Zeeuwse Cultuur Agenda 2022 Jaargang 5 | Editie 2

Waar wij met onze producten en diensten zoals heiwerk een vaste waarde willen zijn voor onze opdrachtgevers, zo willen we ook een vaste bijdrage leveren aan de ondersteuning van de cultuur zoals de Zeeuwse Cultuur Agenda.

De Zeeuwse Cultuur Agenda is een prachtige uitgave van wat Zeeland te bieden heeft aan culturele evenementen. Vooraf kan een keuze gemaakt worden wat er zoal te beleven valt en kan daarna geproefd en gesnoven worden aan een scala van mogelijkheden. Wij als Pit Beton willen op dezelfde wijze onze opdrachtgevers een zo breed mogelijk pakket in het advies en uitvoering van funderingswerken bieden.

Inhoudsopgave

Onze kern is de database

Voor u ligt weer een nieuwe editie van ons magazine de Zeeuwse Cultuur Agenda. We gaan ervan uit dat we de coronaperiode achter ons hebben gelaten en het culturele seizoen weer in volle omvang los kan barsten.

Als redactie hebben we ons weer ingespannen om een mooi tijdschrift te maken. Een tijdschrift dat u op tafel legt en zo af en toe doorbladert. Fijn als u het doorgeeft aan een vriend en hem of haar aanraadt dit te lezen. Want zoiets moois mag je als cultuurminnaar niet missen.

Naast de mooie verhalen is het belangrijkste natuurlijk de agenda en daarachter de database. Nu wil ik u niet vermoeien met allerlei technische details. Maar u kunt zich voorstellen dat het heel wat inspanning, commitment en discipline vereist om van 50 culturele organisaties alle evenementen ingevoerd te krijgen. De organisaties doen dat zelf, we zijn blij dat het weer gelukt is.

Naast dit tijdschrift dat twee keer per jaar uitkomt, verzorgen wij als redactie nog vele andere uitingen om het cultuuraanbod in Zeeland zichtbaar te maken. Wij noemen er een aantal.

• Maandelijks de cultuurladder in de regio- en gemeentebladen met een aantal uitlichtingen.

• Wekelijks de nieuwsbrief, waarop u zich gratis kunt abonneren. Daarmee heeft u de meest actuele ladder voor de komende week in huis, want het programma verandert tijdens het seizoen nog wel eens.

• Bent u meer ‘on the go’ dan geven wij u via Omroep Zeeland radiotips op donderdag, zaterdag en zondag in de ochtendprogrammering.

• Toeristen bereiken we o.a. via onze samenwerking met de Badkoerier. Maandelijks is daar ook een samenvatting van de agenda te vinden.

• Bent u meer van ‘social media’? Onze videotips verschijnen op Facebook, Instagram, YouTube en ook op Zeelandnet bij de video’s.

• We werken nauw samen met Hans Puik, cultuurverslaggever van de PZC en verzorgen voor hem de videotips onder zijn artikelen op de website van de PZC.

Vernieuwen

Internet is natuurlijk het meest actueel. We gaan het komende jaar een vernieuwingsslag maken. De Provincie heeft een subsidie beschikbaar gesteld om de database te moderniseren. Hierdoor ontstaat een aantrekkelijke en overzichtelijke presentatie, met filters gericht op de regio, interessegebieden en cultuurpijlers. Nadrukkelijk worden hier ook de evenementenkalenders van de Zeeuwse gemeenten in meegenomen. Zij hebben immers de gastheer- en informatiefunctie voor inwoners en toeristen. Het is dus belangrijk dat de evenementen ook hierin verschijnen.

De ZB Bibliotheek van Zeeland gaat ons helpen Zichtbaarheid, volledigheid en actualiteit is ons devies. En dat vraagt van de organisaties om hun evenementen in te voeren in de database, maar ook de controle op volledigheid en actualiteit is belangrijk. Bovendien is het tegenwoordig essentieel om informatie van goede trefwoorden te voorzien, want alleen dan is het makkelijk vindbaar op internet. De ZB gaat ons daarbij helpen door een redactiemedewerker in te zetten. Wij zijn daar heel blij mee.

De podcast We grijpen ook nieuwe kansen die geboden worden aan. Eén ervan is de podcast, een medium dat aan populariteit wint en makkelijk toegankelijk is voor ons als redactie. Diepte-interviews met kunstenaars voegen wat toe. Deze zomer heeft het in onze samenwerking met Omroep Zeeland geleid tot een programma op de radio ‘De kunst van het leven’. Negen weken lang iedere zondagochtend heb ik een uitgebreid gesprek met een kunstenaar. Hele boeiende verhalen die veel laten zien van de passie en de diversiteit van veelzijdige kunstenaars die onze provincie rijk is.

En in dit tijdschrift gebruiken we de podcast bij twee artikelen ook als een verdieping. Scan de QRcode bij het artikel met uw mobiele telefoon en u kunt direct beginnen met luisteren.

Ik ben heel benieuwd of u al eens geluisterd heeft naar één van onze podcasts en hoor graag wat u ervan vindt. Tips en input zijn zeer welkom, ook als u vindt dat zaken beter kunnen. Ik daag u uit. Stuur mij een mail met een korte reactie aan hoofdredacteur@zeeuwsecultuuragenda.nl. Ik ben u daarvoor zeer dankbaar en beantwoord ieder mailtje. En ik heb een aantal vrijkaarten beschikbaar, die ik ga verdelen. Dus mail mij en wellicht bent u mijn gast dit najaar bij een mooi cultuurevenement. Veel leesplezier met dit nummer.

Rob Bakker Hoofdredacteur

Marloes Matthijsen, Anna de Bruyckere en Joyce Pijnenburg

Paradijsvogels

Dit keer niet één, maar ‘een vlucht paradijsvogels’, vrij naar Maarten ’t Hart. We spreken met de initiatiefnemers van ‘de Baaierd’, het nieuwe literatuurplatform in Zeeland. Een gesprek met drie schrijvers. Marloes Matthijsen, Anna de Bruyckere en Joyce Pijnenburg over het schrijven, over woorden, een schrijversblok en… hoe dan verder?

Dit artikel is niet door middel van een interview gemaakt, maar, helemaal in de huidige tijdsgeest, het uitgewerkte verslag van een podcast. Dat heeft ook wel weer een voordeel, want het hele gesprek kunt u terugluisteren in de podcast ‘de Baaierd’ via Spotify of uw eigen podcast app. In deze podcast dragen de schrijvers ook voor uit eigen werk.

Marloes Matthijsen

De Baaierd

Joyce Pijnenburg legt uit waar het woord ‘de Baaierd’ voor staat: “Voor de ongevormde mengelklomp of massa, voor de schepping waaruit de aarde ontstaan is, zoals beschreven in het boek Genesis. En eigenlijk is dat hetzelfde als oersoep: het mengsel van organische stoffen en water, dat ontstaan is door reacties in de oer-atmosfeer van de aarde.”

Deze drie schrijvers houden van dit soort beeldende woorden als: baaierd, oersoep, kraamkamer, het gilde. Want ze maken associaties los. Het zijn woorden die in één keer een heel beeld neerzetten. Voor schrijvers is dat belangrijk, spelen met woorden. Om daarmee het verhaal te vertellen op een manier dat tekst literatuur wordt.

Literair platform

Hun initiatief, ‘het literair platform’, heeft de bedoeling om schrijvers een podium te bieden. Om literatuur zichtbaar te maken en te presenteren in Zeeland In de podcast kondig ik hen bewust aan als ‘de drie musketiers’. Een trio dat de pen breder inzet. Onze schrijvers moesten even grinniken bij de vergelijking. Want ze houden immers van woorden die verbeelden, woorden die je kunt proeven, die je laat rond gaan in je gedachten en dan weer in een heel andere vorm uitspuugt op het papier. In de wereld van nu eindigt het niet op papier, want er zijn nieuwe media en nieuwe vormen, zoals: ‘spoken word’, ‘rap’ of ‘Marloes meandert over Twitter’.

In ons gesprek lopen wij de verschillende initiatieven van het literatuurplatform af. ‘Het Gilde’, gemodelleerd naar de ambachtsgilden van weleer. Een beginnend schrijver dient een inzending in, die beoordeeld wordt door een jury. Vervolgens wordt de gezel aan een meester (een oude rot in het vak) gekoppeld. Zij bespreken de inzending, waarna dit in een volgende fase gepresenteerd wordt door de gezel in een stuk van 15 minuten tijdens ‘Oersoep’.

‘Oersoep’ is een avondvullend programma waarbij de Zeeuwse letteren het podium bestormen. Daarbij moet je denken aan cabaret, poëzie, cultuurkritiek, romankunst, rap. Maar ook animatie, video en muziek worden erbij betrokken. De ambitie is om ‘Oersoep’ meerdere malen per jaar in verschillende regio’s te programmeren.

‘het literair platform’, heeft de bedoeling om schrijvers een podium te bieden.

