Energia Elektryczna lipiec 2018

PRZESYŁ

Elektryczna

Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Rynek i regulacje

Konferencja PTPiREE

Technika i technologie

Wydarzenia w branży

Z samorządami o elektromobilności

7/2018

DYSTRYBUCJA

ISSN 1897-3833 Biuletyn Branżowy

KLIENT

2

W NUMERZE

6

Z DZIAŁALNOŚCI PTPIREE

RYNEK I REGULACJE

7

Nowe unijne ramy dla sektora dystrybucji

10 RAPORT Z DZIAŁAŃ LEGISLACYJNYCH 11 PARAGRAF W SIECI

TECHNIKA I TECHNOLOGIE

14 System oceny stanu technicznego

i ryzyka awarii linii kablowych SN

17 Autem elektrycznym

nie tylko po Afryce

WYDARZENIA

19 Wydarzenia w branży 22 Pomiary i diagnostyka w sieciach 23 Przyłączanie i współpraca OZE

z systemem elektroenergetycznym

24 Uruchomienie programu

w ramach usługi DSR

25 Z samorządami o elektromobilności 27 Samorządy docenione

przez energetyków

30 FELIETON

KLIENT

Biuletyn Branżowy „Energia Elektryczna” – miesięcznik Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Redaguje zespół: Wojciech Tabiś (redaktor naczelny), Małgorzata Władczyk (zastępca redaktora naczelnego), Sebastian Brzozowski, Mirosław Derengowski, Olga Fasiecka, Wojciech Kozubiński, Lucyna Mazurek, Stanisława Teszner, Katarzyna Zalewska-Wojtuś.

Adres redakcji: ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań, tel. 61 84-60-200, faks 61 84-60-209, www.e-elektryczna.pl Wydawca: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań, tel. 61 84-60-200, faks 61 84-60-209, e-mail: ptpiree@ptpiree.pl, www.ptpiree.pl ISSN 1897-3833 Opracowanie graficzne, skład, łamanie i druk: Media i Rynek, ul. K. Pułaskiego 41, 62-800 Kalisz Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów oraz zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmianę ich tytułów.

Nakład: 1000 egzemplarzy Data zamknięcia numeru: 17 lipca 2018 r.

DYSTRYBUCJA

PRZESYŁ

Elektryczna

7/2018

Energetycy, realizujący swą zawodową misję w terenie, w polskich miastach i gminach, wiedzą doskonale jak ważna jest dobra współpraca z lokalnymi społecznościami oraz samorządami. Niekiedy, podczas sytuacji katastrofalnych, skoordynowane i pełne poświęcenia współdziałanie ratuje ludzkie życie. W codziennej pracy dobre przygotowanie planów, sprawna i efektywna realizacja inwestycji energetycznych, skutkuje podniesieniem poziomu życia mieszkańców, przyspiesza rozwój regionów oraz poprawia bezpieczeństwo energetyczne na danym terenie. Realizacja energetycznych projektów to zazwyczaj proces długotrwały i skomplikowany. Rezultaty są odczuwalne dla mieszkańców, ale nie tak spektakularne jak nowe drogi, mosty, czy szkoły. Zazwyczaj wysiłek włożony w przygotowanie i realizację inwestycji energetycznych właściwie docenić mogą tylko specjaliści.

Dlatego tak ważne są fora, podczas których przedstawiciele samorządów i energetyki rozmawiają o przyszłości i wyrażają podziękowania za wspólną realizację projektów.

Organizowana przez PTPiREE konferencja „Energetyczne wyzwania samorządów” jest właśnie miejscem takich inspirujących kontaktów. W tym roku zagadnieniem przewodnim był rozwój elektromobilności, której w lipcowym wydaniu „Energii Elektrycznej” poświęcamy sporo miejsca. Jak wiadomo, w lutym bieżącego roku weszła w życie ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, nakładająca nowe wymogi tak na operatorów sieci dystrybucyjnych, jak i na władze miast i gmin. Tematów do rozmowy było więc bardzo wiele. Podczas spotkania w Świnoujściu rozstrzygnęliśmy również czwartą edycję konkursu „Samorząd przyjazny energii”, będącego w zamyśle właśnie formą uhonorowania najbardziej aktywnych i efektywnych samorządów współpracujących z naszą branżą. Bogato ilustrowaną zdjęciami relację z wręczenia wyróżnień zamieszczamy w rubryce Wydarzenia.

Z kolei w dziale Rynek i regulacje dokonujemy przeglądu nowych przepisów unijnych, ważnych z punktu widzenia sektora dystrybucji energii. Na stronach poświęconych technice omawiamy założenia projektu badawczo-rozwojowego SORAL, który umożliwi podejmowanie działań prewencyjnych na liniach kablowych w oparciu o analizę ryzyka awarii przed jej wystąpieniem.

W innych stałych pozycjach naszego miesięcznika znajdą Państwo jak zawsze informacje ze spółek, przegląd aktualności prawnych oraz informacje na temat wydarzeń w branży.

Zapraszam do lektury!

Wojciech Tabiś

INFORMACJE ZE SPÓŁEK

ISSN 1897-3833 Biuletyn Branżowy

Szanowni Państwo

4

Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Rynek i regulacje

Technika i technologie

Wydarzenia w branży

Konferencja PTPiREE

Z samorządami o elektromobilności Zdjęcie: PTPiREE

Zdjęcie: Katarzyna Piwecka

Spis treści

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l

3

INFORMACJE ZE SPÓŁEK

»»Polska energetyka oraz NCBiR

»»PGE Dystrybucja

Złote Setki

Razem ku elektromobilności

Zdjęcie: Maciej Kaczanowski, „Dziennik Wschodni"

ENERGA-OPERATOR, ENEA, PGE Dystrybucja, TAURON Dystrybucja oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju podpisały list intencyjny inicjujący program „e-VAN”. Założeniem projektu jest opracowanie innowacyjnego, bezemisyjnego auta dostawczego. Pojazd będzie dostosowany do potrzeb sygnatariuszy dokumentu, tak aby mógł być wykorzystywany do realizacji codziennych zadań m.in. w taborach samochodowych spółek. W ramach współpracy powołany zostanie zespół projektowy, który skoordynuje wszystkie działania, w tym także prace badawczo-rozwojowe. Program pozwoli na stworzenie innowacyjnych produktów i rozwiązań technicznych konkurencyjnych na rynku. Zakończenie działań w ramach „e-VAN” przewidziane jest na 2022 rok.

Projekt bardzo dobrze przyjęli przedstawiciele rządu, którzy twierdzą, że dzięki takim inicjatywom oraz odpowiednim regulacjom prawnym Polska staje się coraz bardziej atrakcyjnym miejscem dla rozwijającego się przemysłu elektromobilności. n

PGE Dystrybucja zajęła pierwsze miejsca w rankingach „Kuriera Lubelskiego” oraz „Dziennika Wschodniego”.

W plebiscycie „Setka Kuriera” zdobyła wyróżnienia w trzech kategoriach – największy inwestor, największy przychód i największy zysk – wśród firm Lubelszczyzny w 2017 roku. Jest to już szóste z rzędu zwycięstwo spółki w tym, odbywającym się co roku, współzawodnictwie.

PGE Dystrybucja została też zwycięzcą rankingu najlepszych przedsiębiorstw Lubelszczyzny – Złota Setka 2017 ,,Dziennika Wschodniego”, zwyciężając w sześciu kategoriach: duża firma, firma o największym zysku brutto, firma o największym zysku netto, największy inwestor, największy pracodawca oraz największa firma usługowa. Również w tym zestawieniu spółka zwyciężyła kolejny rok z rzędu. n

Zdjęcie: PGE Dystrybucja

Prezes PGE Dystrybucja Wojciech Lutek (od lewej) odbiera wyróżnienie z rąk przedstawicieli „Kuriera Lubelskiego" i „Dziennika Wschodniego"

Uroczystość z okazji podpisania listu intencyjnego inicjującego program „e-VAN"

»»PSE

Odpowiedzialna firma 2018 Prowadzona przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne polityka społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstwa pozwoliła spółce znaleźć się w gronie liderów zestawienia stworzonego przez Koźmiński Business Hub. PSE zdobyły trzecie miejsce w kategorii ,,Paliwa, energetyka, wydobycie'' oraz siódme w klasyfikacji generalnej XII Rankingu Odpowiedzialnych Firm.

– Zrównoważony rozwój i odpowiedzialny biznes są kluczowymi elementami wizji i misji Polskich Sieci Elektroenergetycznych oraz wytyczają kierunki i cele we

4

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

wdrożonej, realizowanej i doskonalonej strategii biznesowej. Bardzo cieszymy się z tak wysokiej lokaty w tym prestiżowym rankingu, zwłaszcza że pierwszy raz wzięliśmy w nim udział – podkreśla Ada Konczalska, dyrektor Departamentu Komunikacji PSE. – Zdobyte wyróżnienie jest wyrazem uznania dla naszego modelowego podejścia do społecznej odpowiedzialności biznesu i potwierdza pozycję operatora systemu przesyłowego w elitarnym gronie liderów zrównoważonego rozwoju w Polsce – dodaje Małgorzata

Jachimowska-Noworyta, pełnomocnik zarządu ds. zrównoważonego rozwoju.

Ranking Odpowiedzialnych Firm rozstrzygnięto 15 czerwca. Oceniono 70 największych organizacji podejmujących i realizujących odpowiedzialne działania według najwyższych standardów. Wśród kategorii podlegających ocenie znalazły się: odpowiedzialne prowadzenie biznesu, polityka zrównoważonego rozwoju, zarządzanie pozytywnym wpływem oraz wybrane wskaźniki odpowiedzialności. n

INFORMACJE ZE SPÓŁEK

»»ENERGA-OPERATOR

Przedstawiciele ENERGI-OPERATOR podpisali w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego umowę o dofinansowanie inwestycji pod nazwą „Budowa i modernizacja sieci SN wraz z wymianą transformatorów umożliwiającą przyłączenie nowych jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych zlokalizowanych na terenie Oddziału Toruń ENERGA-OPERATOR SA”.

Zakres robót obejmuje: modernizację czterech GPZ-ów (Piotrków Kujawski, Radziejów, Lipno i Rypin), wymianę blisko 100 km starych przewodów napowietrznych na izolowane lub niepełnoizolowane, budowę nowych odcinków liniowych, a także wymianę słupów oraz montaż nowoczesnych rozłączników.

W GPZ-ach zainstalowane będą nowe transformatory 110/15 kV o mocach: 16, 25 oraz 31,5 MVA, wyposażone w najnowocześniejsze, cyfrowe, automatyczne regulatory napięcia.

Ponadto w GPZ Radziejów wymieniona zostanie rozdzielnica 15 kV na nową, w pełni stelemechanizowaną i praktycznie bezobsługową.

Zadanie realizowane będzie w 12 gminach na obszarze działalności toruńskiego oddziału operatora. Zakres części liniowej to w szczególności: • powiązanie odcinków linii napowietrznych SN-15 kV pomiędzy: ST Borowo 1 k/Dobrego relacji GPZ Radziejów a ST Bodzanowo 5 PE Radziejów relacji GPZ Radziejów – Krotoszyn; • powiązanie odcinków linii napowietrznych SN-15 kV pomiędzy: ST Szostka relacji GPZ Radziejów – Dobre a stanowiskiem nr 21 odg. Płowki 2 relacji GPZ Radziejów-Płowki; • modernizację linii napowietrznej SN-15 kV GPZ Radziejów – Krotoszyn; • modernizację linii napowietrznej SN-15 kV GPZ Piotrków – Talarkowo; • wymianę przewodów w linii SN od GPZ-u Lipno do Chodorążek, wraz z odgałęzieniami;

Zdjęcie: ENERGA-OPERATOR

21 milionów na inwestycje

Umowę podpisują (od lewej): dyrektor Krzysztof Okoński i wiceprezes zarządu ENERGAOPERATOR Krzysztof Bortkiewicz

• modernizację linii napowietrznej GPZ Włoclawek Wschód – Skoki.

Prace zaplanowano na lata 2018-2020. Łączna wartość projektu to 33,26 mln zł netto, z czego 21,14 mln zł (64 proc.) ENERGA-OPERATOR otrzyma z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa KujawskoPomorskiego na lata 2014-2020 – Działanie 3.1 Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.

W wyniku realizacji tej inwestycji o 37,23 MW wzrośnie w województwie kujawsko-pomorskim udział OZE w produkcji energii elektrycznej. n

»»TAURON Dystrybucja

Pilotażowy system magazynowania energii TAURON Dystrybucja rozpoczął program, którego celem jest zaprojektowanie i budowa pilotażowego, stacjonarnego systemu magazynowania energii elektrycznej, w powiązaniu z istniejącą już infrastrukturą energetyczną. Planowana moc czynna obiektu to co najmniej 2 tys. kW, a pojemność użyteczna – minimum 500 kWh. Istotą projektu jest powstanie systemu magazynowania, który pomoże w bardziej efektywny sposób gospodarować energią elektryczną oraz dystrybuować ją do użytkowników końcowych. System powstanie przy stacji energetycznej w Cieszanowicach (gmina Kamiennik,

Opolskie). Jest to miejsce najkorzystniejsze dla realizacji zadania, ponieważ stacja ta współpracuje z oddaloną o 7,5 km farmą wiatrową Lipniki o mocy około 30 MW. Wśród OZE, farmy wiatrowe cechują się największą zmiennością wielkości produkcji energii elektrycznej; jednocześnie w Polsce mają w niej największy udział. Stąd wyniki przedsięwzięcia mogą w przyszłości przynieść korzyści nie tylko TAURONOWI. Spółka liczy, że doświadczenia w zakresie technicznej i ekonomicznej użyteczności systemu zdobyte przy realizacji inwestycji będą wykorzystane w innych miejscach,

gdzie są zainstalowane niestabilne źródła energii.

