เขาพระอังคาร

วั​ัดเขาพระอั​ังคาร อารยธรรมโบราณ และ ตำำ�นานภู​ูเขาไฟ

หนั​ังสื​ือทำำ�วั​ัตร - สวดมนต์​์แปล E-BOOK

www

วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

" ธั​ัมโม หะเว รั​ักขะติ​ิ ธั​ัมมะจาริ​ิง " ธรรมย่​่อมรั​ักษาผู้​้�ประพฤติ​ิธรรม

อนุ​ุโมทนากถา

การปลู​ู ก ฝั​ั ง อบรมให้​้ พุ​ุ ท ธศาสนิ​ิ ก ชนเป็​็ น คนดี​ี มี​ี ศี​ี ล ธรรม และประพฤติ​ิดี​ีปฏิ​ิบั​ัติ​ิชอบถื​ือเป็​็นเป้​้าหมายหลั​ักของการเผยแผ่​่ พระพุ​ุทธศาสนา เป็​็นหน้า้ ที่​่�หลักั ของพระสงฆ์​์สาวกในพระพุ​ุทธศาสนา โดยปั​ัจจุ​ุบันั พระสงฆ์​์ คื​ือ ผู้​้�ทำำ�หน้า้ ที่​่�เผยแผ่​่อบรมสั่​่ง� สอนพุ​ุทธศาสนิ​ิกชน ในฐานะ นั​ักเทศน์​์ ที่​่�มี​ีวาทศิ​ิลป์​์ในการถ่​่ายทอดพุ​ุทธธรรมอย่​่างมี​ี ประสิ​ิทธิ​ิภาพนั้​้�นมี​ีค่​่อนข้​้างจำำ�กั​ัด และไม่​่เพี​ียงพอต่​่อความต้​้องการ ของสั​ังคมที่​่�กำำ�ลั​ังเปลี่​่�ยนแปลงไปอย่​่างรวดเร็​็ว ดั​ังนั้​้�น การเผยแผ่​่ พระพุ​ุทธศาสนาให้​้มีปี ระสิ​ิทธิ​ิภาพ เกิ​ิดประสิ​ิทธิ​ิผลมากยิ่​่ง� ขึ้​้น� จึ​ึงต้​้อง มี​ีการปรั​ับเปลี่​่ย� นวิ​ิธีกี ารพั​ัฒนาโดยเฉพาะการพั​ัฒนาด้​้านศาสนสถาน ศาสนวั​ัตถุหรื ุ อื วั​ัด ซึ่​่ง� ถื​ือว่​่าเป็​็นสัญั ลั​ักษณ์​์ที่​่โ� ดดเด่​่นของพระพุ​ุทธศาสนา ในปั​ัจจุ​ุบันั ระบบสารสนเทศภายในวั​ัดจึ​ึงจำำ�เป็​็นและเป็​็นปัจั จั​ัยสำำ�คัญ ั ที่​่�จะช่​่วยให้​้การเผยแผ่​่พระพุ​ุทธศาสนาด้​้านดั​ังกล่​่าวประสบผลสำำ�เร็​็จ ตามวั​ัตถุ​ุประสงค์​์ได้​้ วั​ัดเขาพระอั​ังคาร ได้​้มีโี ครงการพั​ัฒนาระบบสารสนเทศภายในวั​ัด

เพื่​่�อพั​ัฒนาให้​้วัดั เป็​็นแหล่​่งเรี​ียนรู้​้�ในทางพระพุ​ุทธศาสนา ให้​้ประชาชน ได้​้รู้​้�จั​ักคำำ�ว่​่า วั​ัด มากยิ่​่�งขึ้​้�น มี​ีการจั​ัดทำำ�บทสวดมนต์​์ และประวั​ัติ​ิ วั​ัดเขาพระอั​ังคาร และวั​ัดเขารั​ัตนธงชั​ัยให้​้เป็​็นรู​ูปธรรม และหวั​ังเป็​็น อย่​่างยิ่​่ง� ว่​่าหนั​ังสื​ือเล่​่มนี้​้� จะเป็​็นอุปุ กรณ์​์ในการเผยแผ่​่พระพุ​ุทธศาสนา และเพื่​่�อสื​ืบต่​่ออายุ​ุพระพุ​ุทธศาสนาให้​้เจริ​ิญ สถาพรสื​ืบไป ขออนุ​ุโมทนาขอบคุ​ุณผู้​้�มีส่ี ่วนเกี่​่�ยวข้​้องไว้​้ ณ โอกาสนี้​้�

พระครู​ูพนมธรรมาภิ​ินันท์ ั ์ (ไสว นนฺ​ฺทสาโร) เจ้​้าอาวาสวั​ัดเขาพระอั​ังคาร เจ้​้าคณะตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข

สารบั​ัญ 9 คำำ�ทำำ�วั​ัตรเช้​้า 9 คำำ�บู​ูชาพระรั​ัตนตรั​ัย 10 คำำ�ไหว้​้พระรั​ัตนตรั​ัย 10 ปุ​ุพพภาคนมการ 11 พุ​ุทธาภิ​ิถุ​ุติ​ิ 12 ธั​ัมมาภิ​ิภุ​ุติ​ิ 13 สั​ังฆาภิ​ิถุ​ุติ​ิ 14 รตนั​ัตตยั​ัปปณามคาถา 16 สั​ังเวคปริ​ิกิตตน ิ ปาฐะ 20 ตั​ังขณิ​ิกปั​ัจจเวกขณปาฐะ 22 ธาตุ​ุปฏิ​ิกู​ูลปั​ัจจเวกขณปาฐะ 25 คำำ�ทำำ�วั​ัตรเย็​็น 25 คำำ�บู​ูชาพระรั​ัตนตรั​ัย 26 คำำ�ไหว้​้พระรั​ัตนตรั​ัย 26 ปุ​ุพพภาคนมการ 27 พุ​ุทธานุ​ุสสติ​ิ 28 พุ​ุทธาภิ​ิคี​ีติ​ิ 29 ธั​ัมมานุ​ุสสติ​ิ 30 ธั​ัมมาภิ​ิคี​ีติ​ิ 32 สั​ังฆานุ​ุสสติ​ิ 33 สั​ังฆาภิ​ิคี​ีติ​ิ 35 อตี​ีตปั​ัจจเวกขณปาฐะ 37 สรณคมนปาฐะ 38 ปั​ัพพชิ​ิตอภิ​ิณหปั​ัจจเวกขณปาฐะ 39 สั​ังเวคอิ​ิธชี​ีวิ​ิตคาถา 40 ธั​ัมมปริ​ิยายะ 42 โอวาทปาฏิ​ิโมกขคาถา 43 ภั​ัทเทกรั​ัตตคาถา 44 เขมาเขมสรณคมนปริ​ิที​ีปิ​ิกคาถา 45 อริ​ิยธนคาถา 46 บทพิ​ิจารณาสั​ังขาร 47 ทวั​ัตติ​ิงสาการปาฐะ 49 ภารสุ​ุตตคาถา 49 อรั​ัญญสุ​ุตตคาถา 51 สมาธิ​ิสู​ูตร 53 พุ​ุทธภาษิ​ิตสำำ�คั​ัญในอานาปานสติ​ิสู​ูตร

53 พุ​ุทธภาษิ​ิตสำำ�คั​ัญในอานาปานสติ​ิสูตู ร 58 อภิ​ิณหปั​ัจจเวกขณปาฐะ 59 ปฐมพุ​ุทธภาสิ​ิตคาถา 60 ปั​ัจฉิ​ิมพุ​ุทโธวาทปาฐะ 60 ธั​ัมมปหั​ังสนปาฐะ 64 สี​ีลุ​ุทเทสปาฐะ 65 ตายนสู​ูตร 66 ธั​ัมมคารวาทิ​ิคาถา 67 นมั​ัสการพระอรหั​ันต์​์ ๘ ทิ​ิศ 68 คาถานะมั​ัสการพระพุ​ุทธสิ​ิหิ​ิงค์​์ 68 บทปลงสั​ังขาร (เกศาผมหงอก) 70 คาถามงคลจั​ักรวาล ๘ ทิ​ิศ 71 เมตตานิ​ิสั​ังสสุ​ุตตปาฐะ 73 บทแผ่​่เมตตา 75 สั​ัพพปัตั ติ​ิทานคาถา (กรวดน้ำำ�ต � อนเช้​้า) 76 คาถาปั​ัฏฐนฐปนคาถา 79 คาถาปั​ัตติ​ิทานคาถา 81 คาถาอุ​ุททิ​ิสสนาธิ​ิฏฐานคาถา

(กรวดน้ำำ�ต � อนเย็​็น) 83 คาถาคำำ�ขอขมาแบบโบราณ (วั​ันทาฯ) 84 คาถาพระอภิ​ิธรรม 90 คาถาธั​ัมมสั​ังคิ​ิณี​ีมาติ​ิกา 94 คาถาธั​ัมมจั​ักกั​ัปปวั​ัตตนสุ​ุตตปาฐะ 101 บทขั​ัดธั​ัมมะจั​ักกั​ัปปะวั​ัตตะนะสู​ูตร 101 คาถาธั​ัมมะจั​ักกั​ัปปะวั​ัตตะนะสุ​ุตตั​ัง 107 คาถาอริ​ิยมรรคมี​ีองค์​์แปด 113 คาถาชยปริ​ิตรตั​ัง ( ชยั​ันโต ) 114 คาถาอนุ​ุโมทนารั​ัมภคาถา 115 คาถาโภชนทานานุ​ุโมทนาคาถา 116 คาถาสามเณรสิ​ิกขา 119 คำำ�ประกาศอุ​ุโบสถ 120 คาถาบารมี​ี ๓๐ ทั​ัศ 122 คำำ�บู​ูชา - อาราธนาและคำำ�ถวายทาน 122 คำำ�บู​ูชาพระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุ 122 คาถาอั​ัญเชิ​ิญพระธาตุ​ุ 122 คำำ�อาราธนาศี​ีล ๕

สารบั​ัญ 123 คำำ�อาราธนาศี​ีลอุ​ุโบสถ 123 คำำ�อาราธนาพระปริ​ิตร 123 คำำ�อาราธนาธรรม 124 คำำ�ถวายมหาสั​ังฆทานพิ​ิเศษ 125 คำำ�ถวายสั​ังฆทาน ( สามั​ัญ ) 125 คำำ�ถวายผ้​้าป่​่า 126 คำำ�ชั​ักผ้​้าป่​่า 126 คำำ�ขอขมา 126 คำำ�อำำ�ลาพระสงฆ์​์ 127 คำำ�สมาทานธุ​ุดงค์​์ 128 คำำ�สมาทานปริ​ิวาส 128 คำำ�บอกสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส 129 การเก็​็บปริ​ิวาส 129 คำำ�สมาทานมานั​ัตต์​์ 130 คำำ�บอกมานั​ัตต์​์ 130 คำำ�เก็​็บมานั​ัตต์​์ 131 คาถาปริ​ิวาสกรรม 131 คำำ�ขอสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส 134 คำำ�สมาทานปริ​ิวาส 134 134 คำำ�บอกสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส 135 คำำ�เก็​็บปวิ​ิวาส 135 คำำ�ขอมานั​ัตต์​์ 136 คาถากรรมวาจาให้​้มานั​ัตต์​์ 139 คำำ�สมาทานมานั​ัตต์​์ 139 คำำ�บอกมานั​ัตต์​์ 140 คำำ�เก็​็บมานั​ัตต์​์ 140 คำำ�ขออั​ัพภาน 142 คาถากรรมวาจาให้​้อั​ัพภาน 146 อุ​ุโบสถ ๓ ยอด 148 ประวั​ัติ​ิวัดั เขาพระอั​ังคาร 150 โบราณวั​ัตถุ​ุเก่​่าแก่​่และสิ่​่�งก่​่อสร้​้างใหม่​่ 151 ใบเสมาหิ​ินบะซอลต์​์ 153 พระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัย ๑๐๙ องค์​์ 154 วิ​ิหารพระศรี​ีอริ​ิยเมตไตรย 156 มณฆปประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูป 158 พระตำำ�หนั​ักเสด็​็จปู่​่�วิ​ิริ​ิยะเมฆ

161 พระนอนขนาดใหญ่​่ 162 พระคั​ันธารราฐ 163 รอยพระพุ​ุทธบาท 164 ศาลเจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม 165 พระมหาสั​ังกั​ัจจายนะ 166 ความเป็​็นมาของภู​ูเขาพระอั​ังคาร 167 ลั​ักษณะภู​ูมิ​ิประเทศ 167 เสนาสนะ 167 พระพุ​ุทธพจน์​์จากพระไตรปิ​ิฎก 169 วั​ัดเขารั​ัตนธงไชย(วั​ัดเขาสระสะแก) 176 รายชื่​่�อโยมอุ​ุปถั​ัมภ์​์ของวั​ัด

บทสวดมนต์​์

คำำ�ทำ�ำ วั​ัตรเช้​้า

คำำ�บูชู าพระรั​ัตนตรั​ัย โย โส ภะคะวา อะระหั​ัง สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น พระองค์​์ใด, เป็​็นพระอรหั​ันต์​์, ดั​ับเพลิ​ิงกิ​ิเลส เพลิ​ิงทุ​ุกข์​์สิ้​้�นเชิ​ิง, ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้ โดยพระองค์​์เอง, สะวากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธั​ัมโม, พระธรรมเป็​็นธรรมอั​ันพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์ใด, ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว, สุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ยั​ัสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, พระสงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ีแล้​้ว, ตั​ัมมะยั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง สะธั​ัมมั​ัง สะสั​ังฆั​ัง, อิ​ิเมหิ​ิ สั​ักกาเรหิ​ิ ยะถาระหั​ัง อาโรปิ​ิเตหิ​ิ อะภิ​ิปู​ูชะยามะ, ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย ขอบู​ูชาอย่​่างยิ่​่�ง, ซึ่​่�งพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์นั้​้�น พร้​้อมทั้​้�งพระธรรมและพระสงฆ์​์ ด้​้วยเครื่​่�องสั​ักการะทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้�, อั​ันยก ขึ้​้�นตามสมควรแล้​้วอย่​่างไร, สาธุ​ุ โน ภั​ันเต ภะคะวา สุ​ุจิ​ิระปะริ​ินิ​ิพพุ​ุโตปิ​ิ, ข้​้าแต่​่พระองค์​์ผู้​้�เจริ​ิญ, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าแม้​้ปริ​ินิพิ านนานแล้​้ว, สรง สร้​้างคุ​ุณอันสำ ั �ำ เร็​็จประโยชน์​์ไว้​้แก่​่ข้า้ พเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ปั​ัจฉิ​ิมา ชะนะตานุ​ุกั​ัมปะมาสะสา, ทรงมี​ีพระหฤทั​ัยอนุ​ุเคราะห์​์แก่​่พวกข้​้าพเจ้​้า, อั​ันเป็​็นชนรุ่​่�นหลั​ัง, อิ​ิเม สั​ักกาเร ทุ​ุคคะตะปั​ัณณาการะภู​ูเต ปะฏิ​ิคคั​ัณหาตุ​ุ, ขอพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า จงรั​ับเครื่​่�องสั​ักการะ, อั​ันเป็​็นบรรณาการ ของ คนยากทั้​้�งหลายเหล่​่านนี้​้�, อั​ัมหากั​ัง ที​ีฆะรั​ัตตั​ัง หิ​ิตายะ สุ​ุขายะ. เพื่​่�อประโยชน์​์ละความสุ​ุข แก่​่ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ตลอดกาลนานเทอญ.

9 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ไหว้​้พระรั​ัตนตรั​ัย อะระหั​ัง สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ ภะคะวา, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, เป็​็นพระอรหั​ันต์​์, ดั​ับเพลิ​ิงกิ​ิเลสเพลิ​ิงทุ​ุกข์​์สิ้​้�นเชิ​ิง, ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดยพระองค์​์เอง, พุ​ุทธั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง อภิ​ิวาเทมิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าขออภิ​ิวาทพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ผู้​้�รู้​้� ผู้​้�ตื่​่�น ผู้​้�เบิ​ิกบาน. (กราบ) สวากขาโต ภะคะวะตา ธั​ัมโม, พระธรรมเป็​็นธรรมที่​่�พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว, ธั​ัมมั​ัง นะมั​ัสสามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าขอนมั​ัสการ พระธรรม. (กราบ) สุ​ุปะฏิ​ิปปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, พระสงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ีแล้​้ว, สั​ังฆั​ัง นะมามิ​ิ. ข้​้าพเจ้​้าขอนอบน้​้อมพระสงฆ์​์. (กราบ)

ปุ​ุพพภาคนมการ (หั​ันฺ​ฺทะ มะยั​ัง พุ​ุทฺ​ฺธั​ัสฺ​ฺสะ ภะคะวะโต ปุ​ุพฺ​ฺพะภาคะนะมะการั​ัง กะโรมะ เส.) นะโม ตั​ัสสะ ภะคะวะโต, ขอนอบน้​้อมแด่​่พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์นั้​้น� , อะระหะโต, ซึ่�ง่ เป็​็นผู้​้�ไกลจากกิ​ิเลส, สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธั​ัสสะ. ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดยพระองค์​์เอง. (๓ ครั้​้�ง) 10 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พุ​ุทธาภิ​ิถุ​ุติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง พุ​ุทธาภิ​ิถุ​ุติ​ิง กะโรมะ เส) โย โส ตะถาคะโต, พระตถาคตเจ้​้านั้​้�น พระองค์​์ใด, อะระหั​ัง, เป็​็นผู้​้�ไกลจากกิ​ิเลส, สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ, เป็​็นผู้​้�ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดยพระองค์​์เอง, วิ​ิชชาจะระณะสั​ัมปั​ันโน, เป็​็นผู้​้�ถึ​ึงพร้​้อมด้​้วยวิ​ิชชาและจรณะ, สุ​ุคะโต, เป็​็นผู้​้�ไปแล้​้วด้​้วยดี​ี, โลกะวิ​ิทู​ู, เป็​็นผู้​้�รู้​้�โลกอย่​่างแจ่​่มแจ้​้ง, อะนุ​ุตตะโร ปุ​ุริ​ิสะทั​ัมมะสาระถิ​ิ, เป็​็นผู้​้�สามารถฝึ​ึกบุ​ุรุ​ุษที่​่�สมควรฝึ​ึกได้​้อย่​่าง ไม่​่มี​ีใครยิ่​่�งกว่​่า, สั​ัตถา เทวะมะนุ​ุสสานั​ัง, เป็​็นครู​ูผู้​้�สอน ของเทวดาและมนุ​ุษย์​์ทั้​้ง� หลาย, พุ​ุทโธ, เป็​็นผู้​้�รู้​้� ผู้​้�ตื่​่�น ผู้​้�เบิ​ิกบานด้​้วยธรรม, ภะคะวา เป็​็นผู้​้�มีคี วามจํ​ําเริ​ิญ จํ​ําแนกธรรมสั่​่ง� สอนสั​ัตว์,์ โย อิ​ิมั​ัง โลกั​ัง สะเทวะกั​ัง สะมาระกั​ัง สะพรั​ัหมะกั​ัง, สั​ัสสะมะณะพราหมะณิ​ิง ปะชั​ัง สะเทวะมะนุ​ุสสั​ัง สะยั​ัง อะภิ​ิญญา สั​ัจฉิ​ิกั​ัตวา ปะเวเทสิ​ิ, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์ใด, ได้​้ทรงทํ​ําความดั​ับทุ​ุกข์​์ให้​้แจ้​้งด้​้วย พระปั​ัญญาอั​ันยิ่​่�งเองแล้​้ว, ทรงสอนโลกนี้​้�พร้​้อมทั้​้�งเทวดา, มาร, พรหม, และ หมู่​่�สั​ั ตว์​์ พร้​้ อ มทั้​้� ง สมณะพราหมณ์​์ , พร้​้ อ มทั้​้� ง เทวดาและ มนุ​ุษย์​์ให้​้รู้​้�ตาม, โย ธั​ัมมั​ัง เทเสสิ​ิ, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์ใด,ทรงแสดง ธรรมแล้​้ว, อาทิ​ิกั​ัลละยาณั​ัง, ไพเราะในเบื้​้�องต้​้น, มั​ัชเฌกั​ัลละยาณั​ัง, ไพเราะในท่​่ามกลาง, ปะริ​ิโยสานะกั​ัลละยาณั​ัง, ไพเราะในที่​่�สุ​ุด, 11 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สาตถั​ัง สะพยั​ัญชะนั​ัง เกวะละปะริ​ิปุ​ุณณั​ัง ปะริ​ิสุ​ุทธั​ัง พรั​ัหมะจะริ​ิยั​ัง ปะกาเสสิ​ิ ทรงประกาศพรหมจรรย์​์ , คื​ื อ แบบแห่​่ ง การปฏิ​ิ บั​ั ติ​ิ อั​ั น ประเสริ​ิ ฐ , บริ​ิ สุ​ุ ท ธิ์​์� บริ​ิ บู​ู ร ณ์​์ สิ้​้� น เชิ​ิ ง , พร้​้ อ มทั้​้� ง อรรถะ (คํ​ําอธิ​ิ บ าย) พร้​้ อ มทั้​้� ง พยั​ัญชนะ (หั​ัวข้​้อ), ตะมะหั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง อะภิ​ิปู​ูชะยามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าบู​ูชาอย่​่างยิ่​่�ง เฉพาะพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า พระองค์​์นั้​้�น, ตะมะหั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง สิ​ิระสา นะมามิ​ิ. ข้​้าพเจ้​้านอบน้​้อมพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า พระองค์​์นั้​้�นด้​้วยเศี​ียรเกล้​้า. (กราบระลึ​ึกพระพุ​ุทธคุ​ุณ) “ลื​ืมพิ​ิจารณาก่​่อนฉั​ัน ก็​็นั​ับวั​ันจะตกนรก เพราะขาดสติ​ิตามทั​ันตน ด้​้วยตน อนึ่​่�ง ความสั​ันโดษด้​้วยปั​ัจจั​ัย ตามมี​ีตามได้​้ นำำ�สุ​ุขมาให้​้”

ธั​ัมมาภิ​ิถุ​ุติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมาภิ​ิถุ​ุติ​ิง กะโรมะ เส.) โย โส สะวากขาโต ภะคะวะตา ธั​ัมโม, พระธรรมนั้​้�นใด, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�พระผู้​้�มี​ี พระภาคเจ้​้า,ได้​้ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว, สั​ันทิฏิ ฐิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ผู้​้�ศึ​ึกษาและปฏิ​ิบั​ัติ​ิ พึ​ึงเห็​็นได้​้ด้​้วย ตนเอง, อะกาลิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่ง� ที่​่ป� ฏิ​ิบัติั ไิ ด้​้และให้​้ผลได้​้ไม่​่จํ​ํากั​ัดกาล, เอหิ​ิปั​ัสสิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่ง� ที่​่ค� วรกล่​่าวกั​ับผู้​้�อื่​่นว่ � า่ ท่​่านจงมาดู​ูเถิ​ิด, 12 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

โอปะนะยิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ควรน้​้อมเข้​้ามาใส่​่ตั​ัว, ปั​ัจจั​ัตตั​ัง เวทิ​ิตั​ัพโพ วิ​ิญญู​ูหิ​ิ, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ผู้​้�รู้​้�ก็​็รู้​้�ได้​้เฉพาะตน, ตะมะหั​ัง ธั​ัมมั​ัง อะภิ​ิปู​ูชะยามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าบู​ูชาอย่​่างยิ่​่�ง เฉพาะพระธรรมนั้​้�น, ตะมะหั​ัง ธั​ัมมั​ัง สิ​ิระสา นะมามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้านอบน้​้อมพระธรรมนั้​้น� ด้​้วยเศี​ียรเกล้​้า. (กราบระลึ​ึกพระธรรมคุ​ุณ)

สั​ังฆาภิ​ิถุ​ุติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ังฆาภิ​ิถุ​ุติ​ิง กะโรมะ เส.) โย โส สุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น หมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ีแล้​้ว, อุ​ุชุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า,หมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิตรงแล้​้ว, ญายะปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าหมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิเพื่​่�อรู้​้�ธรรมเป็​็นเครื่​่�อง ออกจากทุ​ุกข์​์แล้​้ว, สามี​ีจิ​ิปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าหมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิสมควรแล้​้ว, ยะทิ​ิทั​ัง, ได้​้แก่​่บุ​ุคคลเหล่​่านี้​้� คื​ือ, จั​ัตตาริ​ิ ปุ​ุริ​ิสะยุ​ุคานิ​ิ อั​ัฏฐะ ปุ​ุริ​ิสะปุ​ุคคะลา, คู่​่�แห่​่งบุ​ุรุ​ุษสี่​่�คู่​่�, นั​ับเรี​ียงตั​ัวบุ​ุรุ​ุษ ได้​้แปดบุ​ุรุ​ุษ, เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, นั่​่�นแหละ สงฆ์​์สาวกของ พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, อาหุ​ุเนยโย, เป็​็นสงฆ์​์ควรแก่​่สั​ักการะที่​่�เขา นํ​ํามาบู​ูชา,

13

วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปาหุ​ุเนยโย, เป็​็นสงฆ์​์ควรแก่​่สั​ักการะที่​่�เขาจั​ัดไว้​้ ต้​้อนรั​ับ, ทั​ักขิ​ิเณยโย, เป็​็นผู้​้�ควรรั​ับทั​ักษิ​ิณาทาน, อั​ัญชะลี​ีกะระณี​ีโย, เป็​็นผู้​้�ที่​่�บุ​ุคคลทั่​่�วไปควรทํ​ําอั​ัญชลี​ี, อะนุ​ุตตะรั​ัง ปุ​ุญญั​ักเขตตั​ัง โลกั​ัสสะ, เป็​็นเนื้​้�อนาบุ​ุญของโลก, ไม่​่มี​ีนาบุ​ุญ อื่​่�นยิ่​่�งกว่​่า, ตะมะหั​ัง สั​ังฆั​ัง อะภิ​ิปู​ูชะยามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าบู​ูชาอย่​่างยิ่​่�ง เฉพาะพระสงฆ์​์ หมู่​่�นั้​้�น, ตะมะหั​ัง สั​ังฆั​ัง สิ​ิระสา นะมามิ​ิ. ข้​้าพเจ้​้านอบน้​้อมพระสงฆ์​์หมู่​่�นั้​้�น, ด้​้วยเศี​ียรเกล้​้า. (กราบระลึ​ึกพระสั​ังฆคุ​ุณ)

รตนั​ัตตยั​ัปปณามคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง ระตะนั​ัตตะยั​ัปปะณามะคาถาโย เจวะ สั​ังเวคะปะริ​ิกิตต ิ ะนะปาฐั​ัญจะ ภะณามะ เส.) พุ​ุทโธ สุ​ุสุ​ุทโธ กะรุ​ุณามะหั​ัณณะโว, พระพุ​ุทธเจ้​้าผู้​้�บริ​ิสุ​ุทธิ์​์� มี​ีพระกรุ​ุณาดุ​ุจห้​้วงมหรรณพ, โยจจั​ันตะสุ​ุทธั​ัพพะระญาณะโลจะโน, พระองค์​์ใด มี​ีตาคื​ือญาณอั​ันประเสริ​ิฐหมดจดถึ​ึงที่​่�สุ​ุด, โลกั​ัสสะ ปาปู​ูปะกิ​ิเลสะฆาตะโก, เป็​็นผู้​้�ฆ่​่าเสี​ียซึ่�ง่ บาป และอุ​ุปกิ​ิเลสของโลก, วั​ันทามิ​ิ พุ​ุทธั​ัง อะหะมาทะเรนะ ตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระพุ​ุทธเจ้​้าพระองค์​์นั้​้�น โดยใจเคารพเอื้​้�อเฟื้​้�อ, ธั​ัมโม ปะที​ีโป วิ​ิยะ ตั​ัสสะ สั​ัตถุ​ุโน, พระธรรมของพระศาสดา สว่​่างรุ่​่�งเรื​ืองเปรี​ียบดวงประที​ีป, 14 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

โย มั​ัคคะปากามะตะเภทะภิ​ินนะโก, จํ​ําแนกประเภท คื​ือ มรรค ผล นิ​ิพพาน, ส่​่วนใด, โลกุ​ุตตะโร โย จะ ตะทั​ัตถะที​ีปะโน, ซึ่​่�งเป็​็นตั​ัวโลกุ​ุตตระ, และส่​่วนใดที่​่�ชี้​้�แนวแห่​่งโลกุ​ุตตระนั้​้�น, วั​ันทามิ​ิ ธั​ัมมั​ัง อะหะมาทะเรนะ ตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระธรรมนั้​้�น โดยใจเคารพเอื้​้�อเฟื้​้�อ, สั​ังโฆ สุ​ุเขตตาภยะติ​ิเขตตะสั​ัญญิ​ิโต, พระสงฆ์​์เป็​็นนาบุ​ุญอั​ันยิ่​่�งใหญ่​่กว่​่านาบุ​ุญอั​ันดี​ีทั้​้�งหลาย, โย ทิ​ิฏฐะสั​ันโต สุ​ุคะตานุ​ุโพธะโก, เป็​็นผู้​้�เห็​็นพระนิ​ิพพาน, ตรั​ัสรู้​้�ตามพระสุ​ุคต, หมู่​่�ใด, โลลั​ัปปะหี​ีโน อะริ​ิโย สุ​ุเมธะโส, เป็​็นผู้​้�ละกิ​ิเลสเครื่​่�องโลเล, เป็​็นพระอริ​ิยเจ้​้า มี​ีปั​ัญญาดี​ี, วั​ันทามิ​ิ สั​ังฆั​ัง อะหะมาทะเรนะ ตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระสงฆ์​์หมู่​่�นั้​้�น, โดยใจเคารพเอื้​้�อเฟื้​้�อ, อิ​ิจเจวะเมกั​ันตะภิ​ิปู​ูชะเนยยะกั​ัง, วั​ัตถุ​ุตตยั​ัง วั​ันทะยะตาภิ​ิสั​ังขะตั​ัง, ปุ​ุญญั​ัง มะยา ยั​ัง มะมะ สั​ัพพุ​ุปั​ัททะวา, มา โหนตุ​ุ เว ตั​ัสสะ ปะภาวะสั​ัทธิ​ิยา. บุ​ุญใด ที่​่�ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่�ซึ่​่�งวั​ัตถุ​ุสาม, คื​ือ พระรั​ัตนตรั​ัย อั​ันควรบู​ูชายิ่​่�ง โดยส่​่วนเดี​ียว, ได้​้กระทํ​ําแล้​้ว เป็​็นอย่​่างยิ่​่�งเช่​่นนี้​้�นี้​้�, ขออุ​ุปั​ัททวะ (ความชั่​่�ว) ทั้​้�งหลาย, จงอย่​่ามี​ีแก่​่ข้​้าพเจ้​้าเลย, ด้​้วยอํ​ํานาจความสํ​ําเร็​็จ อั​ันเกิ​ิดจากบุ​ุญนั้​้�น.

อุ​ุฏฺ​ฺฐาตา วิ​ินฺ​ฺทเต ธนํ​ํ คนขยั​ัน ย่​่อมหาทรั​ัพย์​์ได้​้ 15 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ังเวคปริ​ิกิ​ิตตนปาฐะ อิ​ิธะ ตะถาคะโต โลเก อุ​ุปปั​ันโน, พระตถาคตเจ้​้าเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว ในโลกนี้​้�, อะระหั​ัง สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ, เป็​็นผู้​้�ไกลจากกิ​ิเลส, ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดย พระองค์​์เอง, ธั​ัมโม จะ เทสิ​ิโต นิ​ิยยานิ​ิโก, และพระธรรมที่​่�ทรงแสดง, เป็​็นธรรมเครื่​่�องออกจากทุ​ุกข์​์, อุ​ุปะสะมิ​ิโก ปะริ​ินิ​ิพพานิ​ิโก, เป็​็นเครื่​่�องสงบกิ​ิเลส, เป็​็นไปเพื่​่�อปริ​ินิ​ิพพาน, สั​ัมโพธะคามี​ี สุ​ุคะตั​ัปปะเวทิ​ิโต, เป็​็นไปเพื่​่�อความรู้​้�พร้​้อม, เป็​็นธรรมที่​่�พระสุ​ุคตประกาศ, มะยั​ันตั​ัง ธั​ัมมั​ัง สุ​ุต๎​๎วา เอวั​ัง ชานามะ, พวกเราเมื่​่�อได้​้ฟั​ังธรรมนั้​้�นแล้​้ว, จึ​ึงได้​้รู้​้�อย่​่างนี้​้�ว่​่า, ชาติ​ิปิ​ิ ทุ​ุกขา, แม้​้ความเกิ​ิดก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, ชะราปิ​ิ ทุ​ุกขา, แม้​้ความแก่​่ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, มะระณั​ัมปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัง, แม้​้ความตายก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, โสกะปะริ​ิเทวะทุ​ุกขะโทมะนั​ัสสุ​ุปายาสาปิ​ิ ทุ​ุกขา, แม้​้ความโศก ความร่ํ​ํ�าไรรํ​ําพั​ัน, ความไม่​่สบายกาย ความไม่​่สบายใจ, ความคั​ับแค้​้นใจ ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, อั​ัปปิ​ิเยหิ​ิ สั​ัมปะโยโค ทุ​ุกโข, ความประสพกั​ับสิ่​่�งไม่​่เป็​็นที่​่�รั​ักที่​่�พอใจ ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, ปิ​ิเยหิ​ิ วิ​ิปปะโยโค ทุ​ุกโข, ความพลั​ัดพรากจากสิ่​่�งเป็​็นที่​่�รั​ักที่​่�พอใจ ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, ยั​ัมปิ​ิจฉั​ัง นะ ละภะติ​ิ ตั​ัมปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัง, มี​ีความปรารถนาสิ่​่�งใด ไม่​่ได้​้สิ่​่�งนั้​้�น นั่​่�นก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, 16 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ังขิ​ิตเตนะ ปั​ัญจุ​ุปาทานั​ักขั​ันธา ทุ​ุกขา, ว่​่าโดยย่​่อ อุ​ุปาทานขั​ันธ์​์ทั้​้�ง ๕ เป็​็นตั​ัวทุ​ุกข์​์, เสยยะถี​ีทั​ัง, ได้​้แก่​่ สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือ, รู​ูปู​ูปาทานั​ักขั​ันโธ, ขั​ันธ์​์ อั​ันเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งความยึ​ึดมั่​่�น คื​ือรู​ูป, เวทะนู​ูปาทานั​ักขั​ันโธ, ขั​ันธ์​์ อั​ันเป็​็นที่​่ตั้​้� ง� แห่​่งความยึ​ึดมั่​่�น คื​ือเวทนา, สั​ัญญู​ูปาทานั​ักขั​ันโธ, ขั​ันธ์​์ อั​ันเป็​็นที่​่ตั้​้� ง� แห่​่งความยึ​ึดมั่​่�น คื​ือสั​ัญญา, สั​ังขารู​ูปาทานั​ักขั​ันโธ, ขั​ันธ์​์ อั​ันเป็​็นที่​่ตั้​้� ง� แห่​่งความยึ​ึดมั่​่�น คื​ือสั​ังขาร, วิ​ิญญาณู​ูปาทานั​ักขั​ันโธ, ขั​ันธ์​์ อั​ันเป็​็นที่​่ตั้​้� ง� แห่​่งความยึ​ึดมั่​่�น คื​ือวิ​ิญญาณ, เยสั​ัง ปะริ​ิญญายะ, เพื่​่อ� ให้​้สาวกกํ​ําหนดรอบรู้​้�อุปุ าทานขั​ันธ์​์ เหล่​่านี้​้เ� อง, ธะระมาโน โส ภะคะวา, จึ​ึงพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น, เมื่​่�อยั​ังทรง พระชนม์​์อยู่​่�, เอวั​ัง พะหุ​ุลั​ัง สาวะเก วิ​ิเนติ​ิ, ย่​่อมทรงแนะนํ​ําสาวกทั้​้�งหลาย, เช่​่นนี้​้� เป็​็นส่​่วนมาก, เอวั​ัง ภาคา จะ ปะนั​ัสสะ ภะคะวะโต สาวะเกสุ​ุ อะนุ​ุสาสะนี​ี พะหุ​ุลา ปะวั​ัต ตะติ​ิ อนึ่​่�ง คํ​ําสั่​่�งสอนของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น, ย่​่อมเป็​็นไป ในสาวก ทั้​้�งหลาย, ส่​่วนมาก, มี​ีส่​่วนคื​ือการ จํ​ําแนกอย่​่างนี้​้�ว่​่า, รู​ูปั​ัง อะนิ​ิจจั​ัง, รู​ูปไม่​่เที่​่�ยง, เวทะนา อะนิ​ิจจา, เวทนาไม่​่เที่​่�ยง, สั​ัญญา อะนิ​ิจจา, สั​ัญญาไม่​่เที่​่�ยง, สั​ังขารา อะนิ​ิจจา, สั​ังขารไม่​่เที่​่�ยง, วิ​ิญญาณั​ัง อะนิ​ิจจั​ัง, วิ​ิญญาณไม่​่เที่​่�ยง, รู​ูปั​ัง อะนั​ัตตา, รู​ูปไม่​่ใช่​่ตั​ัวตน, เวทะนา อะนั​ัตตา, เวทนาไม่​่ใช่​่ตั​ัวตน, 17 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัญญา อะนั​ัตตา, สั​ัญญาไม่​่ใช่​่ตั​ัวตน, สั​ังขารา อะนั​ัตตา, สั​ังขารไม่​่ใช่​่ตั​ัวตน, วิ​ิญญาณั​ัง อะนั​ัตตา, วิ​ิญญาณไม่​่ใช่​่ตั​ัวตน สั​ัพเพ สั​ังขารา อะนิ​ิจจา, สั​ังขารทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง ไม่​่เที่​่�ยง สั​ัพเพ ธั​ัมมา อะนั​ัตตาติ​ิ, ธรรมทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง ไม่​่ใช่​่ตั​ัวตน ดั​ังนี้​้�, เต (ตา)๑มะยั​ัง โอติ​ิณณามะหะ, พวกเราทั้​้�งหลาย เป็​็นผู้​้�ถู​ูกครอบงํ​ําแล้​้ว ชาติ​ิยา, โดยความเกิ​ิด ชะรามะระเณนะ, โดยความแก่​่ และความตาย โสเกหิ​ิ ปะริ​ิเทเวหิ​ิ ทุ​ุกเขหิ​ิ โทมะนั​ัสเสหิ​ิ อุ​ุปายาเสหิ​ิ, โดยความโศก, ความร่ํ​ํ�าไรรํ​ําพั​ัน, ความไม่​่สบายกาย ความไม่​่สบายใจ ความคั​ับแค้​้นใจทั้​้�งหลาย, ทุ​ุกโขติ​ิณณา, เป็​็นผู้​้�ถู​ูกความทุ​ุกข์​์ หยั่​่�งเองแล้​้ว, ทุ​ุกขะปะเรตา, เป็​็นผู้​้�มี​ีความทุ​ุกข์​์เป็​็นเบื้​้�องหน้​้าแล้​้ว, อั​ัปเปวะนามิ​ิมั​ัสสะ เกวะลั​ัสสะ ทุ​ุกขั​ักขั​ันธั​ัสสะ อั​ันตะกิ​ิริ​ิยา ปั​ัญญาเยถาติ​ิ. ทํ​ําไฉน การทํ​ําที่​่�สุ​ุดแห่​่งกองทุ​ุกข์​์ทั้​้�งสิ้​้�นนี้​้�, จะพึ​ึงปรากฎชั​ัดแก่​่เราได้​้. (สำำ�หรั​ับพระภิ​ิกษุ​ุสามเณรสวด) จิ​ิระปะริ​ินิ​ิพพุ​ุตั​ัมปิ​ิ ตั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง อุ​ุททิ​ิสสะ อะระหั​ันตั​ัง สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธั​ัง, เราทั้​้�งหลาย อุ​ุทิ​ิศเฉพาะพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ผู้​้�ไกลจากกิ​ิเลส, ตรั​ัสรู้​้�ชอบ ได้​้โดยพระองค์​์เอง แม้​้ปริ​ินิ​ิพพานนานแล้​้ว พระองค์​์นั้​้�น, สั​ัทธา อะคารั​ัสสะมา อะนะคาริ​ิยั​ัง ปั​ัพพะชิ​ิตา, เป็​็นผู้​้�มี​ีศรั​ัทธาออกบวชจากเรื​ือน ไม่​่เกี่​่�ยวข้​้องด้​้วยเรื​ือนแล้​้ว, ตั​ัสสะมิ​ิง ภะคะวะติ​ิ พรั​ัหมะจะริ​ิยั​ัง จะรามะ, ประพฤติ​ิอยู่​่�ซึ่�ง่ พรหมจรรย์​์ ในพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์นั้​้�น, ๑ คำำ�ว่​่าอยู่​่�ในวงเล็​็บ (ตา) สำำ�หรั​ับผู้​้�หญิ​ิงแทนคำำ�ว่​่า "เต" 18 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ภิ​ิกขู​ูนั​ัง สิ​ิกขาสาชี​ีวะสะมาปั​ันนา, ถึ​ึงพร้​้อมด้​้วยสิ​ิกขาและธรรมเป็​็นเครื่​่�องเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิต ของภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย ตั​ัง โน พรั​ัหมะจะริ​ิยั​ัง อิ​ิมั​ัสสะ เกวะลั​ัสสะ ทุ​ุกขั​ักขั​ันธั​ัสสะ อั​ันตะกิ​ิริ​ิยายะ สั​ังวั​ัตตะตู​ูติ​ิ. ขอให้​้พรหมจรรย์​์ของเราทั้​้�งหลายนั้​้�น, จงเป็​็นไปเพื่​่�อการทำำ�ที่​่�สุ​ุดแห่​่ง กองทุ​ุกข์​์ทั้​้�งสิ้​้�นนี้​้� เทอญ. (สํ​ําหรั​ับอุ​ุบาสกอุ​ุบาสิ​ิกา) จิ​ิระปะริ​ินิ​ิพพุ​ุตั​ัมปิ​ิ ตั​ัง ภะคะวะตั​ัง สะระณั​ัง คะตา, เราทั้​้�งหลายผู้​้�ถึ​ึงแล้​้วซึ่​่�งพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, แม้​้ปริ​ินิ​ิพพานนานแล้​้ว พระองค์​์นั้​้�นเป็​็นสรณะ ธั​ัมมั​ัญจะ สั​ังฆั​ัญจะ, ถึ​ึงพระธรรมด้​้วย, ถึ​ึงพระสงฆ์​์ด้​้วย, ตั​ัสสะ ภะคะวะโต สาสะนั​ัง ยะถาสะติ​ิ ยะถาพะลั​ัง มะนะสิ​ิกะโรมะ, อะนุ​ุ ปะฏิ​ิปัชช ั ามะ จั​ักทํ​ําในใจอยู่​่� ปฏิ​ิบั​ัติ​ิตามอยู่​่�, ซึ่​่�งคํ​ําสั่​่�งสอนของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น ตามสติ​ิกํ​ําลั​ัง, สา สา โน ปะฏิ​ิปั​ัตติ​ิ, ขอให้​้ความปฏิ​ิบั​ัติ​ินั้​้�น ๆ ของเราทั้​้�งหลาย อิ​ิมั​ัสสะ เกวะลั​ัสสะ ทุ​ุกขั​ักขั​ันธั​ัสสะ อั​ันตะกิ​ิริ​ิยายะ สั​ังวั​ัตตะตุ​ุ. จงเป็​็นไปเพื่​่�อการทํ​ําที่​่�สุ​ุดแห่​่งกองทุ​ุกข์​์ทั้​้�งสิ้​้�นนี้​้� เทอญ. (จบคำำ�ทำำ�วั​ัตรเช้​้า) พาโล อปริ​ิณายโก คนโง่​่ คนพาล ไม่​่ควรเป็​็นผู้​้�นำำ� 19 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ตั​ังขณิ​ิกปั​ัจจเวกขณปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ตั​ังขะณิ​ิกะปั​ัจจะเวกขะณะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) (ข้​้อว่​่าด้​้วยจี​ีวร) ปะฏิ​ิสั​ังขา โยนิ​ิโส จี​ีวะรั​ัง ปะฏิ​ิเสวามิ​ิ, เราย่​่อมพิ​ิจารณาโดยแยบคายแล้​้วนุ่​่�งห่​่มจี​ีวร, ยาวะเทวะ สี​ีตั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพี​ียงเพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความหนาว, อุ​ุณหั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความร้​้อน, ฑั​ังสะมะกะสะวาตาตะปะสิ​ิริ​ิงสะปะสั​ัมผั​ัสสานั​ัง ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่อ� บํ​ําบั​ัดสัมั ผั​ัสอั​ันเกิ​ิดจากเหลื​ือบยุ​ุง ลม แดด และสั​ัตว์เ์ ลื้​้อ� ยคลานทั้​้�งหลาย, ยาวะเทวะ หิ​ิริ​ิโกปิ​ินะปะฏิ​ิจฉาทะนั​ัตถั​ัง, และเพี​ียงเพื่​่�อปกปิ​ิดอวั​ัยวะอั​ันให้​้เกิ​ิดความละอาย, (ข้​้อว่​่าด้​้วยบิ​ิณฑบาต) ปะฏิ​ิสั​ังขา โยนิ​ิโส ปิ​ิณฑะปาตั​ัง ปะฏิ​ิเสวามิ​ิ, เราย่​่อมพิ​ิจารณาโดยแยบคายแล้​้ว ฉั​ันบิณ ิ ฑบาต, เนวะ ทวายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่�อความเพลิ​ิดเพลิ​ินสนุ​ุกสนาน, นะ มะทายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่�อความเมามั​ัน เกิ​ิดกํ​ําลั​ังพลั​ังทาง กาย, นะ มั​ัณฑะนายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่�อประดั​ับ, นะ วิ​ิภู​ูสะนายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่�อตกแต่​่ง, ยาวะเทวะ อิ​ิมั​ัสสะ กายั​ัสสะ ฐิ​ิติ​ิยา, แต่​่ให้​้เป็​็นไปเพี​ียงเพื่​่�อการตั้​้�งอยู่​่�ได้​้แห่​่งกายนี้​้�, ยาปะนายะ, เพื่​่�อความเป็​็นไปได้​้ของอั​ัตภาพนี้​้�ด้​้วย, วิ​ิหิ​ิงสุ​ุปะระติ​ิยา, เพื่​่�อความสิ้​้�นไปแห่​่งความลํ​ําบากทางกาย, 20 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พรั​ัหมะจะริ​ิยานุ​ุคคะหายะ, เพื่​่�ออนุ​ุเคราะห์​์แก่​่การประพฤติ​ิพรหมจรรย์​์, อิ​ิติ​ิ ปุ​ุราณั​ัญจะ เวทะนั​ัง ปะฏิ​ิหั​ังขามิ​ิ, ด้​้วยการทํ​ําอย่​่างนี้​้�, เราย่​่อมระงั​ับเสี​ียได้​้ซึ่​่�งทุ​ุกข์​์เวทนาเก่​่า คื​ือความหิ​ิว, นะวั​ัญจะ เวทะนั​ัง นะ อุ​ุปปาเทสสามิ​ิ, และไม่​่ทํ​ําทุ​ุกข์​์เวทนาใหม่​่ให้​้เกิ​ิดขึ้​้�น, ยาตรา จะ เม ภะวั​ัสสะติ​ิ อะนะวั​ัชชะตา จะ ผาสุ​ุวิ​ิหาโร จาติ​ิ, อนึ่​่�ง ความเป็​็นไปโดยสะดวกแห่​่งอั​ัตภาพนี้​้�ด้​้วย, ความเป็​็นผู้​้�หาโทษ มิ​ิได้​้ด้​้วย, และความเป็​็นอยู่​่�โดยผาสุ​ุกด้​้วย, จั​ักมี​ีแก่​่เราดั​ังนี้​้� (ข้​้อว่​่าด้​้วยเสนาสนะ) ปะฏิ​ิสั​ังขา โยนิ​ิโส เสนาสะนั​ัง ปะฏิ​ิเสวามิ​ิ, เราย่​่อมพิ​ิจารณาโดยแยบคายแล้​้ว ใช้​้สอยเสนาสนะ, ยาวะเทวะ สี​ีตั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพี​ียงเพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความหนาว, อุ​ุณหั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความร้​้อน, ฑั​ังสะมะกะสะวาตาตะปะสิ​ิริ​ิง สะปะสั​ัมผั​ัสสานั​ัง ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่อ� บํ​ําบั​ัดสัมั ผั​ัสอั​ันเกิ​ิดจากเหลื​ือบยุ​ุง ลม แดด และสั​ัตว์เ์ ลื้​้อ� ยคลานทั้​้�งหลาย, ยาวะเทวะ อุ​ุตุ​ุปะริ​ิสสะยะวิ​ิโนทะนั​ัง ปะฏิ​ิสั​ัลลานารามั​ัตถั​ัง, เพี​ียงเพื่​่�อบรรเทาอั​ันตรายอั​ันจะพึ​ึงมี​ีจากดิ​ินฟ้​้าอากาศ, และเพื่​่�อความ เป็​็นผู้​้�ยิ​ินดี​ีอยู่​่�ได้​้, ในที่​่�หลี​ีกเร้​้น สํ​ําหรั​ับภาวนา, อตฺ​ฺตา หิ​ิ อตฺ​ฺตโน นาโถ ตนเป็​็นที่​่�พึ่​่�งของตน 21 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(ข้​้อว่​่าด้​้วยคิ​ิลานเภสั​ัช) ปะฏิ​ิสั​ังขา โยนิ​ิโส คิ​ิลานะปั​ัจจะยะเภสั​ัชชะปะริ​ิกขารั​ัง ปะฏิ​ิเสวามิ​ิ, เราย่​่อมพิ​ิจารณาโดยแยบคายแล้​้ว บริ​ิโภคเภสั​ัชบริ​ิขาร, อั​ันเกื้​้อ� กู​ูลแก่​่คนไข้​้, ยาวะเทวะ อุ​ุปปั​ันนานั​ัง เวยยาพาธิ​ิกานั​ัง เวทะนานั​ัง ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพี​ียงเพื่​่�อบํ​ําบั​ัดทุ​ุกข์​์เวทนาอั​ันบั​ังเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว มี​ีอาพาธต่​่างๆ เป็​็นมู​ูล, อั​ัพพะยาปั​ัชฌะปะระมะตายาติ​ิ, เพื่​่�อความเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีโรคเบี​ียดเบี​ียนเป็​็นอย่​่างยิ่​่�ง ดั​ังนี้​้�

ธาตุ​ุปฏิ​ิกู​ูลปั​ัจจเวกขณปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ธาตุ​ุปะฏิ​ิกู​ูละปั​ัจจะเวกขะณะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) (ข้​้อว่​่าด้​้วยจี​ีวร) ยะถาปั​ัจจะยั​ัง ปะวั​ัตตะมานั​ัง ธาตุ​ุมั​ัตตะเมเวตั​ัง สิ่​่�งเหล่​่านี้​้�นี่​่�, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุตามธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, กํ​ําลั​ังเป็​็นไปตามเหตุ​ุ ตามปั​ัจจั​ัยอยู่​่�เนื​ืองนิ​ิจ, ยะทิ​ิทั​ัง จี​ีวะรั​ัง, ตะทุ​ุปะภุ​ุญชะโก จะ ปุ​ุคคะโล, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือ จี​ีวร, และบุ​ุคคลผู้​้�ใช้​้สอยจี​ีวรนั้​้�น, ธาตุ​ุมั​ัตตะโก, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุตามธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, นิ​ิสสั​ัตโต, มิ​ิได้​้เป็​็นสั​ัตวะอั​ันยั่​่�งยื​ืน, นิ​ิชชี​ีโว, มิ​ิได้​้เป็​็นชี​ีวะอั​ันเป็​็นบุ​ุรุ​ุษบุ​ุคคล, สุ​ุญโญ, ว่​่างเปล่​่าจากความหมายแห่​่งความเป็​็นตั​ัวตน, สั​ัพพานิ​ิ ปะนะ อิ​ิมานิ​ิ จี​ีวะรานิ​ิ อะชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ียานิ​ิ, ก็​็จี​ีวรทั้​้�งหมดนี้​้� ไม่​่เป็​็นของน่​่าเกลี​ียดมาแต่​่เดิ​ิม อิ​ิมั​ัง ปู​ูติ​ิกายั​ัง ปั​ัตตะวา อะติ​ิวิ​ิยะ ชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ียานิ​ิ ชายั​ันติ​ิ, ครั้​้�นมาถู​ูกเข้​้ากั​ับกาย อั​ันเน่​่าอยู่​่�เป็​็นนิ​ิจนี้​้�แล้​้ว, ย่​่อมกลายเป็​็นของ น่​่าเกลี​ียดอย่​่างยิ่​่�งไปด้​้วยกั​ัน, 22 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(ข้​้อว่​่าด้​้วยบิ​ิณฑบาต) ยะถาปั​ัจจะยั​ัง ปะวั​ัตตะมานั​ัง ธาตุ​ุมั​ัตตะเมเวตั​ัง, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้�นี่​่�, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุตามธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, กํ​ําลั​ังเป็​็นไปตามเหตุ​ุ ตามปั​ัจจั​ัยอยู่​่�เนื​ืองนิ​ิจ, ยะทิ​ิทั​ัง ปิ​ิณฑะปาโต, ตะทุ​ุปะภุ​ุญชะโก จะ ปุ​ุคคะโล, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือบิ​ิณฑบาต, และคนผู้​้�บริ​ิโภคบิ​ิณฑบาตนั้​้�น, ธาตุ​ุมัตต ั ะโก, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, นิ​ิสสั​ัตโต, มิ​ิได้​้เป็​็นสัตั วะอั​ันยั่​่�งยื​ืน, นิ​ิชชี​ีโว, มิ​ิได้​้เป็​็นชี​ีวะอั​ันเป็​็นบุ​ุรุ​ุษบุ​ุคคล, สุ​ุญโญ, ว่​่างเปล่​่าจากความหมายแห่​่งความเป็​็นตั​ัวตน, สั​ัพโพ ปะนายั​ัง ปิ​ิณฑะปาโต อะชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ีโย, ก็​็บิ​ิณฑบาตทั้​้�งหมดนี้​้�, ไม่​่เป็​็นของน่​่าเกลี​ียดมาแต่​่เดิ​ิม, อิ​ิมั​ัง ปู​ูติ​ิกายั​ัง ปั​ัตตะวา อะติ​ิวิ​ิยะ ชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ียานิ​ิ ชายะติ​ิ ครั้​้�นมาถู​ูกเข้​้ากั​ับกาย อั​ันเน่​่าอยู่​่�เป็​็นนิ​ิจนี้​้�แล้​้ว, ย่​่อมกลายเป็​็นของ น่​่าเกลี​ียดอย่​่างยิ่​่�งไปด้​้วยกั​ัน, (ข้​้อว่​่าด้​้วยเสนาสนะ) ยะถาปั​ัจจะยั​ัง ปะวั​ัตตะมานั​ัง ธาตุ​ุมั​ัตตะเมเวตั​ัง, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� นี่​่�เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุตามธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, กํ​ําลั​ังเป็​็นไปตามเหตุ​ุ ตามปั​ัจจั​ัยอยู่​่�เนื​ืองนิ​ิจ, ยะทิ​ิทั​ัง เสนาสะนั​ัง, ตะทุ​ุปะภุ​ุญชะโก จะ ปุ​ุคคะโล, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือเสนาสนะ, และคนผู้​้�ใช้​้สอย เสนาสนะนั้​้�น, ธาตุ​ุมัตต ั ะโก, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, นิ​ิสสั​ัตโต, มิ​ิได้​้เป็​็นสัตั วะอั​ันยั่​่�งยื​ืน, นิ​ิชชี​ีโว, มิ​ิได้​้เป็​็นชี​ีวะอั​ันเป็​็นบุ​ุรุ​ุษบุ​ุคคล, สุ​ุญโญ, ว่​่างเปล่​่าจากความหมายแห่​่งความเป็​็นตั​ัวตน, 23 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัพพานิ​ิ ปะนะ อิ​ิมานิ​ิ เสนาสะนานิ​ิ อะชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ียานิ​ิ, ก็​็เสนาสนะทั้​้�งหมดนี้​้� ไม่​่เป็​็นของน่​่าเกลี​ียดมาแต่​่เดิ​ิม, อิ​ิมั​ัง ปู​ูติ​ิกายั​ัง ปั​ัตตะวา อะติ​ิวิ​ิยะ ชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ียานิ​ิ ชายั​ันติ​ิ ครั้​้�นมาถู​ูกเข้​้ากั​ับกาย อั​ันเน่​่าอยู่​่�เป็​็นนิ​ิจนี้​้�แล้​้ว, ย่​่อมกลายเป็​็นของ น่​่าเกลี​ียดอย่​่างยิ่​่�งไปด้​้วยกั​ัน, (ข้​้อว่​่าด้​้วยคิ​ิลานเภสั​ัช) ยะถาปั​ัจจะยั​ังปะวั​ัตตะมานั​ัง ธาตุ​ุมั​ัตตะเมเวตั​ัง, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้�นี่​่�, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุตามธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, กํ​ําลั​ังเป็​็นไปตามเหตุ​ุ ตามปั​ัจจั​ัยอยู่​่�เนื​ืองนิ​ิจ, ยะทิ​ิทั​ัง คิ​ิลานะปั​ัจจะยะเภสั​ัชะปะริ​ิกขาโร, ตะทุ​ุปะภุ​ุญชะโก จะ ปุ​ุคคะโล, สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือ เภสั​ัชบริ​ิขารอั​ันเกื้​้�อกู​ูลแก่​่คนไข้​้, และคนผู้​้�บริ​ิโภคเภสั​ัชบริ​ิขารนั้​้�น, ธาตุ​ุมั​ัตตะโก, เป็​็นสั​ักว่​่าธาตุ​ุธรรมชาติ​ิเท่​่านั้​้�น, นิ​ิสสั​ัตโต, มิ​ิได้​้เป็​็นสั​ัตวะอั​ันยั่​่�งยื​ืน, นิ​ิชชี​ีโว, มิ​ิได้​้เป็​็นชี​ีวะอั​ันเป็​็นบุ​ุรุ​ุษบุ​ุคคล, สุ​ุญโญ, ว่​่างเปล่​่าจากความหมายแห่​่งความเป็​็นตั​ัวตน, สั​ัพโพ ปะนายั​ัง คิ​ิลานะปั​ัจจะยะเภสั​ัชชะปะริ​ิกขาโร อะชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ีโย, ก็​็คิ​ิลานเภสั​ัชทั้​้�งหมดนี้​้�, ไม่​่เป็​็นของน่​่าเกลี​ียดมาแต่​่เดิ​ิม, อิ​ิมั​ัง ปู​ูติ​ิกายั​ัง ปั​ัตตะวา อะติ​ิวิ​ิยะ ชิ​ิคุ​ุจฉะนี​ียานิ​ิ ชายะติ​ิ. ครั้​้�นมาถู​ูกเข้​้ากั​ับกาย อั​ันเน่​่าอยู่​่�เป็​็นนิ​ิจนี้​้�แล้​้ว, ย่​่อมกลายเป็​็นของ น่​่าเกลี​ียดอย่​่างยิ่​่�งไปด้​้วยกั​ัน นิ​ิสั​ัมมะ กะระณั​ัง เสยโย “ใคร่​่ครวญก่​่อน แล้​้วจึ​ึงทำำ� ดี​ีกว่​่า” จงทำำ�ตามความถู​ูกต้​้อง อย่​่าทำำ�ตามความพอใจ

24 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ทำ�ำ วั​ัตรเย็​็น คำำ�บู​ูชาพระรั​ัตนตรั​ัย

โย โส ภะคะวา อะระหั​ัง สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น พระองค์​์ใด, เป็​็นพระอรหั​ันต์​์, ดั​ับเพลิ​ิงกิ​ิเลส, เพลิ​ิงทุ​ุกข์​์สิ้​้�นเชิ​ิง, ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้ โดยพระองค์​์เอง, สะวากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธั​ัมโม, พระธรรมเป็​็นธรรมที่​่�พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า พระองค์​์ใด, ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว, สุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ยั​ัสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, พระสงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า พระองค์​์ใด,ปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ีแล้​้ว, ตั​ัมมะยั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง สะธั​ัมมั​ัง สะสั​ังฆั​ัง, อิ​ิเมหิ​ิ สั​ักกาเรหิ​ิ ยะถาระหั​ัง อาโร ปิ​ิเตหิ​ิ อะภิ​ิปู​ูชะยามะ, ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ขอบู​ูชาอย่​่างยิ่​่�ง ซึ่​่�งพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าพระองค์​์นั้​้�น, พร้​้อมทั้​้�งพระธรรมและพระสงฆ์​์, ด้​้วยเครื่​่�องสั​ักการะทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้�, อั​ันยกขึ้​้�นตามสมควรแล้​้อย่​่างไร, สาธุ​ุ โน ภั​ันเต ภะคะวา สุ​ุจิ​ิระปะริ​ินิ​ิพพุ​ุโตปิ​ิ, ข้​้าแต่​่พระองค์​์ผู้​้�เจริ​ิญ, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าแม้​้ปริ​ินิ​ิพพานนานแล้​้ว, ทรงสร้​้างคุ​ุณอั​ันสํ​ําเร็​็จประโยชน์​์ไว้​้ แก่​่ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ปั​ัจฉิ​ิมา ชะนะตานุ​ุกั​ัมปะมานะสา, ทรงมี​ีพระหฤทั​ัยอนุ​ุเคราะห์​์แก่​่พวกข้​้าพเจ้​้า,อั​ันเป็​็นชนรุ่​่�นหลั​ัง, อิ​ิเม สั​ักกาเร ทุ​ุคคะตะปั​ัณณาการะภู​ูเต ปะฏิ​ิคคั​ัณหาตุ​ุ, ขอพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า จงรั​ับเครื่​่�องสั​ักการะ, อั​ันเป็​็นบรรณาการของ คนยากทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้�, อั​ัมหากั​ัง ที​ีฆะรั​ัตตั​ัง หิ​ิตายะ สุ​ุขายะ, เพื่​่�อประโยชน์​์และความสุ​ุขแก่​่ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ตลอดกาลนาน เทอญ.