Joyce Pijnenburg

Kraamkamer

En dan is er ook nog de ‘Kraamkamer’, een vrijplaats om het uit te kramen. In de Kraamkamer hoor je verhalen geboren worden. Iedereen kan vijf minuten het podium claimen. En ben je (nog) geen podiumbeest, dan is online training mogelijk. Maar je kan je voordracht ook door een extraverte vriend laten verzorgen. Bovendien wordt het ook nog samengebracht in het tijdschrift ‘De Baaierd’. De eerste editie van het tijdschrift voor Zeeuwse Literatuur is inmiddels verschenen.

Het begint bij lezen

In een gesprek met drie schrijvers ontkom je er niet aan om te vragen: “Wanneer is het begonnen? Dat schrijversvirus, die vlam die niet meer te doven is?” Marloes vertelt dat het begint bij lezen. Als kind was het boek een manier om te ontsnappen. Je even terug te trekken in je eigen wereld. Ze is zeer schatplichtig aan Roald Dahl. “En als je er dan helemaal in zit, komt er een tijd in je jonge leven, waarin je het zelf ook wilt proberen. Kan ik dat ook, schrijven? En je gaat briefjes met verhaaltjes aan elkaar nieten en een boekje maken.”

Bij Anna was het de computer. Een enorm oud bakbeest, waar je verhaaltjes uit kon toveren. En als je dan op print drukt, dan lijkt het net een boekje. Ze ziet weer helemaal de oude matrixprinter voor zicht. Waar ze de randen met de kartels af kon scheuren, een nietje erdoor en je hebt een boekje.

Voor Joyce ligt het wat anders. Zij komt in de bibliotheek toevallig wat boeken van filosofen tegen en gaat daar helemaal in op. Zij heeft meer het onderzoek, de wetenschappelijke kant ontwikkeld en het schrijven vloeit daar eigenlijk uit voort.

Schrijver

Als je eenmaal schrijver bent begint het pas. Met ijzeren discipline, met rituelen, met regelmaat, maar in ieder geval met ‘bloed, zweet en tranen’ komt er dan iets tot stand. Vervolgens moet je een uitgever vinden, zorgen dat het gepubliceerd wordt en uiteindelijk je inspannen dat het ook verkocht wordt.

Ze kunnen er uren over praten, die schrijvers onder elkaar. Het is boeiend, het is amusant en vrolijk. Want dat is ook iets wat ze onderling hebben afgesproken. We willen het met elkaar wel leuk en vrolijk hebben. En als je de podcast luistert zal je dat zeker horen.

Rob Bakker

Als je eenmaal schrijver bent begint het pas. Met ijzeren discipline, met rituelen, met regelmaat, maar in ieder geval met ‘bloed, zweet en tranen’ komt er dan iets tot stand.

Anna de Bruyckere

Façade 2022

Reconsidering our freedom

Façade is een grote beeldententoonstelling in Middelburg met een landelijke uitstraling, vrij toegankelijk, met ongeveer vijftien kunstwerken in de openbare ruimte en een additionele randprogrammering, tot 6 november 2022.

Het Centrum Beeldende Kunst (CBK) Zeeland organiseert voor de derde keer Façade. Het CBK Zeeland wil hiermee aandacht vragen voor een maatschappelijk thema: de vrijwaring van vrees. Wat betekent deze vrijheid voor mensen, hoe moeten we ernaar streven, welke vrees heerst er en in hoeverre kunnen we vrees op een collectieve manier het hoofd bieden? Wat betekent vrijwaring van vrees voor verschillende mensen en waar zitten de blinde vlekken in ons denken hierover? In coronatijd werd ook duidelijk dat de vrijheid van de één de onvrijheid van de ander kon zijn.

Toen de kunstenaars aangezocht werden was er nog geen oorlog in de Oekraïne. Het thema is nu actueler dan ooit.

Uit het dagboek van een gids Half juni fietste ik over de Herengracht in Middelburg en ineens zag ik het. Wat stond het daar mooi in het water op één been. Het prachtige beeldje van Annemarie van Sprang stond tijdens de Façade 2017 in het Prins Hendrikdok. Je moest over de muur kijken om het te zien. Hier op deze plek in de Herengracht staat het zo veel mooier vind ik. Elke keer als ik er langs fiets geniet ik er van. Het heet: ‘To reflect’. Het beeldje met de veel te lange armen is sierlijk, en heeft in beide handen een spiegel.

‘To reflect’ is steeds in beweging, nooit hetzelfde. Het beeld kijkt naar zichzelf, maar houdt de wereld ook een spiegel voor. Wie meer over zichzelf weet is minder geneigd te oordelen over de ander. De beelden veranderen steeds. Het beeld spiegelt ook letterlijk in het water, en elke rimpeling maakt dat het gespiegelde beeld nooit hetzelfde is. Het staat daar: ongrijpbaar, in volkomen vrijheid. Toen ik er langs fietste stond er aan de kant recht tegenover het beeldje een reiger. Peinzend te kijken naar die wonderlijke verschijning in het water. De reiger vloog weg, in volkomen vrijheid.

Natuurlijk had ik al van Kathrin Ginsberg, directeur van het CBK, gehoord dat er weer een Façade zou zijn van 16 juli tot 6 november 2022. We zijn beiden lid van de Soroptimistclub Walcheren. In 2017 hebben een aantal leden van onze club in de weekenden rondleidingen verzorgd en ‘de wacht’ gehouden bij het CBK om de wandelaars voor een rondleiding te ontvangen of andere bezoekers van informatie te voorzien. De vergoeding hiervoor was bestemd voor het goede doel van onze club. Dit jaar heeft Kathrin ons daar opnieuw voor gevraagd.

Zou ik weer mee doen, vroeg ik me af. Het zijn fikse wandelingen en mijn benen zijn zo jong niet meer. Misschien maar de wacht houden tijdens de weekenden en niet gidsen. Maar het was zo leuk om te doen in 2017. Ik twijfel.

Ik ben absoluut geen kunstkenner, maar dat hoeft hierbij ook niet. Openstaan is denk ik het belangrijkste. Hier gaat het vooral ook om de boodschap die de kunstenaar aan de kijker wil meegeven.

27 juni

Op 27 juni kwamen we bij elkaar in het CBK. En daar was direct bij aankomst het eerste kunstwerk te zien. Ik lees later dat de Oostenrijker Erwin Wurm de maker is van wat ik zie. Er kan om zijn werk gelachen worden, lees ik. Ik zie op de gevels op de Balans meubels. Stoelen, tafel, zelfs een opgemaakt bed.

Een heel interieur is op de buitengevels geëxposeerd. Het is inderdaad om te lachen. Maar het interieur dat exterieur is geworden stemt ook tot nadenken. Over onszelf, over de wereld. De hoogste tijd, vindt Erwin Wurm: “We zijn op een punt gekomen dat we onszelf totaal moeten veranderen.” Deze meubelen zonder beschermend dak erboven roepen ook de associatie op met de vreselijke beelden van de kapotgeschoten huizen in de Oekraïne.

We kregen deze avond via een PowerPointpresentatie de kunstwerken te zien en op papier de achtergrond van de kunstenaar en beschrijving van het kunstwerk. Ik werd steeds enthousiaster. Kom op. Ik ga het gewoon weer proberen.

Een korte terugblik naar Façade 2017

Ik herinner me 2017 met een nog niet zo goed meewerkende nieuwe knie. Bij de opening van de Façade bood ik aan om op het treintje te gidsen, voor mensen die ook niet zulke goede benen hadden. Tot mijn schrik zag ik in het treintje Marinus Boezem. Oh hemel, wat ging ik ook alweer over hem vertellen. Gelukkig heb ik een spiekbriefje.

Op de eerste steen onder de Koepoort staat ‘passage 2012’ en de naam van de kunstenaar Marinus Boezem. Op de overige 24 stenen lezen we de namen van personen die betekenis hebben gehad voor de Zeeuwse hoofdstad. Napoleon, Koningin Wilhelmina, Mondriaan, John Cage enz. Het zijn geen gedenkstenen. Ze kunnen ons inspireren.

Mijn eerste rondleiding en dan gelijk één van de kunstenaars onder je gehoor. Ik kreeg het er warm van. Maar na afloop kreeg ik een compliment van hem: “Goed gedaan, dame.”

Dat gaf me moed en zelfvertrouwen voor de volgende rondleiding.

En toen de eerste echte rondleiding, van ruim 2 uur. Toen ik met mijn groep terugkwam bij het CBK voelde ik me euforisch, de gladiolen ontbraken. Nog heel veel rondleidingen volgden.

Maar het interieur dat exterieur is geworden stemt ook tot nadenken.

En nu 5 jaar later.

Thuis maar eerst de papieren bestuderen, me verdiepen in de kunstenaars, kijken of ik de route wat korter kan lopen. Niet iedereen wil immers 2,5 uur lopen.

We hadden afgesproken dat we 12 juli ’s avonds de hele route zouden volgen o.l.v. Kathrin. Op de fiets, gelukkig. 16 juli zou de opening zijn, dus de meeste kunstwerken stonden er al. We fietsten via de Herengracht met het beeldje ‘To reflect’ naar het Bolwerk, waar de koepel van Kevin van Braak staat. Een koepel voor vrije geesten. ‘DOME’, een vrijplaats waar in principe alles mag. Verder op de fiets naar de Koepoort met de hierboven genoemde tegels van Marinus Boezem. Dit is inmiddels een vast onderdeel van de Façade. De tegels liggen er voor de eeuwigheid. De tegels waren overwoekerd door onkruid. Kom op gemeente Middelburg, koester je kunstwerken. Zorg dat het er netjes bijligt.