Do realizacji projektu TAURON Dystrybucja pozyskał dofinasowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Planowany termin uruchomienia systemu magazynowania to koniec 2019 roku.

n

Informacje ze spółek opracowała Marzanna Kierzkowska

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l

5

Zdjęcie: Adobe Stock

Z DZIAŁALNOŚCI PTPiREE

Karta Aktualizacji IRiESD dotycząca OZE Zrzeszonych w PTPiREE pięciu operatorów systemów dystrybucyjnych, tj. Enea Operator Sp. z o.o., ENERGA-Operator SA, PGE Dystrybucja SA, INNOGY Stoen Operator Sp. z o.o. oraz TAURON Dystrybucja SA, rozpoczyna proces konsultacji społecznych Karty Aktualizacji Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnych (KA IRiESD) dotyczącej odnawialnych źródeł energii. Jej projekty umieszczono na stronach internetowych każdego z OSD. Zaproponowane zmiany IRiESD wynikają z dostosowania do zapisów obowiązującego prawa oraz norm technicznych.

Karty Aktualizacji IRiESD oraz ich proces konsultacji społecznych przygotowano i przeprowadzone będą zgodnie z art. 9g ustawy Prawo energetyczne.

Konsultacje dokumentu dotyczącego statystycznych bezpośrednich liczników energii elektrycznej PTPiREE opracowało projekt wymagań technicznych dla statycznych bezpośrednich liczników energii elektrycznej stosowanych w szczególności u odbiorców energii elektrycznej z grupy taryfowej C1x. Przedmiotem konsultacji są jego zapisy, które mogą zostać wykorzystane przez Towarzystwo, członków zrzeszonych w PTPiREE oraz inne podmioty zainteresowane oczekiwanym kierunkiem rozwoju urządzeń pomiarowych. Bazują one na dotychczasowych wymaganiach dla liczników energii elektrycznej, które były stosowane przez operatorów systemów 6

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

dystrybucyjnych zrzeszonych w PTPiREE, oraz doświadczeniach i potrzebach biznesowych OSD. Równocześnie uwzględniają potencjalne kierunki rozwoju urządzeń pomiarowych i usług telekomunikacyjnych.

Przedmiotem konsultacji, trwających od 2 do 20 lipca, są wymagania ujęte w następujących dokumentach: • Projekt wymagań technicznych dla statycznych bezpośrednich jednofazowych liczników energii elektrycznej; • Projekt wymagań technicznych dla statycznych bezpośrednich trójfazowych liczników energii elektrycznej; • Projekt wymagań bezpieczeństwa wobec statycznych bezpośrednich jedno – i trójfazowych liczników energii elektrycznej.

Po zakończeniu tego procesu, rekomendowane wymagania techniczne zostaną udostępnione na stronie internetowej PTPiREE. Konsultacje nie mają formy dialogu technicznego, o którym mowa w art. 31a-31c ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2017 rok, poz. 1579).

Album stacji słupowych SN/nn Przystąpiono do opracowania Albumu stacji słupowych SN/nn.

Podstawowe cele, jakie przyświecały decyzji o aktualizacji wydawnictwa z 2007 roku, to: dostosowanie rozwiązań stacji do obowiązujących norm, eurokodów konstrukcyjnych, asortymentu aparatury i osprzętu oferowanego przez producentów.

11 lipca w Poznaniu spotkał się Zespół PTPiREE ds. Stacji, aby odpowiedzieć na pytania wykonawcy dotyczące szczegółowych rozwiązań, jakie mają zostać zawarte w albumie. Zakończenie prac planowane jest na grudzień 2018 roku. n

RYNEK I REGULACJE

Nowe unijne ramy dla sektora dystrybucji Nowe regulacje ważne z punktu widzenia działalności operatorów systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych nadchodzą jedna po drugiej. Ledwie uchwalono nowelizację ustawy o odnawialnych źródłach energii, a już w Sejmie znalazł się ważny projekt dotyczący podatków od gruntów pod liniami energetycznymi.

Zarazem w najważniejszą fazę ustaleń politycznych wkraczają dotyczące OSD regulacje unijne objęte tzw. pakietem zimowym.

IRENEUSZ CHOJNACKI Końcówka pierwszego półrocza zaowocowała rozwiązaniami prawnymi ważnymi dla działalności OSD, których treść została już przesądzona oraz nowymi, jakich projekty dopiero wpłynęły do Sejmu. To na podwórku krajowym. Natomiast na poziomie unijnym zaczęły powoli wkraczać w najważniejszą fazę ustaleń politycznych najbardziej istotne dla OSD regulacje objęte pakietem propozycji zgłoszonych pod koniec 2016 roku przez Komisję Europejską nazwanym „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”, a potocznie określanym jako ,,pakiet zimowy''.

29 czerwca 2018 roku zakończyło się 62. posiedzenie Senatu. Izba przyjęła bez poprawek wcześniej uchwalone przez Sejm ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) oraz niektórych innych ustaw, o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw. Nie wszystkie postulaty związane z działalnością OSD znalazły się w nowym prawie.

W chwili oddawania artykułu do druku ustawa o zmianie ustawy o OZE oraz niektórych innych ustaw była już opublikowana w Dzienniku Ustaw. Jej celem jest w pierwszej kolejności zapewnienie zgodności przepisów ustawy o OZE z regulacjami unijnymi dotyczącymi pomocy publicznej.

Na swój sposób jest to regulacja szczególna, bo zawiera parametry aukcji

OZE, które mają być przeprowadzone w 2018 roku (ilość i wartość możliwej do kupienia przez państwo energii z OZE oraz ceny referencyjne zakupu). Parametry aukcji OZE na 2018 rok znalazły się w ustawie, a nie w rozporządzeniach wykonawczych, po to – jak się wydaje – żeby można było możliwie szybko przeprowadzić aukcje.

To ma znaczenie z punktu widzenia realizacji wypełnienia przez Polskę celu OZE na 2020 rok. W Polsce w 2016 roku według GUS wskaźnik udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto wyniósł 11,3 proc., a wynikający ze zobowiązań unijnych cel OZE naszego kraju na 2020 rok to 15 proc. udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto.

Dla OSD ważne jest, że znowelizowana ustawa o OZE zmieniła definicje mikro – i małej instalacji OZE. W ten sposób, że obecnie mikroinstalacja to instalacja OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW (przed zmianą 40 kW), a mała – o łącznej mocy większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW (wcześniej do 200 kW).

– Skutkiem podniesienia limitu mocy mikroinstalacji będzie możliwość udziału w obowiązującym od połowy 2016 roku systemie wsparcia prosumentów w postaci tzw. net meteringu, o którym mowa w art. 4 ustawy o OZE, także w przypadku posiadaczy instalacji OZE o mocy 40-50

kW. Zmiana ta koresponduje z projektem nowelizacji unijnej dyrektywy w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, zgodnie z którym wszystkie instalacje o mocy poniżej 50 kW mają być przyłączane do sieci na uproszczonych zasadach, tj. po powiadomieniu właściwego operatora systemu dystrybucyjnego – tak nadchodzące zmiany komentowała organizacja ClientEarth na kilka dni przed uchwaleniem noweli ustawy o OZE przez Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw przewiduje utworzenie Funduszu Niskoemisyjnego Transportu (FNT) i wprowadzenie opłaty emisyjnej (80 zł od każdego tysiąca litrów paliwa), z której finansowane mają być programy związane m.in. z rozwojem elektromobilności w Polsce. Nowela wprowadza też zmiany do ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych.

– Doprecyzowany został sposób przyłączania stacji ładowania do sieci elektroenergetycznej; jednoznacznie określono, że stacja może zostać przyłączona do sieci dystrybucyjnej albo do sieci wewnętrznej obiektu. To ważne, ponieważ część stacji instalowana jest w sieciach wewnętrznych, np. centrów handlowych czy biurowców – stwierdził Rafał Czyżewski, prezes firmy GreenWay Polska, która rozwija sieć ogólnodostępnych stacji ładowania. lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l

7

Zdjęcie: Adobe Stock © Mario

RYNEK I REGULACJE

Nowe rozwiązania przewidziane przez projekt ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym mają obowiązywać od 1 stycznia 2019 r.

Natomiast nie znalazł odzewu w postaci regulacji postulat branży budującej stacje ładowania samochodów elektrycznych dotyczący zmian w zakresie sposobu kształtowania taryf na dystrybucję energii elektrycznej na okres przejściowy, kiedy rynek dopiero powstaje. Inwestorom chodziło o czasowe obniżenie opłat stałych związanych z zamawianą mocą.

– W tej chwili operatorzy stacji ładowania, szczególnie o dużej mocy, ponoszą bardzo duże, stałe opłaty uzależnione od mocy zamówionej u operatora systemu dystrybucyjnego w danym punkcie przyłączenia. W przypadku stacji o mocy 150 kW to comiesięczny wydatek rzędu nawet dwóch tysięcy złotych, niezależnie od tego, w jakim stopniu dana stacja jest użytkowana przez kierowców samochodów elektrycznych. To duża bariera finansowa dla firm zamierzających rozwijać taką infrastrukturę w sytuacji, gdy popyt na usługi jest jeszcze niewielki – komentował Rafał Czyżewski.

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta RP 10 lipca bieżącego roku.

Mniej więcej w tym samym czasie, gdy kończono prace nad omawianymi aktami prawnymi rząd przyjął przedłożony przez Ministra Energii projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy 8

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

o podatku leśnym. Stało się to 26 czerwca 2018 roku, a dzień później dokument wpłynął do Sejmu.

W projekcie, jak wskazał rząd w komunikacie, doprecyzowano zasady opodatkowania gruntów, z których korzystają przedsiębiorcy w związku z posadowieniem na nich infrastruktury służącej do przesyłania albo dystrybucji m.in. energii elektrycznej. Jednoznacznie wskazano, że umieszczenie takiej infrastruktury na gruntach nienależących do przedsiębiorstw nią dysponujących – głównie terenach leśnych – nie będzie wpływać na sposób ich opodatkowania.

Obecnie, jak wskazano w ocenie skutków regulacji, problem dotyczy głównie sieci elektroenergetycznych biegnących przez lasy, gdyż w tych samych lub podobnych stanach faktycznych, w przypadku posadowienia elektroenergetycznej infrastruktury liniowej na gruntach będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego ,,Lasy Państwowe'', dochodzi do różnych kwalifikacji fiskalnych przez organy podatkowe.

Celowe jest – wskazuje projektodawca – doprecyzowanie przepisów, poprzez jednoznaczne określenie, że posadowienie infrastruktury służącej do przesyłania lub dystrybucji m.in. energii elektrycznej nie zmienia sposobu opodatkowania gruntów, a samo jej umieszczenie tam nie stanowi zajęcia

tego gruntu na prowadzenie działalności gospodarczej.

– Oczekiwanym efektem wprowadzanej zmiany ma być jednoznaczne przesądzenie sposobu opodatkowania gruntów, na których jest umieszczona infrastruktura liniowa, a także wykluczenie wzrostu taryf czy opłat za usługi świadczone przez przedsiębiorstwa w związku z przeniesieniem na nie przez właścicieli nieruchomości, na których posadowiona jest taka infrastruktura, zwiększonych kosztów podatkowych, obciążających tych właścicieli – napisano w ocenie skutków zaproponowanej ustawy.

W dokumentach, które wpłynęły do Sejmu, zawarta jest m.in. informacja, że obecnie sześciu największych operatorów systemów dystrybucyjnych oraz operator system przesyłowego płacą łącznie rocznie podatki za posadowienie linii na terenach leśnych w wysokości blisko dziewięciu milionów złotych, a gdyby zastosowano dla tych gruntów stawkę podatku od nieruchomości dla działalności gospodarczej to obciążenie wyniosłoby prawie 162 mln zł.

Intencją ministra energii jest przyjęcie zasady, zgodnie z którą umieszczenie infrastruktury liniowej na gruntach osób trzecich, z których przedsiębiorstwo (będące właścicielem infrastruktury) korzysta w sposób ograniczony (odpowiadający zakresowi służebności przesyłu) nie skutkuje zmianą sposobu opodatkowania tych gruntów. 5 lipca, po pierwszym

Zdjęcie: Adobe Stock © Petair

RYNEK I REGULACJE

Nie znalazł odzewu postulat branży budującej stacje ładowania samochodów elektrycznych, by na czas przejściowy obniżyć opłaty stałe związane z zamawianą mocą

czytaniu w Sejmie, projekt został skierowany do rozpatrzenia przez Komisję Finansów Publicznych.

Należy również wskazać, że już całkiem niedługo nastąpią też zmiany w prawie unijnym dotyczące sektora dystrybucji energii. Katarzyna Radzewicz, sekretarz Rady Zarządzającej Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej (PKEE), uważa, że w związku z wdrażaniem pakietu zimowego zakres regulowania działalności OSD na poziomie unijnego prawa znacząco się zwiększy.

– W praktyce kluczowe znaczenie dla OSD będą miały dwie regulacje rynkowe objęte tzw. pakietem zimowym: dyrektywa w sprawie wspólnych zasad wewnętrznego rynku energii i rozporządzenie w sprawie wewnętrznego rynku energii. Każda z nich ma inne regulacyjne znaczenie, obejmują one różne obszary działalności OSD – mówi Katarzyna Radzewicz.