25 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ไหว้​้พระรั​ัตนตรั​ัย อะระหั​ัง สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ ภะคะวา, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, เป็​็นพระอรหั​ันต์​์, ดั​ับเพลิ​ิงกิ​ิเลส เพลิ​ิงทุ​ุกข์​์ สิ้​้�นเชิ​ิง, ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดยพระองค์​์เอง, พุ​ุทธั​ัง ภะคะวั​ันตั​ัง อะภิ​ิวาเทมิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าอภิ​ิวาทพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ผู้​้�รู้​้� ผู้​้�ตื่​่�น ผู้​้�เบิ​ิกบาน, (กราบ) สะวากขาโต ภะคะวะตา ธั​ัมโม, พระธรรม เป็​็นธรรมที่​่�พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว ธั​ัมมั​ัง นะมั​ัสสามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้านมั​ัสการพระธรรม (กราบ) สุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, พระสงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ีแล้​้ว, สั​ังฆั​ัง นะมามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้านอบน้​้อมพระสงฆ์​์ (กราบ)

ปุ​ุพพภาคนมการ (หั​ันทะ มะยั​ัง พุ​ุทธั​ัสสะ ภะคะวะโต ปุ​ุพพะภาคะนะมะการั​ัง กะโรมะ เส.) นะโม ตั​ัสสะ ภะคะวะโต, ขอนอบน้​้อมแด่​่พระผู้​้�มีพี ระภาคเจ้​้า, พระองค์​์นั้​้น� , อะระหะโต, ซึ่�ง่ เป็​็นผู้​้�ไกลจากกิ​ิเลส, สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธั​ัสสะ, ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดยพระองค์​์เอง. (๓ ครั้​้�ง)

26 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พุ​ุทธานุ​ุสสติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง พุ​ุทธานุ​ุสสะติ​ินะยั​ัง กะโรมะ เส.) ตั​ัง โข ปะนะ ภะคะวั​ันตั​ัง เอวั​ัง กั​ัลยาโณ กิ​ิตติ​ิสั​ัทโท อั​ัพภุ​ุคคะโต, ก็​็กิติ ติ​ิศั​ัพท์​์อั​ันงามของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้�น, ได้​้ฟุ้​้�งไปแล้​้วอย่​่างนี้​้�ว่​่า, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา, เพราะเหตุ​ุอย่​่างนี้​้ๆ� พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้านั้​้น� , อะระหั​ัง, เป็​็นผู้​้�ไกลจากกิ​ิเลส, สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทโธ, เป็​็นผู้​้�ตรั​ัสรู้​้�ชอบได้​้โดยพระองค์​์เอง, วิ​ิชชาจะระณะสั​ัมปั​ันโน, เป็​็นผู้​้�ถึ​ึงพร้​้อมด้​้วยวิ​ิชชาและจรณะ, สุ​ุคะโต, เป็​็นผู้​้�ไปแล้​้วด้​้วยดี​ี, โลกะวิ​ิทู​ู, เป็​็นผู้​้�รู้​้�โลกอย่​่างแจ่​่มแจ้​้ง, อะนุ​ุตตะโร ปุ​ุริ​ิสะทั​ัมมะสาระถิ​ิ, เป็​็นผู้​้�สามารถฝึ​ึกบุ​ุรุ​ุษที่​่�สมควรฝึ​ึกได้​้อย่​่าง ไม่​่มี​ีใครยิ่​่�งกว่​่า, สั​ัตถา เทวะมะนุ​ุสสานั​ัง, เป็​็นครู​ูผู้​้�สอน ของเทวดาและมนุ​ุษย์​์ทั้​้ง� หลาย , พุ​ุทโธ, เป็​็นผู้​้�รู้​้� ผู้​้�ตื่​่�น ผู้​้�เบิ​ิกบานด้​้วยธรรม, ภะคะวาติ​ิ, เป็​็นผู้​้�มี​ีความจํ​ําเริ​ิญ จํ​ําแนกธรรม สั่​่�งสอนสั​ัตว์​์ ดั​ังนี้​้�.

ปญฺ​ฺญาว ธเนน เสยฺ​ฺโย ปั​ัญญาย่​่อมประเสริ​ิฐกว่​่าทรั​ัพย์​์

27 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พุ​ุทธาภิ​ิคี​ีติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง พุ​ุทธาภิ​ิคี​ีติ​ิง กะโรมะ เส.) พุ​ุทธวาระหั​ันตะวะระตาทิ​ิคุ​ุณาภิ​ิยุตุ โต, พระพุ​ุทธเจ้​้าประกอบด้​้วยคุ​ุณ, มี​ีความประเสริ​ิฐแห่​่งอรหั​ันตคุ​ุณ เป็​็นต้​้น, สุ​ุทธาภิ​ิญาณะกะรุ​ุณาหิ​ิ สะมาคะตั​ัตโต, มี​ีพระองค์​์อั​ันประกอบด้​้วยพระญาณ,และพระกรุ​ุณาอั​ันบริ​ิสุ​ุทธิ์​์�, โพเธสิ​ิ โย สุ​ุชะนะตั​ัง กะมะลั​ังวะ สู​ูโร, พระองค์​์ใด ทรงกระทํ​ําชนที่​่�ดี​ีให้​้เบิ​ิกบาน,ดุ​ุจอาทิ​ิตย์​์ทํ​ําบั​ัวให้​้บาน, วั​ันทามะหั​ัง ตะมะระณั​ัง สิ​ิระสา ชิ​ิเนนทั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระชิ​ินสี​ีห์​์, ผู้​้�ไม่​่มี​ีกิ​ิเลส พระองค์​์นั้​้�น,ด้​้วยเศี​ียรเกล้​้า, พุ​ุทโธ โย สั​ัพพะปาณี​ีนั​ัง สะระณั​ัง เขมะมุ​ุตตะมั​ัง, พระพุ​ุทธเจ้​้า พระองค์​์ใด, เป็​็นสรณะอั​ันเกษมสู​ูงสุ​ุด ของสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย, ปะฐะมานุ​ุสสะติ​ิฏฐานั​ัง วั​ันทามิ​ิ ตั​ัง สิ​ิเรนะหั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระพุ​ุทธเจ้​้าพระองค์​์นั้​้�น, อั​ันเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งความระลึ​ึกองค์​์ ที่​่�หนึ่​่�งด้​้วยเศี​ียรเกล้​้า, พุ​ุทธั​ัสสาหั​ัสสะมิ​ิ ทาโส (ทาสี​ี) วะ พุ​ุทโธ เม สามิ​ิกิ​ิสสะโร, ข้​้าพเจ้​้าเป็​็นทาสของพระพุ​ุทธเจ้​้า, พระพุ​ุทธเจ้​้าเป็​็นนาย มี​ีอิสิ ระเหนื​ือข้​้าพเจ้​้า, พุ​ุทโธ ทุ​ุกขั​ัสสะ ฆาตา จะ วิ​ิธาตา จะ หิ​ิตั​ัสสะ เม, พระพุ​ุทธเจ้​้าเป็​็นเครื่​่�องกํ​ําจั​ัดทุ​ุกข์​์,และทรงไว้​้ซึ่​่�งประโยชน์​์แก่​่ข้​้าพเจ้​้า, พุ​ุทธั​ัสสาหั​ัง นิ​ิยยาเทมิ​ิ สะรี​ีรั​ัญชี​ีวิ​ิตั​ัญจิ​ิทั​ัง, ข้​้าพเจ้​้ามอบกายถวายชี​ีวิ​ิตนี้​้� แด่​่พระพุ​ุทธเจ้​้า, วั​ันทั​ันโตหั​ัง (ตี​ีหั​ัง) จะริ​ิสสามิ​ิ พุ​ุทธั​ัสเสวะ สุ​ุโพธิ​ิตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่�จั​ักประพฤติ​ิตาม, ซึ่​่�งความตรั​ัสรู้​้�ดี​ีของพระพุ​ุทธเจ้​้า, นั​ัตถิ​ิ เม สะระณั​ัง อั​ัญญั​ัง พุ​ุทโธ เม สะระณั​ัง วะรั​ัง, สรณะอื่​่น� ของข้​้าพเจ้​้าไม่​่มี,ี พระพุ​ุทธเจ้​้าเป็​็นสรณะอั​ันประเสริ​ิฐของข้​้าพเจ้​้า, 28 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เอเตนะ สั​ัจจะวั​ัชเชนะ วั​ัฑเฒยยั​ัง สั​ัตถุ​ุ สาสะเน, ด้​้วยการกล่​่าวคํ​ําสั​ัตย์​์นี้​้�, ข้​้าพเจ้​้าพึ​ึงเจริ​ิญในพระศาสนา ของพระศาสดา, พุ​ุทธั​ัง เม วั​ันทะมาเนนะ (มานายะ) ยั​ัง ปุ​ุญญั​ัง ปะสุ​ุตั​ัง อิ​ิธะ, ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่� ซึ่�ง่ พระพุ​ุทธเจ้​้า, ได้​้ขวนขวายบุ​ุญใด ในบั​ัดนี้​้�, สั​ัพเพปิ​ิ อั​ันตะรายา เม มาเหสุ​ุง ตั​ัสสะ เตชะสา. อั​ันตรายทั้​้�งปวง อย่​่าได้​้มี​ีแก่​่ข้​้าพเจ้​้า ด้​้วยเดชแห่​่งบุ​ุญนั้​้�น. (กราบหมอบลงว่​่า) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ด้​้วยกายก็​็ดี​ี ด้​้วยวาจาก็​็ดี​ี ด้​้วยใจก็​็ดี​ี, พุ​ุทเธ กุ​ุกั​ัมมั​ัง ปะกะตั​ัง มะยา ยั​ัง, กรรมน่​่าติ​ิเตี​ียนอั​ันใด ที่​่�ข้​้าพเจ้​้ากระทํ​ําแล้​้ว ในพระพุ​ุทธเจ้​้า, พุ​ุทโธ ปะฏิ​ิคคั​ัณหะตุ​ุ อั​ัจจะยั​ันตั​ัง, ขอพระพุ​ุทธเจ้​้า จงงดซึ่�ง่ โทษล่​่วงเกิ​ินอั​ันนั้​้�น, กาลั​ันตะเร สั​ังวะริ​ิตุ​ุง วะ พุ​ุทเธ, เพื่​่�อการสํ​ํารวมระวั​ัง ในพระพุ​ุทธเจ้​้า ในกาลต่​่อไป. (นั่​่�งคุ​ุกเข่​่า)

ธั​ัมมานุ​ุสสติ​ิ

(หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมานุ​ุสสะติ​ินะยั​ัง กะโรมะ เส) สะวากขาโต ภะคะวะตา ธั​ัมโม, พระธรรมเป็​็นสิ่​่�งที่​่�พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, ได้​้ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว, สั​ันทิ​ิฏฐิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ผู้​้�ศึ​ึกษาและปฏิ​ิบั​ัติ​ิพึ​ึงเห็​็นได้​้ด้​้วยตนเอง, อะกาลิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิได้​้และให้​้ผลได้​้ ไม่​่จํ​ํากั​ัดกาล, เอหิ​ิปั​ัสสิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ควรกล่​่าวกะผู้​้�อื่​่�นว่​่า, ท่​่านจงมาดู​ูเถิ​ิด, โอปะนะยิ​ิโก, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ควรน้​้อมเข้​้ามาใส่​่ตั​ัว, ปั​ัจจั​ัตตั​ัง เวทิ​ิตั​ัพโพ วิ​ิญญู​ูหี​ีติ​ิ, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ผู้​้�รู้​้�ก็รู้​้�็ ได้​้เฉพาะตน ดั​ังนี้​้� 29 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ธั​ัมมาภิ​ิคี​ีติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมาภิ​ิคี​ีติ​ิง กะโรมะ เส.) สะวากขาตะตาทิ​ิคุ​ุณะโยคะวะเสนะ เสยโย, พระธรรมเป็​็นสิ่​่�งที่​่�ประเสริ​ิฐเพราะประกอบด้​้วยคุ​ุณ, คื​ือ ความที่​่�พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว เป็​็นต้​้น, โย มั​ัคคะปากะปะริ​ิยัตติ ั วิ​ิ ิโมกขะเภโท, เป็​็นธรรมอั​ันจํ​ําแนก เป็​็นมรรค ผล ปรั​ัยั​ัติ​ิ และนิ​ิพพาน, ธั​ัมโม กุ​ุโลกะปะตะนา ตะทะธาริ​ิธารี​ี, เป็​็นธรรมทรงไว้​้ซึ่​่�งผู้​้�ทรงธรรม, จากการตกไปสู่​่�โลกที่​่�ชั่​่�ว, วั​ันทามะหั​ัง ตะมะหะรั​ัง วะระธั​ัมมะเมตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระธรรมอั​ันประเสริ​ิฐนั้​้�น, อั​ันเป็​็นเครื่​่�องขจั​ัด เสี​ียซึ่​่�งความมื​ืด, ธั​ัมโม โย สั​ัพพะปาณี​ีนั​ัง สะระณั​ัง เขมะมุ​ุตตะมั​ัง, พระธรรมใด เป็​็นสรณะอั​ันเกษมสู​ูงสุ​ุดของสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย, ทุ​ุติ​ิยานุ​ุสสะติ​ิฏฐานั​ัง วั​ันทามิ​ิ ตั​ัง สิ​ิเรนะหั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระธรรมนั้​้�น, อั​ันเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งความระลึ​ึกองค์​์ที่​่�สอง ด้​้วยเศี​ียรเกล้​้า, ธั​ัมมั​ัสสาหั​ัสสะมิ​ิ ทาโส (ทาสี​ี)* วะ ธั​ัมโม เม สามิ​ิกิ​ิสสะโร, ข้​้าพเจ้​้าเป็​็นทาสของพระธรรม, พระธรรมเป็​็นนาย มี​ีอิสิ ระเหนื​ือข้​้าพเจ้​้า, ธั​ัมโม ทุ​ุกขั​ัสสะ ฆาตา จะ วิ​ิธาตา จะ หิ​ิตั​ัสสะ เม, พระธรรมเป็​็นเครื่​่�องกํ​ําจั​ัดทุ​ุกข์​์, และทรงไว้​้ซึ่​่�งประโยชน์​์แก่​่ข้​้าพเจ้​้า, ธั​ัมมั​ัสสาหั​ัง นิ​ิยยาเทมิ​ิ สะรี​ีรั​ัญชี​ีวิ​ิตั​ัญจิ​ิทั​ัง, ข้​้าพเจ้​้ามอบกายถวายชี​ีวิ​ิตนี้​้� แด่​่พระธรรม, * ในวงเล็​็บ ผู้​้�หญิ​ิงว่​่า 30 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

วั​ันทันั โตหั​ัง (ตี​ีหั​ัง)* จะริ​ิสสามิ​ิ ธั​ัมมั​ัสเสวะ สุ​ุธั​ัมมะตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่�จั​ักประพฤติ​ิตาม, ซึ่​่�งความดี​ีงามของพระธรรม, นั​ัตถิ​ิ เม สะระณั​ัง อั​ัญญั​ัง ธั​ัมโม เม สะระณั​ัง วะรั​ัง, สรณะอื่​่น� ของข้​้าพเจ้​้าไม่​่มี,ี พระธรรมเป็​็นสรณะอั​ันประเสริ​ิฐของข้​้าพเจ้​้า, เอเตนะ สั​ัจจะวั​ัชเชนะ วั​ัฑเฒยยั​ัง สั​ัตถุ​ุ สาสะเน, ด้​้วยการกล่​่าวคํ​ําสั​ัตย์​์นี้​้�, ข้​้าพเจ้​้าพึ​ึงเจริ​ิญในพระศาสนา ของพระศาสดา, ธั​ัมมั​ัง เม วั​ันทะมาเนนะ (มานายะ) ยั​ัง ปุ​ุญญั​ัง ปะสุ​ุตั​ัง อิ​ิธะ, ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่� ซึ่​่�งพระธรรม,ได้​้ขวนขวายบุ​ุญใดในบั​ัดนี้​้�, สั​ัพเพปิ​ิ อั​ันตะรายา เม มาเหสุ​ุง ตั​ัสสะ เตชะสา, อั​ันตรายทั้​้�งปวง อย่​่าได้​้มี​ีแก่​่ข้​้าพเจ้​้า, ด้​้วยเดชแห่​่งบุ​ุญนั้​้�น. (หมอบกราบลงว่​่า) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ด้​้วยกายก็​็ดี​ี ด้​้วยวาจาก็​็ดี​ี ด้​้วยใจก็​็ดี​ี, ธั​ัมเม กุ​ุกั​ัมมั​ัง ปะกะตั​ัง มะยา ยั​ัง, กรรมน่​่าติ​ิเตี​ียนอั​ันใด ที่​่�ข้​้าพเจ้​้ากระทํ​ําแล้​้ว ในพระธรรม, ธั​ัมโม ปะฏิ​ิคคั​ัณหะตุ​ุ อั​ัจจะยั​ันตั​ัง, ขอพระธรรม จงงดซึ่​่�งโทษล่​่วงเกิ​ินอั​ันนั้​้�น, กาลั​ันตะเร สั​ังวะริ​ิตุ​ุง วะ ธั​ัมเม. เพื่​่�อการสํ​ํารวมระวั​ัง ในพระธรรม ในกาลต่​่อไป. (นั่​่�งคุ​ุกเข่​่า)

อตฺ​ฺตา หเว ชิ​ิตํ​ํ เสยฺ​ฺโย ชนะตนนั่​่�นแหละประเสริ​ิฐกว่​่า 31 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ังฆานุ​ุสสติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ังฆานุ​ุสสะติ​ินะยั​ัง กะโรมะ เส.) สุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า หมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ีแล้​้ว, อุ​ุชุ​ุปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, หมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิตรงแล้​้ว ญายะปะฏิ​ิปั​ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า หมู่​่�ใด, ปฏิ​ิบั​ัติ​ิเพื่​่�อรู้​้�ธรรม เป็​็นเครื่​่�องออกจากทุ​ุกข์​์แล้​้ว, สามี​ีจิ​ิปะฏิ​ิปันั โน ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, สงฆ์​์สาวกของพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า หมู่​่�ใด,ปฏิ​ิบั​ัติ​ิสมควรแล้​้ว ยะทิ​ิทั​ัง, ได้​้แก่​่บุ​ุคคลเหล่​่านี้​้� คื​ือ, จั​ัตตาริ​ิ ปุ​ุริ​ิสะยุ​ุคานิ​ิ อั​ัฏฐะ ปุ​ุริ​ิสะปุ​ุคคะลา, คู่​่�แห่​่งบุ​ุรุ​ุษ ๔ คู่​่�,นั​ับเรี​ียงตั​ัวบุ​ุรุ​ุษ ได้​้ ๘ บุ​ุรุ​ุษ, เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสั​ังโฆ, นั่​่�นแหละ สงฆ์​์สาวกของผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า, อาหุ​ุเนยโย, เป็​็นสงฆ์​์ควรแก่​่สั​ักการะที่​่�เขานํ​ํามาบู​ูชา, ปาหุ​ุเนยโย, เป็​็นสงฆ์​์ควรแก่​่สั​ักการะที่​่�เขาจั​ัดไว้​้ต้​้อนรั​ับ, ทั​ักขิ​ิเณยโย, เป็​็นผู้​้�ควรรั​ับทั​ักษิ​ิณาทาน, อั​ัญชะลี​ีกะระณี​ีโย, เป็​็นผู้​้�ที่​่�บุ​ุคคลทั่​่�วไปควรทํ​ําอั​ัญชลี​ี, อะนุ​ุตตะรั​ัง ปุ​ุญญั​ักเขตตั​ัง โลกั​ัสสาติ​ิ. เป็​็นเนื้​้อ� นาบุ​ุญของโลก,ไม่​่มีนี าบุ​ุญอื่​่นยิ่​่ � ง� กว่​่า ดั​ังนี้​้�

32 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ังฆาภิ​ิคี​ีติ​ิ (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ังฆาภิ​ิคี​ีติ​ิง กะโรมะ เส.) สั​ัทธั​ัมมะโช สุ​ุปะฏิ​ิปั​ัตติคุิ ุณาทิ​ิยุ​ุตโต, พระสงฆ์​์ที่​่�เกิ​ิดโดยพระสั​ัทธรรม, ประกอบด้​้วยคุ​ุณมี​ีความปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ี เป็​็นต้​้น, โยฏฐั​ัพพิ​ิโธ อะริ​ิยะปุ​ุคคะละสั​ังฆะเสฏโฐ, เป็​็นหมู่​่�แห่​่งพระอริ​ิยบุ​ุคคลอั​ันประเสริ​ิฐแปดจํ​ําพวก, สี​ีลาทิ​ิธั​ัมมะปะวะราสะยะกายะจิ​ิตโต, มี​ีกายและจิ​ิต อั​ันอาศั​ัยธรรมมี​ีศี​ีลเป็​็นต้​้นอั​ันบวร, วั​ันทามะหั​ัง ตะมะริ​ิยานะ คะณั​ัง สุ​ุสุ​ุทธั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้หมู่​่�แห่​่งพระอริ​ิยเจ้​้าเหล่​่านั้​้�น, อั​ันบริ​ิสุ​ุทธิ์​์�ด้​้วยดี​ี, สั​ังโฆ โย สั​ัพพะปาณี​ีนั​ัง สะระณั​ัง เขมะมุ​ุตตะมั​ัง, พระสงฆ์​์หมู่​่�ใด, เป็​็นสรณะอั​ันเกษมสู​ูงสุ​ุด ของสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย, ตะติ​ิยานุ​ุสสะติ​ิฏฐานั​ัง วั​ันทามิ​ิ ตั​ัง สิ​ิเรนะหั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าไหว้​้พระสงฆ์​์หมู่​่�นั้​้�น, อั​ันเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งความระลึ​ึกองค์​์ที่​่�สาม ด้​้วย เศี​ียรเกล้​้า, สั​ังฆั​ัสสาหั​ัส๎​๎มิ​ิ ทาโส (ทาสี​ี) วะ สั​ังโฆ เม สามิ​ิกิ​ิสสะโร, ข้​้าพเจ้​้าเป็​็นทาสของพระสงฆ์​์, พระสงฆ์​์เป็​็นนาย มี​ีอิ​ิสระเหนื​ือข้​้าพเจ้​้า, สั​ังโฆ ทุ​ุกขั​ัสสะ ฆาตา จะ วิ​ิธาตา จะ หิ​ิตั​ัสสะ เม, พระสงฆ์​์เป็​็นเครื่​่�องกํ​ําจั​ัดทุ​ุกข์​์, และทรงไว้​้ซึ่​่�งประโยชน์​์แก่​่ข้​้าพเจ้​้า, สั​ังฆั​ัสสาหั​ัง นิ​ิยยาเทมิ​ิ สะรี​ีรั​ัญชี​ีวิ​ิตั​ัญจิ​ิทั​ัง, ข้​้าพเจ้​้ามอบกายถวายชี​ีวิ​ิตนี้​้� แด่​่พระสงฆ์​์, วั​ันทันั โตหั​ัง (ตี​ีหั​ัง) จะริ​ิสสามิ​ิ สั​ังฆั​ัสโสปะฏิ​ิปั​ันนะตั​ัง, ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่�จั​ักประพฤติ​ิตาม, ซึ่​่�งความปฏิ​ิบั​ัติ​ิดี​ี ของพระสงฆ์​์, 33 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

นั​ัตถิ​ิ เม สะระณั​ัง อั​ัญญั​ัง สั​ังโฆ เม สะระณั​ัง วะรั​ัง, สรณะอื่​่�นของข้​้าพเจ้​้าไม่​่มี​ี, พระสงฆ์​์เป็​็นสรณะอั​ันประเสริ​ิฐของข้​้าพเจ้​้า, เอเตนะ สั​ัจจะวั​ัชเชนะ วั​ัฑเฒยยั​ัง สั​ัตถุ​ุ สาสะเน, ด้​้วยการกล่​่าวคํ​ําสั​ัตย์​์นี้​้�, ข้​้าพเจ้​้าพึ​ึงเจริ​ิญในพระศาสนา ของพระศาสดา, สั​ังฆั​ัง เม วั​ันทะมาเนนะ (มานายะ) ยั​ัง ปุ​ุญญั​ัง ปะสุ​ุตั​ัง อิ​ิธะ, ข้​้าพเจ้​้าผู้​้�ไหว้​้อยู่​่� ซึ่�ง่ พระสงฆ์​์,ได้​้ขวนขวายบุ​ุญใด ในบั​ัดนี้​้�, สั​ัพเพปิ​ิ อั​ันตะรายา เม มาเหสุ​ุง ตั​ัสสะ เตชะสา, อั​ันตรายทั้​้�งปวง อย่​่าได้​้มี​ีแก่​่ข้​้าพเจ้​้า,ด้​้วยเดชแห่​่งบุ​ุญนั้​้�น. (กราบหมอบลงว่​่า) กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา, ด้​้วยกายก็​็ดี​ี ด้​้วยวาจาก็​็ดี​ี ด้​้วยใจก็​็ดี​ี, สั​ังเฆ กุ​ุกั​ัมมั​ัง ปะกะตั​ัง มะยา ยั​ัง, กรรมน่​่าติ​ิเตี​ียนอั​ันใด ที่​่�ข้​้าพเจ้​้ากระทํ​ําแล้​้ว ในพระสงฆ์​์, สั​ังโฆ ปะฏิ​ิคคั​ัณหะตุ​ุ อั​ัจจะยั​ันตั​ัง, ขอพระสงฆ์​์ จงงดซึ่�ง่ โทษล่​่วงเกิ​ินอั​ันนั้​้�น, กาลั​ันตะเร สั​ังวะริ​ิตุ​ุง วะ สั​ังเฆ.๑ เพื่​่�อการสํ​ํารวมระวั​ัง ในพระสงฆ์​์ ในกาลต่​่อไป.

๑

บทขอให้​้งดโทษนี้​้� มิ​ิได้​้เป็​็นการขอล้​้างบาป, เป็​็นเพี​ียงการเปิ​ิดเผยตั​ัวเอง, และคำำ�ว่​่าขอโทษในที่​่�นี้​้� มิ​ิได้​้ หมายถึ​ึงกรรม หมายถึ​ึงโทษเพี​ียงเล็​็กน้​้อยซึ่​่�งเป็​็น "ส่​่วนตั​ัว" ระหว่​่างกั​ัน ที่​่�พึ​ึงอโหสิ​ิกั​ันได้​้. กรรม ขอขมาชนิ​ิดนี้​้� สำำ�เร็​็จผลได้​้ในเมื่​่�อผู้​้�ขอตั้​้�งใจทำำ�จริ​ิง ๆ. และเป็​็นเพี​ียงศี​ีลธรรม และสิ่​่�งที่​่�ควรประพฤติ​ิ.

34 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อตี​ีตปั​ัจจเวกขณปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง อะตี​ีตะปั​ัจจะเวกขะณะ ปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) (ข้​้อว่​่าด้​้วยจี​ีวร) อั​ัชชะ มะยา อะปั​ัจจะเวกขิ​ิต๎ว๎ า ยั​ัง จี​ีวะรั​ัง ปะริ​ิภุ​ุตตั​ัง, จี​ีวรใดอั​ันเรานุ่​่�งห่​่มแล้​้วไม่​่ทั​ันพิ​ิจารณาในวั​ันนี้​้� ตั​ัง ยาวะเทวะ สี​ีตั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, จี​ีวรนั้​้�น เรานุ่​่�งห่​่มแล้​้ว เพี​ียงเพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความหนาว, อุ​ุณหั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความร้​้อน, ฑั​ังสะมะกะสะวาตาตะปะสิ​ิริ​ิงสะปะสั​ัมผั​ัสสานั​ัง ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่อ� บํ​ําบั​ัดสัมั ผั​ัสอั​ันเกิ​ิดจากเหลื​ือบยุ​ุง ลม แดด และสั​ัตว์เ์ ลื้​้อ� ยคลานทั้​้�งหลาย, ยาวะเทวะ หิ​ิริ​ิโกปิ​ินะปะฏิ​ิจฉาทะนั​ัตถั​ัง, และเพี​ียงเพื่​่�อปกปิ​ิดอวั​ัยวะ อั​ันให้​้เกิ​ิดความละอาย, (ข้​้อว่​่าด้​้วยบิ​ิณฑบาต) อั​ัชชะ มะยา อะปั​ัจจะเวกขิ​ิตตะวา โย ปิ​ิณฑะปาโต ปะริ​ิภุ​ุตโต, บิ​ิณฑบาตใด อั​ันเราฉั​ันแล้​้วไม่​่ทั​ันพิ​ิจารณาในวั​ันนี้​้�, โส เนวะ ทวายะ, บิ​ิณฑบาตนั้​้�น เราฉั​ันแล้​้ว ไม่​่ใช่​่เป็​็นไปเพื่​่�อความเพลิ​ิดเพลิ​ินสนุ​ุกสนาน, นะ มะทายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่อ� คววามเมามั​ัน เกิ​ิดกํ​ําลั​ังพลั​ังทางกาย, นะ มั​ัณฑะนายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่�อประดั​ับ, นะ วิ​ิภู​ูสะนายะ, ไม่​่ให้​้เป็​็นไปเพื่​่�อตกแต่​่ง, ยาวะเทวะ อิ​ิมั​ัสสะ กายั​ัสสะ ฐิ​ิติ​ิยา, แต่​่ให้​้เป็​็นไปเพี​ียงเพื่​่�อการตั้​้�งอยู่​่�ได้​้แห่​่งกายนี้​้�, ยาปะนายะ, เพื่​่�อความเป็​็นไปได้​้ของอั​ัตภาพนี้​้�ด้​้วย, วิ​ิหิ​ิงสุ​ุปะระติ​ิยา, เพื่​่�อความสิ้​้�นไปแห่​่งความลํ​ําบากทางกาย, พรั​ัหมะจะริ​ิยานุ​ุคคะหายะ, เพื่​่�ออนุ​ุเคราะห์​์แก่​่การประพฤติ​ิพรหมจรรย์​์, 35 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อิ​ิติ​ิ ปุ​ุราณั​ัญจะ เวทะนั​ัง ปะฏิ​ิหั​ังขามิ​ิ, ด้​้วยการทํ​ําอย่​่างนี้​้�, เราย่​่อมระงั​ับเสี​ียได้​้ซึ่​่�งทุ​ุกข์​์เวทนาเก่​่าคื​ือความหิ​ิว, นะวั​ัญจะ เวทะนั​ัง นะ อุ​ุปปาเทสสามิ​ิ, และไม่​่ทํ​ําทุ​ุกข์​์เวทนาใหม่​่ให้​้เกิ​ิดขึ้​้�น, ยาตรา จะ เม ภะวิ​ิสสะติ​ิ อะนะวั​ัชชะตา จะ ผาสุ​ุวิหิ าโร จาติ​ิ. อนึ่​่ง� ความเป็​็นไปโดยสะดวกแห่​่งอั​ัตภาพนี้​้�ด้ว้ ย, ความเป็​็นผู้​้�หาโทษ มิ​ิได้​้ด้ว้ ย, และความเป็​็นอยู่​่�โดยผาสุ​ุกด้​้วย, จั​ักมี​ีแก่​่เราดั​ังนี้​้� (ข้​้อว่​่าด้​้วยเสนาสนะ) อั​ัชชะ มะยา อะปั​ัจจะเวกขิ​ิตตะวา ยั​ัง เสนาสะนั​ัง ปะริ​ิภุ​ุตตั​ัง, เสนาสนะใด อั​ันเราใช้​้สอยแล้​้ว ไม่​่ทั​ันพิ​ิจารณา ในวั​ันนี้​้�, ตั​ัง ยาวะเทวะ สี​ีตั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เสนาสนะนั้​้�น เราใช้​้สอยแล้​้ว เพี​ียงเพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความหนาว, อุ​ุณหั​ัสสะ ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่�อบํ​ําบั​ัดความร้​้อน, ฑั​ังสะมะกะสะวาตาตะปะสิ​ิริ​ิงสะปะสั​ัมผั​ัสสานั​ัง ปะฏิ​ิฆาตายะ, เพื่​่อ� บํ​ําบั​ัดสัมั ผั​ัสอั​ันเกิ​ิดจากเหลื​ือบยุ​ุง ลม แดด และสั​ัตว์เ์ ลื้​้อ� ยคลานทั้​้�งหลาย, ยาวะเทวะ อุ​ุตุ​ุปะริ​ิสสะยะวิ​ิโนทะนั​ัง ปะฏิ​ิสั​ัลลานารามั​ัตถั​ัง. เพี​ียงเพื่​่�อบรรเทาอั​ันตรายอั​ันจะพึ​ึงมี​ีจากดิ​ินฟ้​้าอากาศ, และเพื่​่�อความ เป็​็นผู้​้�ยิ​ินดี​ีอยู่​่�ได้​้, ในที่​่�หลี​ีกเร้​้นสํ​ําหรั​ับภาวนา. (ข้​้อว่​่าด้​้วยคิ​ิลานเภสั​ัช) อั​ัชชะ มะยา อะปั​ัจจะเวกขิ​ิตตะวา โย คิ​ิลานะปั​ัจจะยะเภสั​ัชชะปะริ​ิกขาโร ปะริ​ิภุ​ุตโต, คิ​ิลานเภสั​ัชบริ​ิขารใด อั​ันเราบริ​ิโภคแล้​้ว ไม่​่ทั​ันพิ​ิจารณา ในวั​ันนี้​้�, โส ยาวะเทวะ อุ​ุปปั​ันนานั​ัง เวยยาพาธิ​ิกานั​ัง เวทะนานั​ัง ปะฏิ​ิฆาตายะ, คิ​ิลานเภสั​ัชบริ​ิขารนั้​้�นเราบริ​ิโภคแล้​้ว, เพี​ียงเพื่​่�อบํ​ําบั​ัดทุ​ุกข์​์เวทนา อั​ันบั​ังเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว, มี​ีอาพาธต่​่างๆ เป็​็นมู​ูล, อั​ัพยาปั​ัชฌะปะระมะตายาติ​ิ. เพื่​่�อความเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีโรคเบี​ียดเบี​ียนเป็​็นอย่​่างยิ่​่�ง, ดั​ังนี้​้�.

36 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

บทสวดพิ​ิเศษ สรณคมนปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ติ​ิสะระณะคะมะนาปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) พุ​ุทธั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระพุ​ุทธเจ้​้าเป็​็นสรณะ ธั​ัมมั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระธรรมเป็​็นสรณะ สั​ังฆั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, ข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระสงฆ์​์เป็​็นสรณะ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ พุ​ุทธั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, แม้​้ครั้​้�งที่​่�สองข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระพุ​ุทธเจ้​้าเป็​็นสรณะ ทุ​ุติยัิ ัมปิ​ิ ธั​ัมมั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, แม้​้ครั้​้�งที่​่�สองข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระธรรมเป็​็นสรณะ ทุ​ุติยัิ ัมปิ​ิ สั​ังฆั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, แม้​้ครั้​้�งที่​่�สองข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระสงฆ์​์เป็​็นสรณะ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ พุ​ุทธั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, แม้​้ครั้​้�งที่​่�สามข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระพุ​ุทธเจ้​้าเป็​็นสรณะ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ ธั​ัมมั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, แม้​้ครั้​้�งที่​่�สามข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระธรรมเป็​็นสรณะ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ สั​ังฆั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ, แม้​้ครั้​้�งที่​่�สามข้​้าพเจ้​้าถื​ือเอาพระสงฆ์​์เป็​็นสรณะ

ยถาวาที​ี ตถาการี​ี พู​ูดอย่​่างไร ทำำ�ได้​้อย่​่างนั้​้�น 37 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(บทสำำ�หรั​ับภิ​ิกษุ​ุสามเณรทุ​ุกรู​ูปใช้​้เตื​ือนตนเอง)

ปั​ัพพชิ​ิตอภิ​ิณหปั​ัจจเวกขณปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ปั​ัพพะชิ​ิตะอะภิ​ิณหะ ปั​ัจจะเวกขะณะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) ทะสะ อิ​ิเม ภิ​ิกขะเว ธั​ัมมา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ธรรมทั้​้�งหลายสิ​ิบประการเหล่​่านี้​้�, มี​ีอยู่​่� ปั​ัพพะชิ​ิเตนะ อะภิ​ิณหั​ัง ปั​ัจจะเวกขิ​ิตั​ัพพา, เป็​็นธรรมที่​่�บรรพชิ​ิตพึ​ึงพิ​ิจารณาโดยแจ่​่มชั​ัดอยู่​่�เนื​ืองนิ​ิตย์​์ กะตะเม ทะสะ, ธรรมทั้​้�งหลาย ๑๐ ประการนั้​้�น เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า ๑. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, บั​ัดนี้​้�เรามี​ีเพศต่​่างจากคฤหั​ัสถ์​์แล้​้ว อาการกิ​ิริ​ิยาใดๆ ของสมณะ เราจะต้​้องทำำ�อาการกิ​ิริ​ิยานั้​้�นๆ, ๒. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, การเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิตของเราเนื่​่�องด้​้วยผู้​้�อื่​่�น เราควรทำำ�ตั​ัวให้​้เขาเลี้​้�ยงง่​่าย, ๓. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, อาการกายวาจาอย่​่างอื่​่�นที่​่�เรา จะต้​้องทำำ�ให้​้ดีขึ้ี ้�นไปกว่​่านี้​้� ยั​ังมี​ีอยู่​่�อี​ีก ไม่​่ใช่​่เพี​ียงเท่​่านี้​้�, ๔. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, ตั​ัวของเราเอง ติ​ิเตี​ียนตั​ัวเราเองโดย ศี​ีลได้​้หรื​ือไม่​่, ๕. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, ผู้​้�รู้​้�ใคร่​่ครวญแล้​้ว ติ​ิเตี​ียนเราโดยศี​ีล ได้​้หรื​ือไม่​่, ๖. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, เราจะต้​้องพลั​ัดพรากจากของรั​ัก ของชอบใจทั้​้�งนั้​้�น, ๗. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, เรามี​ีกรรมเป็​็นของตั​ัวเราทำำ�ดี​ีจักั ได้​้ดี​ี ทำำ�ชั่​่�วจั​ักได้​้ชั่​่�ว, ๘. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, วั​ันคื​ืนล่​่วงไปๆ บั​ัดนี้​้�เราทำำ�อะไรอยู่​่�, 38 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

๙. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, เรายิ​ินดี​ีในที่​่�สงั​ัดหรื​ือไม่​่, ๑๐. บรรพชิ​ิตควรพิ​ิจารณาเนื​ืองๆ ว่​่า, คุ​ุณวิ​ิเศษของเรามี​ีอยู่​่�หรื​ือไม่​่ที่​่�จะ ทำำ�ให้​้เราเป็​็นผู้​้�ไม่​่เก้​้อเขิ​ิน ในเวลาเพื่​่�อนบรรพชิ​ิตถามในกาลภายหลั​ัง.

สั​ังเวคอิ​ิธชี​ีวิ​ิตคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ังเวคะอิ​ิธะชี​ีวิ​ิตะคาถาโย ภะณามะ เส.) อั​ัปปะมายุ​ุ มะนุ​ุสสานั​ัง หิ​ิเฬยยะนั​ัง สุ​ุโปริ​ิโส, อายุ​ุของหมู่​่�มนุ​ุษย์​์นี้​้น้� อ้ ยนั​ัก ผู้​้�ใคร่​่คุณ ุ งามความดี​ี พึ​ึงดู​ูหมิ่​่น� อายุ​ุที่​่น้� อ้ ยนิ​ิดนี้​้,� จะเรยยะ ทิ​ิตตะสี​ีโสวะ นั​ัตถิ​ิ มั​ัจจุ​ุสสะ นาคะโย, พึ​ึงรี​ีบประพฤติ​ิตนให้​้เหมื​ือนคนถู​ูกไฟไหม้​้บนศี​ีรษะเถิ​ิด, เพราะความตาย จะไม่​่มาถึ​ึงเรานั้​้�นไม่​่มี​ี, อั​ัจจะยั​ันติ​ิ อะโหรั​ัตตา ชี​ีวิ​ิตั​ัง อุ​ุปะรุ​ุชฌะติ​ิ, วั​ันคื​ืนก็ล่็ ่วงเลยไป ชี​ีวิ​ิตก็​็ใกล้​้สู่​่�ความตาย, อายุ​ุ ขี​ียะติ​ิ มั​ัจจานั​ัง กุ​ุนนะที​ีนั​ัง วา อุ​ุทะกั​ันติ​ิ, อายุ​ุของสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายย่​่อมสิ้​้�นไป, เหมื​ือนน้ำำ��ในแม่​่น้ำำ��น้​้อย, ไหลบ่​่อยๆ ย่​่อมหมดสิ้​้�นไป, นะ เหวะ ติ​ิฏฐั​ัง นาสี​ีนั​ัง นะ สะยานั​ัง นะ ปั​ัตถะคุ​ุง, อายุ​ุสังั ขารจะพลอยประมาทไปกั​ับมนุ​ุษย์​์ทั้​้ง� หลายที่​่ยื� นื เดิ​ินนั่​่ง� นอนอยู่​่�ก็ห็ าไม่​่, ตั​ัสสะมา อิ​ิธะ ชี​ีวิ​ิตะเสเส, เพราะเหตุ​ุนั้​้�นแล ชี​ีวิ​ิตที่​่�ยั​ังเหลื​ืออยู่​่�นี้​้�, กิ​ิจจะกะโร สิ​ิยา นะโร นะ จะ มั​ัชเชติ​ิ, พึ​ึงรี​ีบกระทำำ�ความดี​ีตามหน้​้าที่​่�ของตน, อย่​่าได้​้ประมาทเลย, อิ​ิติ​ิ. ด้​้วยประการฉะนี้​้�แล.

39 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ธั​ัมมปริ​ิยายะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมะปะริ​ิยายะ คาถาโย ภะณามะ เส.) สั​ัพเพ สั​ัตตา มะริ​ิสสั​ันติ​ิ มะระณั​ันตั​ัง หิ​ิ ชี​ีวิ​ิตั​ัง, สั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งสิ้​้�นจั​ักต้​้องตาย, เพราะชี​ีวิ​ิตนี้​้�มี​ีความตายเป็​็นที่​่�สุ​ุดรอบ ชะรั​ังปิ​ิ ปั​ัต๎​๎วา มะระณั​ัง เอวั​ัง ธั​ัมมา หิ​ิ ปาณิ​ิโณ, แม้​้จะอยู่​่�ได้​้ถึ​ึงชราก็​็ต้อ้ งตาย, เพราะสั​ัตว์ทั้​้์ ง� หลาย ย่​่อมเป็​็นอย่​่างนี้​้ต� ามธรรมดา ยะมะกั​ัง นามะรู​ูปั​ัญจะ อุ​ุโภ อั​ัญโญญะนิ​ิสสิ​ิตา, ก็​็นามและรู​ูปคื​ือกายกั​ับใจ, ย่​่อมอาศั​ัยกั​ันอยู่​่�เป็​็นของคู่​่�กั​ัน เอกั​ัสสะมิ​ิง ภิ​ิชชะมานั​ัส๎มิ๎ ิง อุ​ุโภ ภิ​ิชชันติ ั ิ ปั​ัจจะยาติ​ิ, เมื่​่�อฝ่​่ายใดฝ่​่ายหนึ่​่�งแตกสลาย , ทั้​้�งสองฝ่​่ายก็​็สลายไปด้​้วยกั​ัน ยะถาปิ​ิ อั​ัญญะตะรั​ัง พี​ีชั​ัง เขตเต วุ​ุตตั​ัง วิ​ิรู​ูหะติ​ิ, เปรี​ียบเหมื​ือนพื​ืชอย่​่างใดอย่​่างหนึ่​่�ง, ที่​่�หว่​่านลงแล้​้ว ในพื้​้�นแผ่​่นดิ​ิน ย่​่อมงอกขึ้​้น� ได้​้, ปะฐะวี​ีระสั​ัญจะ อาคั​ัมมะ สิ​ิเนหั​ัญจะ ตะทู​ูภะยั​ัง เพราะอาศั​ัยรสแห่​่งแผ่​่นดิ​ิน, และเชื้​้�อในยางแห่​่งพื​ืชนั้​้�นๆ เอวั​ัง ขั​ันธา จะ ธาตุ​ุโย ฉะ จะ อายะตะนา อิ​ิเม, ขั​ันธ์ทั้​้์ �ง ๕ และธาตุ​ุทั้​้�งหลาย, พร้​้อมทั้​้�งอายตนะทั้​้�ง ๖ นี้​้�ก็​็เหมื​ือนกั​ัน เหตุ​ุง ปะฏิ​ิจจะ สั​ัมภู​ูตา เหตุ​ุภั​ังคา นิ​ิรุ​ุชฌะเร, อาศั​ัยเหตุ​ุจึ​ึงเกิ​ิดขึ้​้�นได้​้, เมื่​่�อเหตุ​ุนั้​้�นแตกสลายก็​็ย่​่อมดั​ับไป ยะถา หิ​ิ อั​ังคะสั​ัมภารา โหติ​ิ สั​ัทโท ระโถ อิ​ิติ​ิ, � ว่ นของรถเข้​้าด้​้วยกั​ัน, คำำ�เรี​ียกว่​่ารถก็​็มีขึ้ี น�้ ได้​้ เปรี​ียบเหมื​ือนการประกอบชิ้​้นส่ เอวั​ัง ขั​ันเธสุ​ุ สั​ันเตสุ​ุ โหติ​ิ สั​ัตโตติ​ิ สั​ัมมะติ​ิ, เมื่​่�อขั​ันธ์​์ทั้​้�ง๕ ยั​ังมี​ีอยู่​่�ก็​็เหมื​ือนกั​ัน, คำำ�สมมติ​ิว่​่าคนและสั​ัตว์​์ก็​็มี​ีขึ้​้�นได้​้ อุ​ุโภ ปุ​ุญญั​ัญจะ ปาปั​ัญจะ ยั​ัง มั​ัจโจ กุ​ุรุ​ุเต อิ​ิธะ, เมื่​่�อผู้​้�ที่​่�ตายไป, ทำำ�บุ​ุญและบาปใดๆ ในโลกนี้​้�แล้​้ว 40 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ตั​ัญหิ​ิ ตั​ัสสะ สะกั​ัง โหติ​ิ ตั​ัญจะ อาทายะ คั​ัจฉะติ​ิ, บุ​ุญและบาปนั้​้�นแล, ย่​่อมเป็​็นของๆ เขาผู้​้�นั้​้�นโดยแท้​้, เขาย่​่อมได้​้รั​ับบุ​ุญ และบาปนั้​้�นแน่​่นอน ตั​ัญจั​ัสสะ อะนุ​ุคั​ัง โหติ​ิ ฉายาวะ อะนุ​ุปายิ​ินี​ี, บุ​ุญและบาปนั้​้�นย่​่อมติ​ิดตามเขาไป, เหมื​ือนเงาตามตั​ัวเขาไปฉะนั้​้�น สั​ัทธายะ สี​ีเลนะ จะ โย ปะวั​ัฑฒะติ​ิ, ผู้​้�ใดเจริ​ิญด้​้วยศี​ีลและมี​ีศรั​ัทธา ปั​ัญญายะ จาเคนะ สุ​ุเตนะ จู​ูภะยั​ัง, เป็​็นผู้​้�มี​ีปั​ัญญา, สดั​ับศึ​ึกษาในการเสี​ียสละ โส ตาทิ​ิโส สั​ัปปุ​ุริ​ิโส วิ​ิจั​ักขะโน, บุ​ุคคลผู้​้�เป็​็นสั​ัตบุ​ุรุ​ุษ , เป็​็นผู้​้�เฉี​ียบแหลมเช่​่นนั้​้�น อาที​ียะติ​ิ สาระมิ​ิทเธวะ อั​ัตตะโน, ย่​่อมเป็​็นผู้​้�ถื​ือเอาประโยชน์​์แห่​่งตน , ในโลกนี้​้�ไว้​้ได้​้โดยแท้​้ อั​ัชเชวะ กิ​ิจจะมาตั​ัปปั​ัง โก ชั​ัญญา มะระณั​ัง สุ​ุเว, พึ​ึงทำำ�ความเพี​ียรเสี​ียในวั​ันนี้​้�แหละ, ใครเล่​่าจะรู้​้�ความตายในวั​ันพรุ่​่�ง นะ หิ​ิ โน สั​ังคะรั​ันเตนะ มะหาเสเนนะ มั​ัจจุ​ุนา, เพราะว่​่าความผั​ัดเพี้​้ย� นกั​ับมั​ัจจุ​ุราชผู้​้�มีเี สนาใหญ่​่นั้​้น� ,ย่​่อมไม่​่มีแี ก่​่เราทั้​้ง� หลาย เอวั​ัมภู​ูเตสุ​ุเป๎​๎ยเตสุ​ุ สาธุ​ุ ตั​ัตถาชฌุ​ุเปกขะนา, เมื่​่�อสั​ังขารเหล่​่านั้​้�นต้​้องเป็​็นอย่​่างนี้​้�แน่​่นอน, การวางเฉยในสั​ังขารเสี​ียได้​้ ย่​่อมเป็​็นการดี​ี, อะปิ​ิ เตสั​ัง นิ​ิโรธายะ ปะฏิ​ิปั​ัตตะยาติ​ิ สาธุ​ุกา, อนึ่​่�ง การปฏิ​ิบั​ัติ​ิเพื่​่�อดั​ับสั​ังขารเสี​ียได้​้ , ยิ่​่�งเป็​็นการดี​ี สั​ัพพั​ัง สั​ัมปาทะนี​ียั​ัญหิ​ิ อั​ัปปะมาเทนะ สั​ัพพะทาติ​ิ, กิ​ิจทั้​้�งสิ้​้�นนี้​้�จะพึ​ึงบำำ�เพ็​็ญให้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์ได้​้, ด้​้วยความไม่​่ประมาท ทุ​ุกเมื่​่�อเท่​่านั้​้�นแล, ดั​ังนี้​้� 41 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