Toen verder het Molenwaterpark in. Warre Mulder maakte ‘Verstekeling Nehalennia’s hond’. De hond drijft in een mand. Nehalennia werd verzwolgen door de golven. Kunnen wij zonder angst voor het water leven? Een vraag waarmee de Zeeuwen al eeuwen worstelen.

We gaan door naar de bunker. Het is een avontuur, zo donker. Er komt nog wel licht in, horen we. Drie prachtig versierde matrassen staan tegen de wand. De maakster, Emmeline de Mooij, hoopt de bezoekers te inspireren tot gastvrijheid en het wegnemen van vrees bij de onbekende ander.

Het trauma doemt op uit de modder

We zien bij het Prins Hendrikdok een bootje in de lucht hangen. De installatie werkt nog niet. Het bootje moet in het water zakken, door de gaten in het bootje ten onder gaan, en dan weer omhoog gehesen worden. Uit de modder. Toen Edward Thomson het modderige water van het dok zag, associeerde hij dat met het donkere verleden van Middelburg, de slavernij. Het zal zaterdag bij de opening wel werken, hopen we.

Naar de Kuiperspoort. Daar groeien grijze bollen uit de muur lijkt het wel. Gemaakt van bladvangers. Tanja Smeets ziet de verbinding als de sterkste tegenhanger van angst. We gaan met de fiets vervolgens naar de Kanaalweg tegen over het Stadskantoor. Grote letters die een zin vormen. ‘HOW THE EXPLOITATIVE STATE OF MIND FRAMES THE SHAPE OF THE WORLD’. Vrij vertaald: ‘hoe uitbuiting de wereld vormt’. Raul Balai houdt ons voor: de koopman en de dominee - en de koopman wint altijd, helaas.

Verder naar de Stationsbrug. ‘Shelter’. Het lijkt een grote vogelkooi, daarin ben je veilig, maar… je zit ook gevangen, een vogel kan niet vliegen. Dit moet ik nog eens bekijken als het donker is, want Jaap van Elzen is een lichtkunstenaar. Hij heeft 1000 lampjes in de kleuren rood, groen en blauw in de koepel verwerkt. Als je erin stapt zorgt het licht voor een bijzondere wereld en er klinkt muziek. Hier kunnen alle kwaad en angst worden vergeten. Gelukkig duurt de Façade tot 6 november, dus nog donkere avonden genoeg.

Zeeuws Volkslied

De brug over, linksaf suizen we door de fietstunnel en zien de blauwe letters van Liesbeth Labeur. Ze heeft vrijelijk geshopt in het Zeeuws Volkslied: ‘Geen oord ter wereld meer beschermd door dijk en duin’. De mooie blauwe letters blijven ook na de Façade zitten, Middelburg heeft er dus een kunstwerk bij. Wij galmen het originele Zeeuws Volkslied.

We fietsen terug naar de Vismarkt. Daar confronteert Leonard van Munster ons met een robotachtige machine op een sokkel die ons lijkt te volgen. Het geeft een onbehaaglijk gevoel. Het oog zwiept heen en weer en zet ons in een fel rood licht. Het lijkt: ‘big brother is watching you’. Hoe ver gaan we met alles registeren, opslaan en in de gaten houden? En dat voor de veiligheid? Is dat vrijheid?

Denk even na over de aarde

We laten de onheilspellende robot achter ons en fietsen naar De Helm, achter het Stadhuis. Delphine Courtillot maakte vijf grillige, zandkleurige pilaren. Ze noemt het ‘De Bron’. De bron van de aarde. Haar boodschap: sta stil om na te denken over de toekomst van de aarde.

Na dit mooie kunstwerk bewonderd te hebben gaan we naar het pleintje Onder te Toren. Een totaal ander kunstwerk. Een grote vent met een bierbuik. Folkert de Jong verbaasde zich over de boksballen die in Amsterdam in de straten verschenen in de coronatijd om alle frustratie en boosheid op te kunnen botvieren. Het inspireerde hem tot het maken van deze superheld. Wil je slaan: ga je gang!

We moeten allemaal een beetje wakker worden

Na deze gekke pop gaan we naar het Abdijplein en willen de Kloostergang in naar het kunstwerk van de beroemde Anish Kapoor. Helaas, de Kloostergang is al gesloten. Ik neem mij voor om vóór de opening van Façade nog even te gaan kijken.

Ook de blauwe handen van Kianoosh Gerami staan nog niet op hun plek op het Abdijplein. Donderdag is het ringrijden, dan staan de handen in de weg. We kunnen ze wel bewonderen, want ze staan tijdelijk op het plein van het CBK. De installatie waarschuwt. De handen zijn bekleed met vispluis, kunststofdraadjes die de visnetten beschermen, verzameld op de stranden. Maar al dat plastic komt via de mossel en een visje bij ons op het bord. Een grote alarmbel ligt bij de drie handen!

De ruim 6 kilometer lange tocht zit erop. We hebben veel gezien, veel geleerd en veel om over na te denken.

Ik wilde voor de opening van de Façade toch nog even het kunstwerk van Anish Kapoor zien. Het was donderdag, ringrijden op het Abdijplein. Ik moest me tussen de paardendrollen, koetsen en dampende paardenlijven heen wurmen naar de Kloostergang. Daar heerste een weldadige rust en de wereld leek even stil te staan bij deze prachtige holle spiegel met duizenden driehoekige spiegelfragmenten. Dit kunstwerk is uitgeleend door de kunstenaar en heeft geen relatie met het thema, maar toch is die relatie er wel, hier kan je jezelf even van de wereld wanen, vrij van bedreigingen en leed. Je kan er eindeloos naar kijken, bij elke beweging zie je weer wat anders. Een topstuk op deze Façade.

16 juli

De opening van de Façade

Ongeveer 300 mensen verzamelden zich op het plein van het CBK. Na de toespraken werden de mensen in groepen verdeeld en vertrokken zij allemaal van een ander startpunt. De kleur van het tasje dat je bij aankomst kreeg, bepaalde in welke groep je zat. Ook nu had ik mij aangemeld om in het treintje te gidsen. En ja, daar zat weer Marinus Boezem. Maar nu schrok ik niet, vond het juist wel leuk. We tuften langs alle kunstwerken en ik probeerde mijn vergaarde kennis op de groep over te brengen. De installatie met het bootje werkte nu. Indrukwekkend. We moeten wel even geduld hebben voor het bootje zinkt.

Ook de immens grote blauwe handen staan nu op het Abdijplein met de alarmbel. En gelukkig had de gemeente inmiddels de mooie stenen bij de Koepoort van onkruid ontdaan. De Façade stemt

tot nadenken en nodigt uit tot discussie, zeker niet alleen over de vrijheid in de wereld maar ook over de klimaatverandering. Mijn dagboek gaat zeker nog verder. De rondleidingen moeten nog op gang komen. Maar deze kopij moet naar de vormgever van het tijdschrift, dus hier stopt mijn dagboek voor u als lezer althans. Wel heb ik al twee maal ‘de wacht’ gehouden bij het CBK in het weekend. Dan heeft het personeel vrij en bemannen wij met onze vrijwilligers – ook weer voor het goede doel – het CBK. We ontvangen de mensen die de route gaan lopen.

In het CBK, Balans 17, Middelburg is de prachtige catalogus te koop voor slechts € 5,00. Hierin staat veel meer uitleg dan ik nu heb kunnen geven. Misschien ook een cadeautip? Het CBK is alle dagen van de week geopend. In het weekend van 11.00 u – 17.00 u.

U kunt hier een gratis routebeschrijving krijgen. Na afloop van de wandeling kunt u op een heel bijzondere manier uw mening geven. Hoe? Dat moet u echt even in het CBK komen bekijken.

Misschien hebt u helemaal niets met kunst, maar heb ik u nu nieuwsgierig gemaakt en gaat u toch de kunstwerken bekijken. Bij elk kunstwerk staat een vlag. Op de voet van de vlag staat een korte uitleg.

Kijk, verbaas u, bewonder, geniet, lach erom, schrik ervan, praat erover en denk erover na. Dat is Façade 2022. Voor mij meer dan geslaagd.

Wietske Lelie

Foto’s: Anne Breel

Rondleiding?

