äèçåëîâè ãîðèâà. ÀÑÅÀ-2008 âúâåæäà è ðàçëè÷íè íîðìè çà ïîêàçàòåë „Îáùà àëêàëíîñò” çà êàòåãîðèè Å, à èìåííî Å6-08 è Å9-08 íàä 7 mgKOH/g, çà Å4-08 íàä 12 mgKOH/g è çà Å7-08 íàä 9 mgKOH/g. Çà ïúðâè ïúò ñå âúâåæäà íîðìà çà „Îáùà àëêàëíîñò” è çà ìàñëàòà, ïðåäíàçíà÷åíè çà ëåêè è ëåêîòîâàðíè áåíçèíîâè è äèçåëîâè äâèãàòåëè. Ñ äðóãè äóìè - ïðåäñòîÿò íîâîñòè è â ìàñëàòà íà „Ïðèñòà îéë“ ÅÀÄ. Íàé-íîâèÿò ïðîäóêò å Ïðèñòà Ëèäåð ÒÄ 10W-40, êîéòî îòãîâàðÿ íà èçèñêâàíèÿòà ÀÑÅÀ À3/Â4-08.

Íîâ ïðîäóêò íà Texaco -

Ursa Ultra ïðåäñòàâÿ ðåâîëþöèîííàòà ïàòåíòîâàíà òåõíîëîãèÿ Isosyn Chevron Global Lubricants ïðåäñòàâÿ íîâî âèñîêîêà÷åñòâåíî ìàñëî, ñ íèñêîïåïåëíî ñúäúðæàíèå, ïðåäíàçíà÷åíî çà åâðîïåéñêèòå êàìèîíè è ñúçäàäåíî ïî íàé - ñúâðåìåííà òåõíîëîãèÿ. Íîâèÿò ïðîäóêò ïðåäëàãà íà ñîáñòâåíèöèòå íà àâòîìîáèëè, åôåêòèâíî è ïî-åâòèíî ðåøåíèå íà íàðàñòâàùèòå èçèñêâàíèÿ, íàëàãàíè îò ïîñëåäíèòå åêîëîãè÷íè ñòàíäàðòè. Óñòàíîâåíîòî ëèäåðñòâî íà Chevron íà ïàçàðà, â ñôåðàòà íà äîñòàâêè íà ñúâðåìåííè áàçîâè ìàñëà îò Ãðóïà 2, å îñíîâà çà àêðåäèòèðàíå è ïðîäóêòîâî ïðåäñòàâÿíå îò òÿõíà ñòðàíà. Íîâàòà Ursa Ultra ùå íàâëåçå íà Åâðîïåéñêèÿ ïàçàð ñ 2 íèâà íà âèñêîçèòåò - 10W30 è 15W40. Î÷àêâà ñå òîçè íîâ ïðîäóêò äà çàòâúðäè ñ ïúëíà ñèëà ïîçèöèÿòà íà Chevron Global Lubricants â ðàìêèòå íà âèñîêîêîíêóðåíòíèÿ òúðãîâñêè ñåêòîð.

Ursa Ultra îáåäèíÿâà, ñú÷åòàâà ïàòåíòîâàíàòà îò Chevron òåõíîëîãèÿ – Isosyn, ñ óíèêàëíà êîìáèíàöèÿ îò âèñîêîðàôèíèðàíè áàçîâè ìàñëà è ñúâðåìåííè äîáàâêè. Ðåçóëòàòúò å ïðîäóêò, àáñîëþòíî ðàâíîñòîåí íà ñèíòåòè÷íèòå ìàñëà. Áåçñïîðíèòå ïðåäèìñòâà íà òåçè íîâè âèäîâå ìàñëà ñ íèñêîïåïåëíî ñúäúðæàíèå ñà: íàìàëÿâàíå íà åìèñèèòå íà âðåäíè âåùâñòâà â èçãîðåëèòå ãàçîâå íà àâòîìîáèëíèÿ òðàíñïîðò, ñúîáðàçíî Åâðîïåéñêèòå äèðåêòèâè èçêëþ÷èòåëíî äîáðà çàùèòà îò èçíîñâàíå íà äâèãàòåëÿ ìíîãî êîíêóðåíòíà öåíà Îñâåí òîâà Ursa Ultra 10W30 ïðåäëàãà è çàâèäíà îïòèìèçàöèÿ íà ðàçõîäà íà ãîðèâî. Íîâàòà Ursa Ultra e â àáñîëþòíî ñúîòâåòñòâèå ñ ACEA E9, ïî-

ðåäíîòî èçäàíèå íà Åâðîïåéñêè äèðåêòèâè, êîåòî áåøå ïóáëèêóâàíî ñúâìåñòíî ñ ïîñëåäíèòå àêòóàëèçàöèè íà ACEA 08, â êðàÿ íà äåêåìâðè 2008. Íàé - âàæíàòà ïðîìÿíà ïðè ñïåöèôèêàöèÿòà ACEA 2008 å ïðåäñòàâÿíåòî íà íîâà êàòåãîðèÿ òåæêîòîâàðåí äâèãàòåë – Å9.

ACEA 08 å âúâåäåíà ïîðàäè ôàêòà, ÷å êîíâåíöèîíàëíèòå ìàñëà íåäîñòàòú÷íî äúëãî ôóíêöèîíèðàò åôèêàñíî è ñúîáðàçíî ñ íàëîæåíèÿ êîíòðîë çà íàìàëÿâàíå íà åìèñèèòå. Îòãîâîð íà âñå ïî-ñòðèêòíèòå äèðåêòèâè íà Åâðîïåéñêèòå çàêîíîäàòåëñòâà. Ìàñëàòà, îäîáðåíè îò ACEA E9, êàòî Ursa Ultra 10W40, 15W40 ñà ñïåöèàëíî ðàçðàáîòåíè äà îòãîâîðÿò íà òåçè ïðåäèçâèêàòåëñòâà è äà ñå ïðèðàâíÿò è ñ ïîñëåäíèòå àìåðèêàíñêè ñïåöèôèêàöèè (American Petrol Institut) – API CJ-4 Ìàñëàòà Å9 ñà ñòðîãî ïðåïîðú÷âàíè çà äâèãàòåëè, ñíàáäåíè ñ ôèëòðè çà òâúðäè ÷àñòèöè è ïðîåêòèðàíè çà óïîòðåáà ñ äèçåëîâî ãîðèâî ñ íèñêî ñúäúðæàíèå íà ñÿðà. Ñúùî òàêà ìîãàò äà ñå èçïîëçâàò è çà ìîòîðè, áåç ôèëòúð çà òâúðäè ÷àñòèöè, çà ïîâå÷åòî EGRäâèãàòåëè (äâèãàòåëè ñ ðåöèðêóëàöèÿ íà èçãîðåëèòå ãàçîâå), êàêòî è çà ìîòîðè, ïðèãîäåíè êúì òåõíîëîãèÿòà ñåëåêòèâíà êàòàëèòè÷íà ðåäóêöèÿ – SCR.

Îôèöèàëíîòî ïðîäóêòîâî ïðåäñòàâÿíå íà Ursa Ultra 10W30 ñå ïðîâåäå ïî âðåìå íà Ìåæäóíàðîäíîòî èçëîæåíèå íà êàìèîíè, â íà÷àëîòî íà ñåïòåìâðè 2008, ïîä äîìàêèíñòâîòî íà Chevron Global Lubricants.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

15

„Çàâîäñêè ñòðîåæè õîëäèíã” -

Âàðíà ñ âèñîêà îöåíêà çà ïðîäóêòèòå íà Ïðèñòà îéë

Çà îñúùåñòâÿâàíå îñíîâíèÿ ïðåäìåò íà äåéíîñò /ñòðîèòåëñòâî/ õîëäèíãúò ïðèòåæàâà ñòðîèòåëíà ìåõàíèçàöèÿ îò íàé – ìàëêèòå ÷åëíè òîâàðà÷è äî òåæêè áàãåðè è áóëäîçåðè, ãîëÿìî àâòîñòîïàíñòâî – ñàìîñâàëè, âëåêà÷è, àâòîáóñè, ìèêðîáóñè, ñïåöèàëèçèðàíè àâòîìîáèëè ñ ïîâèøåíà ïðîõîäèìîñò. Èíòåíçèâíîñòòà è îáåìúò íà ðàáîòàòà îáóñëàâÿ è ÷åñòèòå òåõíè÷åñêè îáñëóæâàíèÿ íà òåõíèêàòà.  íåäàëå÷íîòî ìèíàëî ôèðìèòå â õîëäèíãà èçïîëçâàõà ðàçëè÷íè äîñòàâ÷èöè íà ãîðèâíî-ñìàçî÷íè ìàòåðèàëè (ÃÑÌ), êàòî åäèíñòâåíîòî èçèñêâàíå êúì òÿõ áåøå – êîíêóðåíòíà öåíà è ñðîê íà äîñòàâêà. Òîâà îáà÷å ñå îêàçà íå äîñòàòú÷íî äàëíîâèäåí è ïðàâèëåí õîä íà ìåíèäæìúíòà íà ôèðìèòå. Ïîðàäè íåäîêàçàíîòî êà÷åñòâî íà ÃÑÌ âñå ïî – ÷åñòî è îñîáåíî ïðåç çèìíèòå ìåñåöè âúçíèêâàõà ïðîáëåìè ñ ïúðâîíà÷àëíèÿ ïóñê íà äâèãàòåëèòå, ïîâèøåí ðàçõîä ×àñò îò ôèðìèòå íà õîëäèíãîâàòà ñòðóêòóðà íà „Çàâîäñêè ñòðîåæè õîëäèíã” – „Äåâíÿ Òðåéä” ÎÎÄ, „Çàâîäñêè ñòðîåæè – ìåõàíèçàöèÿ” ÎÎÄ, „Áëàãñòðîé” ÅÎÎÄ è „ÇÑ Ïúòíî ñòðîèòåëñòâî” ÅÎÎÄ ñà ñïåöèàëèçèðàíè â ñòðîèòåëñòâîòî íà ïðîìèøëåíè, ãðàæäàíñêè è èíôðàñòðóêòóðíè îáåêòè íà òåðèòîðèÿòà íà öÿëàòà ñòðàíà. Åñòåñòâîòî íà ðàáîòà ïðåäïîëàãà èíòåíçèâíîòî èçïîëçâàíå íà ëåêà è òåæêà ìåõàíèçàöèÿ. Îñíîâåí ôàêòîð çà êà÷åñòâåíîòî è ñâîåâðåìåííî èçïúëíåíèå íà ñòðîèòåëíîìîíòàæíèòå ðàáîòè (ÑÌÐ) çàâèñè îò òåõíè÷åñêîòî ñúñòîÿíèå è íàäåæäíîñòòà íà èçïîëçâàíàòà òåõíèêà.

16

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

íà ãîðèâî, ïî – êúñè èíòåðâàëè ìåæäó òåõíè÷åñêèòå îáñëóæâàíèÿ, ïîâèøåí îáåì íà äåé íîñòèòå, ñâúðçàíè ñ ìàøèíèòå, íåðåãëàìåíòèðàíè ðåìîíòè, è â êðàéíà ñìåòêà – ïîíèæåíà åôåêòèâíîñò ïðè èçïîëçâàíå íà ñòðîèòåëíàòà ìåõàíèçàöèÿ. Íå ðÿäêî èçïîëçâàíåòî íà ñìàçî÷íè ìàñëà ñúñ ñúìíèòåëíî êà÷åñòâî îò íåäîêàçàíè ïðîèçâîäèòåëè íà ïàçàðà äîâåæäàøå è äî íåïëàíèðàí ïðåñòîé íà òåõíèêàòà, êîåòî îò ñâîÿ ñòðàíà ïîäëàãàøå íà ðèñê ñâîåâðåìåííîòî èçïúëíåíèå íà äîãîâîðåíèòå îáåêòè.  ÷èñòî ÷îâåøêè ïëàí âëèÿíèå îêàçâàøå õàðàêòåðíàòà çà áúëãàðèíà ÷åðòà – äà íàäöåíÿâà ïðåäèìñòâàòà è êà÷åñòâàòà íà ÷óæäèòå ïðîèçâîäèòåëè è ìàðêè. Êàêòî ÷åñòî ñå ñëó÷âà â æèâîòà, äâàòà õîëäèíãà „Çàâîäñêè Ñòðîåæè” è „Ïðèñòà îéë” ñå ñðåùíàõà íà áúëãàðñêèÿ ïàçàð - „Ïðèñòà îéë” êàòî èíâåñòèòîð, à åäíà îò ôèðìèòå â õîëäèíã „Çàâîäñêè Ñòðîåæè” – „Äåâíÿ Òðåéä” ÎÎÄ – êàòî ãëàâåí èçïúëíèòåë íà îáåêò „Òåðìèíàë çà áàçîâè ìàñëà”, ðàçïîëîæåí â ÞÏÇ íà ãðàä Âàðíà. Ïðè ñúâìåñòíàòà ðàáîòà è ðàçãîâîðè ìåæäó ðúêîâîäñòâàòà áå ïðåäëîæåíî è ðåøåíî äà ñå èçïîëçâàò è èçïèòàò êà÷åñòâàòà è äîêàæàò ïðåäèìñòâàòà íà ïðîäóêòèòå íà „Ïðèñòà îéë”. Ñëåä ïðîâåäåíè êîíñóëòàöèè è ðåøåíèå íà óïðàâèòåëíèÿ ñúâåò, ñå äîâåðèõìå íà äîêàçàí ïðîèçâîäèòåë è äîñòàâ÷èê íà ðîäíèÿ è ìåæäóíàðîäíèÿ ïàçàð íà ìàñëà ñ ìàðêèòå Prista è Texaco. Îñâåí äîáðèòå ôèíàíñîâè óñëîâèÿ çà äîñòàâêà, â ðàìêèòå ñàìî íà íÿêîëêî ìåñåöà áå óñòàíîâåí óâåëè÷åí ïðîáåã è ìîòî÷àñîâå ìåæäó òåõíè÷åñêîòî îáñëóæâàíå, ëåñåí è áúðç ïóñê íà äâèãàòåëèòå ïðè ìèíóñîâè òåìïåðàòóðè, ïîíèæåí ðàçõîä íà ãîðèâî. Ïðè íàïðàâåíèÿ àíàëèç âúâ ôèðìèòå íà õîëäèíã „Çàâîäñêè ñòðîåæè” ñå äîêàçà, ÷å å ïîñòèãíàòî ðÿçêî ñïàäàíå íà ðàçõîäèòå è â ðåçóëòàò íà òîâà – ïîâèøàâàíå íà åôåêòèâíîñòòà ïðè èçïîëçâàíåòî íà ñòðîèòåëíà ìåõàíèçàöèÿ è òðàíñïîðò. È íå ñàìî òîâà – ìíîãî îò òåõíèêàòà, êîÿòî å îñòàðÿëà è ñèëíî àìîðòèçèðàíà è íå ñå èçïîëçâàøå ïîðàäè òåçè ïðè÷èíè, îòíîâî áå âúâåäåíà â åêñïëîàòàöèÿ è ñòàíà ðåíòàáèëíà çà õîëäèíãà.  ðåçóëòàò íà ïîâèøåíàòà íàäåæäíîñò íà òåõíèêàòà è ðÿçêî íàìàëåíèòå èçâúíïëàíîâè ðåìîíòè è ïðåñòîé íà òåõíèêàòà, áëàãîäàðåíèå íà èçïîëçâàíèòå ïðîäóêòè íà Ïðèñòà îéë, ñòàíà âúçìîæåí è ïðåäñðî÷íèÿò ïóñê íà òåðìèíàëà. Çà íóæäèòå íà ôèðìà „ÇÀ Ïúòíî ñòðîèòåëñòâî” ÅÎÎÄ è ïî-ñïåöèàëíî çà àñôàëòîâàòà áàçà ñå èçïîëçâàò åäèíñòâåíî ãîðèâî - ñìàçî÷íè ìàòåðèàëè è êîíñóìàòèâè îò „Ïðèñòà îéë” çà íàäåæäíîòî åêñïëîàòèðàíå íà ñúîðúæåíèåòî. Òàêà ñúòðóäíè÷åñòâîòî ìåæäó äâåòå ôèðìè ñòàíà âçàèìîèçãîäíî, âñëåäñòâèå íà êîåòî Ïðèñòà îéë èçáðà çà ãëàâåí èçïúëíèòåë íà ñëåäâàùèÿ ñè îáåêò - „Ãðàíä Ïëàçà Ðóñå”, „Äåâíÿ Òðåéä” ÎÎÄ. Îò äðóãà ñòðàíà „Ïðèñòà îéë” ñòàíà åäèíñòâåí äîñòàâ÷èê íà ñìàçî÷íè ïðîäóêòè íà âñè÷êè ôèðìè â õîëäèíã „Çàâîäñêè Ñòðîåæè”.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