Sekretarz Rady Zarządzającej PKEE informuje, że jeśli chodzi o rozporządzenie w sprawie wewnętrznego rynku energii, które będzie obowiązywało bezpośrednio, tzn. bez konieczności uprzedniej implementacji do prawa krajowego, to z punktu widzenia OSD zasadniczą kwestią jest sprawa nowej europejskiej organizacji operatorów systemów dystrybucyjnych (EU DSO entity), która ma zostać powołana na podstawie tego rozporządzenia.

– Ta nowa organizacja będzie uprawniona do tego, żeby brać aktywny udział w tworzeniu prawa europejskiego dla OSD – europejskich kodeksów sieci. Rozporządzenie w sprawie wewnętrznego rynku energii ostatecznie przesądzi o strukturze i kompetencjach EU DSO entity – informuje Katarzyna Radzewicz.

W dyrektywie o wewnętrznym rynku energii zostaną uregulowane sprawy związane z bieżącą działalnością operacyjną OSD. Będzie ona, jak wyjaśnia Katarzyna Radzewicz, regulowała rolę OSD m.in. w odniesieniu do magazynowania energii, punktów ładowania pojazdów elektrycznych i zarządzania danymi pomiarowymi.

– Jest kilka pomysłów na to, jak tymi danymi zarządzać, a wśród nich taki, żeby na poziomie krajowym powoływać niezależnego operatora danych pomiarowych. Wydaje się, że w tym przypadku skończy się raczej na rekomendacjach niż twardych ustaleniach.

Gdyby jednak nadal miało zostać tak jak jest, czyli OSD zarządzaliby danymi pomiarowymi, to na mocy projektowanej dyrektywy na OSD działających w ramach koncernów pionowo zintegrowanych, a to polski przypadek, zostałyby nałożone dodatkowe obowiązki mające zapewniać wszystkim ich partnerom biznesowym niedyskryminacyjny dostęp do danych pomiarowych – twierdzi Katarzyna Radzewicz.

W obu przypadkach – dyrektywy w sprawie wspólnych zasad wewnętrznego rynku energii i rozporządzenia w sprawie wewnętrznego rynku energii – rozpoczęły się już tzw. trilogi, czyli końcowe uzgodnienia pomiędzy przedstawicielami Komisji, Rady UE i PE, mające przybliżyć stanowiska tych instytucji, ale – jak podkreśla Katarzyna Radzewicz – to dopiero początkowy etap uzgodnień i ważniejsze będą kolejne trilogi po wakacjach.

– Spodziewamy się, że ostateczne rozwiązania zostaną wypracowane w grudniu 2018 roku, a na początku 2019 odbędą się właściwie głosowania w Radzie i w PE. W przypadku dyrektywy będzie określony dodatkowy czas na implementację do prawa polskiego, a zatem trudno teraz precyzyjnie określić, kiedy zacznie obowiązywać całość regulacji. Natomiast termin wejścia w życie rozporządzenia w sprawie wewnętrznego rynku energii jest przewidywalny. Jego przepisy zasadniczo mają zacząć działać od 1 stycznia 2020 roku (…). W toku ustaleń są natomiast jeszcze okresy derogacji dla wybranych rozwiązań, które ma wprowadzić rozporządzenie – wyjaśnia Katarzyna Radzewicz.

Autor jest dziennikarzem Magazynu Gospodarczego ,,Nowy Przemysł’’ oraz portalu wnp.pl lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l

9

PTPIREE I LEGISLACJA

Działania PTPiREE w obszarze regulacji prawnych w czerwcu 2018 r.

L.p.

Obszar działań

Dokumenty i efekty prac

Projekt rozporządzenia ME w sprawie BHP przy urządzeniach energetycznych

• Projekt rozporządzenia ME w sprawie BHP przy urządzeniach energetycznych – 21.05.2018 • Uwagi PTPiREE – projekt rozporządzenia ME w sprawie BHP przy urządzeniach – 29.06.2018

2.

Projekty aktów wykonawczych do projektu ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa

• Pismo MC w sprawie konsultacji publicznych projektów rozporządzeń – 19.06.2018 • Projekt rozporządzenia RM w sprawie dokumentacji cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych wykorzystywanych do świadczenia usług kluczowych • Projekt rozporządzenia MC w sprawie warunków organizacyjnych i technicznych dla podmiotów świadczących usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz wewnętrznych struktur organizacyjnych operatorów usług kluczowych odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo • Stanowisko PTPiREE w sprawie projektów rozporządzeń – 27.06.2018

3.

Nowelizacja ustawy o OZE

• Druk senacki nr 840 – uchwalona przez Sejm ustawa przekazana do Senatu

4.

Opodatkowanie gruntów pod liniami

• Druk sejmowy nr 2668 – projekt nowelizacji – Podatki na gruntach LP • Uzasadnienie projektu ustawy

5.

Projekt nowelizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (EV)

• Druk senacki nr 834 – uchwalona przez Sejm ustawa przekazana do Senatu

1.

BHP przy urządzeniach energetycznych W połowie czerwca rozpoczęto konsultacje publiczne projektu rozporządzenia Ministra Energii w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach energetycznych. PTPiREE zaproszono do zaopiniowania dokumentu. Z przekazanym do konsultacji projektem (opatrzonym datą 21.05.2018 r.) oraz z uzasadnieniem i OSR zapoznać można się na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Krajowy system cyberbezpieczeństwa 20 czerwca do PTPiREE w ramach konsultacji publicznych skierowano projekty dwóch aktów wykonawczych do planowanej ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, tj.: ʱʱ projekt rozporządzenia RM w sprawie dokumentacji cyberbezpieczeństwa systemów informacyjnych wykorzystywanych do świadczenia usług kluczowych, ʱʱ projekt rozporządzenia Ministra Cyfryzacji w sprawie warunków organizacyjnych i technicznych dla podmiotów świadczących usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa oraz wewnętrznych struktur organizacyjnych operatorów usług kluczowych odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo.

10

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

Po analizie zapisów obu dokumentów w ramach PTPiREE, zestawienie uwag i postulatów branży przekazano do Ministerstwa Cyfryzacji.

Nowelizacja ustawy o OZE 7 czerwca Sejm uchwalił rządową nowelizację ustawy o OZE, nad którą prace – również przy udziale PTPiREE – w Sejmie toczyły się od kwietnia. W ostatnich dniach czerwca Senat przyjął ustawę bez poprawek, następnie została ona podpisana przez Prezydenta RP. Najistotniejszą z punktu widzenia OSD modyfikacją jest zmiana definicji mikroinstalacji OZE, tj. wzrost progu łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej z 40 kW do 50 kW.

Opodatkowanie gruntów LP pod liniami elektroenergetycznymi 27 czerwca do Sejmu skierowany został rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym, ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz ustawy o podatku leśnym. Przyjęty kilka dni wcześniej przez Radę Ministrów projekt jest wynikiem uzgodnień międzyresortowych (głównie m. energii, środowiska oraz finansów). Niewątpliwie jest to projekt w pełni popierany przez przedsiębiorców sieciowych, gdyż jednoznacznie precyzuje sposób opodatkowania gruntów zajętych przez infrastrukturę na terenach

rolnych i leśnych, eliminując występujące aktualnie rozbieżności w działaniach organów podatkowych i orzecznictwie. Od lat PTPiREE zgłaszało postulat konieczności kompleksowego uregulowania zagadnienia opodatkowaniem gruntów nienależących do spółek elektroenergetycznych, na których posadowione są sieci elektroenergetyczne.

Zgodnie z zapisami projektu, ustawa ma wejść w życie 1 stycznia 2019 r.

Dalszy przebieg procesu legislacyjnego będzie aktywnie monitorowany w ramach Biura PTPiREE.

Projekt nowelizacji ustawy o biokomponentach i biopaliwach 6 czerwca Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw, zawierającą zapisy dotyczące wsparcia rozwoju elektromobilności. W dniu sporządzania raportu ustawę bez poprawek przyjął także Senat. Regulacja czeka na podpis Prezydenta RP. Ustawa powołuje Fundusz Niskoemisyjnego Transportu (FNT). Środki na jego finansowanie mają pochodzić również od operatorów sieci.

Wprowadza też opłatę emisyjną (80 zł/tys. litrów paliwa), z której finansowane mają być projekty związane m.in. z rozwojem elektromobilności w Polsce.

Biuro PTPiREE, Poznań, 30 czerwca 2018 roku

PARAGRAF W SIECI

Rubrykę, poświęconą zagadnieniom prawnym w energetyce, redagują: mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś z Biura PTPiREE i mec. Przemysław Kałek z Kancelarii Radzikowski, Szubielska i Wspólnicy sp.k.

Przyjęta zmiana do ustawy o odnawialnych źródłach energii 29 czerwca w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę zmieniającą ustawę o odnawialnych źródłach energii (ustawa z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii; Dz.U. poz.

1276). Prace nad tą nowelizacją trwały od wielu miesięcy, a jej głównym celem było zmodyfikowanie systemu aukcyjnego w sposób służący wspieraniu rozwoju energetyki odnawialnej, przy jednoczesnym wyważeniu kosztów tego wsparcia. Ustawa ta wchodzi w życie 14 lipca, niemniej jednak część z jej przepisów – już 1 lipca. Ostatecznie przyjęte główne zmiany, które dotyczą operatorów systemów elektroenergetycznych, obejmują: Zmianę definicji hybrydowej instalacji odnawialnego źródła energii na następującą: hybrydowa instalacja odnawialnego źródła energii – wyodrębniony zespół urządzeń opisanych przez dane techniczne i handlowe, przyłączonych do tej samej sieci dystrybucyjnej lub przesyłowej o napięciu znamionowym nie wyższym niż 110 kV, w których energia elektryczna jest wytwarzana wyłącznie z odnawialnych źródeł energii, różniących się rodzajem oraz charakterystyką dyspozycyjności wytwarzanej energii elektrycznej, oraz: • żadne z urządzeń wytwórczych nie ma mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 80 proc. łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej tego zespołu, • urządzenia wytwórcze wchodzące w skład tego zespołu mogą być wyposażone w jeden albo w kilka układów wyprowadzenia mocy w ramach jednego albo kilku punktów przyłączenia, • łączny stopień wykorzystania mocy zainstalowanej elektrycznej tego zespołu jest większy niż 3504 MWh/MW/rok, • zespół ten jest zlokalizowany na

obszarze jednego powiatu albo nie więcej niż pięciu gmin graniczących ze sobą.

Przy czym taki zespół urządzeń wytwórczych może być wspomagany magazynem energii służącym do magazynowania energii wytworzonej z tego zespołu i wówczas oddawana z niego energia jest traktowana jako energia z odnawialnego źródła energii.

W nowelizacji odniesiono się zatem do parametrów technicznych takiej instalacji, co należy ocenić pozytywnie.

Zmianę definicji instalacji odnawialnego źródła energii na następującą: instalacja odnawialnego źródła energii – instalacja stanowiącą wyodrębniony zespół: • urządzeń służących do wytwarzania energii opisanych przez dane techniczne i handlowe, w których energia jest wytwarzana z odnawialnych źródeł energii lub • obiektów budowlanych i urządzeń stanowiących całość techniczno-użytkową, służący do wytwarzania biogazu rolniczego a także połączony z tym zespołem magazyn energii, w tym magazyn biogazu rolniczego.

W tej definicji zrezygnowano natomiast ze stosowania wyłącznie kryterium technicznego na rzecz mieszanego kryterium techniczno-handlowego.

Zmianę definicji małej instalacji na następującą: mała instalacja – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu większej niż 150 kW i nie większej niż 900 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest większa niż 50 kW i mniejsza niż 500 kW. Zmiana dotyczy zwiększenia minimalnej

i maksymalnej mocy zainstalowanej elektrycznej z odpowiednio: 40 kW na 50 kW oraz z 200 kW na 500 kW. Zmianę definicji mikroinstalacji na następującą: mikroinstalacja – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, przyłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV albo o mocy osiągalnej cieplnej w skojarzeniu nie większej niż 150 kW, w której łączna moc zainstalowana elektryczna jest nie większa niż 50 kW. Zmiana dotyczy zwiększenia maksymalnej mocy zainstalowanej elektrycznej z 40 kW na 50 kW. Zmianę definicji spółdzielni energetycznej wraz z dodaniem warunków, jakie spółdzielnia taka musi spełniać: spółdzielnia energetyczna – spółdzielnia w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2017 r. poz. 1560 i 1596), której przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważenie zapotrzebowania energii elektrycznej lub biogazu, lub ciepła, wyłącznie na potrzeby własne spółdzielni energetycznej i jej członków, przyłączonych do zdefiniowanej obszarowo sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV lub sieci dystrybucyjnej gazowej, lub sieci ciepłowniczej.

Przedmiot działalności spółdzielni energetycznej ma koncentrować się na wytwarzaniu energii elektrycznej i równoważeniu zapotrzebowania w energię elektryczną wyłącznie na rzecz swoich członków.

Zrezygnowano z niefortunnego odesłania do równoważenia w zakresie usługi dystrybucji, wprowadzającej wątpliwości dotyczące relacji spółdzielni z operatorami systemów elektroenergetycznych. lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 11

Zdjęcie: Adobe Stock © Soonthorn

PARAGRAF W SIECI

W ustawie zmieniono definicję hybrydowej instalacji odnawialnego źródła energii

Według propozycji, spółdzielnia będzie działać na obszarze sieci jednego operatora systemu dystrybucyjnego, który ma obowiązek zawarcia z nią umowy o świadczenie usług dystrybucji. Dla operatorów istotne jest także wprowadzenie warunku, żeby łączna moc zainstalowana elektryczna wszystkich instalacji odnawialnego źródła należących do członków spółdzielni umożliwiała pokrycie nie mniej niż 70 proc. rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną ich wszystkich, a maksymalna liczba członków spółdzielni energetycznej była mniejszą niż tysiąc.