Leuk om met een vriendenclubje, familie, collega’s of buren e.d. te doen. Maar u kunt zich ook apart aanmelden. Rondleiding vanaf 5 aangemelde personen. Tijdens de weekenden ’s middags. Eventueel andere tijd in overleg. Hele rondleiding is ca. 2,5 uur. Korter kan ook of op de fiets Kosten: € 10,00 p.p. Opbrengst is voor het goede doel van de Soroptimistclub Walcheren. Aanmelden per e-mail sorren4facade@gmail.com of telefonisch/sms

BRUSEA, BRUINISSE www.brusea.nl

BROUWS MUSEUM, BROUWERSHAVEN  www.brouwsmuseum.nl

MUSEUMBOERDERIJ GOEMANSZORG, DREISCHOR  www.goemanszorg.nl

CAMERAMUSEUM, ZIERIKZEE

MUSEUMHAVEN

STADHUISMUSEUM,

WATERSNOODMUSEUM,

Tentoonstellingen

World Press Photo tentoonstelling - Middelburg - de Oostkerk - www.deoostkerk.nl

Bert Frijns, glaskunst - Zierikzee - Stadhuismuseum Zierikzee - www.stadhuismuseum.nl

Zomer in het muZEEum Vlissingen - Zeeuws maritiem muZEEum - www.muzeeum.nl

Some of It Falls from the Belt - Middelburg - Vleeshal - www.vleeshal.nl

Herinrichting Maritiem Museum

Vlissingen, Zeeuws Maritiem MuZeeum – dinsdag t/m zondag

In november 2022 gaat het Zeeuws maritiem muZEEum dicht om in juni 2023 nog mooier, interactiever en leuker weer open te gaan. Het muZEEum gaat het Lampsinshuis herinrichten. In het vernieuwde muZEEum nemen we je mee op een zeereis van de 17e en 18e eeuw. Kom nu nog en vergelijk straks. www.muzeeum.nl

Walcheren: het verdronken eiland - Vlissingen - Zeeuws maritiem muZEEum - www.muzeeum.nl

1572: Vlissingen in verzet Vlissingen - Zeeuws maritiem muZEEum - www.muzeeum.nl

Rampjaar 1672: Michiel de Ruyter ‘redder des vaderlands’ Vlissingen, Zeeuws Maritiem Museum – dinsdag t/m zondag

Het Zeeuws maritiem muZEEum heeft het levensgrote familieportret van Michiel de Ruyter langdurig in bruikleen gekregen van het Rijksmuseum. Het topstuk heeft een prominente plek in de Pronkzaal van het Lampsinshuis. Het familieportret maakt nu onderdeel uit van de tentoonstelling Rampjaar 1672: Michiel de Ruyter ‘redder des vaderlands’. Met selfieplek voor een eigen familieportret! www.muzeeum.nl

Museum

Historie Visserij Steekdracht

Vervolg tentoonstellingen

- Zeeuws maritiem muZEEum - www.muzeeum.nl

Vlissingen in verzet

Vlissingen – Zeeuws Maritiem MuZeeum – dinsdag t/m zondag

In 1572 moeten de Vlissingers gehoorzamen aan de macht van Spanje en Spaanse soldaten onderdak geven. De Spaanse schepen liggen al voor kust. De Vlissingers pikken het niet langer. Op 6 april 1572 weten ze gezamenlijk de Spanjaarden te weren uit de stad. De expositie 1572: Vlissingen in verzet in het muZEEum neemt je stap voor stap mee. Tekening: Cees van der Burght. www.muzeeum.nl

Facade 2022, reconsidering our freedom Middelburg - CBK Zeeland www.facade2022.nl

Een Fenomeen in Veere, H.W. van Loon Veere - Museum Veere - www.museumveere.nl

De Mix Nederland | Ons dorp en de zee - Middelburg - Zeeuws Museum - www.zeeuwsmuseum.nl

RE_SATIN - Middelburg - Zeeuws Museum - www.zeeuwsmuseum.nl

Arnoldus van Anthonissen, Zeeuws Meester uit de Gouden Eeuw Zierikzee - Stadhuismuseum Zierikzee - www.stadhuismuseum.nl

- Zierikzee - Stadhuismuseum Zierikzee - www.stadhuismuseum.nl

- Burgh-Haamstede - Bewaerschole - www.bewaerschole.nl

Wat is Nehalennia zonder schip

Bezichtiging Boot en Nehalenniatempel: Visserijweg 2 Colijnsplaat.

Na 1970 zijn Nehalennia votieven boven water gehaald. In 2005 werd de tempel geopend. De vondst van Romeinse schepen in Londen leverde de basics voor reconstructie van de Caudicaria, waarmee Romeinen richting Britannia voeren. Dimp Nelemans beschreef de rol van Nehalennia. De Caudicaria ligt naast de tempel in Colijnsplaat. www.caudicaria.nl

Agenda september 2022

The Barnill Brothers | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

The Armed Man van Karl Jenkins | Vlissingen, Sint Jacobskerk | www.zeeuwsconcertkoor.nl

Het GoYa Quartet Amsterdam

Vlissingen, hotel Arion, 11.30 uur

Het GoYa Quartet Amsterdam met Sylvia Huang eerste viool, Mirelys Morgan Verdecia tweede viool, Saeko Oguma altviool en Honorine Schaeffer cello. De Belgische topvioliste Sylvia Huang werd laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd en won de Prix Musiq’3 du Public en de Canvas-Klara Prijs. Ze richtte in 2014 het GoYa Quartet Amsterdam op waarmee in 2015 de prestigieuze Prix de Salon werd gewonnen. www.concertenvlissingen.nl

Kunst- en Cultuurroute Middelburg

Van 13.00 uur – 17.00 uur

Iedere eerste zondag van de maand openen 36 ateliers, galeries en musea hun deuren voor u in de historische binnenstad van Middelburg. Stap vrijblijvend binnen en laat u rondleiden en inspireren. Vandaag is er speciale aandacht voor de kunst van grafiek. U bent van harte welkom. www.kunstroutemiddelburg.nl

Arthur Japin - Wat stilte wil | Terneuzen , Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Nienke Plas - Postnatale Expressie | Renesse, Dorpshuis Renesse | www.theatersaanzee.com

Bizkit Park + Tim’s Favourite | Terneuzen, De Pit | www.podiuminterneuzen.nl Martin Mans met TMMF | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Rien Balkenende (orgel) | Vlissingen, St. Jacobskerk | www.muziekpodiumzeeland.nl

Jeroens Clan - Tere Zieltjes | Ritthem, De Verwachting | www.theatersaanzee.com

Henry van Loon

Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Renesse | www.theatersaanzee.com

Marcel Worms (piano)

Terneuzen, Porgy & Bess | www.muziekpodiumzeeland.nl

Akoestisch Laboratorium, Goese koorboeken | Goes, Grote Kerk | www.mariamagdalenacantorij.nl

Delft Trio | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Melanie - The First Lady of Woodstock | Zierikzee, Nieuwe Kerk | www.theatersaanzee.com

Pene Corrida + At First | Terneuzen, De Pit | www.podiuminterneuzen.nl

Philip Huff, lezing | Hulst, Den Dullaert | www.dendullaert.nl

Kiki Schippers, Cabaret | Hulst, Den Dullaert | www.dendullaert.nl

Alex Roeka

Nieuw-

Sint Joosland,

Wegwijzer

Kunst Fietsroute Middelburg

Van 11.00 tot 17.00 uur

Een 15 km lange fietsroute brengt u langs een 30-tal kunstenaars die dit weekend in privétuinen, ateliers hun werken graag aan u tonen. Deze interessante adressen liggen net buiten de vesten van Middelburg. Het kunstaanbod is gevarieerd en wordt gecomplimenteerd met activiteiten en demonstraties. www.kunstroutemiddelburg.nl

Massada | Groede, Grote Kerk | www.grotekerkgroede.com

Grote Kerk

Middelburgs Theater speelt ENKELE REIS, regie Derek Meijer

Van 17 september tot en met 16 oktober 2022 Middelburg, Minitheater, Verwerijstraat 53.

Een thrillerschrijfster en haar zus zien een enkele reis naar een tehuis als hun ergste nachtmerrie en willen een aftakelingsproces koste wat het kost voorkomen. Ze schakelen een sinistere heer in om ze te helpen bij hun laatste wens, maar zodra hij arriveert ontstaat er een opeenvolging van vreemde gebeurtenissen die niemand voor mogelijk had gehouden. Alles blijkt steeds weer anders dan gedacht en hoe het afloopt is tot aan het verrassende einde toe, niet te voorspellen. Voor tijden zie: www.middelburgsminitheater.nl

Nieuw-

Joosland, Theater De Wegwijzer | www.theaterdewegwijzer.nl

Het Muizenhuis,

Hulst, Den Dullaert | www.dendullaert.nl

De inspiratie

Klankwandeling grensbewoners

Als ik een dagboek zou hebben dan schreef ik vandaag: ‘op klankwandeling in de bossen van Clinge’. Die bossen liggen op de grens van Vlaanderen en ZeeuwsVlaanderen, waar de bewoners van de twee buurlanden ‘rug aan rug’ leven, op soms minder dan 20 meter van elkaar.

HRINS

Het collectief ‘HRINS’, de dialectuitspraak van ‘grens’, bestaat uit twee Vlamingen en een Zeeuws-Vlaming. Lars Senders, die zich zelf bricoleur-sonore noemt (“dat is veel mooier dan sounddesigner”), Kris Drieghe, architect en landschapskunstenaar, en Tamara Esseling van Oeverloos Creative Development. Zij zijn afkomstig uit het gebied en de grens intrigeert hen. Het is een soort niemandsland waar de smokkel hoogtij viert en waar de regels net iets anders worden uitgelegd. De autoriteiten blijven er een beetje weg, want een grensconflict is zo geboren en juist dat trekt ook weer bepaalde types aan. Verhalen te over dus!