โอวาทปาฏิ​ิโมกขคาถา ( หั​ันทะ มะยั​ัง โอวาทะปาฏิ​ิโมกขะคาถาโย ภะณามะ เส) สั​ัพพะปาปั​ัสสะ อะกะระณั​ัง, การไม่​่ทำำ�บาปทั้​้�งปวง กุ​ุสะลั​ัสสู​ูปะสั​ัมปะทา, การทำำ�กุ​ุศลให้​้ถึ​ึงพร้​้อม สะจิ​ิตตะปะริ​ิโยทะปะนั​ัง, การชำำ�ระจิ​ิตของตนให้​้ขาวรอบ เอตั​ัง พุ​ุทธานะสาสะนั​ัง, ธรรม ๓ อย่​่างนี้​้�, เป็​็นคำำ�สั่​่�งสอนของ พระพุ​ุทธเจ้​้าทั้​้�งหลาย ขั​ันตี​ี ปะระมั​ัง ตะโป ตี​ีติ​ิกขา, ขั​ันติ​ิ คื​ือความอดกลั้​้�น, เป็​็นธรรมเครื่​่�องเผากิ​ิเลสอย่​่างยิ่​่�ง นิ​ิพพานั​ัง ปะระมั​ัง วะทั​ันติ​ิ พุ​ุทธา, ผู้​้�รู้​้�ทั้​้�งหลายกล่​่าวพระนิ​ิพพานว่​่าเป็​็นธรรมอั​ันยิ่​่�ง นะ หิ​ิ ปั​ัพพะชิ​ิโต ปะรู​ูปะฆาตี​ี, ผู้​้�กำำ�จั​ัดสั​ัตว์​์อื่​่�นอยู่​่�ไม่​่ชื่​่�อว่​่าเป็​็นบรรพชิ​ิตเลย สะมะโณ โหติ​ิ ปะรั​ัง วิ​ิเหฐะยั​ันโต, ผู้​้�ทำำ�สั​ัตว์อื่​่์ �นให้​้ลำำ�บากอยู่​่�ไม่​่ชื่​่�อว่​่าเป็​็นสมณะเลย อะนู​ูปะวาโท อะนู​ูปะฆาโต, การไม่​่พู​ูดร้​้าย การไม่​่ทำำ�ร้​้าย ปาติ​ิโมกเข จะ สั​ังวะโร, การสำำ�รวมในปาฏิ​ิโมกข์​์ มั​ัตตั​ัญญุ​ุตา จะ ภั​ัตตั​ัสสะมิ​ิง, ความเป็​็นผู้​้�รู้​้�ประมาณในการบริ​ิโภค ปั​ันตั​ัญจะ สะยะนาสะนั​ัง, การนอน การนั่​่�ง ในที่​่�อั​ันสงั​ัด อะธิ​ิจิ​ิตเต จะ อาโยโค, ความหมั่​่�นประกอบในการทำำ�จิ​ิตให้​้ยิ่​่�ง เอตั​ัง พุ​ุทธานะสาสะนั​ัง, ธรรมเหล่​่านี้​้�, เป็​็นคำำ�สั่​่�งสอนของ พระพุ​ุทธเจ้​้าทั้​้�งหลาย

42 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ภั​ัทเทกรั​ัตตคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง ภั​ัทเทกะรั​ัตตะคาถาโย ภะณามะ เส.) อะตี​ีตั​ัง นานวาคะเมยยะ นั​ัปปะฏิ​ิกั​ังเข อะนาคะตั​ัง, บุ​ุคคลไม่​่ควรตามคิ​ิดถึ​ึงสิ่​่�งที่​่�ล่​่วงไปแล้​้วด้​้วยอาลั​ัย, และไม่​่พึ​ึงพะวงถึ​ึง สิ่​่�งที่​่�ยั​ังไม่​่มาถึ​ึง ยะทะตี​ีตั​ัมปะหี​ีนันตั ั ัง อั​ัปปั​ัตตั​ัญจะ อะนาคะตั​ัง, สิ่​่�งเป็​็นอดี​ีตก็​็ละไปแล้​้ว, สิ่​่�งเป็​็นอนาคตก็​็ยั​ังไม่​่มา ปั​ัจจุ​ุปปั​ันนั​ัญจะ โย ธั​ัมมั​ัง ตั​ัตถะ ตั​ัตถะ วิ​ิปั​ัสสะติ​ิ, อะสั​ังหิ​ิรั​ัง อะสั​ังกุ​ุปปั​ัง ตั​ัง วิ​ิทธา มะนุ​ุพรู​ูหะเย, ผู้​้�ใดเห็​็นธรรมอั​ันเกิ​ิดขึ้​้�นเฉพาะหน้​้าในที่​่�นั้​้�นๆอย่​่างแจ่​่มแจ้​้ง, ไม่​่ง่​่อนแง่​่นคลอนแคลน, เขาควรพอกพู​ูน อาการเช่​่นนั้​้�นไว้​้ อั​ัชเชวะ กิ​ิจจะมาตั​ัปปั​ัง โกชั​ัญญา มะระณั​ัง สุ​ุเว, ความเพี​ียรเป็​็นกิ​ิจที่​่�ต้​้องทำำ�วั​ันนี้​้�, ใครจะรู้​้�ความตายแม้​้พรุ่​่�งนี้​้� นะ หิ​ิ โน สั​ังคะรั​ันเตนะ มะหาเสเนนะ มั​ัจจุ​ุนา, เพราะการผั​ัดเพี้​้�ยนต่​่อมั​ัจจุ​ุราชซึ่​่�งมี​ีเสนามากย่​่อมไม่​่มี​ีสำำ�หรั​ับเรา เอวั​ัง วิ​ิหาริ​ิมาตาปิ​ิง อะโหรั​ัตตะมะตั​ันทิ​ิตั​ัง, ตั​ัง เว ภั​ัทเทกะรั​ัตโตติ​ิ สั​ันโต อาจิ​ิกขะเต มุ​ุนี​ี, มุ​ุนี​ีผู้​้�สงบย่​่อมกล่​่าวเรี​ียกผู้​้�มี​ีความเพี​ียรอยู่​่�เช่​่นนั้​้�น, ไม่​่เกี​ียจคร้​้าน ทั้​้�งกลางวั​ันกลางคื​ืนว่​่า, ผู้​้�เป็​็นอยู่​่�แม้​้เพี​ียงราตรี​ีเดี​ียวก็​็น่​่าชม

ยถาวาที​ี ตถาการี​ี พู​ูดอย่​่างไร ทำำ�ได้​้อย่​่างนั้​้�น 43 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เขมาเขมสรณคมนปริ​ิที​ีปิ​ิกคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง เขมาเขมะสะระณะที​ีปิ​ิกะ คาถาโย ภะณามะ เส) พะหุ​ุง เว สะระณั​ัง ยั​ันติ​ิ ปั​ัพพะตานิ​ิ วะนานิ​ิ จะ, อารามะรุ​ุกขะเจตยานิ​ิ มะนุ​ุสสา ภะยะตั​ัชชิ​ิตา, มนุ​ุษย์​์เป็​็นอั​ันมากเมื่​่�อเกิ​ิดมีภัี ัยคุ​ุกคามแล้​้ว, ก็​็ถื​ือเอาภู​ูเขาบ้​้าง ป่​่าไม้​้บ้​้าง, อารามและรุ​ุกขเจดี​ีย์​์บ้​้างเป็​็นสรณะ เนตั​ัง โข สะระณั​ัง เขมั​ัง เนตั​ัง สะระณะมุ​ุตตะมั​ัง, เนตั​ัง สะระณะมาคั​ัมมะ สั​ัพพะทุ​ุกขา ปะมุ​ุจจะติ​ิ, นั่​่�นมิ​ิใช่​่สรณะอั​ันเกษมเลย, นั่​่�นมิ​ิใช่​่สรณะอั​ันสู​ูงสุ​ุด, เขาอาศั​ัยสรณะนั้​้�นแล้​้ว,ย่​่อมไม่​่พ้​้นจากทุ​ุกข์​์ทั้​้�งปวงได้​้ โย จะ พุ​ุทธั​ัญจะ ธั​ัมมั​ัญจะ สั​ังฆั​ัญจะ สะระณั​ัง คะโต, จั​ัตตาริ​ิ อะริ​ิยะสั​ัจจานิ​ิ สั​ัมมั​ัปปั​ัญญายะ ปั​ัสสะติ​ิ, ส่​่วนผู้​้�ใดถื​ือเอาพระพุ​ุทธ พระธรรม พระสงฆ์​์ เป็​็นสรณะแล้​้ว, เห็​็นอริ​ิยสั​ัจคื​ือความจริ​ิงอั​ันประเสริ​ิฐสี่​่� ด้​้วยปั​ัญญาอั​ันชอบ ทุ​ุกขั​ัง ทุ​ุกขะสะมุ​ุปปาทั​ัง ทุ​ุกขั​ัสสะ จะ อะติ​ิกกะมั​ัง, อะริ​ิยั​ัญจั​ัฏฐั​ังคิ​ิกั​ัง มั​ัคคั​ัง ทุ​ุกขู​ูปะสะมะคามิ​ินั​ัง, คื​ือเห็​็นความทุ​ุกข์​์, เหตุ​ุให้​้เกิ​ิดทุ​ุกข์​์, ความก้​้าวล่​่วงทุ​ุกข์​์เสี​ียได้​้, และหนทางมี​ีองค์​์แปดอั​ันประเสริ​ิฐ เครื่​่�องถึ​ึงความระงั​ับทุ​ุกข์​์ เอตั​ัง โข สะระณั​ัง เขมั​ัง เอตั​ัง สะระณะ มุ​ุตตะมั​ัง, เอตั​ัง สะระณะมาคั​ัมมะ สั​ัพพะทุ​ุกขา ปะมุ​ุจจะติ​ิ, นั่​่�นแหละเป็​็นสรณะอั​ันเกษม, นั่​่�นเป็​็นสรณะอั​ันสู​ูงสุ​ุด, เขาอาศั​ัยสรณะนั้​้�นแล้​้ว ย่​่อมพ้​้นจากทุ​ุกข์​์ทั้​้�งปวงได้​้.

44 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อริ​ิยธนคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง อะริ​ิยะธะนะคาถาโย ภะณามะ เส) ยั​ัสสะ สั​ัทธา ตะถาคะเต อะจะลา สุ​ุปะติ​ิฏฐิ​ิตา, ศรั​ัทธาในพระตถาคตของผู้​้�ใด ตั้​้�งมั่​่�นอย่​่างดี​ีไม่​่หวั่​่�นไหว สี​ีลั​ัญจะ ยั​ัสสะ กั​ัลยาณั​ัง อะริ​ิยะกั​ันตั​ัง ปะสั​ังสิ​ิตั​ัง, และศี​ีลของผู้​้�ใดงดงาม เป็​็นที่​่�สรรเสริ​ิญที่​่�พอใจของพระอริ​ิยเจ้​้า สั​ังเฆ ปะสาโท ยั​ัสสั​ัตถิ​ิ อุ​ุชุ​ุภู​ูตั​ัญจะ ทั​ัสสะนั​ัง, ความเลื่​่�อมใสของผู้​้�ใดมี​ีในพระสงฆ์​์, และความเห็​็นของผู้​้�ใดตรง อะทะลิ​ิทโทติ​ิ ตั​ัง อาหุ​ุ อะโมฆั​ันตั​ัสสะ ชี​ีวิ​ิตั​ัง, บั​ัณฑิติ กล่​่าวเรี​ียกเขาผู้​้�นั้​้�นว่​่าคนไม่​่จน, ชี​ีวิ​ิตของเขาไม่​่เป็​็นหมั​ัน ตั​ัสมา สั​ัทธั​ัญจะ สี​ีลั​ัญจะ ปะสาทั​ัง ธั​ัมมะทั​ัสสะนั​ัง, อะนุ​ุยุ​ุญเชถะ เมธาวี​ี สะรั​ัง พุ​ุทธานะสาสะนั​ัง, เพราะฉะนั้​้�นเมื่​่�อระลึ​ึกได้​้ถึ​ึงคำำ�สั่​่�งสอนของพระพุ​ุทธเจ้​้าอยู่​่�, ผู้​้�มี​ีปั​ัญญาควรก่​่อสร้​้างศรั​ัทธาศี​ีล ความเลื่​่�อมใสและความเห็​็นธรรม ให้​้เนื​ืองๆ

สจฺ​ฺจํ​ํ เว อมตา วาจา คำำ�จริ​ิงเป็​็นสิ่​่�งไม่​่ตาย

45 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(ทุ​ุกเวลาทำำ�วั​ัตรเช้​้าและเวลาเข้​้านอน) บทพิ​ิจารณาสั​ังขาร (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ังขาราปั​ัจจะเวขะณะปาฐั​ัง ภะฌามะ เส.) สั​ัพเพ สั​ังขารา อะนิ​ิจจา, สั​ังขารคื​ือร่​่างกายจิ​ิตใจ แลรู​ูปธรรมนามธรรมทั้​้�งหมดทั้​้�งสิ้​้�น มั​ันไม่​่ เที่​่�ยง เกิ​ิดขึ้น้� แล้​้วดั​ับไปมี​ีแล้​้วหายไป สั​ัพเพ สั​ังขารา ทุ​ุกขา, สั​ังขารคื​ือร่​่างกายจิ​ิตใจ แลรู​ูปธรรมนามธรรมทั้​้�งหมดทั้​้�งสิ้​้�น มั​ันเป็​็นทุ​ุกข์​์ทนยาก เพราะเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เจ็​็บตายไป สั​ัพเพ ธั​ัมมา อะนั​ัตตา, สิ่​่�งทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, ทั้​้�งที่​่�เป็​็นสั​ังขารแลมิ​ิใช่​่สั​ังขารทั้​้�งหมดทั้​้�งสิ้​้�น ไม่​่ใช่​่ตั​ัวไม่​่ใช่​่ตน, ไม่​่ควรถื​ือว่​่าเรา ว่​่าของเรา ว่​่าตั​ัวว่​่าตนของเรา, อะธุ​ุวั​ัง ชี​ีวิ​ิตั​ัง, ชี​ีวิ​ิตเป็​็นของไม่​่ยั่​่�งยื​ืน ธุ​ุวั​ัง มะระณั​ัง, ความตายเป็​็นของยั่​่�งยื​ืน อะวั​ัสสั​ัง มะยา มะริ​ิตั​ัพพั​ัง, อั​ันเราจะพึ​ึงตายเป็​็นแน่​่แท้​้ มะระณะปะริ​ิโยสานั​ัง เม ชี​ีวิ​ิตั​ัง, ชี​ีวิ​ิตของเรามี​ีความตายเป็​็นที่​่�สุ​ุดรอบ ชี​ีวิ​ิตั​ัง เม อะนิ​ิยะตั​ัง, ชี​ีวิ​ิตของเราเป็​็นของไม่​่เที่​่�ยง มะระณั​ัง เม นิ​ิยะตั​ัง, ความตายของเราเป็​็นของเที่​่�ยง วะตะ, ควรที่​่�จะสั​ังเวช อะยั​ัง กาโย, ร่​่างกายนี้​้� อะจิ​ิรั​ัง, มิ​ิได้​้ตั้​้�งอยู่​่�นาน อะเปตะวิ​ิญญาโณ, ครั้​้�นปราศจากวิ​ิญญาณ ฉุ​ุฑโฑ อั​ันเขาทิ้​้�งเสี​ียแล้​้ว อะธิ​ิเสสสะติ​ิ, จั​ักนอนทั​ับ 46 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปะฐะวิ​ิง, ซึ่​่�งแผ่​่นดิ​ิน กะลิ​ิงคะรั​ัง อิ​ิวะ, ประดุ​ุจดั​ังว่​่าท่​่อนไม้​้และท่​่อนฟื​ืน นิ​ิรั​ัตถั​ัง, หาประโยชน์​์มิ​ิได้​้ อะนิ​ิจจา วะตะ สั​ังขารา, สั​ังขารทั้​้�งหลายไม่​่เที่​่�ยงหนอ อุ​ุปปาทะวะยะธั​ัมมิ​ิโน, มี​ีความเกิ​ิดขึ้น�้ แล้​้วมี​ีความเสื่​่อ� มไปเป็​็นธรรมดา, อุ​ุปปั​ัชชิตว ิ า นิ​ิรุ​ุชฌั​ันติ​ิ, ครั้​้�นเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วย่​่อมดั​ับไป เตสั​ัง วู​ูปะสะโม สุ​ุโข. ความเข้​้าไปสงบระงั​ับสั​ังขารทั้​้�งหลาย เป็​็นสุ​ุขอย่​่างยิ่​่�ง ดั​ังนี้​้�

ทวั​ัตติ​ิงสาการปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ทวั​ัตติ​ิงสาการะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) อะยั​ัง โข เม กาโย กายของเรานี้​้�แล อุ​ุทธั​ัง ปาทะตะลา, เบื้​้�องบนแต่​่พื้​้�นเท้​้าขึ้​้�นมา อะโธ เกสะมั​ัตถะกา, เบื้​้�องต่ำำ��แต่​่ปลายผมลงไป ตะจะปะริ​ิยั​ันโต, มี​ีหนั​ังหุ้​้�มอยู่​่�เป็​็นที่​่�สุ​ุดรอบ ปู​ูโรนานั​ัปปะการั​ัสสะ อะสุ​ุจิ​ิโน, เต็​็มไปด้​้วยของไม่​่สะอาดมี​ีประการต่​่างๆ อั​ัตถิ​ิ อิ​ิมั​ัสมิ​ิง กาเย, มี​ีอยู่​่�ในกายนี้​้� เกสา คื​ือผมทั้​้�งหลาย โลมา คื​ือขนทั้​้�งหลาย นะขา คื​ือเล็​็บทั้​้�งหลาย ทั​ันตา คื​ือฟั​ันทั้​้�งหลาย ตะโจ หนั​ัง มั​ังสั​ัง เนื้​้�อ นะหารู​ู เอ็​็นทั้​้�งหลาย อั​ัฏฐิ​ิ กระดู​ูกทั้​้�งหลาย อั​ัฏฐิ​ิมิ​ิญชั​ัง เยื่​่�อในกระดู​ูก วั​ักกั​ัง ม้​้าม หะทะยั​ัง หั​ัวใจ ยะกะนั​ัง ตั​ับ 47 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

กิ​ิโลมะกั​ัง พั​ังผื​ืด ปิ​ิหะกั​ัง ไต ปั​ัปผาสั​ัง ปอด อั​ันตั​ัง ไส้​้ใหญ่​่ อั​ันตะคุ​ุณั​ัง สายรั​ัดไส้​้ อุ​ุทะริ​ิยั​ัง อาหารใหม่​่ กะรี​ีสั​ัง อาหารเก่​่า ปิ​ิตตั​ัง น้ำำ�� ดี​ี เสมหั​ัง น้ำำ�� เสลด ปุ​ุพโพ น้ำำ�� เหลื​ือง โลหิ​ิตั​ัง น้ำำ�� เลื​ือด เสโท น้ำำ��เหงื่​่�อ เมโท น้ำำ�มั � ันข้น ้ อั​ัสสุ​ุ น้ำ�ต ำ� า วะสา น้ำำ�มั � ันเหลว เขโฬ น้ำำ��ลาย สิ​ิงฆานิ​ิกา น้ำำ�มู � ูก ละสิ​ิกา น้ำำ�มั � ันไขข้​้อ มุ​ุตตั​ัง น้ำำ�มู � ูตร มั​ัตถะเก มั​ัตถะลุ​ุงคั​ัง เยื่​่�อในสมอง เอวะ มะยั​ัง เม กาโย กายของเรานี้​้�อย่​่างนี้​้� อุ​ุทธั​ัง ปาทะตะลา เบื้​้�องบนแต่​่พื้​้�นเท้​้าขึ้​้�นมา อะโธ เกสะมั​ัตถะกา เบื้​้�องต่ำำ��แต่​่ปลายผมลงไป ตะจะปะริ​ิยั​ันโต มี​ีหนั​ังหุ้​้�มอยู่​่�เป็​็นที่​่�สุ​ุดรอบ ปู​ูโรนานั​ัปปะการั​ัสสะ อะสุ​ุจิ​ิโน. เต็​็มไปด้​้วยของไม่​่สะอาดมี​ีประการต่​่างๆ อย่​่างนี้​้�แลฯ

อิ​ิณาทานํ​ํ ทุ​ุกขํ​ํ โลเก การกู้​้�หนี้​้� เป็​็นทุ​ุกข์​์ในโลก

48 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ภารสุ​ุตตคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง ภาระสุ​ุตตะคาถาโย ภะณามะ เส) ภารา หะเว ปั​ัญจั​ักขั​ันธา ขั​ันธ์​์ทั้​้�งห้​้าเป็​็นของหนั​ักเน้​้อ ภาระหาโร จะ ปุ​ุคคะโล บุ​ุคคลแหละเป็​็นผู้​้�แบกของหนั​ักพาไป ภาราทานั​ัง ทุ​ุกขั​ัง โลเก การแบกถื​ือของหนั​ักเป็​็นความทุ​ุกข์​์ในโลก ภาระนิ​ิกเขปะนั​ัง สุ​ุขั​ัง การสลั​ัดของหนั​ักทิ้​้�งลงเสี​ียเป็​็นความสุ​ุข นิ​ิกขิ​ิปิ​ิตวา คะรุ​ุง ภารั​ัง พระอริ​ิยเจ้​้าสลั​ัดทิ้​้�งของหนั​ักลงเสี​ียแล้​้ว อั​ัญญั​ัง ภารั​ัง อะนาทิ​ิยะ ทั้​้�งไม่​่หยิ​ิบฉวยเอาของหนั​ักอั​ันอื่​่�นขึ้​้�นมาอี​ีก สะมู​ูลั​ัง ตั​ัณหั​ัง อั​ัพพุ​ุยหะ ก็​็เป็​็นผู้​้�ถอนตั​ัณหาขึ้​้�นได้​้กระทั่​่�งราก นิ​ิจฉาโต ปะริ​ินิ​ิพพุ​ุโต เป็​็นผู้​้�หมดสิ่​่�งปรารถนาดั​ับสนิ​ิทไม่​่มีส่ี ว่ นเหลื​ือ

อรั​ัญญสุ​ุตตคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง อะรั​ัญญะสุ​ุตตะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) ปั​ัญจะหิ​ิ ภิ​ิกขะเว ธั​ัมเมหิ​ิ สะมั​ันนาคะโต, ภิ​ิกขู​ู อานาปานะสะติ​ิง พะหุ​ุลี​ีกะโรนโต, นะ จิ​ิรั​ัสเสวะ อะกุ​ุปปั​ัง ปะฏิ​ิวิ​ิชฌะติ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุผู้​้�ประกอบด้​้วยธรรม ๕ ประการ, ทำำ�ให้​้มาก ซึ่​่�งอานาปานสติ​ิกั​ัมมั​ัฏฐานอยู่​่�, ย่​่อมแทงตลอดธรรมที่​่�ไม่​่กำ�ำ เริ​ิบต่​่อกาล ไม่​่นานนั​ัก, กะตะเมหิ​ิ ปั​ัญจะหิ​ิ ธรรม ๕ ประการอย่​่างไรเล่​่า, อิ​ิธะ ภิ​ิกขะเว ภิ​ิกขุ​ุ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุในธรรมวิ​ินั​ัยนี้​้�, อั​ัปปั​ัฏโฐ โหติ​ิ เป็​็นผู้​้�มี​ีธุ​ุระน้​้อย, 49 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อั​ัปปะกิ​ิจโจ โหติ​ิ เป็​็นผู้​้�มี​ีกิ​ิจน้​้อย, สุ​ุภะโร เป็​็นผู้​้�เลี้​้�ยงง่​่าย, สุ​ุสันั โต โส ชี​ีวิ​ิตะปะริ​ิกขาเรสุ​ุ เป็​็นผู้​้�มี​ีความยิ​ินดี​ียิ่​่�งในบริ​ิขารแห่​่งชี​ีวิ​ิต, อั​ัปปะหาโร โหติ​ิ เป็​็นผู้​้�มี​ีอาหารน้​้อย, อะโนทะริ​ิกั​ัตตั​ัง อะนุ​ุยุ​ุตโต ประกอบความเป็​็นผู้​้�ไม่​่เห็​็นแก่​่ปากแก่​่ท้​้อง, อั​ัปปะมิ​ิทโธ โหติ​ิ ย่​่อมเป็​็นผู้​้�มี​ีความง่​่วงนอนน้​้อย, ชาคะริ​ิยั​ัง อะนุ​ุยุ​ุตโต ประกอบความเพี​ียรเป็​็นผู้​้�ตื่​่�นอยู่​่�, อะรั​ัญญิ​ิโก โหติ​ิ ย่​่อมเป็​็นผู้​้�อยู่​่�ป่​่าเป็​็นวั​ัตร, ปั​ันตะเสนาสะโน เป็​็นผู้​้�อยู่​่�ในเสนาสนะอั​ันสงั​ัด, ยะถาวิ​ิมุ​ุตตั​ัง จิ​ิตตั​ัง ปั​ัจจะเวกขะติ​ิ, ย่​่อมพิ​ิจารณาตามจิ​ิตที่​่�หลุ​ุดพ้น้ , อิ​ิเม โข ภิ​ิกขะเว ปั​ัญจะหิ​ิ ธั​ัมเมหิ​ิ สะมั​ันนาคะโต, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุผู้​้�ประกอบด้​้วยธรรม ๕ ประการนี้​้�แล, ภิ​ิกขุ​ุ อานาปานะสะติ​ิง พะหุ​ุลี​ีกะโรนโต, ทำำ�ให้​้มากซึ่�ง่ อานาปานสติ​ิกั​ัมมั​ัฏฐานอยู่​่�, นะ จิ​ิรั​ัสเสวะ อะกุ​ุปปั​ัง ปะฏิ​ิวิ​ิชฌะติ​ิ, ย่​่อมแทงตลอดธรรมที่​่�ไม่​่กำำ�เริ​ิบต่​่อกาลไม่​่นานนั​ัก, อิ​ิติ​ิ. ด้​้วยประการฉะนี้​้�แล.

อตฺ​ฺตานํ​ํ ทมยนฺ​ฺติ​ิ ปณฺ​ฺฑิ​ิตา บั​ัญฑิ​ิตย่​่อมฝึ​ึกตน

50 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สมาธิ​ิสู​ูตร (หั​ันทะ มะยั​ัง สะมาธิ​ิสุตต ุ ะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) สะมาธิ​ิง ภิ​ิกขะเว ภาเวถะ อั​ัปปะมาณั​ัง นิ​ิปะกา ปะติ​ิสสะตา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย!, เธอทั้​้�งหลายจงมี​ีปั​ัญญารั​ักษาตน, มี​ีสติ​ิเจริ​ิญสมาธิ​ิ, อั​ันหาประมาณมิ​ิได้​้เถิ​ิด สะมาธิ​ิง ภิ​ิกขะเว ภาวะยะตั​ัง อั​ัปปะมาณั​ัง นิ​ิปะกานั​ัง, ปะติ​ิสสะตานั​ัง ปั​ัญจะ ญาณานิ​ิ ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ อุ​ุปปั​ัชชั​ันติ​ิ เมื่​่�อเธอมี​ีปั​ัญญารั​ักษาตน, มี​ีสติ​ิเจริ​ิญสมาธิ​ิ, อั​ันหาประมาณมิ​ิได้​้อยู่​่�, ญาณ ๕ อย่​่าง ย่​่อมเกิ​ิดขึ้​้�นเฉพาะตน, กะตะมานิ​ิ ปั​ัญจะ ญาณ ๕ อย่​่าง เป็​็นไฉน ?, อะยั​ัง สะมาธิ​ิ ปั​ัจจุ​ุปปั​ันนะสุ​ุโข เจวะ อายะติ​ิง จะ สุ​ุขะวิ​ิปาโกติ​ิ, ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ ญาณั​ัง อุ​ุปปั​ัชชะติ​ิ, คื​ือญาณย่​่อมเกิ​ิดขึ้​้�นเฉพาะตนว่​่า, สมาธิ​ินี้​้�มี​ีสุ​ุขในปั​ัจจุ​ุบันั , และมี​ีสุ​ุข เป็​็นวิ​ิบากต่​่อไป อะยั​ัง สะมาธิ​ิ อะริ​ิโย นิ​ิรามิ​ิโสติ​ิ ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ ญาณั​ัง อุ​ุปปั​ัชชะติ​ิ ย่​่อมรู้​้�เฉพาะตนว่​่า, สมาธิ​ินี้​้�เป็​็นอริ​ิยะไม่​่แอบอิ​ิงอามิ​ิส อะยั​ัง สะมาธิ​ิ อะกาปุ​ุริ​ิสะเสวิ​ิโตติ​ิ ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ ญาณั​ัง อุ​ุปปั​ัชชะติ​ิ ย่​่อมรู้​้�เฉพาะตนว่​่า, สมาธิ​ินี้​้�อันั คนเลวๆ ย่​่อมเสพไม่​่ได้​้เลย อะยั​ัง สะมาธิ​ิ สั​ันโต ปะณี​ีโต ปะฏิ​ิปั​ัสสั​ัทธิ​ิลั​ัทโธ , เอโกทิ​ิภาวาธิ​ิคะโต นะ จะ สะสั​ังขาระนิ​ิคคั​ัย๎​๎หะวาริ​ิตั​ัปปั​ัตโตติ​ิ , ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ ญาณั​ัง อุ​ุปปั​ัชชะติ​ิ ย่​่อมรู้​้�เฉพาะตนว่​่า, สมาธิ​ินี้​้�เป็​็นของละเอี​ียดประณี​ีต, ได้​้ด้​้วยความสงบ ระงั​ับ, บรรลุ​ุได้​้ด้​้วยความเป็​็นธรรมเอกผุ​ุดขึ้​้�น, และมิ​ิใช่​่บรรลุ​ุได้​้ด้​้วยการ ข่​่มธรรมที่​่�เป็​็นข้​้าศึ​ึก, ห้​้ามกิ​ิเลสด้​้วยจิ​ิตอั​ันเป็​็นสะสั​ังขาร 51 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

โส โข ปะนาหั​ัง อิ​ิมั​ัง สะมาธิ​ิง สะโตวะ สะมาปั​ัชชามิ​ิ, สะโต วุ​ุฏฐะหามี​ีติ​ิ ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ ญาณั​ัง อุ​ุปปั​ัชชะติ​ิ ย่​่อมรู้​้�เฉพาะตนว่​่า, เราย่​่อมมี​ีสติ​ิเข้​้าสมาธิ​ินี้​้�ได้​้, มี​ีสติ​ิออกจากสมาธิ​ินี้​้�ได้​้ สะมาธิ​ิง ภิ​ิกขะเว ภาเวถะ อั​ัปปะมาณั​ัง นิ​ิปะกา ปะติ​ิสสะตา ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย!, เธอทั้​้�งหลายจงมี​ีปั​ัญญารั​ักษาตน, มี​ีสติ​ิเจริ​ิญสมาธิ​ิ, อั​ันหาประมาณมิ​ิได้​้เถิ​ิด สะมาธิ​ิง ภิ​ิกขะเว ภาวะยะตั​ัง อั​ัปปะมาณั​ัง นิ​ิปะกานั​ัง ปะติ​ิสสะตานั​ัง เมื่​่อ� เธอทั้​้ง� หลายมี​ีปัญ ั ญารั​ักษาตน, มี​ีสติ​ิเจริ​ิญสมาธิ​ิ, อั​ันหาประมาณมิ​ิได้​้อยู่​่� อิ​ิมานิ​ิ ปั​ัญจะ ญาณานิ​ิ ปั​ัจจั​ัตตั​ัญเญวะ อุ​ุปั​ัชชันตี ั ีติ​ิ. ญาณคื​ือความรู้​้�แจ้​้งทั้​้�ง ๕ ประการนี้​้�แล, ย่​่อมเกิ​ิดขึ้​้�นแก่​่เธอ, ดั​ังนี้​้�

“จงพิ​ิจารณา ให้​้เห็​็น เบญจขั​ันธ์​์ อย่​่าหุนหั ุ ัน ลุ่​่�มหลง พะวงหา เห็​็นผุ​ุดผ่​่อง สุ​ุดสวย สำำ�รวยตา นั้​้�นแหละนา อย่​่าหวั​ัง จะยั่​่�งยื​ืน”

52 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(ขั้​้�นของการฝึ​ึกอานาปานสติ​ิ ที่​่�สมบู​ูรณ์​์แบบ)

พุ​ุทธภาษิ​ิตสำำ�คั​ัญในอานาปานสติ​ิสู​ูตร (หั​ันทะ มะยั​ัง นานาสารั​ัตถะ อานาปานะสะติ​ิ พุ​ุทธะภาสิ​ิตังั ปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) อะยั​ัมปิ​ิ โข ภิ​ิกขะเว, อานาปานะสะติ​ิ สะมาธิ​ิ ภาวิ​ิโต พะหุ​ุลี​ีกะโต, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อานาปานสติ​ิ สมาธิ​ิ อั​ันบุ​ุคคลเจริ​ิญให้​้มาก ทำำ�ให้​้มากแล้​้ว, สั​ันโต เจวะ ปะณี​ีโต จะ อะเสจะนะโก จะ, ย่​่อมเป็​็นสภาพอั​ันสงบ ประณี​ีตและชื่​่�นใจ, สุ​ุโข จะ วิ​ิหาโร อุ​ุปปั​ันนุ​ุปปั​ันเน จะ, ปาปะเก อะกุ​ุสะเล ธั​ัมเม ฐานะโส อั​ันตะระธาเปติ​ิ วู​ูปะสะเมติ​ิ, เป็​็นธรรมที่​่�ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความผาสุ​ุกแห่​่งจิ​ิต, และยั​ังอกุ​ุศลธรรมอั​ันลามกที่​่� เกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว ให้​้อั​ันตรธานไปโดยพลั​ัน, เสยยะถาปิ​ิ ภิ​ิกขะเว คิ​ิมหานั​ัง ปั​ัจฉิ​ิเม มาเส, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เหมื​ือนเดื​ือนท้​้ายๆ แห่​่งฤดู​ูร้​้อน, อู​ูหะตั​ัง ระโช ชั​ัลลั​ัง, ฝุ่​่�นธุ​ุลี​ีละอองย่​่อมฟุ้​้�งขึ้​้�น, ตะเมนั​ัง อะกาละมะหาเมโฆ ฐานะโส อั​ันตะระธาเปติ​ิ วู​ูปะสะเมติ​ิ, ฝนใหญ่​่มิ​ิใช่​่ฤดู​ูกาลตกลงมา, ย่​่อมยั​ังธุ​ุลี​ีละอองนั้​้�น ให้​้อั​ันตรธานสงบไปฉั​ันใด, เอวะเม โข ภิ​ิกขะเว อานาปานะสติ​ิ สะมาธิ​ิ ภาวิ​ิโต พะหุ​ุลี​ีกะโต, สมาธิ​ิอั​ันประกอบด้​้วยสติ​ิในลมหายใจเข้​้าออก, อั​ันบุ​ุคคลเจริ​ิญให้​้มาก ทำำ�ให้​้มากแล้​้ว, สั​ันโต เจวะ ปะณี​ีโต จะ อะเสจะนะโก จะ, ย่​่อมเป็​็นสภาพอั​ันสงบ ประณี​ีตและชื่​่�นใจ, สุ​ุโข จะ วิ​ิหาโร อุ​ุปปั​ันนุ​ุปปั​ันเน จะ, ปาปะเก อะกุ​ุสะเล ธั​ัมเม ฐานะโส 53 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อั​ันตะระธาเปติ​ิ วู​ูปะสะเมติ​ิ, เป็​็นธรรมที่​่�ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความผาสุ​ุกแห่​่งจิ​ิต, และยั​ังอกุ​ุศลธรรมอั​ันลามก ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว ให้​้อั​ันตรธานไปโดยพลั​ัน, อะหั​ัมปิ​ิ สุ​ุทั​ัง ภิ​ิกขะเว, ปุ​ุพเพวะ สั​ัมโพธา อะนะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทโธ โพธิ​ิสั​ัตโตวะ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เมื่​่�อก่​่อนแต่​่เรายั​ังไม่​่ตรั​ัสรู้​้� เรายั​ังเป็​็นโพธิ​ิสั​ัตว์​์อยู่​่�, สะมาโน อิ​ิมิ​ินา วิ​ิหาเรนะ, อานาปานะสะติ​ิ พะหุ​ุลั​ัง วิ​ิหะรามิ​ิ, เราย่​่อมเป็​็นอยู่​่�ด้​้วยวิ​ิหารธรรม, คื​ืออานาปานสติ​ินี้​้�แล เป็​็นส่​่วนมาก, ตั​ัสสะ มั​ัยหั​ัง ภิ​ิกขะเว, อิ​ิมิ​ินา วิ​ิหาเรนะ พะหุ​ุลั​ัง วิ​ิหะระโต, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เมื่​่�อเราเป็​็นอยู่​่�ด้​้วยวิ​ิหารธรรมนี้​้�เป็​็นส่​่วนมากแล้​้ว, เนวะ เม กาโย กิ​ิละมะติ​ิ, นะ จั​ักขู​ูนิ​ิ อะนุ​ุปาทายะ, จะ เม อาสะเวหิ​ิ จิ​ิตตั​ัง วิ​ิมุ​ุจจะติ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, กายของเราไม่​่ลำำ�บาก ตาของเราไม่​่ลำ�ำ บาก, จิ​ิตของเราก็​็หลุดพ้ ุ ้นจากอาสวะทั้​้�งปวง, เพราะความไม่​่ถื​ือมั่​่�น, ตั​ัสสะมาติ​ิหะ ภิ​ิกขะเว ภิ​ิกขุ​ุ เจปิ​ิ อากั​ังเขยยะ, ดู​ูก่อ่ นภิ​ิกษุ​ุทั้​้ง� หลาย, เพราะเหตุ​ุนั้​้น� แล, ถ้​้าภิ​ิกษุ​ุในธรรมวิ​ินัยั นี้​้� จั​ักพึ​ึงหวั​ังว่​่า, เนวะ เม กาโยปิ​ิ กิ​ิละเมยยะ, นะ จั​ักขู​ูนิ​ิ อะนุ​ุปาทายะ, จะ เม อาสะเวหิ​ิ จิ​ิตตั​ัง วิ​ิมุ​ุจเจยยาติ​ิ, แม้​้กายของเราก็​็จั​ักไม่​่ลำ�ำ บาก, ตาของเราก็​็จั​ักไม่​่ลำำ�บาก,จิ​ิตของเราก็​็จั​ัก พึ​ึงหลุ​ุดพ้​้นจากอาสวะทั้​้�งปวง, เพราะความไม่​่ถื​ือมั่​่�นแล้​้วไซร้​้, อะยะเมวะ อานาปานะสะติ​ิ สะมาธิ​ิ สาธุ​ุกั​ัง มะนะสิ​ิกาตั​ัพโพ, เธอทั้​้�งหลายจงทำำ�ไว้​้ในใจให้​้ดี​ีๆ, ซึ่​่�งอานาปานสติ​ิสมาธิ​ินี้​้�แล, อานาปานะสะติ​ิ ภิ​ิกขะเว, ภาวิ​ิตา พะหุ​ุลี​ีกะตา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อานาปานสติ​ิอันบุ ั ุคคลเจริ​ิญทำำ�ให้​้มากแล้​้ว, มะหั​ัปผะลา โหติ​ิ มะหานิ​ิสั​ังสา, ย่​่อมมี​ีผลใหญ่​่ มี​ีอานิ​ิสงส์​์ใหญ่​่, อานาปานะสะติ​ิ ภิ​ิกขะเว, ภาวิ​ิตา พะหุ​ุลี​ีกะตา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อานาปานสติ​ิอันบุ ั ุคคลเจริ​ิญทำำ�ให้​้มากแล้​้ว, 54 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

จั​ัตตาโร สะติ​ิปั​ัฏฐาเน ปะริ​ิปู​ูเรนติ​ิ, ย่​่อมทำำ�สติ​ิปั​ัฏฐานทั้​้�ง ๔ ให้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์, จั​ัตตาโร สะติ​ิปั​ัฏฐานา ภาวิ​ิตา พะหุ​ุลี​ีกะตา, สติ​ิปั​ัฏฐานทั้​้�ง ๔ อั​ันบุ​ุคคลเจริ​ิญทำำ�ให้​้มากแล้​้ว, สั​ัตตะโพชฌั​ังเค ปะริ​ิปู​ูเรนติ​ิ, ย่​่อมทำำ�โพชฌงค์​์ทั้​้�ง ๗ ให้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์, สั​ัตตะโพชฌั​ังคา ภาวิ​ิตา พะหุ​ุลี​ีกะตา, โพชฌงค์​์ทั้​้�ง ๗ อั​ันบุ​ุคคลเจริ​ิญทำำ�ให้​้มากแล้​้ว, วิ​ิชชา วิ​ิมุ​ุตติ​ิง ปะริ​ิปู​ูเรนติ​ิ, ย่​่อมทำำ�วิ​ิชชาและวิ​ิมุ​ุตติ​ิให้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์, กะถั​ัง ภาวิ​ิตา จะ ภิ​ิกขะเว, อานาปานะสะติ​ิ กะถั​ัง พะหุ​ุลี​ีกะตา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อานาปานสติ​ิอั​ันบุ​ุคคลเจริ​ิญทำำ�ให้​้มาก แล้​้วอย่​่างไรเล่​่า มะหั​ัปผะลา โหติ​ิ มะหานิ​ิสั​ังสา, จึ​ึงมี​ีผลใหญ่​่ มี​ีอานิ​ิสงส์​์ใหญ่​่, อิ​ิธะ ภิ​ิกขะเว ภิ​ิกขุ​ุ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุในธรรมวิ​ินั​ัยนี้​้�, อะรั​ัญญะคะโต วา, ไปแล้​้วสู่​่�ป่​่าก็​็ตาม, รุ​ุกขะมู​ูละคะโต วา, ไปแล้​้วสู่​่�โคนไม้​้ก็​็ตาม, สุ​ุญญาคาระคะโต วา, ไปแล้​้วสู่​่�เรื​ือนว่​่างก็​็ตาม, นิ​ิสี​ีทะติ​ิ ปั​ัลลั​ังกั​ัง อาภุ​ุชิตต ิ ะวา, นั่​่�งคู้​้�ขาเข้​้ามาโดยรอบแล้​้ว, อุ​ุชุ​ุง กายั​ัง ปะณิ​ิธายะ ปะริ​ิมุ​ุขั​ัง สะติ​ิง อุ​ุปั​ัฏฐะเปตตะวา, ตั้​้�งกายตรง ดำำ�รงสติ​ิมั่​่�น, โส สะโต วะ อั​ัสสะสะติ​ิ, สะโต ปั​ัสสะสะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น เป็​็นผู้​้�มี​ีสติ​ิอยู่​่�นั่​่�นเที​ียว หายใจเข้​้า มี​ีสติ​ิอยู่​่� หายใจออก, (๑) ที​ีฆั​ัง วา อั​ัสสะสั​ันโต ที​ีฆั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ ปะชานาติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น เมื่​่�อหายใจเข้​้ายาว, ออกยาว เธอก็​็รู้​้�ชั​ัดว่​่า หายใจเข้​้ายาว ออกยาว, (๒) รั​ัสสั​ัง วา อั​ัสสะสั​ันโต รั​ัสสั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ ปะชานาติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น เมื่​่�อหายใจเข้​้าสั้​้�น, ออกสั้​้�น เธอก็​็รู้​้�ชั​ัดว่​่า หายใจเข้​้าสั้​้�น ออกสั้​้�น, 55 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(๓) สั​ัพพะกายะปะฏิ​ิสั​ังเวที​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราจั​ักรู้​้�ทั่​่�วกาย (กองลม) ทั้​้�งหมด จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๔) ปั​ัสสั​ัมภะยั​ัง กายะสั​ังขารั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ทำำ�กายสั​ังขารให้​้ระงั​ับอยู่​่�, จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (จบ จตุ​ุกกะที่​่� ๑) (๕) ปี​ีติ​ิปะฏิ​ิสั​ังเวที​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�รู้​้�พร้​้อมเฉพาะซึ่​่�งปี​ีติ​ิจั​ัก หายใจเข้​้า หายใจออก, (๖) สุ​ุขะปะฏิ​ิสั​ังเวที​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�รู้​้�พร้​้อมเฉพาะซึ่​่�งสุ​ุขจั​ัก หายใจเข้​้า หายใจออก, (๗) จิ​ิตตะสั​ังขาระปะฏิ​ิสั​ังเวที​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�รู้​้�พร้​้อมเฉพาะซึ่​่�งจิ​ิตตะสั​ังขาร จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๘) ปั​ัสสั​ัมภะยั​ัง จิ​ิตตะสั​ังขารั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ทำำ�จิ​ิตตะสั​ังขารให้​้ระงั​ับอยู่​่�จั​ัก หายใจเข้​้า หายใจออก, (จบ จตุ​ุกกะที่​่� ๒) (๙) จิ​ิตตะปะฏิ​ิสั​ังเวที​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�รู้​้�พร้​้อมเฉพาะซึ่​่�งจิ​ิต จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๑๐) อะภิ​ิปปะโมทะยั​ัง จิ​ิตตั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ทำำ�จิ​ิตให้​้ปราโมทย์​์ยิ่​่�งอยู่​่� จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, 56 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(๑๑) สะมาทะหั​ัง จิ​ิตตั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ทำำ�จิ​ิตให้​้ตั้​้�งมั่​่�นอยู่​่�จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๑๒) วิ​ิโมจะยั​ัง จิ​ิตตั​ัง อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ทำำ�จิ​ิตให้​้ปล่​่อยอยู่​่�จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (จบ จตุ​ุกกะที่​่� ๓ ) (๑๓) อะนิ​ิจจานุ​ุปั​ัสสี​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ตามเห็​็นซึ่​่�งความไม่​่เที่​่�ยงอยู่​่� เป็​็นประจำำ� จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๑๔) วิ​ิราคานุ​ุปั​ัสสี​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ตามเห็​็นซึ่​่�งความจางคลายอยู่​่� เป็​็นประจำำ� จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๑๕) นิ​ิโรธานุ​ุปั​ัสสี​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ตามเห็​็นซึ่​่�งความดั​ับไม่​่เหลื​ือ อยู่​่�เป็​็นประจำำ� จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (๑๖) ปะฏิ​ินิ​ิสสั​ัคคานุ​ุปั​ัสสี​ี อั​ัสสะปั​ัสสะสิ​ิสสามี​ีติ​ิ สิ​ิกขะติ​ิ, ภิ​ิกษุ​ุนั้​้�น ย่​่อมทำำ�ให้​้บทศึ​ึกษาว่​่า, เราเป็​็นผู้​้�ตามเห็​็นซึ่​่�งความสลั​ัดคื​ืน อยู่​่�เป็​็นประจำำ� จั​ักหายใจเข้​้า หายใจออก, (จบ จตุ​ุกกะที่​่� ๔) เอวั​ัง ภาวิ​ิตา โข ภิ​ิกขะเว, อานาปานะสะติ​ิ เอวั​ัง พะหุ​ุลี​ีกะตา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อานาปานสติ​ิอั​ันบุ​ุคคลเจริ​ิญแล้​้ว ทำำ�ให้​้มากแล้​้ว อย่​่างนี้​้�แล, มะหั​ัปผะลา โหติ​ิ มะหานิ​ิสั​ังสา, ย่​่อมมี​ีผลใหญ่​่ มี​ีอานิ​ิสงส์​์ใหญ่​่, อิ​ิติ​ิ. ด้​้วยประการฉะนี้​้�แล.

57 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อภิ​ิณหปั​ัจจเวกขณปาฐะ ( หั​ันทะ มะยั​ัง อะภิ​ิณหะปั​ัจจะเวกขะณะปาฐั​ัง ภะณามะ เส ) ชะราธั​ัมโมมหิ​ิ ชะรั​ัง อะนะตี​ีโต ( หญิ​ิง . อะนะตี​ีตา) เรามี​ีความแก่​่เป็​็นธรรมดา , จะล่​่วงพ้​้นความแก่​่ไปไม่​่ได้​้ พะยาธิ​ิธั​ัมโมม๎​๎หิ​ิ พะยาธิ​ิง อะนะตี​ีโต ( หญิ​ิง . อะนะตี​ีตา ) เรามี​ีความเจ็​็บไข้​้เป็​็นธรรมดา , จะล่​่วงพ้​้นความเจ็​็บไข้​้ไปไม่​่ได้​้ มะระณะธั​ัมโมมหิ​ิ มะระณั​ัง อะนะตี​ีโต ( หญิ​ิง . อะนะตี​ีตา ) เรามี​ีความตายเป็​็นธรรมดา , จะล่​่วงพ้​้นความตายไปไม่​่ได้​้ สั​ัพเพหิ​ิ เม ปิ​ิเยหิ​ิ มะนาเปหิ​ิ นานาภาโว วิ​ินาภาโว เราจะละเว้​้นเป็​็นไปต่​่างๆ , คื​ือว่​่าเราจะต้​้องพลั​ัดพรากจากของรั​ักของ เจริ​ิญใจทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง กั​ัมมั​ัสสะโกมหิ​ิ กั​ัมมะทายา โท กั​ัมมะโยนิ​ิ กั​ัมมะพั​ันธุ​ุ กั​ัมมะปะฏิ​ิสะระ โณ, เรามี​ีกรรมเป็​็นของ ๆ ตน , มี​ีกรรมเป็​็นผู้​้�ให้​้ผล , มี​ีกรรมเป็​็นแดนเกิ​ิด , มี​ีกรรมเป็​็นผู้​้�ติ​ิดตาม , มี​ีกรรมเป็​็นที่​่�พึ่​่�งอาศั​ัย ยั​ัง กั​ัมมั​ัง กะริ​ิสสามิ​ิ , กั​ัลละยาณั​ัง วา ปาปะกั​ัง วา , ตั​ัสสะ ทายา โท ภะวิ​ิสสามิ​ิ เราทำำ�กรรมอั​ันใดไว้​้ , เป็​็นบุ​ุญหรื​ือบาป , เราจะเป็​็นทายาท , คื​ือว่​่าเรา จะต้​้องได้​้รั​ับผลของกรรมนั้​้�นๆ สื​ืบไป เอวั​ัง อั​ัมเหหิ​ิ อะภิ​ิณหั​ัง ปั​ัจจะเวกขิ​ิตั​ัพพั​ัง. เราทั้​้�งหลายควรพิ​ิจารณาอย่​่างนี้​้�ทุ​ุกวั​ันๆ เทอญ.