Wycofanie z tworzenia odrębnego koszyka aukcyjnego dla członków klastra energii oraz spółdzielni energetycznych, dzięki czemu członkowie tych podmiotów czy sama spółdzielnia będą prowadzić działalność gospodarczą na tych samych warunkach, co inni uczestnicy systemu wsparcia, a samo wsparcie uzależnione będzie od wdrożonej technologii wytwarzania energii elektrycznej oraz propozycji ceny sprzedaży energii elektrycznej zaoferowanej w aukcji.

Nałożenie na operatorów systemów elektroenergetycznych obowiązku dostosowania – w terminie 30 dni 12 l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

od otrzymania informacji od wytwórcy o wygraniu aukcji – umów o przyłączenie dla tych instalacji odnawialnego źródła energii, które wygrają aukcję, poprzez powiązanie określonego w tych umowach – zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne – terminu pierwszego dostarczenia energii elektrycznej do sieci elektroenergetycznej z terminem, wynikającym z ustawy o odnawialnych źródłach energii pierwszej sprzedaży energii elektrycznej wytworzonej w takiej instalacji, liczonego od dnia zamknięcia sesji aukcji wygranej przez wytwórcę, który jest stroną umowy o przyłączenie.

Ustawa o odnawialnych źródłach energii ustala te terminy odpowiednio na 18 miesięcy od dnia zamknięcia aukcji dla instalacji fotowoltaicznych, 30 miesięcy dla elektrowni wiatrowych działających na lądzie, 72 miesiące dla morskich elektrowni wiatrowych oraz 36 miesięcy dla wszystkich pozostałych instalacji.

Dodatkowo ustawa zmieniła też niektóre przepisy ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, m.in. poprzez: zmianę definicji elektrowni wiatrowej w taki sposób, żeby za budowlę w rozumieniu prawa budowlanego uznawana

była jedynie część budowlana, a nie urządzenia techniczne służące do wytworzenia energii elektrycznej (turbina wiatrowa); objęcie całej elektrowni wiatrowej nadzorem budowlanym; przedłużenie okresu, w którym możliwa jest budowa elektrowni wiatrowych, które wprawdzie nie spełniają wymogu odległościowego, nakazującego utrzymanie pomiędzy domami mieszkalnymi a elektrowniami wiatrowymi odległości nie mniejszej niż dziesięciokrotność wysokości elektrowni wiatrowej, ale uzyskały pozwolenie na budowę na podstawie przepisów sprzed wejścia w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Okres ten ustalono na 5 lat od wejścia w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, w ciągu których możliwe jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie; umożliwienie dokonywania zmian pozwolenia na budowę elektrowni, które nie spełniają wymogu odległościowego, o ile zmiany te nie prowadzą do zwiększenia mocy zainstalowanej elektrowni lub do zwiększenia oddziaływania na

PARAGRAF W SIECI

środowisko. Jest to zatem również jasna wytyczna dla operatorów systemów elektroenergetycznych dotycząca tego, kiedy przykładowo powinni pozwalać na zmianę warunków przyłączenia.

Zmiany w Prawie energetycznym oraz ustawie o elektromobilności 6 czerwca Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja zmienia ustawę Prawo energetyczne oraz ustawę o elektromobilności w następujących punktach dotyczących działalności operatorów systemów elektroenergetycznych: nałożono na operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego obowiązek przekazywania środków na Fundusz Niskoemisyjnego Transportu, o którym mowa w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, w wysokości 0,1 proc. uzasadnionego zwrotu z kapitału zaangażowanego w wykonywaną działalność gospodarczą w zakresie przesyłania energii elektrycznej, uwzględnionego w kalkulacji taryf na przesyłanie energii elektrycznej na rok poprzedzający rok przekazania tych środków.

umożliwiono przyłączenie stacji ładowania także za pośrednictwem stacji wewnętrznej. zrezygnowano z obowiązku wyposażania stacji ładowania w układ pomiarowo-rozliczeniowy na rzecz układu pomiarowego, umożliwiającego przekazywanie danych pomiarowych.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Brak współdziałania odbiorcy nie uzasadnia wstrzymania dostarczania energii elektrycznej W wyroku z 5 kwietnia 2018 r. (sygn. akt XVII AmE 136/15) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za nieuzasadnione wstrzymanie dostarczania energii elektrycznej do odbiorcy końcowego tylko z tego powodu, że on świadomie nie dostosował – a raczej nie pozwolił operatorowi systemu elektroenergetycznego na zrealizowanie takiego dostosowania na koszt i staraniem operatora – swojej instalacji wewnętrznej w terminie wskazanym przez operatora systemu elektroenergetycznego na podstawie

§ 42 pkt 5 lit. b) rozporządzenia Ministra Gospodarki z 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. z 2007 r. nr 93, poz. 623 z późn. zm.) oraz instrukcji ruchu i eksploatacji sieci dystrybucyjnej. Sąd podkreślił, że jedyne podstawy uzasadniające wstrzymanie dostarczania energii elektrycznej ujęte są w art. 6b ustawy Prawo energetyczne i nie jest dopuszczalne ich rozszerzanie. W opinii sądu brak dostosowania instalacji wewnętrznej do zmienionych warunków funkcjonowania sieci elektroenergetycznej uzasadniałby wstrzymanie dostarczania energii elektrycznej tylko wtedy, gdyby w wyniku kontroli okazało się, że stan taki zagraża bezpieczeństwu życia, zdrowia lub środowiska. Wyrok ten jest kolejnym przykładem często spotykanego rygorystycznego podejścia sądów do uprawnień operatorów systemów elektroenergetycznych. Podejście to pozbawia operatorów ochrony przed nieracjonalnymi działaniami odbiorców, które mogą mieć znaczne konsekwencje dla operatorów, wpływając – także przez zwiększenie kosztów – na działania modernizacyjne podejmowane przez nich wobec sieci energetycznych. n

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 13

TECHNIKA I TECHNOLOGIE

Projekt badawczo-rozwojowy SORAL

System oceny stanu technicznego i ryzyka awarii linii kablowych SN Dotychczasowe zarządzanie siecią kablową jest oparte głównie na analizie awaryjności. Innymi słowy, wzrost liczby awarii na danej linii świadczy o pogarszającym się stanie technicznym. Taki system jest mało efektywny i wiąże się z dodatkowymi kosztami, jednak nie mamy wystarczającej wiedzy o procesach starzeniowych poszczególnych elementów linii kablowych.

Planowane w ramach projektu SORAL prace badawczo-rozwojowe mają doprowadzić do wdrożenia zarządzania siecią kablową SN opartego na ocenie stanu technicznego poszczególnych elementów linii.

SŁAWOMIR NOSKE ENERGA-OPERATOR SA

Systemy diagnostyczne pozwalające na dokonanie pomiarów wyładowań niezupełnych (wnz) i tangensa delta w liniach kablowych SN wykorzystywane są w Polsce od początku XXI wieku. Zasady dokonywania pomiarów zdefiniowano w instrukcjach eksploatacji linii kablowych SN. Pomiary w ENERGA-OPERATOR wykonywane są w trzech przypadkach: • Po wybudowaniu nowej linii kablowej przed włączeniem.

Obecnie budowane są wyłącznie linie kablowe z izolacją XLPE. Dla nowych linii wymaga się, aby poziom wyładowań przy napięciu Uo nie przekroczył 100 pC. Praktycznie wyładowania niezupełne nie powinny występować poza poziomem szumów. Dodatkowo dla nowych linii kablowych dokonywane są pomiary tangensa delta. W tym wypadku wartość przy Uo nie powinna być większa niż 1,2*10-3, a przyrost przy wzroście napięcia do 2Uo nie powinien być większy niż 0,6*10-3.

• Po naprawie kabli. Pomiary te mają zweryfikować jakość prac montażowych. Dla kabli z izolacją XLPE stosuje się podobne zakresy oceny jak dla nowych kabli. W przypadku kabli PILC, choć wstępnie zdefiniowano podstawowe kryteria oceny stanu kabla, analiza wyników pomiaru i ocena jest przeprowadzana indywidualnie dla każdego z nich.

• Pomiary eksploatacyjne wykonywane na wybranych liniach 14 l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

kablowych. Prowadzone są w sieci od 2003 roku. Szczególnie dużo pomiarów wykonano w latach 2003-2010. Wyniki pomiarów diagnostycznych są indywidualnie oceniane. Brak jest jednak wymiernych standardów, które mogłyby wspierać proces zarządzania siecią kablowa SN. Brak jest także systemu informatycznego, który umożliwiłby gromadzenie i analizę danych pomiarowych.

Zrealizowane prace badawcze Dążenie do poprawy efektywności zarządzania siecią, w tym siecią kablowa SN, jest wyzwaniem dla każdego operatora sieci elektroenergetycznej. Prace nad wykorzystaniem do tego celu diagnostyki kabli prowadzone są na całym świecie.

W przypadku ENERGA-OPERATOR SA najstarszą część linii kablowych stanowią linie wybudowane kablami PILC. To one będą w najbliższym czasie stwarzały największe ryzyko awarii.

Dotychczasowe prace badawcze skupiły się na tej sieci i próbach zdefiniowania kluczowych parametrów świadczących o zaawansowanym procesie starzeniowym. Wyniki badań oparte są głównie na obszarze pilotażowym, obejmującym około tysiąca linii kablowych SN o łącznej długości 600 km. W obszarze tym ponad 50 proc. sieci wykonane jest przy użyciu kabli PILC. Badania

TECHNIKA I TECHNOLOGIE

Zrealizowane prace badawcze Zdjęcie: Adobe Stock © navintar

Dążenie do poprawy efektywności zarządzania siecią, w tym siecią kablowa SN, jest wyzwaniem dla każdego operatora sieci elektroenergetycznej. Prace nad wykorzystaniem do tego celu diagnostyki kabli prowadzone są na całym świecie.

W przypadku ENERGA-OPERATOR SA najstarsza część linii kablowych stanowią linie wybudowane kablami PILC. To te linie kablowe będą w najbliższym czasie stwarzały największe ryzyko awarii. Dotychczasowe prace badawcze skupiły się na tej sieci i próbach zdefiniowania kluczowych parametrów świadczących o zaawansowanym Dzięki systemowi SORAL linie kablowe będą mogły być planowane do wymiany w oparte oparciu o analizę awarii przed jejna wystąpieniem procesie starzeniowym.

Wyniki badań sąryzyka głownie obszarze pilotażowym obejmującym około 1000 linii kablowych SN o łącznej długości 600 km. W obszarze tym W dokonanej analizie w blisko 90 proc. awarii kabli doszło obejmowały pomiar wyładowań niezupełnych przy użyciu naponad 50% sieci wykonana jest przy użyciu kabli PILC. Badania obejmowały pomiar do niej, gdy na kablu występowała zwiększona intensywność pięcia DAC. owane prace badawcze wyładowane niezupełnych przy użyciu napięcia DAC. wnz lub zwiększony poziom wnz w stosunku do średniego poSzczegółowa analiza poziomu wnz w przebadanych uszkodzoSzczegółowa analiza poziomu wnz jest w przebadanych odcinkach ziomu wyładowańuszkodzonych niezupełnych w całym kablu. Na rysunku 2 nych odcinkach przy wybranych poziomach napięzarządzania siecią, kablowych, w tym siecią kablowa SN, przedstawiono – dla grup kabli1)o nie danym poziomie napięcia ciakablowych, zapłonu wnz (rysunek 1) nie wskazuje poziomach na to, aby w badanych przy wybranych napięcia zapłonu wnz (rysunek wskazuje ratora kablach sieci wartość elektroenergetycznej.

Praceuszkodzeniu nad zapłonu: wnz decydowała o ewentualnym naprowadzone to, aby w badanych kablach wartość wnz decydowała o ewentualnym uszkodzeniu ostyki kabli są naZaznaczone całym świecie.

• udział procentowy uszkodzonych kabli w stosunku do danego odcinka kablowego. kolorem czerwonym danego odcinka kablowego.

Zaznaczone kolorem czerwonym pomiary oznaczają R SA najstarsza częśćodcinki linii kablowych stanowią wszystkich, w których zarejestrowano wnz; pomiary oznaczają kablowe, na których nastąpiłalinie awaria. odcinki kablowe, na których nastąpiła awaria. Wykresy uporządkowano rosnąco wg linie kablowe będą w najbliższym czasie stwarzały • udział procentowy uszkodzonych kabli w stosunku do odWykresy uporządkowano rosnąco według wartości wnz przy nawartości wnz przy napięciu zapłonu wnz.

Na wykresach tych widoczny jest także brak cinków, na których wystąpiła zwiększona intensywność wnz. zapłonu wnz. Na nich widocznysię jest na takżetej braksieci zależności czasowe pięciu prace badawcze skupiły i zależności między wartością wnz przy napięciu zapłonu a napięciem Uo. między wartością wnz przy napięciu zapłonu a napięciem Uo. ch parametrów świadczących o zaawansowanym

adań oparte są głownie na obszarze pilotażowym wych SN o łącznej długości 600 km. W obszarze tym rzy użyciu kabli PILC. Badania obejmowały pomiar ciu napięcia DAC. wnz w przebadanych uszkodzonych odcinkach mach napięcia zapłonu wnz (rysunek 1) nie wskazuje artość wnz decydowała o ewentualnym uszkodzeniu naczone kolorem czerwonym pomiary oznaczają ąpiła awaria. Wykresy uporządkowano rosnąco wg u wnz. Na wykresach tych widoczny jest także brak rzy napięciu zapłonu a napięciem Uo.