Tamara Esseling

Samen met Lars Senders ga ik wandelen. We beginnen bij de voormalige ‘statie’ in Sint- GillesWaas in Vlaanderen, nog geen vijftien kilometer van Hulst. Het voormalige station is nu het Grenscentrum Klingspoor, helemaal gewijd aan de smokkel. Vroeger liep hier de spoorlijn van Mechelen naar Terneuzen. Nu is de baan een fietspad. Je kunt 3 uur lopen over 6,5 kilometer. De klankwandeling is een ontdekkingstocht. Zorg dat je smartphone opgeladen is, doe je oortjes in en ga lopen. Je komt tien verhalen tegen, die stuk voor stuk gaan over de plek waar je op dat moment zit of loopt.

‘HRINS’ heeft het kunstproject opgezet als gemeenschapsproject. De bewoners van de streek zijn uitgenodigd om verhalen in te brengen. Er zijn ‘bosklapbijeenkomsten’ gehouden, waar de verhalen besproken zijn, en er zijn ‘bouwdagen’ gehouden.

Grensmeditatie

De land-art grensinstallaties bestaan uit koppelbare elementen die gemaakt zijn van sparrenhout uit het bos. Van oorsprong is het een sparrenbos, maar omdat een groot deel van de bomen is getroffen door een kevertje (‘de letterzetter’ genaamd) zijn de beheerders van het natuurgebied inmiddels begonnen met de aanleg van loofbos. Het dode sparrenhout kon gebruikt worden voor de grenskrukjes, zoals de elementen ook genoemd worden. Soms zijn ze gekoppeld tot een bankje, waarop je even rustig naar het verhaal kan luisteren. En daarnaast zijn er grotere installaties van meer dan twee meter hoog, in een cirkel gevormd. De grens loopt er dwars doorheen, en met wat fantasie waan je je in een kleine tempel, of in een ronde openluchtkamer. Hier kun je een nieuwe vorm van meditatie beoefenen: ‘de grensmeditatie’.

Verhalen

Lars en ik hoeven niet ver te lopen voor we op het eerste grensbankje neerstrijken. We kijken uit op hoge elektriciteitsdraden. Het zou zo het hek van een concentratiekamp kunnen zijn. Het eerste verhaal gaat dan ook over ‘den-oorlog’. Het is verrassend genoeg niet een verhaal van misère, maar van een fijne tijd. De grensbewoner die aan het woord is spreekt van de “tijd van mijn leven”. Hij vertelt: “Wij vonden het jammer dat de oorlog voorbij was, we hadden te eten. Er waren Duitsers, Hollanders en Belgen, maar er is geen schot gevallen. Het enige ongeluk dat gebeurd is heeft betrekking op de elektriciteitsdraden. Een Duitser maakte een foutje toen hij een kat wilde elektrocuteren, om hem vervolgens op te eten. Wat heel gebruikelijk was in deze streek. Je gooit de kat tegen de hoogspanningskabel en hij sterft een snelle en pijnloze dood. Maar deze Duitser was wat onhandig en raakte zelf de kabel.”

Het is een soort niemandsland waar de smokkel hoogtij viert en waar de regels net iets anders worden uitgelegd.

Na dit opmerkelijke verhaal stappen we verder. We komen een verhaal tegen over ‘de betonpiste’: ver verwijderd van de grote wielerbanen in Antwerpen hielden de pedaleurs (wielrenners) hier hun koersen. Ook een verhaal over een huis dat precies bovenop de grens was gebouwd: de bewoners sliepen in België en ontbeten in Nederland. Een bewoonster die teruggekeerd is in het huisje van haar familie vertelt in weer een ander verhaal over het vertrek van de Red Star Lines, de enorme boten die naar Canada en Amerika voeren: het was een arme streek, veel families emigreerden in de hoop op een beter leven.

Lars vertelt tijdens het wandelen over de audio-opnamen. Er is bewust voor gekozen om de oorspronkelijke bewoners het verhaal te laten vertellen, al is de één een betere verteller dan de ander. Het gaat om de authenticiteit. De ‘bricoleur-sonore’ heeft muziek toegevoegd. Als je luistert via de app, die je gratis kan downloaden, word je helemaal langs de route geleid. Je komt los van de techniek en geniet van de omgeving. Zo zelfs dat je je soms afvraagt of het geluid nu uit de koptelefoon komt of uit het bos.

Rob Bakker

DE PODCAST

De grensverhalen spreken tot de verbeelding en lenen zich bij uitstek voor een podcast. In dit nummer hebben we in twee artikelen de verbinding met het andere medium ‘de podcast’ gemaakt. Via de QR-code kun je luisteren naar de zomerserie van de Zeeuwse Cultuur Agenda, waarin het collectief meer vertelt over het project en waar fragmenten van de verhalen uit de klankwandeling afgespeeld worden. De Vlaamse tongval geeft het verhaal zeker meer kleur en dimensie. Zie de podcast als een verlengstuk van dit artikel. Als het project je pakt: bezoek de grensbossen van Clinge en ervaar de complete wandeling!

Het is verrassend genoeg niet een verhaal van misère, maar van een fijne tijd.

Lars Senders

Vervolg september 2022

The Gents - Ik zou wel eens willen weten | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Paul Verhaeghe - Intieme vreemden | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Zeeuwse Sien | Rilland, dorpshuis ‘Luctor et Emergo’ | www.podiumreimerswaal.nl

Van der Laan & Woe |

Theater de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

GESTRANDE VROUWEN

Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 20.00 uur Openingsvoorstelling van het nieuwe seizoen

De Zeeuwse Concertzaal en Incanto presenteren: GESTRANDE VROUWEN met muziek van Haydn en Mozart - Het gaat dus over ongelukkige liefdes. Een concert met musici van wereldklasse: Sigiswald Kuijken, viool/ Marie Kuijken, pianoforte en de Duitse Johanna Reithmeier, sopraan. Van harte aanbevolen. www.zeeuwseconcertzaal.nl

Absolutely FLoyd | Terneuzen, De Pit | www.podiuminterneuzen.nl

Everhard Zwart | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Zoma | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Zoma | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

BOI AKIH | ‘s Heer Arendskerke, Een Bunder Kunst | www.muziekpodiumzeeland.nl

Rembrandt Trio - Jazz | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Pianoserie - Severin von Eckardstein | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Kaaryenhoff

| Rilland, dorpshuis ‘Luctor et Emergo’ | www.podiumreimerswaal.nl

www.zeelandtheaters.nl

Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

Roy,

Verelst

Vlissingen,

Suzanna

Dolly Dots

Terneuzen, Scheldetheater

Kunst en cultuur op de radio

Deze zomer heeft Omroep Zeeland een fantastisch initiatief genomen. In een radioprogramma op zondag zijn kunstenaars geïnterviewd over hun leven, hun passie. Alle dingen die je zelf weleens zou willen vragen tijdens een meet & greet. Het is een mooie serie geworden van negen radio programma’s, waarin er tijd is om eens wat dieper door te praten.

Gasten die aan het woord zijn geweest zijn: Lisa Jacobs, violist en artistiek leider van het festival Zeeland Klassiek; Bram Kwekkeboom, acteur; Johnny Beerens, beeldend kunstenaar; Joyce Pijnenburg, schrijver en filosoof; Ivan Meylemans, chef-dirigent van Het Zeeuws Orkest; Marjan Ruiter, directeur van het Zeeuws Museum, Rem v.d. Bosch, fotograaf; Bram Mvambanu, rapper en Willem de Geus, dichter zanger en entertainer.

Dit programma is een samenwerking tussen Omroep Zeeland en de Zeeuwse Cultuur Agenda. Hoofdredacteur Rob Bakker heeft de interviews gehouden. De uitzendingen zijn terug te luisteren op de site van omroep Zeeland. www.omroepzeeland.nl/ de-kunst-van-het-leven of scan de QR code.

Van Beethoven 5 naar Mahler 5

Het Zeeuws Orkest heeft wat in te halen. Het leek de laatste twee jaren een hink-stap-sprong. Spelen, niet spelen, op 1,5 m. afstand spelen…

Corona overwinningsconcert

Een extra oktoberserie met de 5e symfonie van Beethoven, ook wel genoemd ‘de noodlotssymfonie’. Wie kent het niet TA TA TA TAAAAAA. Het noodlot, de doofheid van Beethoven, klopt aan de deur. Maar dit is ook het morseteken van de letter V van Victory. Het werd gebruikt door Radio Oranje als herkenningstune in de Tweede Wereldoorlog.

Het Zeeuws Orkest gaat met deze concerten de overwinning op het coronavirus vieren!

De kijkers van het TV programma Maestro zullen deze symfonie ongetwijfeld herkennen. Het staat altijd op het lijstje van de te dirigeren stukken, althans het begin van de symfonie. Nu kunt u de hele symfonie live meebeleven.