17

êîíñóëòàíò

Tðàíñìèñèîííèòå ìàñëà òèïîâå âúçëè, êîèòî ñå îáñëóæâàò îñîáåíîñòè

Èçèñêâàíèÿòà êúì ATF òå÷íîñòèòå? Òå ñà äîñòà ïî-ðàçëè÷íè ïîðàäè ñïåöèôè÷íèòå îñîáåíîñòè íà ðàáîòà è ôóíêöèèòå, êîèòî àâòîìàòè÷íèòå òðàíñìèñèè èçïúëíÿâàò: ! Ïðåíàñÿíå íà ìîùíîñò îò äâèãàòåëÿ êúì ìåõàíè÷íàòà ÷àñò íà àâòîìàòè÷íàòà òðàíñìèñèÿ; ! Ñìàçî÷íà òå÷íîñò çà ôðèêöèîííèòå äèñêîâå çà äâèæåíèå è ñïèðàíå; ! Ñìàçî÷íà òå÷íîñò çà çúáíàòà ïðåäàâêà íà àâòîìàòè÷íàòà òðàíñìèñèÿ; ! Ñìàçî÷íà è ðàáîòíà òå÷íîñò â õèäðàâëè÷íàòà ñèñòåìà çà àâòîìàòè÷íî óïðàâëåíèå íà òðàíñìèñèÿòà; ! Îõëàæäàùà ñðåäà. Çà äà îñèãóðÿò íàäåæäíà è ïðîäúëæèòåëíà ðàáîòà íà àâòîìàòè÷íàòà òðàíñìèñèÿ, ATF òðÿáâà äà îòãîâàðÿò íà îïðåäåëåíè èçèñêâàíèÿ, à èìåííî: ! Äà èìàò ïîäõîäÿùà ôðèêöèîííà õàðàêòåðèñòèêà, ñúîáðàçåíà ñ êîíñòðóêöèÿòà íà òðàíñìèñèÿòà;

18

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

! Äà îñèãóðÿâàò çàùèòà ïðîòèâ èçíîñâàíå íà ëàãåðèòå è çúáíèòå êîëåëà; ! Äà èìàò ïîäõîäÿùà òå÷ëèâîñò ïðè íèñêè è âèñîêè òåìïåðàòóðè; ! Äà ñà ñòàáèëíè ïðè ìíîãî âèñîêè òåìïåðàòóðè; ! Äà îñèãóðÿâàò íîðìàëíî ôóíêöèîíèðàíå íà õèäðàâëè÷íàòà ñèñòåìà; ! Äà ïîääúðæàò ÷èñòîòà â ñèñòåìèòå çà àâòîìàòè÷íî óïðàâëåíèå; ! Äà íå âúçäåéñòâàò êîðîçèîííî íà êîíñòðóêòèâíèòå åëåìåíòè íà àãðåãàòà; ! Äà ñà ñúâìåñòèìè ñ ìàòåðèàëà íà óïëúòíèòåëíèòå åëåìåíòè; ! Äà èìàò äîáðè âúçäóõîîòäåëÿùè è àíòèçàïåíâàùè ñâîéñòâà; ! Äà ñà ñòàáèëíè ïðè ïðîäúëæèòåëíî ñúõðàíåíèå è ðàáîòà â àãðåãàòèòå; ! Äà íå ñà òîêñè÷íè è äà îòãîâàðÿò íà ñúîòâåòíèòå èçèñêâàíèÿ çà ñúäúðæàíèå íà âðåäíè êîìïîíåíòè çà îêîëíàòà ñðåäà.

Êàêâè äîïúëíèòåëíè îñîáåíîñòè èìà ïðè ÀTF òå÷íîñòèòå, â ñðàâíåíèå ñ ìàñëàòà çà ðú÷íè ïðåäàâàòåëíè êóòèè? ? Õèäðàâëè÷íà ñðåäà, ñìàçî÷íî ìàñëî çà ôðèêöèîííè äèñêîâå, êàêòî è ðàáîòíà òå÷íîñò â õèäðî-(òóðáî-) ñúåäèíèòåëè (ïðåîáðàçóâàòåëè íà âúðòÿù ìîìåíò), ãè ïðàâÿò åäíè îò ñìàçî÷íèòå ïðîäóêòè, íàé-òðóäíè çà ðàçðàáîòâàíå. ! Òåõíîëîãè÷íî ATF ñå ïðîèçâåæäàò îò ìèíåðàëíè, ñèíòåòè÷íè èëè ïîëóñèíòåòè÷íè áàçîâè ìàñëà è ãîëÿì íàáîð îò ôóíêöèîíàëíè ïðèñàäêè (òîâà ñà ïðîäóêòèòå, èçèñêâàùè íàé-ìíîãî òèïîâå ôóíêöèîíàëíè ïðèñàäêè). ! Òÿõíîòî ïðîèçâîäñòâî èçèñêâà ïî-ñòðîãî ñïàçâàíå íà òåõíîëîãè÷íèòå ïðîöåäóðè è ñòðèêòåí êîíòðîë íà ôðèêöèîííèòå ñâîéñòâà íà âñÿêà îòäåëíà ïàðòèäà. Ñ îãëåä íà ëåñíî ðàçïîçíàâàíå îò äðóãèòå ìàñëà è îòêðèâàíå íà åâåíòóàëíè òå÷îâå ïðåç óïëúòíåíèÿòà, ATF ñå îöâåòÿâàò â ÷åðâåí öâÿò (íå å çàäúëæèòåëíî).

! Ôðèêöèîííà õàðàêòåðèñòèêà? Êàêâî çíà÷è òîâà? ! Ôðèêöèîííàòà õàðàêòåðèñòèêà å ñïåöèôè÷íîòî èçèñêâàíå, êîåòî îòëè÷àâà ATF îò äðóãèòå òðàíñìèñèîííè ìàñëà. ! Òÿ ñå îïðåäåëÿ îò ñïåöèôèêàöèÿòà íà ñúîòâåòíèÿ ïðîèçâîäèòåë íà òðàíñìèñèÿ ÷ðåç ñòîéíîñòèòå çà êîåôèöèåíò íà òðèåíå (ñòàòè÷åí è äèíàìè÷åí). Àêî ôðèêöèîííàòà õàðàêòåðèñòèêà íå å èçáðàíà ïîäõîäÿùî, òîåñò íå ñà ñïàçåíè èçèñêâàíèÿòà íà êîíñòðóêòîðà íà êóòèÿòà, èìàìå 2 ÷àñòíè ñëó÷àÿ ñ íåáëàãîïðèÿòíè ïîñëåäñòâèÿ: ! Ïðè ïî-íèñúê êîåôèöèåíò íà òðèåíå îò ïðåäïèñàíèÿ, ôðèêöèîííèòå äèñêîâå ùå ïðèïëúçâàò (ùå ñå ðåàëèçèðà ïî-ãîëÿìî èçíîñâàíå) è àâòîìîáèëúò ùå ïîòåãëè ïî-áàâíî. Ïîëó÷àâà ñå áàâíî òðèåíå, ïðèïëúçâàíå è ïðåãðÿâàíå íà äèñêîâåòå!!! (Dexron ïðè ïðåïîðúêà çà Mercon-Í) Ïðè ïî-âèñîê êîåôèöèåíò íà òðèåíå – àâòîìîáèëúò ùå ïîòåãëè ïî-ðÿçêî, êîåòî ñúùî å âðåäíî çà òðàíñìèñèÿòà, à ìîæå äà äîâåäå è äî ìåõàíè÷íà ïîâðåäà. Âîäè äî ìèãíîâåíî çàöåïâàíå!!! (Mercon ïðè ïðåïîðúêà çà Dexron - ÍÅ)

? Ôðèêöèîííàòà õàðàêòåðèñòèêà íà ATF òðÿáâà äà ñå çàïàçâà ïîñòîÿííà â ïðåäïèñàíèÿ èíòåðâàë çà ñìÿíà íà òå÷íîñòòà. Çàòîâà âèíàãè òðÿáâà ÀÒF òå÷íîñòòà â ñêîðîñòíàòà êóòèÿ äà ñå äîëèâà èëè ñìåíÿ ñ ïðàâèëíî ïîäáðàíè ïðîäóêòè. Äîïúëíèòåëíà óïîòðåáà íà ÀÒF? Êúäå? ! ÀÒF ñå èçïîëçâàò ñúùî â ïîâå÷åòî ñåðâî-ñèñòåìè íà êîðìèëíîòî óïðàâëåíèå íà àâòîìîáèëèòå (êúäåòî òå íå ñå ñìåíÿò, à ïðè íåîáõîäèìîñò ñàìî ñå äîëèâàò). Öÿëîñòíà ñìÿíà å âúçìîæíà ñàìî â ñïåöèàëèçèðàíè àâòîñåðâèçè ñ ïîäõîäÿùîòî çà öåëòà îáîðóäâàíå.

ATF òå÷íîñòèòå ìîãàò äà ñå óïîòðåáÿâàò è â íÿêîè ðú÷íè ïðåäàâàòåëíè êóòèè (íàïð. íÿêîè ìîäåëè ëåêè àâòîìîáèëè Ìercedes-Benz, Ford, Opel è äð.); ! Ïðèëàãàò ñå è çà íÿêîè èíäóñòðèàëíè õèäðàâëè÷íè ñèñòåìè. Îáèêíîâåíîòî õèäðàâëè÷íî ìàñëî å ìíîãî ïî - åâòèíî îò ÀTF òå÷íîñòèòå. Íå å ëè ïî - èçãîäåí èçáîð ñèïâàíåòî ìó â õèäðàâëèêàòà íà âîëàíà? ! Íå ñå ïðåïîðú÷âà óïîòðåáàòà íà õèäðàâëè÷íî ìàñëî ÌÕË (êîåòî å ìàñîâî ðàçïðîñòðàíåíî â òúðãîâñêàòà ìðåæà) äà ñå ñèïâà â “õèäðàâëèêàòà” íà âîëàíà, àêî ñïåöèàëíî íå å óêàçàíî, çàùîòî òîâà ìàñëî èìà îñâåí íåäîñòàòú÷åí ïàêåò ïðèñàäêè, ñúùî òàêà è íå äîòàì äîáðè ïîñòîÿííè íèñêîòåìïåðàòóðíè ñâîéñòâà – âîäè äî ïðåäïîñòàâêè çà âòâúðäÿâàíå íà âîëàíà ïðåç çèìàòà. ÌÕË ìàñëîòî å ïî-ãúñòî è íàòîâàðâà ïîìïàòà íà ñåðâî-óñèëâàòåëÿ, êàêòî è âîäè äî ïðåäïîñòàâêè çà ïðîáëåì, ñâúðçàí è ñ àìîðòèçàöèÿòà íà òîçè àãðåãàò. Äîëèâàíå íà ÌÒF è ATF? Òðàíñìèñèîííèòå ìàñëà çà ðú÷íè òðàíñìèñèè ñà ñìåñèìè ïîìåæäó ñè, íî äîëèâàíåòî íå îòõâúðëÿ ñìÿíàòà. Ïðè äîëèâàíå âèíàãè òðÿáâà äà ñà ñïàçåíè ñúîòâåòñòâèÿòà êúì âèñêîçèòåòåí êëàñ è åêñïëîàòàöèîííî íèâî. Òúé êàòî íÿêîè ðú÷íè òðàíñìèñèè ìîãàò äà ðàáîòÿò ïî ïðåïîðúêà íà ïðîèçâîäèòåëÿ ñ ATF, òàì ïðè ëèïñà íà èíôîðìàöèÿ ñ êàêâî å çàðåäåíà êóòèÿòà, ïî-äîáðå å äà ñå íàïðàâè ñìÿíà ñ ïðàâèëíîòî ìàñëî. Íå å ïðàâèëíî äà ñå äîëåå MTF, àêî òÿ å çàðåäåíà ñ ATF. Ïðè àâòîìàòè÷íèòå òðàíñìèñèè èìà îñîáåíîñòè ïðè ðàçëè÷íèòå ATF òå÷íîñòè, òàêà ÷å, àêî íå çíàåì òî÷íî ñ êàêâî å çàðåäåíà

òðàíñìèñèÿòà, äîëèâàíåòî ñ ïðîèçâîëåí ATF ìîæå äà áúäå îïàñíî. Ñìÿíà íà òðàíñìèñèîííèòå ìàñëà çà ðú÷íè òðàíñìèñèè. Êàêúâ ïðîáåã äà èçìèíåì? Êàêòî å èçâåñòíî, ïðåïîðúêàòà çà êà÷åñòâî íà òðàíñìèñèîííîòî ìàñëî è äîïóñòèì ïðîáåã ñå äàâà îò ïðîèçâîäèòåëÿ íà òðàíñìèñèÿòà, ðåñïåêòèâíî íà àâòîìîáèëà. Ïî òàçè ïðè÷èíà â ñåðâèçíàòà äîêóìåíòàöèÿ ñúùåñòâóâà ïðåïîðúêà çà åêñïëîàòàöèîííè óñëîâèÿ, â çàâèñèìîñò îò òèïà íà àãðåãàòà. Ìîæåì è äà îáîáùèì ïîðÿäúêà: ! Ëåêè àâòîìîáèëè - 60 000 120 000 êì, àêî íå å ïðåäïèñàíî äðóãî; ? Òåæêîòîâàðíè àâòîìîáèëè – 20 000-100 000 êì èëè âåäíúæ ãîäèøíî, àêî íå å óêàçàí äðóã ñðîê; ? Áàãåðè, áóëäîçåðè, àâòîñàìîñâàëè – 1000 - 2000 ìîòî÷àñà. Ïðîáåãúò çàâèñè îò óñëîâèÿòà íà åêñïëîàòàöèÿ, òåõíè÷åñêîòî ñúñòîÿíèå íà àâòîìîáèëà è ðåäèöà äðóãè ôàêòîðè.

Êàê ñòîÿò íåùàòà ñ ïðîáåãà ïðè àâòîìàòè÷íèòå òðàíñìèñèè? Ñúâðåìåííèòå àâòîìàòèöè èìàò ìíîãî äúëúã ëèìèòèðàí ïðîáåã, îêîëî 80-100 000 êì. Èìà è åäíà íåìàëêà ÷àñò àâòîìîáèëè, ÷èèòî òðàíñìèñèè ñà íåîáñëóæâàåìè è òå ñå âîäÿò fill for life - æèâîòúò íà ìàñëîòî å æèâîòúò íà òðàíñìèñèÿòà. Ïðè ïðîáëåì ñ êóòèÿòà, ñúùàòà ñå çàìåíÿ ñ íîâà. Ïðè ïî-ñòàðèòå àâòîìîáèëè îò êðàÿ íà 80-òå è 90-òå ãîäèíè, ñìÿíàòà å íà 20-40 000 êì, àêî íå å óêàçàíî äðóãî.

Ñëåäâà ïðîäúëæåíèå…

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

19

èíòåðâþ

Ïëàìåí Áîáîêîâ:

Áúëãàðèÿ çàñëóæàâà è òðÿáâà äà èìà Ìóçåé íà ñúâðåìåííîòî èçêóñòâî

- Ã-í Áîáîêîâ, âèå è áðàò âè, â ëèöåòî íà ôîíäàöèÿòà âè, ñòå ïúðâèòå, ïîëó÷èëè ðàçðåøåíèå çà ñúçäàâàíå íà ÷àñòåí ìóçåé. Ïðåç êàêâî ìèíàõòå, çà äà ãî ïîñòèãíåòå?