Prawdopodobieństwo awarii kabla rośnie wraz z obniżeniem napięcia zapłonu wyładowań niezupełnych

6,3 kV

Uo

6000

25000

5000

20000

[pC]

[pC]

10000

Dokonane pomiary i analizy badań nie umożliwiły dotychczas stworzenia wymiernych kryteriów oceny ryzyka awarii (tzw.

Health Index). Określono jednak główne parametry wskazujące na wzrost ryzyka awarii kabli.

4000

15000

3000

2000

5000

1000

120,0%

0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 wartość wnz przy napięciu zapłonu

wartość wnz przy Uo

0 100,0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

80,0%

Rys. 1. Zestawienie pomierzonych odcinków kablowych dla przykładowego najęcia inicjacji wnz Uo 6000

60,0%

5000

40,0%

W dokonanej analizie w blisko 90 % awarii kabli awaria miała miejsce gdy na kablu występował zwiększona intensywnością wnz lub zwiększony poziom wnz w stosunku do średniego poziomu wyładowań niezupełnych w całym kablu. Na rysunku 2 przedstawiony został, dla grup kabli o danym poziomie napięcia zapłonu: • udział procentowy uszkodzonych kabli w stosunku do wszystkich kabli, w których zarejestrowano wnz, procentowy udział odcinków kablowych z awarią w stosunku do wszystkich odcinków z pomiarem wnz • udział procentowy uszkodzonych kabli, w stosunku do odcinków kablowych, na procentowy udział odcinków do odcinków z anomalią Rys. 2.wnz.

Procentowy udział kabli, kablowych w którychz awarią wystąpiła awaria do ilości wszystkich kabli których wystąpiła zwiększona intensywność o danym lub podwyższonym poziomem wnznapięciu zapłonu wnz Prawdopodobieństwo awarii kabla rośnie wraz z obniżeniem napięcia zapłonu niezupełnych DokonaneRys. dotychczas i analizy umożliwiły dotychczas Rys.wyładowań 1. Zestawienie pomierzonych odcinków kablowych dla przykładowego 2. Procentowypomiary udział kabli, w których badań wystąpiłanie awaria do ilości wszystkich kabli stworzenia cinków kablowych dla przykładowego najęcia inicjacjinapięcia wnz

29 30 31 32 33 34

[pC]

4000

20,0%

3000

0,0%

2,8

2000

3,5

4,2

4,9

6,3

6,9

7,6

8,7

procentowy udział odcinków kablowych z awaria w stosunku do wszystkich odcinków z pomiarem wnz

procentowy udział odcinków kablowych z awaria do odcinków z anomalia lub podwyzszonym poziomem wnz

1000

0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

inicjacji wnz

wymiernych kryteriów oceny wnz ryzyka awarii (tzw Health Index). Określono jednak o danym napięciu zapłonu kluczowe parametry wskazujące na wzrost ryzyka awarii kabli.

% awarii kabli awaria miała miejsce gdy na kablu ością wnz lub zwiększony poziom wnz w stosunku do niezupełnych w całym kablu. Na rysunku 2 Projekt i o danym poziomie napięcia zapłonu:

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 15

Projekt Soral

SOLAR obejmuje badania przemysłowe i prace rozwojowe i jego realizacja została zaplanowana na lata 2018-2021. Projekt będzie realizowany przez konsorcjum

TECHNIKA I TECHNOLOGIE

Projekt SORAL Projekt SORAL obejmuje badania przemysłowe i prace rozwojowe w latach 2018-2021. Będzie realizowany przez konsorcjum firm ENERGA-OPERATOR i Globema sp. z o.o. Projekt uzyskał dofinansowanie ze środków NCBR w ramach programu sektorowego.

Dwa zasadnicze rezultaty prac zostaną dostarczone na zakończenie badań przemysłowych oraz prac rozwojowych.

Rezultatem badań przemysłowych będą kryteria oceny stanu technicznego elementów linii kablowych SN oparte na danych technicznych i eksploatacyjnych oraz diagnostycznych, otrzymanych z pomiaru wyładowań niezupełnych i tangensa delta. Wykorzystując wieloletnie doświadczenia z badań diagnostycznych oraz zgromadzone w systemie informatycznym GIS informacje techniczne i eksploatacyjne, zostanie zdefiniowana klasyfikacja (Health Index) dla poszczególnych elementów linii kablowych, pozwalająca określić ryzyko wystąpienia awarii związanej z pogarszającym się stanem izolacji. Istotne jest wykorzystanie pomiarów wyładowań. Tylko te pomiary dostarczają informacji o zjawiskach zachodzących wzdłuż kabla. Pomiar ten umożliwia ocenę Health Indexs (PILC, XLPE)

Wyniki pomiarów diagnostycznych: • Pomiary historyczne od 2003 r. z obszaru RE Elbląg • Pomiary wykonane w ramach SORAL • Doświadczenia EOP

Tests

Wiedza z pracy doktorskiej S. Noske Informacje techniczne z KOMIT

Experience

Statistical

Informacje eksploatacyjne, awarie

analysis

Testy laboratoryjne Wiedza z literatury i przewodników Wiedza CIGRE WG B1.58

Rys. 3. Schemat procesu określania Health Index

poszczególnych fragmentów linii kablowej. Helth Index będzie wyznaczany z wykorzystaniem posiadanej wiedzy i doświadczeń w oparciu o badania statystyczne. Weryfikacja i ewentualna kalibracja systemu – o badania laboratoryjne wybranych próbek kabli.

W ramach prac rozwojowych będzie opracowany system informatyczny oceny ryzyka awarii sieci kablowej SN oparty o ocenę

Dane techniczne

Podsumowanie Informatyczny system SORAL będzie eksperckim narzędziem, które ma umożliwić zmianę strategii zarządzania siecią kablową SN. Obecna – Corrective Maintenance (reagowanie w przypadku powstania awarii) zostanie zastąpiona przez Condition Based Maitenance (strategię opartą na prewencyjnych działaniach zależnych od stanu technicznego linii kablowych SN). System umożliwi podejmowanie działań prewencyjnych ograniczających liczbę awarii. Będą one polegały na wymianie elementów o największym ryzyku awarii. Linie kablowe będą mogły być planowane do wymiany w oparciu o analizę ryzyka awarii (przed jej wystąpieniem). Prace będą mogły być ograniczone do fragmentów o złym stanie, a nie obejmować całej linii kablowej. Mając wiedzę o stanie kabla, będzie możliwe prognozowanie dalszego czasu jego życia.

W obszarach zurbanizowanych będzie można skorelować prace modernizacyjne z innymi pracami budowlanymi (przebudowa dróg, chodników i innych sieci) w celu ograniczenia kosztów w przypadku, gdy wymiana kabla mogłaby być potrzebna w przewidywalnym czasie. n

SORAL

Integrated data

Pomiary diagnostyczne

stanu technicznego poszczególnych elementów linii kablowych.

Opracowane w części badań przemysłowych modele oceny ryzyka awarii poszczególnych elementów linii kablowych SN zostaną zaimplementowane w systemie SORAL. Zapewni on: • Integrację danych technicznych, eksploatacyjnych i diagnostycznych pozyskiwanych z wielu źródeł. Zintegrowanie nastąpi w oparciu o dane z systemu GIS. • Możliwość wprowadzania zmian w zaimplementowanych w systemie modelach oceny ryzyka awarii poszczególnych elementów linii tak, aby umożliwić ich ulepszanie wraz ze zdobywaniem dodatkowej wiedzy w procesie eksploatacji.

• Archiwizację danych historycznych, nawet o liniach zlikwidowanych.

• Wspieranie wymiany danych z systemami diagnostycznymi, ograniczając pracochłonność gromadzenia danych.

• Możliwość dokonywania analiz wielokryterialnych służących do wsparcia zarządzania siecią kablowa SN.

Health Index

Dane eksploatacyjne

8,5%

25,4%

66,1%

PE

Rys. 4. Schemat blokowy systemu SORAL 16 l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

XLPE

papier

Autem elektrycznym nie tylko po Afryce

Samochody elektryczne mogą przyczynić się do poprawy jakości powietrza w centrach miast. Co mają nam do zaoferowania producenci znanych marek pojazdów na prąd?

MONIKA MAREK

Arkady Paweł Fiedler, wnuk słynnego podróżnika, po przejechaniu Afryki maluchem, zdecydował się na auto elektryczne. W trzy miesiące pokonał piętnaście tysięcy kilometrów. Przejazd stanowił wyzwanie, gdyż nikt wcześniej nie pokonał Czarnego Lądu w ten sposób. Oczywiście, brak stacji szybkiego ładowania spowodował konieczność korzystania z instalacji domowych.

„DLACZEGO ARCHITEKTURA LIFE DRIVE POPRAWIA WŁAŚCIWOŚCI JEZDNE?”

Jakie znaczenie mają dla nas ,,elektryki''?

Taka podróż jest jednak nietypowym zastosowaniem samochodu z napędem elektrycznym. Większość z nas nie wybrałaby się nim w tak ekstremalną eskapadę. Na co dzień użytkownicy kierują się raczej funkcjonalnością ,,elektryków'' w mieście czy na trasie. Oczywistym ograniczeniem w tym drugim przypadku jest zasięg na jednym ładowaniu akumulatora. Producenci aut na prąd prześcigają się w tej kwestii.

BMW pod lupą BMW i3s jest sportową wersją BMW i3.

Obie mają elektroniczne ograniczenie prędkości. Odpowiednio do 160 oraz 150 km/h. Wyższa jej wartość wiąże się jednak ze spadkiem maksymalnego zasięgu samochodu – akumulator litowo-jonowy 94 Ah zapewni wtedy 280, zamiast 290-300 km. Wersja sportowa ma lepsze przyspieszenie do 100 km/h – 6,9 s

Zdjęcie: PTPiREE

y samochód wanie masy samochodu z aluminium ulator. Dzięki dyspozycji. go karbonu.

W i3s – oraz

TECHNIKA I TECHNOLOGIE

(wobec 7,2 s modelu podstawowego).

Masa pojazdu wynosi 1340 kg dla wersji sportowej i 20 kg mniej dla i3.

Deklarowany zasięg pochodzi z katalogu producenta – to osiągane maksimum. W praktyce jest mniejszy; zależy od INNOWACJE I TECHNOLOGIE. 20 | 21 stylu jazdy, warunków atmosferycznych etc. Można go wydłużyć, z wykorzystaniem trybów Eco Pro bądź Eco Pro Plus, jednak wymuszą one rezygnację z niektórych funkcji (np. klimatyzacji) i ograniczenie prędkości.

BMW 1340 KGi3 oraz i3s charakteryzują się również wysoką dbałością o ekologię, powynosi masa własna nowego BMW i3s według normy mijając oczywisty zastosowania elek– znacznie mniej niżfakt w porównywalnych samochoWE dach elektrycznych. trycznego napędu. Producent wykorzystuje w 95 proc. materiały, które można 50% poddać recyklingowi.

2

BMW i3 można ładować przy użyciu gniazdek sieciowych lub stacji Wallbox

Range Extender zwiększający zasięg3

lżejszy od stali, a przy tym niezwykle stabilny: karbon.

wysokonapięciowy akumulator litowo-jonowy

silnik elektryczny z przekładnią i elektronicznym sterownikiem mocy

napęd tylny

rozkład masy na osie 50:50

Architektura LIFE DRIVE, źródło nr 6 MODUŁ LIFE: TWOJA STREFA BEZPIECZEŃSTWA.

MODUŁ DRIVE: lipiec 2018 ENERGIA BEZPIECZEŃSTWO PRZEDEelektryczna WSZYSTKIM.l

Moduł Life tworzy przestrzeń będącą w całości do Twojej dyspozycji. Kierowcy i pasażera nie oddziela tunel środkowy.

Pomiędzy otwieranymi przeciwsobnie drzwiami nie ma słupka B. Zapewnia to przestronność niespotykaną w tej klasie

Moduł Drive wykonany jest z aluminium i mieści wszystkie podzespoły związane z jazdą. Z tyłu znajduje się silnik elektryczny, skrzynia biegów oraz opcjonalny Range Extender umożliwiający wydłużenie zasięgu. Wysokonapięciowy akumulator

17

Zdjęcie: PTPiREE

TECHNIKA I TECHNOLOGIE

Swojej szansy w segmencie aut elektrycznych poszukują wszyscy producenci aut, imponując wyobraźnią w zakresie rozwiązań technicznych i stylistycznych

Zdjęcie: PTPiREE

Niezbędne wyposażenie czy kolejne gadżety?

Systemy ładowania to istotny czynnik rozwoju elektromobilności

Dodatkowym udogodnieniem w korzystaniu z BMW i3 jest stacja ładowania Wallbox. Samochód możemy ,,zatankować'' korzystając z gniazdek sieciowych w domu lub garażu, jednak Wallbox znacznie przyspieszy ten proces.

Wykorzystując ową stację, skrócimy czas ładowania z ośmiu do niecałych trzech godzin (od zera do około 80 proc. pojemności akumulatora).

Ponadto producent oferuje nam aplikację monitorującą stan pojazdu. Jest ona całkowicie bezpłatna, dzięki niej użytkownik BMW i3 może ocenić swój styl jazdy i podstawowe parametry, w tym przebieg oraz stan pojazdu. Co najważniejsze, system BMW ConnectedDrive umożliwia zdalną kontrolę stanu baterii, pozwala oszacować, czy cel podróży mieści się w zasięgu. Pełni również wszelkie funkcje nawigacji oraz pozwala na zlokalizowanie pojazdu (Vehicle Finder).