Mahler 5

Concerten

Zaterdag 15 oktober, 15.30 uur Middelburg, Zeeuwse Concertzaal Zaterdag 15 oktober, 20.00 uur Middelburg, Zeeuwse Concertzaal Zondag 16 oktober, 15.30 uur Goes, Theater de Mythe (geen pauze)

Programma

Shostakovich Selectie uit HAMLET Suite aus der Schauspielmusik für Orchester Mendelssohn Ouverture ‘A Midsummer Night’s Dream’ Beethoven Symfonie nr. 5

Daarna gaat het orkest snel door met de repetities voor de concerten in november. Dan staat de 5e symfonie van Mahler op het programma. De orkestleden vinden het fantastisch om deze majestueuze symfonie te kunnen spelen. Deze symfonie is nog nooit eerder in Zeeland uitgevoerd. De bezetting is heel groot, maar liefst 7 hoorns en ook extra spelers bij de andere blaasinstrumenten. De symfonie is bekend door het prachtige 4e deel, het Adagietto, alleen

voor strijkers met harp. Het werd gebruikt in de film ‘De dood in Venetië’ (1971). Maar Mahler schreef dit Adagietto als een liefdesbrief voor zijn vrouw Alma. Voor de pauze speelt het orkest met kleine bezetting de Symfonie nr. 25 van Mozart. En dan, na de pauze, moet u er goed voor gaan zitten, 70 minuten lang hoort u de prachtige en indrukwekkende klanken van de symfonie van Mahler. Een unieke belevenis die u niet mag missen! www.zeeuwsorkest.nl

Concerten

Vrijdag 25 november, 20.00 uur Terneuzen, Scheldetheater

Zaterdag 26 november, 20.00 uur Goes, Theater de Mythe Zondag 27 november, 20.00 uur Middelburg, Zeeuwse Concertzaal

Mozart Symfonie nr. 25, g mineur KV 183 - pauzeMahler Symfonie nr. 5

Agenda oktober 2022

www.ledeltheater.nl

www.ledeltheater.nl

Erfgoeddag

Kardol

Cordis

Vroone

MonuMenTal!

Meerman

www.kapellecultureel.nl

Goes, Grote Kerk

Terneuzen, Porgy

www.musicacordis.nl

Bess

Iris Hond - Dichtbij za. 1 oktober Luctor et Emergo-Rilland

www.porgyenbess.nl

Daria

‘Dichtbij’ is de titel van de concerttour waarmee Iris in de zomer en het najaar van 2022 een aantal toonaangevende concertzalen zal aandoen. Ook in Rilland! Speelt Iris de muziek die het dichtst bij haar staat. Naast haar favoriete stukken van Ludovico Einaudi en Frédéric Chopin speelt ze haar eigen composities. www. podiumreimerswaal.nl

www.theatersaanzee.com

Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

www.zeelandtheaters.nl

Kunst Fietsroute Middelburg

Van 11.00 tot 17.00 uur

Een 15 km lange fietsroute brengt u langs een 30-tal kunstenaars die dit weekend in privétuinen, ateliers hun werken graag aan u tonen. Deze interessante adressen liggen net buiten de vesten van Middelburg. Het kunstaanbod is gevarieerd en wordt gecomplimenteerd met activiteiten en demonstraties. www.kunstroutemiddelburg.nl

Vlissingen, Arionhotel

www.concertenvlissingen.nl

Bobby Reynolds Group | Middelburg, Poppodium De Spot | www.muziekpodiumzeeland.nl

De Andersons | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Monique Smit | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Erard Ensemble | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Jan Brokken, Tobias Borsboom & Peter Vigh | Terneuzen, Porgy & Bess | www.muziekpodiumzeeland.nl

Bos - SOLO

Middelburg, Schouwburg

www.zeelandtheaters.nl

The Fiddle Case | Groede, Grote Kerk Groede | www.grotekerkgroede.com

Zeevonken: schrijver Jaap Robben | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

Cor Bakker en Fay Claassen

Terneuzen, Porgy en Bess

www.porgyenbess.nl

Fuad Hassen - Vogelvrij | Ritthem, De Verwachting | www.theatersaanzee.com

Matthews

BJ Baartmans

Nieuw-

Sint Joosland, Theater De Wegwijzer

www.theaterdewegwijzer.nl

Roué Verveer | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Sinfonia Rotterdam | Hulst, Basiliek | www.zeelandtheaters.nl

Middelburg,

Zeeuwse

onder de 20 jaar bespelen voor het publiek en een

jury hun klassieke muziekinstrumenten. Een mooie en spannende avond waarbij het publiek mee mag stemmen over de publieksprijs. Met een optreden van de winnares van 2019: fluitiste Lise de Munck. Organisatie: de Vrienden van Het Zeeuws Orkest. Presentatie: Jacques Riebeek.

Vervolg oktober 2022

The Young Ones met Henk Poort en Emma Heesters Hulst, Den Dullaert, 20.00 uur

Drie keer is scheepsrecht. Na twee keer noodgedwongen uitstel van het concert, staan The Young Ones eindelijk weer op het podium samen met Henk Poort en Emma Heesters. Ron Brandsteder presenteert de avond. Het wordt een veelzijdig concert waarin alle genres voorbij komen, van opera tot rock en country. www.dendullaert.nl

okt.

Carel Kraayenhoff

Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Noëlle Drost, sopraan Noordgouwe, Driekoningenkerk, 20.00 uur

Noëlle Drost was enige jaren geleden al als finalist van het Prinses Christina Concours te gast in Noordgouwe en maakte toen al grote indruk. Inmiddels studeerde zij verder en kon u haar zien in een Masterclass bij Witteman door Elly Ameling. Voor meer informatie en het terugkijken van deze masterclass zie www. noelledrost.nl In dit recital neemt zij u mee in het Franse en Duitse liedrepertoire.  www.kmsd.nl

www.zeelandtheaters.nl

Yang Yang Cai, piano Vlissingen, Sint Jacobskerk, 15.30 uur

Werken van Chopin. Yang Yang Cai (1998) is één van de grootste pianotalenten van haar generatie, Ze speelde al piano op 5-jarige leeftijd. Vanaf haar tiende studeerde ze 10 jaar lang bij de vooraanstaande pianopedagoog Jan Wijn. Sinds oktober 2020 studeert zij aan de fameuze Imola Piano Academy bij Enrico Pace. Yang Yang Cai heeft talloze masterclasses gevolgd bij meesterpianisten en behaalde vele prijzen op bekende pianoconcoursen. www.muziekpodiumzeeland.nl

The Dublin Legends | Vlissingen, CCXL Theater | www.ccxl.nl

Cuypers versus cuypers | Hulst, Den Dullaert | www.dendullaert.nl

De Kift | Goes, Podium ‘t Beest | www.muziekpodiumzeeland.nl

Mark van de Veerdonk | Nieuw- en Sint Joosland, Theater De Wegwijzer | www.theaterdewegwijzer.nl

Neue Philharmonie Westfalen

Terneuzen, Scheldetheater

www.zeelandtheaters.nl

www.zeelandtheaters.nl

Philharmonie Zuidnederland | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Leonard Cohen Tribute Band | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Champagne

Wine

Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

The Lasses | Hansweert, Kaj Munk Hansweert | www.podiumreimerswaal.nl

Wegwijzer

Martijn

Scheldetheater

www.theaterdewegwijzer.nl

www.zeelandtheaters.nl

FADOpelos2 | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Amsterdam Sinfonietta & Dance Collectief

Het Zeeuws Orkest, 5e symfonie van Beethoven Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 15.30 uur en 20.00 uur Goes, Theater de Mythe, 15.30 uur

De oktoberserie is een extra inhaalserie. De 5e symfonie van Beethoven. Wie kent het niet TA TA TA TAAAAAA. De kijkers van het TV programma Maestro herinneren zich vast wel dit lastige begin. Behalve Beethoven speelt het orkest een selectie uit HAMLET Suite aus der Schauspielmusik für Orchester van Shostakovitsj en de Ouverture ‘A Midsummer Night’s Dream’ van Mendelssohn. www.zeeuwsorkest.nl

Een requiem als troost en liefdeswerk

Het is bijna klaar. In 2017 begon Christoph Buchwald, de Nederlandse uitgever en vriend van de Israëlische schrijver David Grossman, met een groot project: het componeren van een requiem voor Grossmans in de Libanon oorlog gesneuvelde zoon Uri. Toen Buchwald in 2006 via de BBC van Uri's dood hoorde, belde hij onmiddellijk zijn vriend, hopend dat de BBC zich vergist had. Maar dat was ijdele hoop, en Buchwald kon aan de telefoon geen passende woorden vinden. ”Wat zeg je dan, wat is een troostend woord dat niet onmiddellijk als een hopeloze platitude klinkt? Ik stotterde en kon geen enkele zin afmaken.”

Zijn sprakeloosheid wierp Buchwald terug op de muziek, zijn tweede grote liefde naast de literatuur. Ooit had hij zijn studie met het schrijven van filmmuziek verdiend, maar nu componeerde hij "uit pure vertwijfeling en ontroostbaarheid" een lied voor en over de gesneuvelde Uri Grossman.