- Èäåÿòà íè çà ÷àñòåí íóìèçìàòè÷åí ìóçåé ñå ðîäè îùå ïðåç 2002ã. ñ ïðèâëè÷àíåòî êàòî êîíñóëòàíò êúì íàøàòà íóìèçìàòè÷íà ñáèðêà íà ïðîô. Äèìèòúð Äðàãàíîâ. Âçåõìå ðåøåíèå äà ñúçäàäåì èìåííî òàêúâ ìóçåé, çàùîòî ó íàñ íèêîãà íå å ñúùåñòâóâàëà èíñòèòóöèÿòà íóìèçìàòè÷åí ìóçåé, ìàêàð ÷å ìîíåòíîòî íè íàñëåäñòâî å åäíî îò íàé-ãîëåìèòå â ñâåòà è èìà ìíîãî Ïëàìåí Áîáîêîâ íà áðîé è ãîëåìè êîëåêöèîíåðè. ïðåäñåäàòåë íà ÓÑ íà Ïðèñòà îéë Ïðåç 2003ã. ïðîô. Äðàãàíîâ äîêëàäâà ïðîåêòà çà ÷àñòåí íóìèçìàòè÷åí ìóçåé íà ÕIII Ñâåòîâåí êîíãðåñ ïî íóìèçìàòèêà â Ìàäðèä. Ïðåç 2004 ïîäàäîõìå äåêëàðàöèÿ â Ðóñåíñêèÿ ìóçåé çà ðåãèñòðàöèÿ íà êîëåêöèèòå íè. Ïðåç 2005ã. ðåãèñòðèðàõìå â ñúäà ôîíäàöèÿ „Áðàòÿ Áîáîêîâè” ñ îñíîâíà öåë ñúçÄà ïå÷åëèì äàâàíåòî íà íóìèçìàòè÷åí ïðèçíàíèå, ìóçåé. Ïðåç 2006ã. ïóáëèäîáðî èìå, êóâàõìå ìîíîãðàôèÿòà „Ìîíåòîñå÷åíåòî íà Äåóóâàæåíèåòî íà ëòóì” - ïúðâîòî èçöÿëî ïîêîëåíèÿòà. öâåòíî èçäàíèå ïî íóìèçÒîâà ìàòèêà â Áúëãàðèÿ, èçäàäåíî è íà àíãëèéñêè åçèê. ìàëêî ëè å?! Ïðåç 2007ã. çàêóïèõìå ñãðàäàòà, íàöèîíàëåí ïàìåòíèê íà êóëòóðàòà, çà íóæäèòå íà ìóçåÿ, à ïðåç 2008ã. êàíäèäàòñòâàõìå è ïîëó÷èõìå ðàçðåøåíèå çà íåãî. Áåøå äúëúã è ñëîæåí ïðîöåñ è ùå áúäåì áåçêðàéíî óäîâëåòâîðåíè, êîãàòî îñúùåñòâèì äî êðàé èäåèòå ñè è

20

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

ìóçåÿò ñå ïðåâúðíå íå ïðîñòî â ìîäåðíà èíñòèòóöèÿ, à â åäèí ãîëÿì åâðîïåéñêè íàó÷íî - èçñëåäîâàòåëñêè öåíòúð ïî íóìèçìàòèêà. Çàùîòî ìóçåÿò íÿìà äà å çà áðàòÿ Áîáîêîâè – òîé ùå ïðèíàäëåæè íà âñè÷êè áúëãàðñêè ãðàæäàíè è ùå å ñúçäàäåí çà äà îáñëóæâà òåõíèòå ïîòðåáíîñòè îò æèâî ñúïðèêîñíîâåíèå ñ àíòè÷íàòà êóëòóðà. Ñ÷èòàì, ÷å íóìèçìàòè÷íèÿò ìóçåé ùå áúäå åäíà îò íàéöåííèòå êóëòóðíè ïðèäîáèâêè çà Áúëãàðèÿ ïðåç ïîñëåäíèòå äåñåòèëåòèÿ.

- Ðàçêàæåòå íè ïîâå÷å çà äåéíîñòòà íà ìóçåÿ?

- Íîâîó÷ðåäåíèÿò ìóçåé ùå áúäå íåùî ñúâñåì ðàçëè÷íî, ùå âäèãíå ëåòâàòà è ùå áúäå ñòèìóë çà ðàçâèòèå è íà äúðæàâíèòå ìóçåè. Ùå èçâúðøâà âñÿêàêâà ìóçåéíà äåéíîñò - ñúáèðàòåëñêà, åêñïîçèöèîííà, íàó÷íî - èçñëåäîâàòåëñêà, îáðàçîâàòåëíà è ïð. äåéíîñò â îáëàñòòà íà íóìèçìàòèêàòà. Ïðåäâèæäàìå äîðè íàëè÷èåòî íà âèðòóàëåí ìóçåé. Ïîäîáíî íà äðóãèòå ìóçåè ùå îáîãàòÿâà ñâîèòå êîëëåêöèè ÷ðåç îòêóïêè íà åêñïîíàòè è äàðåíèÿ; ùå óðåæäà èçëîæáè; ùå ïðèåìà ãîñòóâàùè èçëîæáè è êàêòî äî ñåãà ùå ãîñòóâà ñ èçëîæáè â äðóãè ìóçåè; ùå îðãàíèçèðà ìåæäóíàðîäíè íàó÷íè ñèìïîçèóìè; ùå èçäàâà ìîíîãðàôèè, êàòàëîçè, íàó÷íî ñïèñàíèå, ðåêëàìíè ìàòåðèàëè, ùå îáó÷àâà åêñïåðòè è ïðî÷èå. Âñåêè êîëåêöèîíåð è ãðàæäàíèí ùå ìîæå äà ïîëó÷è ïðîôåñèîíàëíà êîíñóëòàöèÿ ïî âñè÷êè âúïðîñè êàñàåùè íóìèçìàòèêàòà.

- Ñàìàòà ñãðàäà - áèâøåòî ìóçèõîðà äà îïðåäåëÿò êóëòóðàòà êàòî êàëíî ó÷èëèùå â Ðóñå - å ïàìåòíèê ñâîé ïðèîðèòåò. Òîâà å âúïðîñ íà íà êóëòóðàòà, ñïåöèàëíî çà ìóçåÿ ëè âúçïèòàíèå è ñâåòîóñåùàíå. ÿ êóïèõòå?

- Ïëàíèðàõòå â ìóçåÿ äà èìà è - Äà. Òÿ áåøå èçîñòàâåíà îò èçëîæáà íà ñúâðåìåííî èçêóñòâî. îêîëî 25 ãîäèíè è å ñòèãíàëà äî - Òîâà îòïàäíà çà ñúæàëåïúëíà ðàçðóõà, áåøå ñâúðòàëèùå íà íèå, çàùîòî ïðîñòðàíñòâîòî íå å íàðêîìàíè. ×àêàìå ðàçðåøåíèå îò äîñòàòú÷íî, à è òåìàòè÷íî íÿìàøå Íàöèîíàëíèÿ èíñòèòóò çà ïàìåòêàê äà ñå ñú÷åòàÿò åêñïîçèöèèòå. Íî íèöèòå íà êóëòóðàòà è ñå íàäÿâàìå Áúëãàðèÿ çàñëóæàâà è òðÿñêîðî äà çàïî÷íåì ðåñòàâðèáâà äà èìà Ìóçåé çà ðàíåòî. Îòäåëèëè ñìå 2 ìëí. ñúâðåìåííî èçåâðî çà òîâà. Ïðîåêòúò å êóñòâî. Ñåãà Íå èñêàìå ìíîãî ïðåäñòàâèòåëåí è íèêîÿ èíäà ñìå ãðàæäàíè ñúì ñèãóðåí, ÷å êîãàòî ñòèòóöèÿ íà íàé-áåäíàòà áúäå çàâúðøåí âñè÷êè â íå ìó è íàé-ìèçåðíàòà Áúëãàðèÿ ùå ñå ãîðäååì ñ îáðúùà íåãî, çàùîòî òîé íÿìà äà âíèìàíèå, äúðæàâà å ïðîñòî ìóçåÿò íà áðàòÿ äîðè â íîâ Áîáîêîâè, à Áúëãàðñêè âèÿ ïðîÅâðîïåéñêèÿ íóìèçìàòè÷åí ìóçåé. Ìîæå åêòîçàêîí çà áè äî êðàÿ íà ãîäèíàòà ùå êóëòóðíîòî íàñúþç. óñïååì äà ãî îòêðèåì. ñëåäñòâî òî å íåÐàäâàìå ñå íà ïîäêðåïà îò ãëèæèðàíî. À âñÿêî ñòðàíà íà Ìèíèñòåðñòâîòî íà êóëòóèçêóñòâî å áèëî ìîäåðíî â åäèí ðàòà. Ìèíèñòúð Ñòåôàí Äàíàèëîâ ìîìåíò è íå ìîæå äà öåíèø êëàñèðàçáèðà, ÷å ïîÿâàòà íà ÷àñòåí ìóçåé ÷åñêîòî è àíòè÷íîòî, à äà ïðåíåå íåùî ðåâîëþöèîííî çà òîçè ñåêáðåãâàø ñúâðåìåííîòî. òîð, â êîéòî ñå ñ÷èòà, ÷å äúðæàâàòà å “âñÿõ è ñâåòèõ”. À âñúùíîñò òÿ ãîð-  êàêâà ñòåïåí å ïîäãîòâåíà êàòà å äîêàçàëà, ÷å å íàé-ëîøèÿò êîëåêöèÿòà âè çà åêñïîíèðàíå? âúçìîæåí ñòîïàíèí íà êàêâîòî è äà - Ïðåäìåòíàòà íè êîëåêöèÿ áèëî. Èìà ìÿñòî è çà äúðæàâíè, è çà áåøå ïîêàçàíà â Ïëåâåíñêèÿ è âúâ ÷àñòíè èíñòèòóöèè è îò ñúùåñòâóÂàðíåíñêèÿ àðõåîëîãè÷åñêè ìóçåè âàíåòî íà ÷àñòíè ìóçåè Áúëãàðèÿ ïðè ãîëÿì èíòåðåñ. À ðåãèñòðàöèÿòà ñàìî ùå ñå îáîãàòè. íà íóìèçìàòè÷íàòà ñáèðêà ïðîäúëæàâà. Ìîíåòèòå ñà ìíîãîáðîéíè è - Êàêâà å ìîòèâàöèÿòà âè äà ñå çàíèñëîæíè àðòåôàêòè. Íàïðèìåð, íå ìàâàòå ñ ìåöåíàòñòâî? ìîæå äà ñå ñðàâíÿâà îáðàáîòêàòà íà - Äà ïå÷åëèì ïðèçíàíèå, êîëåêöèÿ îò 5000 ìîíåòè ñ òàêàâà îò äîáðî èìå, óâàæåíèåòî íà ïîêî50-60 ïëàñòèêè. ëåíèÿòà. Òîâà ìàëêî ëè å? Èìà õîðà, êîèòî âñå ïîäîçèðàò êîíñïèðàöèÿ, -  òîâà îòíîøåíèå áåøå âíåñåíà çàä êîÿòî ñòîÿò ñàìî ïàðèòå. À â ïîïðàâêà â ïðîåêòîçàêîíà çà êóëÁúëãàðèÿ èìà äîñòà ïðèìåðè çà òóðíîòî íàñëåäñòâî. Òÿ ïîçâîëÿâà áëàãîòâîðèòåëíîñò êàòî çàïî÷íåø îò íóìèçìàòè÷íèòå äðóæåñòâà ñàìè äà ñãðàäàòà íà Ñîôèéñêèÿ óíèâåðñèòåò ðåãèñòðèðàò ìîíåòè, êîåòî äà îáëå(ïîñòðîåíà ñ äàðåíèå íà áðàòÿ ê÷è ïðîöåñà íà ðåãèñòðàöèÿ. Åâëîãè è Õðèñòî Ãåîðãèåâè - á.à.)

- Äà, òîâà å ìîäåðíà è ïðàâèëíà êîíöåïöèÿ. Ïîäêðåïÿì ÿ.

- Áèëî å ïî äðóãî âðåìå... Íî â ïðîåêòà èìà è íÿêîëêî ïðîáëåìà. Ïúðâî, íå ìîæå äà ñå ïðàâè - Êàêâî èì å íà âðåìåíàòà ðàçëèêà ìåæäó äúðæàâíè è ÷àñòíè äíåñ? Ïðîñòî íå ñìå èìàëè øàíñ äà ìóçåè, êàòî ñå äàâà ïðèîðèòåò íà çàïî÷íåì ïî-ðàíî. Ïðîìåíèòå íàåäíèòå çà ñìåòêà íà äðóãèòå.  òîâà ñòúïèõà ïðåç 90-òå ãîäèíè. Ñúâñåì îòíîøåíèå ôîíäàöèÿ «Áðàòÿ Áîáîíîðìàëíî å äà èìà ïåðèîä íà êîâè» ïðåäëàãà â çàêîíà äà áúäå íàòðóïâàíå, ïîñëåäâàí îò ïåðèîä íà çàëîæåíî ðàâåíñòâî íà ìóçåèòå. ñúçðÿâàíå, ïðåç êîéòî çàìîæíèòå

(÷ë.94 àë.2) È îùå íåùî - àêî îòèäåòå íà êîéòî è äà å àðõåîëîãè÷åñêè îáåêò, ùå âèäèòå, ÷å íå ñå îõðàíÿâà. Äúðæàâàòà å àáäèêèðàëà îò òåçè ñè ôóíêöèè, à ñè èçìèñëÿ ïðîáëåìè â ëèöåòî íà êîëåêöèîíåðè, êîèòî ñ íèùî íå ñà îùåòèëè íàöèîíàëíèÿ èíòåðåñ.  ìîìåíòà íóëåâàòà ïðåâåíöèÿ îò ñòðàíà íà äúðæàâàòà âîäè äî áóì íà èìàíÿðñòâîòî. Çàòîâà íàøàòà ôîíäàöèÿ ïðåäëàãà ñúçäàâàíåòî íà Àãåíöèÿ çà ôèçè÷åñêà îõðàíà íà íåäâèæèìèòå àðõåîëîãè÷åñêè öåííîñòè. Âòîðî - ìíîãî îïàñíè è íåÿñíè ñà êðèòåðèèòå çà ñòàòóò “íàöèîíàëíî áîãàòñòâî”, ïîñî÷åíè â ÷ë.54 îò íîâèÿ ïðåêòîçàêîí.  íåãî êðèòåðèèòå òðÿáâà äà ñà ìíîãî êîíêðåòíè, ñ öåë äà ñå èçáåãíå âñÿêàêúâ ñóáåêòèâèçúì. Êàòåãîðè÷åí ñúì â ìíåíèåòî ñè, ÷å “âèñîêà íàó÷íà è õóäîæåñòâåíà ñòîéíîñò” íå å êðèòåðèé, òúé êàòî âñåêè åäèí àðòåôàêò îòãîâàðÿ íà òîçè ïîêàçàòåë. È òðåòî – íå ñúì ñúãëàñåí è ñ ÷ë.146, óðåæäàù ñîáñòâåíîñòòà, êîéòî íàìèðàì äîðè çà ïðîòèâîêîíñòèòóöèîíåí. Íàëè÷èåòî ìó â òîçè ñè âèä êàòî öÿëî îáåçñìèñëÿ öåëèÿ èíà÷å ïîçèòèâåí ïðîåêòîçàêîí. Ñèëíî óáåäåí ñúì, ÷å àðòåôàêòèòå íå áèâà äà ñà åäèíñòâåíî ïóáëè÷íà äúðæàâíà ñîáñòâåíîñò, à ÷àñòíà äúðæàâíà ñîáñòâåíîñò.

- Íî êîíêðåòíî âàøàòà êîëåêöèÿ å ðåãèñòðèðàíà è åäâà ëè ïðîåêòîçàêîíúò çà êóëòóðíîòî íàñëåäñòâî âè ïðèòåñíÿâà.

- Àç íå ãîâîðÿ çà íàøàòà êîëåêöèÿ. Íå íè âîäÿò åãîèñòè÷íè öåëè. Íå íè ïðèòåñíÿâà, ÷å ùå ñòàíåì äúðæàòåëè, âìåñòî ñîáñòâåíèöè, íà ÷àñò îò ïðåäìåòèòå íè. Íèå íå èñêàìå äà ãè èçíàñÿìå, íàëè çàòîâà ïðàâèì ìóçåÿ - òåçè ïðåäìåòè äà îñòàíàò òóê. Íèå ñìå ñúâñåì äðóã òèï êîëåêöèîíåðè. Èñêàìå äà ïðàâèì íàóêà, äà ñúçäàäåì èíñòèòóò, äà îáó÷èì ñïåöèàëèñòè è äà ðàáîòèì çà èìèäæà íà Áúëãàðèÿ. Íå èñêàìå äà ñìå ãðàæäàíè íà íàé-áåäíàòà è íàéìèçåðíàòà äúðæàâà â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç. Óíèçèòåëíî å. Òîâà, ÷å íèå ñìå äîáðå, íå å äîñòàòú÷íî. Öåëòà íè å äà æèâååì â íîðìàëíà åâðîïåéñêà äúðæàâà ñ êóëòóðíà òåæåñò.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

21

- Çà ïúðâèòå îáà÷å âèíàãè å òðóäíî. Ñðåùàòå ëè è íåðàçáèðàíå, êîãàòî ñòàâà äóìà çà ïúðâèÿ ÷àñòåí ìóçåé?