Samochód wart uwagi Podsumowując, samochód elektryczny oferowany przez BMW niewątpliwie sprawdzi się na niewielkich odległościach, osiągając pozytywne wyniki w warunkach miejskich. Niestety, jego zasięg może stanowić ograniczenie na dłuższych trasach, jeśli ktoś z Czytelników chciałby się nim wybrać w dalszą podróż, na przykład do Afryki. n

Źródła 1. https://www.se.pl/auto/nowosci/lifting-bmw-i3i-nowa-wersja-z-oznaczeniem-i3s-aa-Epz7-Xu7eXQov.html, 2. https://www.bmw.pl/content/dam/bmw/marketPL/ bmw_pl/topics/pricelists-, 3. brochures/brochures/broucher_2018/I01_PSL44_ POL_web.pdf.asset.1520513772492.pdf, 4. http://poznan.wyborcza.pl/ poznan/7,105531,23085904,crazy-mzungu-szukapradu-na-pustyni.html, 5. https://play.google.com/store/apps/details?id=com. bmwi.remote&hl=pl, 6. https://www.bmw.pl/content/dam/bmw/marketPL/ bmw_pl/topics/pricelists-brochures/brochures/ broucher_2018/I01_PSL44_POL_web.pdf. .

18 l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

WYDARZENIA

Wydarzenia w branży Trzecia edycja Okrągłego Stołu Energetycznego odbyła się 27 czerwca w Warszawie. Spotkanie otworzył Minister Energii Krzysztof Tchórzewski, który przedstawił wyzwania i plany dla sektora energetycznego w Polsce.

W części rozpoczynającej blok programowy poświęcony przyszłości rynku energii w Polsce i Unii Europejskiej swoje wystąpienie zaprezentował przedstawiciel Komisji Europejskiej, Gert-Jan Koopman, Zastępca Dyrektora Generalnego DG Competition. Ta dyrekcja generalna Komisji odpowiada za działania UE w dziedzinie konkurencji i za egzekwowanie unijnych przepisów w dziedzinie konkurencji we współpracy z krajowymi organami ds. konkurencji. Gert-Jan Koopman podziękował przedstawicielom rządu za dotychczasową dobrą i konstruktywną współpracę.

W dalszej części wydarzenia dyskutowano również o mobilności zeroemisyjnej, m.in. w kontekście ustawy o elektromobilności, i programie polskiej energetyki jądrowej. Szczególnie ten ostatni temat wzbudził duże zainteresowanie uczestników, którzy prowadzili ożywione dyskusje nawet po zakończeniu panelu.

Okrągły Stół Energetyczny organizowany jest od 2016 r. jako wspólna inicjatywa Ministra Energii Krzysztofa Tchórzewskiego oraz Zespołu Doradców Gospodarczych TOR. PTPiREE objęło to spotkanie patronatem honorowym.

Zdjęcia (2x): ZDG TOR

Okrągły Stół Energetyczny

Spotkanie otworzył Minister Energii Krzysztof Tchórzewski

Okrągły Stół Energetyczny organizowany jest od 2016 r.

Zespół ds. opiniowania parametrów aukcji mocy Jak czytamy w komunikacie ministerstwa energii 6 lipca 2018 r.

Minister Energii powołał Zespół do spraw opiniowania parametrów aukcji mocy. Członkami Zespołu zostali przedstawiciele czołowych polskich uczelni technicznych i jednostek badawczych, o potwierdzonej stopniem naukowym wiedzy z dziedziny energetyki i elektroenergetyki. Nominacje wręczył 9 lipca 2018 r. wiceminister energii Tadeusz Skobel.

Zgodnie z wymogami ustawy o rynku mocy Operator Sieci Przesyłowych przedstawia Ministrowi Energii propozycję parametrów najbliższych aukcji mocy. Z kolei Minister Energii rozporządzeniem określa parametry najbliższej aukcji wstępnej, głównej oraz najbliższych aukcji dodatkowych.

Biorąc pod uwagę przyjęty proces ustalania parametrów aukcji, ich techniczno-ekonomiczny charakter oraz ich znaczenie dla rozstrzygnięcia aukcji mocy, konieczne było powołanie zespołu doradczego, który będzie weryfikował przedstawione przez operatora propozycje parametrów.

Do zadań Zespołu należy m.in. opiniowanie proponowanych wartości parametrów aukcji mocy i przygotowanie propozycji lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 19

WYDARZENIA

Stacje ładowania samochodów elektrycznych innogy Polska mogli bezpłatnie ładować swoje pojazdy przez cały okres wakacyjny - do końca sierpnia. Moc każdej z udostępnionych ładowarek wynosi 22 kW. – Cieszymy się, że wraz z ING, w ramach nawiązanej na początku roku współpracy, możemy dalej rozwijać warszawską infrastrukturę ładującą dla pojazdów elektrycznych. Wierzymy, że rosnąca liczba stacji ładowania stanie się impulsem i zachętą

Zdjęcie: innogy Polska

Innogy Polska we współpracy z ING Bankiem Śląskim na początku lipca uruchomiła pięć nowych stacji ładowania na terenie Centrum Handlowego Janki.

Do dyspozycji kierowców oddanych zostało tym samym 10 punktów ładowania aut elektrycznych, gdyż każda ze stacji pozwala na ładowanie dwóch pojazdów jednocześnie. Odwiedzający Centrum na pewno będą

współczynnika wyznaczającego cenę maksymalną na aukcji.

Dokonując oceny merytorycznej parametrów, Zespół weźmie pod uwagę potencjalne koszty dla odbiorców energii, wynikające z opłaty mocowej oraz bezpieczeństwo pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w danym roku dostaw.

Agenda 2030 27 czerwca 2018 roku w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii, przy udziale Minister Jadwigi Emilewicz, odbyło się Krajowe Forum Interesariuszy Agendy 2030.

Forum przygotowuje rekomendacje dla administracji i innych uczestników procesu w celu zwiększenia skuteczności i efektywności wdrażania Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs) oraz rekomendacje nt. propozycji narzędzi, które będą przyczyniały się do rozwoju systemu pomiaru postępów we wdrażaniu.

Głównym zadaniem w bieżącym roku w kontekście wdrażania Agendy 2030 jest przygotowanie Polski do prezentacji krajowego przeglądu wdrożenia Celów Zrównoważonego Rozwoju w ramach dobrowolnych przeglądów narodowych w lipcu 2018 r. podczas sesji otwierającej Forum Politycznego Wysokiego Szczebla ONZ w Nowym Jorku.

Na potrzeby realizacji w Polsce Agendy 2030 na rzecz zrównoważonego rozwoju został opracowany Raport, w którym przedstawiono krajowe priorytety implementacji wszystkich 20

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

do tego, by Polacy wybierali samochody elektryczne. Szczególnie gdy stacje te będą dostępne blisko miejsca ich zamieszkania, w centrach handlowych, czy też punktach przesiadkowych – mówi dr Maciej Chmieliński, menadżer odpowiedzialny za rozwój elektromobilności w innogy Polska.

Pierwszym etapem współpracy pomiędzy firmą innogy Polska oraz ING Bankiem Śląskim w obszarze rozwoju elektromobilności była pilotażowa usługa w pełni elektrycznego car sharingu w Warszawie. W ramach testów bank otrzymał na wyłączność 2 samochody. Obecnie innogy zarządza siecią 11 bezpłatnych punktów ładowania na terenie Warszawy, z których w 2017 roku mieszkańcy miasta pobrali ponad 32 MWh energii elektrycznej.

Firma innogy angażuje się w rozwój elektromobilności w Polsce już od 2009 roku, sukcesywnie rozbudowując sieć stacji ładowania aut elektrycznych w stolicy. Dodatkowo w swojej stałej ofercie firma posiada usługi z obszaru e-mobility przeznaczone zarówno dla Klientów indywidualnych, jak i biznesowych.

17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, wskazując na kluczowe działania i projekty strategiczne, jak również przykłady dobrych praktyk rynkowych na rzecz realizacji Celów. W dokumencie przedstawiono również zestaw wskaźników krajowych monitorujących cele Agendy 2030.

Cel 7, interesujący energetyków, brzmi: „ Zapewnić wszystkim dostęp do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie”.

Podczas Forum odbyła się uroczystość przystąpienia 30 kolejnych sygnatariuszy do Partnerstwa na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju.

Dotychczas pod wspólną deklaracją partnerstwa na rzecz realizacji SDGs w Polsce podpis złożyło 70 przedstawicieli biznesu, instytucji, organizacji społeczno-gospodarczych i młodzieżowych.

Oprócz złożenia podpisu pod deklaracją sygnatariusze potwierdzają realizację konkretnych działań czy projektów, które swym zakresem wpisują się w osiąganie wybranych, adekwatnych do działalności firmy lub organizacji celów zrównoważonego rozwoju.

Forum miało charakter wielowymiarowy. Obok merytorycznej debaty z udziałem przedstawicieli kierownictwa wybranych ministerstw, którzy wzięli udział w dyskusji panelowej, odbyły się cztery sesje warsztatowe, w których uczestnicy Forum mogli uzyskać praktyczne informacje działań w obszarze z wybranymi SDGs, przykłady dobrych praktyk i inicjatyw.

WYDARZENIA

19 i 20 czerwca w spotkaniu Koła Seniorów PTPiREE uczestniczył honorowy gość, Dariusz Lubera, prezes Towarzystwa w dwóch kadencjach. Tym razem, oprócz rozmów o bieżących problemach energetyki, uwaga zebranych skupiła się też na jakże aktualnym zagadnieniu elektromobilności widzianej przez pryzmat dystrybucji. Wprowadzenia do dyskusji dokonał dr inż. Andrzej Grzybowski z Politechniki Poznańskiej. Temat i ciekawy, i niosący spory bagaż problemów dystrybucyjnych właśnie. Jak zapewnić chwilowy odbiór mocy do ładowania samochodów, często spotęgowany jednoczesnością ładowania akumulatorów wymuszoną przez właścicieli pojazdów elektrycznych? Nie energia pobierana z sieci jest tu bowiem problemem. Szacuje się, że stanowić ona będzie – przy planowanej liczbie miliona „elektryków” – raptem 2 TWh, wobec całkowitego zapotrzebowania rocznego w Polsce na poziomie 170 TWh. Ale właśnie chwilowe obciążenie sieci dystrybucyjnej mocą ładowania może być problemem, biorąc także pod uwagę zagęszczenie poboru na osiedlach domów jednorodzinnych.

W trakcie spotkania pojawił się pomysł, zgłoszony przez Krzysztofa Strożka, żeby podjąć próbę zapisania ciekawych spostrzeżeń i refleksji seniorów z ich pracy zawodowej, niekoniecznie utrzymanych w poważnym tonie. Inicjatywę oceniono jako ciekawą i wartą realizacji. Może na stronach internetowych Towarzystwa?

Zdjęcie: PTPiREE

Spotkanie Koła Seniorów PTPiREE

Na zakończenie spotkania, tradycyjnie już, wykonano wspólne zdjęcie

Pojawiły się już pierwsze deklaracje przygotowania takich materiałów. Zapraszamy do redagowania własnych spostrzeżeń nie tylko członków koła, ale także i nowych „młodych” seniorów, których chętnie też powitamy w naszym gronie.

Na zakończenie, tradycyjnie już, wykonano wspólne zdjęcie. Kolejna możliwość

II Konkurs dla klastrów energii Ministerstwo Energii zaprasza do udziału w II konkursie dla klastrów energii, w którym wyróżnione klastry otrzymają Certyfikat Pilotażowego Klastra Energii.

Pilotażowe Klastry Energii stworzą grupę, z którą Ministerstwo Energii chce wypracować regulacje dla rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce. Taka współpraca pozwoli na identyfikację barier dla rozwoju tego segmentu rynku oraz stworzenie regulacji, które będą odpowiadać potrzebom rynku.

Konkurs ma na celu wyróżnienie klastrów energii, które mają lokalny zasięg, a swoje strategie realizują na bazie współpracy pomiędzy lokalnymi podmiotami.

Przyjmowanie zgłoszeń w ramach konkursu odbywa się do 30 lipca 2018 roku.

spotkania pojawi się przy okazji Zgromadzenia Krajowego Członków Towarzystwa, planowanego na 25 października, które wobec upływu kadencji będzie miało charakter sprawozdawczy za kadencję 2013-2018 oraz wyborczy na kadencję 2018-2023.

Andrzej Pazda

Do I Konkursu zostało zgłoszonych 115 wniosków, z których 70 przeszło pozytywne pierwszy etap oceny formalnej i zakwalifikowało się do oceny merytorycznej. Podmioty uczestniczące w ocenie merytorycznej miały możliwość prezentacji w siedzibie Ministerstwa Energii koncepcji funkcjonowania i rozwoju swojego klastra. Ostatecznie Certyfikat Pilotażowego Klastra Energii uzyskały 33 klastry energii z 12 województw.

Polski atom Minister Energii Krzysztof Tchórzewski powołał zespół ds. opracowania zmian w specustawie jądrowej w celu przyspieszenia procesu inwestycyjnego związanego z budową pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Głównym zadaniem zespołu jest opracowanie projektu nowelizacji Ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. n lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 21

WYDARZENIA

Konferencja PTPiREE

Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej było już po raz czwarty organizatorem konferencji naukowo-technicznej „Pomiary i diagnostyka w sieciach elektroenergetycznych”. Zgromadziła ona 12 i 13 czerwca w Kołobrzegu bardzo liczną grupę ponad 110 uczestników. Wielu z nich aktywnie uczestniczyło w ożywionych dyskusjach plenarnych oraz kuluarowych. W programie znalazło się 17 wystąpień w ramach pięciu sesji tematycznych.