Dit lied wordt de kiemcel van Buchwalds requiem Falling Out Of Time: 21 songs en vier instrumentale stukken, die bij elkaar een samenhangend groot verhaal vertellen. Het volgt losjes Grossmans in 34 talen vertaalde boek Uit de tijd vallen (een Zeeuwse uitdrukking die Grossman tijdens een bezoek aan Vlissingen voor zijn Vrijheidsrede in 2015 heeft opgepikt). Grossman verkent in precieze en tegelijkertijd poëtische taal de pijn en het verdriet van ouders die een kind of een naaste verloren hebben. Vijf jaar na de dood van zijn gesneuvelde zoon slaagt hij op ongeëvenaarde wijze in deze per definitie bijna onmogelijke onderneming. Waar nodig, zelfs met vertwijfelde humor.

Het requiem Falling Out Of Time

Net als het boek vertelt het requiem Falling Out Of Time het verhaal van een man die tijdens het avondeten plotseling opstaat, en tegen zijn vrouw zegt ‘ik ga’. Als zij wil weten, wat de reden is voor dit rare gedrag, zegt hij, dat hij naar de rivier gaat lopen om hun dode zoon te zien, of tenminste contact met hem proberen te krijgen. Om eindelijk afscheid te nemen. Om weer zonder nachtmerries te kunnen slapen. Anders is het verdriet niet meer uit te houden. Onderweg sluiten zich tot zijn verbazing meer en meer mensen bij hem aan, die geen vrede kunnen vinden met de dood van hun kinderen, dierbaren, vrienden. In een lange optocht passeren zij de Centaur – ‘half mens, half schrijftafel’ – die al jaren probeert het verdriet over de dood van zijn zoon in woorden te vatten. Schrijven, zegt hij, is de enige manier om iets te begrijpen. ‘Schrijf nu alsjeblieft in koeienletters op’, brult hij tegen zich zelf ‘ik moet het herscheppen in de vorm van een verhaal! Begrepen?’ Maar als het hem uiteindelijk lukt, om de juiste woorden te vinden en het verhaal te voltooien, is hij de herinnering aan zijn zoon definitief kwijt.

Soep en goede slechte grappen

In Grossmans boek, net zoals in Buchwalds requiem, zijn troost en ontroostbaarheid onafscheidelijk in elkaar verstrengeld. Wat in een klassiek requiem het dies irae (dag van toorn) is, wordt in Falling Out Of Time het gemopper van de Centaur. Hij maakt voortdurend slechte grappen over de ‘verwarden en gekken’ die denken dat zij nog een keer afscheid kunnen nemen van hun dode dierbaren. Zijn advies aan de man die zijn avondeten heeft laten staan is dan ook duidelijk: Ga naar huis, omarm je vrouw en eet je soep op!

De niet opgegeten soep is een leidmotief in het requiem. Buchwald probeert op inventieve manier het onderwerp niet te zwaar te laten worden. Een koor van ‘de verloren zielen’ heeft het over ‘Soep en verlichting’ (Soup & Enlightenment); tijdens de mars ruziën de treurende wandelaars – een knipoog naar Purcells King Arthur –over de juiste weg naar de rivier; de Centaur zingt een serene verjaardag-blues (Anniversary Blues) op zijn toekomstige eigen sterfdag.

Ga naar huis, omarm je vrouw en eet je soep op!

De muziek: een balans tussen licht en zwaar Buchwald: “Ik heb geprobeerd, een balans te vinden tussen licht en zwaar. Het requiem laat - qua instrumentatie, toonsoorten en klanken - ook lichte kleuren horen, zonder het onderwerp op een ongeloofwaardige manier geweld aan te doen. Zoals Grossman tegen mij zei: ‘Maak je verdriet productief! Als je het privilege hebt iets te kunnen scheppen dan kan je het verdriet in een boek of in muziek als het ware buiten je plaatsen en er veel genuanceerder mee omgaan.’ Het slotstuk van het requiem is dan ook een koraal uit Bachs Matthäuspassion, maar met een nieuwe tekst die verlies én troost verwoordt:

We bow our heads in sorrow, with mournful heart we sing. It seems there’s no tomorrow, Death left us with his sting.

Let music be our saviour in times of pain and fear, and help us to remember the ones beloved and near.

Dit koraal en vier andere delen uit Falling Out Of Time worden gezongen door het Middelburgse kamerkoor Cantus Choralis onder leiding van de onvolprezen dirigente Aleida Post. Buchwald: “Ongelooflijk en hartverwarmend om te zien, met wat voor een enthousiasme en professionaliteit dit koor te werk gaat en niet bang is voor muziek die meer naar het genre singer/songwriter luistert dan naar klassieke muziek.”

Hetzelfde geldt overigens ook voor de eigenaar van Zefir Records, Jakko van der Heijden die het requiem in november uitbrengt, en voor geluidstechnicus Walter Calbo. Van der Heijden: “Na de opname van Bachs Wohltemperiertes Klavier met Marcel Worms is dit iets totaal anders, een uitdaging. Maar het is indrukwekkende en prachtige muziek, een conceptalbum net als The Who dat met Tommy deden of Pink Floyd met The Wall.”

Buchwald: “Wat een zorgvuldigheid en vakmanschap! Ik heb tijdens het studiowerk met Calbo en Van der Heijden geleerd op een heel andere manier naar klank en toonkleur te luisteren.”

Een grote verrijking en eer noemt Buchwald die zelf zingt, gitaar, bas, orgel, klavecimbel en dulcister speelt, dat ook de uitstekende musici Christian Blaha (piano), Ko de Rooij (beugelhoorn, trompet), Franklin Schieman (tenor- en sopraansax), Artur

Jaschke (drums) en Paul Rittel (cello) aan het Requiem wilden meedoen.

Buchwald: “Het lijkt een paradox, dat je bij het schrijven en opnemen van muziek over verdriet en verlies zo veel plezier, troost en voldoening kan vinden. Het blijft een wonder.”

Frank Blaakmeer (CD verkrijgbaar begin december)

contemporary art festival middelburg

route door

middelburg

van raul balai kevin van braak delphine courtillot jaap van den elzen kianoosh gerami folkert de jong anish kapoor liesbeth labeur emmeline de mooij warre mulder leonard van munster tanja smeets

clydesdale

Intussen heef de Stichting Premium Erasmianum bekend gemaakt, dat eind november de Erasmusprijs 2022 uitgereikt wordt aan David Grossman (Jeruzalem, 1954). ‘Het thema van de prijs is dit jaar ‘Verbinders in een verdeelde wereld.’ Grossman voldoet als geen ander aan deze typering. Met ongekende moed snijdt hij ongemakkelijke politieke onderwerpen aan, zoals het dagelijks leven van mensen in bezet gebied en de Palestijnse minderheid in Israël, maar ook thema’s als vriendschap, leven met het verleden en de band tussen generaties. Grossman is net als Erasmus een ware humanist: hij laat ons de mens zien, naakt en feilbaar, even goddelijk als monsterlijk. www.erasmusprijs.org

Met ongekende moed snijdt hij ongemakkelijke politieke onderwerpen aan

Vervolg oktober 2022

in Arms

Vlissingen, CCXL Theater

www.ccxl.nl

Duo Ebano: Danesi klarinet en Gorini piano | Vlissingen, Arion hotel | www.concertenvlissingen.nl

Ernst

Bobbie

Middelburg, Schouwburg

Classical Band

Ernst en Bobbie

www.zeelandtheaters.nl

Terneuzen, Groede | www.zeelandtheaters.nl

Middelburg, Schouwburg

www.zeelandtheaters.nl

Redeloos, radeloos, reddeloos Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 15.30 uur

Camerata Trajectina met Hans Goedkoop. Na succesvolle optredens van Vive le Geus! over de Tachtigjarige Oorlog storten Hans Goedkoop (Andere Tijden) en Camerata Trajectina zich met deze theatrale muziekvoorstelling in het woelige rampjaar 1672. Met Camerata Trajectina beleef je de geschiedenis opnieuw, de Rampjaarherdenking kan niet indringender tot leven komen. Zet je schrap, het wordt huiveringwekkend mooi! www.zeeuwseconcertzaal.nl

Zeeuws Orkest

Brothers

Beethoven

Goes, De Mythe

Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

www.zeelandtheaters.nl

Middelburg, De Oostkerk

Schouwburg

Vlissingen, CCXL Theater | www.ccxl.nl

www.deoostkerk.nl

Claudia

Middelburg, Schouwburg

www.zeelandtheaters.nl

The Story of Johnny Cash Kapelle, de Vroone, 20.00 uur

Het boeiende levensverhaal van Johnny Cash afgewisseld met zijn kenmerkende muziek. Alexander Broussard neemt u mee op reis door het woelige leven, de indrukwekkende carrière en oeuvre van Johnny Cash. De liedjes worden gezongen door Robbert H. Reijenga. www.kapellecultureel.nl

De Amsterdam Klezmer Band Oostburg, Ledeltheater, 20.00 uur

De Amsterdam Klezmer Band bestaat 25 jaar. Dat gaat niet in de koude kleren zitten. Die kleren worden in deze show zorgvuldig uitgeschud. De Amsterdam Klezmer Band is geen stilstaand water, maar leeft! Some Kind of Golem biedt rijk en geïnspireerd nieuw repertoire. Van ultieme melancholie tot opzwepende Klezmer. Als een geslepen diamant met vele kanten. Theatraal versterkt door de visuele inbreng van duivelskunstenaar Martin Draax. www.ledeltheater.nl