- Ìíîãî õîðà ñà ìå ïèòàëè àìà êàê òàêà è çàùî âè å äà ïðàâèòå ÷àñòåí ìóçåé, èñêàòå äà ñè ãî îòâàðÿòå è çàòâàðÿòå ñàìè ëè? Íå âñè÷êè çíàÿò, ÷å íàé-ïðî÷óòèòå ñâåòîâíè ìóçåè ñà ÷àñòíè. Êàêòî è òîâà, ÷å ÷àñòíîñòòà íà ÷àñòíèÿ ìóçåé å ñàìî ôèíàíñèðàíåòî. Òðÿáâà äà Âè êàæà îáà÷å, ÷å çà ãîëÿìà ìîÿ èçíåíàäà ñðåùíàõ ïúëíî äîâåðèå è ðàçáèðàíå îò ñòðàíà íà ñëóæèòåëèòå â Ìèíèñòåðñòâî íà êóëòóðàòà, îòãîâàðÿùè çà ìóçåèòå è ìóçåéíîòî äåëî. Ñàìèòå òå îñúçíàâàò, ÷å íàëè÷èåòî íà ÷àñòíè ìóçåè ùå ñúçäàäå åäíà áëàãîðîäíà êîíêóðåíöèÿ è êàòî öÿëî ùå òëàñíå ðàçâèòèåòî íà ìóçåéíîòî äåëî â Áúëãàðèÿ êúì åäíî ïî-äîáðî áúäåùå.

- Îò ïðîëåòòà íà 2008ã. Âèå ñòå ïî÷åòåí êîíñóë íà Óêðàéíà, à äíè ïðåäè Íîâà ãîäèíà çàåäíî ñ áðàò ñè ïîëó÷èõòå ïðèçà “×îâåê íà ãîäèíàòà” îò Àñîöèàöèÿòà íà áúëãàðèòå â Óêðàéíà. Êàêâî îñâåí áèçíåñúò âè ñâúðçâà ñ òàçè ñòðàíà?

- Òîâà ïðèçíàíèå äîéäå ñëåä íàøàòà äúëãîãîäèøíà ðàáîòà. Ïîäêðåïÿìå îðãàíèçàöèÿòà íà áúëãà-

ðèòå òàì ïî âñÿêàêúâ íà÷èí èìàø äîáðà Öåëòà íè å äà è ñúñ ñðåäñòâà, è ñ ïðåäìåòïîäãîòîâêà, æèâååì íè äàðåíèÿ. Çíàåòå çà ìîæåø äà èíèöèàòèâàòà íè çà ïîññïå÷åëèø â íîðìàëíà òàâÿíå íà ïàìåòíèê íà Ñâ. äâîéíî è Ñâ. Êèðèë è Ìåòîäèé åâðîïåéñêà äúðæàâà òðîéíî. ñ ïðåä Îäåñêèÿ óíèâåðÒàêà, êàêòî ñèòåò. Èñêàì äà ïîä÷åðòàÿ, íèå ñå íàäÿêóëòóðíà ÷å Óêðàéíà òðÿáâà äà áúäå âàìå äà íàòåæåñò. ñòðàòåãè÷åñêèÿò ïàðòíüîð íà ïðàâèì. Áúëãàðèÿ, òúé êàòî å ñòðàíàòà ñ “Ïðèñòà îéë” íàíàé-ãîëÿìî áúëãàðñêî ìàëöèíñòâî, ïðèìåð çàëàãà 100% êîåòî îñâåí òîâà ñå òðåòèðà èçêëþ÷èóâåëè÷åíèå íà áèçíåñà òàçè òåëíî äîáðå îò äúðæàâàòà. Óêðàéíà å ãîäèíà. ìíîãî äðóæåëþáíî íàñòðîåíà, ãîëÿì ïðîèçâîäèòåë íà ñóðîâèíè, - Ìíîãî àìáèöèîçíî. íåîáõîäèìè çà áúëãàðñêàòà èêîíî- Íå àìáèöèîçíî, à ñóïåðìèêà. Èìàëè ñìå è èìàìå è òåñíè àãðåñèâíî, íî òîâà å íà÷èíúò íà êóëòóðíè âðúçêè. äåéñòâèå ïðè íàñ. Ïî-äîáðå ðàáîòèì ïðè êðèçà, îòêîëêîòî ïðè íîðìàëíè - À êàê óñïÿâàòå äà ñå ñïðàâèòå ñ óñëîâèÿ. Ïîâå÷å ñìå ñòèìóëèðàíè è èêîíîìè÷åñêàòà êðèçà? Äîêàòî ìîòèâèðàíè. Èìàìå ñèëåí è äîáðå âñè÷êè ñâèâàò áþäæåòèòå ñè, âèå ñå ïîäãîòâåí åêèï, äîáðè ïîçèöèè â çàíèìàâàòå ñ áëàãîòâîðèòåëíîñò... Þãîèçòî÷íà Åâðîïà, à âå÷å è íà - Âñè÷êèòå íè èíèöèàòèâè ñà íÿêîè ìåñòà â Èçòî÷íà è Çàïàäíà ïëàíèðàíè âíèìàòåëíî è çà òÿõ ñà Åâðîïà. Ñåãà å èäåàëíèÿò ìîìåíò äà çàäåëåíè ñðåäñòâà. Òàêà ÷å èíâåñêóïèì íÿêîëêî êîìïàíèè è äà ñå òèöèèòå íè â êóëòóðíè ïðîåêòè íå ñå ñëååì ñ äðóãè. Äà óâåëè÷èì áèçíåñà âëèÿÿò ïðÿêî îò ðàçâèòèåòî íà áèçè äà ïîäîáðèì ïîçèöèèòå ñè. Ìîæå íåñà íà íàøèòå êîìïàíèè. À êðèçàòà äà ñå ñòèãíå äî òàì, ÷å äà óâåëè÷èì å îçäðàâèòåëåí ôàêòîð. Ãëåäàìå íà äâîéíî ïðîèçâîäñòâîòî ñè ïðåç 2009 íåÿ êàòî íà íåîáõîäèìî çëî îò êîåòî, ã. È òîâà å ñúâñåì ðåàëèñòè÷íî. àêî ñè èçâàäèø ïðàâèëíèòå èçâîäè è

Äàðåíèÿ îò áðàòÿ Áîáîêîâè ! Ðåíîâèðàíå íà áèáëèîòåêàòà êúì Ñòîïàíñêèÿ ôàêóëòåò ïðè ÑÓ „Ñâ. Êëèìåíò Îõðèäñêè“ ! Èíèöèèðàíå, ñúçäàâàíå, îáîðóäâàíå è îòêðèâàíå íà öåíòúð ïî àíòåíàòàëíà óëòðàçâóêîâà äèàãíîñòèêà „Åâðîìåäèñîí” â ãð. Ðóñå ! Ðåñòàâðàöèÿ íà Ëîïóøàíñêèÿ ìàíàñòèð ! Ðåñòàâðèðàíå, äîèçãðàæäàíå è ïîääðúæêà íà Ìàíàñòèðà "Óñïåíèå Áîãîðîäè÷íî" â Êúðäæàëè, ïðåâúðíàò â äóõîâåí öåíòúð ! Èçãðàæäàíå è äàðÿâàíå íà ïàìåòíèê íà Ñâåòèòå áðàòÿ Êèðèë è Ìåòîäèé íà áúëãàðñêàòà îáùíîñò â Îäåñà, Óêðàéíà ! Èçäèãàíå íà ïàìåòíà ïëî÷à îò èìåòî íà ïðèçíàòåëíà Áúëãàðèÿ íà Éîñèï Ùðîñìàéåð â Äæàêîâñêèÿ ìàíàñòèð, Ðåïóáëèêà Õúðâàòñêà

22

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

! Çàêóïåí òåðåí âúâ Âîåâîäèíà çà èçãðàæäàíåòî íà áúëãàðñêè êóëòóðåí äîì çà íóæäèòå íà áúëãàðñêàòà îáùíîñò, Ñúðáèÿ ! Îáîðóäâàíåòî íà êàòåäðàòà ïî áúëãàðñêà ôèëîëîãèÿ íà Îäåñêèÿ äúðæàâåí óíèâåðñèòåò, Óêðàéíà ! Èçäðúæêàòà íà òàíöîâèÿ àíñàìáúë êúì Áúëãàðñêèÿ êóëòóðåí öåíòúð â Îäåñà, Óêðàéíà ! Ïîäêðåïà çà ïðîâåæäàíåòî íà ðåäèöà ìåðîïðèÿòèÿ íà Àñîöèàöèÿòà íà áúëãàðèòå â Óêðàéíà. ! Äàðåíèÿ â ïîëçà íà âåòåðàíèòå îò âîéíèòå è âåòåðàíèòå íà Îäåñêèÿ ìîðñêè ôëîò, ñîöèàëíî ñëàáèòå è ñàìîòíè âúçðàñòíè õîðà ! Ôèíàíñèðàíå íà ðåìîíòà íà Ïúðâà ãèìíàçèÿ â Îäåñà.

! Äàðåíèå íà Îïåðíî-ôèëõàðìîíè÷íî äðóæåñòâî – ãð. Ðóñå çà îðãàíèçèðàíåòî íà Ïðàçíè÷åí êîíöåðò íà 05.05.2008 ïî ïîâîä Äåíÿ íà Ðóñå ! Ñïîíñîðñòâî íà àíñàìáúë ”Áúëãàðå” ïî ïîâîä íàöèîíàëíîòî èì òóðíå îçàãëàâåíî ”Áúëãàðèÿ ïðåç âåêîâåòå” è îñèãóðÿâàíå íà 120 áåçïëàòíè áèëåòà çà äåöà è âúçðàñòíè â íåðàâíîñòîéíî ïîëîæåíèå ! Ñïîíñîðèðàíå èçäàâàíåòî íà êíèãà çà õîðîâèÿ äèðèãåíò ïðîô. Âàñèë Àðíàóäîâ ïî ïîâîä 75 ãîäèíè îò ðîæäåíèåòî ìó ! Ñïîíñîðèðàíå íà Êîëåäíèÿ áëàãîòâîðèòåëåí áàçàð - 2008 íà Ìåæäóíàðîäíèÿ æåíñêè êëóá - Ñîôèÿ ! Ïðîåêò çà ïîäêðåïà íà äóõîâíèòå è êóëòóðíè öåííîñòè ”Ïðåêðàñíèÿò Ñåâåðîçàïàä” – ñòàðòèðàë ïðåç 2002ã. ñ èçäàâàíåòî íà ñáîðíèêà íà Éîðäàí Ðàäè÷êîâ „Íåæíàòà ñïèðàëà”, ïðîäúëæàâàù åæåãîäíî è äî äíåñ

ðàëè ñïîðò

Íàãðàäèõà øàìïèîíèòå íà Èçòî÷íà Åâðîïà – Äîí÷åâ/Âúë÷åâ îò Prista Oil Rally Team â Ïðàãà

Îò äÿñíî íàëÿâî: Ìà÷åé Áàðàí - íàâèãàòîð íà Ìèõàë Ñîëîâüîâ, eêèïàæúò íà Ôèàò Òóðöèÿ Èøèê Âîëêàí, åêèïàæúò íà Ïðèñòà îéë ðàëè òèì Äîí÷åâ/Âúë÷åâ

Íà íàãðàæäàâàíåòî íà ïîáåäèòåëèòå â øàìïèîíàòà íà Èçòî÷íà Åâðîïà – åêèïàæúò íà Ïðèñòà îéë ðàëè òèì Êðóì Äîí÷åâ/Ñòîéêî Âúë÷åâ, ïðèñúñòâàõà ïî÷òè âñè÷êè ïðåäñòàâèòåëè îò FIA è ÷ëåíîâå íà Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò. Öåðåìîíèÿòà ñå ñúñòîÿ íà 20 ôåâðóàðè è áå èçâúðøåíà â ñãðàäàòà íà ×åøêàòà àâòîìîáèëíà ôåäåðàöèÿ â Ïðàãà. Ïîáåäèòåëèòå, òðè áúëãàðñêè åêèïàæà, áÿõà ïîñðåùíàòè ìíîãî òîïëî îò îðãàíèçàòîðèòå è íàé- âå÷å îò Àðè Âàòàíåí /Ïÿñú÷íàòà ëèñèöà/, ïðåäñòàâèòåë íà FIA è íà Åâðîïàðëàìåíòà /.Èçêëþ÷èòåëíî áÿõ ùàñòëèâ è îò ôàêòà, ÷å íà íàãðàæäàâàíåòî íè ïðèñúñòâàõà ãîëÿì áðîé áúëãàðè, âêëþ÷èòåëíî è Ãåîðãè ßíàêèåâ, ïðåäñåäàòåë íà ÁÔÀÑ, ñïîäåëè Êðóì Äîí÷åâ. Ñðåä ãîñòèòå áÿõà è îðãàíèçàòîðèòå íà íàé-ãîëåìèòå ñúñòåçàíèÿ îò ñâåòîâíèÿ è åâðîïåéñêèÿ øàìïèîíàò. Çà íàé-ãîëÿìà íàøà ïðèÿòíà èçíåíàäà ñå îêàçà, ÷å Ïðèñòà îéë ðàëè òèì ñòîè çäðàâî â åâðîïåéñêèÿ ðàëè øàìïèîíàò - â ïî-ãîëÿìàòà ñè ÷àñò îðãàíèçàòîðèòå íà ãîëåìèòå ñúñòåçàíèÿ äîáðå ïîçíàâàò áúëãàðñêèÿ òèì, äîðè â äåòàéëè, êàêòî è íåãîâèòå öåëè, ñïîäåëè Êðóì ÷àñîâå ñëåä âðú÷âàíåòî íà êóïàòà. Íàé- ñåðèîçíî äîêàçàòåëñòâî çà òîâà å ôàêòúò, ÷å êîëàòà íà Ïðèñòà îéë å èçáðàíà çà ðåêëàìíàòà áðîøóðà çà Åâðîïåéñêèÿ ðàëè øàìïèîíàò 2009, êîÿòî ùå áúäå èçäàäåíà çà âñÿêî åäíî îò 12-òå ðàëèòà â òèðàæ îò ïî 50 000 êîïèÿ çà äúðæàâà. Òóê òðÿáâà äà ïðèïîìíèì, ÷å òàíäåìúò Äîí÷åâ/Âúë÷åâ ñïå÷åëè ïðåç 2008 ã. øàìïèîíñêàòà òèòëà íà Èçòî÷íà Åâðîïà ñ îòáîðà íà Ïðèñòà îéë ðàëè òèì çà âòîðà ïîðåäíà ãîäèíà. Óñïåõúò äîéäå ñëåä Ðàëè Ñúðáèÿ, êàòî ïðåäè òîâà ïîáåäè áÿõà çàïèñàíè ïî âðåìå íà ñúñòåçàíèÿòà â Ñëèâåí, Ðàëè Ñòàðè Ñòîëèöè, Ðàëè Òâúðäèöà è Ðàëè Áúëãàðèÿ. Íà âòîðî ìÿñòî ñå êëàñèðàõà ßñåí Ïîïîâ/Íèêîëà Ïîïîâ.

Áúëãàðñêàòà ãðóïà íà÷åëî ñ ïðåäñåäàòåëÿò íà ÁÔÀÑ Ãåîðãè ßíàêèåâ

Òðåòè ñà Äèìèòúð Èëèåâ è ßíàêè ßíàêèåâ. Ñåçîí 2009 ã. ñå î÷åðòàâà äà áúäå èçêëþ÷èòåëíî òðóäåí, ïðîãíîçèðà Êðóì Äîí÷åâ.  òîçè ñïîðò íèêîãà íå å áèëî ëåñíî è çàòîâà å ñèãóðåí, ÷å õîðàòà, êîèòî âÿðâàò â òÿõ, ùå ïðîäúëæàò äà ãî ïðàâÿò èñêðåíî è ñåãà. Âñå îùå íå å ÿñíî êîè è êîëêî ùå áúäàò ñúñòåçàíèÿòà â áúëãàðñêèÿ øàìïèîíàò, òúé êàòî ïîñòîÿííî ñå ïðàâÿò íîâè ïðåäëîæåíèÿ è ïðîìåíè. Íî íàé-êúñíî äî ìåñåö òðÿáâà äà å ÿñíî äàëè áðîÿò íà ñ úñòåçàíèÿòà ùå íàìàëåå ñ äâå. Íà 7 àïðèë â Áúëãàðèÿ ùå ïðèñòèãíàò äåëåãàòè íà FIA, êîèòî ùå ïðåäñòàâÿò ïðîãðàìàòà çà ñåçîí 2009 è ùå ïðîìîòèðàò åâðîïåéñêèÿ øàìïèîíàò.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

23

åâðîñòàíäàðòè ðàëè ñïîðò

Ìåæäóíàðîäíàòà îðãàíèçàöèÿ ïî ñòàíäàðòèçàöèÿ ïóáëèêóâà íîâî èçäàíèå íà ISO 9001

ISO 9001:2008 å ïîñëåäíîòî èçäàíèå íà ìåæäóíàðîäíèÿ ñòàíäàðò, êîéòî ñå èçïîëçâà â 175 ñòðàíè ïî ñâåòà êàòî ðàìêa çà ñèñòåìèòå çà óïðàâëåíèå íà êà÷åñòâîòî (QMS).