Wydarzenie honorowym patronatem objął Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Otwarcia debaty dokonał dyrektor Biura PTPiREE Wojciech Tabiś. Poprowadził również pierwszą sesję, która tradycyjnie dotyczyła aspektów prawnych i regulacyjnych. Referat inaugurujący, dotyczący bonifikat za niedotrzymanie paramentów jakościowych energii elektrycznej i standardów jakościowych obsługi odbiorców w kontekście zmiany rozporządzenia taryfowego, wygłosił dyrektor Adam Dobrowolski z URE. W drugim wystąpieniu mecenas Katarzyna Zalewska-Wojtuś z Biura PTPiREE przybliżyła m.in. obecny stan prac legislacyjnych nad projektami aktów prawnych z uwzględnieniem zmian w obszarze układów pomiarowych. Kolejne prelekcje płynnie wprowadziły słuchaczy w kwestie techniczne, z których istotna część dotyczyła liczników energii elektrycznej oraz wykorzystania danych pomiarowych.

W kilku referatach poświęcono uwagę tematyce komunikacji z urządzeniami pomiarowymi. Tomasz Piasecki z firmy Huawei poruszył m.in. zagadnienia związane z normalizacją transmisji PLC, jaka jest wykorzystywana przez większość operatorów do komunikacji z licznikami.

Mówca dokonał przeglądu wszystkich dostępnych standardów komunikacji PLC. Podał także przykłady zakłóceń, z jakimi spotykają się zarówno producenci, 22

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

Zdjęcie: PTPiREE

Pomiary i diagnostyka w sieciach

Referat inaugurujący wygłosił dyrektor Adam Dobrowolski z URE

jak i użytkownicy tych technologii. Zagadnienia z tym związane znalazły się w następnych wystąpieniach, w których dzielono się praktycznymi doświadczeniami z wdrożeń przeprowadzonych w naszym kraju.

Kolejne sesje były prowadzone przez członków Rady Programowej. W jej skład weszli przedstawiciele wszystkich operatorów uczestniczących również

Konferencja ma szansę wpisania się na stałe w kalendarz corocznych wydarzeń organizowanych przez PTPiREE. Kolejna jej edycja odbędzie się już w przyszłym roku.

w pracach kilku zespołów roboczych PTPiREE. Oprócz przedstawicieli operatorów, wśród prelegentów była także grupa wykładowców ze środowisk akademickich, specjalizujących się w problematyce związanej z interpretacją wyników pomiarów.

Zebrani mieli okazję do zapoznania się z propozycją dostawców aparatury diagnostyczno-pomiarowej. Zgodnie z oczekiwaniami wyrażanymi przez dużą część uczestników spotkania kolejna jego edycja odbędzie się już w przyszłym roku.

Konferencja ma szansę wpisania się na stałe w kalendarz corocznych wydarzeń organizowanych przez PTPiREE. Wszystkich zainteresowanych odsyłamy na stronę www.pomiary.ptpiree.pl, gdzie zgodnie z dobrą praktyką udostępniono część materiałów.

Rafał Świstak, Biuro PTPiREE

WYDARZENIA

Konferencja PTPiREE

Przyłączanie i współpraca OZE z systemem elektroenergetycznym Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej wraz z Eneą Operator, ENERGĄ-OPERATOR, TAURONEM Dystrybucja oraz PSE zorganizowało 19 i 20 czerwca w Warszawie siódmą edycję konferencji „Przyłączanie i współpraca OZE z systemem elektroenergetycznym”.

Patronat honorowy nad wydarzeniem sprawowali Minister Energii oraz Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Zdjęcie: PTPiREE

Po otwarciu spotkania przez prezesa PTPiREE Roberta Zasinę, rozpoczął się panel dyskusyjny na temat wpływu zmian prawnych dotyczących OZE na działalność operatorów i bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznych. Jego moderatorem był dyrektor Biura PTPiREE Wojciech Tabiś. W debacie wzięli udział: • Robert Zasina – prezes TAURON Dystrybucja oraz PTPiREE, • Zdzisław Muras – dyrektor Departamentu Prawnego i Rozstrzygania Sporów URE,

Konferencję otworzył prezes PTPiREE Robert Zasina

• Jan Frania – prezes PGE Dystrybucja, • Włodzimierz Mucha – dyrektor Departamentu Rozwoju Systemu PSE, • Mariusz Radziszewski – naczelnik wydziału w Departamencie Energii Odnawialnej i Rozproszonej Ministerstwa Energii, • Ireneusz Grządzielski z Politechniki Poznańskiej.

Omawiano m.in.: stan obecny i dalsze możliwości przyłączania mikroinstalacji, ich wpływ na funkcjonowanie sieci

dystrybucyjnej; zmiany IRiESD dotyczące OZE; przygotowane oraz planowane akty prawne w zakresie OZE, a w szczególności mikroinstalacji; wpływ ustawy o rynku mocy na działalność OZE; kwestie bezpieczeństwa oraz stabilności pracy KSE przy obecnym udziale generacji odnawialnej.

W kolejnych sesjach poruszano zagadnienia dotyczące: • regulacji prawnych przyłączania i współpracy OZE z sieciami elektroenergetycznymi; • obecnego stanu przyłączeń OZE oraz doświadczeń operatorów sieci elektroenergetycznych; • przyłączania mikroinstalacji oraz kwestii technicznych związanych z ich pracą; • technicznych, eksploatacyjnych oraz ruchowych aspektów pracy sieci elektroenergetycznej z generacją z OZE. Konferencja cieszyła się dużym zainteresowaniem uczestników, którzy aktywnie brali udział zarówno w panelu dyskusyjnym, jak i pozostałych sesjach. Dzięki temu była ona okazją do wymiany doświadczeń i informacji w gronie przedstawicieli operatorów sieci, branży OZE, w tym segmentu mikroinstalacji, oraz prawników i reprezentantów środowiska naukowego.

Wojciech Kozubiński, Biuro PTPiREE lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 23

WYDARZENIA

PSE

Uruchomienie programu w ramach usługi DSR Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) planują uruchomienie Programu Bieżącego Uproszczonego (DSR PBU) w ramach usługi DSR. Bazując na rozwiązaniach wypracowanych w ramach Programu Bieżącego, jego formułę znacznie uproszczono oraz pozbawiono barier i ryzyk, które wcześniej mogły utrudniać uczestnictwo części podmiotów.

Nowy program skierowany jest do wszystkich odbiorców, którzy chcą efektywniej korzystać z energii elektrycznej.

Czym jest DSR PBU? To nowy program w ramach usługi DSR prowadzony przez PSE, który polega na redukcji zapotrzebowania na moc przez odbiorców energii elektrycznej na wezwanie operatora systemu przesyłowego (OSP).

W zamian za zredukowanie zużycia energii odbiorca otrzymuje wynagrodzenie oraz przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju. W odróżnieniu od innych programów DSR uczestnicy PBU nie są narażeni na ewentualne kary za brak redukcji na wezwanie operatora.

– Ostatnie 28 lat transformacji w Polsce pokazuje, że nasi przedsiębiorcy potrafią szybko dostosowywać się do nowego otoczenia. Nowy program DSR PBU daje im możliwość wykorzystania zmian zachodzących na rynku energii na swoją korzyść.

Poprzez bardziej świadome zarządzanie popytem na moc, przedsiębiorcy mogą m.in. obniżyć koszty, stając się bardziej konkurencyjni, a także czerpać zyski z przeprowadzonej redukcji. Od początku uruchomienia przez PSE przetargów na usługę DSR liczba zgłaszających się firm systematycznie rośnie, co wskazuje, że przedsiębiorstwa dostrzegają korzyści z uczestnictwa w tych programach – powiedział Jarosław Socha, zastępca dyrektora w Departamencie Przesyłu PSE SA. 24

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

Rola DSR PBU w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego DSR PBU to jeden ze środków zaradczych stosowany przez OSP (obok IP-DSR, pracy interwencyjnej ESP, rezerwy zimnej oraz pomocy międzyoperatorskiej) dla zapewnienia bilansu mocy w krajowym systemie elektroenergetycznym (KSE). DSR PBU przyczyni się do zbilansowania rosnącego popytu odbiorców na energię elektryczną i zachowania stabilności KSE w sytuacjach szczytowego zapotrzebowania. Programy DSR mogą się także posłużyć do zmniejszenia wydatków na budowę nowych źródeł szczytowych w przyszłości.

W odróżnieniu od innych programów DSR uczestnicy PBU nie są narażeni na ewentualne kary za brak redukcji na wezwanie operatora.

Jak włączyć się do DSR PBU? Uczestnikiem usługi DSR PBU może być każdy podmiot posiadający zdolności redukcji lub przesunięcia zapotrzebowania na moc pozytywnie zweryfikowany przez operatora systemu, do którego sieci elektroenergetycznej jest przyłączony. Weryfikacja, przeprowadzona w sposób nie angażujący go, będzie polegała na sprawdzeniu posiadania odpowiedniego układu pomiarowego umożliwiającego rozliczenie. W zależności od potencjału redukcji uczestnik może zawrzeć umowę bezpośrednio z PSE (odbiorcy powyżej 10 MW mocy redukcji) lub zewnętrzną firmą (tzw. agregatorem), który będzie go reprezentował w relacjach z PSE.

Korzyści dla uczestników DSR PBU Dzięki udziałowi w programie odbiorcy końcowi uzyskają dodatkowe dochody za przeprowadzoną udaną redukcję oraz zoptymalizują swoje zużycie energii.

Wszyscy uczestnicy usługi DSR PBU otrzymają też specjalny certyfikat potwierdzający ich zaangażowanie w budowę stabilnego systemu elektroenergetycznego kraju, który będą mogli wykorzystywać w swoich działaniach wizerunkowych.

Więcej informacji o DSR na stronie www.pse.pl/uslugi-dsr-informacje-ogolne

WYDARZENIA

Konferencja PTPiREE

Z samorządami o elektromobilności

Samorządy lokalne są ważnym partnerem dla energetyki. Przedstawiciele gmin i spółek energetycznych współpracują od lat, rozwiązując największe problemy i kryzysy, ale również wspólnie mierzą się z nowymi wyzwaniami.

W Świnoujściu 13 i 14 czerwca odbyła się kolejna edycja, organizowanej przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, konferencji „Energetyczne wyzwania samorządów”. Tym razem uwaga energetyków i samorządowców skoncentrowała się na elektromobilności.

Zdjęcia (2x): PTPiREE

W organizowanej w Zachodniopomorskiem konferencji uczestniczyli samorządowcy, przedstawiciele sektora energetycznego, administracji państwowej, naukowcy, eksperci oraz producenci i dostawcy technologii. Wystąpienia, prezentacje i dyskusje koncentrowały się na wyzwaniach i perspektywach rozwoju transportu elektrycznego w Polsce.

– Dobra współpraca oraz zrozumienie wzajemnych potrzeb i możliwości branży

Konferencję otworzył prezes PTPiREE Robert Zasina

energetycznej i gmin będą miały kluczowe znaczenie dla wdrożenia na większą skalę transportu elektrycznego w Polsce. Nasza konferencja była doskonałą okazją do przedyskutowania wyzwań stojących przed nami w tym zakresie – informuje Wojciech Tabiś, dyrektor Biura Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej.

Konferencję otworzył prezes PTPiREE Robert Zasina, który przedstawił aktualne działania i plany operatorów związane z samorządami w kontekście rozwoju elektromobilności. Było o czym dyskutować, ponieważ w lutym tego roku weszła w życie ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Jej zapisy interesują zarówno przedstawicieli samorządów, jak i firmy energetyczne. Branża energetyczna, podobnie jak podmioty zajmujące się produkcją pojazdów elektrycznych i infrastruktury do ich obsługi i ładowania, upatruje szansę w rozwoju tej części segmentu motoryzacyjnego.

Związane z rozwojem elektromobilności kwestie ochrony środowiska, rozbudowy taboru transportowego oraz infrastruktury są również wyzwaniem dla wielu miast i gmin.

Elektromobilność jest także priorytetem dla rządu, który zakłada, że do końca 2020 roku powstanie sześć tysięcy

Andrzej Kojro, prezes Enea Operator

punktów ładowania energią elektryczną o normalnej mocy i 400 punktów ładowania dużej mocy oraz 70 punktów tankowania sprężonego gazu. Przyjęta na początku tego roku ustawa zakłada stworzenie systemu zachęt. W aglomeracjach i na obszarach gęsto zaludnionych zbudowana zostanie też sieć bazowa infrastruktury dla paliw alternatywnych. Podobne inwestycje planowane są wzdłuż transeuropejskich drogowych korytarzy transportowych. lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 25

Zdjęcia (3x): PTPiREE

WYDARZENIA

W konferencji uczestniczyli przedstawiciele samorządów, spółek energetycznych, eksperci oraz dostawcy usług ładowania i pojazdów elektrycznych

Dzięki temu użytkownicy pojazdów elektrycznych będą mogli poruszać się swobodnie praktycznie po całym kraju.

Partnerami konferencji były firmy energetyczne: ENEA, ENERGA oraz TAURON Dystrybucja. Wydarzeniu towarzyszyła wystawa pojazdów elektrycznych

i infrastruktury do ładowania, zorganizowana 14 czerwca na placu przed muszlą koncertową w Świnoujściu.

Więcej informacji, zdjęcia oraz relację filmową można znaleźć na stronie www.samorzad.ptpiree.pl.

Olga Fasiecka, Biuro PTPiREE

Konferencji towarzyszyła także wystawa pojazdów elektrycznych i infrastruktury do ładowania 26

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

W czasie spotkania można było obejrzeć autobus elektryczny firmy Ursus Bus

WYDARZENIA

Samorządy docenione przez energetyków

Podczas odbywającej się w Świnoujściu konferencji „Energetyczne wyzwania samorządów” 13 czerwca rozstrzygnięto czwartą edycję konkursu „Samorząd przyjazny energii”. W tym roku na najwyższe uznanie jury zasłużyły gminy: Kórnik, Ostróda, Stalowa Wola, Jaworzno, Sobienie-Jeziory oraz Biuro Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym Miasta Stołecznego Warszawy. Wręczono również siedem wyróżnień.