58 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปฐมพุ​ุทธภาสิ​ิตคาถา ( หั​ันทะ มะยั​ัง ปะฐะมะพุ​ุทธะภาสิ​ิตะคาถาโย ภะณามะ เส.) อะเนกะชาติ​ิสั​ังสารั​ัง สั​ันธาวิ​ิสสั​ัง อะนิ​ิพพิ​ิสั​ัง เมื่​่�อเรายั​ังไม่​่พบญาณ, ได้​้แล่​่นท่​่องเที่​่�ยวไปในสงสารเป็​็นเอนกชาติ​ิ คะหะการั​ัง คะเวสั​ันโต ทุ​ุกขา ชาติ​ิ ปุ​ุนั​ัปปุ​ุนั​ัง แสวงหาอยู่​่�ซึ่​่�งนายช่​่างปลู​ูกเรื​ือน , คื​ือตั​ัณหาผู้​้�สร้​้างภพ, การเกิ​ิดบ่​่อยๆ เป็​็นทุ​ุกข์​์ร่ำำ��ไป, คะหะการะกะ ทิ​ิฏโฐสิ​ิ ปุ​ุนะ เคหั​ัง นะ กาหะสิ​ิ นี่​่�แน่​่ะนายช่​่างปลู​ูกเรื​ือน , เรารู้​้�จั​ักเจ้​้าเสี​ียแล้​้ว, เจ้​้าจั​ักทำำ�เรื​ือนให้​้เราไม่​่ได้​้อี​ีกต่​่อไป, สั​ัพพา เต ผาสุ​ุกา ภั​ัคคา คะหะกู​ูฏั​ัง วิ​ิสั​ังขะตั​ัง โครงเรื​ือนทั้​้�งหมดของเจ้​้าเราหั​ักเสี​ียแล้​้ว , ยอดเรื​ือนเราก็​็รื้​้�อเสี​ียแล้​้ว, วิ​ิสั​ังขาระคะตั​ัง จิ​ิตตั​ัง ตั​ัณหานั​ัง ขะยะมั​ัชฌะคา. จิ​ิตของเราถึ​ึงแล้​้วซึ่​่�งสภาพที่​่�อะไรปรุ​ุงแต่​่งไม่​่ได้​้อี​ีกต่​่อไป , มั​ันได้​้ถึ​ึงแล้​้วซึ่�ง่ ความสิ้​้�นไปแห่​่งตั​ัณหา (คื​ือถึ​ึงนิ​ิพพาน),

ททมาโน ปิ​ิโย โหติ​ิ ผู้​้�ให้​้ย่​่อมเป็​็นที่​่�รั​ัก

59 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปั​ัจฉิ​ิมพุ​ุทโธวาทปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ปั​ัจฉิ​ิมะพุ​ุทโธวาทะปาฐั​ัง ภะณามะ เส) หั​ันทะทานิ​ิ ภิ​ิกขะเว อามั​ันตะยามิ​ิ โว ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, บั​ัดนี้​้�, เราขอเตื​ือนท่​่านทั้​้�งหลายว่​่า วะยะธั​ัมมา สั​ังขารา สั​ังขารทั้​้�งหลายมี​ีความเสื่​่�อมไปเป็​็นธรรมดา อั​ัปปะมาเทนะ สั​ัมปาเทถะ ท่​่านทั้​้�งหลาย, จงทำำ�ความไม่​่ประมาทให้​้ถึ​ึงพร้​้อมเถิ​ิด อะยั​ัง ตะถาคะตั​ัสสะ ปั​ัจฉิ​ิมา วาจา. นี่​่�เป็​็นพระวาจามี​ีในครั้​้�งสุ​ุดท้​้ายของพระตถาคตเจ้​้า

ธั​ัมมปหั​ังสนปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมะปะหั​ังสะนะสะมาทะปะนาทิ​ิวะจะนะปาฐั​ัง ภะณามะ เส) อะถาปะรั​ัง โภนโต ธั​ัมมะปะสั​ังสะนะสะมาทะปะนาทิ​ิวะจะนะสั​ัง วั​ัณณะนา อั​ัมเหหิ​ิ สั​ัชฌายิ​ิตั​ัพพา, ดู​ูก่​่อนท่​่านผู้​้�เจริ​ิญทั้​้�งหลาย ลำำ�ดั​ับนี้​้�เรื่​่�องอั​ันเกี่​่�ยวกั​ับธั​ัมมะปะหั​ังสะนา, อั​ันพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าได้​้ตรั​ัสไว้​้ดี​ีแล้​้ว, เป็​็นเรื่​่�องที่​่�ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย จั​ักนำำ�มาสาธยาย ตั​ัง สั​ัพเพวะ สั​ันตา สาธุ​ุกั​ัง สุ​ุโณมะ มะนะสิ​ิกะโรมะ, ขอพวกเราทั้​้�งหลาย, จงฟั​ังจงใส่​่ใจให้​้ดี​ีเพื่​่�อสำำ�เร็​็จประโยชน์​์สื​ืบต่​่อไป, เอวั​ัง สวากขาโต ภิ​ิกขะเว มะยา ธั​ัมโม ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ธรรม, เป็​็นธรรมอั​ันเรากล่​่าวดี​ีแล้​้ว, อย่​่างนี้​้� 60 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อุ​ุตตาโน เป็​็นธรรมอั​ันทำำ�ให้​้เป็​็นดุ​ุจของคว่ำำ��ที่​่�หงายแล้​้ว วิ​ิวะโฏ เป็​็นธรรมอั​ันทำำ�ให้​้เป็​็นดุ​ุจของปิ​ิดที่​่�เปิ​ิดแล้​้ว ปะกาสิ​ิโต เป็​็นธรรมอั​ันเราตถาคตประกาศก้​้องแล้​้ว ฉิ​ินนะปิ​ิโลติ​ิโก เป็​็นธรรมมี​ีส่ว่ นขี้​้�ริ้​้ว� อั​ันเราตถาคตเฉื​ือนออกหมดสิ้​้�นแล้​้ว เอวั​ัง สวากขาเต โข ภิ​ิกขะเว มะยา ธั​ัมโม ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เมื่​่�อธรรมนี้​้�, เป็​็นธรรมอั​ันเรากล่​่าวดี​ีแล้​้ว, อย่​่างนี้​้� อะลั​ัง เมวะ ย่​่อมเป็​็นการสมควรแล้​้วนั่​่�นเที​ียว สั​ัทธา ปั​ัพพะชิ​ิเตนะ กุ​ุละปุ​ุตเตนะ วิ​ิริ​ิยั​ัง อาระภิ​ิตุ​ุง ที่​่�กุ​ุลบุ​ุตรผู้​้�บวชแล้​้วด้​้วยศรั​ัทธา, จะพึ​ึงปรารภการกระทำำ�ความเพี​ียร กามั​ัง ตะโจ จะ นะหารุ​ุ จะ อั​ัฏฐิ​ิ จะ อะวะสิ​ิสสะตุ​ุ ด้​้วยการอธิ​ิษฐานว่​่า, แม้​้หนั​ังเอ็​็นกระดู​ูกเท่​่านั้​้�นจั​ักเหลื​ืออยู่​่� สะรี​ีเร อุ​ุปะสุ​ุสสะตุ​ุ มั​ังสะโลหิ​ิตั​ัง เนื้​้�อและเลื​ือดในสรี​ีระนี้​้�จั​ักเหื​ือดแห้​้งไปก็​็ตามที​ี ยั​ันตั​ัง ปุ​ุริ​ิสะถาเมนะ ปุ​ุริ​ิสะวิ​ิริ​ิเยนะ ปุ​ุริ​ิสะปะรั​ักกะเมนะ ปั​ัตตั​ัพพั​ัง ประโยชน์​์ใด, อั​ันบุ​ุคคลจะพึ​ึงลุ​ุถึ​ึงได้​้ด้​้วยกำำ�ลั​ังด้​้วยความเพี​ียร, ความบากบั่​่�นของบุ​ุรุ​ุษ นะ ตั​ัง อะปาปุ​ุณิ​ิตวา, ปุ​ุริสัิ ัสสะ วิ​ิริ​ิยั​ัสสะสั​ันฐานั​ัง ภะวิ​ิสสะตี​ีติ​ิ ถ้​้ายั​ังไม่​่บรรลุ​ุประโยชน์​์นั้​้�นแล้​้ว, จั​ักหยุ​ุดความเพี​ียรของบุ​ุรุ​ุษเสี​ีย เป็​็นไม่​่มี​ี, ดั​ังนี้​้� ทุ​ุกขั​ัง ภิ​ิกขะเว กุ​ุสี​ีโต วิ​ิหะระติ​ิ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, คนผู้​้�เกี​ียจคร้​้านย่​่อมอยู่​่�เป็​็นทุ​ุกข์​์ โวกิ​ิณโณ ปะปะเกหิ​ิ อะกุ​ุสะเลหิ​ิ ธั​ัมเมหิ​ิ ระคนอยู่​่�ด้​้วยอกุ​ุศลธรรมอั​ันลามกทั้​้�งหลายด้​้วย มะหั​ันตั​ัญจะ สะทั​ัตถั​ัง ปะริ​ิหาเปติ​ิ ย่​่อมทำำ�ประโยชน์​์อั​ันใหญ่​่หลวงของตนให้​้เสื่​่�อมด้​้วย 61 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

นะ ภิ​ิกขะเว หี​ีเนนะ อั​ัคคั​ัสสะ ปั​ัตติ​ิ โหติ​ิ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, การบรรลุ​ุธรรมอั​ันเลิ​ิศ, ด้​้วยการ กระทำำ�อันั เลว, ย่​่อมมี​ีไม่​่ได้​้เลย อั​ัคเคนะ จะ โข อั​ัคคั​ัสสะ ปั​ัตติ​ิ โหติ​ิ แต่​่การบรรลุ​ุธรรมอั​ันเลิ​ิศ, ด้​้วยการกระทำำ�อั​ันเลิ​ิศ, ย่​่อมมี​ีได้​้แล มั​ัณฑะเปยยะมิ​ิทั​ัง ภิ​ิกขะเว พรั​ัหมะจะริ​ิยั​ัง ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, พรหมจรรย์​์นี้​้�, น่​่าดื่​่�ม, เหมื​ือนมั​ัณฑะ ยอดโอชาแห่​่งโครส สั​ัตถา สั​ัมมุ​ุขี​ีภู​ูโต ทั้​้�งพระศาสดาก็​็อยู่​่� ณ ที่​่�เฉพาะหน้​้านี้​้�แล้​้ว ตั​ัสมาติ​ิหะ ภิ​ิกขะเว วิ​ิริ​ิยั​ัง อาระภะถะ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เพราะฉะนั้​้�น, เธอทั้​้�งหลายจงปรารถความเพี​ียรเถิ​ิด อั​ัปปั​ัตตั​ัสสะ ปั​ัตติ​ิยา เพื่​่�อการบรรลุ​ุถึ​ึงซึ่​่�งธรรม, อั​ันยั​ังไม่​่บรรลุ​ุ อะนะธิ​ิคะตั​ัสสะ อะธิ​ิคะมายะ เพื่​่�อการถึ​ึงทั​ับซึ่​่�งธรรม, อั​ันยั​ังไม่​่ถึ​ึงทั​ับ อะสั​ัจฉิ​ิกะตั​ัสสะ สั​ัจฉิ​ิกิ​ิริ​ิยายะ เพื่​่�อการทำำ�ให้​้แจ้​้งซึ่​่�งธรรม, อั​ันยั​ังไม่​่ได้​้ทำำ�ให้​้แจ้​้ง เอวั​ัง โน อะยั​ัง อั​ัมหากั​ัง ปั​ัพพั​ัชชา เมื่​่�อเป็​็นอย่​่างนี้​้�, บรรพชานี้​้�ของเราทั้​้�งหลาย อะวั​ังกะตา อะวั​ัญญา ภะวิ​ิสสะติ​ิ จั​ักเป็​็นบรรพชาไม่​่ต่ำ�ำ� ทราม จั​ักไม่​่เป็​็นหมั​ันเปล่​่า สะผะลา สะอุ​ุทะระยา แต่​่จักั เป็​็นบรรพชาที่​่มี� ผี ล, เป็​็นบรรพชาที่​่มี� กำี �ำ ไร เยสั​ัง มะยั​ัง ปะริ​ิภุ​ุญชามะ, จี​ีวะระปิ​ิณฑะปาตะ เสนาสะนะคิ​ิลานะปั​ัจจะยะเภสั​ัชชะปะริ​ิขารั​ัง พวกเราทั้​้�งหลาย, บริ​ิโภคจี​ีวร, บิ​ิณฑบาต, เสนาสนะ และเภสั​ัช, ของชนทั้​้�งหลายเหล่​่าใด

62 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เตสั​ัง เต การา อั​ัมเหสุ​ุ การกระทำำ�นั้​้�นๆ ของชนทั้​้�งหลายเหล่​่านั้​้�น, ในเราทั้​้�งหลาย มะหั​ัปผะลา ภะวิ​ิสสั​ันติ​ิ มะหานิ​ิสั​ังสา ติ​ิ จั​ักเป็​็นการกระทำำ�มี​ีผลใหญ่​่, มี​ีอานิ​ิสงส์​์ใหญ่​่, ดั​ังนี้​้� เอวั​ัง หิ​ิ โว ภิ​ิกขะเว สิ​ิกขิ​ิตั​ัพพั​ัง ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เธอทั้​้�งหลาย, พึ​ึงทำำ�ความสำำ�เหนี​ียก, อย่​่างนี้​้�แล อั​ัตตั​ัตถั​ัง วา หิ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมปั​ัสสะมาเนนะ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เมื่​่�อบุ​ุคคลมองเห็​็นอยู่​่�, ซึ่​่�งประโยชน์​์ตน, ก็​็ตาม อะละเมวะ อั​ัปปะมาเทนะ สั​ัมปาเทตุ​ุง ก็​็ควรแล้​้วนั่​่�นเที​ียว, เพื่​่�อยั​ังประโยชน์​์แห่​่งตนให้​้ถึ​ึงพร้​้อม, ด้​้วยความไม่​่ประมาท ปะรั​ัตถั​ัง วา หิ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมปั​ัสสะมาเนนะ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เมื่​่�อบุ​ุคคลมองเห็​็นอยู่​่�, ซึ่​่�งประโยชน์​์ แห่​่งชนเหล่​่าอื่​่�นก็ต็ าม อะละเมวะ อั​ัปปะมาเทนะ สั​ัมปาเทตุ​ุง ก็​็ควรแล้​้วนั่​่�นเที​ียว, เพื่​่�อยั​ังประโยชน์​์แห่​่งชนเหล่​่าอื่​่�นให้​้ถึ​ึงพร้​้อม, ด้​้วยความไม่​่ประมาท อุ​ุภะยั​ัตถั​ัง วา หิ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมปั​ัสสะมาเนนะ ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, หรื​ือว่​่า, เมื่​่�อบุ​ุคคลมองเห็​็นอยู่​่�, ซึ่​่�งประโยชน์​์ของทั้​้�งสองฝ่​่ายก็​็ตาม อะละเมวะ อั​ัปปะมาเทนะ สั​ัมปาเทตุ​ุง ก็​็ควรแล้​้วนั่​่�นเที​ียว, เพื่​่�อยั​ังประโยชน์​์ของทั้​้�งสองฝ่​่ายนั้​้�นให้​้ถึ​ึงพร้​้อม, ด้​้วยความไม่​่ประมาท อิ​ิติ​ิ. ด้​้วยประการฉะนี้​้�แล 63 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สี​ีลุ​ุทเทสปาฐะ

64

(หั​ันทะ มะยั​ัง สี​ีลุ​ุทเทสะปาฐั​ัง ภะณามะ เส.) ภาสิ​ิตะมิ​ิทั​ัง เตนะ ภะคะวะตา ชานะตา ปั​ัสสะตา อะระหะตา สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทเธนะ พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า , ผู้​้�รู้​้�เห็​็น เป็​็นพระอรหั​ันต์​์ ตรั​ัสรู้​้�เองโดยชอบ พระองค์​์นั้​้�น ได้​้ตรั​ัสคำำ�นี้​้�ไว้​้แล้​้วว่​่า , สั​ัมปั​ันนะสี​ีลา ภิ​ิกขะเว วิ​ิหะระถะ สั​ัมปั​ันนะปาฏิ​ิโมกขา, ดู​ูก่อ่ นภิ​ิกษุ​ุทั้​้ง� หลาย , เธอทั้​้ง� หลายจงเป็​็นผู้​้�มีศี​ี ลี สมบู​ูรณ์​์ มี​ีพระปาติ​ิโมกข์​์สมบู​ูรณ์​์ ปาฏิ​ิโมกขะสั​ังวะระสั​ังวุ​ุตา วิ​ิหะระถะ อาจาระโคจะระสั​ัมปั​ันนา จงเป็​็นผู้​้�สำ�ำ รวมแล้​้วด้​้วยความสำำ�รวมในพระปาฏิ​ิโมกข์​์ , สมบู​ูรณ์​์ด้​้วยอาจาระและโคจร , คื​ือมรรยาทและสถานที่​่�ควรเที่​่�ยวไป , อะณุ​ุมั​ัตเตสุ​ุ วั​ัชเชสุ​ุ ภะยะทั​ัสสาวี​ี สะมาทายะ สิ​ิกขะถะ สิ​ิกขาปะเทสู​ูติ​ิ , จงเป็​็นผู้​้�มี​ีปรกติ​ิเห็​็นความน่​่ากลั​ัว , ในโทษแม้​้เพี​ียงเล็​็กน้​้อย , สมาทานศึ​ึกษาสำำ�เหนี​ียกในสิ​ิกขาบททั้​้�งหลายเถิ​ิด ตั​ัสสะมาติ​ิหั​ัม๎​๎เหหิ​ิ สิ​ิกขิ​ิตั​ัพพั​ัง , เพราะเหตุ​ุนั้​้�นแล , เราทั้​้�งหลายพึ​ึงทำำ�ความศึ​ึกษาสำำ�เหนี​ียกว่​่า สั​ัมปั​ันนะสี​ีลา วิ​ิหะริ​ิสสามะ สั​ัมปั​ันนะปาฏิ​ิโมกขา , จั​ักเป็​็นผู้​้�มี​ีศี​ีลบริ​ิบู​ูรณ์​์ มี​ีพระปาฏิ​ิโมกข์​์สมบู​ูรณ์​์ ปาฏิ​ิโมกขะสั​ังวะระสั​ังวุ​ุตา วิ​ิหะริ​ิสสามะ อาจาระโคจะระสั​ัมปั​ันนา , เราจั​ักเป็​็นผู้​้�สำ�ำ รวมแล้​้วด้​้วยความสำำ�รวมในพระปาฏิ​ิโมกข์​์ , สมบู​ูรณ์​์ด้​้วย อาจาระและโคจร , คื​ือมารยาทและสถานที่​่�ควรเที่​่�ยวไป , อะณุ​ุมั​ัตเตสุ​ุ วั​ัชเชสุ​ุ ภะยะทั​ัสสาวี​ี สะมาทายะ สิ​ิกขิ​ิสสามะ สิ​ิกขาปะเทสู​ูติ​ิ , จั​ักเป็​็นผู้​้�มี​ีปรกติ​ิเห็​็นความน่​่ากลั​ัวในโทษแม้​้เพี​ียงเล็​็กน้​้อย , สมาทาน ศึ​ึกษา สำำ�เหนี​ียกในสิ​ิกขาบททั้​้�งหลาย , เอวั​ัญหิ​ิ โน สิ​ิกขิ​ิตั​ัพพั​ัง. เราทั้​้�งหลาย , พึ​ึงทำำ�ความศึ​ึกษาสำำ�เหนี​ียกอย่​่างนี้​้�แล.

วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ตายนสู​ูตร ( หั​ันทะ มะยั​ัง ตายะนะสุ​ุตตะคาถาโย ภะณามะ เส) ฉิ​ินทะ โสตั​ัง ปะรั​ักกั​ัมมะ กาเม ปะนู​ูทะ พราหมะณะ , ท่​่านทั้​้�งหลายจงพยายามตั​ัดตั​ัณหาอั​ันเป็​็นดั​ังกระแสน้ำำ�� จงบรรเทากามทั้​้�งหลายเสี​ียเถิ​ิด , นั​ัปปะหายะ มุ​ุนิ​ิ กาเม เนกั​ัตตะมุ​ุปะปั​ัชชะติ​ิ , มุ​ุนีลี ะกามทั้​้�งหลายไม่​่ได้​้แล้​้ว ย่​่อมเป็​็นอยู่​่�ผู้​้�เดี​ียวไม่​่ได้​้ , กะยิ​ิรา เจ กะยิ​ิราเถนั​ัง ทั​ัฬหะเมนั​ัง ปะรั​ักกะเม , ถ้​้าบุ​ุคคลจะทำำ�อะไรก็​็ทำำ�เถิ​ิด แต่​่จงทำำ�กิ​ิจนั้​้�นให้​้จริ​ิงๆ , สิ​ิถิ​ิโล หิ​ิ ปะริ​ิพพาโช ภิ​ิยโย อากิ​ิระเต ระชั​ัง, เพราะว่​่าการบวชที่​่�ย่​่อหย่​่อนย่​่อมไม่​่เกิ​ิดผล , ยิ่​่�งโปรยโทษดุ​ุจธุ​ุลี​ี อะกะตั​ัง ทุ​ุกกะฏั​ัง เสยโย ปั​ัจฉา ตั​ัปปะติ​ิ ทุ​ุกกะฏั​ัง , ความชั่​่�วไม่​่ทำำ�เสี​ียเลยดี​ีกว่​่า เพราะว่​่าความชั่​่�วทำำ�ให้​้เดื​ือดร้​้อนในภายหลั​ัง กะตั​ัญจะ สุ​ุกะตั​ัง เสยโย ยั​ัง กั​ัตตะวา นานุ​ุตั​ัปปะติ​ิ , บุ​ุคคลควรทำำ�แต่​่ความดี​ี เพราะทำำ�แล้​้วไม่​่เดื​ือดร้​้อนในภายหลั​ัง , กุ​ุโส ยะถา ทุ​ุคคะหิ​ิโต หั​ัตถะเมวานุ​ุกั​ันตะติ​ิ , หญ้​้าคาที่​่�บุ​ุคคลจะถอนแล้​้ว จั​ับไม่​่ดี​ี , ย่​่อมบาดมื​ือผู้​้�จั​ับ ฉั​ันใด สามั​ัญญั​ัง ทุ​ุปปะรามั​ัฏฐั​ัง นิ​ิระยายู​ูปะกั​ัฑฒะติ​ิ , การบวชถ้​้าปฏิ​ิบั​ัติ​ิไม่​่ดี​ีและย่​่อหย่​่อน ย่​่อมถู​ูกฉุ​ุดไปนรกได้​้ ฉั​ันนั้​้�น , ยั​ังกิ​ิญจิ​ิ สิ​ิถิ​ิลั​ัง กั​ัมมั​ัง สั​ังกิ​ิลิ​ิฏฐั​ัญจะ ยั​ัง วะตั​ัง , การงานสิ่​่�งใดที่​่�ย่​่อหย่​่อน และการปฏิ​ิบั​ัติ​ิใดที่​่�เศร้​้าหมอง , สั​ังกั​ัสสะรั​ัง พรั​ัหมะจะริ​ิยั​ัง นะ ตั​ัง โหติ​ิ มะหั​ัปผะลั​ันติ​ิ , การประพฤติ​ิพรหมจรรย์​์ของผู้​้�ใด ที่​่�ระลึ​ึกขึ้​้�นมาแล้​้วรั​ังเกี​ียจตนเอง , การกระทำำ�เหล่​่านั้​้�นย่​่อมเป็​็นของไม่​่มี​ีผลมาก ดั​ังนี้​้�.

65 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ธั​ัมมคารวาทิ​ิคาถา ( หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมะคาระวาทิ​ิคาถาโย ภะณามะ เส) เย จะ อะตี​ีตา สั​ัมพุ​ุทธา เย จะ พุ​ุทธา อะนาคะตา, โย เจตะระหิ​ิ สั​ัมพุ​ุทโธ พะหุ​ุนนั​ัง โสกะนาสะโน พระพุ​ุทธเจ้​้าบรรดาที่​่�ล่​่วงไปแล้​้วด้​้วย, ที่​่�ยั​ังไม่​่มาตรั​ัสรู้​้�ด้​้วย, และพระพุ​ุทธเจ้​้าผู้​้�ขจั​ัดโศกของมหาชนในกาลบั​ัดนี้​้�ด้​้วย สั​ัพเพ สั​ัทธั​ัมมะคะรุ​ุโน วิ​ิหะริ​ิงสุ​ุ วิ​ิหาติ​ิ จะ, อะถาปิ​ิ วิ​ิหะริ​ิสสั​ันติ​ิ เอสา พุ​ุทธานะธั​ัมมะตา พระพุ​ุทธเจ้​้าทั้​้�งปวงนั้​้�น, ทุ​ุกพระองค์​์เคารพพระธรรม , ได้​้เป็​็นมาแล้​้วด้​้วย, กำำ�ลั​ังเป็​็นอยู่​่�ด้​้วย, และจั​ักเป็​็นด้​้วย, เพราะธรรมดาของพระพุ​ุทธเจ้​้าทั้​้�งหลาย , เป็​็นเช่​่นนั้​้�นเอง ตั​ัสมา หิ​ิ อั​ัตตะกาเมนะ มะหั​ัตตะมะภิ​ิกั​ังขะตา, สั​ัทธั​ัมโม คะรุ​ุกาตั​ัพโพ สะรั​ัง พุ​ุทธานะสาสะนั​ัง เพราะฉะนั้​้�น, บุ​ุคคลผู้​้�รั​ักตนหวั​ังอยู่​่�เฉพาะคุ​ุณเบื้​้�องสู​ูง ,เมื่​่�อระลึ​ึกได้​้ถึ​ึง คำำ�สั่​่�งสอนของพระพุ​ุทธเจ้​้าอยู่​่�, จงทำำ�ความเคารพพระธรรม, นะ หิ​ิ ธั​ัมโม อะธั​ัมโม จะ อุ​ุโภ สะมะวิ​ิปากิ​ิโน ธรรมและอธรรม, จะมี​ีผลเหมื​ือนกั​ันทั้​้�งสองอย่​่างหามิ​ิได้​้ อะธั​ัมโม นิ​ิระยั​ัง เนติ​ิ ธั​ัมโม ปาเปติ​ิ สุ​ุคะติ​ิง อธรรมย่​่อมนำำ�ไปนรก, ธรรมย่​่อมนำำ�ให้​้ถึ​ึงสุ​ุคติ​ิ ธั​ัมโม หะเว รั​ักขะติ​ิ ธั​ัมมะจาริ​ิง ธรรมแหละ ย่​่อมรั​ักษาผู้​้�ประพฤติ​ิธรรมเป็​็นนิ​ิจ ธั​ัมโม สุ​ุจิ​ิณโณ สุ​ุขะมาวะหาติ​ิ ธรรมที่​่�ประพฤติ​ิดี​ีแล้​้ว, ย่​่อมนำำ�สุ​ุขมาให้​้ตน เอสานิ​ิสั​ังโส ธั​ัมเม สุ​ุจิ​ิณเณ นี่​่�เป็​็นอานิ​ิสงส์​์ , ในธรรมที่​่�ตนประพฤติ​ิดี​ีแล้​้ว.

66 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

น ทุ​ุคคะติ​ิง คั​ัจฉะติ​ิ ธั​ัมมะจารี​ี ผู้​้�ประพฤติ​ิธรรม ย่​่อมไม่​่ไปสู่​่�ทุ​ุคติ​ิ, อิ​ิติ​ิ. ด้​้วยประการฉะนี้​้�.

นมั​ัสการพระอรหั​ันต์​์ ๘ ทิ​ิศ (นำำ�)(หั​ันทะ มะยั​ัง สะระภั​ัญเญนะ พุ​ุทธะมั​ังคะละคาถาโย ภะณามะ เส.) (รั​ับ)สั​ัมพุ​ุทโธ ทิ​ิปะทั​ัง เสฏโฐ นิ​ิสิ​ินโน เจวะ มั​ัชฌิ​ิเม โกณฑั​ัญโญ ปุ​ุพพะภาเค จะ อาคะเณยเย จะ กั​ัสสะโป สารี​ีปุ​ุตโต จะ ทั​ักขิ​ิเณ หะระติ​ิเย อุ​ุปาลี​ี จะ ปั​ัจฉิ​ิเมปิ​ิ จะ อานั​ันโท พายั​ัพเพ จะ คะวั​ัมปะติ​ิ โมคคั​ัลลาโน จะ อุ​ุตตะเร อิ​ิสาเณปิ​ิ จะ ราหุ​ุโล อิ​ิเม โข มั​ังคะลา พุ​ุทธา สั​ัพเพ อิ​ิธะ ปะติ​ิฏฐิ​ิตา วั​ันทิ​ิตา เต จะ อั​ัมเหหิ​ิ สั​ักกาเรหิ​ิ จะ ปู​ูชิ​ิตา เอเตสั​ัง อานุ​ุภาเวนะ สั​ัพพะโสตถี​ี ภะวั​ันตุ​ุ โน ฯ อิ​ิจเจวะมั​ัจจั​ันตะนะมั​ัสสะเนยยั​ัง นะมั​ัสสะมาโน ระตะนั​ัตตะยั​ัง ยั​ัง ปุ​ุญญาภิ​ิสั​ันทั​ัง วิ​ิปุ​ุลั​ัง อะลั​ัตถั​ัง ตั​ัสสานุ​ุภาเวนะ หะตั​ันตะราโย ฯ.

บั​ัณฑิ​ิตพึ​ึงเจรจากั​ับบุ​ุรุ​ุษผู้​้�มี​ีดาบอั​ันคมกล้​้า พึ​ึงเจราจากั​ับปี​ีศาจผู้​้�ดุ​ุร้​้าย

แม้​้จะพึ​ึงเข้​้าไปนั่​่�งใกล้​้งู​ูพิ​ิษร้​้าย แต่​่ไม่​่ควรเจรจากั​ับผู้​้�หญิ​ิงตั​ัวต่​่อตั​ัวเลย 67 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คาถานะมั​ัสการพระพุ​ุทธสิ​ิหิ​ิงค์​์ นะโม ตั​ัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธั​ัสสะ (ว่​่า ๓ จบ) (นำำ�)(หั​ันทะ มะยั​ัง พุ​ุทธะปะสั​ังสา คาถาโย พุ​ุทธะสิ​ิงหิ​ิงโค นามะ ภะณามะ เส.) (รั​ับ) อิ​ิติ​ิ ปะวะระสิ​ิหิ​ิงโค อุ​ุตตะมะยะโสปิ​ิ เตโช ยั​ัตถะ กั​ัตถะ จิ​ิตโตโส สั​ักกาโร อุ​ุปาโท สะกาละพุ​ุทธะสาสะนั​ัง โชตะยั​ันโตวะ ที​ีโป สุ​ุระนะเรหิ​ิ มะหิ​ิโต ธะระมาโนวะ พุ​ุทโธติ​ิ.

บทปลงสั​ังขาร (เกศาผมหงอก)

เกศาผมหงอก บอกว่​่าตั​ัวเฒ่​่า ฟั​ันฟางผมเผ้​้า แก่​่แล้​้วทุ​ุกประการ ตามื​ืดหู​ูหนั​ัก ร้​้ายนั​ักสาธารณ์​์ บ่​่มิ​ิเป็​็นแก่​่นสาร ใช่​่ตั​ัวตนของเรา แผ่​่พื้​้�นเน่​่าเปื่​่�อย เครื่​่�องประดั​ับกายเรา โสโครกทั้​้�งตั​ัว แข้​้งขามื​ือสั่​่�น เส้​้นสายพั​ันพั​ัว เห็​็นหน้​้าเกลี​ียดกลั​ัว อยู่​่�ในตั​ัวของเรา ให้​้มึ​ึนให้​้เมื่​่�อย ให้​้เจ็​็บให้​้เหนื่​่�อย ไปทั่​่�วเส้​้นขน แก่​่แล้​้วโรคา เข้​้ามาหาตน ได้​้ความทุ​ุกข์​์ทน โศกาอาวรณ์​์ จะนั่​่�งก็​็โอย จะลุ​ุกก็​็โอย เหมื​ือนดอกไม้​้โรย ไม่​่มี​ีเกสร แก่​่แล้​้วโรคา เข้​้ามาวิ​ิงวอน ได้​้ความทุ​ุกข์​์ร้​้อน ทั่​่�วกายอิ​ินทรี​ีย์​์ ครั้​้�นสิ้​้�นลมปาก กลั​ับกลายหายจาก เรี​ียกกั​ันว่​่าผี​ี ลู​ูกรั​ักผั​ัวรั​ัก เขาชั​ักหน้​้าหนี​ี เขาว่​่าซากผี​ี เปื่​่�อยเน่​่าพุ​ุพอง เขาเสี​ียมิ​ิได้​้ เขาไปเยี่​่�ยมมอง เขาบ่​่ได้​้ต้​้อง เกลี​ียดกลั​ัวนั​ักหนา เขาผู​ูกคอรั​ัด มื​ือเท้​้าเขามั​ัด รัดรึ​ึ ั งตรึ​ึงตรา เขาหามเอาไป 68 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ทิ้​้�งไว้​้ป่​่าช้​้า เขากลั​ับคื​ืนมา สู่​่�เหย้​้าเรื​ือนพลั​ัน ตนอยู่​่�เอกา อยู่​่�กั​ับหมู​ูหมา ยื้​้�อคร่​่าพั​ัลวั​ัน ทรั​ัพย์​์สิ​ินของตน ขนมาปั​ันกั​ัน ข้​้าวของทั้​้�งนั้​้�น ไม่​่ใช่​่ของเรา เมื่​่�อตนยั​ังอยู่​่� เรี​ียกว่​่าของกู​ู เดี๋​๋�ยวนี้​้�เป็​็นของเขา แต่​่เงิ​ินใส่​่ปาก เขายั​ังควั​ักล้​้วงเอา ไปแต่​่ตั​ัวเปล่​่า เน่​่าทั่​่�วสรรพางค์​์กาย อยู่​่�ในป่​่ารก ได้​้ยิ​ินเสี​ียงนก กึ​ึกก้​้องดงยาง ได้​้ยิ​ินหมาใน ร้​้องไห้​้ครวญคราง ใจจิ​ิตอ้​้างว้​้าง วิ​ิเวกวั​ังเวง มี​ีหมู่​่�นกแขวก บิ​ินมาร้​้องแรก แถกขวั​ัญของตน เหลี​ียวไม่​่เห็​็นใคร อกใจวั​ังเวง ให้​้อยู่​่�ครื้​้�นเครง รำำ�พึ​ึงถึ​ึงตั​ัว ตายไปเป็​็นผี​ี เขาไม่​่ไยดี​ี ทิ้​้�งไว้​้น่​่ากลั​ัว ยิ่​่�งคิ​ิดยิ่​่�งพลั​ัน กายสั่​่�นระรั​ัว รำำ�พึ​ึงถึ​ึงตั​ัว อยู่​่�ในป่​่าช้​้า ผั​ัวเมี​ียสิ​ินทรั​ัพย์​์ ยิ่​่�งแลยิ่​่�งลั​ับ ไม่​่เห็​็นตามมา เห็​็นแต่​่ศี​ีลทา เมตตาภาวนา ตามเลี้​้�ยงรั​ักษา อุ่​่�นเนื้​้�ออุ่​่�นใจ ศี​ีลทานมาช่​่วย ได้​้เป็​็นเพื่​่�อนม้​้วย เมื่​่�อตนตายไป ตบแต่​่งสมบั​ัติ​ิ นพรั​ัตน์​์โพยภั​ัย เลิ​ิศล้ำำ��อำำ�ไพ อั​ัตตะกิ​ิเลสมากมี​ี ศีลพ ี าไปเกิ​ิด ได้​้วิ​ิมานเลิ​ิศ ประเสริ​ิฐโฉมศรี​ี นางฟ้​้าแห่​่ล้​้อม ห้​้อมล้​้อมมากมี​ี ขั​ับกล่​่อมดี​ีดสี​ี ฟั​ังเสี​ียงบรรเลง บรรเลงสมบั​ัติ​ิ แก้​้วเก้​้าเนาวรั​ัตน์ ์ นั​ับน้​้อยไปหรื​ือ คุ​ุณพระทศพล ที่​่�ตนนั​ับถื​ือ พระธรรมนั้​้�นหรื​ือ สั่​่�งสอนทุ​ุกวั​ัน พระสงฆ์​์องค์​์อารี​ีรั​ัก มาเป็​็นปิ่​่�นปั​ัก พระกรรมฐาน เอออวยสมบั​ัติ นพรั ิ ตน์ ั ์โอฬาร ดี​ีกว่​่าลู​ูกหลาน ประเสริ​ิฐเพริ​ิดเพรา ลู​ูกผั​ัวที่​่�รั​ัก บ่​่มิ​ิเป็​็นตำำ�หนั​ัก 69 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

รั​ักเขาเสี​ียเปล่​่า เขามิ​ิตามช่​่วย เพื่​่�อนม้​้วยด้​้วยเรา ไปหลงรั​ักเขา เห็​็นไม่​่เป็​็นการ รั​ักตนดี​ีกว่​่า จำำ�ศี​ีลภาวนา บำำ�เพ็​็ญศี​ีลทาน จะได้​้ช่​่วยตน ให้​้พ้น้ สงสาร ลุ​ุถึ​ึงสถาน ได้​้วิ​ิมานทอง ผู้​้�ใดใจพาล หลงรั​ักลู​ูกหลาน จะต้​้องจำำ�จอง เป็​็นห่​่วงตั​ัณหา เข้​้ามารั​ับรอง ตายไปจะต้​้อง ตกจตุ​ุรบาย ฯ

คาถามงคลจั​ักรวาล ๘ ทิ​ิศ อิ​ิมั​ัสสะมิ​ิงมงคลจั​ักรวาฬทั้​้�งแปดทิ​ิศ ประสิ​ิทธิ​ิ จงมาเป็​็นกำำ�แพงแก้​้ว ทั้​้�งเจ็​็ดชั้​้�น มาป้​้องกั​ันห้​้อมล้​้อมรอบ รอบทั่​่�วอนั​ัตตา ราชะ เสมานา เขตเต สะมั​ันตา สะตะโยชะนะสะตะสะหั​ัสสานิ​ิ พุ​ุทธะชาละปะริ​ิกเขตเต รั​ักขั​ันตุ​ุ สุ​ุรั​ักขั​ันตุ​ุ ฯ อิ​ิมั​ัสสะมิ​ิงมงคลจั​ักรวาฬทั้​้�งแปดทิ​ิศ ประสิ​ิทธิ​ิ จงมาเป็​็นกำำ�แพงแก้​้ว ทั้​้�งเจ็​็ดชั้​้�น มาป้​้องกั​ันห้​้อมล้​้อมรอบ รอบทั่​่�วอนั​ัตตา ราชะ เสมานาเขตเต สะมั​ันตา สะตะโยชะนะสะตะสะหั​ัสสานิ​ิ ธั​ัมมะชาละปะริ​ิกเขตเต รั​ักขั​ันตุ​ุ สุ​ุรั​ักขั​ันตุ​ุ ฯ อิ​ิมั​ัสสะมิ​ิงมงคลจั​ักรวาฬทั้​้�งแปดทิ​ิศ ประสิ​ิทธิ​ิ จงมาเป็​็นกำำ�แพงแก้​้ว ทั้​้�งเจ็​็ดชั้​้�น มาป้​้องกั​ันห้​้อมล้​้อมรอบ รอบทั่​่�วอนั​ัตตา ราชะ เสมานาเขตเต สะมั​ันตา สะตะโยชะนะสะตะสะหั​ัสสานิ​ิ ปั​ัจเจกะพุ​ุทธะชาละปะริ​ิกเขตเต รั​ักขั​ันตุ​ุ สุ​ุรั​ักขั​ันตุ​ุ ฯ อิ​ิมั​ัสสะมิ​ิงมงคลจั​ักรวาฬทั้​้�งแปดทิ​ิศ ประสิ​ิทธิ​ิ จงมาเป็​็นกำำ�แพงแก้​้ว ทั้​้�งเจ็​็ดชั้​้�น มาป้​้องกั​ันห้​้อมล้​้อมรอบ รอบทั่​่�วอนั​ัตตา ราชะ เสมานาเขตเต สะมั​ันตา สะตะโยชะนะสะตะสะหั​ัสสานิ​ิ สั​ังฆะชาละปะริ​ิกเขตเต รั​ักขั​ันตุ​ุ สุ​ุรั​ักขั​ันตุ​ุ ฯ 70 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เมตตานิ​ิสั​ังสสุ​ุตตปาฐะ เอวั​ัมเม สุ​ุตั​ัง ฯ เอกั​ัง สะมะยั​ัง ภะคะวา สาวั​ัตถิ​ิยั​ัง วิ​ิหะระติ​ิ เชตะ วะเน อะนาถะปิ​ิณฑิ​ิกั​ัสสะ อาราเม ฯ ตั​ัตตะระ โข ภะคะวา ภิ​ิกขู​ูอามั​ันเตสิ​ิ ภิ​ิกขะโวติ​ิ ฯ ภะทั​ันเตติ​ิ เต ภิ​ิกขู​ู ภะคะวะโต ปั​ัจจั​ัสโสสุ​ุง ภะคะวา เอตะทะ โวจะ ฯ เมตตายะ ภิ​ิกขะเว เจโตวิ​ิมั​ัตติ​ิยา อาเสวิ​ิตายะ ภาวิ​ิตายะ พะหุ​ุลี​ีกะ ตายะ ยานี​ีกะตายะ วั​ัตถุ​ุกะตายะ อะนุ​ุฏฐิ​ิตายะ ปะริ​ิจิ​ิตายะ สุ​ุสะมารั​ัทธายะ เอกาทะสานิ​ิสั​ังสา ปาฏิ​ิกั​ังขา ฯ กะตะเม เอกาทะสะ ฯ สุ​ุขั​ัง สุ​ุปะติ​ิ สุ​ุขั​ัง ปะฏิ​ิพุ​ุชฌะติ​ิ ฯ นะ ปาปะกั​ัง สุ​ุปิ​ินั​ัง ปั​ัสสะติ​ิ ฯ มะนุ​ุสสานั​ัง ปิ​ิโย โหติ​ิ ฯ อะ มะนุ​ุสสานั​ัง ปิ​ิโย โหติ​ิ ฯ เทวะตา รั​ักขั​ันติ​ิ ฯ นาสสะ อั​ัคคิ​ิ วา วิ​ิสั​ัง วา สั​ัต ถั​ัง วา กะมะติ​ิ ฯ ตุ​ุวะฏั​ัง จิ​ิตตั​ัง สมาธิ​ิยะติ​ิ. ฯ มุ​ุขะวั​ัณโณ วิ​ิปปี​ีทะติ​ิ ฯ อะสั​ัมมุ​ุฬโห กาลั​ัง กะโรติ​ิ ฯ อุ​ุตตะริ​ิง อั​ัปปะฏิ​ิวิ​ิชฌั​ันโต พรั​ัหมะโลกู​ูปะโค โหติ​ิ ฯ เมตตายะ ภิ​ิกขะเว เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิยา อาเสวิ​ิตายะ ภาวิ​ิตายะ พะหุ​ุลี​ีกะ ตายะ ยานี​ีกะตายะ วั​ัตถุ​ุกะตายะ อะนุ​ุฏฐิ​ิตายะ ปะริ​ิจิ​ิตายะ สุ​ุสะมารั​ัทธายะ อิ​ิเม เอกาทะสานิ​ิสั​ังสา ปาฏิ​ิกั​ังขาติ​ิ ฯ อิ​ิทะมะโว จะ ภะคะวา ฯ อั​ัตตะ มะนา เต ภิ​ิกขู​ู ภะคะวะโต ภาสิ​ิตั​ัง อะภิ​ินันทุ ั ุนติ​ิ ฯ อั​ัตถิ​ิ อะโนธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ อั​ัตถิ​ิ โอธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ อั​ัตถิ​ิทิ​ิสายะ ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ กะหี​ีหากา เรหิ​ิ อะโนธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ กะตี​ีหากาเรหิ​ิ โอธิ​ิโส ผะ ระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ กะตี​ีหา กาเรหิ​ิ ทิ​ิสายะ ผะระณา เมตตา เจโต วิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ ปั​ัญจะหากาเรหิ​ิ อะโนธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุตติ ุ ิ ฯ สั​ัตตะ หากาเรหิ​ิ โอธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ ทะสะหากาเรหิ​ิ ทิ​ิสายะ ผะ ระณา เมตตา เจโตวิ​ิมมุ​ุติ​ิ ฯ 71 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

กะเตเมหิ​ิ ปั​ัญจะหากาเรหิ​ิ อะโนธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ สั​ัพเพ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ปาณา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขีอัี ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ภู​ูตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ปุ​ุคคะลา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ อั​ัตตะภาวะปะริ​ิยาปั​ันนา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัต ตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ อิ​ิเมหิ​ิ ปั​ัญจะหากาเรหิ​ิ อะโนธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจ โตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ กะตะเมหิ​ิ สั​ัตตะหากาเรหิ​ิ โอธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ สั​ัพ พา อิ​ิตถิ​ิโย อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ปุ​ุริ​ิสา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ อะริ​ิยาอะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ อะนะริ​ิยา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ัน ตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ เทวา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ัน ตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ มะนุ​ุสสา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิ หะรรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ วิ​ินิ​ิปาติ​ิกา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ั ง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ วิ​ินิ​ิปาติ​ิกา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัต ตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ อิ​ิเมหิ​ิ สั​ัตตะหากาเรหิ​ิ อธิ​ิโส ผะระณา เมตตา เจโต วิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ กะตะเมหิ​ิ ทะสะหากาเรหิ​ิทิ​ิสายะ ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ สั​ัพ เพ ปุ​ุรัตถิ ั ิมายะทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ั ง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ปั​ัจฉิ​ิมายะทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ อุ​ุตตะรายะสิ​ิสายะ สั​ัตตา อะ เวรา อั​ัพพะนาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ทั​ักขิ​ิณา ยะทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ 72 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัพเพ ปุ​ุรั​ัตถิ​ิมายะ อะนุ​ุทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ปี​ีจฉิ​ิมายะ อะนุ​ุทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพ พะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ อุ​ุตตะรายะ อนุ​ุทิ​ิ สายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ ทั​ักขิ​ิณายะ อะนุ​ุทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ เหฏฐิ​ิมายะ ทิ​ิสายะ สั​ัตตา อะเวรา อั​ัพพะยา ปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ สั​ัพเพ อะปะริ​ิมายะ ทิ​ิสายะ สั​ัต ตา อะเวรา อั​ัพพะยาปั​ัชฌา อะนี​ีฆา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ ฯ กะตะเมหิ​ิ ทะสะ หากาเรหิ​ิ ทิ​ิสายะ ผะระณา เมตตา เจโตวิ​ิมุ​ุตติ​ิ ฯ (เมตตาพรหมวิ​ิหารภาวนา นิ​ิฏฐิติ า)

บทแผ่​่เมตตา

(หั​ันทะ มะยั​ัง เมตตาผะระณั​ัง กะโรมะ เส.) อะหั​ัง สุ​ุขิ​ิโต โหมิ​ิ, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าจงเป็​็นผู้​้�ถึ​ึงสุ​ุข, นิ​ิททุ​ุกโข โหมิ​ิ, จงเป็​็นผู้​้�ไร้​้ทุ​ุกข์​์, อะเวโร โหมิ​ิ, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีเวร, อั​ัพพะยาปั​ัชโฌ โหมิ​ิ, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่เบี​ียดเบี​ียนซึ่​่�งกั​ันและกั​ัน, อะนี​ีโฆ โหมิ​ิ, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีทุ​ุกข์​์ สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรามิ​ิ. จงรั​ักษาตนอยู่​่�เป็​็นสุ​ุขเถิ​ิด สั​ัพเพ สั​ัตตา สุ​ุขิ​ิตา โหนตุ​ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงเป็​็นผู้​้�ถึ​ึงความสุ​ุข สั​ัพเพ สั​ัตตา อะเวราโหนตุ​ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีเวร, 73 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัพเพ สั​ัตตา อั​ัพพะยาปั​ัฌา โหนตุ​ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่เบี​ียดเบี​ียนซึ่​่�งกั​ันและกั​ัน, สั​ัพเพ สั​ัตตา อะนี​ีฆา โหนตุ​ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีทุ​ุกข์​์ สั​ัพเพ สั​ัตตา สุ​ุขี​ี อั​ัตตานั​ัง ปะริ​ิหะรั​ันตุ​ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงรั​ักษาตนอยู่​่�เป็​็นสุ​ุขเถิ​ิด, สั​ัพเพ สั​ัตตา สั​ัพพะทุ​ุกขา ปะมุ​ุญจั​ันตุ​ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงพ้​้นจากทุ​ุกข์​์ทั้​้�งปวง, สั​ัพเพ สั​ัตตา ลั​ัทธะสั​ัมปั​ัตติ​ิโต มา วิ​ิคั​ัจฉันตุ ั ุ, ขอสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�งปวง, จงอย่​่าได้​้พรากจากสมบั​ัติ​ิอั​ันตนได้​้แล้​้ว, สั​ัพเพ สั​ัตตา กั​ัมมั​ัสสกา กั​ัมมะทายาทา, กั​ัมมะโยนิ​ิ กั​ัมมะพั​ันธุ​ุ กั​ัมมะปะฏิ​ิ สาระณา, สั​ัตว์ทั้​้์ �งหลายทั้​้�งปวง มี​ีกรรมเป็​็นของของตน มี​ีกรรมเป็​็นผู้​้�ให้​้ผล มี​ีกรรม เป็​็นแดนเกิ​ิด มี​ีกรรมเป็​็นผู้​้�ติ​ิดตาม มี​ีกรรมเป็​็นที่​่�พึ่​่�งอาศั​ัย, ยั​ัง กั​ัมมั​ัง กะริ​ิสสั​ันติ​ิ กั​ัลป์​์ละยาณั​ัง วา ปาปะกั​ัง วา, ตั​ัสสะ ทายาทา ภะวิ​ิส สั​ันติ​ิ. จั​ักทำำ�กรรมอั​ันใดไว้​้ เป็​็นบุ​ุญหรื​ือเป็​็นบาป จั​ักต้​้องเป็​็นผู้​้�ได้​้รั​ับผลของ กรรมนั้​้�นๆ สื​ืบไป.

ธมฺ​ฺมเทสฺ​ฺสี​ี ปราภโว ผู้​้�เกลี​ียดธรรม เป็​็นผู้​้�เสื่​่�อม

74 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(กรวดน้ำำ�ต � อนเช้​้า)

สั​ัพพปั​ัตติ​ิทานคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ัพพะปั​ัตติ​ิทานะคาถาโย ภะณามะ เส.) ปุ​ุญญั​ัสสิ​ิทานิ​ิ กะตั​ัสสะ ยานั​ัญญานิ​ิ กะตานิ​ิ เม, เตสั​ัญจะ ภาคิ​ิโน โหนตุ​ุ สั​ัตตานั​ันตาปปะมาณะกา, สั​ัตว์ทั้​้์ �งหลาย ไม่​่มี​ีที่​่�สุดุ ไม่​่มี​ีประมาณ, จงมี​ีส่​่วนแห่​่งบุ​ุญที่​่�ข้​้าพเจ้​้าได้​้ทำำ� ในบั​ัดนี้​้�, และแห่​่งบุ​ุญอื่​่�นที่​่�ได้​้ทำำ�ไว้​้ก่​่อนแล้​้ว, เย ปิ​ิยา คุ​ุณะวั​ันตา จะ มั​ัยหั​ัง มาตาปิ​ิตาทะโย, ทิ​ิฏฐา เม จาปปยะทิ​ิฏฐา วา อั​ัญเญ มั​ัชฌั​ัตตะเวริ​ิโน, คื​ือจะเป็​็นสั​ัตว์​์เหล่​่าใด, ซึ่�ง่ เป็​็นที่​่�รั​ักใคร่​่และมี​ีบุ​ุญคุ​ุณ เช่​่น บิ​ิดามารดา ของข้​้าพเจ้​้าเป็​็นต้​้น ก็​็ดี​ี, ที่​่�ข้​้าพเจ้​้าเห็​็นแล้​้ว หรื​ือไม่​่ได้​้เห็​็น ก็​็ดี​ี, สั​ัตว์​์เหล่​่าอื่​่�นที่​่� เป้​้นกลางๆ หรื​ือเป็​็นคู่​่�เวรกั​ัน ก็​็ดี​ี, สั​ัตตา ติ​ิฏฐั​ันติ​ิ โลกั​ัสสะมิ​ิง เต ภุ​ุมมา จะตุ​ุโยนิ​ิกา, ปั​ัญเจกะจะตุ​ุโวการา สั​ังสะรั​ันตา ภะวาภะเว, สั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย ตั้​้�งอยู่​่�ในโลก, อยู่​่�ในภู​ูมิ​ิทั้​้�งสาม, อยู่​่�ในกำำ�เนิ​ิดทั้​้�งสี่​่�, มี​ีขั​ันธ์​์ห้​้า ขั​ันธ์​์, มี​ีขั​ันธ์​์ขั​ันธ์​์เดี​ียว, มี​ีขั​ันธ์​์สี่​่�ขันธ์ ั ์, กำำ�ลั​ังท่​่องเที่​่�ยวอยู่​่�ในภพน้​้อยภพใหญ่​่ ก็​็ดี​ี, ญาตั​ัง เย ปั​ัตติ​ิทานั​ัมเม อะนุ​ุโมนั​ัตุ​ุ เต สะยั​ัง เย จิ​ิมั​ัง นั​ัปปะชานั​ันติ ิ เทวา เตสั​ัง นิ​ิเวทะยุ​ุง, สั​ัตว์​์เหล่​่าใด รู้​้�ส่​่วนบุ​ุญที่​่�ข้​้าพเจ้​้าแผ่​่ให้​้แล้​้ว, สั​ัตว์​์เหล่​่านั้​้�น, จงอนุ​ุโมทนา เองเถิ​ิด, ส่​่วนสั​ัตว์​์เหล่​่าใด ยั​ังไม่​่รู้​้�ส่​่วนบุ​ุญนี้​้�, ขอเทวดาทั้​้�งหลายจงบอกสั​ัตว์​์ เหล่​่านั้​้�นให้​้รู้​้�,

75 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

มะยา ทิ​ินนานะ ปุ​ุญญานั​ัง อนุ​ุโมทะนะเหตุ​ุนา, สั​ัพเพ สั​ัตตา สะทา โหนตุ​ุ อะเวรา สุ​ุขะชี​ีวิ​ิโน, เขมั​ัปปะทั​ัญจะ ปั​ัปโปนตุ​ุ เตสาสา สิ​ิชฌะตั​ัง สุ​ุภา. เพราะเหตุ​ุที่​่�ได้​้อนุ​ุโมทนาส่​่วนบุ​ุญที่​่�ข้​้าพเจ้​้าแผ่​่ให้​้แล้​้ว, สั​ัตว์​์ทั้​้�งหลายทั้​้�ง ปวง, จงเป็​็นผู้​้�ไม่​่มี​ีเวร อยู่​่�เป็​็นสุ​ุขทุ​ุกเมื่​่�อ. จงถึ​ึงบทอั​ันเกษมกล่​่าวคื​ือพระ นิ​ิพพาน, ความปรารถนาที่​่�ดี​ีงามของสั​ัตว์​์เหล่​่านั้​้�น จงสำำ�เร็​็จเถิ​ิด.

ปั​ัฏฐนฐปนคาถา (หั​ันทะมะยั​ัง ปั​ัฏฐะนะ ฐะปะนะ คาถาโย ภะณามะ เส) ยั​ันทานิ​ิ เม กะตั​ัง ปุ​ุญญั​ัง เตนานุ​ุททิ​ิเสนะ จะ, ขิ​ิปปั​ัง สั​ัจฉิ​ิกะเรยยาหั​ัง ธั​ัมเม โลกุ​ุตตะเร นะวะ, บุ​ุญใดที่​่�ข้า้ พเจ้​้าได้​้ทำ�ำ ในบั​ัดนี้​้,� เพราะบุ​ุญนั้​้น� และการอุ​ุทิศิ แผ่​่ส่ว่ นบุ​ุญนั้​้น� , ขอให้​้ข้​้าเจ้​้าทำำ�ให้​้แจ้​้งโลกุ​ุตรธรรมเก้​้า ในทั​ันที​ี, สะเจ ตาวะ อะภั​ัพโพหั​ัง สั​ังสาเร ปะนะ สั​ังสะรั​ัง, ถ้​้าข้​้าพเจ้​้าเป็​็นผู้​้�อาภั​ัพอยู่​่� ยั​ังต้​้องเที่​่�ยวไปในวั​ัฏสงสาร, นิ​ิยะโต โพธิ​ิสั​ัตโตวะ สั​ัมพุ​ุทเธนะ วิ​ิยากะโต, นาฎฐาระสะปิ​ิ อาภั​ัพพะ- ฐานานิ​ิ ปาปุ​ุเณยยะหั​ัง, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าเป็​็นเหมื​ือนโพธิ​ิสั​ัตว์​์ผู้​้�เที่​่�ยวแท้​้ ได้​้รั​ับพยากรณ์​์ แต่​่พระพุ​ุทธเจ้​้าแล้​้ว, ไม่​่ถึ​ึงฐานะแห่​่งความอาภั​ัพ ๑๘ อย่​่าง,

76 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปั​ัญจะเวรานิ​ิ วั​ัชเชยยั​ัง ระเมยยั​ัง สี​ีละรั​ักขะเน, ปั​ัญจะกาเม อะลั​ักโคหั​ัง วั​ัชเชยยั​ัง กามะปั​ังกะโต, ข้​้าพเจ้​้าพึ​ึงเว้​้นจากเวรทั้​้�งห้​้า, พึ​ึงยิ​ินดี​ีในการรั​ักษาศี​ีล, ไม่​่เกาะเกี่​่�ยวในกามคุ​ุณทั้​้�งห้​้า, พึ​ึงเว้​้นจากเปื​ือกตมกล่​่าวคื​ือกาม, ทุ​ุททิ​ิฏฐิ​ิยา นะ ยุ​ุชเชยยั​ัง สั​ังยุ​ุชเชยยั​ัง สุ​ุทิ​ิฏฐิ​ิยา, ปาเป มิ​ิตเต นะ เสเวยยั​ัง เสเวยยั​ัง ปั​ัณฑิ​ิเต สะทา, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าไม่​่พึ​ึงประกอบด้​้วยทิ​ิฏฐิชั่​่ิ �ว, พึ​ึงประกอบด้​้วยทิ​ิฏฐิ​ิที่​่�ดี​ีงาม, ไม่​่พึ​ึงคบมิ​ิตรชั่​่�ว, พึ​ึงคบแต่​่บัณฑิ ั ิตทุ​ุกเมื่​่�อ, สั​ัทธาสะติ​ิหิ​ิโรตตั​ัปปา- ตาปั​ักขั​ันติ​ิคุ​ุณากะโร, อั​ัปปะสั​ัยโห วะ สั​ัตตูหิู ิ เหยยั​ัง อะมั​ันทะมุ​ุยหะโก, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าเป็​็นบ่​่อเกิ​ิดแห่​่งคุ​ุณ, คื​ือ ศรั​ัทธา สติ​ิ หิ​ิริ​ิ โอตตั​ัปปะ ความเพี​ียรและขั​ันติ​ิ,พึ​ึงเป็​็นผู้​้�ที่​่�ศั​ัตรู​ูครอบงำ��ไม่​่ได้​้, ไม่​่เป็​็นคนเขลาคนหลงงมงาย, สั​ัพพายาปายุ​ุปาเยสุ​ุ เฉโก ธั​ัมมั​ัตถะโกวิ​ิโท, เญยเย วั​ัตตั​ัตวะสั​ัชชั​ัง เม ญาณั​ัง อะเฆวะ มาลุ​ุโต, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าเป็​็นผู้​้�ฉลาดในอุ​ุบาย แห่​่งความเสื่​่�อมและความเจริ​ิญ, เป็​็นผู้​้�เฉี​ียบแหลมในอรรถและธรรม, ขอให้​้ญาณของข้​้าพเจ้​้าเป็​็นไป ไม่​่ขั​ัดข้​้องในธรรมที่​่�ควรรู้​้�, ดุ​ุจลมพั​ัดไปในอากาศ ฉะนั้​้�น, ยา กาจิ​ิ กุ​ุสะลา มะยา สา สุ​ุเขนะ สิ​ิชฌะตั​ัง สะทา, เอวั​ัง วุ​ุตตา คุ​ุณา สั​ัพเพ โหนตุ​ุ มั​ัยหั​ัง ภะเว ภะเว, ความปรารถนาใดๆ ของข้​้าพเจ้​้าที่​่�เป็​็นกุ​ุศล, ขอให้​้สำำ�เร็​็จโดยง่​่ายทุ​ุกเมื่​่�อ, คุ​ุณที่​่�ข้​้าพเจ้​้ากล่​่าวมาแล้​้วทั้​้�งปวงนี้​้�, จงมี​ีแก่​่ข้​้าพเจ้​้าทุ​ุกๆ ภพ, ยะทา อุ​ุปปั​ัชชะติ​ิ โลเก สั​ัมพุ​ุทโธ โมกขะเทสะโก, ตะทา มุ​ุตโต กุ​ุกั​ัมเมหิ​ิ ลั​ัทโธกาโส ภะเวยยะหั​ัง, 77 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เมื่​่�อใด, พระสั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธเจ้​้า ผู้​้�แสดงธรรมเครื่​่�องพ้​้นทุ​ุกข์​์, เกิ​ิดขึ้น้� แล้​้วในโลก, เมื่​่�อนั้​้�น, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าพ้​้นจากกรรม อั​ันชั่​่�วช้​้าทั้​้�งหลาย, เป็​็นผู้​้�ได้​้โอกาสแห่​่งการบรรลุ​ุธรรม, มะนุ​ุสสั​ัตตั​ัญจะ ลิ​ิงคั​ัญจะ ปั​ัพพั​ัชชั​ัญจุ​ุปะสั​ัมปะทั​ัง, ละภิ​ิตตะวา เปสะโล สี​ีลี ี ธาเรยยั​ัง สั​ัตถุ​ุสาสะนั​ัง, ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้า พึ​ึงได้​้ความเป็​็นมนุ​ุษย์​์, ได้​้เพศบริ​ิสุ​ุทธิ์​์� ได้​้บรรพชา อุ​ุปสมบทแล้​้ว,เป็​็นคนรั​ักษาศี​ีล มี​ีศี​ีล, ทรงไว้​้ซึ่​่�งพระศาสนา ของพระศาสดา, สุ​ุขาปะฏิ​ิปะโท ขิ​ิปปา- ภิ​ิญโญ สั​ัจฉิ​ิกะเรยยะหั​ัง, อะระกั​ัตตั​ัปผะลั​ัง อั​ัคคั​ัง วิ​ิชชาทิ​ิคุ​ุณะลั​ังกะตั​ัง, ขอให้​้เป็​็นผู้​้�มี​ีการปฏิ​ิบั​ัติ​ิโดยสะดวก, ตรั​ัสรู้​้�ได้​้พลั​ัน กระทำำ�ให้​้แจ้​้งซึ่​่�ง อรหั​ัตผลอั​ันเลิ​ิศ, อั​ันประดั​ับด้​้วยธรรม มี​ีวิ​ิชชาเป็​็นต้​้น, ยะทิ​ิ นิ​ิปปั​ัชชะติ​ิ พุ​ุทโธ กั​ัมมั​ัง ปะริ​ิปู​ูรั​ัญจะ เม, เอวั​ัง สั​ันเต ละเภยยาหั​ัง ปั​ัจเจกะโพธิ​ิมุ​ุตตะมั​ันติ​ิ. ถ้​้าหากพระพุ​ุทธเจ้​้าไม่​่บั​ังเกิ​ิดขึ้​้�น, แต่​่กุ​ุศลกรรมของข้​้าพเจ้​้าเต็​็มเปี่​่�ยม แล้​้ว,เมื่​่�อเป็​็นเช่​่นนั้​้�น, ขอให้​้ข้​้าเจ้​้าพึ​ึงได้​้ญาณเป็​็นเครื่​่�องรู้​้�เฉพาะตน อั​ันสู​ูงสุ​ุดเทอญ.