ISO 9001:2008 - Ñèñòåìà çà óïðàâëåíèå íà êà÷åñòâîòî - Èçèñêâàíèÿ, å ÷åòâúðòîòî èçäàíèå íà ïóáëèêóâàíèÿ çà ïúðâè ïúò ïðåç 1987ã. ñòàíäàðò, êîéòî ñòàíà ãëîáàëíî ñðåäñòâî çà áåí÷ìàðêèíã, öåëÿù ñúçäàâàíå íà ñèãóðíîñò îòíîñíî ñïîñîáíîñòòà äà ñå çàäîâîëÿâàò èçèñêâàíèÿòà ïî êà÷åñòâî è äà ñå ïîâèøàâà óäîâëåòâîðåíîñòòà íà ïîòðåáèòåëèòå ïî âåðèãàòà äîñòàâ÷èê-êëèåíò.

ISO 9001:2008 ñúäúðæà íîâè èçèñêâàíèÿ â ñðàâíåíèå ñ èçäàíèåòî îò 2000ã., êîåòî çàìåíÿ. Âúâåæäàò ñå è èçìåíåíèÿ, ïðåäíàçíà÷åíè äà ïîäîáðÿò ñúãëàñóâàíîñòòà ñ ISO 14001:2004. Âñè÷êè ñòàíäàðòè íà ISO, êîèòî ïîíàñòîÿùåì ñà 17 400, ïåðèîäè÷íî ñå ïðåãëåæäàò. Íÿêîëêî ñà ôàêòîðèòå, ÷èåòî êîìáèíèðàíî âëèÿíèå âîäè äî íåîáõîäèìîñòòà åäèí ñòàíäàðò äà áúäå îñúâðåìåíÿâàí: òåõíîëîãè÷íà îöåíêà, íîâè ìåòîäè è ìàòåðèàëè, íîâè èçèñêâàíèÿ çà êà÷åñòâî è áåçîïàñíîñò èëè âúïðîñè ïî èíòåðïðåòàöèÿòà è ïðèëîæåíèåòî. Êîìèòåòúò 176 íà ISO, êîéòî îòãîâàðÿ çà ôàìèëèÿòà ñòàíäàðòè 9000, îáåäèíÿâà åêñïåðòèçèòå, èçâúðøåíè îò 80 ñòðàíè, 19 ìåæäóíàðîäíè èëè ðåãèîíàëíè îðãàíèçàöèè, êàêòî è íà äðóãè òåõíè÷åñêè êîìèòåòè.  ðåçóëòàò íà ïðåãëåäà íà ISO 9001 ïðåç 2008ã.

24

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

ïîäêîìèòåò 2 íà ÒÊ 176 ðàçðàáîòè íîâî èçäàíèå. Ïðè ïðåãëåäà ñà èçïîëâàíè ãîëÿì áðîé ïðåäëîæåíèÿ, â ðåçóëòàò íà: ïðîó÷âàíå ñúîáðàçíî êðèòåðèèòå îò ISO Guide 72:2001 - Íàñîêè çà óñúâúðøåíñòâàíå è ïîäîáðÿâàíå íà ñòàíäàðòèòå çà ñèñòåìè çà óïðàâëåíèå; îáðàòíà âðúçêà îò ISO/ÒÊ 176; äâóãîäèøåí ñèñòåìåí ïðåãëåä íà ISO 9001:2000 â ðàìêèòå íà ISO 9001/ÒÊ 176/ÏÊ 2; ïðîâåäåíî ïîòðåáèòåëñêî ïðîó÷âàíå â öåëèÿ ñâÿò îò ïîäêîìèòåò 2 íà ÒÊ 176 è äðóãè äàííè îò íàöèîíàëíè ïðîó÷âàíèÿ. Ïîäêîìèòåò 2 ñúùî òàêà å ðàçðàáîòèë ïàêåò îò äîêóìåíòè, êîéòî âúâåæäà è ïîäêðåïÿ ñòàíäàðòà è îáÿñíÿâà êàêâè ñà ðàçëèêèòå ìåæäó ISO 9001:2000 è ISO 9001:2008.

Òåçè äîêóìåíòè ñà ïóáëèêóâàíè íà ñòðàíèöàòà íà ISO. Âúïðåêè ÷å íå ñå èçèñêâà ñåðòèôèêàöèÿ ïî ISO 9001, ÷åñòî òÿ ñå èçïîëçâà êàêòî â ïóáëè÷íèÿ, òàêà è â ÷àñòíèÿ ñåêòîð çà ïîâèøàâàíå äîâåðèåòî êúì ïðîäóêòèòå è óñëóãèòå, äîâåðèåòî ìåæäó áèçíåñ ïàðòíüîðèòå, ïðè èçáîð íà äîñòàâ÷èöè ïî ñíàáäèòåëíàòà âåðèãà è ïðè ó÷àñòèå â òúðãîâå çà âúçëàãàíå íà ïîðú÷êè. Ìåæäóíàðîäíàòà îðãàíèçàöèÿ ïî ñòàíäàðòèçàöèÿ è Ìåæäóíàðîäíèÿò ôîðóì ïî àêðåäèòàöèÿ (IDF) ñå ñïîðàçóìÿõà çà ïëàí çà âúâåæäàíå, êîéòî äà îñèãóðè ãëàäêî ïðåìèíàâàíå êúì ISO 9001:2008. Ïîäðîáíîñòèòå ïî ïëàíà ñà äàäåíè â ñúâìåñòíî êîìþíèêå íà äâåòå îðãàíèçàöèè è ìîãàò äà ñå íàìåðÿò íà ñàéòà íà ISO.

Îáùè ïðàâèëà çà îáùåñòâåíèòå ïîðú÷êè â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà Äîêëàäúò íà Alexander Graf Lambsdorff (ÀËÄÅ, Ãåðìàíèÿ), êîéòî áå ïðèåò ñ 597 ãëàñà "çà", 69 "ïðîòèâ" è 33 "âúçäúðæàëè ñå", å ÷àñò - çàåäíî ñ ïðèåòèÿ ïðåç äåêåìâðè äîêëàä çà òðàíñôåðà íà îòáðàíèòåëíè ïðîäóêòè - îò ò. íàð. "îòáðàíèòåëåí ïàêåò". Ïî òåêñòà íà äèðåêòèâàòà áåøå ïîñòèãíàò êîìïðîìèñ íà ïúðâî ÷åòåíå ìåæäó Ñúâåòà è Ïàðëàìåíòà. Íîâèòå ïðàâèëà òðÿáâà äà îãðàíè÷àò ñëó÷àèòå íà íåïðàâîìåðíà èíòåðïðåòàöèÿ íà ðàçïîðåäáèòå íà äîãîâîðà çà ÅÑ, êîèòî äàâàò âúçìîæíîñò ïðàâèëàòà íà âúòðåøíèÿ ïàçàð ïî èçêëþ÷åíèå äà íå ñå ïðèëàãàò â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà. Êàòî öÿëî öåëòà íà äèðåêòèâàòà å äà ñå íàìàëè ôðàãìåíòèðàíîñòòà íà ïàçàðèòå è äà ñå ïîñòèãíå ïðèëàãàíå íà îáùè ïàçàðíè ïðàâèëà â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà. Òîâà ùå äîâåäå äî ïîäîáðÿâàíå íà ñúîòíîøåíèåòî öåíà-êà÷åñòâî íà ïðîäóêöèÿòà è äî çàñèëâàíå íà êîíêóðåíòîñïîñîáíîñòòà, êàòî â ñúùîòî âðåìå ñå âçåìàò ïðåäâèä íåçàâèñèìîñòòà íà äúðæàâèòå - ÷ëåíêè è òÿõíàòà ñèãóðíîñò. Ïàçàðúò â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà ñå îöåíÿâà íà îêîëî 90 ìèëèàðäà åâðî è ïî òàçè ïðè÷èíà äèðåêòèâàòà å îò ãîëÿìî çíà÷åíèå çà öåëèÿ ÅÑ, âúïðåêè ÷å 90% îò ïðîèçâîäñòâîòî íà âîåííî îáîðóäâàíå â Ñúþçà å ñúñðåäîòî÷åíî â ïåò äúðæàâè-÷ëåíêè: Ôðàíöèÿ, Âåëèêîáðèòàíèÿ, Ãåðìàíèÿ, Èòàëèÿ è Øâåöèÿ. Îáõâàò è ñúäúðæàíèå íà äèðåêòèâàòà

Äîñòàâêèòå â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà, êîèòî â ìîìåíòà ñà èçöÿëî îò êîìïåòåíöèèòå íà äúðæàâèòå÷ëåíêè, ùå ñòàíàò ïî-ïðîçðà÷íè è ïî-'åâðîïåéñêè' ÷ðåç îäîáðåíàòà îò Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò äèðåêòèâà îòíîñíî ïðîöåäóðèòå ïî âúçëàãàíå íà îáùåñòâåíè ïîðú÷êè â òåçè äâå îáëàñòè. Öåëòà å äà ñå ñúçäàäå îáù åâðîïåéñêè ïàçàð çà îáîðóäâàíå è óñëóãè, ñâúðçàíè ñ îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà (îöåíÿâàí íà îêîëî 90 ìèëèàðäà åâðî), êàòî ïî òîçè íà÷èí ñå óâåëè÷è âúòðåøíàòà òúðãîâèÿ ìåæäó äúðæàâèòå-÷ëåíêè â òåçè ñôåðè.

Äèðåêòèâàòà îïðåäåëÿ ñïåöèôè÷íè ïðàâèëà íà íèâî ÅÑ çà êîîðäèíèðàíå íà ïðîöåäóðèòå ïî âúçëàãàíå íà îáùåñòâåíè ïîðú÷êè â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà (ïîñëåäíàòà ñôåðà ñúùî å ïîêðèòà îò äèðåêòèâàòà, âúïðåêè ïúðâîíà÷àëíîòî íåñúãëàñèå íà íÿêîè äúðæàâè÷ëåíêè). Îáõâàíàòè ñà ñúùî ïîðú÷êè â îáëàñòòà íà ñèãóðíîñòòà, êîèòî íå ñà ñ âîåíåí õàðàêòåð. Èçâúí îáõâàòà íà íîâàòà äèðåêòèâà îñòàâàò íÿêîè âèäîâå äîãîâîðè, êîèòî ñà èçáðîåíè â îòäåëåí ñïèñúê, êàòî ñðåä òÿõ ñà ìåæäóíàðîäíèòå äîãîâîðè ñ òðåòè ñòðàíè, êàêòî è ñåðèÿ îò ñïåöèôè÷íè èçêëþ÷åíèÿ. Íàñòîÿùàòà äèðåêòèâà íå îáõâàùà ïîðú÷êè â îáëàñòòà íà ðàçóçíàâàíåòî, êàêòî è ïîðú÷êè, çà êîèòî ïðèëàãàíåòî íà äèðåêòèâàòà áè çàäúëæèëî äàäåíà äúðæàâà-÷ëåíêà äà ïðåäîñòàâè èíôîðìàöèÿ, ÷èåòî ðàçêðèâàíå ñïîðåä íåÿ ïðîòèâîðå÷è íà îñíîâíèòå èíòåðåñè íà ñèãóðíîñòòà é. Çàêîíîäàòåëíèÿò òåêñò íå ïðåäâèæäà ñïåöèàëíè ïðàâèëà çà îôñåòà â îáëàñòòà íà îòáðàíàòà è ñèãóðíîñòòà; â òîçè ñìèñúë êëàóçèòå îòíîñíî ïîäèçïúëíèòåëíèòå ðàáîòè íå çàáðàíÿâàò îôñåòèòå êàòî öÿëî, à ñàìî ñå ñòðåìÿò äà ïðåäîòâðàòÿò íåçàêîííèòå òàêèâà. Íîâîòî çàêîíîäàòåëñòâî óëåñíÿâà äîñòúïà äî ïàçàðà çà ìàëêèòå è ñðåäíè ïðåäïðèÿòèÿ, çàñèëâà èçèñêâàíèÿòà çà ïðîçðà÷íîñò íà äîñòàâ÷èöèòå è íå ðàçðåøàâà åäíîâðåìåííîòî âúçëàãàíå íà

äîãîâîðè çà ïðîó÷âàíèÿ è ïðîèçâîäñòâî áåç ïðîâåæäàíå íà êîíêóðñíà ïðîöåäóðà.  äèðåêòèâàòà ñå ïðåäâèæäàò ñïåöèàëíè ìåðêè çà çàùèòà íà ò. íàð. "÷óâñòâèòåëíà" èíôîðìàöèÿ (êëàñèôèöèðàíà èíôîðìàöèÿ, ÷óâñòâèòåëíî îáîðóäâàíå, ïðàâèëà çà êîíôèäåíöèàëíîñò), ÷ðåç êîèòî äà ñå ãàðàíòèðà ñèãóðíîñòòà íà äúðæàâèòå-÷ëåíêè. Äèðåêòèâàòà âêëþ÷âà ñúùî ðàçïîðåäáè çà ñèãóðíîñòòà íà äîñòàâêèòå è çà çàùèòà íà èíôîðìàöèÿòà, êàêòî è çà òåõíè÷åñêèòå ñïåöèôèêàöèè è äîêóìåíòàöèÿòà, êîèòî òðÿáâà äà ñå ïðèëàãàò êúì äîãîâîðèòå. Äèðåêòèâàòà ùå ñå ïðèëàãà çà äîãîâîðè, êîèòî ñà íà ñòîéíîñò (áåç ÄÄÑ) ïîíå 412 000 åâðî çà äîñòàâêè è óñëóãè è 5 150 000 åâðî çà ñòðîèòåëñòâî. Äúðæàâèòå-÷ëåíêè òðÿáâà äà ïðèåìàò íàé-êúñíî äî äâå ãîäèíè ñëåä âëèçàíåòî â ñèëà íà äèðåêòèâàòà íåîáõîäèìèòå ðàçïîðåäáè, çà äà ñå ñúîáðàçÿò ñ íàñòîÿùàòà äèðåêòèâà.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

25

ÅÏ îáñúäè ïîäêðåïà çà áîëåäóâàùàòà åâðîïåéñêà àâòîìîáèëíà èíäóñòðèÿ ×ëåíîâåòå íà íà Åâðîïåéñêèÿ Åâðîïåéñêèÿ ïàðëàìåíò ïàðëàìåíò/ÅÏ/ ÅÏ îáñúäèõà îáñúäèõà òåæêèòå ïîñëåäèöè îò ñâåòîâíàòà èêîíîìè÷åñêà êðèçà çà åâðîïåéñêàòà àâòîìîáèëíà èíäóñòðèÿ. Èçÿâëåíèÿ ïðåä òÿõ ïî òàçè òåìà íàïðàâèõà ïðåäñòàâèòåëè íà Ñúâåòà è ÅÊ. Ìíîçèíà îò äåïóòàòèòå ïðèçîâàõà ïîìîùòà çà àâòîèíäóñòðèÿòà äà ñå íàñî÷è êúì åêîëîãè÷íè òåõíîëîãèè.