Konkurs był organizowany przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej przy wsparciu firm: Enea Operator, ENERGA-OPERATOR, innogy Stoen Operator, PGE Dystrybucja, TAURON Dystrybucja i Polskich Sieci Elektroenergetycznych.

Projekt skierowano do jednostek samorządu terytorialnego, które zrealizowały przedsięwzięcia związane m.in. z bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej, ochroną środowiska i rozwojem sieci punktów ładowania samochodów elektrycznych.

– Nagrodziliśmy jednostki samorządu terytorialnego za inicjatywy i starania wspierające niezawodność i bezpieczeństwo dostaw energii, przeciwdziałanie powstawaniu smogu czy rozwój elektromobilności – mówi Robert Zasina, prezes PTPiREE. Zwycięzcy otrzymali tytuł „Samorząd przyjazny energii”, pamiątkowe statuetki oraz granty w wysokości 15 tys. zł na dalsze inwestycje na swoim terenie.

Jury doceniło efektywną współpracę Kórnika przy planowaniu i przygotowywaniu inwestycji energetycznych. Władze gminy wsparły Eneę Operator przy realizacji powiązania kablowego między liniami 15 kV relacji Śrem – Zaniemyśl i Środa – Kórnik. Samorządowcy współpracowali także na etapie projektu przy powiązaniu linią WN 110 kV rozdzielni sieciowej 400/110 kV w Kromolicach z GPZ Środa Wlkp. Dzięki takim przedsięwzięciom, spółka energetyczna może podejmować skuteczniejsze działania inwestycyjne, co z kolei przyczynia się do poprawy niezawodności dostaw energii elektrycznej i zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego regionu.

Ostródę nagrodzono m.in. za aktywność przy zmianie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla przebiegu linii elektroenergetycznej 110 kV na terenie miasta, pozyskanie środków na dofinansowanie projektu „Zrównoważony transport miejski w Ostródzie”, dotyczącego całkowitej wymiany taboru miejskiej komunikacji publicznej na pojazdy niskoemisyjne oraz budowy stacji ładowania autobusów elektrycznych, modernizację oświetlenia ulicznego, realizację wielu dużych inwestycji związanych z termomodernizacją obiektów gminnych.

Tegoroczni laureaci konkursu „Samorząd Przyjazny energii”: • Kórnik – obszar działania Enea Operator; • Ostróda – obszar działania ENERGA-OPERATOR; • Biuro Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym Miasta Stołecznego Warszawy – obszar działania innogy Stoen Operator; • Stalowa Wola – obszar działania PGE Dystrybucja; • Jaworzno – obszar działania TAURON Dystrybucja; • Gmina Sobienie-Jeziory – obszar działania Polskich Sieci Elektroenergetycznych.

Wyróżnienia: • Kostrzyn nad Odrą – obszar działania Enea Operator; • Stepnica – obszar działania Enea Operator; • Gdynia – obszar działania ENERGA-OPERATOR; • Ząbki – obszar działania PGE Dystrybucja; • Gierałtowice – obszar działania TAURON Dystrybucja; • Żukowice – obszar działania TAURON Dystrybucja; • Starostwo Powiatowe w Namysłowie – obszar działania Polskich Sieci Elektroenergetycznych.

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 27

Zdjęcia (2x): PTPiREE

WYDARZENIA

Nagrody i wyróżnieni wręczono odczas konferencji „Energetyczne wyzwania samorządów”

Biuro Koordynacji Inwestycji i Remontów w Pasie Drogowym z Warszawy doceniono za aktywną współpracę przy realizacji inwestycji elektroenergetycznych w stolicy. Przedstawiciele tej jednostki wielokrotnie podejmowali się umiejętnego koordynowania prac prowadzonych przez wiele podmiotów w pasach drogowych.

Natomiast Stalowa Wola została nagrodzona za wszechstronność wdrażanych projektów, które przyczyniają się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego mieszkańców i zmierzają do redukcji dwutlenku węgla. Władze miasta inicjowały bardzo istotne z punktu widzenia współpracy z energetyką projekty, inwestowały w odnawialne źródła energii, transport niskoemisyjny, przyczyniając się do poprawy jakości powietrza w mieście i okolicznych gminach.

Tytuł „Samorząd przyjazny energii” otrzymało Jaworzno za budowanie nowoczesnej, ekologicznej i komfortowej komunikacji miejskiej opartej o autobusy elektryczne, badania i rozwój technologii ładowania pojazdów elektrycznych, przygotowanie kompleksowego projektu masterplanu oświetlenia, który wyznacza nowe standardy i kierunki rozwoju oświetlenia miasta. Jury doceniło również wymianę oświetlenia ulicznego na energooszczędne, termomodernizację obiektów oświatowych oraz wsparcie przy budowie nowego bloku energetycznego 910 MW w Elektrowni Jaworzno III. Gmina Sobienie-Jeziory otrzymała nagrodę główną za modelową współpracę samorządu z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi – operatorem systemu przesyłowego w Polsce.

28

l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

Statuetka nagrody„Samorząd przyjazny energii”

Doceniono umiejętność pogodzenia interesu lokalnego ze strategicznymi przedsięwzięciami jakimi są modernizacja i budowa nowych linii przesyłowych najwyższych napięć. Nagrodzono ciągle jeszcze rzadkie spojrzenie w przyszłość i dostrzeżenie długofalowych korzyści z inwestycji oraz otwartość na nowe, ponadstandardowe rozwiązania. Zwrócono także uwagę wysokie kompetencje pracowników urzędu gminy.

Więcej informacji oraz zdjęcia z wręczenia nagród znaleźć można na stronie: www.konkurs.ptpiree.pl.

Olga Fasiecka, PTPiREE

Zdjęcia (7x): PTPiREE

WYDARZENIA

Przedstawiciele energetycznych spółek dystrybucyjnych i przesyłowej wręczyli nagrody laureatom konkursu „Samorząd przyjazny energii”

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 29

FELIETON

Z umiarem

Też człowiek

Oddziaływanie energetyki na środowisko naturalne jest stale na cenzurowanym. Poprzez spalanie paliw kopalnych, które uwalnia olbrzymie ilości gazów cieplarnianych do atmosfery.

Od początku wieku jednakże zachodzą wyraźne zmiany na korzyść. Inwestycje w odnawialne źródła energii na całym świecie rosną w sposób wykładniczy.

Sprzyjają temu spadki ich cen oraz dopłaty wprowadzane przez wiele państw.

Mocno zaawansowane są prace nad zupełnie nowymi technologiami. W większym stopniu dotyczą one energetyki wiatrowej, słonecznej i geotermalnej, a w mniejszym wodnej i biomasowej.

Warto wspomnieć chociażby o turbinach podwieszanych do balonów, perowskitach, czy też energii pozyskiwanej z wulkanów. Na tym nie koniec. Trwają wzmożone poszukiwania zupełnie nowych źródeł. Jednym z ciekawszych jawi się pozyskiwanie energii z komórek organizmów żywych.

Wszyscy słyszeliśmy o węgorzu elektrycznym. Potrafi on wygenerować impuls o napięciu dochodzącym do 600 V, nieprzekraczającym natężenia 1 A. W ten sposób może zabić małe zwierzę lub ogłuszyć duże. Niestety impuls trwa zbyt krótko, aby udało się go sensownie zagospodarować. Choć znane są przykłady spektakularnych włączeń rozmaitych urządzeń. Naukowcy nie odpuszczają.

W ostatnich latach udało się im stworzyć mikroogniwo wykorzystujące różnice potencjałów występującą wzdłuż pnia drzewa. Zbudowano baterie z ziemniaka, pomidora, a także oparte na mikrobiologicznym ogniwie paliwowym (MFC).

Zaprzęgnięto do pracy nawet niegroźne dla ludzi wirusy. W Polsce prowadzi się badania nad wykorzystaniem w tym celu liści tytoniu. Może to i lepsze zastosowanie tej rośliny od powszechnie nam znanego.

Każdy żywy organizm produkuje energię.

Różnice potencjałów występują w związku z istnieniem półprzepuszczalnych błon 30 l ENERGIA elektryczna lipiec 2018

Regularnie pobiera

nerwowy funkcjonuje dzięki gwałtownym zmianom potencjału między zewnętrzną i wewnętrzną stroną błony komórkowej. Powstają różnice napięć rzędu 100 mV, które generują prądy na poziomie nanoamperów.

Energia niezbędna jest wszystkim żywym organizmom na potrzeby związane z podtrzymywaniem funkcji życiowych.

Sporo jej ulega rozproszeniu i ucieka na zewnątrz. Głównie w postaci ciepła.

Niecałą połowę z tego da się odzyskać.

W przypadku człowieka są to ilości pozwalające na zasilanie niewielkich urządzeń elektronicznych, na przykład smartfonu. Wszakże trudno sobie to wyobrazić z racji powszechnej dostępności miejsc ładowania. Zupełnie inaczej przedstawia się problem zasilania wszczepionego rozrusznika serca. Co za dogodność dla osoby chorej. Wszystkie, nawet najmniejsze, źródła energii warto sensownie zagospodarowywać. Wcale niekoniecznie z punktu widzenia bilansu energetycznego kraju i efektywnej gospodarki energetycznej. Przede wszystkim właśnie z racji możliwości unikatowego sposobu ich zastosowania. Źródło kojarzy się z początkiem czegoś.

Jak się głębiej zastanowić, to de facto nie ma żadnych źródeł energii. Jej ilość w całym wszechświecie jest skończona. Zmienia tylko swój stan. W każdym układzie izolowanym jej suma jest stała.

Człowiek nie jest odseparowany od świata. Regularnie pobiera energię. Ze Słońca.

Najpierw wiążą ją rośliny. Potem żywią się nią zwierzęta. W końcu przerabiają ją bakterie. Tak więc nikt z nas nie jest i nigdy nie będzie producentem energii. Każde życie bez wyjątku musi czerpać energię z zewnątrz. Z kosmosu.

energię. Ze Słońca.

dr inż. Andrzej Nehrebecki

biologicznych już na poziomie komórkowym. Niezbędne są do zachodzenia wielu procesów życiowych. Chociażby usuwania produktów przemiany materii, czy też wchłaniania strawionych pokarmów. Również u człowieka. Jego układ

»»» » Źródło kojarzy się z początkiem czegoś.

Jak się głębiej zastanowić, to de facto nie ma żadnych źródeł energii.

Jej ilość w całym wszechświecie jest skończona. Zmienia tylko swój stan. W każdym układzie izolowanym jej suma jest stała.

Człowiek nie jest odseparowany od świata.

TERMINARZ

}} 11-13 września 2018 r.

BIELSKO-BIAŁA ENERGETAB

ZIAD Bielsko-Biała SA »»Org.: Inf.: Monika Zmełty

tel. +48 33 813-82-31, Renata Chowaniec tel. +48 33 813-82-32

}}11 września 2018 r.

BIELSKO-BIAŁA / ENERGETAB Warsztaty„Nowoczesne Technologie w Energetyce.

Nowe rozwiązania typizacyjne dla linii napowietrznych SN” PTPiREE »»Org.: Inf.: Karolina Nowińska

}}17-18 października 2018 r.

WISŁA Konferencja „Elektroenergetyczne linie napowietrzne i kablowe niskich i średnich napięć ”

PTPiREE »»Org.: Inf.: Karolina Nowińska

tel. 61 846-02-15 nowinska@ptpiree.pl linie.ptpiree.pl

}}13-15 listopada 2018 r.

LUBLIN ENERGETICS Lubelskie Targi Energetyczne

Targi Lublin SA »»Org.: Inf.: Klaudia Stęplewska

tel. 81 458-15-50 k.steplewska@targi.lublin.pl

tel. 61 846-02-15 nowinska@ptpiree.pl

}}18 października 2018 r.

SIEDLCE Ogólnopolski Szczyt Gospodarczy

Europejskie Centrum »»Org.: Biznesu

Inf.: Tomasz Sieduszewski tel. 81 747 65 10 tsieduszewski@ecb.biz.pl info@ecb.biz.pl osg2018.pl

}}20-23 listopada 2018 r.

WISŁA XVII Konferencja Systemy Informatyczne w Energetyce SIwE’18

PTPiREE »»Org.: Inf.: Karolina Nowińska

tel. 61 846-02-15 nowinska@ptpiree.pl siwe.ptpiree.pl

}}19-20 września 2018 r.

WROCŁAW IV Kongres Energetyczny „Nowe oblicze polskiej energetyki”

Dolnośląski Instytut »»Org.: Studiów Energetycznych Inf.: tel.+ 48 57 575 78 37 tel.+48 510 947 728 biuro@dise.org.pl dise.org.pl

}}6-7 listopada 2018 r.

KOŁOBRZEG Konferencja Magazyny energii

PTPiREE »»Org.: Inf.: Justyna

Dylińska-Chojnacka tel. 61 846-02-32 dylinska@ptpiree.pl magazyny.ptpiree.pl

Więcej informacji w terminarzu na www.ptpiree.pl Dział Szkoleń: Sebastian Brzozowski, tel. 61 846-02-31, brzozowski@ptpiree.pl Biuro PTPiREE, ul. Wołyńska 22, 60-637 Poznań tel. 61 846-02-00, fax 61 846-02-09; ptpiree@ptpiree.pl

lipiec 2018 ENERGIA elektryczna l 31