ปริ​ิภู​ูโต มุ​ุทุ​ุ โหติ​ิ อติ​ิติ​ิกฺ​ฺโข จ เวรวา อ่​่อนไป...ก็​็ถู​ูกเขาหมิ่​่�น แข็​็งไป...ก็​็มีภัี ัยเวร

78 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปั​ัตติ​ิทานคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง ปั​ัตติ​ิทานะคาถาโย ภะณามะ เส.) ยา เทวะตา สั​ันติ​ิ วิ​ิหาระวาสิ​ินี​ี, ทวยเทพเหล่​่าใดที่​่�อยู่​่�ประจำำ�ในวิ​ิหาร, ถู​ูเป ฆะเร โพธิ​ิฆะเร ตะหิ​ิง ตะหิ​ิง, อั​ันเป็​็นสถานปู​ูชนี​ีย์​์ มี​ีสถู​ูปและต้​้นโพธิ์​์�ในที่​่�นั้​้�นๆ, ตา ธั​ัมมะทาเนนะ ภะวั​ันตุ​ุ ปู​ูชิติ า, อั​ันเราทั้​้�งหลายได้​้บู​ูชาแล้​้วด้​้วยธรรมทาน, โสตถิ​ิง กะโรนเตธะ วิ​ิหาระมั​ัณฑะเล, จงบริ​ิบาลในวิ​ิหารมณฑลนี้​้�ให้​้ถึ​ึงความสวั​ัสดี​ี, เถรา จะ มั​ัชฌา นะวะกา จะ ภิ​ิกขะโว, พระภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย ผู้​้�เป็​็นเถระและปานกลาง อี​ีกทั้​้�งยั​ังใหม่​่, สารามิ​ิกา ทานะปะตี​ี อุ​ุปาสกา, อุ​ุบาสกอุ​ุบาสิ​ิกาผู้​้�เป็​็นเจ้​้าของทานใด, พร้​้อมทั้​้�งคนใช้​้ประจำำ�อาราม, คามา จะ เทสา นิ​ิคะมา จะ อิ​ิสสะรา, ชนเหล่​่าใดที่​่�เป็​็นชาวบ้​้านชาวนิ​ิคมและชาวเมื​ือง, พร้​้อมทั้​้�งผู้​้�รุ่​่�งเรื​ืองมี​ีอิ​ิสระ, สั​ัปปาณะภู​ูตา สุ​ุขิ​ิตา ภะวั​ันตุ​ุ เต, ขอชนเหล่​่านั้​้�น จงได้​้รั​ับความสุ​ุขโดยทั่​่�วกั​ัน, ชะลาพุ​ุชา เยปิ​ิ จะ อั​ัณฑะสั​ัมภะวา, สั​ัตว์​์เหล่​่าใดที่​่�เกิ​ิดในครรภ์​์ด้​้วย เกิ​ิดในฟองไข่​่ด้​้วย, สั​ังเสทะชาตา อะถะโวประปาติ​ิกา, เกิ​ิดในเถ้​้าไคลด้​้วย เกิ​ิดผุดขึ้ ุ ้�นด้​้วย, นิ​ิยยานิ​ิกั​ัง ธั​ัมมะวะรั​ัง ปะฏิ​ิจจะ เต, สั​ัตว์เ์ หล่​่านั้​้นทั้​้ � ง� ปวง, ได้​้อาศั​ัยธรรมอั​ันประเสริ​ิฐ ซึ่ง�่ เป็​็นเครื่​่อ� งออกจากทุ​ุกข์​์, 79 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัพเพปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัสสะ กะโรนตุ​ุ สั​ังขะยั​ัง, จงกระทำำ�ความสิ้​้�นไปแห่​่งทุ​ุกข์​์, ฐาตุ​ุ จิ​ิรั​ัง สะตั​ัง ธั​ัมโม, ธั​ัมมั​ัทธะรา จะ ปุ​ุคคะลา, ขอธรรมของสั​ัตบุ​ุรุ​ุษทั้​้�งหลาย จงตั้​้�งอยู่​่�ตลอดกาลนาน, และเหล่​่าชนผู้​้�ทรงธรรมจงดำำ�รงอยู่​่�นาน, สั​ังโฆ โฆตุ​ุ สะมั​ัคโค วะ อั​ัตถายะ จะ หิ​ิตายะ จะ, ขอพระสงฆ์​์จงมี​ีความพร้​้อมเพรี​ียงกั​ัน, ในอั​ันทำำ�ซึ่​่�งประโยชน์​์ และสิ่​่�งเกื้​้�อกู​ูลเถิ​ิด, อั​ัมเห รั​ักขะตุ​ุ สั​ัทธั​ัมโม สั​ัพเพปิ​ิ ธั​ัมมะจาริ​ิโน, ขอพระสั​ัทธรรมจงรั​ักษาข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ผู้​้�มี​ีปกติ​ิพฤติ​ิธรรมแม้​้ทั้​้�งปวง, วุ​ุฑฒิ​ิง สั​ัมปาปุ​ุเณยยามะ ธั​ัมเม อะริ​ิยั​ัปปะเวทิ​ิเต, ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย, พึ​ึงถึ​ึงความเจริ​ิญในธรรมที่​่�พระอริ​ิยเจ้​้าประกาศไว้​้แล้​้ว, ปะสั​ันนา โหนตุ​ุ สั​ัพเพปิ​ิ ปาณิ​ิโน พุ​ุทธสาสะเน, แม้​้สั​ัตว์​์ทั้​้�งปวงจงเป็​็นผู้​้�เลื่​่�อมใสในพระพุ​ุทธศาสนา, สั​ัมมา ธารั​ัง ปะเวจฉั​ันโต กาเล เทโว ปะวั​ัสสะตุ​ุ, วั​ัฑฒิ​ิภาวายะ สั​ัตตานั​ัง สะมิ​ิทธั​ัง เนตุ​ุ เมทะนิ​ิง, ฝนจงเพิ่​่�มให้​้อุ​ุทกธารตกต้​้องในกาลโดยชอบ, ยั​ังเมทนี​ีดลให้​้สำำ�เร็​็จ ประโยชน์​์, เพื่​่�อความเจริ​ิญแก่​่สั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย, มาตาปิ​ิตา จะ อั​ัตตะระชั​ัง นิ​ิจจั​ัง รั​ักขั​ันติ​ิ ปุ​ุตตะกั​ัง, เอวั​ัง ธั​ัมเมนะ ราชาโน ปะชั​ัง รั​ักขั​ันตุ​ุ สั​ัพพะทา ฯ มารดาบิ​ิดาย่​่อมรั​ักษาบั​ัตรน้​้อยที่​่�เกิ​ิดในตนฉั​ันใด, ขอพระราชาทั้​้�งหลาย, จงรั​ักษาประชาราษฎร์​์โดยชอบธรรมทั้​้�งปวง ฉั​ันนั้​้�น เทอญ.

80 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(กรวดน้ำำ��ตอนเย็​็น) อุ​ุททิ​ิสสนาธิ​ิฏฐานคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง อุ​ุททิ​ิสสะนาธิ​ิฏฐานะคาถาโย ภะณามะ เส.)

บทที่​่� ๑ อิ​ิมิ​ินา ปุ​ุญญะกั​ัมเมนะ ด้​้วยบุ​ุญนี้​้� อุ​ุทิ​ิศให้​้ อุ​ุปั​ัชฌายา คุ​ุณุ​ุตตะรา อุ​ุปั​ัชฌาย์​์ ผู้​้�เลิ​ิศคุ​ุณ อาจะริ​ิยู​ูปะการา จะ และอาจารย์​์ ผู้​้�เกื้​้�อหนุ​ุน มาตาปิ​ิตา จะ ญาตะกา ทั้​้�งพ่​่อแม่​่ แลปวงญาติ​ิ สุ​ุริ​ิโย จั​ันทิ​ิมา ราชา สู​ูรย์​์ จั​ันทร์​์ แลราชา คุ​ุณะวั​ันตา นะราปิ​ิ จะ ผู้​้�ทรงคุ​ุณ หรื​ือสู​ูงชาติ​ิ พรั​ัหมะมารา จะ อิ​ินทา จะ พรหม มาร และอิ​ินทราช โลกะปาลา จะ เทวะตา ทั้​้�งทวยเทพ และโลกบาล ยะโม มิ​ิตตา มะนุ​ุสสา จะ ยมราช มนุ​ุษย์​์ มิ​ิตร มั​ัชฌั​ัตตา เวริ​ิกาปิ​ิ จะ ผู้​้�เป็​็นกลาง ผู้​้�จองผลาญ สั​ัพเพ สั​ัตตา สุ​ุขี​ี โหนตุ​ุ ขอให้​้เป็​็นสุขุ ศานติ์​์� ทุ​ุกทั่​่ว� หน้​้า อย่​่าทุ​ุกข์​์ทน ปุ​ุญญานิ​ิ ปะกะตานิ​ิ เม บุ​ุญผอมที่​่�ข้​้าทำำ� จงช่​่วยอำำ�นวยศุ​ุภผล สุ​ุขั​ัง จะ ติ​ิวิ​ิธั​ัง เทนตุ​ุ ให้​้สุ​ุขสามอย่​่างล้​้น ขิ​ิปปั​ัง ปาเปถะ โวมะตั​ัง. ให้​้ลุ​ุถึ​ึงนิ​ิพพานพลั​ัน (เทอญ).

81 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

บทที่​่� ๔ อิ​ิมิ​ินา ปุ​ุญญะกั​ัมเมนะ ด้​้วยบุ​ุญนี้​้� ที่​่�เราทำำ� อิ​ิมิ​ินา อุ​ุททิ​ิสเสนะ จะ แลอุ​ุทิ​ิศ ให้​้ปวงสั​ัตว์​์ ชิ​ิปปาหั​ัง สุ​ุละเภ เจวะ เราพลั​ันได้​้ ซึ่​่�งการตั​ัด ตั​ัณหุ​ุปาทานะเฉทะนั​ัง ตั​ัวตั​ัณหา อุ​ุปาทาน เย สั​ันตาเน หิ​ินา ธั​ัมมา สิ่​่�งชั่​่�ว ในดวงใจ ยาวะ นิ​ิพพานะโต มะมั​ัง กว่​่าเราจะ ถึ​ึงนิ​ิพพาน นั​ัสสั​ันตุ​ุ สั​ัพพะทา เยวะ มลายสิ้​้�น จากสั​ันดาน ยั​ัตถะ ขาโต ภะเว ภะเว ทุ​ุก ๆ ภพ ที่​่�เราเกิ​ิด อุ​ุชุจิุ ิตตั​ัง สะติ​ิปั​ัญญา มี​ีจิ​ิตตรง และสติ​ิ ทั้​้�งปั​ัญญาอั​ันประเสริ​ิฐ สั​ัลเลโข วิ​ิริ​ิยั​ัมหิ​ินา พร้​้อมทั้​้�ง ความเพี​ียรเลิ​ิศ เป็​็นเครื่​่�องขู​ูด กิ​ิเลสหาย มารา ละภั​ันตุ​ุ โนกาสั​ัง โอกาส อย่​่าพึ​ึงมี​ีแก่​่หมู่​่�มารสิ้​้�นทั้​้�งหลาย กาตุ​ุญจะ วิ​ิริ​ิเยสุ​ุ เม เป็​็นช่​่องประทุ​ุษร้​้าย ทำำ�ลายล้​้าง ความเพี​ียรจม พุ​ุทธาทิ​ิปะวะโร นาโถ พระพุ​ุทธผู้​้�บวรนาถ ธั​ัมโม นาโถ วะรุ​ุตตะโม พระธรรมที่​่�พึ่​่�งอุ​ุดม นาโถ ปั​ัจเจกะพุ​ุทโธ จะ พระปั​ัจเจกะพุ​ุทธสมสั​ังโฆ นาโถตตะโร มะมั​ัง ทบพระสงฆ์​์ ที่​่�พึ่​่�งผยอง เตโสตตะมานุ​ุภาเวนะ ด้​้วยอานุ​ุภาพนั้​้�น มาโรกาสั​ัง ละภั​ันตุ​ุ มา ขอหมู่​่�มาร อย่​่าได้​้ช่​่อง ทะสะปุ​ุญญานุ​ุภาเวนะ ด้​้วยเดชบุ​ุญ ทั้​้�งสิ​ิบป้​้อง มาโรกาสั​ัง ละภั​ันตุ​ุ มา. อย่​่าเปิ​ิดโอกาสให้​้แก่​่มาร เทอญ.

82 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ขอขมาแบบโบราณ (วั​ันทา ฯ) กายะกั​ัมมั​ัง วาจากั​ัมมั​ัง มะโนกั​ัมมั​ัง สั​ัพพะปาปั​ัง วิ​ินั​ัสสั​ันตุ​ุ โย โทโส โมหะระจิ​ิตเต พุ​ุทธะรั​ัสมิ​ิงปาปะคะโต มะยา ขะมะถะ เม ภั​ันเต กะตั​ังโทสั​ัง สั​ัพพะปาปั​ัง วิ​ินั​ัสสั​ันตุ​ุ โย โทโส โมหะระจิ​ิตเต ธั​ัมมะรั​ัสมิ​ิงปาปะคะโต มะยา ขะมะถะ เม ภั​ันเต กะตั​ังโทสั​ัง สั​ัพพะปาปั​ัง วิ​ินั​ัสสั​ันตุ​ุ โย โทโส โมหะระจิ​ิตเต สั​ังฆะรั​ัสมิ​ิงปาปะคะโต มะยา ขะมะถะ เม ภั​ันเต กะตั​ังโทสั​ัง สั​ัพพะปาปั​ัง วิ​ินั​ัสสั​ันตุ​ุ บาปเพราะโลโภ บาปเพราะโทโส บาปเพราะโมโห บาปปุ​ุรานะกรรม บาปเวรานะกรรม บาปปั​ัจจุ​ุบั​ันนะกรรม บาปที่​่�จำำ�ได้​้ก็​็ดี​ี บาปที่​่�จำำ�ไม่​่ได้​้ก็​็ดี​ี ปามะทาด้​้วยจิ​ิตก็​็ดี​ี ปามะทาด้​้วยใจกฌดี​ี ปามะทาด้​้วยอั​ักขระพนั​ัญชนะตั​ัวใด ตั​ัวหนึ่​่�งก็​็ดี​ี บาปแต่​่หลั​ังแสนเท่​่า บาปแต่​่เก่​่าแสนปี​ี บาปแต่​่แรกแหกแต่​่ปี​ีนี้​้� เดื​ือนนี้​้� วั​ันนี้​้� ยามนี้​้� เดี๋​๋�ยวนี้​้�ก็​็ดี​ี ขอแต่​่พระพุ​ุทธั​ัง พระธั​ัมมั​ัง พระสั​ังฆั​ังเจ้​้า จงกำำ�จั​ัดตัดั ออกจากใจของข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย ก็​็ข้​้าเทอญ ฯ อุ​ุกาสะ ทะวาระตะเยนะ กะตั​ัง สั​ัพพั​ัง อะปะระธั​ัง ขะมะถะ เม ภั​ันเต อุ​ุกาสะ ขะมามิ​ิ ภั​ันเต ฯ วั​ันทามิ​ิ ภั​ันเต เจติ​ิยั​ัง สั​ัพพั​ัง สั​ัพพั​ัตถะ ฐาเน สุ​ุปะติ​ิฏฐิ​ิตั​ัง สารี​ีริ​ิกะ ธาตุ​ุ มะหาโพธิ​ิง พุ​ุทธะรู​ูปั​ัง สะกะลั​ัง สะทา กายะสา วะจะสา มะนะสา เจวะ วั​ันทา เม เต ตะถาคะเต สะยะเน อาสะเน ฐาเน คะมะเน จาปิ​ิ อะหั​ัง วั​ันทามิ​ิ สั​ัพพะทา ฯ (หมอบลง) อุ​ุกาสะ วั​ันทามิ​ิ ภั​ันเต สั​ัพพั​ัง อะปะราธั​ัง ขะมะถะ เม ภั​ันเต มะยา กะตั​ัง, ปุ​ุญญั​ัง สามิ​ินา อนุ​ุโมทิ​ิตั​ัพพั​ัง สามิ​ินา กะตั​ัง ปุ​ุญญั​ัง มั​ัยหั​ัง ทาตั​ัพ พั​ัง สาธุ​ุ สาธุ​ุ สาธุ​ุ อะนุ​ุโมทามิ​ิ ฯ (กราบ ๓ ครั้​้�ง) 83 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พระอภิ​ิธรรม

(พระสั​ังคิ​ิณี​ี) (หั​ันทะ มะยั​ัง สั​ัตตาภิ​ิธั​ัมมะปะกะเณสุ​ุ ปุ​ุพพะภาคะ กะถาโย ภะณามะ เส.) กุ​ุสะลา ธั​ัมมา, ธรรมทั้​้�งหลายที่​่�เป็​็นกุ​ุศล, อะกุ​ุสะลา ธั​ัมมา, ธรรมทั้​้�งหลายที่​่�เป็​็นอกุ​ุศล, อั​ัพยากะตา ธั​ัมมา, ธรรมทั้​้�งหลายที่​่�เป็​็นอั​ัพยากฤต, กะตะเม ธั​ัมมา กุ​ุสลา, ธรรมเหล่​่าไหนเป็​็นกุ​ุศล?, ยั​ัสมิ​ิง สะมะเย, ในสมั​ัยใด, กามาวะจะรั​ัง กุ​ุสะลั​ัง จิ​ิตตั​ัง อุ​ุปปั​ันนั​ัง กามาวจรกุ​ุศลจิ​ิตที่​่�ร่​่วมด้​้วยโสมนั​ัส, โหติ​ิ โสมะนั​ัสสะสะหะคะตั​ัง, ญาณะสั​ัมปะยุ​ุตตั​ัง, ประกอบด้​้วยญาณเกิ​ิดขึ้​้�น ปรารภอารมณ์​์ใด, รู​ูปารั​ัมมะณั​ัง วา, อารมณ์​์ทางรู​ูปก็​็ดี​ี, สั​ัททารั​ัมมะนั​ัง วา, อารมณ์​์ทางเสี​ียงก็​็ดี​ี, คั​ันธารั​ัมมะนั​ัง วา, อารมณ์​์ทางกลิ่​่�นก็​็ดี​ี, ระสารั​ัมมะนั​ัง วา, อารมณ์​์ทางรสก็​็ดี​ี, โผฏฐั​ัพพารั​ัมมะนั​ัง วา, อารมณ์​์สั​ัมผั​ัสทางกายก็​็ดี​ี, ธั​ัมมารั​ัมมะนั​ัง วา, อารมณ์​์นึ​ึกคิ​ิดทางใจก็​็ดี​ี, ยั​ัง ยั​ัง วา ปะนารั​ัพภะ ตั​ัสมิ​ิง สะมะเย ในสมั​ัยนั้​้�น ผั​ัสสะและความไม่​่ ฟุ้​้�งซ่​่าน ผั​ัสโส โหติ​ิ อะวิ​ิกเขโป โหติ​ิ, ย่​่อมมี​ี เย วา ปะนะ ตั​ัสมิ​ิง สะมะเย, อี​ีกอย่​่างหนึ่​่�ง ในสมั​ัยนั้​้น� ธรรมเหล่​่าใด, อั​ัญเญปิ​ิ อั​ัตถิ​ิ ปะฏิ​ิจจะสะมุ​ุป- แม้​้อื่​่�นมี​ีอยู่​่�เป็​็นธรรมที่​่�ไม่​่มี​ีรู​ูป ปั​ันนา อะรู​ูปิ​ิโน ธั​ัมมา, อาศั​ัยกั​ันและกั​ันเกิ​ิดขึ้​้�น, อิ​ิเม ธั​ัมมา กุ​ุสะลา. ธรรมเหล่​่านี้​้�เป็​็นกุ​ุศล.

84 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(พระวิ​ิภั​ังค์​์) ปั​ัญจั​ักขั​ันธา, ขั​ันธ์​์ห้​้าคื​ือ, รู​ูปั​ักขั​ันโธ, รู​ูปขั​ันธ์​์, (รู​ูปกาย, รู​ูปความคิ​ิด) เวทะนากขั​ันโธ, เวทนาขั​ันธ์,์ (ความเสวยอารมณ์​์ทางกายและใจ) สั​ัญญากขั​ันโธ, สั​ัญญาขั​ันธ์​์, (ความจำำ�ได้​้หมายรู้​้�) สั​ังขารั​ักขั​ันโธ, สั​ังขารขั​ันธ์​์, (ความนึ​ึกคิ​ิดปรุ​ุงแต่​่ง) วิ​ิญญาณั​ักขั​ันโธ, วิ​ิญญาณขั​ันธ์​์, (ความรู้​้�แจ้​้งในอารมณ์​์) ตั​ัตถะ กะตะโม รู​ูปั​ักขั​ันโธ, บรรดาขั​ันธ์ทั้​้์ ง� หมดนั้​้�น รู​ูปขั​ันธ์เ์ ป็​็นอย่​่างไร?, ยั​ังกิ​ิญจิ​ิ รู​ูปั​ัง, รู​ูปอย่​่างใดอย่​่างหนึ่​่�ง, อะตี​ีตานาคะตะปั​ัจจุ​ุปปั​ันนั​ัง, ที่​่�เป็​็นอดี​ีต อนาคต และปั​ัจจุ​ุบั​ัน, อั​ัชฌัตตั ั ัง วา พะหิ​ิทธา วา, ภายในก็​็ตาม ภายนอกก็​็ตาม, โอฬาริ​ิกั​ัง วา สุ​ุขุ​ุมั​ัง วา, หยาบก็​็ตาม ละเอี​ียดก็​็ตาม, หี​ีนั​ัง วา ปะณี​ีตั​ัง วา, เลวก็​็ตาม ประณี​ีตก็​็ตาม, ยั​ัง ทู​ูเร วา สั​ันติ​ิเก วา, อยู่​่�ไกลก็​็ตาม อยู่​่�ใกล้​้ก็​็ตาม, ตะเทกั​ัชฌั​ัง อะภิ​ิสั​ัญญู​ูหิ​ิตตะวา ย่​่นกล่​่าวรวมกั​ัน, อะภิ​ิสั​ังขิ​ิปิ​ิตตะวา, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ รู​ูปั​ังขั​ันโธ. เรี​ียกว่​่า รู​ูปขั​ันธ์​์.

(พระธาตุ​ุกถา) สั​ังคะโห อะสั​ังคะโห, การสงเคราะห์​์ การไม่​่สงเคราะห์​์, สั​ังคะหิ​ิเตนะ อะสั​ังคะหิ​ิตั​ัง, สิ่​่�งที่​่ไ� ม่​่สงเคราะห์​์เข้​้ากั​ับสิ่​่ง� ที่​่ส� งเคราะห์​์แล้​้ว, อะสั​ังคะหิ​ิเตนะ สั​ังคะหิ​ิตั​ัง, สิ่​่�งที่​่�สงเคราะห์​์เข้​้ากั​ับสิ่​่�งที่​่�สงเคราะห์​์ไม่​่ได้​้, สั​ังคะหิ​ิเตนะ สั​ังคะหิ​ิตั​ัง, สิ่​่�งที่​่�สงเคราะห์​์เข้​้ากั​ับสิ่​่�งที่​่�สงเคราะห์​์ได้​้ อะสั​ังคะหิ​ิเตนะ อะสั​ังคะหิ​ิตั​ัง, สิ่​่�งที่​่�ไม่​่สงเคราะห์​์เข้​้ากั​ับสิ่​่ง� ที่​่�สงเคราะห์​์ไม่​่ได้​้ สั​ัมปะโยโค วิ​ิปปะโยโค, การอยู่​่�ด้​้วยกั​ัน การพลั​ัดพรากกั​ัน, 85 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัมปะยุ​ุตเตนะ วิ​ิปปะยุ​ุตตั​ัง, การพลั​ัดพรากจากสิ่​่�งอั​ันเป็​็นที่​่�รั​ัก, วิ​ิปปะยุ​ุตเตนะ สั​ัมปะยุ​ุตตั​ัง, การประสบกั​ับสิ่​่�งอั​ันไม่​่เป็​็นที่​่�รั​ัก, อะสั​ังคะหิ​ิตั​ัง, จั​ัดเป็​็นสิ่​่�งที่​่�สงเคราะห์​์ไม่​่ได้​้.

(พระปุ​ุคคลบั​ัญญั​ัติ​ิ)

ฉะปั​ัญญั​ัตติ​ิโย, บั​ัญญั​ัติ​ิหกคื​ือ, ขั​ันธะปั​ัญญั​ัตติ​ิ, ขั​ันธะบั​ัญญั​ัติ​ิ, อายะตะนะปั​ัญญั​ัตติ​ิ, อายตนะบั​ัญญั​ัติ​ิ, ธาตุ​ุปั​ัญญั​ัตติ​ิ, ธาตุ​ุบั​ัญญั​ัติ​ิ, สั​ัจจะปั​ัญญั​ัตติ​ิ, สั​ัจจะบั​ัญญั​ัติ​ิ, อิ​ินทริ​ิยะปั​ัญญั​ัตติ​ิ, อิ​ินทรี​ีย์​์บั​ัญญั​ัติ​ิ, ปุ​ุคคะละปั​ัญญั​ัตติ​ิ, บุ​ุคคลบั​ัญญั​ัติ​ิ, กิ​ิตตาวะตา ปุ​ุคคะลานั​ัง ปุ​ุคคะละปั​ัญญั​ัตติ​ิ, บุ​ุคคลบั​ัญญั​ัติ​ิของบุ​ุคคลมี​ีเท่​่าไร?, สะมะยะวิ​ิมุ​ุตโต อะสะมะยะวิ​ิมุ​ุตโต, ผู้​้�พ้​้นในกาลบางคราว ผู้​้�พ้​้นอย่​่างเด็​็ดขาด, กุ​ุปปะธั​ัมโม อะกุ​ุปปะธั​ัมโม, ผู้​้�มี​ีธรรมที่​่�กำ�ำ เริ​ิบได้​้ ผู้​้�มี​ีธรรมที่​่�กำำ�เริ​ิบไม่​่ได้​้ ปะริ​ิหานะธั​ัมโม อะปะริ​ิหานะธั​ัมโม, ผู้​้�มี​ีธรรมที่​่�เสื่​่�อมได้​้ ผู้​้�มี​ีธรรมที่​่�เสื่​่�อมไม่​่ได้​้, เจตะนาภั​ัพโพ อะนุ​ุรั​ักขะนาภั​ัพโพ, ผู้​้�มี​ีธรรมที่​่�ควรแก่​่เจตนา ผู่​่�มี​ีธรรมที่​่�ควรแก่​่การรั​ักษา, ปุ​ุถุ​ุชชะโน โคตระภู​ู, ผู้​้�เป็​็นปุ​ุถุ​ุชน ผู้​้�คร่​่อมโคตร, ภะยู​ูปะระโต อะภะยู​ูปะระโต, ผู้​้�ละชั่​่�วเพราะกลั​ัว ผู้​้�ละชั่​่�วไม่​่ใช่​่ เพราะกลั​ัว, 86 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ภั​ัพพาคะมะโน อะภั​ัพพาคะมะโน, ผู้​้�ไม่​่ถึ​ึงสิ่​่�งที่​่�ควร ผู้​้�ถึ​ึงสิ่​่�งที่​่�ไม่​่ควร, นิ​ิยะโต อะนิ​ิยะโต, ผู้​้�เที่​่�ยง ผู้​้�ไม่​่เที่​่�ยง, ปะฏิ​ิปันน ั ะโก ผะเลฏฐิ​ิโต, ผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิ ผู้​้�ตั้​้�งอยู่​่�ในผล, อะระหา อะระหั​ัตตายะ ปะฏิ​ิปั​ันโน. ผู้​้�เป็​็นพระอรหั​ันต์​์ ผู้​้�ปฏิ​ิบั​ัติ​ิเพื่​่�อเป็​็น พระอรหั​ันต์​์.

(พระกถาวั​ัตถุ​ุ) ปุ​ุคคะโล อุ​ุปะลั​ัพภะติ​ิ สั​ัจฉิ​ิกัตั ถะปะระมั​ัตเถนาติ​ิ, ค้​้นหาบุ​ุคคลไม่​่ได้​้ในปรมั​ัตถ์​์ คื​ือความหมายอั​ันแท้​้จริ​ิงอั​ันใดมี​ีอยู่​่� เราค้​้นหาบุ​ุคคลนั้​้�นไม่​่ได้​้ในปรมั​ัตถ์​์, นะ เหวั​ัง วั​ัตตั​ัพเพ อาชานาหิ​ิ นิ​ิคคะหั​ัง. ท่​่านไม่​่ควรกล่​่าวอย่​่างนั้​้�น ท่​่านจงรู้​้�นิ​ิคหะเถิ​ิด ถ้​้าท่​่านค้​้นหาบุ​ุคคลได้​้ใน ปรมั​ัตถ์​์, หั​ัญจิ​ิ ปุ​ุคคะโล อุ​ุปะลั​ัพภะติ​ิ สั​ัจฉิ​ิกั​ัตถะ ปะระมั​ัตเถนะ เตนะ วะตะ วะตะเร วั​ัตตั​ัพเพ, โดยความหมายอั​ันแท้​้จริ​ิงแล้​้ว ท่​่านควรกล่​่าวด้​้วยเหตุ​ุนั้​้�นว่​่าปรมั​ัตถ์​์คื​ือ ความหมายอั​ันแท้​้จริ​ิงอั​ันใดมี​ีอยู่​่� เราค้​้นหาบุ​ุคคลนั้​้�นไม่​่ได้​้โดยปรมั​ัตถ์​์ โย สั​ัจฉิ​ิกั​ัตโถ ปะระมั​ัตโถ ตะโต โส ปุ​ุคคะโล อุ​ุปะลั​ัพภะติ​ิ สั​ัจฉิ​ิกั​ัตถะ ปะระ มั​ัตเถนาติ​ิ มิ​ิจฉา. คำำ�ตอบของท่​่านที่​่�ว่​่าปรมั​ัตถ์​์ คื​ือความหมายอั​ันแท้​้จริ​ิงอั​ันใดมี​ีอยู่​่� เรา ค้​้นหาบุ​ุคคลนั้​้�นได้​้โดยปรมั​ัตถ์​์อั​ันนั้​้�นจึ​ึงผิ​ิด.

87 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(พระยมก) เย เกจิ​ิ กุ​ุสะลา ธั​ัมมา, ธรรมบางเหล่​่าเป็​็นกุ​ุศล, สั​ัพเพ เต กุ​ุสะละมู​ูลา, ธรรมเหล่​่านั้​้�นทั้​้�งหมดมี​ีกุ​ุศลเป็​็นมู​ูล, เย วา ปะนะ กุ​ุสะละมู​ูลา, อี​ีกอย่​่างหนึ่​่�ง ธรรมเหล่​่าใดมี​ีกุศุ ลเป็​็นมูลู , สั​ัพเพ เต ธั​ัมมา กุ​ุสะลา, ธรรมเหล่​่านั้​้�นทั้​้�งหมดก็​็เป็​็นกุ​ุศล, เย เกจิ​ิ กุ​ุสะลา ธั​ัมมา, ธรรมบางเหล่​่าเป็​็นกุ​ุศล, สั​ัพเพ เต กุ​ุสะละมู​ูเลนะ เอกะมู​ูลา, ธรรมเหล่​่านั้​้�นทั้​้�งหมดเป็​็น อั​ันเดี​ียวกั​ับธรรม, เย วา ปะนะ กุ​ุสะละมู​ูเลนะ เอกะมู​ูลา อี​ีกอย่​่างหนึ่​่�ง ธรรมเหล่​่าใดมี​ีมู​ูล อั​ันเดี​ียวกั​ับธรรมที่​่�เป็​็นกุ​ุศล, สั​ัพเพ เต ธั​ัมมา กุ​ุสะลา. ธรรมเหล่​่านั้​้�นหมด เป็​็นกุ​ุศล,

(พระมหาปั​ัฏฐาน) เหตุ​ุปั​ัจจะโย, อารั​ัมมะณะปั​ัจจะโย, อะธิ​ิปะติ​ิปัจจ ั ะโย, อะนั​ันตะระปั​ัจจะโย, สะมะนั้​้�นตะระปั​ัจจะโย สะหะชาตะปั​ัจจะโย, อั​ัญญะมั​ัญญะปั​ัจจะโย, นิ​ิสสะยะปั​ัจจะโย, อุ​ุปะนิ​ิสสะยะปั​ัจจะโย, ปุ​ุเรชาตะปั​ัจจะโย, 88 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ธรรมที่​่�มี​ีเหตุ​ุเป็​็นปั​ัจจั​ัย, ธรรมที่​่�มี​ีอารมณ์​์เป็​็นปั​ัจจั​ัย, ธรรมที่​่�มี​ีอธิ​ิบดี​ีเป็​็นปั​ัจจั​ัย, ธรรมที่​่มี� ปัี จั จั​ัยไม่​่มีอี ะไรคั่​่น� ในระหว่​่าง, ธรรมที่​่�มี​ีปั​ัจจั​ัยมี​ีที่​่�สุ​ุดเสมอกั​ัน, ธรรมที่​่�เกิ​ิดพร้​้อมกั​ับปั​ัจจั​ัย, ธรรมที่​่�เป็​็นปั​ัจจั​ัยของกั​ันและกั​ัน, ธรรมที่​่�มี​ีนิ​ิสั​ัยเป็​็นปั​ัจจั​ัย, ธรรมที่​่�อุ​ุปนิ​ิสั​ัยเป็​็นปั​ัจจั​ัย, ธรรมที่​่�มี​ีการเกิ​ิดก่​่อนเป็​็นปั​ัจจั​ัย,

ปั​ัจฉาชาตะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีการเกิ​ิดภายหลั​ังเป็​็นปั​ัจจั​ัย, อาเสวะนะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีการเสพเป็​็นปั​ัจจั​ัย, กั​ัมมะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีกรรมเป็​็นปั​ัจจั​ัย, วิ​ิปากะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีวิ​ิบากเป็​็นปั​ัจจั​ัย, อาหาระปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีอาการเป็​็นปั​ัจจั​ัย, อิ​ินทริ​ิยะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีอิ​ินทรี​ีย์​์เป็​็นปั​ัจจั​ัย, ฌานะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีฌานเป็​็นปั​ัจจั​ัย, มั​ัคคะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีมรรคเป็​็นปั​ัจจั​ัย, สั​ัมปะยุ​ุตตะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่มี� กี ารประกอบเป็​็นปัจั จั​ัย, วิ​ิปปะยุ​ุตตะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่ไ� ม่​่มีกี ารประกอบเป็​็นปัจั จั​ัย, อั​ัตถิปัิ ัจจะโย, ธรรมที่​่�มี​ีปั​ัจจั​ัย, นั​ัตถิปัิ ัจจะโย, ธรรมที่​่�ไม่​่มี​ีปั​ัจจั​ัย, วิ​ิคะตะปั​ัจจะโย, ธรรมที่​่มี� กี ารอยู่​่�ปราศจาก เป็​็นปัจั จั​ัย, อะวิ​ิคะตะปั​ัจจะโย. ธรรมที่​่�มี​ีการอยู่​่�ไม่​่ปราศจาก เป็​็นปปั​ัจจั​ัย,

(บั​ังสุ​ุกุ​ุลตาย) อะนิ​ิจจา วะตะ สั​ังขารา, สั​ังขารนี้​้� ไม่​่เที่​่�ยงหนอ, อุ​ุปปาทะวะยะธั​ัมมิ​ิโน, มี​ีการเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว ย่​่อมเสื่​่�อมไปเป็​็นธรรมดา, อุ​ุปปั​ัชชิ​ิตวา นิ​ิรุ​ุชฌั​ันติ​ิ, เมื่​่�อเกิ​ิดขึ้​้�น ย่​่อมดั​ับไป, เตสั​ัง วู​ูปะสะโม สุ​ุโข. ความเข้​้าไปสงบระงั​ับแห่​่ง สั​ังขาร คื​ือความคิ​ิดปรุ​ุงแต่​่งนี้​้� เสี​ียได้​้ ย่​่อมเป็​็นสุ​ุข ดั​ังนี้​้�.

89 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ธั​ัมมสั​ังคิ​ิณี​ีมาติ​ิกา

(หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมะสั​ังคิ​ิณี​ีมาติ​ิกะคาถาโย ภะณามะ เส.) กุ​ุสะลา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นกุ​ุศล ก็​็มี​ี, อะกุ​ุสะลา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นอกุ​ุศล ก็​็มี​ี, อั​ัพยากะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่เป็​็นทั้​้�งกุ​ุศลและอกุ​ุศล ก็​็มี​ี, สุ​ุขายะ เวทะนายะ สั​ัมปะยุ​ุตตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ประกอบด้​้วยความรู้​้�สึ​ึกเป็​็นสุ​ุข ก็​็มี​ี, ทุ​ุกขายะ เวทะนายะ สั​ัมปะยุ​ุตตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ประกอบด้​้วยความรู้​้�สึ​ึกเป็​็นทุ​ุกข์​์ ก็​็มี​ี, อะทุ​ุกขะมะสุ​ุขายะ เวทะนายะ สั​ัมปะยุ​ุตตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ประกอบด้​้วยความรู้​้�สึ​ึกไม่​่สุ​ุขไม่​่ทุ​ุกข์​์ ก็​็มี​ี, วิ​ิปากาธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นผล ก็​็มี​ี, วิ​ิหากะธั​ัมมะธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นเหตุ​ุแห่​่งผล ก็​็มี​ี, เนวะวิ​ิปากะนะวิ​ิปากะธั​ัมมะธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ทั้​้�งไม่​่เป็​็นผลและไม่​่เป็​็น เหตุ​ุผลผล ก็​็มี​ี, อุ​ุปาทิ​ินนุ​ุปาทานิ​ิยา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ถู​ูกยึ​ึดมั่​่�น และเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่ง ความยึ​ึดมั่​่�น ก็​็มี​ี, อะนุ​ุปาทิ​ินนุ​ุปาทานิ​ิยา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่ถู​ูกยึ​ึดมั่​่�น แต่​่เป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่ง ความยึ​ึดมั่​่�น ก็​็มี​ี, อะนุ​ุปาทิ​ินนานุ​ุปาทานิ​ิยา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ทั้​้�งไม่​่ถู​ูกยึ​ึดมั่​่�น และไม่​่เป็​็นที่​่� ตั้​้�งแห่​่งความยึ​ึดมั่​่�น ก็​็มี​ี, สั​ังกิ​ิลิ​ิฏฐะสั​ังกิ​ิเลสิ​ิกา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เศร้​้าหมอง และเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่ง ความเศร้​้าหมองได้​้ ก็​็มี​ี, อะสั​ังกิ​ิลิ​ิฏฐะสั​ังกิ​ิเลสิ​ิกา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่เศร้​้าหมอง แต่​่เป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่ง ความเศร้​้าหมองได้​้ ก็​็มี​ี, 90 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อะสั​ังกิ​ิลิฏฐ ิ าสั​ังกิ​ิเลสิ​ิกา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ทั้​้�งไม่​่เศร้​้าหมอง และไม่​่ เป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งความเศร้​้าหมองได้​้ ก็​็มี​ี, สะวิ​ิตั​ักกะสะวิ​ิจารา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีวิ​ิตก คื​ือ ความตรึ​ึก และมี​ีวิ​ิจาร คื​ือ ความตรอง ก็​็มี​ี, อะวิ​ิตั​ักกะวิ​ิจาระมั​ัตตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่มี​ีวิ​ิตก มี​ีแต่​่วิ​ิจาร ก็​็มี​ี, อะวิ​ิตั​ักกาวิ​ิจารา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่มี​ีทั้​้�งวิ​ิตก และวิ​ิจาร ก็​็มี​ี, ปี​ีติ​ิสะหะคะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นไปพร้​้อมกั​ับความ เอิ​ิบอิ่​่�มใจ ก็​็มี​ี, สุ​ุขะสะหะคะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นไปพร้​้อมกั​ับ ความสุ​ุข ก็​็มี​ี, อุ​ุเปกขาสะหะคะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นไปพร้​้อมกั​ับ ความวางเฉย ก็​็มี​ี, ทั​ัสสะเนนะ ปะหาตั​ัพพา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�พึ​ึงละด้​้วยทั​ัสสนะ ก็​็มี​ี, ภาวะนายะ ปะหาตั​ัพพา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�พึ​ึงละด้​้วยภาวนา ก็​็มี​ี, เนวะ ทั​ัสสะเนนะ นะ ภาวะนายะ ธรรมที่​่�ละมิ​ิได้​้ด้​้วยทั้​้�งทั​ัสสนะ และ ปะหาตั​ัพพา ธั​ัมมา, มิ​ิได้​้ด้​้วยภาวนา ก็​็มี​ี, ทั​ัสสะเนนะ ปะหาตั​ัพพะเหตุ​ุกา ธั​ัมมา, ธรรมมี​ีสาเหตุ​ุที่​่�พึ​ึงละด้​้วย ทั​ัสสนะ ก็​็มี​ี, ภาวะนายะ ปะหาตั​ัพพะเหตุ​ุกา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีสาเหตุ​ุที่​่�พึ​ึงละด้​้วย ภาวนา ก็​็มี​ี, เนวะ ทั​ัสสะเนนะ นะ ภาวะนายะ ธรรมที่​่�มี​ีสาเหตุ​ุที่​่�ละมิ​ิได้​้ด้​้วย ทั้​้�งทั​ัสสนะ ปะหาตั​ัพพะเหตุ​ุกา ธั​ัมมา, และมิ​ิได้​้ด้​้วยภาวนา ก็​็มี​ี, อาจะยะคามิ​ิโน ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�นำำ�ไปสู่​่�การสั่​่�งสม ก็​็มี​ี, อะปะจะยะคามิ​ิโน ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�นำำ�ไปสู่​่�ความปราศจากการ สั่​่�งสม ก็​็มี​ี, 91 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เนวาจะยะคามิ​ิโน นาปะจะยะคามิ​ิโน ธรรมที่​่ไ� ม่​่นำ�ำ ไปสู่​่�การสั่​่ง� สม และ ธั​ัมมา, สู่​่�ความปราศจากการสั่​่�งสม ก็​็มี​ี, เสกขา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นของอริ​ิยบุ​ุคคล ผู้​้�ยั​ังต้​้องศึ​ึกษาอยู่​่� ก็​็มี​ี, อะเสกขา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่เ� ป็​็นของผู้​้�บรรลุ​ุอรหั​ัตตผล ซึ่​่ง� ไม่​่ต้อ้ งศึ​ึกษาแล้​้ว ก็​็มี,ี เนวะเสกขา นาเสกขา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่เป็​็นทั้​้�งของผู้​้�ยั​ังต้​้อง ศึ​ึกษาและผู้​้�ไม่​่ต้​้องศึ​ึกษา ก็​็มี​ี, ปะริ​ิตตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีสภาวะยั​ังเล็​็กน้​้อย ก็​็มี​ี, มะหั​ัคคะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ถึ​ึงสภาวะใหญ่​่แล้​้ว ก็​็มี​ี, อั​ัปปะมาณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่มี� สี ภาวะประมาณมิ​ิได้​้ ก็​็มี,ี ปะริ​ิตตารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีสภาวะยั​ังเล็​็กน้​้อยเป็​็น อารมณ์​์ ก็​็มี​ี, มะหั​ัคคะตารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีสภาวะใหญ่​่แล้​้วเป็​็น อารมณ์​์ ก็​็มี​ี, อั​ัปปะมาณารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีสภาวะอั​ันประมาณ มิ​ิได้​้เป็​็นอารมณ์​์ ก็​็มี​ี, หี​ีนา ธั​ัมมา, ธรรมอย่​่างทราม ก็​็มี​ี, มั​ัชฌิ​ิมา ธั​ัมมา, ธรรมอย่​่างกลาง ก็​็มี​ี, ปะณี​ีตา ธั​ัมมา, ธรรมอย่​่างประณี​ีต ก็​็มี​ี, มั​ัจฉั​ัตตะนิ​ิยะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�แน่​่นอนฝ่​่ายผิ​ิด ก็​็มี​ี, สั​ัมมั​ัตตะนิ​ิยะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�แน่​่นอนฝ่​่ายถู​ูก ก็​็มี​ี, อะนิ​ิยะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ไม่​่แน่​่นอน ก็​็มี​ี, มั​ัคคารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่ไ� ม่​่มีมี รรคเป็​็นอารมณ์​์ ก็​็มี,ี มั​ัคคะเหตุ​ุกา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีมรรคเป็​็นเหตุ​ุ ก็​็มี​ี, 92 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

มั​ัคคาธิ​ิปะติ​ิโน ธั​ัมมา, ธรรมที่​่มี� มี รรคเป็​็นประธาน ก็​็มี,ี อุ​ุปปั​ันนา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว ก็​็มี​ี, อะนุ​ุปปั​ันนา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�ยั​ังไม่​่เกิ​ิดขึ้​้�น ก็​็มี​ี, อุ​ุปปาทิ​ิโน ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�จั​ักเกิ​ิดขึ้​้�น ก็​็มี​ี, อะตี​ีตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นอดี​ีต ก็​็มี​ี, อะนาคะตา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นอนาคต ก็​็มี​ี, ปั​ัจจุ​ุปปั​ันนา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เป็​็นปั​ัจจุ​ุบั​ัน ก็​็มี​ี, อะตี​ีตารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีอดี​ีตเป็​็นอารมณ์​์ ก็​็มี​ี, อะนาคะตารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�มี​ีอนาคตเป็​็นอารมณ์​์ ก็​็มี​ี, ปั​ัจจุ​ุปปั​ันนารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่มี� ปัี จั จุ​ุบันั เป็​็นอารมณ์​์ ก็​็มี,ี อั​ัชฌัตต ั า ธั​ัมมา, ธรรมภายใน ก็​็มี​ี, พะหิ​ิทธา ธั​ัมมา, ธรรมภายนอก ก็​็มี​ี, อั​ัชฌั​ัตตะพะหิ​ิทธา ธั​ัมมา, ธรรมทั้​้ง� ภายในและภายนอก ก็​็มี,ี อั​ัชฌัตต ั ารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมมี​ีสภาวะภายในเป็​็น อารมณ์​์ ก็​็มี​ี, พะหิ​ิทธารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมมี​ีสภาวะภายนอกเป็​็น อารมณ์​์ ก็​็มี​ี, อั​ัชฌัตต ั ะพะหิ​ิทธารั​ัมมะณา ธั​ัมมา, ธรรมมี​ีสภาวะทั้​้�งภายใน และ ภายนอกเป็​็นอารมณ์​์ ก็​็มี​ี, สะนิ​ิทั​ัสสะนะสั​ัปปะฏิ​ิฆา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เห็​็นได้​้ และกระทบได้​้ ก็​็มี​ี, อะนิ​ิทั​ัสสะนะสั​ัปปะฏิ​ิฆา ธั​ัมมา, ธรรมที่​่�เห็​็นไม่​่ได้​้ แต่​่กระทบได้​้ ก็​็มี​ี, อะนิ​ิทั​ัสสะนาปปะฏิ​ิฆา ธั​ัมมา. ธรรมทั้​้�งที่​่�เห็​็นไม่​่ได้​้ และ กระทบไม่​่ได้​้ ก็​็มี​ี.