Ñúâåòúò íà ìèíèñòðèòå âå÷å èçðàçè ãîëÿìà çàãðèæåíîñò îò òåæêàòà ñèòóàöèÿ, ïðåä êîÿòî å èçïðàâåí àâòîìîáèëíèÿò ñåêòîð è çàïëàõàòà çà ìíîãî ðàáîòíè ìåñòà. Ïðåç Ïðåç 2008 2008 ã.ã â ÅÑ ñà ïðîäàäåíè 8% ïî-ìàëêî àâòîìîáèëè, îòêîëêîòî ïðåç 2007 ã. ×åøêî ïðåäñåäàòåëñòâî íà Ñúâåòà Îò èìåòî íà ïðåäñåäàòåëñòâîòî, ÷åøêèÿò çàì. ìèíèñòúðïðåäñåäàòåë À. Âîíäðà å èçðàçèë ñòàíîâèùå, ÷å àâòîìîáèëíàòà èíäóñòðèÿ å êëþ÷îâ çà èêîíîìèêàòà íà Åâðîïà ñåêòîð. Åâðîïåéñêèòå àâòîìîáèëè ñà ñðåä íàé-äîáðèòå, íàéáåçîïàñíèòå, èêîíîìè÷íè è åêîëîãè÷íè â ñâåòà. Âúïðåêè òîâà, ñåêòîðúò å îñîáåíî òåæêî çàñåãíàò îò ãëîáàëíàòà èêîíîìè÷åñêà êðèçà ïîðàäè ôàêòîðè, êîèòî ñà èçâúí íåãîâèÿ êîíòðîë. Òîâà å áèëî î÷åâèäíî îùå ïðåç îêòîìâðè 2008 ã., êîãàòî

26

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

Ñúâåòúò å íàáåëÿçàë ðåä ìåðêè çà àâòîèíäóñòðèÿòà. Îò òîãàâà íàñàì ïîëîæåíèåòî ñå å âëîøèëî. Ïðîäàæáèòå íà êîëè êîëè ñà ñàñïàäíàëè ñïàäíàëèññ8% 8%2008 ïðåçã ñïðÿìî 2008 ã ñïðÿìî ïðåäèøíàòà ïðåäèøíàòà ãîäèíà, ãîäèíà, à 2009à ãîäèíà 2009 ãîäèíà ñå î÷àêâà ñå î÷àêâà äà áúäå äà ñúùî áúäå ëîøà ñúùî èëè ëîøàäîðè èëè äîðè ïî-ëîøà. ïî-ëîøà. Òðóäíîñòèòå Òðóäíîñòèòå âå÷å çàñÿãàò âå÷å çàñÿãàò íå ñàìî íå ïðîèçâîäèòåëèòå ñàìî ïðîèçâîäèòåíà àâòîìîáèëè, ëèòå íà àâòîìîáèëè, íî è öÿëàòà íî âåðèãà è öÿëàòà îò òåõíè âåðèãàäîñòàâ÷èöè. îò òåõíè äîñòàâ÷èöè. Îáùåñòâåíà ïîäêðåïà Îñíîâíàòà îòãîâîðíîñò çà ïîñðåùàíåòî íà òåçè ïðåäèçâèêàòåëñòâà å íà ñàìàòà èíäóñòðèÿ. Òÿ òðÿáâà äà áúäå íàñúð÷åíà äà ðåøè ñòðóêòóðíèòå ñè ïðîáëåìè êàòî íàëè÷èåòî íà èçëèøåí ïðîèçâîäñòâåí êàïàöèòåò è íåäîñòàòú÷íî èíâåñòèöèè â íîâè òåõíîëîãèè. Íî òúé êàòî àâòîèíäóñòðèÿòà èìà ãîëÿìî çíà÷åíèå çà çàöÿëàòà öÿëàòàåâðîïåéñêàòà åâðîïåéñêà èêîíîìèêà, òðÿáâà äà é áúäå îêàçàíà è î á ùå ñ ò â å í à

ïîäêðåïà. Òîâà å îòðàçåíî â Ïëàíà çà åâðîïåéñêî èêîíîìè÷åñêî âúçñòàíîâÿâàíå, ïðèåò îò Åâðîïåéñêèÿ ñúâåò ïðåç äåêåìâðè 2008 ã., ã, êàêòî è â íàöèîíàëíè ïðîãðàìè íà äúðæàâè÷ëåíêè. Îáùåñòâåíàòà ïîìîù, âêëþ÷èòåëíî ïîä ôîðìàòà íà èçãîäíè çàåìè, òðÿáâà äà ïîîùðÿâà íîâîâúâåäåíèÿòà è äà áúäå äîáðå íàñî÷åíà è êîîðäèíèðàíà ìåæäó äúðæàâèòå÷ëåíêè. Ïîìîùòà íå òðÿáâà äà ñå èçðîäè â ñúñòåçàíèå çà ïîëó÷àâàíå íå íà ñóáñèäèè è äà äîâåäå äî èçêðèâÿâàíå íà ïàçàðà. Äúðæàâèòå-÷ëåíêè ñà ïîòâúðäèëè ãîòîâíîñòòà ñè äà ñúòðóäíè÷àò ñ ÅÊ â òàçè íàñîêà, çà äà ñå îïðåäåëÿò ìåðêè çà ñòèìóëèðàíå êàêòî íà òúðñåíåòî, òàêà è íà ïðåäëàãàíåòî íà àâòîìîáèëè. ÅÊ å ïðèêàíåíà äà ïðîó÷è óñëîâèÿòà çà îòïóñêàíå íà çàåìè çà àâòîìîáèëíèÿ ñåêòîð.

àâòîèíäóñòðèÿ ðàëè ñïîðò

Ôèíàíñîâè èíñòðóìåíòè ía Åâðîïåéñêàòà îáùíîñò Ôèíàíñîâèòå èíñòðóìåíòè íà ÅÎ òðÿáâà äà ñå èçïîëçâàò çà ðàçâèòèåòî íà åêîëîãè÷íè àâòîìîáèëè è íà íîâè, ÷èñòè òåõíîëîãèè çà ïðèäâèæâàíå, êàòî àâòîìîáèëè ñ âîäîðîäíè êëåòêè, õèáðèäíè è åëåêòðè÷åñêè àâòîìîáèëè è êîëè, èçïîëçâàùè ñëúí÷åâà åíåðãèÿ. Ïðèëàãàíåòî íà òåçè íîâè ìåðêè â ñú÷åòàíèå ñ âå÷å ñúùåñòâóâàùè èíñòðóìåíòè, êàòî ñõåìè çà ïîîùðÿâàíå áðàêóâàíåòî íà ñòàðè êîëè, ùå äàäå äîïúëíèòåëíè ïîëçè êàòî ïî-äîáðà áåçîïàñíîñò íà äâèæåíèåòî è ïî-ìàëêî åìèñèè íà ïàðíèêîâè ãàçîâå. Ïðåäñåäàòåëñòâîòî ùå î÷àêâà ïðåäè Åâðîïåéñêèÿ ñúâåò ïðåç ïðîëåòòà íà òàçè ãîäèíà ÅÊ äà äàïðåäëîæè ïðåäëîæèìåðêè, ìåðêè, êîèòî êîèòî äà ïîîùðÿò îáíîâëåíèåòî íà àâòîìîáèëíèÿ ïàðê â ÅÑ. Åâðîïåéñêà êîìèñèÿ Îò èìåòî íà ÅÊ íåéíèÿò çàìåñòíèê-ïðåäñåäàòåë Ãþíòåð Ôåðõîéãåí ïîñî÷è, ÷å íàìàëåëèòå ïðîäàæáè íà íîâè êîëè ñà ïîêàçàòåëíè çà íàïðàâëåíèåòî íà ðàçâèòèåòî íà

èêîíîìèêàòà. 12 ìèëèîíà äóøè ñà çàåòè ââ àâòîèäóñòðèÿòà, àâòîèíäóñòðèÿòà, êîåòî êîåòî å 6% å 6% îò âñè÷êè îò âñè÷êè ðàáîòíè ðàáîòíè ìåñòà ìåñòà â ÅÑ.â Ñåêòîðúò ÅÑ. Ñåêåòîðúò øåñòè å øåñòè íàé-ãîëÿì íàé-ãîëÿì èçíîñèòåë èçíîñèòåë îò ÅÑ. îò Òðóäíîñòè ÅÑ. Òðóäíîñòè èçïèòâàò èçïèòâàò íå ñàìîíåïðîèçñàìî ïðîèçâîäèòåëèòå âîäèòåëèòå íà ïúòíè÷åñêè íà ïúòíè÷åñêè àâòîìîàâòîìîáèëè, áèëè, à öåëèÿò à àâòîìîáèëåí öåëèÿò àâòîìîáèëåí ñåêòîð. ñåêòîð. Ñïîðåä Ñïîðåä Ôåðõîéãåí, Ôåðõîéãåí, îñâåí ôèíàíîñâåí ôèíàíñîâàòà ñîâàòà êðèçà, êðèçà, äðóãè äðóãè ôàêòîðè, ôàêòîðè, êîèòî îêàçâàò êîèòî îêàçâàò âëèÿíèå âëèÿíèå âúðõó âúðõó èíäóñòðèÿòà èíäóññà òðèÿòà, íàëè÷èåòî ñà íàëè÷èåòî íà èçëèøíè íà ïðîèçâîäèçëèøíè ñòâåíè ïðîèçâîäñòâåíè ìîùíîñòèìîùíîñòè è "íàøåòîè (íà "íàøåÅÑ) çàêîíîäàòåëñòâî, òî (íà ÅÑ) çàêîíîäàòåëñòâî, êîåòî íàïðàâè êîåòî åâðîïåéñêèòå íàïðàâè åâðîïåéñêèòå àâòîìîáèëè àâòîìîáèëè ñêúïè". Òåçè ñêúïè". ôàêòîðè Òåçè ôàêòîðè îêàçâàò îêàçâàò íàòèñê íàòèñê èíäóñòðèÿòà èíäóñòðèÿòà äàäà ñòàíå ñòàíåïîïîêîíêóðåíòíîêîíêóðåíòîñïîñîáíà, íî òîâà íå íåïðåìåííî ùå îïàçè ðàáîòíèòå ìåñòà. Ìåðêè íà ÅÑ - ìèíàëè, íàñòîÿùè, áúäåùè Ñëåä âçåòèòå äîñåãà ìåðêè ñà îáåùàíèåòî çà çàåìè äî 9 ìèëèàðäà åâðî îò Åâðîïåéêàòà èíâåñòèöèîííà áàíêà è ðàçðåøåíèåòî ñòðàíè-÷ëåíêè äà îêàæàò äúðæàâíà ïîìîù, àêî òÿ âîäè äî çàïàçâàíå íà ðàáîòíè ìåñòà è íå èçêðèâÿâà êîíêóðåíöèÿòà âúâ âúòðåøíèÿ ïàçàð. Îòíîñíî íåãîâàòà èäåÿ äà ñå ïðåäîñòàâÿò ñòèìóëè ñîáñòâåíèöèòå íà êîëè äà çàìåíÿò ñòà-

ðèòå ñè àâòîìîáèëè ñ ïî-ìîäåðíè, Ôåðõîéãåí ïîñî÷è, ÷å ïðåìèèòå òðÿáâà äà ñå èçïîëçâàò çà ïîêóïêà ñàìî íà ïî-åêîëîãè÷íî ÷èñòè àâòîìîáèëè, áåç äà å ðàçðåøåíî äà ñå ïîñòàâÿò îãðàíè÷åíèÿ â êîÿ äúðæàâà îò ÅÑ äà ñà ïðîèçâåäåíè òå.  ïîäúëãîñðî÷åí ïëàí òîé ñïîìåíà ïðåïîðúêèòå CARS21, êîèòî ïðèçîâàâàò çà ïîâå÷å íàó÷íè èçñëåäâàíèÿ è îïèòíî-êîíñòðóêòîðñêè ðàáîòè, ðàáîòè çà äà ìîæå â áúäåùå åâðîïåéñêèòå àâòîìîáèëè äà ñà íàé-äîáðèòå â ñâåòà, êàêòî â òåõíè÷åñêî, òàêà è â åêîëîãè÷íî îòíîøåíèå. Íàé-âàæíèÿò ðåçóëòàò îò äèñêóñèèòå ìåæäó ÅÊ è äúðæàâèòå÷ëåíêè å ñúãëàñèåòî äà íå ñå ïðèáÿãâà äî ïðîòåêöèîíèçúì.  ìåæäóíàðîäåí ïëàí òðÿáâà äà ñòàíå ÿñíî êàê ùå ðåøàò äà äåéñòâàò ÑÀÙ. Åâðîïà íÿìà èíòåðåñ àìåðèêàíñêèòå ïðîèçâîäèòåëè íà êîëè äà ôàëèðàò, íî òÿ íÿìà è èíòåðåñ ÑÀÙ äà çàùèòÿò ñâîÿòà èíäóñòðèÿ çà ñìåòêà íà äðóãè ñòðàíè.  çàêëþ÷åíèå, Ôåðõîéãåí èçðàçè óâåðåíîñò, ÷å "Åâðîïåéñêàòà àâòîìîáèëíà èíäóñòðèÿ å äîñòàòú÷íî ñèëíà, çà äà ñå ñïðàâè ñ ïîëîæåíèåòî".

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

27

Ñâåòîâåí àâòîìîáèë íà ãîäèíàòà 2009 - Íîìèíàöèèòå

Ïî âðåìå íà ìåæäóíàðîäíîòî àâòîìîáèëíî èçëîæåíèå â Íþ Éîðê íà 9 àïðèë ùå ñòàíå èçâåñòåí íîâèÿò íîñèòåë íà ïðåñòèæíîòî îòëè÷èå Ñâåòîâåí àâòîìîáèë íà ãîäèíàòà 2009. Æóðèòî íà êîíêóðñà îïðåäåëè èçâúíðåäíèòå 11, âìåñòî 10, ôèíàëèñòè, êàêòî è ïðåòåíäåíòèòå çà ïðèçà Ñïîðòåí àâòîìîáèë íà ãîäèíàòà 2009. Ñ òàéíî ãëàñóâàíå, æóðèòî íà êîíêóðñà, ñúñòàâåíî îò 59 ÷îâåêà, îïðåäåëè íîìèíèðàíèòå ìîäåëè, êîèòî ùå ñïîðÿò çà ïðèçà.

Áúäåùèÿò Ñâåòîâåí àâòîìîáèë íà ãîäèíàòà 2009 ùå áúäå åäèí îò ñëåäíèòå ìîäåëè:

Honda Jazz Volkswagen Golf VI

Jaguar XF Citroen C5 Sedan / C5 Tourer

Honda Fit

Ford Fiesta Nissan GT-R

BMW 7 Series

Fiat 500

Toyota iQ

Mazda Atenza / Mazda6 Audi A4 / Avant

28

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

Ïðè ñïîðòíèòå àâòîìîáèëè, ïðåòåíäåíòèòå ñà:

Porsche 911 Carrera

Mitsubishi Evo X / Evo MR

Mercedes-Benz C63 AMG

Subaru Impreza WRX STI BMW 135i Coupe Audi RS 6 Avant

Corvette ZR1

Mercedes-Benz SL 63 AMG

BMW 135i Cabriolet

Lamborghini LP560-4 Gallardo

Nissan GT-R

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

29

ïðîãíîçè

Âèçèÿòà çà óñòîé÷èâà åíåðãåòèêà íà Áúëãàðèÿ

Ôàêòîð 4 çà åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò

Òîâà èçñëåäâàíå ïðåäñòàâÿ âèçèÿòà çà óñòîé÷èâàòà åíåðãåòèêà íà Áúëãàðèÿ.  òàçè âèçèÿ îñíîâíîòî å ïðåõîä êúì äðóã òèï åíåðãèéíî òúðñåíå è ñíàáäÿâàíå, ñ ïîñòåïåííî ïðåêðàòÿâàíå èçïîëçâàíåòî íà èçêîïàåìè åíåðãèéíè èçòî÷íèöè çà ïåðèîä îò îêîëî 50 ãîäèíè. Àêî âèçèÿòà ñòàíå ðåàëíîñò, òîâà ùå äîâåäå äî ìíîãî ïîëîæèòåëíè åôåêòè çà Áúëãàðèÿ, êîÿòî å çàâèñèìà îò âíîñà íà èçêîïàåìè ãîðèâà. Ïðåõîäúò êúì èçïîëçâàíåòî íà ìåñòíè âúçîáíîâÿåìè åíåðãèéíè èçòî÷íèöè (ÂÅÈ) ùå ïîçâîëè íà Áúëãàðèÿ äà íå ïîñòðàäà îò ïîâèøàâàíåòî íà öåíèòå íà èçêîïàåìèòå ãîðèâà, êîåòî ùå áúäå åñòåñòâåí ðåçóëòàò îò íàìàëÿâàíåòî íà òåçè åíåðãèéíè ðåñóðñè. Ñ îñúùåñòâÿâàíåòî íà âèçèÿòà, Áúëãàðèÿ ùå áúäå â ÷åëîòî è íà áîðáàòà ñ ïðîìåíèòå â êëèìàòà – ïîçèöèÿ, êîÿòî ìîæå äà áúäå ìíîãî öåííà çàíàïðåä. Îùå ïîâå÷å, íàñî÷âàíåòî êúì èçïîëçâàíå íà ìåñòíèòå ðåñóðñè ñúùî ùå áúäå è â ïîëçà íà áúëãàðñêàòà èêîíîìèêà, êàòî ùå ñå îñèãóðÿò ðàáîòíè ìåñòà è ïî-äîáúð òúðãîâñêè áàëàíñ. Òàçè âèçèÿ âêëþ÷âà ïîñòåïåííîòî èçâåæäàíå îò óïîòðåáà íà ÿäðåíàòà åíåðãåòèêà, ñëàãà ñèëåí àêöåíò âúðõó åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò è ïðåäâèæäà íàìàëÿâàíå íà èçïîëçâàíåòî íà ïðèðîäíèÿ ãàç è âúãëèùàòà ñëåä 2010 ã.

