‘TE WEINIG OOG VOOR

PERSLUCHTKWALITEIT’

Standaard persluchttoepassingen bieden geen garantie dat productieprocessen gevrijwaard zijn van vochtproblemen en bacteriegroei. Bedrijven staan hier onvoldoende bij stil, stelt perslucht-expert Sara Deckers van BEKO Technologies. ‘Elk proces is anders.’

Aan veel productieprocessen komt perslucht te pas. In feite komt perslucht van buiten. De compressor zuigt lucht uit de directe omgeving aan en comprimeert deze tot perslucht voor het productieproces. Daarmee komen ook eventuele risico’s mee. In de omgevingslucht kunnen schadelijke dampen van olie, uitlaatgassen en bacteriën zitten. Door de lucht te comprimeren vergroot de compressor de concentratie van vervuiling en micro-organismen. In de voedingsindustrie is contaminatie van producten uiteraard hoogst ongewenst. Voedingsproducten zijn toch al een prima groeimedium voor micro-organismen. Hoe hoger het vochtgehalte, des te groter de kans op bacteriegroei. Micro-organismen kleven aan de vochtdruppels en stofdeeltjes in de perslucht en worden zo meegevoerd. “Als je vocht verwijdert, verwijder je daardoor ook heel veel micro-organismen”, zegt persluchtadviseur Sara Deckers van BEKO Technologies, maker en leverancier van persluchtbehandelingsapparatuur. “Dat inzicht komt uit de microbiologie en is nog niet bij veel bedrijven geland.” Een te hoog vochtgehalte, geeft Deckers aan, kan ook funest zijn voor de handling van poeders en bulkgoed. “Poeders zijn hygroscopisch en trekken vocht aan, wat producten kan doen klonteren en verstoppingen en verstoringen kan geven.”

Proceslijn voor de productie van melkpoeder; een te hoog vochtgehalte kan funest zijn voor de handling van poeders en bulkgoed.

Persluchtexpert Sara Deckers: ‘Vooral de voedingsindustrie is niet gebaat bij standaardoplossingen’ (Foto: BEKO Technologies).

Persluchtbehandeling

De behandeling van perslucht ná de compressor is essentieel, weet Deckers. Bedrijven nemen doorgaans van hun compressorleverancier een totaalpakket af. Voor kleine installaties (capaciteit: 11-15 kW) is de compressor vaak standaard met persluchtvat en koeldroger samengesteld. Voor grotere capaciteiten (55-75 kW) worden deze componenten los van de compressor geleverd. De koeldroger geldt als de stand der techniek in persluchtnetten. “Dit soort kant-en-klare oplos- singen zie je heel veel en het levert een perslucht op die redelijk droog en gefilterd is. Leveranciers denken dat er verder niets meer nodig is, maar de praktijk wijst regelmatig anders uit. Vooral de voedingsindustrie is niet gebaat bij standaardoplossingen. Elk proces is anders. Dus dan worden er toch nog olieresten of te veel bacteriën in een product aangetroffen.”

Onderdimensionering

Wat volgens Deckers eveneens regelmatig voorkomt, is dat de geleverde droogprestatie door de standaard koeldroger niet toereikend is. “Dan zie je bijvoorbeeld dat de koeldroger te klein is gedimensioneerd. Dat betekent dat er te veel lucht doorheen gaat en niet de gewenste drogingsgraad wordt bereikt.” Als voorbeeld noemt ze een bedrijf dat perslucht gebruikt om poeders uit de tanks van vrachtwagens naar de eigen silo’s te transporteren. “Dat poeder is toch gaan kleven en werd een soort cake. Dat veroorzaakte een verstopping in het leidingwerk. Wat we ook tegenkomen is dat leidingwerk buiten het gebouw omgaat of langs een koelcel loopt. Het overtollige vocht gaat dan condenseren. Terwijl de koeldroger keurig op de juiste temperatuur staat, komen er aan het eind toch waterdruppels uit de persluchtleiding.”

MEMBRAAN- OF ADSORPTIEDROGER

Dit soort problemen, benadrukt Deckers, is niet toe te schrijven aan de compressorfabrikant. “Zijn expertise is het maken van perslucht en niet het bewaken van de kwaliteit ervan.” Dat productiebedrijven te weinig oog voor de kwaliteit van hun perslucht hebben, vindt ze eveneens begrijpelijk. “Het is niet hun corebusiness. Pas als het mis gaat, trekken ze aan de bel.” Daarmee zijn bedrijven zich onvoldoende bewust van de risico’s die

Wat is perslucht?

Perslucht is gecomprimeerde lucht. De industrie gebruikt perslucht voor tal van toepassingen. Het ene bedrijf maakt er zijn machines en proceslijnen mee schoon, het andere past perslucht toe voor de pneumatische aandrijving van cilinders, kleppen en andere bewegende delen in machines. Zo zet de vleesverwerker perslucht in voor het reinigen van zijn snijlijnen, de bierbrouwer blaast er zijn flessen mee droog en de ijsfabrikant maakt er zijn ijs luchtiger mee. De bakker gebruikt perslucht om de broodzakken op de lopende band open te blazen om zijn versgebakken broodjes te kunnen verpakken. De risico’s rond het gebruik van perslucht hebben alles te maken met de mogelijke verontreinigingen en bacteriën in de persluchtstroom, die nadelige effecten kunnen hebben op de persluchtkwaliteit. Als een product nog wordt gesteriliseerd of gepasteuriseerd, is de persluchtkwaliteit van minder groot belang. Eventuele pathogenen worden dan nog onschadelijk gemaakt. Wordt perslucht daarentegen gebruikt om ijs luchtiger te maken, dan mag er niets in de perslucht aanwezig zijn dat de voedselveiligheid in gevaar brengt. Het gebruik van perslucht staat verder als notoire energieslurper te boek. Er valt veel energiewinst te behalen. Het rendement van een compressor ligt rond de 30%. Circa 70% aan energie gaat verloren door het verlies aan warmte tijdens het comprimeerproces.

via perslucht kunnen doordringen tot het productieproces, aldus Deckers. “Gelukkig zijn er in dat soort situaties genoeg oplossingen beschikbaar.

Je kunt dan een grotere koeldroger inzetten of je kiest bijvoorbeeld voor een andere techniek die voor heel droge lucht zorgt op locaties in het proces waar een extra droogstap cruciaal is, zoals een membraan- of een adsorptiedroger.”

Persluchtkwaliteit Bewaken

Ook monitoring van perslucht is belangrijk, betoogt Deckers. Voor het bewaken van het vochtgehalte komen dauwpuntsensoren in beeld. Het dauwpunt is het punt waarop de luchtvochtigheid 100% bereikt en het vocht gaat condenseren in waterdruppels. “Als je weet dat het vochtgehalte zo’n gevaarlijk niveau nadert, kun je tijdig actie ondernemen om de proceslucht droger te maken. Vaak is er in een bedrijf onvoldoende van dit soort meettechniek in huis. Al zien wij het gebruik van dauwpuntsensoren wel toenemen. Het is een relatief eenvoudige maar zeer doeltreffende meter om vinger aan de pols te houden bij het vochtgehalte. Als je de persluchtkwaliteit niet bewaakt, tast je in het duister.”●