93 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(พระสู​ูตรที่​่�พระพุ​ุทธเจ้​้าทรงเริ่​่�มวางหลั​ักธรรม ก่​่อนเรื่​่�องอื่​่�น)

ธั​ัมมจั​ักกั​ัปปวั​ัตตนสุ​ุตตปาฐะ (หั​ันทะ มะยั​ัง ธั​ัมมะจั​ักกั​ัปปะวั​ัตตะนะสุ​ุตตะปาฐั​ัง ภาณามะ เส.) ทะเวเม ภิ​ิกขะเว อั​ันตา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ที่​่�สุดุ แห่​่งการกระทำำ�สองอย่​่างเหล่​่านี้​้� มี​ีอยู่​่�, ปั​ัพพะชิ​ิเตนะ นะ เสวิ​ิตั​ัพพา, เป็​็นสิ่​่�งที่​่�บรรพชิ​ิตไม่​่ควรข้​้องแวะเลย, โย จายั​ัง กาเมสุ​ุ กามะสุ​ุขั​ัลลิ​ิกานุ​ุโยโค, นี่​่�คื​ือการประกอบตนพั​ัวพั​ันอยู่​่�ด้​้วยความใคร่​่ในกามทั้​้�งหลาย, หี​ีโน, เป็​็นของต่ำำ�� ทราม, คั​ัมโม, เป็​็นของชาวบ้​้าน, โปถุ​ุชชะนิ​ิโก, เป็​็นของคนชั้​้�นปุ​ุถุ​ุชน, อะนะริ​ิโย, ไม่​่ใช่​่ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิของพระอริ​ิยะเจ้​้า, อะนั​ัตถะสั​ัญหิ​ิโต, ไม่​่ประกอบด้​้วยประโยชน์​์เลย นี้​้�อย่​่างหนึ่​่�ง, โย จายั​ัง อั​ัตตะกิ​ิละมะถานุ​ุโยโค, อี​ีกอย่​่างหนึ่​่�ง คื​ือการประกอบการทรมานตนให้​้ลำำ�บาก, ทุ​ุกโข, เป็​็นสิ่​่�งนำำ�มาซึ่​่�งทุ​ุกข์​์, อะนะริ​ิโย, ไม่​่ใช่​่ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิของพระอริ​ิยเจ้​้า, อะนั​ัตถะสั​ัญหิ​ิโต, ไม่​่ประกอบด้​้วยประโยชน์​์เลย, เอเต เต ภิ​ิกขะเว อุ​ุโภ อั​ันเต อะนุ​ุปะคั​ัมมะ มั​ัชฌิ​ิมา ปะฏิ​ิปะทา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิเป็​็นทางสายกลาง ไม่​่เข้​้าไปหาที่​่�สุ​ุดแห่​่ง การกระทำำ�สองอย่​่างนี้​้� มี​ีอยู่​่�, ตะถาคะเตนะ อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทธา, เป็​็นข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่�ตถาคตได้​้ตรั​ัสรู้​้�พร้​้อม เฉพาะแล้​้ว, 94 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

จั​ักขุ​ุกะระณี​ี, เป็​็นเครื่​่�องกระทำำ�ให้​้เกิ​ิดจั​ักษุ​ุ, ญาณะกะระณี​ี, เป็​็นเครื่​่�องกระทำำ�ให้​้เกิ​ิดญาณ, อุ​ุปะสะมายะ, เพื่​่�อความสงบ, อะภิ​ิญญายะ, เพื่​่�อความรู้​้�ยิ่​่�ง, สั​ัมโพธายะ, เพื่​่�อความรู้​้�พร้​้อม, นิ​ิพพานายะ สั​ังวั​ัตตะติ​ิ, เป็​็นไปพร้​้อมเพื่​่�อนิ​ิพพาน, กะตะมา จะ สา ภิ​ิกขะเว มั​ัชฌิ​ิมา ปะฏิ​ิปะทา ?, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิเป็​็นทางสายกลางนั้​้�น เป็​็นอย่​่างไร?, อะยะเมวะ อะริ​ิโย อั​ัฏฐั​ังคิ​ิโก มั​ัคโค, ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิเป็​็นทางสายกลางนั้​้�น คื​ือ ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิเป็​็นหนทางอั​ันประเสริ​ิฐ ประกอบด้​้วยองค์​์แปดประการนี้​้�เอง, เสยยะถี​ีทั​ัง, ได้​้แก่​่สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือ, สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ, ความเห็​็นชอบ, สั​ัมมาสั​ังกั​ัปโป, ความดำำ�ริ​ิชอบ, สั​ัมมาวาจา, การพู​ูดจาชอบ, สั​ัมมากั​ัมมั​ันโต, การทำำ�การงานชอบ, สั​ัมมาอาชี​ีโว, การเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิตชอบ, สั​ัมมาวายาโม, ความพากเพี​ียรชอบ, สั​ัมมาสะติ​ิ, ความระลึ​ึกชอบ, สั​ัมมาสะมาธิ​ิ, ความตั้​้�งใจชอบ, อะยั​ัง โข สา ภิ​ิกขะเว มั​ัชฌิ​ิมา ปะฏิ​ิปะทา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, นี้​้�แล คื​ือข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิ เป็​็นทางสายกลาง, ตะถาคะเตนะ อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทธา, เป็​็นข้​้อปฏิ​ิบั​ัติที่​่ิ �ตถาคตได้​้ตรั​ัสรู้​้�พร้​้อม เฉพาะแล้​้ว, จั​ักขุ​ุกะระณี​ี, เป็​็นเครื่​่�องกระทำำ�ให้​้เกิ​ิดจั​ักษุ​ุ, ญาณะกะระณี​ี, เป็​็นเครื่​่�องกระทำำ�ให้​้เกิ​ิดญาณ, 95 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อุ​ุปะสะมายะ, เพื่​่�อความสงบ, อะภิ​ิญญายะ, เพื่​่�อความรู้​้�ยิ่​่�ง, สั​ัมโพธายะ, เพื่​่�อความรู้​้�พร้​้อม, นิ​ิพพานายะ สั​ังวั​ัตตะติ​ิ, เป็​็นไปพร้​้อมเพื่​่�อพระนิ​ิพพาน, อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ก็​็อริ​ิยสั​ัจจ์​์ คื​ือ ทุ​ุกข์​์นี้​้� มี​ีอยู่​่�, ชาติ​ิปิ​ิ ทุ​ุกขา, คื​ือ ความเกิ​ิดก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, ชะราปิ​ิ ทุ​ุกขา, ความแก่​่ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, มะระณั​ัมปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัง, ความตายก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, โสกะปะริ​ิเทวะทุ​ุกขะโทมะนั​ัสสุ​ุปายาสาปิ​ิ ทุ​ุกขา, ความโศก ความร่ำำ��ไรรำำ�พั​ัน ความไม่​่สบายกาย ความไม่​่สบายใจ ความคั​ับแค้​้นใจ ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, อั​ัปปิ​ิเยหิ​ิ สั​ัมปะโยโ ทุ​ุกโข, ความประสบกั​ับสิ่​่�งเป็​็นที่​่�รั​ักที่​่�พอใจ ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, ปิ​ิเยหิ​ิ วิ​ิปปะโยโค ทุ​ุกโข, ความพลั​ัดพรากจากสิ่​่�งเป็​็นที่​่�รั​ักที่​่�พอใจ ก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, ยั​ัมปิ​ิจฉั​ัง นะ ละภะติ​ิ ตั​ัมปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัง, มี​ีความปรารถนาสิ่​่�งใด ไม่​่ได้​้สิ่​่�งนั้​้�น นั่​่�นก็​็เป็​็นทุ​ุกข์​์, สั​ังขิ​ิตเตนะ ปั​ัญจุ​ุปาทานั​ักขั​ันธา ทุ​ุกขา, ว่​่าโดยย่​่อ อุ​ุปาทานขั​ันธ์​์ทั้​้�งห้​้าเป็​็นตั​ัวทุ​ุกข์​์, อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือเหตุ​ุให้​้เกิ​ิดทุ​ุกข์​์นี้​้� มี​ีอยู่​่�, ยายั​ัง ตั​ัณหา, นี่​่�คื​ือตั​ัณหา, โปโนพภะวิ​ิกา, อั​ันเป็​็นเครื่​่อ� งทำำ�ให้​้มีกี ารเกิ​ิดอีกี , นั​ันทิ​ิราคะสะหะคะตา, อั​ันประกิ​ิบด้​้วยความกำำ�หนั​ัด ด้​้วยอำำ�นาจความเพลิ​ิน, 96 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ตั​ัตตะระ ตั​ัตตะราภิ​ินันทิ ั นีิ ี, เป็​็นเครื่​่�องทำำ�ให้​้เพลิ​ินอย่​่างยิ่​่�ง ในอารมณ์​์นั้​้�นๆ, เสยยะถี​ีทั​ัง, ได้​้แก่​่ ตั​ัณหาเหล่​่านั้​้�น คื​ือ, กามะตั​ัณหา, ตั​ัณหาในกาม, ภะวะตั​ัณหา, ตั​ัณหาในความมี​ีความเป็​็น, วิ​ิภะวะตั​ัณหา, ตั​ัณหาในความไม่​่มี​ีไม่​่เป็​็น, อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ ความดั​ับไม่​่เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์นี้​้� มี​ีอยู่​่�, โย ตั​ัสสาเยวะ ตั​ัณหายะ อะเสสะวิ​ิราคะนิ​ิโรโธ, นี่​่�คื​ือความดั​ับสนิ​ิท เพราะจางไปโดยไม่​่เหลื​ือของตั​ัณหานั้​้�น นั่​่�นเอง, จาโค, เป็​็นความสลั​ัดทิ้​้�ง, ปะฏิ​ินิ​ิสสั​ัคโค, เป็​็นความสลั​ัดคื​ืน, มุ​ุตติ​ิ, เป็​็นความปล่​่อย, อะนาละโย, เป็​็นการทำำ�ให้​้ไม่​่มี​ีที่​่�อาศั​ัยซึ่​่�งตั​ัณหานั้​้�น, อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่�ทำำ�สั​ัตว์​์ให้​้ลุ​ุถึ​ึงความดั​ับ ไม่​่เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์นี้​้� มี​ีอยู่​่�, อะยะเมวะ อะริ​ิโญ อั​ัฏฐั​ังคิ​ิโก มั​ัคโค, นี่​่�คื​ือข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิเป็​็นหนทางอั​ันประเสริ​ิฐ ประกอบด้​้วยองค์​์แปดประการ, เสยยะถี​ีทั​ัง, ได้​้แก่​่สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� คื​ือ, สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ, ความเห็​็นชอบ, สั​ัมมาสั​ังกั​ัปโป, ความดำำ�ริ​ิชอบ, สั​ัมมาวาจา, การพู​ูดจาชอบ, สั​ัมมากั​ัมมั​ันโต, การทำำ�การงานชอบ, สั​ัมมาอาชี​ีโว, การเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิตชอบ, 97 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัมมาวายาโม, ความพากเพี​ียรชอบ, สั​ัมมาสะติ​ิ, ความระลึ​ึกชอบ, สั​ัมมาสะมาธิ​ิ, ความตั้​้�งใจชอบ, อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว, ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ, จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ, วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ, อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, จั​ักษุ​ุเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ญาณเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ปั​ัญญาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, วิ​ิชชาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, แสงสว่​่างเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว แก่​่เรา, ในธรรมที่​่�เราไม่​่เคยได้​้ฟั​ังมาแต่​่ก่​่อน, ว่​่า อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ เหตุ​ุให้​้เกิ​ิด ทุ​ุกข์​์ เป็​็นอย่​่างนี้​้� อย่​่างนี้​้� ดั​ังนี้​้�, ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะริ​ิญเญยยั​ันติ​ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจคื​ือทุ​ุกข์​์นั้​้�นแล เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ควรกำำ�หนดรู้​้� ดั​ังนี้​้�, ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะริ​ิญญาตั​ันติ​ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจคื​ือทุ​ุกข์​์นั้​้�นแล เรากำำ�หนดรู้​้�ได้​้แล้​้ว ดั​ังนี้​้�, อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว, ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ, จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ. วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ, อาโลโก อุ​ุทะ ปาทิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, จั​ักษุ​ุเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ญาณเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ปั​ัญญาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, วิ​ิชชาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, แสงสว่​่างเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว แก่​่เรา, ในธรรมที่​่�เราไม่​่เคยได้​้ฟั​ังมาแต่​่ก่​่อน, ว่​่า อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ เหตุ​ุให้​้เกิ​ิดทุ​ุกข์​์ เป็​็นอย่​่างนี้​้�, ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะหาตั​ัพพั​ันติ​ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ เหตุ​ุให้​้เกิ​ิดทุ​ุกข์​์นั้​้�นแล เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ควรละเสี​ีย ดั​ังนี้​้�, ตั​ังโข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะหี​ีนั​ันติ​ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ เหตุ​ุให้​้เกิ​ิดทุ​ุกข์​์นั้​้�นแล เราละได้​้แล้​้ว ดั​ังนี้​้�, 98 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว, ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัม เมสุ​ุ, จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ, วิ​ิชชา อุ​ุทะ ปาทิ​ิ,อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย,จั​ักษุ​ุเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ญาณเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ปั​ัญญาเกิ​ิดขึ้น้� แล้​้วแก่​่เรา, วิ​ิชชาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, แสงสว่​่างเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว แก่​่เรา, ในธรรมที่​่�เราไม่​่เคยได้​้ฟั​ังมาแต่​่ก่​่อน, ว่​่า อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ ความดั​ับไม่​่ เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์เป็​็นอย่​่างนี้​้�, อย่​่างนี้​้� ดั​ังนี้​้�, ตั​ัง โข ปะทิ​ินั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง สั​ัจฉิ​ิกาตั​ัพพั​ันติ​ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ ความดั​ับไม่​่เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์นั้​้น� แล, เราทำำ�ให้​้แจ้​้งได้​้แล้​้ว ดั​ังนี้​้,� อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว, ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ปั​ัญญา อุ​ุทะ ปาทิ​ิ, วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ, อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, จั​ักษุ​ุเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ญาณเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, ปั​ัญญาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, วิ​ิชชาเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้วแก่​่เรา, แสงสว่​่างเกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว แก่​่เรา, ในธรรมที่​่�เราไม่​่เคยได้​้ฟั​ังมาแต่​่ก่​่อน. ว่​่า อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่� ทำำ�สั​ัตว์​์ให้​้ลุ​ุถึ​ึงความดั​ับไม่​่เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์ เป็​็นอย่​่างนี้​้�, อย่​่างนี้​้� ดั​ังนี้​้�, ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ภาเวตั​ัพพั​ันติ​ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่�ทำำ�สั​ัตว์​์ให้​้ลุ​ุถึ​ึงความดั​ับไม่​่เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์ นั้​้�นแล เป็​็นสิ่​่�งที่​่�ควรทำำ�ให้​้เกิ​ิดมี​ี ดั​ังนี้​้�, ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ภาวิ​ิตันติ ั ิ, ว่​่า ก็​็อริ​ิยสั​ัจ คื​ือ ข้​้อปฏิ​ิบั​ัติ​ิที่​่�ทำำ�สั​ัตว์​์ใก้​้ลุ​ุถึ​ึงความดั​ับไม่​่เหลื​ือแห่​่งทุ​ุกข์​์ นั้​้�นแล เราทำำ�ให้​้เกิ​ิดมี​ีแล้​้ว ดั​ังนี้​้�, ยาวะกี​ีวั​ัญจะ เม ภิ​ิกขะเว, อิ​ิเมสุ​ุ อะริ​ิยะสั​ัจเจสุ​ุ, เอวั​ันติ​ิปะริ​ิวั​ัฆฏั​ัง ทะวาทะ สาการั​ัง ยะถาภู​ูตั​ัง ญาณะทั​ัสสะนั​ัง นะ สุ​ุวิ​ิสุ​ุทธั​ัง อะโหสิ​ิ, ดู​ูก่อ่ นภิ​ิกษุ​ุทั้​้ง� หลาย, ปั​ัญญาเครื่​่อ� งรู้​้�เห็​็น ตามที่​่เ� ป็​็นจริ​ิง, มี​ีปริ​ิวัฏั สาม มี​ีอาการสิ​ิบสอง เช่​่นนั้​้น� , ในอริ​ิยสั​ัจสี่​่เ� หล่​่านี้​้� ยั​ังไม่​่เป็​็นของบริ​ิสุทุ ธิ์​์ห� มดจดด้​้วยดี​ีแก่​่เรา, อยู่​่�เพี​ียงใด, 99 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เนวะ ตาวาหั​ัง ภิ​ิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรั​ัหมะเก, สั​ัสสะ มะณะพราหมะณิ​ิยา, ปะชายะ สะเทวะมะนุ​ุสสายะ อะนุ​ุตตะรั​ัง สั​ัมมา สั​ัมโพธิ​ิง อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทโธ ปั​ัจจั​ัญญาสิ​ิง, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ตลอดกาลเพี​ียงนั้​้�น, เราไม่​่ปฏิ​ิญญาว่​่าได้​้ตรั​ัสรู้​้� พร้​้อมเฉพาะแล้​้ว, ซึ่�ง่ อนุ​ุตรสั​ัมมาสั​ัมโพธิ​ิญาณ, ในโลกพร้​้อมทั้​้�งเทวโลก มารโลก พรหมโลก, ในหมู่​่�สั​ัตว์​์ พร้​้อมทั้​้�งสมณพราหมณ์​์ พร้​้อมทั้​้�งเทวดา และมนุ​ุษย์​์, ยะโต จะ โข เม ภิ​ิกขะเว, อิ​ิเมสุ​ุ จุ​ุตูสุู ุ อะริ​ิยสั​ัจเจสุ​ุ, เอวั​ันติ​ิปะริ​ิวั​ัฏฏั​ัง ทะวา ทาสาการั​ัง ยะถาภู​ูตั​ัง ญาณะทั​ัสสะนั​ัง สุ​ุวิ​ิสุ​ุทธั​ัง อะโหสิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, เมื่​่�อใดปั​ัญญาเครื่​่�องรู้​้�เห็​็นตามความเป็​็นจริ​ิง มี​ีปริ​ิวั​ัฏสาม มี​ีอาการสิ​ิบสองเช่​่นนี้​้� ในอริ​ิยสั​ัจทั้​้�งสี่​่�เหล่​่านี้​้� เป็​็นของบริ​ิสุ​ุทธิ์​์� หมดจดด้​้วยดี​ีแก่​่เรา, อะถาหั​ัง ภิ​ิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรั​ัหมะเก สั​ัสสะมะณะ พราหมะณิ​ิยา ปะชายะ, สะเทวะมะนุ​ุสสายะ อะนุ​ุตตะรั​ัง สั​ัมมาโพธิ​ิง อะภิ​ิสั​ั มพุ​ุทโธ ปั​ัจจั​ัญญาสิ​ิง, เมื่​่�อนั้​้�น, เราจึ​ึงปฏิ​ิญญาว่​่าได้​้ตรั​ัสรู้​้�พร้​้อมเฉพาะแล้​้ว, ซึ่​่�งอนุ​ุตรสั​ัมมา สั​ัมโพธิ​ิญาณในโลก พร้​้อมทั้​้�งเทวโลก มารโลก พรหมโลก, ซึ่​่�งในหมู่​่�สั​ัตว์​์ พร้​้อมทั้​้�งสมณพราหมณ์​์ พร้​้อมทั้​้�งเทวดาและมนุ​ุษย์​์, ญาณั​ัญจะ ปะนะ เม ทั​ัสสะนั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ก็​็ญาณและทั​ัสสนะได้​้เกิ​ิดขึ้​้�นแก่​่เรา, อะกุ​ุปปา เม วิ​ิมุ​ุตติ​ิ, ว่​่าความหลุ​ุดพ้​้นของเราไม่​่กำำ�เริ​ิบ, อะยะมั​ันติ​ิมา ชาติ​ิ, ความเกิ​ิดนี้​้�เป็​็นความเกิ​ิดครั้​้�งสุ​ุดท้​้าย, นั​ัตถิ​ิทานิ​ิ ปุ​ุนั​ัพภะโวติ​ิ. บั​ัดนี้​้� ความเกิ​ิดอี​ีกย่​่อมไม่​่มี​ีแก่​่เรา ดั​ังนี้​้�.

100 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

บทขั​ัดธั​ัมมะจั​ักกั​ัปปะวั​ัตตะนะสู​ูตร อะนุ​ุตตะรั​ัง อะภิ​ิสั​ัมโพธิ​ิง สั​ัมพุ​ุชฌิ​ิตวา ตะถาคะโต ปะฐะมั​ัง ยั​ัง อะเทเสสิ​ิ ธั​ัมมะจั​ักกั​ัง อะนุ​ุตตะรั​ัง สั​ัมมะเทวะ ปะวั​ัตเตนโต โลเก อั​ัปปะฏิ​ิวั​ัตติยัิ ัง ยั​ัตถากขาตา อุ​ุโภ อั​ันตา ปะฏิ​ิปั​ัตติ​ิ จะ มั​ัชฌิ​ิมา จะตู​ูสวาริ​ิยะสั​ัจเจสุ​ุ วิสุิ ุทธั​ัง ญาณะทั​ัสสะนั​ัง เทสิ​ิตั​ัง ธั​ัมมะราเชนะ สั​ัมมาสั​ัมโพธิ​ิกิ​ิตตะนั​ัง นาเมนะ วิ​ิสสุ​ุตั​ัง สุ​ุตตั​ัง ธั​ัมมะจั​ักกั​ัปปะวั​ัตตะนั​ัง เวยยากะระณะปาเฐนะ สั​ังคี​ีตั​ันตั​ัมภะณามะ เส ฯ

ธั​ัมมะจั​ักกั​ัปปะวั​ัตตะนะสุ​ุตตั​ัง เอวั​ัมเม สุ​ุตั​ัง ฯ เอกั​ัง สะมะยั​ัง ภะคะวา พาราณะสิ​ิยั​ัง วิ​ิหะระติ​ิ อิ​ิสิ​ิปะตะเน มิ​ิคะทาเย ฯ ตั​ัตระ โข ภะคะวา ปั​ัญจะวั​ัคคิ​ิเย ภิ​ิกขู​ู อามั​ันเตสิ​ิ ฯ เทวเม ภิ​ิกขะเว อั​ันตา ปั​ัพพะชิ​ิเตนะ นะ เสวิ​ิตั​ัพพา โย จายั​ัง กาเมสุ​ุ กามะสุ​ุขั​ัลลิ​ิกานุ​ุโยโค หี​ีโน คั​ัมโม โปถุ​ุชชะนิ​ิโก อะนะริ​ิโย อะนั​ัตถะสั​ัญหิ​ิโต โย จายั​ัง อั​ัตตะกิ​ิละมะถานุ​ุโยโค ทุ​ุกโข อะนะริ​ิโย อะนั​ัตถะสั​ัญหิ​ิโต ฯ เอเต เต ภิ​ิกขะเว อุ​ุโภ อั​ันเต อะนุ​ุปะคั​ัมมะ มั​ัชฌิ​ิมา ปะฏิ​ิปะทา ตะถา คะเตนะ อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทธา จั​ักขุ​ุกะระณี​ี ญาณะกะระณี​ี อุ​ุปะสะมายะ อะภิ​ิญญา ยะ สั​ัมโพธายะ นิ​ิพพานายะ สั​ังวั​ัตตะติ​ิ ฯ กะตะมา จะ สา ภิ​ิกขะเว มั​ัชฌิ​ิมา ปะฏิ​ิปะทา ตะถาคะเตนะ อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทธา จั​ักขุ​ุกะระณี​ี ญาณะกะระณี​ี อุ​ุปะสะมายะ อะภิ​ิญญายะ สั​ัมโพธายะ นิ​ิพพานายะ สั​ังวั​ัตตะติ​ิ ฯ 101 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อะยะเมวะ อะริ​ิโย อั​ัฏฐั​ังคิ​ิโก มั​ัคโค ฯ เสยยะถี​ีทั​ัง ฯ สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ สั​ัมมา สั​ังกั​ัปโป สั​ัมมาวาจา สั​ัมมากั​ัมมั​ันโต สั​ัมมาอาชี​ีโว สั​ัมมาวายาโม สั​ัมมาสะติ​ิ สั​ัมมาสะมาธิ​ิ ฯ อะยั​ัง โข สา ภิ​ิกขะเว มั​ัชฌิ​ิมา ปะฏิ​ิปะทา ตะถาคะเตนะ อะภิ​ิสัมั พุ​ุทธา จั​ั ก ขุ​ุ ก ะระณี​ี ญาณะกะระณี​ี อุ​ุ ป ะสะมายะ อะภิ​ิ ญ ญายะ สั​ั ม โพธายะ นิ​ิพพานายะ สั​ังวั​ัตตะติ​ิ ฯ อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ฯ ชาติ​ิปิ​ิ ทุ​ุกขา ชะราปิ​ิ ทุ​ุกขา มะระณั​ัมปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัง โสกะปะริ​ิเทวะทุ​ุกขะโทมะนั​ัสสุ​ุปายาสาปิ​ิ ทุ​ุกขา อั​ัปปิ​ิเยหิ​ิ สั​ัมปะโยโค ทุ​ุกโข ปิ​ิเยหิ​ิ วิ​ิปปะโยโค ทุ​ุกโข ยั​ัมปิ​ิจฉั​ัง นะ ละภะติ​ิ ตั​ัมปิ​ิ ทุ​ุกขั​ัง สั​ังขิ​ิตเตนะ ปั​ัญจุ​ุปาทานั​ักขั​ันธา ทุ​ุกขา ฯ อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ฯ ยายั​ัง ตั​ัณหา โปโนพภะวิ​ิกา นั​ันทิ​ิราคะสะหะคะตา ตั​ัตระ ตั​ัตราภิ​ินั​ันทิ​ินี​ี ฯ เสยยะถี​ีทั​ัง ฯ กามะตั​ัณหา ภะวะตั​ัณหา วิ​ิภะวะตั​ัณหา ฯ อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ฯ โย ตั​ัสสาเยวะ ตั​ัณหายะ อะเสสะวิ​ิราคะนิ​ิโรโธ จาโค ปะฏิ​ินิ​ิสสั​ัคโค มุ​ุตติ​ิ อะนาละโย ฯ อิ​ิทั​ัง โข ปะนะ ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ฯ อะยะเมวะ อะริ​ิโย อั​ัฏฐังั คิ​ิโก มั​ัคโค ฯ เสยยะถี​ีทังั ฯ สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ สั​ัมมาสั​ังกั​ัปโป สั​ั ม มาวาจา สั​ั ม มากั​ั ม มั​ั น โต สั​ั ม มาอาชี​ี โว สั​ั ม มาวายาโม สั​ั ม มาสะติ​ิ สั​ัมมาสะมาธิ​ิ ฯ อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะริ​ิญเญยยั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ 102 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขั​ัง อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะริ​ิญญาตั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิวิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทังั ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจังั ปะหาตั​ัพพั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะโย อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง ปะหี​ีนันติ ั ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง สั​ัจฉิ​ิกาตั​ัพพั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรโธ อะริ​ิยะสั​ัจจั​ัง สั​ัจฉิ​ิกะตั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ 103 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ังภาเวตั​ัพพั​ัน ติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ตั​ัง โข ปะนิ​ิทั​ัง ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินี​ี ปะฏิ​ิปะทา อะริ​ิยะสั​ัจจั​ังภาวิ​ิตั​ันติ​ิ เม ภิ​ิกขะเว ปุ​ุพเพ อะนะนุ​ุสสุ​ุเตสุ​ุ ธั​ัมเมสุ​ุ จั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ญาณั​ัง อุ​ุทะปาทิ​ิ ปั​ัญญา อุ​ุทะปาทิ​ิ วิ​ิชชา อุ​ุทะปาทิ​ิ อาโลโก อุ​ุทะปาทิ​ิ ฯ ยาวะกี​ีวั​ัญจะ เม ภิ​ิกขะเว อิ​ิเมสุ​ุ จะตู​ูสุ​ุ อะริ​ิยะสั​ัจเจสุ​ุ เอวั​ันติ​ิปะริ​ิวัฏฏั ั ัง ทวาทะสาการั​ัง ยะถาภู​ูตั​ัง ญาณะทั​ัสสะนั​ัง นะ สุ​ุวิ​ิสุ​ุทธั​ัง อะโหสิ​ิ ฯ เนวะ ตาวาหั​ัง ภิ​ิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรั​ัหมะเก สั​ั ส สะมะณะพราหมะณิ​ิ ย า ปะชายะ สะเทวะมะนุ​ุ ส สายะ อะนุ​ุ ตต ะรั​ั ง สั​ัมมาสั​ัมโพธิ​ิง อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทโธ ปั​ัจจั​ัญญาสิ​ิง ฯ ยะโต จะ โข เม ภิ​ิกขะเว อิ​ิเมสุ​ุ จะตู​ูสุ​ุ อะริ​ิยะสั​ัจเจสุ​ุ เอวั​ันติ​ิปะริ​ิวัฏฏั ั ัง ทวาทะสาการั​ัง ยะถาภู​ูตั​ัง ญาณะทั​ัสสะนั​ัง สุ​ุวิ​ิสุ​ุทธั​ัง อะโหสิ​ิ ฯ อะถาหั​ัง ภิ​ิกขะเว สะเทวะเก โลเก สะมาระเก สะพรั​ัหมะเก สั​ัสสะมะณะ พราหมะณิ​ิยา ปะชายะ สะเทวะมะนุ​ุสสายะ อะนุ​ุตตะรั​ังสั​ัมมาสั​ัมโพธิ​ิง อะภิ​ิสั​ัมพุ​ุทโธ ปั​ัจจั​ัญญาสิ​ิง ฯ ญาณั​ั ญ จะ ปะนะ เม ทั​ั ส สะนั​ั ง อุ​ุ ท ะปาทิ​ิ อะกุ​ุ ป ปา เม วิ​ิ มุ​ุ ตติ​ิ อะยะมั​ันติ​ิมา ชาติ​ิ นั​ัตถิ​ิทานิ​ิ ปุ​ุนั​ัพภะโวติ​ิ ฯ อิ​ิทะมะโวจะ ภะคะวา ฯ อั​ัตตะมะนา ปั​ัญจะวั​ัคคิ​ิยา ภิ​ิกขู​ู ภะคะวะโต ภาสิ​ิตั​ัง อะภิ​ินั​ันทุ​ุง ฯ อิ​ิมั​ัสมิ​ิญจะ ปะนะ เวยยากะระณั​ัสมิ​ิง ภั​ัญญะมาเน อายั​ัสมะโต โกณฑั​ัญญั​ัสสะ วิ​ิระชั​ัง วี​ีตะมะลั​ัง ธั​ัมมะจั​ักขุ​ุง อุ​ุทะปาทิ​ิ ยั​ังกิ​ิญจิ​ิ สะมุ​ุทะยะธั​ัมมั​ัง สั​ัพพั​ันตั​ัง นิ​ิโรธะธั​ัมมั​ันติ​ิ ฯ 104 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ปะวั​ัตติ​ิเต จะ ภะคะวะตา ธั​ัมมะจั​ักเก ภุ​ุมมา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง เอตั​ัมภะคะวะตา พาราณะสิ​ิยั​ัง อิ​ิสิ​ิปะตะเน มิ​ิคะทาเย อะนุ​ุตตะรั​ัง ธั​ัมมะจั​ัก กั​ัง ปะวั​ัตติ​ิตั​ัง อั​ัปปะฏิ​ิวัตติ ั ยัิ ัง สะมะเณนะ วา พราหมะเณนะ วา เทเวนะ วา มาเรนะ วา พรั​ัหมุ​ุนา วา เกนะจิ​ิ วา โลกั​ัสมิ​ินติ​ิ ฯ ภุ​ุมมานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา จาตุ​ุมมะหาราชิ​ิกา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุส สาเวสุ​ุง ฯ จาตุ​ุมมะหาราชิ​ิกานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา ตาวะติ​ิงสา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ ตาวะติ​ิงสานั​ัง เทวานั​ังสั​ัททั​ัง สุ​ุตวา ยามา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ ยามานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา ตุ​ุสิ​ิตา เทวา สั​ั ททะมะนุ​ุ สสาเวสุ​ุ ง ฯ ตุ​ุสิ​ิตานั​ั ง เทวานั​ั ง สั​ั ททั​ั ง สุ​ุตวา นิ​ิมมานะระตี​ี เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ นิ​ิมมานะระตี​ีนั​ัง เทวานั​ังสั​ัททั​ัง สุ​ุตวา ปะระนิ​ิมมิ​ิตะวะสะวั​ัตตี​ี เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ ปะระนิ​ิมมิ​ิตะวะ สะวั​ัตตี​ีนั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา (เมื่​่�อจะสวดย่​่อเพี​ียงสวรรค์​์ ๖ ชั้​้�น ครั้​้�นสวด มาถึ​ึงตรงนี้​้�แล้​้วสวด พรั​ัหมะกายิ​ิกา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสเวสุ​ุง แล้​้วลง เอตั​ัมภะคะวะตา พาราณะสิ​ิยั​ัง อิ​ิสิ​ิปะตะเน มิ​ิคะทาเย ฯลฯ เหมื​ือน กั​ันไปจนจบ) พรั​ัหมะปาริ​ิสัชช ั า เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ พรั​ัหมะปาริ​ิสัชช ั านั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา พรั​ัหมะปะโรหิ​ิตา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ พรั​ัหมะปะโรหิ​ิตานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา มะหาพรั​ัหมา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ มะหาพรั​ัหมานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา ปะริ​ิตตาภา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ ปะริ​ิตตาภานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา อั​ัปปะมาณาภา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ อั​ัปปะมาณาภานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา 105 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาภั​ัสสะรา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ อาภั​ัสสะรานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา ปะริ​ิตตะสุ​ุภา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ ปะริ​ิตตะสุ​ุภานั​ังเทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา อั​ัปปะมาณะสุ​ุภา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ อั​ัปปะมาณะสุ​ุภานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา สุ​ุภะกิ​ิณหะกา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ สุ​ุภะกิ​ิณหะกานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา (อะสั​ัญญิ​ิสั​ัตตา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง อะสั​ัญญิ​ิสั​ัตตานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา) เวหั​ัปผะลา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ เวหั​ัปผะลานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา อะวิ​ิหา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ อะวิ​ิหานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา อะตั​ัปปา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ อะตั​ัปปานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา สุ​ุทั​ัสสา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ สุ​ุทั​ัสสานั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา สุ​ุทั​ัสสี​ี เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ สุ​ุทั​ัสสี​ีนั​ัง เทวานั​ัง สั​ัททั​ัง สุ​ุตวา อะกะนิ​ิฏฐะกา เทวา สั​ัททะมะนุ​ุสสาเวสุ​ุง ฯ เอตั​ัมภะคะวะตา พาราณะสิ​ิยังั อิ​ิสิปิ ะตะเน มิ​ิคะทาเย อะนุ​ุตตะรั​ัง ธั​ัมมะ จั​ักกั​ัง ปะวั​ัตติตัิ ัง อั​ัปปะฏิ​ิวัตติ ั ยัิ ัง สะมะเณนะ วา พราหมะเณนะ วา เทเวนะ วา มาเรนะ วา พรั​ัหมุ​ุนา วา เกนะจิ​ิ วา โลกั​ัสมิ​ินติ​ิ ฯ อิ​ิติ​ิหะ เตนะ ขะเณนะ เตนะ มุ​ุหุ​ุตเตนะ ยาวะ พรั​ัหมะโลกา สั​ัทโท อั​ัพภุ​ุคคั​ัจฉิ​ิ ฯ อะยั​ัญจะ ทะสะสะหั​ัสสี​ี โลกะธาตุ​ุ สั​ังกั​ัมปิ​ิ สั​ัมปะกั​ัมปิ​ิ สั​ัมปะ เวธิ​ิ ฯ อั​ัปปะมาโณ จะ โอฬาโร โอภาโส โลเก ปาตุ​ุระโหสิ​ิ อะติ​ิกกั​ัมเมวะ เท วานั​ัง เทวานุ​ุภาวั​ัง ฯ อะถะโข ภะคะวา อุ​ุทานั​ัง อุ​ุทาเนสิ​ิ อั​ัญญาสิ​ิ วะตะ โภ โกณฑั​ัญโญ อั​ัญญาสิ​ิ วะตะ โภ โกณฑั​ัญโญติ​ิ ฯ 106 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อิ​ิติ​ิหิทัิ ัง อายั​ัสมะโต โกณฑั​ัญญั​ัสสะ อั​ัญญาโกณฑั​ัญโญเตววะ นามั​ัง อะโหสี​ีติ​ิ ฯ

อริ​ิยมรรคมี​ีองค์​์แปด

(หั​ันทะ มะยั​ัง อะริ​ิยัฏฐั ั ังคิ​ิกะมั​ัคคะปาฐั​ัง ภะณามะ เส) อะยะเมวะ อะริ​ิโย อั​ัฏฐั​ังคิ​ิโก มั​ัคโค, หนทางนี้​้�แล, เป็​็นหนทางอั​ันประเสริ​ิฐ ซึ่​่�งประกอบด้​้วยองค์​์แปด, เสยยะถี​ีทั​ัง ได้​้แก่​่สิ่​่�งเหล่​่านี้​้�คื​ือ สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ ความเห็​็นชอบ, สั​ัมมาสั​ังกั​ัปโป ความดำำ�ริ​ิชอบ, สั​ัมมาวาจา การพู​ูดจาชอบ, สั​ัมมากั​ัมมั​ันโต การทำำ�การงานชอบ, สั​ัมมาอาชี​ีโว การเลี้​้ย� งชี​ีวิติ ชอบ, สั​ัมมาวายาโม ความพากเพี​ียรชอบ, สั​ัมมาสะติ​ิ ความระลึ​ึกชอบ, สั​ัมมาสะมาธิ​ิ ความตั้​้�งใจมั่​่�นชอบ, (องค์​์มรรคที่​่� ๑) กะตะมา จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ความเห็​็นชอบ เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, ยั​ัง โข ภิ​ิกขะเว ทุ​ุกเข ญาณั​ัง, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ความรู้​้�อั​ันใดเป็​็นความรู้​้�ในทุ​ุกข์​์, ทุ​ุกขะสะมุ​ุทะเย ญาณั​ัง, เป็​็นความรู้​้�ในเหตุ​ุให้​้เกิ​ิดทุ​ุกข์​์, ทุ​ุกขะนิ​ิโรเธ ญาณั​ัง, เป็​็นความรู้​้�ในความดั​ับแห่​่งทุ​ุกข์​์, ทุ​ุกขะนิ​ิโรธะคามิ​ินิ​ิยา ปะฏิ​ิปะทายะ ญาณั​ัง, เป็​็นความรู้​้�ในทางดำำ�เนิ​ินให้​้ถึ​ึงความดั​ับแห่​่งทุ​ุกข์​์, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาทิ​ิฏฐิ​ิ. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า ความเห็​็นชอบ.

107 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(องค์​์มรรคที่​่� ๒) กะตะโม จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาสั​ังกั​ัปโป, ก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ความดำำ�ริ​ิชอบ เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, เนกขั​ัมมะสั​ังกั​ัปโป, ความดำำ�ริ​ิในการออกจากกาม, อะพยาปาทะสั​ังกั​ัปโป, ความดำำ�ริ​ิในการไม่​่มุ่​่�งร้​้าย, อะวิ​ิหิ​ิงสาสั​ังกั​ัปโป, ความดำำ�ริ​ิในการไม่​่เบี​ียดเบี​ียน, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาสั​ังกั​ัปโป. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า ความดำำ�ริ​ิชอบ. (องค์​์มรรคที่​่� ๓) กะตะมา จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาวาจา, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, การพู​ูดจาชอบ เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, มุ​ุสาวาทา เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการพู​ูดไม่​่จริ​ิง, ปิ​ิสุ​ุณายะ วาจายะ เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการพู​ูดส่​่อเสี​ียด, ผะรุ​ุสายะ วาจายะ เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการพู​ูดหยาบ, สั​ัมผั​ัปปะลาปา เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการพู​ูดเพ้​้อเจ้​้อ, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาวาจา. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า การพู​ูดจาชอบ. (องค์​์มรรคที่​่� ๔) กะตะโม จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมากั​ัมมั​ันโต, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, การทำำ�การงานชอบ เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, ปาณาติ​ิปาตา เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการฆ่​่า, อะทิ​ินนาทานา เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการถื​ือเอาสิ่​่�งของที่​่�เจ้​้าของไม่​่ได้​้ให้​้แล้​้ว, 108 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

กาเมสุ​ุ มิ​ิจฉาจารา เวระมะณี​ี, เจตนาเป็​็นเครื่​่�องเว้​้นจากการประพฤติ​ิผิ​ิดในกามทั้​้�งหลาย, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมากั​ัมมั​ันโต. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า การทำำ�การงานชอบ. (องค์​์มรรคที่​่� ๕) กะตะมา จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาอาชี​ีโว, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, การเลี้​้�ยงชี​ีวิติ ชอบ เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, อิ​ิธะ ภิ​ิกขะเว อะริ​ิยะสาวะโก, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, สาวกของพระอริ​ิยเจ้​้าในธรรมวิ​ินั​ัยนี้​้�, มิ​ิจฉาอาชี​ีวั​ัง ปะหายะ, ละการเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิตที่​่�ผิ​ิดเสี​ีย, สั​ัมมาอาชี​ีเวนะ ชี​ีวิ​ิตั​ัง กั​ัปเปติ​ิ, ย่​่อมสำำ�เร็​็จความเป็​็นอยู่​่� ด้​้วยการเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิตที่​่�ชอบ, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาอาชี​ีโว. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า การเลี้​้�ยงชี​ีวิ​ิตชอบ. (องค์​์มรรคที่​่� ๖) กะตะโม จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาวายาโม, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ความพากเพี​ียรชอบ เป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, อิ​ิธะ ภิ​ิกขะเว ภิ​ิกขุ​ุ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุในธรรมวิ​ินั​ัยนี้​้�, อะนุ​ุปปั​ันนานั​ัง ปาปะกานั​ัง อะกุ​ุสะลานั​ัง ธั​ัมมานั​ัง อะนุ​ุปปาทายะ, ฉั​ันทั​ัง ชะเนติ​ิ, วายะมะติ​ิ, วิ​ิริ​ิยั​ัง อาระภะติ​ิ, จิ​ิตตั​ัง ปั​ัคคั​ัณหาติ​ิ ปะทะหะติ​ิ, ย่​่อมทำำ�ความพอใจให้​้เกิ​ิดขึ้น�้ , ย่​่อมพยายาม, ปรารภความเพี​ียร, ประคองตั้​้ง� จิ​ิตไว้​้, เพื่​่อ� จะยั​ังอกุ​ุศลธรรมอั​ันเป็​็นบาปที่​่ยั� งั ไม่​่เกิ​ิดไม่​่ให้​้เกิ​ิดขึ้น�้ , 109 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อุ​ุปปั​ันนานั​ัง ปาปะกานั​ัง อะกุ​ุสะลานั​ัง ธั​ัมมานั​ัง ปะหานายะ, ฉั​ันทั​ัง ชะ เนติ​ิ, วายะมะติ​ิ, วิ​ิริ​ิยั​ัง อาระภะติ​ิ, จิ​ิตตั​ัง ปั​ัคคั​ัณหาติ​ิ ปะทะหะติ​ิ, ย่​่อมทำำ�ความพอใจให้​้เกิ​ิดขึ้​้�น, ย่​่อมพยายาม, ปรารภความเพี​ียร, ประคองตั้​้�งจิ​ิตไว้​้, เพื่​่�อจะละอกุ​ุศลธรรมอั​ันเป็​็นบาปที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นแล้​้ว, อะนุ​ุปปั​ันนานั​ัง กุ​ุสะลานั​ัง ธั​ัมมานั​ัง อุ​ุปปาทายะ, ฉั​ันทั​ัง ชะเนติ​ิ, วายะมะติ​ิ, วิ​ิริ​ิยั​ัง อาระภะติ​ิ, จิ​ิตตั​ัง ปั​ัคคั​ัณหาติ​ิ ปะทะหะติ​ิ, ย่​่อมทำำ�ความพอใจให้​้เกิ​ิดขึ้​้�น, ย่​่อมพยายาม, ปรารภความเพี​ียร, ประคองตั้​้�งจิ​ิตไว้​้, เพื่​่�อจะยั​ังกุ​ุศลธรรมที่​่�ยั​ังไม่​่เกิ​ิดให้​้เกิ​ิดขึ้​้�น, อุ​ุปปั​ันนานั​ัง กุ​ุสะลานั​ัง ธั​ัมมานั​ัง ฐิ​ิติ​ิยา, อะสั​ัมโมสายะ, ภิ​ิยโยภาวายะ, เวปุ​ุ ลลายะ, ภาวะนายะ, ปาริ​ิปู​ูริ​ิยา, ฉั​ันทั​ัง ชะเนติ​ิ, วายะมะติ​ิ, วิ​ิริ​ิยั​ัง อาระภะ ติ​ิ, จิ​ิตตั​ัง ปั​ัคคั​ัณหาติ​ิ ปะทะหะติ​ิ, ย่​่อมทำำ�ความพอใจให้​้เกิ​ิดขึ้​้�น, ย่​่อมพยายาม, ปรารภความเพี​ียร, ประคองตั้​้�งจิ​ิตไว้​้, เพื่​่�อความตั้​้�งอยู่​่�, ความไม่​่เลอะเลื​ือน, ความงอกงาม ยิ่​่�งขึ้​้�น, ความไพบู​ูลย์​์, ความเจริ​ิญ, ความเต็​็มรอบ, แห่​่งกุ​ุศลธรรมที่​่�เกิ​ิด ขึ้​้น� แล้​้ว, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาวายาโม. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า ความพากเพี​ียรชอบ. (องค์​์มรรคที่​่� ๗) กะตะเม จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาสะติ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ความระลึ​ึกชอบเป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, อิ​ิธะ ภิ​ิกขะเว ภิ​ิกขุ​ุ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุในธรรมวิ​ินั​ัยนี้​้�, กาเย กายานุ​ุปั​ัสสี​ี วิ​ิหะระติ​ิ, ย่​่อมเป็​็นผู้​้�พิ​ิจารณาเห็​็นกายในกายอยู่​่�เป็​็นประจำำ�, 110 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาตาปี​ี สั​ัมปะชาโน สะติ​ิมา, วิ​ิเนยยะ โลเก อะภิ​ิชฌาโทมะนั​ัสสั​ัง, มี​ีความเพี​ียรเครื่​่�องเผากิ​ิเลส, มี​ีสั​ัมปชั​ัญญะ มี​ีสติ​ิ ถอนความพอใจและ ความไม่​่พอใจในโลกออกเสี​ียได้​้, เวทะนาสุ​ุ เวทะนานุ​ุปั​ัสสี​ี วิ​ิหะระติ​ิ, ย่​่อมเป็​็นผู้​้�พิ​ิจารณาเห็​็นเวทนาในเวทนาทั้​้�งหลายอยู่​่�เป็​็นประจำำ�, อาตาปี​ี สั​ัมปะชาโน สะติ​ิมา, วิ​ิเนยยะ โลเก อะภิ​ิชฌาโทมะนั​ัสสั​ัง, มี​ีความเพี​ียรเครื่​่�องเผากิ​ิเลส, มี​ีสั​ัมปชั​ัญญะ มี​ีสติ​ิ ถอนความพอใจและ ความไม่​่พอใจในโลกออกเสี​ียได้​้, จิ​ิตเต จิ​ิตตานุ​ุปั​ัสสี​ี วิ​ิหะระติ​ิ, ย่​่อมเป็​็นผู้​้�พิ​ิจารณาเห็​็นจิ​ิตในจิ​ิตอยู่​่�เป็​็นประจำำ�, อาตาปี​ี สั​ัมปะชาโน สะติ​ิมา, วิ​ิเนยยะ โลเก อะภิ​ิชฌาโทมะนั​ัสสั​ัง, มี​ีความเพี​ียรเครื่​่�องเผากิ​ิเลส, มี​ีสั​ัมปชั​ัญญะ มี​ีสติ​ิ, ถอนความพอใจและ ความไม่​่พอใจในโลกออกเสี​ียได้​้, ธั​ัมเมสุ​ุ ธั​ัมมานุ​ุปั​ัสสี​ี วิ​ิหะระติ​ิ, ย่​่อมเป็​็นผู้​้�พิ​ิจารณาเห็​็นธรรม มี​ีความเพี​ียรเครื่​่�องเผากิ​ิเลส, อาตาปี​ี สั​ัมปะชาโน สะติ​ิมา, วิ​ิเนยยะ โลเก อะภิ​ิชฌาโทมะนั​ัสสั​ัง, มี​ีความเพี​ียรเครื่​่�องเผากิ​ิเลส, มี​ีสั​ัมปชั​ัญญะ มี​ีสติ​ิ ถอนความพอใจและ ความไม่​่พอใจในโลกออกเสี​ียได้​้, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาสะติ​ิ. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า ความระลึ​ึกชอบ. (องค์​์มรรคที่​่� ๘) กะตะโม จะ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาสะมาธิ​ิ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ความตั้​้�งใจมั่​่�นชอบเป็​็นอย่​่างไรเล่​่า?, อิ​ิธะ ภิ​ิกขะเว ภิ​ิกขุ​ุ, ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกษุ​ุในธรรมวิ​ินั​ัยนี้​้�, 111 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

วิ​ิวิ​ิจเจวะ กาเมหิ​ิ, สงั​ัดแล้​้วจากกามทั้​้�งหลาย, วิ​ิวิ​ิจจะ อะกุ​ุสะเลหิ​ิ ธั​ัมเมหิ​ิ, สงั​ัดแล้​้วจากธรรมที่​่�เป็​็นอกุ​ุศลทั้​้�งหลาย, สะวิ​ิตั​ักกั​ัง สะวิ​ิจารั​ัง, วิ​ิเวกะชั​ัง ปี​ีติ​ิสุ​ุขั​ัง ปะฐะมั​ัง ฌานั​ัง อุ​ุปะสั​ัมปั​ัชชะ วิ​ิ หะระติ​ิ, เข้​้าถึ​ึงปฐมฌาน, ประกอบด้​้วย วิ​ิตกวิ​ิจาร, มี​ีปี​ีติ​ิและสุ​ุขอั​ันเกิ​ิดจากวิ​ิเวก แล้​้วแลอยู่​่�, วิ​ิตั​ักกะวิ​ิจารานั​ัง วู​ูปะสะมา, เพราะความมี​ีวิ​ิตกวิ​ิจารทั้​้�งสองระงั​ับลง, อั​ัชฌั​ัตตั​ัง สั​ัมปะสาทะนั​ัง เจตะโส, เอโกทิ​ิภาวั​ัง, อะวิ​ิตั​ักกั​ัง อะวิ​ิจารั​ัง, สะ มาธิ​ิชั​ัง ปี​ีติ​ิสุ​ุขั​ัง, ทุ​ุติยัิ ัง ฌานั​ัง อุ​ุปะสั​ัมปั​ัชชะ วิ​ิหะระติ​ิ, เข้​้าถึ​ึงทุ​ุติ​ิยฌาน, เป็​็นเครื่​่�องผ่​่องใส แห่​่งใจในภายใน, ให้​้สมาธิ​ิเป็​็นธรรม อั​ันเอกผุ​ุดมี​ีขึ้น้� , ไม่​่มี​ีวิ​ิตก ไม่​่มี​ีวิ​ิจาร, มี​ีแต่​่ปี​ีติ​ิและสุ​ุขอั​ันเกิ​ิดจากสมาธิ​ิ แล้​้วแลอยู่​่�, ปี​ีติ​ิยา จะ วิ​ิราคา, อนึ่​่�ง เพราะความจางคลายไปแห่​่งปี​ีติ​ิ, อุ​ุเปกขะโก จะ วิ​ิหะระติ​ิ สะโต จะ สั​ัมปะชาโน, ย่​่อมเป็​็นผู้​้�อยู่​่�อุ​ุเบกขา, มี​ีสติ​ิและสั​ัมปชั​ัญญะ, สุ​ุขั​ัญจะ กาเยนะ ปะฏิ​ิสั​ังเวเทติ​ิ, และย่​่อมเสวยความสุ​ุขด้​้วยนามกาย, ยั​ันตั​ัง อะริ​ิยา อาจิ​ิกขั​ันติ​ิ, อุ​ุเปกขะโก สะติ​ิมา สุ​ุขะวิ​ิหารี​ีติ​ิ, ชนิ​ิดที่​่�พระอริ​ิยเจ้​้าทั้​้�งหลาย, ย่​่อมกล่​่าวสรรเสริ​ิญผู้​้�นั้​้�นว่​่า “เป็​็นผู้​้�อยู่​่� อุ​ุเบกขา มี​ีสติ​ิอยู่​่�เป็​็นปกติ​ิสุ​ุข” ดั​ังนี้​้�, ตะติ​ิยั​ัง ฌานั​ัง อุ​ุปะสั​ัมปั​ัชชะ วิ​ิหะระติ​ิ, เข้​้าถึ​ึงตติ​ิยฌานแล้​้วแลอยู่​่�, 112 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สุ​ุขั​ัสสะ จะ ปะหานา, เพราะละสุ​ุขเสี​ียได้​้, ทุ​ุกขั​ัสสะ จะ ปะหานา, และเพราะละทุ​ุกข์​์เสี​ียได้​้, ปุ​ุพเพ วะ โสมะนั​ัสสะโทมะนั​ัสสานั​ัง อั​ัตถั​ังคะมา, เพราะความดั​ับไปแห่​่งโสมนั​ัสและโทมนั​ัสทั้​้�งสองในกาลก่​่อน, อะทุ​ุกขะมะสุ​ุขั​ัง อุ​ุเปกขาสะติ​ิปาริ​ิสุ​ุทธิ​ิง, จะตุ​ุตถั​ัง ฌานั​ัง อุ​ุปะสั​ัมปั​ัชชะ วิ​ิ หะระติ​ิ, เข้​้าถึ​ึงจตุ​ุตถฌาน, ไม่​่มี​ีทุ​ุกข์​์ไม่​่มี​ีสุ​ุข, มี​ีแต่​่ความที่​่�สติ​ิเป็​็นธรรมชาติ​ิบริ​ิสุ​ุทธิ์​์� เพราะอุ​ุเบกขาแล้​้วแลอยู่​่�, อะยั​ัง วุ​ุจจะติ​ิ ภิ​ิกขะเว สั​ัมมาสะมาธิ​ิ. ดู​ูก่​่อนภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, อั​ันนี้​้�เรากล่​่าวว่​่า ความตั้​้�งใจมั่​่�นชอบ.

ชยปริ​ิตรตั​ัง (ชยั​ันโต) มหาการุ​ุณิ​ิโก นาโถ หิ​ิตายะ สั​ัพพะปาณิ​ินั​ัง, พระพุ​ุทธเจ้​้า ทรงเป็​็นที่​่�พึ่​่�งของสั​ัตว์​์ ประกอบแล้​้วด้​้วยมหากรุ​ุณาธิ​ิคุ​ุณ, ปู​ูเรตวา ปาระมี​ี สั​ัพพา ปั​ัตโต สั​ัมโพธิ​ิมุ​ุตตะมั​ัง, ยั​ังบารมี​ีทั้​้�งหลายทั้​้�งปวงให้​้เต็​็ม เพื่​่�อประโยชน์​์แก่​่สรรพสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย ถึ​ึง แล้​้วซึ่�ง่ ความตรั​ัสรู้​้�อั​ันอุ​ุดม, เอเตนะ สั​ัจจะ วั​ัชเชนะ โหตุ​ุ เต ชะยะมั​ังคะลั​ัง, ด้​้วยความกล่​่าวคำำ�สั​ัตย์​์นี้​้� ขอชั​ัยมงคลจงมี​ีแก่​่ท่​่าน, ชะยั​ันโต โพธิ​ิยา มู​ูเล สั​ักยานั​ัง นั​ันทิ​ิวั​ัฑฒะโน เอวั​ัง ตะวั​ัง วิ​ิชะโย โหหิ​ิ, ขอท่​่านจงมี​ีชัยั ชนะ ในมงคลพิ​ิธีเี หมื​ือนพระจอมมุ​ุนีที รงชนะที่​่โ� คนโพธิ​ิพฤกษ์​์, ชะยั​ัสสุ​ุ ชะยะมั​ังคะเล อะปะราชิ​ิตะปั​ัลลั​ังเก สี​ีเส ปะฐะวิ​ิโปกขะเร, ถึ​ึงความเป็​็นผู้​้�เลิ​ิศ ในสรรพพุ​ุทธาภิ​ิเษก ทรงปราโมทย์​์อยู่​่�บนอปราชิ​ิต บั​ัลลั​ังก์​์อั​ันสู​ูง เป็​็นจอมมหาปฐพี​ี, 113 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อะภิ​ิเสเก สั​ัพพะพุ​ุทธานั​ัง อั​ัคคั​ัปปั​ัตโต ปะโมทะติ​ิ, ทรงเพิ่​่�มพู​ูนความยิ​ินดี​ีแก่​่เหล่​่าประยู​ูรญาติ​ิศากยวงศ์​์ ฉะนั้​้�นเทอญ, สุ​ุนั​ักขั​ัตตั​ัง สุ​ุมั​ังคะลั​ัง, เวลาที่​่�สั​ัตว์​์ประพฤติ​ิชอบ ชื่​่�อว่​่าฤกษ์​์ดี​ี มงคลดี​ี, สุ​ุปะภาตั​ัง สุ​ุหุฏุ ฐิ​ิตั​ัง สุ​ุขะโณ สุ​ุมุ​ุหุ​ุตโต จะ, สว่​่างดี​ี รุ่​่�งดี​ี ขณะดี​ี ยามดี​ี, สุ​ุยิฏฐั ิ ัง พรั​ัหมะจาริ​ิสุ​ุ, บู​ูชาดี​ีแล้​้ว ในพรหมจารี​ีบุ​ุคคลทั้​้�งหลาย, ปะทั​ักขิ​ิณั​ัง กายะกั​ัมมั​ัง, กายกรรม อั​ันเป็​็นกุ​ุศล, วาจากั​ัมมั​ัง ปะทั​ักขิ​ิณั​ัง, วจี​ีกรรม อั​ันเป็​็นกุ​ุศล, ปะทั​ักขิ​ิณั​ัง มะโนกั​ัมมั​ัง มโกรรม อั​ันเป็​็นกุ​ุศล, ปะณิ​ิธี​ี เต ปะทั​ักขิ​ิณา, ความปรารถนาของท่​่าน อั​ันเป็​็นกุ​ุศล, ปะทั​ักขิ​ิณานิ​ิ กั​ัตวานะ, สั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย ทำำ�กรรมอั​ันเป็​็นกุ​ุศลแล้​้ว, ละภั​ันตั​ัตเถ ปะทั​ักขิ​ิเณ. ย่​่อมได้​้ประสบโชคดี​ี แล.

อนุ​ุโมทนารั​ัมภคาถา (หั​ันทะ มะยั​ัง สามั​ัญญะอะนุ​ุโมทนา คาถาโย ภะณามะ เส.) ยะถา วาริ​ิวะหาปู​ูรา ปะริ​ิปู​ูเรนติ​ิ สาคะรั​ัง, ห้​้วงน้ำำ��ที่​่�เต็​็ม ย่​่อมยั​ังสมุ​ุทรสาครให้​้บริ​ิบู​ูรณ์​์ได้​้ฉั​ันใด, เอวะเมวะ อิ​ิโต ทิ​ินนั​ัง เปตานั​ัง อุ​ุปะกั​ัปปะติ​ิ, ทานที่​่�ท่​่านอุ​ุทิ​ิศให้​้แล้​้วแต่​่โลกนี้​้�, ย่​่อมสำำ�เร็​็จประโยชน์​์แก่​่ผู้​้�ที่​่�ละโลกนี้​้�ไป แล้​้วได้​้ฉั​ันนั้​้�น. อิ​ิจฉิ​ิตั​ัง ปั​ัตถิตัิ ัง ตุ​ุมหั​ัง, ขออิ​ิฏฐผลที่​่�ท่​่านปรารถนาแล้​้ว ตั้​้�งใจแล้​้ว, ขิ​ิปปะเมวะ สะมิ​ิชฌะตุ​ุ, จงสำำ�เร็​็จโดยฉั​ับพลั​ัน, สั​ัพเพ ปู​ูเรนตุ​ุ สั​ังกั​ัปปา, ขอความดำำ�ริ​ิทั้​้�งปวงจงเต็​็มที่​่�, จั​ันโท ปั​ัณณะระโส ยะถา, เหมื​ือนพระจั​ันทร์​์ในวั​ันเพ็​็ญ, 114 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

มะณิ​ิ โชติ​ิระโส ยะถา, เหมื​ือนแก้​้วมณี​ีอั​ันสว่​่างไสวควรยิ​ินดี​ี, สั​ัพพี​ีติ​ิโย วิ​ิวั​ัชชั​ันตุ​ุ, ความจั​ัญไรทั้​้�งปวงจงบำำ�ราศไป, สั​ัพพะโรโค วิ​ินั​ัสสะตุ​ุ, โรคทั้​้�งปวงของท่​่านจงหาย, มา เต ภะวั​ัตวั​ันตะราโย, อั​ันตรายอย่​่ามี​ีแก่​่ท่​่าน, สุ​ุขี​ี ที​ีฆายุ​ุโก ภะวะ, ท่​่านจงเป็​็นผู้​้�มี​ีความสุ​ุข มี​ีอายุ​ุยื​ืน, อะภิ​ิวาทะนะสี​ีลิ​ิสสะ นิ​ิจจั​ัง วุ​ุฑฒาปะจายิ​ิโน, จั​ัตตาโร ธั​ัมมาวั​ัฑฒั​ันติ​ิ, อายุ​ุ วั​ัณโณ สุ​ุขั​ัง พะลั​ัง ฯ ธรรมสี่​่�ประการ คื​ือ อายุ​ุ วรรณะ สุ​ุขะ พละ ย่​่อมเจริ​ิญแก่​่บุ​ุคคล ผู้​้�มี​ีปกติ​ิ ไหว้​้กราบ, มี​ีปกติ​ิอ่​่อนน้​้อม ต่​่อผู้​้�ใหญ่​่เป็​็นนิ​ิจ. ภะวะตุ​ุ สั​ัพพะ มั​ังคะลั​ัง, ขอสรรพมงคลจะมี​ีแก่​่ท่​่าน, รั​ักขั​ันตุ​ุ สั​ัพพะเทวะตา, ขอเหล่​่าเทวดาทั้​้�งปวง, จงรั​ักษาท่​่าน, ลั​ัพพะพุ​ุทธานุ​ุภาเวนะ, ด้​้วยอานุ​ุภาพ แห่​่งพระพุ​ุทธเจ้​้าทั้​้ง� ปวง, สั​ัพพะธั​ัมมานุ​ุภาเวนะ, ด้​้วยอานุ​ุภาพ แห่​่งพระธรรมทั้​้�งปวง, สั​ัพพะสั​ังฆานุ​ุภาเวนะ, ด้​้วยอานุ​ุภาพ แห่​่งพระสงฆ์​์ทั้​้�งปวง, สะทา โสตถี​ี ภะวั​ันตุ​ุ เต ฯ ขอความสวั​ัสดี​ีทั้​้ง� หลาย จงมี​ีแก่​่ท่า่ นทุ​ุกเมื่​่อ� เทอญ.

โภชนทานานุ​ุโมทนาคาถา

(หั​ันทะ มะยั​ัง โภชนะทานานุ​ุโมทนาถาโย ภะณามะ เส.) อายุ​ุโท พะละโท ธี​ีโร, ผู้​้�มี​ีปั​ัญญาให้​้อายุ​ุให้​้กำำ�ลั​ัง, วั​ัณณะโท ปะฏิ​ิภาณะโท, ให้​้วรรณพ ให้​้ปฏิ​ิภาณ, สุ​ุขั​ัสสะ ทาตา เมธาวี​ี, ผู้​้�มี​ีปั​ัญญาให้​้ความสุ​ุข, สุ​ุขั​ัง โส อะธิ​ิคั​ัจฉะติ​ิ, ย่​่อมได้​้ประสบสุ​ุข, อายุ​ุง ทั​ัตวา พะลั​ัง วั​ัณณั​ัง สุ​ุขั​ัญจะ ปะฏิ​ิภาณะโท, บุ​ุคคลผู้​้�ให้​้อายุ​ุ วรรณะ สุ​ุขะ พละ และปฏิ​ิภาณ, 115 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ที​ีฆายุ​ุ ยะสะวา โหติ​ิ ยั​ัตถะ ยั​ัตถู​ูปะปั​ัชชะตี​ีติ​ิ. ไปเกิ​ิดในที่​่�ใดๆ ย่​่อมเป็​็นผู้​้�มี​ีอายุ​ุยื​ืน, มี​ียศในที่​่�นั้​้�นๆ ดั​ังนี้​้�.