30

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

 ñúîòâåòñòâèå ñ ãëîáàëíàòà âèçèÿ íà INFORSE çà óñòîé÷èâàòà åíåðãåòèêà, âèçèÿòà çà Áúëãàðèÿ å áàçèðàíà íà óâåëè÷àâàíå íà åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò äî äîñòèãàíå íà ñðåäíî íèâî ïðåç 2050 ã. ïîäîáíî íà òîâà, êîåòî ñåãà ñå ïîñòèãà ñ íàéäîáðèòå òåõíîëîãèè. Ñåðèÿ ïðîó÷âàíèÿ ïîêàçâàò, ÷å ñ íàé-äîáðèòå íàëè÷íè òåõíîëîãèè – êîèòî âå÷å ñà ïðåäñòàâåíè íà ïàçàðà èëè ñêîðî ùå áúäàò – å âúçìîæíî äà ñå óâåëè÷è åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò ñ 4 èëè ïîâå÷å ïúòè. Ïîâå÷åòî óðåäè, èçïîëçâàùè åëåêòðè÷åñòâî ùå áúäàò ïðîìåíÿíè íåêîëêîêðàòíî äî 2050 ã. Àêî íîâîòî ïîêîëåíèå ìàøèíè ñå ïðàâÿò ñ îïòèìàëåí ðàçõîä íà åíåðãèÿ è ïàçàðèòå ïðîìîòèðàò íàé – åôåêòèâíèòå òåõíîëîãèè, íÿìà äà áúäå ïðîáëåì äà ñå äîñòèãíàò íèâàòà íà ñåãàøíèòå íàé-äîáðè òåõíîëîãèè. Çà äà ñå ïîâèøè åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò ÷åòèðèêðàòíî, ùå òðÿáâà äà èìà ðúñò íà åôåêòèâíîñòòà íàä 2% ãîäèøíî, çàïî÷âàéêè îò 2010 ã. Òîâà íÿìà äà ñå ñëó÷è îò ñàìî ñåáå ñè, èìàéêè ïðåäâèä, ÷å åñòåñòâåíîòî òåõíîëîãè÷íî ðàçâèòèå íà åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò â ñòðàíèòå îò Åâðîïåéñêèÿ Ñúþç å îêîëî 1% ãîäèøíî. ×åòèðèêðàòíîòî óâåëè÷àâàíå íà åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò å ïîñòèæèìî â Áúëãàðèÿ, ñ èçêëþ÷åíèå íà ñåêòîðèòå ñåëñêî ñòîïàíñòâî – ïðè êîéòî äíåñ èìà íèñúê èíòåíçèòåò íà åëåêòðè÷åñòâî, ïúòíè-

ÿò òðàíñïîðò è èíäóñòðèàëíèòå íóæäè îò òîïëèííà åíåðãèÿ è ãîðèâà. Ïðåäèçâèêàòåëñòâîòî äà ñå íàìàëè èçïîëçâàíåòî íà åíåðãèÿ çà îòîïëåíèå Ñèòóàöèÿòà îòíîñíî ñãðàäèòå å ðàçëè÷íà, â ñðàâíåíèå ñ òàçè çà óðåäèòå è ïðåâîçíèòå ñðåäñòâà, òúé êàòî ñãðàäèòå ÷åñòî èìàò æèâîò îò 100 è ïîâå÷å ãîäèíè. Ìíîãî îò êúùèòå, êîèòî ùå áúäàò îòîïëÿâàíè ïðåç 2050 ã. âåðîÿòíî âå÷å ñà ïîñòðîåíè. Ñïîðåä ñòàòèñòèêàòà åôåêòèâíîñòòà íà îòîïëåíèåòî çà æèëèùàòà íå ñå å ïîäîáðèëà çà ïåðèîäà 2000 – 2005 ã. Îò äðóãà ñòðàíà, íóæäàòà îò ïîâñåìåñòíî çàìåñòâàíå èëè öÿëîñòíî îáíîâÿâàíå íà áëîêîâåòå, ïîñòðîåíè ïðåç ñîöèàëèñòè÷åñêèÿ ïåðèîä, äàâà âúçìîæíîñò çà ïîâèøàâàíå íà åôåêòèâíîñòòà, àêî ñå ñúáëþäàâàò ïîäõîäÿùè ñòàíäàðòè. Ïðåäëîæåíî å äà ñå çàïî÷íàò äåéíîñòè, êîèòî äà ïîñòèãíàò ïîäîáðÿâàíå íà åôåêòèâíîñòòà íà îòîïëåíèåòî ñ 1.5% íà ãîäèíà, êàòî òîçè ðúñò ñå çàïàçè ïðåç ñëåäâàùèòå 4 äåñåòèëåòèÿ. Òåõíè÷åñêèÿò ïîòåíöèàë çà òîâà ïîäîáðåíèå ñúùåñòâóâà. Ïàðàëåëíè óñèëèÿ ñà íåîáõîäèìè, çà äà ñå íàìàëè îòîïëåíèåòî ñ åëåêòðè÷åñòâî. Óâåëè÷àâàíåòî íà åôåêòèâíîñòòà ùå äîâåäå äî êîíñóìàöèÿ íà òîïëèííà åíåðãèÿ ïðåç 2050 ã., êîÿòî ùå ñå ðàâíÿâà íà 55% îò èçïîëçâàíàòà ïðåç 2000 ã. Òîâà å íèñêî íèâî, â ñðàâíåíèå ñúñ ñðåäíîòî çà Åâðîïà, ãëàâíî ïîðàäè ïî-îãðàíè÷åíàòà íóæäà îò òîïëèííà åíåðãèÿ â íÿêîè ÷àñòè íà Áúëãàðèÿ.

Eôåêòèâåí òðàíñïîðò

Household and industrial activity relative to 2000 250

Îòíîñíî òðàíñïîðòà äîïóñêàìå, ÷å åôåêòèâíîñòà íà ïðåâðúùàíåòî íà ãîðèâîòî ùå ñå óâåëè÷è 2.5 ïúòè (ñåãà òÿ å îò 15-20 % â äâèãàòåëèòå ñ âúòðåøíî ãîðåíå äî 50% ïðè äâèãàòåëèòå ñ ãîðèâíè êëåòêè è ñèñòåìà çà âúçñòàíîâÿâàíå íà åíåðãèÿòà ïðè èçïîëçâàíå íà ñïèðà÷êèòå; åëåêòðè÷åñêèòå êîëè èìàò äîðè ïîâèñîêà åôåêòèâíîñò). Ïðåâîçíèòå ñðåäñòâà ùå áúäàò åêèïèðàíè ñúñ ñèñòåìà çà âúçñòàíîâàâÿíå íà åíåðãèÿòà ïðè èçïîëçâàíå íà ñïèðà÷êèòå, òàêà ÷å êðàéíàòà óïîòðåáà íà åíåðãèÿ â òðàíñïîðòà ùå áúäå îãðàíè÷åíà äî íåèçáåæíèòå çàãóáè îò òðèåíåòî (ñ èçêëþ÷åíèå íà àâèàöèÿòà). Òîâà óâåëè÷àâàíå íà åôåêòèâíîñòòà ñå î÷àêâà äà ñå ñëó÷è äî 2050 ã. Ïîâå÷åòî ïðîìåíè ùå ñå ðåàëèçèðàò ñëåä 2020 ã. Ôàêòîðè íà ðàñòåæà Íàðàñòâàíåòî íà åíåðãèéíèòå óñëóãè, ò.å. îòîïëÿâàíèòå ïëîùè, òðàíñïîðòèðàíåòî íà ñòîêè è õîðà, ïðîèçâîäñòâàòà, êîíñóìèðàùè åíåðãèÿ – ñå î÷àêâà äà áúäå áúðçî çà 2-3 äåñåòèëåòèÿ, ñëåä êîåòî äà ñå èçðàâíè çà ïîâå÷åòî ñåêòîðè êúì êðàÿ íà 50ãîäèøíèÿ ïåðèîä íà òàçè âèçèÿ. Òîâà îòãîâàðÿ íà íàñòîÿùîòî áúðçî íàðàñòâàíå è íà ïðåäâèæäàíèÿòà çà çàáàâÿíåòî íà ðàñòåæà â ñòðàíèòå îò ÅÑ. Ùå ñå èçèñêâàò ïîëèòèêè, êîèòî äà ïðåíàñî÷àò èêîíîìè÷åñêîòî ðàçâèòèå êúì ïî-ìàëêî åíåðãîåìêè ñåêòîðè è ðåøåíèÿ – êàòî æåëåçî ïúòíèÿ òðàíñïîðò âìåñòî àâòîìîáèëíèÿ è ñïèðàíåòî íà èçïîëçâàíåòî íà åëåêòðè÷åñòâî çà îòîïëåíèå. Çà Áúëãàðèÿ ñå î÷àêâà óâåëè÷åíèå íà äåéíîñòèòå â îáëàñòèòå: îòîïëÿâàíè ïëîùè â äîìàêèíñòâàòà: 4% óâåëè÷åíèå çà 20002005 ã., ñëåäâàéêè òåíäåíöèÿòà ùå èìà 4-5% íàðàñòâàíå íà äåñåòèëåòèå. îòîïëÿâàíè ïëîùè â ñåêòîðà íà óñëóãèòå: ñèëíî óâåëè÷åíèå - 42% çà 2000 – 2010 ã., ñëåäâàéêè ñåãàøíîòî óâåëè÷åíèå â êîíñóìàöèÿòà íà ãîðèâà è òîïëèííà åíåðãèÿ è ïðè ïîëîæåíèå, ÷å èìà ñèëíî íàðàñòâàíå ñëåä 2010 ã. Ïîñòåïåííî èçðàâíÿâàíå íà íèâàòà â

Personal transport relative to 2000 300

Household area

200 150

Industrial material activity

100 50

250

Car

200

Train

150 100 50

0 2000

2010

2020

2030

2040

2050

0 2000

2010 2020 2030 2040

Ãðàôèêà: ðàçâèòèåòî íà èçáðàíè äåéíîñòè: 2000 – 2050 ã. çà Áúëãàðèÿ

2050

(òàá.1)

Îñíîâíî äîïóñêàíå çà äà ñå ïîëó÷è òîâà ðàçâèòèå å, ÷å ðàçâèòèåòî íà íàñåëåíèåòî íà ñòðàíàòà íÿìà ôóíäàìåíòàëíî äà ïðîìåíè ðàñòÿùàòà èêîíîìèêà, íî ñêðîìíèÿò ðàñòåæ, î÷àêâàí â äîìàêèíñòâàòà, îòðàçÿâà ñåãàøíàòà òåíäåíöèÿ çà ïî-ìàëêî íàñåëåíèå.

2040 ã. ïðè íèâî 3 ïúòè ïî-âèñîêî îò òîâà ïðåç 2010 ã. Åëåêòðè÷åñêè óðåäè ïðè äîìàêèíñòâàòà: 14% óâåëè÷åíèå çà 2000 -2010 ã., ñëåä êîåòî 10% ïî-âèñîêî ïîâèøàâàíå äî 2020 ã., ñëåä êîåòî îùå âåäíúæ óâåëè÷åíèå íà îòîïëèòåëíèòå ðàçõîäè. Òîâà ùå äîâåäå äî èçïîëçâàíå íà åëåêòðè÷åñòâî ïðåç 2050 ã. 1.4 ïúòè ïîâå÷å îò íèâîòî ïðåç 2000 ã. Åëåêòðè÷åñêè óðåäè ïðè ñåêòîð óñëóãè: 52% óâåëè÷åíèå çà 20002010 ã., ñëåäâàéêè ñåãàøíèòå òåíäåíöèè, ïîñëå 10% ïî-âèñîê ðàñòåæ äî 2020 ã. è ñëåä êîåòî íåïðåêúñíàòî óâåëè÷åíèå çà îòîïëèòåëíèòå ðàçõîäè. Òîâà ùå äîâåäå äî èçïîëçâàíå íà åëåêòðè÷åñòâî ïðåç 2050ã. 2.2 ïúòè ïîâå÷å îò íèâîòî ïðåç 2000 ã. Èíäóñòðèÿ: ðàñòåæ îò 10% íà äåñåòèëåòèå äî 2020 ã. - ñòàáèëåí ( áåç ðàñòåæ â îáåìà íà ôèçè÷åñêàòà ïðîäóêöèÿ), ò.å. áåç óâåëè÷àâàíå íà ïîòðåáèòåëèòå; ïðåäïîëàãà ñå, ÷å ïîâèøåíàòà ñòîéíîñò íà áúëãàðñêàòà èíäóñòðèÿ ùå äîéäå îò ïîäîáðåíî êà÷åñòâî, âìåñòî îò ïîâèøåíî êîëè÷åñòâî, êàòî ñå ñëåäâàò òåíäåíöèèòå íà Çàïàäíà Åâðîïà. Ëè÷åí òðàíñïîðò: âèçèÿòà âêëþ÷âà óâåëè÷åíèå îò 2.4 ïúòè íà óïîòðåáàòà íà ëè÷íèòå àâòîìîáèëè çà ïåðèîäà 2000-2020 ã., êàòî ñå ñëåäâà ñåãàøíèÿ âèñîê ðàñòåæ. Î÷àêâàìå ñòàáèëèçèðàíå êúì íèâàòà îò 2020 ã. Èçïîëçâàíåòî íà æåëåçîïúòíèÿ òðàíñïîðò ñå î÷àêâà äà ñïàäíå ñ 50% çà 2000-2010 ã., àêî ñå ñëåäâàò ñåãàøíèòå òåíäåíöèè, ñëåä êîåòî ùå çàïî÷íå äà

ðàñòå ñ 3% íà ãîäèíà. Òîâà ùå äîâåäå äî íèâî ïðåç 2050 ã.îò 1.6 ïúòè ïîâå÷å îò íèâîòî çà 2000 ã. Êàòî ÷àñò îò ïîâèøåíîòî èçïîëçâàíå íà âëàêîâåòå – èìà îãðîìíè âúçìîæíîñòè äà ñå ïîäîáðÿò ñúùåñòâóâàùèòå âëàêîâè ëèíèè â Ñîôèÿ è äðóãè ìåñòà, êúäåòî âëàêîâåòå ñà äîáðà àëòåðíàòèâà íà çàäðúñòåíèòå ïúòèùà. Òîâàðåí òðàíñïîðò: âèçèÿòà ñìÿòà, ÷å çà ïåðèîäà 2000-2010 ã. ùå èìà óäâîÿâàíå íà òîâàðíèÿ òðàíñïîðò ïî ïúòèùàòà, 48% óâåëè÷åíèå íà òîâàðíèòå âëàêîâå è 16% óâåëè÷àâàíå íà òîâàðíèòå êîðàáè, ñëåäâàéêè íàñòîÿùèòå òåíäåíöèè. Ñëåä òîâà ùå èìà ïîñòåïåííî è ïî-áàâíî óâåëè÷àâàíå – íèâàòà ïðåç 2050 ã. ùå áúäàò ñúîòâåòíî 4 ïúòè, 2.5 ïúòè è 1.7 ïúòè ïî-âèñîêè â ñðàâíåíèå ñ 2000 ã. çà ïúòåí, æåëåçîïúòåí è ìîðñêè òðàíñïîðò. Òðàíñïîðòèðàíåòî ïî íåôòîïðîâîäè ñå î÷àêâà äà îñòàíå íåïðîìåíåíî äî 2020 ã., ñëåä êîåòî ïîñòåïåííî äà íàìàëåå, çàåäíî ñ íàìàëÿâàíåòî íà èçêîïàåìèòå ãîðèâà äî 2050 ã. (òàá.1) Åíåðãèÿ îò âúçîáíîâÿåìè èçòî÷íèöè Êàòî ÷àñò îò ïúðâè÷íèòå åíåðãîðåñóðñè, èçïîëçâàíåòî íà åíåðãèÿ îò âúçîáíîâÿåìè èçòî÷íèöè ñå î÷àêâà äà íàðàñíå îò íèâàòà ïðåç 2000 ã. îò 4% äî 6.5 % ïðåç 2010 ã., ñëåä êîåòî äî 19% ïðåç 2020 ã., 28% ïðåç 2030 ã., 53% ïðåç 2040 ã. è íàä 95% ïðåç 2050 ã. Äåëúò íà ÂÅÈ â ïðîèçâîäñòâîòî íà åëåêòðè÷åñòâî äîðè íàäâèøàâà òîçè íà ïúðâè÷íàòà åíåðãèÿ, çàïî÷âàéêè îò 8% çà 2000 ã., íàðàñòâàéêè äî 34% äî 2020 ã. è äî 75% ïðåç 2040 ã.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

31

Íàé-âàæíèòå ðàçâèòèÿ ñà:

Åíåðãèÿ îò èçêîïàåìè ãîðèâà

Âÿòúðíà åíåðãèÿ ñ ðàçâèòèå îò 1700 MW äî 2020 ã. íà ãåíåðàòîðèòå, êîèòî ñà ðàçïîëîæåíè íà ñóøàòà, è òîòàëíî êîëè÷åñòâî îò 3000 MW äî 2030 ã., âêëþ÷âàéêè ãåíåðàòîðèòå, ðàçïîëîæåíè â îôøîðíè çîíè. Ïðåç 2007 ã. áÿõà èíñòàëèðàíè 34 MW íîâè âÿòúðíè ãåíåðàòîðè.

Èçïîëçâàíåòî íà èçêîïàåìè ãîðèâà ñå î÷àêâà äà íàðàñíå äî 2010 ã., çà äà ñå ïîêðèå ïðîèçâîäñòâîòî íà åëåêòðè÷åñòâî è íàðàñòâàùîòî òúðñåíå íà òîïëèííà åíåðãèÿ è íà ðåñóðñè çà òðàíñïîðòíèÿ ñåêòîð. Ñëåä òîâà ùå áúäå ïîñòåïåííî ïðåóñòàíîâåíî äî 2050 ã.

Áèîìàñàòà, âêëþ÷âàéêè èçïîëçâàíåòî íà çåìåäåëñêàòà çåìÿ çà íàñàæäåíèÿ çà áèîìàñà, êàêòî è èçïîëçâàíåòî íà ñëàìàòà çà îòîïëåíèå è çà êîìáèíèðàíî ïðîèçâîäñòâî íà òîïëèíà è åíåðãèÿ (êîãåíàðàöèÿ). Ñòúðíèùàòà, êîèòî ñåãà áèâàò èçãàðÿíè íà ïîëåòàòà, ìîãàò äà áúäàò èçïîëçâàíè çà åíåðãèÿ. Îöåíêàòà çà ïîòåíöèàëà å îêîëî 35 PJ, êîåòî å åêâèâàëåíò íà 35% îò ñëàìàòà, êîÿòî èäâà îò ïøåíèöàòà è å÷åìèêà, îòãëåæäàíè â Áúëãàðèÿ. Èçïîëçâàíåòî íà çåìåäåëñêè çåìè çà åíåðãèéíè êóëòóðè çà áèîìàñà ñå î÷àêâà äà íàðàñíå íà 1700 êâ.êì äî 2030 ã., ïðèáëèçèòåëíî 42% îò ñåãàøíàòà ïóñòååùà çåìåäåëñêà çåìÿ. Îòîïëÿâàíå ñúñ ñëúí÷åâè ñèñòåìè, êîåòî äà äîñòèãíå 1 ìëí. êâ.ì äî 2020 ã. è 7.5 ìëí. êâ.ì ïðåç 2050 ã. Ñîëàðíèòå ôîòîâîëòàè÷íè ñèñòåìè ñúùî ñå î÷àêâà äà èçèãðàÿò ðîëÿ ñëåä 2020 ã. - ñ 49 ìëí. êâ.ì èíñòàëèðàíè ìîùíîñòè äî 2050 ã.

Renewable Energy Supply (PJ) 250

Solar PV

Fossil fuel supply (PJ) 700

Gas import Gas domestic

600 500

Oil import Oil domestic Coal import Coal/peat domestic

400 300 200 100 0

2000

2010

2020

2030

2040

2050

Ãðàôèêà: Èçïîëçâàíåòî íà èçêîïàåìèòå ãîðèâà â Áúëãàðèÿ, ñúãëàñíî âèçèÿòà äî 2050 ã.

Bulgarian Primary Net Energy Supply (PJ) 900 800

2000 MW íà áèîìàñà äî 2050 ã., êàòî ïîëîâèíàòà îò òÿõ äà áúäàò ðàáîòåùè äî 2020 ã. Íåïîñòîÿííîòî ïðîèçâîäñòâî íà åëåêòðè÷åñòâî îò âÿòúðíèòå ìîùíîñòè ùå ïîêðèâà ñàìî 10% îò òúðñåíåòî ïðåç 2020 ã. è ñëåä òîâà ùå ñå óâåëè÷è äî 33% ïðåç 2040 ã. è 43% ïðåç 2050 ã., ñúãëàñíî òàçè âèçèÿ. Öåíòðàëíîòî îòîïëåíèå ùå îñòàíå âàæíî, ñ óâåëè÷àâàùîòî ñå òúðñåíå, íî ñëåä 2020 ã. ùå ìîæå äà ñå îãðàíè÷è, çàðàäè ïî-äîáðå èçîëèðàíèòå äîìîâå. Ïðåç 2020 ã. ìîæå äà ïîêðèâà 50% îò òúðñåíåòî íà òîïëèííà åíåðãèÿ çà äîìàêèíñòâàòà è óñëóãèòå, êîåòî ùå å óâåëè÷åíèå îò 45% ñïðÿìî 2000 ã. Ãàçèôèöèðàíåòî ñå î÷àêâà äà èìà íàìàëÿâàùî çíà÷åíèå. Ìðåæèòå ìîãàò äà ñå èçïîëçâàò ïðè òðàíñïîðòèðàíåòî íà âîäîðîä èëè áèîãàç, íî íå è çà òðàíñïîðòèðàíåòî èì íà äàëå÷íè ðàçñòîÿíèÿ.

Other RE Biomass

700 600

Nuclear Natural gas Oil products Coal & waste

500 400 300

Bulgarian electricity Supply Divided in Sources 140

200

120

100 0

100

Nuclear Fossils Solar PV

2000

2010

2020

2030

2040

2050

Ãðàôèêà: Ïðîìÿíà â èçïîëçâàíåòî íà ïúðâè÷íèòå åíåðãèéíè ðåñóðñè. Ñïàäúò ñëåä 2020 ã. ñå äúëæè íà ïðèåìàíåòî, ÷å ùå èìà ïî-ñëàáî ðàçâèòèå íà ìàòåðèàëíèòå ïðîäóêòè îò äíåñ ñúñ ñèëåí àêöåíò âúðõó åíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò.

Wind Biomass

80

Waste Hydro

60 40 20 0 2000

2010

2020

2030

2040

2050

Ãðàôèêà: Ðàçâèòèåòî íà ïðîèçâîäñòâîòî íà åëåêòðè÷åñòâî è èçòî÷íèöè äî 2050 ã.(PJ)

Solar heat

200

Windpower Energy Forest

150

Biogas Solid biomass Bio-fuel, liquid

100

Geothermal Hydro & Wave

Åíåðãèéíà òðàíñôîðìàöèÿ, âîäîðîä

50 0

Co2 emissions from energy consumption, million tons CO2/år 60

2000

2010

2020

2030

2040

2050

Ãðàôèêà: Óâåëè÷àâàíå íà åíåðãèÿòà îò ÂÅÈ, ñïîðåä âèçèÿòà

Ñúùî òàêà â òàçè âèçèÿ âàæíà ðîëÿ èãðàÿò ãåîòåðìàëíèòå è âîäíèòå ðåñóðñè, êàêòî è èçïîëçâàíåòî íà áèîãàç, âúïðåêè ÷å îòíîñíî âîäíèòå öåíòðàëè íå ñå âêëþ÷âà íàäâèøàâàíå íà íèâîòî îò 2000 ã., çàðàäè åêîëîãè÷íèòå ïðîáëåìè ñ ðàçâèòèåòî íà íîâè ÂÅÖ ìîùíîñòè.

32

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

Ñèñòåìèòå çà åíåðãèéíà òðàíñôîðìàöèÿ ñúùî ùå òðÿáâà äà áúäàò ïðîìåíåíè. Åëåêòðè÷åñêàòà ìðåæà âåðîÿòíî ùå ñòàâà âñå ïîâàæíà, çàùîòî åëåêòðè÷åñòâîòî ùå áúäå èçïîëçâàíî çà òðàíñïîðòà, äèðåêòíî èëè ÷ðåç òðàíñôîðìèðàíå âúâ âîäîðîä. Íàðàñòâàíåòî íà òúðñåíåòî íà åëåêòðè÷åñòâî è âúâåæäàíåòî íà åíåðãèÿòà îò áèîìàñà ùå èçèñêâà èçãðàæäàíå íà öåíòðàëè íà áèîìàñà çà ïðîèçâåæäàíå íà 8.5 ÒWh (45 PJ) åëåêòðè÷åñòâî è 25 PJ òîïëèííà åíåðãèÿ äî 2050 ã. Òîâà ùå èçèñêâà èçãðàæäàíåòî íà ìîùíîñòè îò 1500-

50 40 30 20 10 0 2000

2010

2020

2030

2040

2050

Ãðàôèêà: Ïîñòåïåííî ñïèðàíå íà åìèñèèòå CO2 îò åíåðãèéíèÿ ñåêòîð

Öÿëàòà èíôîðìàöèÿ çà âèçèÿòà ùå áúäå êà÷åíà íà: www.inforse.org/europe

Prista Oil invests in a new eco product This modern additive for trucks and buses reduces the harmful emissions in the exhaust gases All that consolidate the position and accessibility of AdBlue for Europe.

AdBlue and the established quality standard of the product ISO 33341 are bound and related to each other. Only the product prescribed by VDA (Verband Deutsche Automobielindustrie e.V) can pretend for the brand name of AdBlue.

GreenChem owns this VDA license.

In February 2009 Prista Oil started the production of AdBlue in its factory in Rousse. AdBlue is the (supplement) which is necessary to be met the new emission standards Euro 4 (October, 2007), Euro 5 (October 2009).

These standards were imposed by the European governments in their striving to reduce hazardous exhaust gasses emissions which are the main reason for the acid rain and for the loss of the ozone layer protection.

AdBlue is a transparent liquid which contains 32,5% solution of UREA which corresponds entirely to ISO 22241standard. The additive converts the nitric oxides (NOx) of the emissions into nitrogen – natural substance of air and water.

The use of catalyst in combination with the reducing agent AdBlue allows the accomplishment of selective catalytic reduction (SCR) process. The using of AdBlue is reliable and safe, as well as extremely easy and convenient at home or at gas-stations and depots.

The products and services of the Dutch company GreenChem (the leading European supplier of AdBlue) are offered in all European branches of the company. For the purpose is used the created network of almost 2000 dealers and points for sale, and also the extended European network of commercial points for filling equipment.

Prista Oil was officially announced for an exclusive representative on the Bulgarian market by GreenChem. In 2008 GreenChem sold 150 MM liters AdBlue on the European market.

Green Star systems The AdBlue systems for filling are of primary significance when we talk about efficiency and ease in the operation with AdBlue. This is why GreenChem has developed Green Star SMART systems: the best AdBlue filling equipment in terms of user friendliness and efficiency (which has for a purpose to facilitate the client and to increase the efficacy of the product AdBlue). In many situations the SMART systems offer the best solutions for filling of AdBlue.

There are three SMART systems: ?

SMART: 2,900 liters ?

SMART XL:6,200 liters ?

SMART XLe: 6,200 liters with different options for placing the dispensing unit (distributing device).

The SMART systems are equipped with different technical devices like telemetric tank level measurement system and temperature control. (with telemetry and control of temperature).

They can be delivered for using by private persons and commercial objects – gas-stations, depots for trucks.

AdBlue packages GreenChem offers AdBlue in different types of packages. There are pails available with 10 or 18 liters. IBCs packages have a capacity of 1000 liters AdBlue, and 200 liters drums.

Blue Card The Blue card of GreenChem gives an opportunity for using AdBlue entirely according to the needs and resources of the client, a solution for filling of AdBlue with self-controlling.

London Gathered World's Leaders in Lube Industry On 19th and 20th February 2009, for a 13th year in succession the ICIS World Base Oils Conference was held in the Royal Lancaster Hotel, London.

The World Base Oils Conference is THE meeting place where global executives meet to exchange views and gain insights on how to move forward to the future.

Mr. Plamen Bobokov chairman and CEO of Prista Oil Group B.V. and Mr. M.Boychev - Executive Director traditionally attended this highly recognized world's forum.

This conference is the world's largest information provider for the chemical, energy and oil industries. It is aimed to help companies in global commodity markets improve their revenues and profits by providing high quality, timely, commercially useful information, business leads and brand positioning across the globe.

Through 2008 the global base oils market saw a period of unparalleled volatility and tightness, rivalling that seen in the aftermath of the hurricanes in 2005. Prices sky-rocketed against the backdrop of volatility in upstream markets, while supply issues compounded these price drivers.

Scheduled and unscheduled outages and a diversion of feedstock as a result of better economics in the fuels market saw Group I availability globally squeezed with many consumers scrambling for product.

Meanwhile, a raft of new Group III capacity is entering the market at a time when uncertainties over the economic outlook have cast a shadow over the demand outlook for high quality base stocks.

Alongside these issues, the industry continues to face challenges imposed as a result of tighter controls on emissions, higher demands on fuel economy and new fuels uses. Recently, financial volatility has added to the pressures facing the industry.

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

33

The economic crisis – a good chance for Prista Oil In Strumitsa, Macedonia

opened the first automobile center, part of the programme of Prista Oil.

The new motor oils will follow the main requirements claimed by the constructors of engines: 1. In relation to the environment 2. For economy of fuel 3. Durability and stability of the products On the basis of research of the moods on the market and the interest of the consumers, Prista Oil will redirect a main part of the funds which are planned for equipment of the points for oil change at the automobile centers and garages which report more clients and enjoy a bigger trust by the clients.

Again in a response to the interest of the consumers, this year Prista Oil will release on the market Prista MultuGaz 10W40 in a service of the automobiles with propane-butane and methane and mostly for the automobiles which offer taxi services.

Regardless of the strong development of the car manufacturing and the increased using of synthetic and semisynthetic oils, Prista Oil will support through different marketing tools the distributors in the country in the sale of Prista mineral products.

A serious advertising support will have the brand Texaco - through the press (national and specialized editions), as well as billboards in the country.

For the last 2008 year the company reports a growth of the sales abroad, mainly in the neighboring countries of Supplying a brand new Prista series on Bulgaria - Romania, Turkey and Serbia, the market announced Tsvetomir Atanasov, For a first time the famous Bulgarian director of the Sales Department. In brand will be present mainly in the correspondence with the dynamics of representative offices of at least two the internal market is built a new automobile brands, announced structure which will work in 7 regions Trinofov. The new series of oils which of the country. It will be applied also a will be released on the market this differential approach in the offering of year will be positioned between the the brands Prista and Texaco by the brands Texaco and Prista and in this commercial agents to the clients. way the Bulgarian producer will receive a bigger trust and interest by the clients.

The economic crisis is a good challenge for Prista Oil. This was announced by Plamen Bobokov who is the chairman of the Managing board of the multinational company during the traditional annual meeting of the distributors which took place in Rousse at the end of January. The crisis is a time for pragmatism and a chance for Prista Oil to show its advantages on the market. This will be achieved mainly through competitive prices with already proved quality of existing and new products. The expenses of the companies are optimized and this will orientate more consumers of motor and industrial oils to the brand of Prista, said Plamen Bobokov.

In 2009 the company will accomplish an aggressive marketing strategy and this will be a year of a serious challenge, said the marketing director Kalin Trifonov. The biggest initiatives which will take place are 7 new promotions of the products with the brand Prista and Texaco and 4 new products.

34

ñï. Ïðèñòà áð. 1 ’09

At the end of 2008 Prista Oil Macedonia managed to complete the first project from the chain of automobile centers Prista Oil in our west neighbour. It is built up in Strumitsa, one of the most active economic centers of Macedonia, as well as a center of agriculture. The automobile center is situated at the exit of the town in direction of Prosenikovo village.

The initial interest of our partner TRITEROL and its owner Georgi Andonov arose during the presentation of the products of Prista Oil organized in Strumitsa last spring, together with the mayor of the town and the deputy mayor for economic issues of the municipality.

The object of business of Triterol is the transportation of passengers by buses and it owns 10 buses, 6 of which are brand new MAN bought in 2008 for a total amount of almost 1 million euro.

The beginning of the cooperation is in the summer of 2008 when to our partner – Triterol are sold the first quantities of oils.

During following negotiations between the executive director of Prista Oil - Macedonia and Serbia Mihail Iliev and Andonov is negotiated a mutual participation in local tenders. The purpose is to be achieved a bigger effectiveness in the offering of the Bulgarian brand in public procurements with local significance, as well as the gradual increasing of the volumes of the sold products by Triterol.

The Macedonian company at the moment trades with: antifreeze – ordinary and Long Life DOT3, transmission oils (EP and ATF), motor (PSB15w40, PSG15w40, PSD15w40/20w50, Leader 10w40/15w40, M10D, 2T Mix), graphite lubricants and hydraulic ÌÕL32.