สามเณรสิ​ิกขา (หั​ันทะ มะยั​ัง สามะเณระสิ​ิกขาปะทา ภะณามะ เส.) อะนุ​ุญญาสิ​ิ โข ภะคะวา, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าทรงอนุ​ุญาตไว้​้แล้​้วแล, สามะเณรานั​ัง ทะสะสิ​ิกขาปะทานิ​ิ, ซึ่​่�งสิ​ิกขาบทสิ​ิบประการแก่​่สามเณรทั้​้�งหลาย, เตสุ​ุ จะ สามะเณเรหิ​ิ สิ​ิกขิ​ิตุ​ุง, และเพื่​่�อให้​้สามเณรศึ​ึกษาในสิ​ิกขาบทเหล่​่านี้​้� คื​ือ, (๑) ปาณาติ​ิปาตา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการทำำ�สั​ัตว์​์มี​ีชี​ีวิ​ิตให้​้ตกล่​่วงไป, (๒) อะทิ​ินนาทานา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการถื​ือเอาของที่​่�เจ้​้าของไม่​่ได้​้ให้​้, (๓) อะพรั​ัหมะจะริ​ิยา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการประพฤติ​ิในสิ่​่�งที่​่�มิ​ิใช่​่พรหมจรรย์​์, (๔) มุ​ุสาวาทา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการพู​ูดเท็​็จ, (๕) สุ​ุราเมระยะมั​ัชชะปะมาทั​ัฏฐานา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากเหตุ​ุอั​ันเป็​็นที่​่�ตั้​้�งแห่​่งความประมาท คื​ือ การดื่​่�ม กิ​ินสุ​ุราและเมรั​ัย สิ่​่�งเสพติ​ิดทั้​้�งหลาย, (๖) วิ​ิกาละโภชะนา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการบริ​ิโภคอาหารในเวลาวิ​ิกาล, 116 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

(๗) นั​ัจจะคี​ีตะวาทิ​ิตะวิ​ิสู​ูกะทั​ัสสะนา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการฟ้​้อนรำำ� ขั​ับร้​้อง ประโคมดนตรี​ี และดู​ูการ เล่​่นต่​่างๆ อั​ันเป็​็นข้​้าศึ​ึกต่​่อกุ​ุศล, (๘) มาลาคั​ันธะวิ​ิเลปะนะธาระณะมั​ัณฑะนะวิ​ิภู​ูสะนั​ัฏฐานา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการทั​ัดทรงดอกไม้​้ประดั​ับ ตกแต่​่งด้​้วยดอกไม้​้ ของหอม เครื่​่�องย้​้อม เครื่​่�องทา, (๙) อุ​ุจจาสะยะนะมะหาสะยะนา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการนั่​่�งหรื​ือนอนเหนื​ือที่​่�นั่​่�งที่​่�นอนอั​ันสู​ูงใหญ่​่, (๑๐) ชาตะรู​ูปะระชะตะปะฏิ​ิคคะหะณา เวระมะณี​ี, เจตนาเครื่​่�องงดเว้​้นจากการรั​ับเงิ​ินและทอง, อะนุ​ุญญาสิ​ิ โข ภะคะวา, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าทรงอนุ​ุญาตไว้​้แล้​้วแล, ทะสะหิ​ิ อั​ังเคหิ​ิ สะมั​ันนาคะตั​ัง สามะเณรั​ัง นาเสตุ​ุง, เพื่​่�อยั​ังสามเณรผู้​้�ประกอบด้​้วย องค์​์สิ​ิบ ให้​้ฉิ​ิบหาย, กะตะเมหิ​ิ ทะสะหิ​ิ, องค์​์สิ​ิบ อะไรบ้​้าง?, ปาณาติ​ิปาตี​ี โหติ​ิ, คื​ือสามเณรชอบทำำ�สัตว์ ั ที่​่์ มี� ชี​ี วิี ติ ให้​้ตกล่​่วงไป, อะทิ​ินนาทายี​ี โหติ​ิ, สามเณรชอบถื​ือเอาสิ่​่ง� ของที่​่เ� จ้​้าของเขาไม่​่ได้​้ให้​้, อะพรั​ัหมะจารี​ี โหติ​ิ, สามเณรไม่​่ชอบประพฤติ​ิพรหมจรรย์​์, มุ​ุสาวาที​ี โหติ​ิ, สามเณรชอบพู​ูดปด, มั​ัชชะปายี​ี โหติ​ิ, สามเณรชอบดื่​่�มเสพของเมา, พุ​ุทธั​ัสสะ อะวั​ัณณั​ัง ภาสะติ​ิ, สามเณรกล่​่าวติ​ิเตี​ียนพระพุ​ุทธเจ้​้า, ธั​ัมมั​ัสสะ อะวั​ัณณั​ัง ภาสะติ​ิ, สามเณรกล่​่าวติ​ิเตี​ียนพระธรรม, สั​ังฆั​ัสสะ อะวั​ัณณั​ัง ภาสะติ​ิ, สามเณรกล่​่าวติ​ิเตี​ียนพระสงฆ์​์, มิ​ิจฉาทิ​ิฏฐิ​ิโก โหติ​ิ, สามเณรเป็​็นผู้​้�มีคี วามเห็​็นผิดิ จากธรรมวิ​ินัยั , ภิ​ิกขุ​ุณี​ีทู​ูสะโก โหติ​ิ, สามเณรชอบประทุ​ุษร้​้ายภิ​ิกษุ​ุณี​ี, อะนุ​ุญญาสิ​ิ โข ภะคะวา, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าทรงอนุ​ุญาตไว้​้แล้​้วแล, 117 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อิ​ิเมหิ​ิ ทะสะหิ​ิ อั​ังเคหิ​ิ สะมั​ันนาคะตั​ัง สามะเณรั​ัง นาเสตุ​ุนติ​ิ, เพื่​่�อยั​ังสามเณรผู้​้�ประกอบด้​้วยองค์​์สิ​ิบเหล่​่านี้​้�ให้​้ฉิ​ิบหาย, ดั​ังนี้​้�, ปั​ัญจะหิ​ิ อั​ังเคหิ​ิ สะมั​ันนาคะตั​ัสสะ สามะเณรั​ัสสะ ทั​ัณฑะกั​ัมมั​ัง กาตุ​ุง, เพื่​่�อทำำ�ทั​ัณฑกรรม คื​ือ ลงโทษแก่​่สามเณรผู้​้�ประกอบด้​้วยองค์​์ห้​้าอย่​่าง, กะตะเมหิ​ิ ปั​ัญจะหิ​ิ, องค์​์ห้​้าอย่​่างอะไรบ้​้าง, ภิ​ิกขู​ูนั​ัง อะลาภายะ ปะริ​ิสั​ักกะติ​ิ, สามเณรพยายามทำำ�ให้​้ภิ​ิกษุ​ุเสื่​่�อม ลาภที่​่�ควรจะได้​้, ภิ​ิกขู​ูนั​ัง อะนั​ัตถายะ ปะริ​ิสั​ักกะติ​ิ, สามเณรพยายามทำำ�สิ่​่�งที่​่�ไม่​่เป็​็น ประโยชน์​์แก่​่ภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกขู​ูนั​ัง อะนาวาสายะ ปะริ​ิสั​ักกะติ​ิ, สามเณรพยายามทำำ�ไม่​่ให้​้ภิ​ิกษุ​ุ อยู่​่�อย่​่างสงบ, ภิ​ิกขู​ู อั​ักโกสะติ​ิ ปะริ​ิภาสะติ​ิ, สามเณรด่​่าและพู​ูดขู่​่�ภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลาย, ภิ​ิกขู​ู ภิ​ิกขู​ูหิ​ิ เภเทติ​ิ, สามเณรยุ​ุให้​้ภิ​ิกษุ​ุแตกกั​ัน, อะนุ​ุญญาสิ​ิ โข ภะคะวา, พระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้าทรงอนุ​ุญาตไว้​้ แล้​้วแล, อิ​ิเมหิ​ิ ปั​ัญจะหิ​ิ อั​ังเคหิ​ิ สะมั​ันนาคะตั​ัสสะ สามะเณรั​ัสสะ ทั​ัณฑะกั​ัมมั​ัง กา ตุ​ุนติ​ิ. เพื่​่�อทำำ�ทั​ัณฑกรรมแก่​่สามเณรผู้​้�ทำำ�ผิ​ิดประกอบด้​้วยองค์​์ห้​้าอย่​่างเหล่​่านี้​้�, ดั​ังนี้​้�.

นตฺ​ฺถิ​ิ โลเก อนิ​ินฺ​ฺทิ​ิโต ผู้​้�ไม่​่ถู​ูกนิ​ินทา ไม่​่มี​ีในโลก

118 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ประกาศอุ​ุโบสถ อั​ัชชะ โภนโต ปั​ักขั​ัสสะ ปั​ัณณะระสี​ี ทิ​ิวะโส, เอวะรู​ูโป โข โภนโต ทิ​ิวะโส พุ​ุทเธนะ ภะคะวะตา ปั​ัญญั​ัตตั​ัสสะ ธั​ัมมั​ัสสะวะนั​ัสสะ เจวะ, ตะทั​ัต ถายะ, อุ​ุปาสะกะอุ​ุปาสิ​ิกานั​ัง, อุ​ุโปสะถะกั​ัมมั​ัสสะ จะ กาโล โหติ​ิ, หั​ันทะ มะยั​ัง โภนโต สั​ัพเพ อิ​ิธะ สะมาคะตา ตั​ัสสะ ภะคะวะโต ธั​ัมมานุ​ุธั​ัมมะปะฏิ​ิ ปั​ัตติ​ิยา ปู​ูชะนั​ัตถายะ, อิ​ิมั​ัญจะ รั​ัตติ​ิง อิ​ิมั​ัญจะ ทิ​ิวะสั​ัง, อุ​ุโปสะถั​ัง อุ​ุปะวะสิ​ิ สสามาติ​ิ, กาละปะริ​ิจเฉทั​ัง กั​ัตวา ตั​ัง ตั​ัง เวระมะณิ​ิง อารั​ัมมะณั​ัง กะริ​ิตตะวา อะวิ​ิกขิ​ิตตะจิ​ิตตา หุ​ุตตะวา สั​ักกั​ัจจั​ัง อุ​ุโปสะถั​ังคานิ​ิ สะมาทิ​ิเยยยามะ, อิ​ิที​ีสั​ัง หิ​ิ อุ​ุโปสะถะกาลั​ัง สั​ัมปั​ัตตานั​ัง อั​ัมหากั​ัง ชี​ีวิตัิ ัง มา นิ​ิรั​ัตถะกั​ัง โหตุ​ุ ฯ ข้​้าพเจ้​้าขอประกาศเริ่​่�มเรื่​่�องความที่​่�จะได้​้สมาทานรั​ักษาอุ​ุโบสถตามกาล สมั​ัย พร้​้อมไปด้​้วยองค์​์ ๘ ประการ ให้​้สาธุ​ุชนซึ่​่�งจะตั้​้�งจิ​ิตสมาทาน ทราบทั่​่�วกั​ัน ก่​่อน แต่​่สมาทาน ณ กาลบั​ัดนี้​้� ด้​้วยวั​ันนี้​้�เป็​็นวั​ันปั​ัณณรสี​ีติ​ิถี​ีที่​่� ๑๕ แห่​่งปั​ักษ์​์มา ถึ​ึงแล้​้ว ก็​็แลวั​ันเช่​่นนี้​้� เป็​็นกาลที่​่�จะฟั​ังธรรม และจะทำำ�การรั​ักษาอุ​ุโบสถของ อุ​ุบาสกอุ​ุบาสิ​ิกาทั้​้�งหลาย เพื่​่�อประโยชน์​์แก่​่การฟั​ังธรรมนั้​้�น อั​ันพระผู้​้�มี​ีพระภาค เจ้​้าทรงบั​ัญญั​ัติ​ิไว้​้นั้​้�น ขอกุ​ุศลอั​ันยิ่​่�งใหญ่​่ คื​ือ ตั้​้�งจิ​ิตสมาทานอุ​ุโบสถ, จงเกิ​ิดมี​ีแก่​่ เราทั้​้�งหลายบรรดาที่​่�มาประชุ​ุมอยู่​่� ณ ที่​่�นี้​้� เราทั้​้�งหลายพึ​ึงมี​ีจิ​ิตยิ​ินดี​ีว่​่า จะรั​ักษา อุ​ุโบสถประกอบไปด้​้วยองค์​์ ๘ ประการ วั​ันหนึ่​่�งคื​ืนหนึ่​่�ง ณ เวลาวั​ันนี้​้� แล้​้วจึ​ึงตั้​้�ง จิ​ิตคิ​ิดเว้​้นไกลจากการทำำ�สัตว์ ั ์ซึ่​่�งมี​ีชี​ีวิ​ิตให้​้ตกล่​่วงไป คื​ือ ฆ่​่าสั​ัตว์​์เอง แฃะใช้​้ให้​้ผู้​้� อื่​่�นฆ่​่า ๑ เว้​้นจากเอาสิ่​่�งของที่​่�เจ้​้าของไม่​่ให้​้ คื​ือ ลั​ักและฉ้​้อและใช้​้ให้​้ผู้​้�อื่​่�นลั​ักและ ฉ้​้อ ๑ เว้​้นจากกรรมที่​่�เป็​็นข้​้าศึ​ึกแก้​้พรหมจรรย์​์ ๑ เว้​้นจากการเจรจาคำำ�เท็​็จอั​ัน ไม่​่จริ​ิง คื​ือ ล่​่อลวงอำำ�พรางท่​่านผู้​้�อื่​่�น ๑ เว้​้นจากดื่​่�มสุ​ุราและเมรั​ัย สารพั​ัดบรรดา น้ำำ��กลั่​่นน้ำ � ำ��ดอง ที่​่�เป็​็นของทำำ�ให้​้ผู้​้�อื่​่นดื่​่ � ม� แล้​้วเมา เป็​็นเหตุ​ุที่​่ตั้​้� ง� แห่​่งความประมาท ๑ เว้​้นจากบริ​ิโภคอาหารในเวลาวิ​ิกาล ตั้​้�งแต่​่อาทิ​ิตย์​์เที่​่�ยงแล้​้วไปจนถึ​ึงอรุ​ุณขึ้​้�น ใหม่​่ ๑ เว้​้นจากการฟ้​้อนรำำ�ขั​ับร้​้องและประโคมดนตรี​ีและดู​ูการละเล่​่นบรรดา 119 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

เป็​็นข้า้ ศึ​ึกแก่​่กุศุ ลและทั​ัดทรงลู​ูบไล้​้ทาตั​ัวด้​้วยดอกไม้​้เครื่​่อ� งหอมเครื่​่อ� งทาเครื่​่อ� ง ย้​้อมเครื่​่�องแต่​่งต่​่างๆ ๑ เว้​้นจากการนั่​่�งนอนเหนื​ือที่​่�นอนอั​ันสู​ูงใหญ่​่ คื​ือ เตี​ียงตั่​่�ง มี​ีเท้​้าเกิ​ินประมาณ และที่​่�นอนใหญ่​่ภายในมี​ีนุ่​่�นและสำำ�ลี​ี เครื่​่อ� งลาดวิ​ิจิติ รงดงาม ๑ พึ​ึงทำำ�ความเว้​้นจากองค์​์ที่​่�จะพึ​ึงเว้​้นทั้​้�ง ๘ ประการนี้​้�เป็​็น อารมณ์​์ อย่​่ามี​ีจิ​ิต ฟุ้​้�งซ่​่านส่​่งไปที่​่�อื่​่�น พึ​ึงตั้​้�งจิ​ิตสมาทานองค์​์อุ​ุโบสถ ๘ ประการนี้​้� โดยเคารพเถิ​ิด เพื่​่�อจะบู​ูชาพระผู้​้�มี​ีพระภาคเจ้​้า ด้​้วยข้​้อปฏิ​ิบัติั อิ ย่​่างยิ่​่ง� ตามกำำ�ลังั ของเราทั้​้�งหลาย ที่​่�เป็​็นคฤหั​ัสถ์​์ ชี​ีวิ​ิตเราทั้​้�งหลาย ซึ่​่�งเป็​็นมาจนถึ​ึงวั​ันอุ​ุโบสถ เช่​่นนี้​้� จงอย่​่าล่​่วงไป เปล่​่า โดยปราศจากประโยชน์​์เลย ฯ หมายเหตุ​ุ : ปั​ัณณะระสี​ี ทิ​ิวะโส และคำำ�แปลว่​่า “วั​ันนี้​้เ� ป็​็นวันปั ั ณณ ั รสี​ีดิถีิ ที่​่ี � ๑๕” ประกาศเฉพาะวั​ัน ๑๕ ค่ำำ�� ถ้​้าเป็​็นวันั ๑๔ ค่ำำ�� เปลี่​่ย� นประกาศว่​่า จาตุ​ุททะสี​ี ทิ​ิวะโส คำำ�แปลว่​่า “วั​ันนี้​้�เป็​็นวันั จาตุ​ุททสี​ีดิ​ิถี​ีที่​่� ๑๔” ถ้​้าวั​ัน ๘ ค่ำำ�� เปลี่​่�ยนประกาศ ว่​่า อั​ัฏฐะมี​ี ทิ​ิวะโส คำำ�แปลว่​่า “วั​ันนี้​้�เป็​็นวั​ันอั​ัฏฐมี​ีดิ​ิถี​ีที่​่� ๘” นอกนั้​้�นประกาศตาม แบบ

บารมี​ี ๓๐ ทั​ัศ ทานะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ทานะอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ทานะปะระมั​ัตถะ ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา สี​ีละปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, สี​ีละอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, สี​ีละปะระมั​ัตถะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิติ า อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติปิ​ิ ิ โส ภะคะวา เนกขั​ัมมะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เนกขั​ัมมะอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เนกขั​ัม มะปะระมั​ัตถะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติปิ​ิ ิ โส ภะคะวา ปั​ัญญาปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ปั​ัญญาอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ปั​ัญญาปะระ มั​ัตถะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี 120 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติปิ​ิ ิ โส ภะคะวา วิ​ิริ​ิยะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, วิ​ิริ​ิยะอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, วิ​ิริ​ิยะปะระมั​ัตถะ ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา ขั​ันตี​ีปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ขั​ันตี​ีอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ขั​ันตี​ีปะระมั​ัตถะปา ระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา สั​ัจจะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน , สั​ัจจะอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, สั​ัจจะปะระมั​ัตถะ ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา อะธิ​ิฏฐานะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อะธิ​ิฏฐานะอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อะธิ​ิฏ ฐานะปะระมั​ัตถะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน , อิ​ิติปิ​ิ ิ โส ภะคะวา เมตตาปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตาอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตาปะระมั​ัต ถะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา อุ​ุเบกขาปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อุ​ุเบกขาอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อุ​ุเบกขาปะ ระมั​ัตถะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติปิ​ิ ิ โส ภะคะวา ทะสะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ทะสะอุ​ุปะปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, ทะสะปะระมั​ัตถะ ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, เมตตา ไมตรี​ี กะรุ​ุณา มุ​ุทิ​ิตา อุ​ุเบกขา ปาระมี​ี สั​ัมปั​ันโน, อิ​ิติ​ิปิ​ิ โส ภะคะวา พุ​ุทธั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ ธั​ัมมั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ สั​ังฆั​ัง สะระณั​ัง คั​ัจฉามิ​ิ นะมามิ​ิหั​ัง ฯ 121 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�บูชู า-อาราธนาและคำำ�ถวายทาน คำำ�บู​ูชาพระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุ

อะหั​ัง วั​ันทามิ​ิ ธาตุ​ุโย, อะหั​ัง วั​ันทามิ​ิ สั​ัพพะโส, อะหั​ัง วั​ันทามิ​ิ อิ​ิธะ ปะติ​ิฏฐิ​ิตา พุ​ุทธะธาตุ​ุโย ตั​ัสสานุ​ุภาเวนะ สะทาโสตถี​ี ภะวั​ันตุ​ุเม ฯ (แปล) ข้​้าพเจ้​้าขอน้​้อมนมั​ัสการกราบไหว้​้ พระบรมสารี​ีริ​ิกธาตุ​ุ ขององค์​์ สมเด็​็จพระสั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธเจ้​้าทั้​้�งหลาย ทั้​้�งที่​่�อยู่​่� ณ ที่​่�นี้​้ด้� ว้ ย ด้​้วยอานุ​ุภาพแห่​่งกุ​ุศล ผลบุ​ุญนี้​้� ขอให้​้ข้​้าพเจ้​้าประสพแต่​่ความสุ​ุขสวั​ัสดี​ีทุ​ุกเมื่​่�อ เทอญ ฯ อิ​ิติปิ​ิ ิโส วิ​ิเสเสอิ​ิ อิ​ิเสเส พุ​ุทธะนาเมอิ​ิ อิ​ิเมนา พุ​ุทธะตั​ังโสอิ​ิ อิ​ิโสตั​ัง พุ​ุทธะปิ​ิติ​ิอิ​ิ.

คาถาอั​ัญเชิ​ิญพระธาตุ​ุ อั​ัชชะตั​ัคเค ปาณุ​ุเปตั​ัง พุ​ุทธั​ัง ธั​ัมมั​ัง สั​ังฆั​ัง สะระณั​ังคะโต อั​ัสสามิ​ิ มะ หั​ันตา ภิ​ินนะมุ​ุคคา จะมั​ัชฌิ​ิมา ภิ​ินนะคุ​ุณฑุ​ุลา ขุ​ุททุ​ุกะสาสะปะมั​ัตตา เอวั​ัง ธาตุ​ุโย สั​ัพพั​ัฏฐาเน อาคั​ัจฉั​ันตุ​ุ สี​ีเสเม ปะตั​ันเต.

คำำ�อาราธนาศี​ีล ๕ มะยั​ัง ภั​ันเต วิ​ิสุ​ุง วิ​ิสุ​ุง รั​ักขะณั​ัตถายะ ติ​ิสาระเณนะ สะหะ ปั​ัญจะ สี​ีลานิ​ิ ยาจามะ, ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต วิ​ิสุ​ุง วิ​ิสุ​ุง รั​ักขะณั​ัตถายะ ติ​ิสาระเณนะ สะหะ ปั​ัญจะ สี​ีลานิ​ิ ยาจามะ, ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต วิ​ิสุ​ุง วิ​ิสุ​ุง รั​ักขะณั​ัตถายะ ติ​ิสาระเณนะ สะหะ ปั​ัญจะ สี​ีลานิ​ิ ยาจามะ, หมายเหตุ​ุ : ถ้​้าศี​ีล ๘ เปลี่​่�ยน ปั​ัญจะ เป็​็น อั​ัฏฐะ 122 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�อาราธนาศี​ีลอุ​ุโบสถ มะยั​ัง ภั​ันเต ติ​ิสาระเณนะ สะหะ อั​ัฏฐั​ังคะสะมั​ันนาคะตั​ัง อุ​ุโปสะถั​ัง ยาจามะ, ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต ติ​ิสาระเณนะ สะหะ อั​ัฏฐั​ังคะสะมั​ันนาคะตั​ัง อุ​ุโปสะถั​ัง ยาจามะ, ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต ติ​ิสาระเณนะ สะหะ อั​ัฏฐั​ังคะสะมั​ันนาคะตั​ัง อุ​ุโปสะถั​ัง ยาจามะ, (เมื่​่�อสมาทานศี​ีลเสร็​็จควรกล่​่าวพร้​้อมกั​ันว่​่า) อิ​ิมั​ัง อั​ัฏฐั​ังคะสะมั​ันนาคะตั​ัง พุ​ุทธะปั​ัญญั​ัตตั​ัง อุ​ุโปสะถั​ัง อิ​ิมั​ัญจะ รั​ัตติ​ิง อิ​ิมั​ัญจะ ทิ​ิวะสั​ัง สั​ัมมะเทวะ อะภิ​ิรั​ักขิ​ิตุ​ุงสะมาทิ​ิยามิ​ิ.

คำำ�อาราธนาพระปริ​ิตร วิ​ิปั​ัตติ​ิปะฏิ​ิพาหายะ สั​ัพพะสั​ัมปั​ัตติสิ​ิ ิทธิ​ิยา สั​ัพพะทุ​ุกขะวิ​ินาสายะ ปะริ​ิตตั​ัง พรู​ูถะ มั​ังคะลั​ัง วิ​ิปั​ัตติ​ิปะฏิ​ิพาหายะ สั​ัพพะสั​ัมปั​ัตติสิ​ิ ิทธิ​ิยา สั​ัพพะภะยะวิ​ินาสายะ ปะริ​ิตตั​ัง พรู​ูถะ มั​ังคะลั​ัง วิ​ิปั​ัตติ​ิปะฏิ​ิพาหายะ สั​ัพพะสั​ัมปั​ัตติสิ​ิ ิทธิ​ิยา สั​ัพพะโรคะวิ​ินาสายะ ปะริ​ิตตั​ัง พรู​ูถะ มั​ังคะลั​ัง

คำำ�อาราธนาธรรม พรั​ัหมา จะ โลกาธิ​ิปะติ​ิ สะหั​ัมปะติ​ิ กั​ัตอั​ัญชะลี​ี อั​ันธิ​ิวะรั​ัง อะยาจะถะ สั​ันธี​ีตะ สั​ัตตาปปะรั​ักชั​ักขะ ชาติ​ิกา เทเสตุ​ุ ธั​ัมมั​ัง อะนุ​ุกั​ัมปิ​ิมั​ัง ปะชั​ัง 123 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ถวายมหาสั​ังฆทานพิ​ิเศษ อิ​ิมานิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต, ภั​ัตตานิ​ิ สะปะริ​ิวารานิ​ิ, ธั​ัมมิ​ิกานิ​ิ ธั​ัมมะลั​ัทธานิ​ิ, ติ​ิณณั​ัง ระตะนานั​ัญจะ, มะหาภิ​ิกขุ​ุสั​ังฆั​ัญสะ จะ, สามะเณรานั​ัญ จะ สี​ีละ วั​ันตานั​ัง, อุ​ุปาสะกานั​ัญ จะ, โอโณชะยามะ สาธุ​ุ โน ภั​ันเต, ติ​ิระตะนั​ัญจะ, มะหาภิ​ิกขุ​ุสั​ังโฆ จะ, สามะเณรา จะ, สี​ีละวั​ันโต, อุ​ุปาสะกา จะ, อิ​ิมานิ​ิ ภั​ัต ตานิ​ิ, สะปะริ​ิวารานิ​ิ, ปะฏิ​ิคคั​ัณหั​ันตุ​ุ, อั​ัมหากั​ัญเจวะ, มาตาปิ​ิตุ​ุอาที​ีนั​ัญจะ, ญาตะกานั​ัง, ที​ีฆะรั​ัตตั​ัง, หิ​ิตายะ สุ​ุขายะ ฯ ข้​้าแด่​่พระรั​ัตนตรั​ัย และพระสงฆ์​์หมู่​่�ใหญ่​่ พร้​้อมทั้​้�งสามเณร, และอุ​ุบาสก อุ​ุบาสิ​ิกา ผู้​้�มี​ีศีลทั้​้ ี ง� หลาย ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย ขอน้​้อมถวายซึ่ง่� ภั​ัตตาหาร กั​ับทั้​้�งของ บริ​ิวารทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้� เป็​็นของชอบธรรม ได้​้มาแล้​้วโดยธรรม น้​้อมบู​ูชาแด่​่ พระรั​ัตนตรั​ัย น้​้อมถวายแด่​่พระสงฆ์​์หมู่​่�ใหญ่​่ พร้​้อมทั้​้�งสามเณร และอุ​ุบาสก อุ​ุบาสิ​ิกา ผู้​้�มี​ีศี​ีลทั้​้�งหลาย ขอพระรั​ัตนตรั​ัย และพระสงฆ์​์หมู่​่�ใหญ่​่ พร้​้อมทั้​้�งสามเณร และอุ​ุบาสก อุ​ุบาสิ​ิกา ผู้​้�มี​ีศี​ีลทั้​้�งหลาย โปรดรั​ับซึ่​่�งภั​ัตตาหารกั​ับทั้​้�งของบริ​ิวารทั้​้�งหลายเหล่​่า นี้​้�ของข้​้าเจ้​้าทั้​้�งหลาย เพื่​่�อประโยชน์​์ เพื่​่�อความสุ​ุข แก่​่ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลายด้​้วย แก่​่ ญาติ​ิของข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย มี​ีบิดิ ามารดาเป็​็นต้​้นด้​้วย สิ้​้�นกาลนาน เทอญ ฯ

ทุ​ุวิ​ิชาโน ปราภโว ผู้​้�มี​ีความรู้​้�ในทางชั่​่�ว เป็​็นผู้​้�เสื่​่�อม

124 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ถวายสั​ังฆทาน (สามั​ัญ) อิ​ิมานิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต, ภั​ัตตานิ​ิ สะปะริ​ิวารานิ​ิ, ภิ​ิกขุ​ุสั​ังฆั​ัสสะ โอโณชะ ยามะ สาธุ​ุ โน ภั​ันเต ภิ​ิกขุ​ุสั​ังโฆ อิ​ิมานิ​ิ ภั​ัตตานิ​ิ สะปะริ​ิวารานิ​ิ ปะฏิ​ิคคั​ัณ หาตุ​ุ อั​ัมหากั​ัญเจวะ มาตาปิ​ิตุ​ุ อาที​ีนั​ัญจะ ญาตะกานั​ัง เปตานั​ัง เทวดตานั​ัง สั​ัพเพสั​ัง สั​ัตตานั​ัง ที​ีฆะรั​ัตตั​ัง หิ​ิตายะ สุ​ุขายะ ฯ ข้​้าแด่​่พระสงฆ์​์ผู้​้�เจริ​ิญ ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย ขอน้​้อมถวาย ซึ่​่�งภั​ัตตาหารกั​ับทั้​้�ง เครื่​่อ� งบริ​ิวารเหล่​่านี้​้� แด่​่พระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ ขอพระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์จงรั​ับซึ่​่ง� ภั​ัตตาหารกั​ับทั้​้�ง เครื่​่�องบริ​ิวารทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้� เพื่​่�อประโยชน์​์และความสุ​ุขแก่​่มารดา บิ​ิดา วงศาคณาญาติ​ิ เปรตอสุ​ุรกาย เทวดาทั้​้�งหลาย สรรพสั​ัตว์​์ทั้​้�งหลาย ขอให้​้ได้​้รั​ับ เอาผลทานอั​ันนี้​้�ที่​่�ข้​้าพเจ้​้าได้​้น้​้อมถวาย สิ้​้�นกาลนาน เทอญ ฯ

คำำ�ถวายผ้​้าป่​่า อิ​ิมานิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต ปั​ังสุ​ุกู​ูละจี​ีวะรานิ​ิ ภิ​ิกขุ​ุสั​ังฆั​ัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ​ุ โน ภั​ันเต ภิ​ิกขุ​ุสั​ังโฆ อิ​ิมานิ​ิ ปั​ังสุ​ุกู​ูละจี​ีวะรานิ​ิ สะปะริ​ิวารานิ​ิ ปะฏิ​ิคคั​ัณ หาตุ​ุ อั​ัมหากั​ัง ที​ีฆะรั​ัตตั​ัง หิ​ิตายะ สุ​ุขายะ ฯ ข้​้าแต่​่พระสงฆ์​์ผู้​้�เจริ​ิญ ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย ขอน้​้อมถวาย ผ้​้าบั​ังสุ​ุกุ​ุลจี​ีวร กั​ับ ทั้​้�งบริ​ิวารทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้� แก่​่พระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์ ขอพระภิ​ิกษุ​ุสงฆ์​์จงรั​ับผ้​้าบั​ังสุ​ุกุลจี ุ วี ร กั​ับทั้​้�งบริ​ิวารทั้​้�งหลายเหล่​่านี้​้� ของข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลาย เพื่​่�อประโยชน์​์และความสุ​ุข แก่​่ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลายสิ้​้�นกาลนาน เทอญ ฯ

125 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�ชั​ักผ้​้าป่​่า

อิ​ิมั​ัง ปั​ังสุ​ุกู​ูละจี​ีวะรั​ัง อิ​ิสสามิ​ิกั​ัง มั​ัยหั​ัง ปาปุ​ุณาติ​ิ.

คำำ�ขอขมา

(เมื่​่�อจบการปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมในคราวหนึ่​่�งๆ ก่​่อนกลั​ับบ้​้าน) นะโม ตั​ัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สั​ัมมาสั​ัมพุ​ุทธั​ัสสะ (๓ จบ) อาจะริ​ิเย ปะมาเทนะ ทะวารั​ัตตะเยนะ กะตั​ัง สั​ัพพั​ัง อะปะราธั​ัง ขะมะตุ​ุ โน ภั​ันเต (ขะมะถะ เม ภั​ันเต) (๓ จบ) พระอาจารย์​์ อะหั​ัง ขะมามิ​ิ ตุ​ุมเหหิ​ิปิ​ิ เม ขะมิ​ิตั​ัพพั​ัง (ตะยาปิ​ิ เม ขะมิ​ิตั​ัพพั​ัง) ศิ​ิษย์​์ (หมอบลง) ขะมามะ ภั​ันเต (ขะมามิ​ิ ภั​ันเต)

คำำ�อำำ�ลาพระสงฆ์​์ ศิ​ิษย์​์ หั​ันทะทานิ​ิ มะยั​ัง ภั​ันเต อาปุ​ุจฉามะ พะหุ​ุกิ​ิจจา มะยั​ังพะหุ​ุกะระณี​ียา ข้​้าแต่​่ท่​่านผู้​้�เจริ​ิญ ข้​้าพเจ้​้าทั้​้�งหลายขอกล่​่าวลาเพราะ มี​ีกิ​ิจมาก ธุ​ุระมาก พระอาจารย์​์ ยั​ัสสะทานิ​ิ ตุ​ุมเห กาลั​ัง มั​ัญญะถะ ท่​่านทั้​้�งหลายจงรู้​้�กาล รู้​้�เวลาเถิ​ิด ศิ​ิษย์​์ สาธุ​ุ ภั​ันเต ดี​ีละเจ้​้าข้​้า (กราบ ๓ ครั้​้�ง) 126 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�สมาทานธุ​ุดงค์​์

๑. ถื​ือทรงผ้​้าบั​ังสุ​ุกุ​ุลเป็​็นวั​ัตร ว่​่า คะหะปะติ​ิจี​ีวะรั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปั​ังสุ​ุกู​ู ลิ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดคหบดี​ีจี​ีวรเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือซึ่​่�งผ้​้า บั​ังสุ​ุกุลุ เป็​็นวั​ัตร ๒. ถื​ือทรงเพี​ียงไตรจี​ีวรเป็​็นวั​ัตร ว่​่า จะตุ​ุตถะจี​ีวะรั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ เตจี​ี วะริ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดจี​ีวรผื​ืนที่​่�สี่​่�เสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือซึ่​่�ง ไตรจี​ีวรเป็​็นวั​ัตร ๓. ถื​ือเที่​่�ยวบิ​ิณฑบาตเป็​็นวั​ัตร ว่​่า อะติ​ิเรกะลาภั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปิ​ิณฑะ ปาติ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดอติ​ิเรกลาภเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือ บิ​ิณฑบาตเป็​็นวั​ัตร ๔. ถื​ือเที่​่�ยวบิ​ิณฑบาตไปตามแถวเป็​็นวั​ัตร ว่​่า โลลุ​ุปปะจารั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิ ปามิ​ิ สะปะทานะจาริ​ิกกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดการเที่​่�ยวโลเลเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือเที่​่�ยวบิ​ิณฑบาตไปตามแถวเป็​็นวั​ัตร ๕. ถื​ือนั่​่�งฉั​ันอาสนะเดี​ียวเป็​็นวั​ัตร ว่​่า นานาสะนะโภชะนั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ เอกาสะนิ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดฉั​ันต่​่างอาสนะเสี​ีย สมาทานองค์​์ ของผู้​้�ถื​ือนั่​่�งฉั​ันอาสนะเดี​ียวเป็​็นวั​ัตร ๖. ถื​ือฉั​ันเฉพาะในบาตรเดี​ียวเป็​็นวั​ัตร ว่​่า ทุ​ุติ​ิยะภาชะนั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปั​ัตตะปิ​ิณฑิ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดภาชนะที่​่�สองเสี​ีย สมาทานองค์​์ ของผู้​้�ถื​ือการฉั​ันเฉพาะในบาตรเป็​็นวั​ัตร ๗. ถื​ือห้​้ามภั​ัต อั​ันนำำ�มาถวายเมื่​่�อภายหลั​ังเป็​็นวั​ัตร ว่​่า อะติ​ิริ​ิตตะโภชะ นั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ขะลุ​ุปั​ัจฉาภั​ัตติกัิ ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดโภชนะอั​ัน เหลื​ือเฟื​ือเสี​ีย สมาทานองค์​์แห่​่งผู้​้�ห้​้ามภั​ัตอั​ันนำำ�ถวายเมื่​่�อภายหลั​ังเป็​็นวั​ัตร ๘. ถื​ืออยู่​่�ป่​่าเป็​็นวั​ัตร ว่​่า คามั​ันตะเสนาสะนั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิอารั​ัญญิ​ิกั​ัง คั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดเสนาสนะชายบ้​้านเสี​ีย สมาทานองค์​์แห่​่งผู้​้�ถื​ือ การอยู่​่�ป่​่าเป็​็นวั​ัตร 127 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

๙. ถื​ืออยู่​่�โคนไม้​้เป็​็นวั​ัตร ว่​่า ฉั​ันนั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ รุ​ุกขะมู​ูลิ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิ ยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดที่​่�มุ​ุงที่​่�บั​ังเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือการอยู่​่�โคนไม้​้เป็​็นวั​ัตร ๑๐. ถื​ืออยู่​่�ในที่​่�แจ้​้งเป็​็นวั​ัตร ว่​่า ฉั​ันนั​ัญจะ รุ​ุกขะมู​ูลั​ัญจะปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ อั​ัพโภกาสิ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดที่​่�มุ​ุงที่​่�บั​ังและโคนไม้​้เสี​ีย สมาทาน องค์​์ของผู้​้�ถื​ือการอยู่​่�ในที่​่�แจ้​้งเป็​็นวั​ัตร ๑๑. ถื​ืออยู่​่�ป่​่าช้​้าเป็​็นวั​ัตร ว่​่า อะสุ​ุสานั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ โสสานิ​ิกั​ังคั​ัง สะ มาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดที่​่�มิ​ิใช่​่ป่​่าช้​้าเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือการอยู่​่�ป่​่าช้​้า เป็​็นวัตั ร ๑๒. ถื​ือการอยู่​่�ในเสนาสนะอั​ันท่​่านจั​ัดให้​้อย่​่างไรเป็​็นวั​ัตร ว่​่า เสนาสะนะ โลลุ​ุปปั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ยะถาสั​ันถะติ​ิกั​ังคั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดความ โลเลในเสนาสนะเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�อยู่​่�ในเสนาสนะอั​ันท่​่านจั​ัดให้​้อย่​่างไร ๑๓. ถื​ือการนั่​่�งเป็​็นวั​ัตร ว่​่า เสยยั​ัง ปะฏิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ เนสั​ัชชิกัิ ังคั​ัง สะมาทิ​ิ ยามิ​ิ แปลว่​่า เรางดการนอนเสี​ีย สมาทานองค์​์ของผู้​้�ถื​ือการนั่​่�งเป็​็นวั​ัตร

คำำ�สมาทานปริ​ิวาส ปะริ​ิวาสั​ัง ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง

สะมาทิ​ิยามิ​ิ สะมาทิ​ิยามิ​ิ สะมาทิ​ิยามิ​ิ

วั​ัตตั​ัง วั​ัตตั​ัง วั​ัตตั​ัง

สะมาทิ​ิยามิ​ิ สะมาทิ​ิยามิ​ิ สะมาทิ​ิยามิ​ิ ฯ

คำำ�บอกสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ 128 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สารามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสสั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวะสามิ​ิ เวทะยามะหั​ัง ภั​ันเต เวทะยะตี​ีติ​ิ มั​ัง สั​ังโฆ ธาเรตุ​ุ ฯ (บอกรู​ูปเดี​ียวว่​่า “อายั​ัสสะมา ธาเรตุ​ุ” สองรู​ูปว่​่า “อายั​ัสสะมั​ันตา ธาเรนตุ​ุ” สามรู​ูปว่​่า “อายั​ัสสะมั​ันโต ธาเรนตุ​ุ”)

การเก็​็บปริ​ิวาส

ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ

วั​ัตตั​ังนิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ วั​ัตตั​ังนิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ วั​ัตตั​ังนิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ

คำำ�สมาทานมานั​ัตต์​์ มานั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ มานั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ มานั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ

วั​ัตตั​ัง วั​ัตตั​ัง วั​ัตตั​ัง

สะมาทิ​ิยามิ​ิ สะมาทิ​ิยามิ​ิ สะมาทิ​ิยามิ​ิ 129 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

คำำ�บอกมานั​ัตต์​์ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง มานั​ัตตั​ัง จะรามิ​ิ เวทะยามะหั​ัง ภั​ันเต เวทะยะตี​ีติ​ิ มั​ัง สั​ังโฆ ธาตุ​ุ ฯ (บอกรู​ูปเดี​ียวว่​่า “อายั​ัสสะมา ธาเรตุ​ุ” สองรู​ูปว่​่า “อายั​ัสสะมั​ันตา ธาเรนตุ​ุ” สามรู​ูปว่​่า “อายั​ัสสะมั​ันโต ธาเรนตุ​ุ”)

คำำ�เก็​็บมานั​ัตต์​์ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ วั​ัตตังั นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ

130 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

มานั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ มานั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ มานั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ

ปริ​ิวาสกรรม

อย่​่างจุ​ุลสุ​ุทธั​ันตะ (มี​ีคำำ�ขอ คำำ�สมาทาน คำำ�เก็​็บ และกรรมวาจา ครบ)

คำำ�ขอสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส

อย่​่างจุ​ุลสุ​ุทธั​ันตะ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจามิ​ิ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจามิ​ิ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ 131 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจามิ​ิฯ กรรมวาจาให้​้สุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส (คำำ�ที่​่�ขี​ีดเส้​้นใต้​้ให้​้ใสชื่​่�อพระภิ​ิกษุ​ุที่​่�ขอสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส) สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะราติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะราติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจะติ​ิ ยะทิ​ิ สั​ังฆั​ัสสะ ปั​ัตตะกั​ัลลั​ัง สั​ังโฆ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ทะเทยยะ เอสา ญั​ัตติ​ิ. สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ 132 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง เทติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัสสะ ทานั​ัง โน ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ เอตะมั​ัตถั​ัง วะทามิ​ิ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง เทติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัสสะ ทานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ เอตะมั​ัตถั​ัง วะทามิ​ิ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ 133 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง เทติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัสสะ ทานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะ ทิ​ินโน สั​ังเฆนะ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาโส ขะมะติ​ิ สั​ังฆั​ัสสะ ตั​ัสมา ตุ​ุณหิ​ิ เอวะเมตั​ัง ธาระยามิ​ิฯ

คำำ�สมาทานปริ​ิวาส ปริ​ิวาสั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ วั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ วั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ วั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิฯ

คำำ�บอกสุ​ุทธั​ันตปริ​ิวาส อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก 134 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวาสามิ​ิ เวทะยามะหั​ัง ภั​ันเต เวทะยะตี​ีติ​ิ มั​ัง สั​ังโฆ ธาเรตุ​ุฯ

คำำ�เก็​็บปริ​ิวาส วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ปะริ​ิวาสั​ัง นิ​ิกขิ​ิปาม

คำำ�ขอมานั​ัตต์​์ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ภั​ันเต ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจามิ​ิฯ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ 135 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส ทุ​ุติยัิ ัมปิ​ิ ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจามิ​ิฯ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวุ​ุตถะปะริ​ิวาโส ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจามิ​ิฯ

กรรมวาจาให้​้มานั​ัตต์​์ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ 136 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุ​ุตถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจะติ​ิ ยะทิ​ิ สั​ังฆั​ัสสะ ปั​ัตตะกั​ัลลั​ัง สั​ังโฆ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ทะเทยะ เอสา ญั​ัตติ​ิฯ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุ​ุตถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง เทติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัสสะ ทานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะฯ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ เอตะมั​ัตถั​ัง วะทามิ​ิ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ 137 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุ​ุตถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง เทติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัสสะ ทานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะฯ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ เอตะมั​ัตถั​ัง วะทามิ​ิ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุ​ุตถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง 138 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง เทติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัสสะ ทานั​ัง โส ตุ​ุณ?หั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะฯ

ทิ​ินนั​ัง สั​ังเฆนะ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ขะมะติ​ิ สั​ังฆั​ัสสะ ตั​ัสมา ตุ​ุณ?หี​ี เอวะเมตั​ัง ธาระยามิ​ิฯ

คำำ�สมาทานมานั​ัตต์​์ มานั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ วั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ มานั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ วั​ัตตั​ัง วั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ มานั​ัตตั​ัง. สะมาทิ​ิยามิ​ิ วั​ัตตั​ัง สะมาทิ​ิยามิ​ิฯ

คำำ�บอกมานั​ัตต์​์ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ 139 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

โสหั​ัง ปะริ​ิวุ​ุตถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง มานั​ัตตั​ัง จะรามิ​ิ เวทะยามะหั​ัง ภั​ันเต เวทะยะตี​ีติ​ิ มั​ัง สั​ังโฆ ธาเรตุ​ุ.

คำำ�เก็​็บมานั​ัตต์​์ วั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ มานั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ มานั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิ มานั​ัตตั​ัง นิ​ิกขิ​ิปามิ​ิฯ

คำำ�ขออั​ัพภาน อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิงฯ ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ภั​ันเต จิ​ิณณะมานั​ัตโต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจามิ​ิ 140 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง จิ​ิณณะมานั​ัตโต ทุ​ุติยัิ ัมปิ​ิ ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจามิ​ิฯ อะหั​ัง ภั​ันเต สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิง อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะรามิ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะรามิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โสหั​ัง สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โสหั​ัง ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิง ตั​ัสสะ เม สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาิ​ิสิ​ิ โสหั​ัง จิ​ิณณะมานั​ัตโต ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ ภั​ันเต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจามิ​ิฯ 141 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

กรรมวาจาให้​้อั​ัพภาน สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิโส ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โส จิ​ิณณะมานั​ัตโต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจะติ​ิ ยะทิ​ิ สั​ังฆั​ัสสะ ปั​ัตตะกั​ัลลั​ัง สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัง ภิ​ิกขุ​ุง อั​ัพเภยยะ เอสา ญั​ัตติ​ิ. สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันตั ั ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยันั เต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส 142 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โส จิ​ิณณะมานั​ัตโต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถั​ันนามั​ัง ภิ​ิกขุ​ุง อั​ัพเภติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน อั​ัพภานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะฯ ทุ​ุติ​ิยั​ัมปิ​ิ เอตะมั​ัตถั​ัง วะทามิ​ิ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โส จิ​ิณณะมานั​ัตโต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัง ภิ​ิกขุ​ุง อั​ัพเภติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน อั​ัพภานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะฯ ตะติ​ิยั​ัมปิ​ิ เอตะมั​ัตถั​ัง วะทามิ​ิ สุ​ุณาตุ​ุ เม ภั​ันเต สั​ังโฆ อะยั​ัง อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ สั​ัมพะหุ​ุลา สั​ังฆาทิ​ิเสสา อาปั​ัตติ​ิโย อาปั​ัชชิ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง ชานาติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ ชานาติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ 143 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันตั​ัง เอกั​ัจจั​ัง สะระติ​ิ เอกั​ัจจั​ัง นะ สะระติ​ิ อาปั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก รั​ัตติ​ิปะริ​ิยั​ันเต เอกั​ัจเจ เวมะติ​ิโก เอกั​ัจเจ นิ​ิพเพมะติ​ิโก โส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง สุ​ุทธั​ันตะปะริ​ิวาสั​ัง อะทาสิ​ิ โส ปะริ​ิวุตุ ถะปะริ​ิวาโส สั​ังฆั​ัง ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง ยาจิ​ิ ตั​ัสสะ สั​ังโฆ ตาสั​ัง อาปั​ัตตี​ีนั​ัง ฉารั​ัตตั​ัง มานั​ัตตั​ัง อะทาสิ​ิ โส จิ​ิณณะมานั​ัตโต สั​ังฆั​ัง อั​ัพภานั​ัง ยาจะติ​ิ สั​ังโฆ อิ​ิตถันน ั ามั​ัง ภิ​ิกขุ​ุง อั​ัพเภติ​ิ ยั​ัสสายั​ัสมะโต ขะมะติ​ิ อิ​ิตถั​ันนามั​ัสสะ ภิ​ิกขุ​ุโน อั​ัพภานั​ัง โส ตุ​ุณหั​ัสสะ ยั​ัสสะ นั​ักขะมะติ​ิ โส ภาเสยยะฯ อั​ัพภิ​ิโต สั​ังเฆนะ อิ​ิตถั​ันนาโม ภิ​ิกขุ​ุ ขะมะติ​ิ สั​ังฆั​ัสสะ ตั​ัสมา ตุ​ุณหี​ี เอวะเมตั​ัง ธาระยามิ​ิฯ

ธมฺ​ฺมกาโม ภวํ​ํ โหติ​ิ ผู้​้�ชอบธรรม เป็​็นผู้​้�เจริ​ิญ

144 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

145 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

อุ​ุโวั​ับสถสามยอด ดเขาพระอั​ังคาร

สวยงามแปลกตา แต กต่า่ งจากโบสถ์วั์ ดั ทั่​่ว� ทรงแปลก ไม่มี่ ช่ี อ่ ฟ้า้ ไป โบสถ์​์ ใบระกา หางหงส์​์ แล ะโบสถ์ยั์ งั มีภี าพ จิติ รกรรมฝาผนั​ังเรื่​่�อ งราวพุ​ุทธชาดกเป็​็นภ าษาอั​ังกฤษ

วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

วั​ัดเขาพระอั​ังคาร สร้​้างเมื่​่อ� สมั​ัยใดไม่​่มีใี ครทราบ แต่​่สันั นิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างก่​่อนปราสาทเขาพนมรุ้​้�ง ในสมั​ัยที่​่�ขอมเรื​ืองอำำ�นาจ และนั​ับถื​ือศาสนาพราหมณ์​์ อาจเป็​็นสาเหตุ​ุที่​่�ทำำ�ให้​้พระพุ​ุทธศาสนาถู​ูก อิ​ิทธิ​ิพลของศาสนาพราหมณ์​์เข้​้าครอบครองสถานที่​่�ศักั ดิ์​์สิ� ทิ ธิ์​์แ� ห่​่งนี้​้� จึ​ึงขาดการทะนุ​ุบำำ�รุงุ รั​ักษาจาก ผู้​้�คนมานั​ับเป็​็นพั​ัน ๆ ปี​ี บนวั​ัดเขาพระอั​ังคารมี​ีโบราณวั​ัตถุ​ุศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�ควรแก่​่การสั​ักการะบู​ูชา คื​ือ พระอั​ังคารธาตุ​ุ รอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลองใบเสมาศิ​ิลาแดง ๘ คู่​่� ๔ ทิ​ิศ แผ่​่นเสมาศิ​ิลาแลง แกะสลั​ักเป็​็นรู​ูปต่​่าง ๆ โดยมี​ีรู​ูปเสมาธรรมจั​ักรอั​ันเป็​็นสั​ัญลั​ักษณ์​์ของพระพุ​ุทธศาสนา

ต่​่ อ มาเมื่​่� อ พ.ศ. ๒๔๗๑ หลวงพ่​่ อ ก้​้ อ น ยโสธร วั​ัดโพธาราม บ้​้านผั​ักหวาน ตำำ�บลถนนหั​ัก อำำ�เภอนางรอง ได้​้รั​ับ สมณศั​ักดิ์​์�เป็​็น พระครู​ูโสภณธรรมคุ​ุต ตำำ�แหน่​่งเจ้​้าคณะอำำ�เภอ นางรอง ได้​้นำำ�พระภิ​ิกษุ​ุสามเณรและญาติ​ิโยมบ้​้านผั​ักหวาน มาสร้​้างศาลาเก็​็บรอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง เพื่​่�อทำำ�บุญ ุ เดื​ือนเป็​็น ประจำำ�ทุ​ุกปี​ี ต่​่อมาปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๔ พระครู​ูโสภณธรรมคุ​ุต ได้​้มรณภาพลง โบราณวั​ัตถุก็ุ ข็ าดการทำำ�นุบำุ ำ�รุงุ จะมี​ีแต่​่ชาวบ้​้าน ในละแวกใกล้​้เคี​ียง เช่​่น บ้​้านเจริ​ิญ บ้​้านหนองสะแก บ้​้านป่​่ารั​ัง มาทำำ�บุ​ุญตั​ักบาตรเพื่​่�อทำำ�พิ​ิธี​ีบวงสรวงขอฝนทุ​ุกปี​ี พ.ศ. ๒๔๙๗ หลวงพ่​่อบุ​ุญมา ธมฺ​ฺมโชโต เจ้​้าอาวาสวั​ัด เจริ​ิญสุ​ุข ได้​้นำำ�ญาติ​ิโยมบ้​้านเจริ​ิญสุ​ุข และบ้​้านละเวกใกล้​้เคี​ียง ทำำ�ถนนขึ้น�้ ไปบนเขาพระอั​ังคาร เพื่​่อ� สะดวกในการเดิ​ินทางขึ้​้น� ไป ทำำ�บุ​ุญบนเขาพระอั​ังคารในเดื​ือน ๑๐ โดยใช้​้เกวี​ียนเป็​็นพาหนะ ต่​่อมาปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๐ หลวงพ่​่อบุ​ุญมา ธมฺ​ฺมโชโต ได้​้ไปศึ​ึกษา ปฏิ​ิบัติั ธิ รรมสมถกรรมฐาน และวิ​ิปัสั สนากรรมฐาน ที่​่�วัดั มหาธาตุ​ุ กรุ​ุงเทพฯ เมื่​่อ� กลั​ับมารั​ับนิ​ิมนต์​์จากผู้​้�ใหญ่​่ และข้​้าราชการให้​้ไป จั​ัดสร้​้างสำำ�นักั ปฏิ​ิบัติั ธิ รรมที่​่วั� ดั เขากระโดง ก่​่อนไปหลวงพ่​่อบุ​ุญมา ได้​้ทำำ�นายว่​่า ตั​ัวท่​่านบุ​ุญบารมี​ียั​ังน้​้อย ไม่​่สามารถจะสร้​้าง เขาพระอั​ังคารให้​้เจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ืองได้​้ ต่​่อไปจะมี​ีผู้​้�มี​ีบุ​ุญบารมี​ีมา สร้​้างเขาพระอั​ังคารให้​้เจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ืองได้​้ หิ​ินก็จ็ ะขายได้​้ และจะมี​ี พาหนะยวดยานขึ้​้�นลงมากมาย หลั​ังจากนั้​้�นสถานที่​่�ศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์� บนเขาพระอั​ังคารจึ​ึงรกร้​้างขาดผู้​้�ดู​ูแลรั​ักษา ปี​ีหนึ่​่�งจะมี​ีเฉพาะ ชาวบ้​้านขึ้​้�นไปทำำ�บุ​ุญตั​ักบาตรทำำ�บุ​ุญบวงสรวงขอฝนปี​ีละครั้​้�ง

ปี​ีพ.ศ. ๒๕๒๐ พระอาจารย์​์ปั​ัญญา วุ​ุฒิ​ิโส จากสำำ�นั​ักถ้ำำ��ผาแดงจั​ังหวั​ัดอุ​ุดรธานี​ี ได้​้นั่​่�ง ปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมกั​ัมมั​ัฏฐาน ได้​้นิ​ิมิ​ิตเห็​็นหลวงปู่​่�วิ​ิริ​ิยะเมฆ ซึ่​่�งเป็​็นผู้​้�สำำ�เร็​็จอรหั​ันต์​์ประทั​ับอยู่​่�บนเขา พระอั​ังคาร มาอาราธนาท่​่านให้​้ไปทำำ�การก่​่อสร้​้างปฏิ​ิสั​ังขรณ์​์ปู​ูชนี​ียวั​ัตถุ​ุอั​ันล้ำ�ค่ ำ� ่า มี​ีพระอั​ังคารธาตุ​ุ ใบเสมาศิ​ิลาแดง ๘ คู่​่� ๘ ทิ​ิศ และรอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง เพื่​่�อเป็​็นการเผยแผ่​่พระพุ​ุทธศาสนาและ สื​ืบทอดประเพณี​ีของพระพุ​ุทธองค์​์ให้​้เจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ือง ให้​้แล้​้วเสร็​็จภายใน ๑๐ ปี​ี ในเดื​ือนมกราคม พ.ศ. ๒๕๒๐ พระอาจารย์​์ปั​ัญญา วุ​ุฒิ​ิโส ได้​้เดิ​ินธุ​ุดงค์​์มายั​ังเขาพระอั​ังคาร ได้​้พบเห็​็นวั​ัตถุ​ุโบราณตามที่​่� หลวงปู่​่�วิ​ิริยิ ะเมฆ นิ​ิมิติ ให้​้ทุกุ อย่​่าง จึ​ึงได้​้จัดตั้​้ ั ง� สำำ�นักั ปฏิ​ิบัติั ธิ รรมเรื่​่อ� ยมา และมี​ีญาติ​ิโยมจากหมู่​่�บ้​้าน ใกล้​้เคี​ียง และต่​่างจั​ังหวั​ัดมารั​ักษาศี​ีลปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรมอยู่​่�เป็​็นประจำำ�

จนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบั​ัน พระครู​ูพนมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์ (ไสว นนฺ​ฺทสาโร) ดำำ�รงตำำ�แหน่​่งเจ้​้าอาวาส วั​ัดเขาพระอั​ังคาร ท่​่านได้​้ทำำ�นุ​ุบำำ�รุ​ุงวั​ัด และส่​่งเสริ​ิมสนั​ับสนุ​ุนการฝึ​ึกปฏิ​ิบั​ัติ​ิวิ​ิปั​ัสสนากรรมฐาน ตามรอยบู​ูรพาจารย์​์มาโดยตลอด

โบราณวั​ัตถุ​ุเก่​่าแก่​่และสิ่​่�งก่​่อสร้​้างใหม่​่

150 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

๑) พระอั​ังคารธาตุ​ุ เป็​็นสิ่​่�งควรสั​ักการะบู​ูชาได้​้ประดิ​ิษฐานไว้​้บนอุ​ุโบสถ ๒) รอยพระพุ​ุทธบาทจำำ�ลอง ๓) พระคั​ันธารราฐ อยู่​่�ในวิ​ิหารรอยพระพุ​ุทธบาท ๔) ใบเสมาหิ​ินบะซอลท์​์ สมั​ัยทวารวดี​ีซึ่ง�่ พบเพี​ียงแห่​่งเดี​ียวในประเทศไทยตั้​้ง� อยู่​่�รอบอุ​ุโบสถ ใบเสมาเหล่​่านี้​้�มีภี าพสลั​ักรู​ูปบุ​ุคคล สถู​ูป ดอกบั​ัวและธรรมจั​ักร สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างขึ้​้น� ในราว พุ​ุทธศตวรรษที่​่� ๑๓-๑๔ อายุ​ุประมาณ ๑,๓๐๐ ปี​ีเป็​็นหลั​ักฐานว่​่าที่​่�นี่​่�เคยเป็​็นพุ​ุทธสถานมา แต่​่โบราณ ๕) ตำำ�หนั​ักเสด็​็จปู่​่�วิ​ิริ​ิยะเมฆ ๖) พระพุ​ุทธรู​ูปปางมารวิ​ิชั​ัยรอบอุ​ุโบสถ ๑๐๘ องค์​์ ๗) พระนอนขนาดใหญ่​่ ๘) มณฑปประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูป ๙) พระมหาสั​ังกั​ัจจายนะ ๑๐) ศาลเจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม ๑๑) ศาลาปฏิ​ิบั​ัติ​ิธรรม

“ ต้​้นกำำ�เนิ​ิดพุ​ุทธศิ​ิลป์​์ ในสยามประเทศ ”

ใบเสมา

หิ​ิสมั​ันยทวารวดี​ี บะซอลต์​์

โบราณสถานและโบราณวั​ัตถุที่​ุ่ �ยั​ังเหลื​ือให้​้เห็​็น และเป็​็นเอกลั​ักษณ์​์นั้​้�นก็​็คื​ือ ใบเสมา ที่​่�มี​ีจุ​ุดเริ่​่�ม มาตั้​้�งแต่​่ยุ​ุคสมั​ัยทวารวดี​ี ใบสี​ีมา หรื​ือ ใบเสมา นั้​้�นหมายถึ​ึงเขตสงฆ์​์ แต่​่เดิ​ิมครั้​้�งพุ​ุทธกาลเขตสี​ีมา เป็​็นที่​่�กำำ�หนด เพื่​่�อแสดงเขตวั​ัดหรื​ืออาราม คล้​้ายกำำ�แพงวั​ัด ใบเสมา แห่​่งยุ​ุคทวาราวดี​ีนั้​้�น มี​ีความ แตกต่​่างจากยุ​ุคสมั​ัยใด ๆ ตรงที่​่�ได้​้สลั​ักภาพพุ​ุทธประวั​ัติ​ิ ภาพทศชาติ​ิชาดก หรื​ือเรื่​่�องราวต่​่าง ๆ ในพระพุ​ุทธศาสนาลงบนใบเสมา จึ​ึงเกิ​ิดเป็​็นความงดงามที่​่�ยั​ังคงเห็​็นในปั​ัจจุ​ุบั​ัน 151 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ความเป็​็นมา พระพุ​ุ ท ธรู​ู ป อยู่​่�ในพระอิ​ิ ริ​ิ ย าบถประทั​ั บ (นั่​่�ง) ขั​ัดสมาธิ​ิ พระหั​ัตถ์ซ้์ า้ ยวางหงายบนพระเพลา (ตั​ั ก ) พระหั​ั ตถ์​์ ข วาวางบนพระชานุ​ุ (เข่​่ า ) นิ้​้� ว พระหั​ั ตถ์​์ ชี้​้� ล งพื้​้� น ธรณี​ี บางแห่​่ ง ทำำ�รู​ู ป แม่​่ พระธรณี​ีนั่​่�งบี​ีบมวยผมประกอบ นิ​ิยมสร้​้างเป็​็น พระประธานในพระอุ​ุโบสถ

ขณะที่​่� พ ระบรมโพธิ​ิ สั​ั ตว์​์ ป ระทั​ั บ ณ โพธิ​ิ บั​ั ลลั​ั ง ก์​์ พญามารวสวั​ั ตตี​ี ป ระทั​ั บ บนหลั​ั ง ช้​้ างคิ​ิ รี​ีเมขล์​์ สู​ู ง ๑๕๐ โยชน์​์ ยกทั​ั พมาหมาย จะทำำ�ลายความเพี​ียรของพระองค์​์ พญามารเนรมิ​ิต ร่​่างสู​ูงใหญ่​่ มี​ีมือื นั​ับพั​ันถื​ือศั​ัสตราวุ​ุธ พร้​้อมนำำ�เหล่​่า เสนามารมากมายมื​ืดฟ้า้ มั​ัวดิ​ิน เหล่​่าเทวดาทั้​้ง� หลาย หนี​ีไปหมด แต่​่พระบรมโพธิ​ิสั​ัตว์​์มิ​ิได้​้หวาดกลั​ัว พวกมารซั​ั ดศั​ั ส ตราวุ​ุ ธ เข้​้ า ใส่​่ พ ระบรมโพธิ​ิ สั​ั ตว์​์ แต่​่ศั​ัสตราวุ​ุธเหล่​่านั้​้�นกลายเป็​็นบุ​ุปผามาลั​ัยไปสิ้​้�น พญามารยั​ังกล่​่าวทึ​ึกทั​ักว่​่า รั​ัตนบัลลั ั งั ก์​์เป็​็นของตน พระบรมโพธิ​ิสั​ัตว์​์ ทรงกล่​่าวว่​่า รั​ัตนบั​ัลลั​ังก์​์ นี้​้� เกิ​ิดมาด้​้วยบุ​ุญที่​่�พระองค์​์สั่​่�งสมมาแต่​่ปางก่​่อน โดยอาศั​ัยแม่​่พระธรณี​ีเป็​็นพยาน แม่​่พระธรณี​ี ได้​้ปล่​่อยมวยผมบี​ีบน้ำำ�� กรวดอุ​ุทิศิ ผลบุ​ุญจากการ ทำำ� ทานของพระบรมโพธิ​ิ สั​ั ตว์​์ ใ ห้​้ ไ หลพั​ั ด พา เหล่​่ามารไปจนสิ้​้�น

พระพุ​ุทธรู​ูป

ปางมารวิ​ิชั​ัย

๑๐๙องค์​์

วิ​ิ พระศรี​ี หารอริ​ิยเมตไตรย

154 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

155 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

มพระพุ​ุ ณฑปประดิ​ิษฐาน ทธรู​ูป

มณฑปจั​ั ด เป็​็ นวิ​ิ ห ารประเภทหนึ่​่� ง เพราะใช้​้ ประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูป หรื​ือสิ่​่�งแทนองค์​์พระพุ​ุทธเจ้​้า เช่​่นกันั หมายถึ​ึง อาคารที่​่�มีแี ผนผั​ังรู​ูปสี่​่เ� หลี่​่�ยมจตุ​ุรัสั หรื​ือ เกื​ื อ บจตุ​ุ รั​ั ส มี​ี หลั​ั ง คาเป็​็ น เรื​ื อ นยอดแหลมซ้​้ อ นกั​ั น เป็​็นหลายชั้​้�น ผนั​ังทึ​ึบตั​ันถึ​ึงหลั​ังคา แต่​่เนื่​่�องจากส่​่วนมาก มั​ักมุ่​่�งเน้​้นเฉพาะประดิ​ิษฐานสิ่​่�งที่​่เ� คารพเท่​่านั้​้น� อี​ีกทั้​้ง� รู​ูปทรง อาคารก็​็มีแี บบแผนเป็​็นของตนเอง จึ​ึงมี​ีคำ�ำ เรี​ียกต่​่างออกไป

ในสมั​ัยสุ​ุโขทั​ัย มณฑปนิ​ิยมสร้​้างกั​ันมาก บางวั​ัดมี​ี ฐานะเท่​่าสถู​ูปเจดี​ีย์​์ หรื​ือประธานของวั​ัด ใช้​้แทนกั​ันได้​้ โดยตั้​้�งอยู่​่�ด้​้านหลั​ังวิ​ิหาร แต่​่จะสร้​้างหลั​ังคาเชื่​่�อมกั​ัน เช่​่น มณฑปวั​ัดศรี​ีชุมุ เมื​ืองสุ​ุโขทั​ัย โครงหลั​ังคามณฑปมั​ักเป็​็นไม้​้ มุ​ุงกระเบื้​้�องดิ​ินเผา ภายในประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูปนั่​่�ง ปางมารวิ​ิชัยั หรื​ือพระพุ​ุทธรู​ูปยื​ืน เช่​่น มณฑปพระอั​ัฏฐารศ วั​ัดมหาธาตุ​ุ เมื​ืองสุ​ุโขทั​ัย มณฑปวั​ัดเจ้​้าจั​ันทร์​์ เมื​ืองเชลี​ียง เป็​็นต้​้น บางมณฑปประดิ​ิษฐานพระพุ​ุทธรู​ูปหลายองค์​์ ปางต่​่าง ๆ กั​ัน เช่​่น นั่​่�ง นอน ยื​ืน เดิ​ิน ที่​่�เรี​ียกว่​่า พระสี่​่� อิ​ิริยิ าบถ เช่​่น มณฑปวั​ัดพระสี่​่อิ� ริ​ิ ยิ าบถ เมื​ืองกำำ�แพงเพชร พระพุ​ุทธรู​ูปทั้​้ง� สี่​่ป� างหั​ันหลังั ชนกั​ันในแกนเดี​ียวกั​ันตรงกลาง ผู้​้�เข้​้าไปสามารถเดิ​ินได้​้รอบอาคาร สั​ันนิ​ิษฐานว่​่าได้​้รั​ับคติ​ิ มาจากเมื​ืองพุ​ุกาม ประเทศพม่​่า ส่​่วนที่​่�เมื​ืองศรี​ีสั​ัชนาลั​ัย มณฑปมั​ักมี​ีผั​ังเป็​็นรู​ูปสี่​่�เหลี่​่�ยมผื​ืนผ้​้า สร้​้างด้​้วยศิ​ิลาแลง ทั้​้�งหลั​ังพุ​ุทธศตวรรษที่​่� ๒๑ (มณฑปแก่​่นจันั ทร์​์แดง เจ็​็ดยอด)

พระตำำ�หนักั

เสด็​็จปู่​่�วิ​ิริ​ิยะเมฆ

ในตำำ�หนั​ักนี้​้�มี​ีพระพุ​ุทธรู​ูป และเสด็​็จปู่​่�องค์​์นี้​้�คื​ือ เทวรู​ูปเก่​่าแก่​่เป็​็น เทพโบราณอายุ​ุนับั พั​ันปีมี​ี อิี ทิ ธิ​ิฤทธิ์​์� และอี​ีกองค์​์คือื พระนอนที่​่�อยู่​่�ด้​้านหน้​้า ของวั​ัด วั​ัดนี้​้ห� ากไม่​่แน่​่จริ​ิงพระอดตาย เพราะห่​่างจากหมู่​่�บ้​้านหลายกิ​ิโลเมตร แต่​่ปรากฎว่​่าชาวบ้​้านเอารถมารั​ับพระไปบิ​ิณฑบาตบ้​้าง เอาอาหารมาถวายบ้​้าง ไม่​่อด สมบู​ูรณ์​์ด้​้วยซ้ำำ��ไป มี​ีพระสงฆ์​์หลายองค์​์น่​่าเลื่​่�อมใสศรั​ัทธา พระพุ​ุทธรู​ูปสำำ�คั​ัญอี​ีกองค์​์ของจั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์ที่​่�ควรไปนมั​ัสการ คื​ือ พระสุ​ุภั​ัทรบพิ​ิตร ซึ่​่�งตั​ัวอยู่​่�บนยอดเขาปากปล่​่องภู​ูเขาไฟ ในวนอุ​ุทยาน เขากระโดง

158 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

159 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

160 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พระนอน

ขนาด

ใหญ่​่

พระพุ​ุทธรู​ูปในอิ​ิริ​ิยาบถนอนตะแคงขวานั้​้�น บางคนเข้​้าใจว่​่าเป็​็นปางปริ​ินิ​ิพพาน แต่​่แท้​้จริ​ิงแล้​้วคื​ือปางไสยาสน์​์ อั​ันเกี่​่�ยวเนื่​่�องกั​ับการที่​่�พระพุ​ุทธเจ้​้าทรงแสดงปาฏิ​ิหาริ​ิย์​์ ให้​้สุ​ุริ​ินทราหู​ูได้​้เห็​็น

สุ​ุริ​ินทราหู​ู เป็​็นยั​ักษ์​์ตนหนึ่​่�งที่​่�ดู​ูแคลนมนุ​ุษย์​์ร่​่างเล็​็กอย่​่างพระพุ​ุทธเจ้​้าจนไม่​่อยาก ก้​้มหั​ัวลงไปคุ​ุยด้​้วย พระพุ​ุทธองค์​์จึ​ึงเนรมิ​ิตให้​้ร่​่างใหญ่​่โตขึ้​้�นกว่​่าสุ​ุริ​ินทราหู​ูหลายเท่​่า ทำำ�ให้​้ ยั​ักษ์​์ตนนี้​้�ศรั​ัทธา แล้​้วลดทิ​ิฐิ​ิ และความหลงของตนเองลง

เบื้​้�องหลั​ังพระนอน จึ​ึงมี​ีความหมายสอนชาวพุ​ุทธอย่​่างเราว่​่า ให้​้อย่​่ายึ​ึดติ​ิดกั​ับอั​ัตตา อวดตั​ัวเองว่​่าดี​ีกว่​่าคนอื่​่�น แต่​่ควรจะนอบน้​้อม ให้​้เกี​ียรติ​ิเพื่​่อ� นมนุ​ุษย์​์ด้ว้ ยกั​ันอย่​่างเสมอภาค

161 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

พระคั​ันธารราฐ

เป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปศิ​ิลาเขี​ียว ศิ​ิลปะทวารวดี​ี ประทั​ับนั่​่�งห้​้อยพระบาท พระหั​ัตถ์​์ทั้​้�งสองข้​้าง วางคว่ำำ��อยู่​่�บนพระชานุ​ุ (เข่​่า) เบื้​้�องพระปฤษฎางค์​์ (เบื้​้�องหลั​ัง) มี​ีพนั​ักพิ​ิง และเหนื​ือขึ้​้�นไปหลั​ัง พระเศี​ียรมี​ีประภามณฑลหรื​ือรั​ัศมี​ี มี​ีสลั​ักลายที่​่�ขอบ คาดว่​่าเดิ​ิมเป็​็นพระพุ​ุทธรู​ูปปางปฐมเทศนา แต่​่จากการบู​ูรณะเมื่​่�อ ขุ​ุดพบและนำำ�มาประดิ​ิษฐานที่​่�วั​ัดหน้​้าพระเมรุ​ุ พระหั​ัตถ์​์ทั้​้�งสองด้​้านเปลี่​่�ยน เป็​็นวางคว่ำำ�� อยู่​่�บนพระชานุ​ุ (เข่​่า) มี​ีขนาดหน้​้าตั​ักกว้​้าง ๑.๗ เมตร สู​ูง ๕.๒ เมตร ศิ​ิลาเขี​ียวที่​่�สร้​้าง เป็​็นวั​ัสดุ​ุหิ​ินปู​ูนที่​่�มี​ีสี​ีเขี​ียวแก่​่

รอยพระพุ​ุทธบาท

รอยพระพุ​ุทธบาท เนื่​่�องจากถื​ือเป็​็นสิ่​่�งแทนพระพุ​ุทธเจ้​้า ระยะแรกรอยพระพุ​ุทธบาทนี้​้� จะมี​ีลั​ักษณะและขนาดใกล้​้เคี​ียงกั​ับของคนจริ​ิง แต่​่ต่​่อมาก็​็อย่​่างที่​่�เห็​็น นอกจากในศาสนาพุ​ุทธแล้​้ว ฮิ​ินดูก็ู ็บู​ูชารอยพระพุ​ุทธบาท ด้​้วย ส่​่วนสาเหตุ​ุที่​่�ต้​้องสร้​้าง รอยพระพุ​ุทธบาท ก็​็เพราะว่​่า ในสมั​ัยโบราณนั้​้�นไม่​่นิ​ิยมสร้​้างรู​ูป เคารพที่​่�เหมื​ือนจริ​ิง เมื่​่�อจะรำำ�ลึ​ึกถึ​ึงพระพุ​ุทธคุ​ุณของ องค์​์พระบรมศาสดา ซึ่​่�งเป็​็นที่​่�เคารพสู​ูงสุ​ุด จึ​ึงไม่​่อาจเอื้​้อ� มที่​่จ� ะสร้​้างรู​ูปเหมื​ือน มั​ักจะสร้​้างแต่​่เพี​ียงสั​ัญลั​ักษณ์​์ที่​่มี� คี วามหมายว่​่านี้​้คื� อื พระพุ​ุทธองค์​์ นี้​้�คื​ือ ธรรมะ ที่​่�พระพุ​ุทธองค์​์ทรงสั่​่�งสอน เพื่​่�อให้​้คนรุ่​่�นหลั​ังได้​้เคารพบู​ูชา เริ่​่�มจากสั​ัญญลั​ักษณ์​์ที่​่� พระเจ้​้าอโศกได้​้สร้​้างไว้​้ คื​ือ เสาหิ​ินจารึ​ึกพระนาม พระเจ้​้าอโศก และความสำำ�คั​ัญของสถานที่​่�นั้​้�น ธรรมจั​ักรหิ​ินแกะสลั​ัก ฯลฯ ส่​่วนองค์​์พระพุ​ุทธรู​ูปนั้​้�น เริ่​่ม� สร้​้างครั้​้ง� แรกโดยกษั​ัตริย์ิ ก์ รี​ีกที่​่�หันั มานั​ับถื​ือ ศาสนาพุ​ุทธ คื​ือ กษั​ัตริ​ิย์​์เมนั​ันเดอร์​์ หรื​ือ ที่​่�เรารู้​้�จั​ักกั​ันดี​ี คื​ือ พระเจ้​้ามิ​ิลินท์ ิ ์

ศาลเจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม

ศาลรู​ูปเคารพของเจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิม พระโพธิ​ิสั​ัตว์​์อวโลกิ​ิเตศวร ปางประทานพร ประดิ​ิษฐาน เป็​็นเทพเจ้​้าองค์​์ประธาน ผู้​้�คนนิ​ิยมมาขอพรให้​้ปั​ัดเป่​่าโรคภั​ัยไข้​้เจ็​็บ มี​ีสุ​ุขภาพแข็​็งแรง องค์​์ทำำ�ด้​้วย ไม้​้จันั ทน์​์แกะสลั​ัก รู​ูปแบบศิ​ิลปะราชวงศ์​์ถังั แต่​่สันั นิ​ิษฐานว่​่าสร้​้างขึ้​้น� ในสมั​ัยของราชวงศ์​์ซ่ง่ หรื​ือเมื่​่อ� ประมาณ ๘๐๐ - ๙๐๐ปี​ีที่​่�ผ่​่านมา และเมื่​่�อในปี​ี พ.ศ. ๒๕๐๑ ได้​้ถู​ูกอั​ัญเชิ​ิญมาจากประเทศจี​ีนและ มาประดิ​ิษฐานอยู่​่�จนกระทั่​่ง� ปั​ัจจุ​ุบันั องค์​์เจ้​้าแม่​่กวนอิ​ิมหรื​ือพระโพธิ​ิสัตว์ ั อ์ วโลกิ​ิเตศวร ปางประทานพร แกะสลั​ักจากไม้​้เนื้​้�อหอม ศิ​ิลปะแบบราชวงศ์​์ถั​ัง อั​ัญเชิ​ิญมาจากประเทศจี​ีน

พระมหาสั​ังกั​ัจจายนะ

เป็​็นพระอรหั​ันต์​์องค์​์หนึ่​่�งในพระอสี​ีติ​ิมหาสาวกของพระโคตมพุ​ุทธเจ้​้า ได้​้รั​ับการยกย่​่องว่​่า เป็​็นเอตทั​ัคคะ ในทางผู้​้�อธิ​ิบายความย่​่อให้​้พิ​ิสดาร ในประเทศไทยนอกจากชื่​่�อตามภาษาบาลี​ีแล้​้ว ยั​ังเป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ักในชื่​่�อ พระสั​ังกั​ัจจายน์​์ หรื​ือ พระสั​ังกระจาย พระมหากั​ัจจายนะเกิ​ิดในตระกู​ูลพราหมณ์​์ตระกู​ูลหนึ่​่�งในกรุ​ุงอุ​ุชเชนี​ี ได้​้ศึ​ึกษาพระเวท ตามอย่​่างตระกู​ูลพราหมณ์​์ทั้​้ง� หลาย ท่​่านเป็​็นศิษิ ย์​์ของอสิ​ิตดาบสแห่​่งเขาวิ​ินธัยั (ผู้​้�ทำำ�นายว่​่าเจ้​้าชาย สิ​ิทธิ​ิตถะจะได้​้เป็​็นพระเจ้​้าจั​ักรพรรดิ​ิหรือื พระพุ​ุทธเจ้​้าในอนาคต) พระมหากั​ัจจายนะพร้​้อมด้​้วยมิ​ิตร อี​ีก ๗ คนได้​้อาราธนาพระพุ​ุทธเจ้​้าให้​้ทรงแสดงธรรมเทศนา และได้​้บรรลุ​ุธรรมเป็​็นพระอรหั​ันต์​์ใน ระหว่​่างฟั​ังธรรมนั้​้น� เอง หลั​ังจากนั้​้นท่ � า่ นจึ​ึงทู​ูลขออุ​ุปสมบทต่​่อพระพุ​ุทธเจ้​้า และได้​้เผยแผ่​่ศาสนาพุ​ุทธ อยู่​่�ในแคว้​้นอวั​ันตี​ีจนมี​ีผู้​้�เข้​้ามาเป็​็นสาวกในพุ​ุทธศาสนาเป็​็นจำำ�นวนมาก

ความเป็​็นมาของภู​ูเขาพระอั​ังคาร

ภู​ูเขาพระอั​ังคาร เดิ​ิมชื่​่อ� ภู​ูเขาลอย เหตุ​ุที่​่เ� รี​ียกว่​่า ภู​ูเขาพระอั​ังคาร เพราะตามประวั​ัติลิ ายแทง ธาตุ​ุพนมกล่​่าวไว้​้ว่​่า เมื่​่�อ พ.ศ. ๘ ได้​้มี​ีพญาทั้​้�ง ๕ ได้​้นำำ�พระอุ​ุรั​ังคธาตุ​ุของพระพุ​ุทธเจ้​้าไปบรรจุ​ุที่​่� พระธาตุ​ุพนม จั​ังหวั​ัดนครพนม โดยมี​ีพระมหากั​ัสสปเถระ และพระอรหั​ันต์​์ ๕๐๐ องค์​์เป็​็นประธาน อี​ีกพวกหนึ่​่�งได้​้นำำ�พระอั​ังคารธาตุ​ุของพระพุ​ุทธเจ้​้ามาประดิ​ิษฐ์​์บรรจุ​ุไว้​้บนภู​ูเขาลอย ตามประวั​ัติว่ิ ่า เมื่​่�อพระพุ​ุทธเจ้​้าเสด็​็จเข้​้าสู่​่�พระปริ​ินิ​ิพพานที่​่�เมื​ืองกุ​ุสิ​ินารา หลั​ังจากถวายพระเพลิ​ิงพระบรมศพแล้​้ว โทณพรามหมณ์​์จึ​ึงเอาทะนานทองตวงธาตุ​ุพระอั​ังคาร (ขี้​้�เถ้​้า) ให้​้มา เมื่​่�อได้​้พระอั​ังคารธาตุ​ุจึ​ึง เดิ​ินทางกลั​ับมาทางทิ​ิศอี​ีสานใต้​้ พอถึ​ึงเขาลู​ูกหนึ่​่�งคื​ือภู​ูเขาลอยมี​ีรูปู ลั​ักษณะสวยงาม รู​ูปร่​่างนั้​้�นเหมื​ือน รู​ูปพญาครุ​ุฑนอนคว่ำำ��หน้า้ จึ​ึงมี​ีความคิ​ิดว่า่ น่​่าจะนำำ�พระอั​ังคารธาตุ​ุบรรจุ​ุไว้​้ที่​่แ� ห่​่งนี้​้� เมื่​่อ� ลงความเห็​็น เป็​็นอั​ันเดี​ียวกั​ันแล้​้ว จึ​ึงได้​้สร้​้างสถานที่​่�บรรจุ​ุพระอั​ังคารธาตุ​ุไว้​้ที่​่�ไหล่​่ข้​้างซ้​้ายของพญาครุ​ุฑ และ เปลี่​่�ยนชื่​่�อ ภู​ูเขาลอย เป็​็น ภู​ูเขาพระอั​ังคาร ตั้​้�งแต่​่บั​ัดนั้​้�นเป็​็นต้น้ มา ลั​ักษณะของเขาพระอั​ังคาร เป็​็นเนิ​ินเขาฐานกว้​้างเกิ​ิดจากการปะทุ​ุของภู​ูเขาไฟในยุ​ุค ควอเทอร์​์นารี​ี เมื่​่�อประมาณ ๗๐๐,๐๐๐ ปี​ีมาแล้​้ว หากมองจากที่​่�สู​ูงจะมองเห็​็นเป็​็นรู​ูปพญาครุ​ุฑที่​่� กำำ�ลั​ังกระพื​ือปี​ีก หรื​ือคว่ำำ��หน้​้าหั​ันหั​ัวไปทางทิ​ิศใต้​้ โดยมี​ีปากปล่​่องใหญ่​่อยู่​่�ที่​่�เขากระดู​ูกซึ่​่�งเป็​็น จุ​ุดสูงู สุ​ุด เกิ​ิดจากการหลอมละลายปะทุ​ุออกมาแล้​้วเย็​็นตัวั เร็​็ว จึ​ึงพอกสะสมตั​ัวในทางดิ่​่ง� กลายเป็​็นเนิ​ิน เขาสู​ูงชั​ันแบบ Plug dome รอบเขากระดู​ูกเป็​็นแอ่​่ง Caldera ซึ่​่ง� เกิ​ิดจากการทรุ​ุดถล่ม่ ของปากปล่​่อง ภู​ูเขาไฟ โดยเป็​็นตั​ัวอย่​่างที่​่�ชั​ัดเจนที่​่�สุดุ ในประเทศไทย วั​ัดเขาพระอั​ังคาร ตั้​้�งอยู่​่�ตรงขอบของแอ่​่งนี้​้� 166 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ลั​ักษณะภู​ูมิ​ิประเทศ

เป็​็นป่​่า ภู​ูเขา มี​ีสระน้ำำ��โบราณ เดิ​ิมเคยมี​ีการก่​่อสร้​้างที่​่�อยู่​่�แล้​้ว และก็​็เคยมี​ีพระมาอยู่​่� โดยถู​ูกเผาเหลื​ือร่​่องรอยไว้​้ โดยสภาพป่​่าและต้​้นไม้​้ในพื้​้�นที่​่� เป็​็นไม้​้เก่​่า ต้​้นอ้​้อยช้​้าง ต้​้นตี​ีนเป็​็ด ส่​่วนปลู​ูกใหม่​่ก็​็มี​ี มะค่​่า ต้​้นสั​ัก และประดู่​่� เป็​็นต้​้น

ปั​ัจจุ​ุบันั ได้​้ดำำ�เนิ​ินการก่​่อสร้​้างเสนาสนะ

กุ​ุฏิ​ิ กว้​้าง ๒.๕๐ เมตร ยาว ๕.๖๐ เมตร จำำ�นวน ๖ หลั​ัง, ศาลาการเปรี​ียญ กว้​้าง ๑๒ เมตร ยาว ๑๓.๕๐ เมตร จำำ�นวน ๑ หลั​ัง, ถั​ังน้ำำ�� ๕ ที่​่�, ห้​้องน้ำำ�� ๓ ที่​่�, เครื่​่อ� งทำำ�ไฟ, ท่​่อส่​่งน้ำำ��, ศาลาการเปรี​ียญ ชั่​่�วคราว และตุ่​่�มน้ำำ�� ๕ ใบ

พระพุ​ุทธพจน์​์จากพระไตรปิ​ิฎก

จงมี​ีตนเป็​็นที่​่�พึ่​่�ง ดู​ูกรภิ​ิกษุ​ุทั้​้�งหลายก็​็เมื่​่�อภิ​ิกษุ​ุรู้​้�ว่​่า รู​ูปไม่​่เที่​่�ยงแปรปรวนไป คลายไป ดั​ับไป เห็​็นตามความเป็​็นจริ​ิงด้​้วยปั​ัญญาอั​ันชอบอย่​่างนี้​้�ว่​่า รู​ูปในกาลก่​่อนและรู​ูปทั้​้�งมวลในบั​ัดนี้​้�นั้​้�นล้​้วน ไม่​่เที่​่�ยงเป็​็นทุ​ุกข์​์ มี​ีความแปรปรวนเป็​็นธรรมดา ดั​ังนี้​้�ย่​่อมละ โสกะ ปริ​ิเทวะ ทุ​ุกข์​์ โทมนั​ัส และ อุ​ุปายาส ได้​้ เพราะละโสกะเป็​็นต้น้ เหล่​่านั้​้�นได้​้ จึ​ึงไม่​่สะดุ้​้�ง เมื่​่อ� ไม่​่สะดุ้​้�งย่​่อมอยู่​่�เป็​็นสุขุ ภิ​ิกษุ​ุผู้​้�มีปี กติ​ิ อยู่​่�เป็​็นสุ​ุข เรากล่​่าวว่​่าผู้​้�ดั​ับแล้​้วด้​้วยองค์​์นั้​้�น (อั​ัตตที​ีปสู​ูตร ว่​่าด้​้วยการพึ่​่�งตนพึ่​่�งธรรม) 167 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

168 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

วั​ัดเขารั​ัตนธงไชย (วั​ัดเขาสระสะแก)

ตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข อำำ�เภอเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ จั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์ Wat Khao Ratana Thongchai Charoen Suk Subdistrict, Chalerm Prakiat District, Buriram Province

วั​ัดเขารั​ัตนธงไชย (วั​ัดเขาสระสะแก) ตั้​้�งอยู่​่�ที่​่�บนสายบั​ัว หมู่​่�ที่​่� ๑๒ ตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข อำำ�เภอเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ จั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์ เดิ​ิมเป็​็นที่​่�พั​ักสงฆ์​์ชื่​่�อ เขาสระสะแก ประธานที่​่�พั​ักสงฆ์​์คื​ือ พระครู​ูพนมธรรมาภิ​ินั​ันท์​์ (ไสว นนฺ​ฺทสาโร) ที่​่�ดิ​ินอยู่​่�ในเขตป่​่าอนุ​ุรั​ักษ์​์ ในความดู​ูแลของกรมป่​่าไม้​้ กระทรวทรั​ัพยากรธรรมชาติ​ิและสิ่​่�งแวดล้​้อม มี​ีเนื้​้�อที่​่� ๑๔ ไร่​่ ๒ งาน ๕๐ ตารางวา ได้​้ดำำ�เนิ​ินก่อ่ สร้​้าง เป็​็นที่​่�พั​ักสงฆ์​์ เมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๓๗ โดยมี​ีผู้​้�ยื่​่�นขอใช้​้ที่​่�ดิ​ินคื​ือ ร้​้อยตรี​ีมานะ เข็​็มปลู​ูก มี​ีความประสงค์​์ ขอใช้​้ที่​่�ดิ​ินเขตอนุ​ุรั​ักษ์​์ป่​่าไม้​้ เพื่​่�อสร้​้างวั​ัดอาณาเขตพื้​้�นที่​่� ทิ​ิศเหนื​ือ จรดที่​่�นา ทิ​ิศตะวั​ันออก จรดชลประทาน-ที่​่�ระเบิ​ิด ทิ​ิศใต้​้ จรดวั​ัดเขาพระอั​ังคาร ทิ​ิศตะวั​ันตก จรดวั​ัดเขาทรั​ัพย์​์

169 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

" ครุ​ุ โหติ​ิ สคารโว " ผู้​้�เคารพผู้�อื่​่้ �น ย่​่อมมี​ีผู้​้�เคารพตนเอง

" ขโณ โว มา อุ​ุปจฺ​ฺจคา " อย่​่าปล่​่อยกาลเวลาให้​้ล่​่วงไปโดยเปล่​่าประโยชน์​์

" โภคา สนฺ​ฺนิ​ิตยํ​ํ ยนฺ​ฺติ​ิ วมฺ​ฺมิ​ิโกวู​ูปจี​ียติ​ิ " ค่​่อย ๆ เก็​็บรวบรวมทรั​ัพย์​์ ดั​ังปลวกก่​่อจอมปลวก

รายนามผู้​้�บริ​ิจาคจั​ัดพิ​ิมพ์​์หนั​ังสื​ือสวดมนต์​์วั​ัดเขาพระอั​ังคาร ตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข อำำ�เภอเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ จั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์

ลำำ�ดั​ับที่​่� รายนามผู้​้�บริ​ิจาค ๑ นางสาวชนั​ัญชิ​ิตา ศรแสง และครอบครั​ัว ๒ นาวาโทสมเดช - นางเยาวลั​ักษณ์​์ นวลจั​ันทร์​์ ๓ นางสาวทั​ัศนี​ีย์​์ หยิ​ิมกระโทก และครอบครั​ัว ๔ นางณิ​ิชาภั​ัทร์​์ ชื่​่�นหล่​่อสั​ังข์​์ และครอบครั​ัว ๕ นายพงศพั​ัศ - เด็​็กหญิ​ิงณิ​ิชารี​ีย์​์ จั​ันทร์​์พวง ๖ นางสาวศศิ​ิลั​ักษณ์​์ จำำ�ลองกู​ูล และครอบครั​ัว ๗ นางสาวสมพิ​ิศ เข็​็มบุ​ุบผา และครอบครั​ัว ๘ นางสาวสำำ�รวย มี​ีแย้​้มภั​ักดิ์​์� ๙ นายสมร มี​ีแย้​้มภั​ักดิ์​์� ๑๐ เด็​็กชายเอื้​้�ออั​ังกู​ูร สาธร ๑๑ นางไพรงาม มี​ีแย้​้มภั​ักตร์​์ ๑๒ นางศศิ​ิธร ยศวิ​ิจิ​ิตร - และครอบครั​ัว ๑๓ เด็​็กชายอชิ​ิรวิ​ิทย์​์ ธั​ัมมากร ๑๔ นางสาวชลิ​ิดา เริ่​่�มปลู​ูก และครอบครั​ัว ๑๕ ร้​้านโป๊​๊ยก่​่ายหมู​ูกะทะ (เจ้​้นา เฮี​ียโต) ๑๖ นางพิ​ิมพ์​์ชนก ชนะสงคราม และครอบครั​ัว ๑๗ นางสาววิ​ิภาดา คุ้​้�มวงษ์​์ และครอบครั​ัว ๑๘ นางสาวสิ​ินนภา รุ​ุกขชาติ​ิ และครอบครั​ัว ๑๙ นางสาววั​ันเพ็​็ญ รุ่​่�งเรื​ืองจะบวก และครอบครั​ัว ๒๐ นางกั​ัลยา เข็​็มบุ​ุบผา และครอบครั​ัว ๒๑ คุ​ุณชุ​ุติ​ิกาญ สมศั​ักดิ์​์� ผั​ักสด(เกาะช้​้าง) ๒๒ คุ​ุณประกาศิ​ิต บุ​ุบผามาโล และครอบครั​ัว ๒๓ นางสาวปาริ​ิชาติ​ิ ทองอตม์​์ และครอบครั​ัว ๒๔ นางสาวกั​ัญภร ยศสู​ูงเนิ​ิน และครอบครั​ัว ๒๕ นางบั​ัวไล แย้​้มนุ่​่�น และครอบครั​ัว ๒๖ นางลาวั​ัลย์​์ คงกลาง และครอบครั​ัว ๒๗ นางวิ​ิไลลั​ักาณ์​์ ราญมี​ีชั​ัย และครอบครั​ัว ๒๘ นางสาวศิ​ิริลัิ ักษณ์​์ มาชู​ูตระกู​ูล และครอบครั​ัว ๒๙ นายวั​ัชริ​ินทร์​์ ศรี​ีนนตรี​ี และครอบครั​ัว ๓๐ นางสาวสาลิ​ิณี​ีย์​์ มี​ีแย้​้มภั​ักตร์​์ ๓๑ นางสาวเพี​ียงกานต์​์ ปลื้​้�มสายแสง ๓๒ นางสาวนภาพร จั​ันทาโลก และครอบครั​ัว ๓๓ นางสาวสวนี​ี เพี​ียโบราณ และครอบครั​ัว ๓๔ นางสาวพิ​ิชามญชุ์​์� สุ​ุรั​ัตน์ภิ์ ิรมย์​์ และครอบครั​ัว ๓๕ นายกิ​ิตติ​ิธเนศ เชื้​้�อกลางธนวั​ัชร์​์ และครอบครั​ัว ๓๖ นางนภาพรรณ เตยโพธิ์​์� และครอบครั​ัว ๓๗ นางสุ​ุกั​ัญญา จี​ีนสวั​ัสดิ์​์� และครอบครั​ัว ๓๘ นางขวั​ัญชนก ทวี​ีชาติ​ิ และครอบครั​ัว

176 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

ลำำ�ดั​ับที่​่� รายนามผู้​้�บริ​ิจาค ๓๙ นายเดชา นวลจั​ันทร์​์ ๔๐ นางสาววารุ​ุณี​ี นวลจั​ันทร์​์ ๔๑ คุ​ุณหนู​ูแดง พั​ันธ์​์พาณิ​ิชย์​์ ๔๒ คุ​ุณถนอม จั​ันทะแจ่​่ม ๔๓ คุ​ุณพ่​่อบุ​ุญเรื​ือง จั​ันทะแจ่​่ม ๔๔ คุ​ุณพั​ัชรี​ี คำำ�แก้​้ว ๔๕ คุ​ุณชอบ - คุ​ุณอำำ�พั​ันธุ์​์� ชู​ูศรี​ี ๔๖ คุ​ุณสมปอง สิ​ิริ​ิอนั​ันต์​์ ๔๗ คุ​ุณบำำ�รุ​ุง ทองสุ​ุโชติ​ิ ๔๘ คุ​ุณกานดา มานะกล้​้า ๔๙ คุ​ุณวิ​ิชั​ัย - คุ​ุณวรรณจ เอื้​้�อเฟื้​้�อกลาง ๕๐ นายสั​ังวาล - นางสำำ�รอง ประเสริ​ิฐ ๕๑ คุ​ุณป้​้าสุ​ุข คิ​ิมรั​ัมย์​์ และครอบครั​ัว ๕๒ นางมณี​ีรั​ัตน์​์ เผ่​่ามา ๕๓ คุ​ุณธนาคม - คุ​ุณพิ​ิกุ​ุล เรี​ียะประโคน ๕๔ คุ​ุณพั​ัชรี​ี ภู​ูมิ​ิมา และครอบครั​ัว ๕๕ คุ​ุณดาว พวงแสง - คุ​ุณสมจิ​ิต ทรงประโคน ๕๖ คุ​ุณเมา สี​ีคาสะมา และครอบครั​ัว ๕๗ คุ​ุณสมฤดี​ี - คุ​ุณพิ​ิชั​ัย ทรงประโคน ๕๘ คุ​ุณสั​ันทราย เอี่​่�ยมศิ​ิริ​ิ ๕๙ คุ​ุณสมบู​ูรณ์​์ หรี​ีกประโคน และครอบครั​ัว ๖๐ คุ​ุณวิ​ิศว ประเสริ​ิฐ์​์ ๖๑ คุ​ุณสมิ​ิตร - คุ​ุณสนี​ี ดวงศรี​ี และครอบครั​ัว ๖๒ คุ​ุณผึ​ึง คิ​ิมรั​ัมย์​์ และครอบครั​ัว ๖๓ คุ​ุณสั​ังคม - คุ​ุณสมนึ​ึก เที​ียบบมณี​ีรั​ัตน์​์ ๖๔ คุ​ุณทิ​ิภาพร เพิ่​่�งพิ​ิศ และครอบครั​ัว ๖๕ คุ​ุณจารนั​ัย จรอนรั​ัมย์​์ และครอบครั​ัว ๖๖ คุ​ุณระเบี​ียบ บุ​ุญเจริ​ิญ และครอบครั​ัว ๖๗ คุ​ุณทั​ัธสุ​ุดา เถาะพู​ูน และครอบครั​ัว ๖๘ คุ​ุณวี​ีรชาติ​ิ ประเสร็​็ฐ และครอบครั​ัว ๖๙ คุ​ุณนเรศร์​์ เพชรบู​ูรณ์​์ และครอบครั​ัว ๗๐ คุ​ุณณั​ัฐวุ​ุฒิ​ิ สุ​ุชาติ​ิ และครอบครั​ัว ๗๑ คุ​ุณคณิ​ิศร รั​ักนาย และครอบครั​ัว ๗๒ คุ​ุณมานพ ขั​ันทจั​ันทร์​์ และครอบครั​ัว ๗๓ คุ​ุณชั​ัชชั​ัย ทรั​ัพย์​์ผาด และครอบครั​ัว ๗๔ คุ​ุณพลกรณ์​์ ภาษา และครอบครั​ัว ๗๕ พ่​่อสำำ�รวย สงสาร ๗๖ แม่​่ทองล้​้วน สงสาร

รายนามผู้​้�บริ​ิจาคจั​ัดพิ​ิมพ์​์หนั​ังสื​ือสวดมนต์​์วั​ัดเขาพระอั​ังคาร ตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข อำำ�เภอเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ จั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์

ลำำ�ดั​ับที่​่� รายนามผู้​้�บริ​ิจาค ๗๗ แม่​่ปภาดา สติ​ิเวปุ​ุลโล ๗๘ นายสมพงษ์​์ สติ​ิเวปุ​ุลโล ๗๙ นางสาวอรุ​ุณรัตน์ ั ์ สติ​ิเวปุ​ุลโล ๘๐ นางมนต์​์ แก้​้วประเสริ​ิฐ ๘๑ นายสุ​ุรัตน์ ั ์ แก้​้วประเสริ​ิฐ ๘๒ นางศิ​ิรประภา สงสาร ๘๓ นางสาวชั​ัชฎาภรณ์​์ แปลงดี​ี ๘๔ นางสาวศิ​ิริ​ิมา สระแก้​้ว ๘๕ เด็​็กชายภานุ​ุวั​ัฒน์​์. เพิ่​่�มโพธิ์​์�กลาง ๘๖ นางทองคู​ูณ สระแก้​้ว ๘๗ นายอำำ�นวย จิ​ิตติ​ิ ๘๘ นางสำำ�ราญ สระแก้​้ว ๘๙ นางบุ​ุญตา อั​ัคชาติ​ิ ๙๐ นางสาวมั​ัลลิ​ิกา อั​ัคชาติ​ิ ๙๑ นางสาววรรณิ​ิภา อั​ัคชาติ​ิ ๙๒ เด็​็กหญิ​ิงวริ​ิศรา รั​ักเทศ ๙๓ นายอำำ�นาจ อั​ัคชาติ​ิ ๙๔ นางบุ​ุญเลิ​ิศ คำำ�พิ​ิมูลู ๙๕ นางผะกา อุ​ุบลโพธิ์​์� ๙๖ นายสุ​ุจินต์ ิ ์ วิ​ิเศษพั​ันธ์​์ ๙๗ พ่​่อกลั​ับ แข่​่งกระโทก ๙๘ แม่​่บุ​ุญล้​้อม โพธิ​ิขำำ� ๙๙ คุ​ุณอรรถพล ชู​ูศรี​ี และครอบครั​ัว ๑๐๐ คุ​ุณนพดล พิ​ิมพ์​์เป้​้า และครอบครั​ัว ๑๐๑ คุ​ุณจรั​ัญ กุ่​่�มประสิ​ิทธิ์​์� และครอบครั​ัว ๑๐๒ คุ​ุณประชา เดชะคำำ�ภู​ู ๑๐๓ คุ​ุณจั​ักรพงษ์​์ เปลาเล ๑๐๔ นางสาวบั​ังอร เปลาเล ๑๐๕ เด็​็กชายกรภั​ัทร เปลาเล ๑๐๖ เด็​็กหญิ​ิงณั​ัฎฐณิ​ิชา เปลาเล ๑๐๗ คุ​ุณคำำ�พอง พรหมจั​ันทร์​์ และครอบครั​ัว ๑๐๘ คุ​ุณณั​ัฐพงษ์​์ ศรี​ีมุ​ุกข์​์ ๑๐๙ คุ​ุณเพชรากรณ์​์ ศรี​ีมุ​ุกข์​์ ๑๑๐ เด็​็กหญิ​ิงเกศราพรณ์​์ ศรี​ีมุ​ุกข์​์ ๑๑๑ คุ​ุณสุ​ุริ​ิยา วิ​ิชุ​ุมา - คุ​ุณพรชนก จั​ันทร์​์ และ ครอบครั​ัว ๑๑๒ คุ​ุณอั​ัจฉรา บุ​ุญยะใบ ๑๑๓ นางสาวสุ​ุดารั​ัตน์​์ ผิ​ิวนวล

ลำำ�ดั​ับที่​่� รายนามผู้​้�บริ​ิจาค ๑๑๔ เด็​็กชายภคพล บุ​ุญยะใบ ๑๑๕ เด็​็กชายธนกฤต บุ​ุญยะใบ ๑๑๖ คุ​ุณพ่​่อเสวี​ียน แก้​้มรั​ัมย์​์ ๑๑๗ คุ​ุณแม่​่เล็​็บ แก้​้มรั​ัมย์​์ ๑๑๘ คุ​ุณฉลวย นวลปั​ักศรี​ี ๑๑๙ คุ​ุณลำำ�ดวน นวลปั​ักศรี​ี ๑๒๐ คุ​ุณมนฐี​ีการณ์​์ นวลปั​ักศรี​ี ๑๒๑ คุ​ุณนาริ​ิสา นวลปั​ักศรี​ี ๑๒๒ คุ​ุณนริ​ิศรา นวลปั​ักศรี​ี ๑๒๓ คุ​ุณกรวิ​ิทย์​์ คงอยู่​่� ๑๒๔ เด็​็กหญิ​ิงฌาลิ​ิฎา แม้​้นประโคน ๑๒๕ แม่​่สำำ�พึ​ึง โพธิ​ิขำำ� ๑๒๖ คุ​ุณนั​ันทิ​ิชา โพธิ​ิขำำ� ๑๒๗ คุ​ุณจงรั​ักษ์​์ คำำ�เรื​ือง ๑๒๘ นายประกิ​ิจ ประสมทรั​ัพย์​์ ๑๒๙ นายสุ​ุขสั​ันต์​์ โพธิ​ิขำำ� ๑๓๐ นายพิ​ิทยาชั​ัย ขั​ันพั​ัน ๑๓๑ คุ​ุณปานชนก โพธิ​ิขำำ� ๑๓๒ นายบุ​ุญมา ขั​ันพั​ัน ๑๓๓ เด็​็กชายวิ​ิชั​ัย ขั​ันพั​ัน ๑๓๔ นางวั​ัชรี​ี ดี​ีสวั​ัสดิ์​์� ๑๓๕ นายสมเดช - นางเบญจมาศ มาวรรณ ๑๓๖ นายวุ​ุฒิ​ิ - นางปราณี​ี ธี​ีรวิ​ิโรจน์​์ ๑๓๗ นางสาวฉั​ัตนฬี​ี ทองดี​ี ๑๓๘ นางสาวสุ​ุลาวั​ัลย์​์ บุ​ุญยอ ๑๓๙ นางผาสุ​ุข วิ​ิทย์​์ศลาพงษ์​์ ๑๔๐ นางสาวพิ​ิมลรั​ัตน์​์ พานนนท์​์ ๑๔๑ นายเชื่​่�อม - นางอาลั​ัย คุ้​้�มครอง ๑๔๒ นางสาวภั​ัทรชนิ​ิดา ป้​้อมไธสง ๑๔๓ นางสาวกมลภั​ัทร ป้​้อมไธสง ๑๔๔ นายวุ​ุฒิ​ิ - นางปราณี​ี ป้​้อมไธสง ๑๔๕ นายเจษฎา มาวรรณ ๑๔๖ นายนราธร มาวรรณ ๑๔๗ นายสมภาร เริ่​่�มปลู​ูก ๑๔๘ นางระเบี​ียบ เธี​ียรวรรณ พร้​้อมครอบครั​ัว ๑๔๙ นางละมั​ัย สวามี​ีชั​ัย พร้​้อมครอบครั​ัว ๑๕๐ นางแต๋​๋ว ผึ้​้�งชึ​ึมแสง ๑๕๑ นางทองคำำ� แสนจะบก

177 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

รายนามผู้​้�บริ​ิจาคจั​ัดพิ​ิมพ์​์หนั​ังสื​ือสวดมนต์​์วั​ัดเขาพระอั​ังคาร ตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข อำำ�เภอเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ จั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์

ลำำ�ดั​ับที่​่� รายนามผู้​้�บริ​ิจาค ๑๕๒ นายสมพงษ์​์ - เด็​็กหญิ​ิงพิ​ิชญิ​ิดา คงบุ​ุรินิ ทร์​์ ๑๕๓ นางสาวขั​ันทอง เขี​ียดคำำ� - เด็​็กหญิ​ิงภั​ัทราพุ​ุธ จั​ันทรโคตร ๑๕๔ นางสาวชลดา อิ​ินทรกำำ�แหง และครอบครั​ัว ๑๕๕ นายราเชนทร์​์ - เด็​็กหญิ​ิงณั​ัฎฐณิ​ิชา โฉมสั​ันเที​ียะ ๑๕๖ นางสาวขนิ​ิษฐา เวกระโทก - เด็​็กชายธนา เกิ​ิดหลำำ� ๑๕๗ นางสาวขวั​ัญศิ​ิริ​ิ - นางบุ​ุญเหลื​ือ เวกระโทก ๑๕๘ นางสาวดวงใจ กระจ่​่างโพธิ์​์� และครอบครั​ัว ๑๕๙ นางสาวนั​ันทพร จั​ักรกระโทก และครอบครั​ัว ๑๖๐ นางสาวนั​ันตชา บรรจงจิ​ิตร และครอบครั​ัว ๑๖๑ นางสาวขนิ​ิษฐา เต๋​๋ากระโทก และครอบครั​ัว ๑๖๒ นางสาวไอลดา ปลั่​่�งกลาง และครอบครั​ัว ๑๖๓ นางสาวธนาอร แปรงกระโทก และครอบครั​ัว ๑๖๔ นางสาวดอกไม้​้ - เด็​็กชายดุ​ุดสร ลายสั​ันเที​ียะ ๑๖๕ นางสาวทิ​ิพย์​์ทิ​ิวา ปลอดกระโทก และครอบครั​ัว ๑๖๖ นางสาวกิ่​่�งฟ้​้า สุ​ุภาพวิ​ิมล และครอบครั​ัว ๑๖๗ นางสาวศิ​ิริลัิ ักษณ์​์ ด่​่านกระโทก และครอบครั​ัว ๑๖๘ นายจิ​ิณต์​์ จิ​ิตรฐาน และครอบครั​ัว ๑๖๙ นางสมคิ​ิด ฉู​ูดกระโทก และครอบครั​ัว ๑๗๐ นางสาวกั​ัญญารั​ัตน์​์ สุ​ุขแป และครอบครั​ัว ๑๗๒ นางสาวพิ​ิญญดา สุ​ุขเจริ​ิญ และครอบครั​ัว ๑๗๓ นางสาวเบญจมาศ ทาเงิ​ิน และครอบครั​ัว ๑๗๔ นางสาวปวิ​ิชญา อุ​ุทเทน และครอบครั​ัว ๑๗๕ นางสาวนุ​ุชรี​ี ศรี​ีบุ​ุญชั​ัย และครอบครั​ัว ๑๗๖ นางสาวศิ​ิริพิ ร อิ​ินทิ​ิสาร และครอบครั​ัว ๑๗๗ นางสาวชนั​ัสถ์​์นันท์ ั ์ เลื่​่�อยกระโทก และครอบครั​ัว ๑๗๘ นางสาวณั​ัฏฐนั​ันท์​์ รวมดอนประดู่​่� และครอบครั​ัว ๑๗๙ นางสาวกมลพรรณ ทองครบุ​ุรี​ี และครอบครั​ัว ๑๘๐ นางสาววรรณวรั​ัทย์​์ แปวกระโทก และครอบครั​ัว ๑๘๑ นางสาวคลิ​ิษา ต่​่อมกระโทก และครอบครั​ัว ๑๘๒ นางสาวณิ​ิชนั​ันทน์​์ ชื่​่�นกระโทก และครอบครั​ัว ๑๘๓ นางสาวศรี​ีกั​ัญญา จิ​ิบกระโทก และครอบครั​ัว ๑๘๔ นางสาวสมคิ​ิด จอมกระโทก และครอบครั​ัว ๑๘๕ นางสาวสุ​ุปรี​ียาพร พรมทะเล และครอบครั​ัว และ เด็​็กชายวั​ันชนะ แป้​้นกระโทก ๑๘๖ นางสาวดิ​ิศญามาศ พิ​ินิ​ิจสุ​ุนทรสาร ๑๘๗ นายธนภั​ัทร จั​ักรน้ำำ��อ่​่าง ๑๘๘ นางเสิ​ิง ชื่​่�นขุ​ุนทด ๑๘๙ นายคำำ�อุ่​่�น ชื่​่�นขุ​ุนทด ๑๙๐ คุ​ุณเตชทั​ัต เมธิ​ิราอติ​ิศา

178 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

179 วั​ัดเขาพระอั​ังคาร

วั​ัดเขารั​ัตนธงไชย (วั​ัดเขาสระสะแก)

ตำำ�บลเจริ​ิญสุ​ุข อำำ�เภอเฉลิ​ิมพระเกี​ียรติ​ิ จั​ังหวั​ัดบุ​ุรี​ีรั​ัมย์​์

www

Website

issuu

ปั​ักหมุ​ุดเมื​ืองไทย

LINE

ATPR PERFECT