Javier Guzman | Rilland, dorpshuis ‘Luctor et Emergo’ | www.podiumreimerswaal.nl

Ciconia Consort | Hulst, Basiliek | www.zeelandtheaters.nl

Guido Weijers | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Ars Musica o.l.v. Patrick van der Linden | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

| Terneuzen, De Pit | www.podiuminterneuzen.nl

De Gestampte Meisjes | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl Harvest | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

Annick Boer - Deze is nog beter! | Renesse, Dorpshuis Renesse | www.theatersaanzee.com

Waylon | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

La Chapelle Sauvage | IJzendijke, Kerk | www.zeelandtheaters.nl

Terneuzen, Porgy en Bess | www.zeelandtheaters.nl

Luca speelt

Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Meneer Monster 7+ | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Taylor | Nieuw-

Sint Joosland, Theater De Wegwijzer | www.theaterdewegwijzer.nl

www.zeelandtheaters.nl

Band | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Liza Ferschtman (viool) Solowerken van J.S. Bach Vlissingen, Sint Jacobskerk, 20.00 uur

Liza Ferschtman soleerde met internationaal bekende orkesten maar is ook een begaafd kamermuziekmusicus. Solorecitals zijn een belangrijk onderdeel van haar agenda. Een van haar eerste grote inspiratiebronnen was violist Philipp Hirshhorn, die haar vanaf haar vijfde les gaf. Later studeerde ze in Amsterdam bij Herman Krebbers, in Philadelphia bij Ida Kavafian en in Londen bij David Takeno. In 1997 won Liza Ferschtman het Nationaal Vioolconcours Oskar Back en in 2006 ontving ze de Nederlandse Muziekprijs. www.muziekpodiumzeeland.nl

ONDA Nieuwland meets Francis van Broekhuizen Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 20.00 uur

Francis van Broekhuizen is een van de meest veelzijdige operazangeressen van Nederland. Ze combineert haar overtuigend zangtalent met een unieke en ontwapenende podiumpersoonlijkheid. Samen met Muziekvereniging ONDA uit Nieuw- en Sint Joosland brengt zij deze avond een afwisselend muzikaal programma met bekende en minder bekende opera- en musicalmelodieën. Francis van Broekhuizen en ONDA staan garant voor een prachtige avond waar u nog lang met plezier aan zult terugdenken. Prijs: 15 euro reserveren via reserveringenonda@hotmail.com

34e Festivaleditie 7 t/m 29 oktober

7/10

Thema: ‘Composities’

SINFONIA ROTTERDAM, Openingsconcert, Basiliek Hulst

8/10 CAREL KRAAYENHOF & Ensemble, “100 jaar Piazzolla”, Ledeltheater Oostburg

9/10 Jan-Willem Rozenboom, ‘Piano & Bach’ Philippine 14/10 Neue PHILHARMONIE WESTFALEN, ‘Filmmuziek’, Scheldetheater

15/10 AMSTERDAM SINFONIETTA & ISH Dance Collective, Industrieel Museum Zeeland, Sas van Gent

16/10 SPARK the Classical Band, ‘Bach – Beatles’, Grote Kerk Groede 21/10 CICONIA CONSORT, ‘Slavische Rapsodie’, Basiliek, Hulst 22/10 La Chapelle Sauvage, Haydn, Mozart, Jazz Fantasy, Mauritskerk, IJzendijke

23/10 Philippe Elan & Reyer Zwart, ‘Franse Chansons’ Porgy & Bess, Terneuzen

28/10 Reylandt Trio, Piano trio, Hof te Zande Kerk, Kloosterzande 29/10 BERLINER SYMPHONIKER, Slotconcert , Scheldetheater

Kaarten & Informatie: www.festival-zvl.nl

Echo Verhuur – Heros Sluiskil – OVET bv Quality in bulk – TMS Terneuzen Sagro Zeeuws-Vlaanderen – H4A

Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen

concertzalen achter de dijken op bijzondere en/of verrassende locaties in heel de regio ZeeuwsVlaanderen. Maar liefst 270 musici van nationaal en internationaal topniveau laten u live de We openen de 34e editie met ons ‘huisorkest’ Sinfonia Rotterdam o.l.v. Conrad van Alphen en gaan dan over naar het bekende Carel Kraayenhof Quartet. Jan-Willem Rozenboom vult uw zondagmiddag sfeervol in met Bach’s Goldbergvariaties. Na 4 jaar is het zover om ‘Filmsoundtracks’ u een aha-moment te laten beleven gebracht door Neue Philharmonie Westfalen. We bouwen een grote installatie en speciaal decor voor Amsterdam Sinfonietta & ISH Dance Collective in het Industrieel Museum Zeeland. Terug bij uw festival is Spark the Classical Band met virtuoze overgangen van Bach naar Abba naar Handel of The Beatles. Proef de romantiek van het Praags koffiehuis met Ciconia Consort en Slavische Rapsodie, en de liefhebbers van kamermuziek bieden we ‘a Chapelle Sauvage. Franse Chansons met de titel: ‘Quelques mots d’amour’ (een paar woorden van liefde) worden vertolkt door Edisonwinnaar Philippe Elan. Met Het Reylandt Trio houden we het nog even intiem qua sfeer . Maar voor het slotconcert, en rechtstreeks uit het Concertgebouw

Agenda

2022

FUSE

Oostburg,

In 2022

ensemble Fuse 10 jaar.

formatie viert dat met muziek en anekdotes uit de begintijd, bijzondere covers, vergeten stukken en hoogtepunten uit hun televisieoptredens bij Podium Witteman. Inmiddels is Fuse honderden optredens, drie albums en een Edison Publieksprijs verder. Een route waar sporen terug te vinden zijn van Belá Bartók, Dave Brubeck, Freddie Mercury, Miles Davis, Maurice Ravel en Britney Spears. www.ledeltheater.nl

ZO

Kunst Fietsroute Middelburg

Van 13.00 tot 17.00 uur

Iedere eerste zondag van de maand openen 36 ateliers, galeries en musea hun deuren voor u in de historische binnenstad van Middelburg. Stap vrijblijvend binnen en laat u rondleiden en inspireren. Stadsdichter Aschwin van den Abeele verzorgt deze middag een vol programma rondom poëzie. www.kunstroutemiddelburg.nl

Karen Su viool en Ruben Plazier piano | Vlissingen, Arion hotel | www.concertenvlissingen.nl

Une belle histoire, Franse chansons | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

DansZfestival 2022 | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Literaire Avond | Hulst, Bibliotheek Hulst | www.dendullaert.nl

The Music of Queen - Joseph Clark en band | Zierikzee, Nieuwe Kerk Zierikzee | www.theatersaanzee.com

Tineke Schouten | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Rayen Panday | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Comedypact | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Trio Lew Tabackin (USA) jazz | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Sjaak Bral - Vaarwel 2022 | Renesse, Dorpshuis | www.theatersaanzee.com

Ton Kas | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

AMBRAS | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

The Chianti Ensemble, piano kwintet | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Memory Lane | Nieuw- en Sint Joosland, Theater De Wegwijzer | www.theaterdewegwijzer.nl

Fabian Franciscus - Lekker Gezellig | Ritthem, De Verwachting | www.theatersaanzee.com

Marc-Marie Huijbregts | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

DansZfestival 2022 | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Fotografie: Fos Fotografie

Club Cinema

De kleinste bioscoopzaal van Nederland staat in Middelburg. Het zaaltje, met 15 stoelen, bevindt zich in het huisje dat rechts van de Kloveniersdoelen staat, naast de ingang tot de tuin. Club Cinema, zoals het zaaltje heet, hoort bij Cinema Middelburg, het filmhuis dat in de Kloveniersdoelen zelf is gevestigd.

De kleinste bioscoopzaal van Nederland

Bijzondere kleurstelling

Club Cinema is niet alleen bijzonder omdat er zo weinig stoelen in staan. De inrichting is ontworpen door Martien Luteijn. Natuurlijk zorgde hij ervoor dat de stoelen warmrood zijn, zoals het hoort. De overige kleuren moesten een exclusieve clubsfeer uitstralen. Geïnspireerd op de film The Grand Budapest Hotel kregen de muren en het plafond de kleur ‘dark aubergine’. De vloer is met de hand gelegd als mozaïek waarin ook ‘smokey oker’ uit de serie Mad Men zit. Linksvoor bij het scherm is een kleine bar, waar soms wat geschonken wordt als dit past bij de vertoonde film. Vanzelfsprekend zijn het beeld en het geluid van de hoogste kwaliteit en is het zicht op de film goed door plaatsing van de stoelen.

Klassiekers

Er wordt door directeur/programmeur Simon Blaas van Cinema Middelburg geprogrammeerd voor een klein publiek. Club Cinema hangt aan deze speciale films soms een speciaal label, steeds beginnend met Club.

Zo is daar Club Expat met anderstalige films voorzien van Engelse ondertiteling, Club Classic met klassiekers uit de filmgeschiedenis die opnieuw zijn uitgebracht, Club Family waar bijzondere kinderfilms voor de hele familie te zien, Club Rainbow met de nieuwste lhbtiq+films en Club Local, met werk van Zeeuwse filmmakers.

Een mooi initiatief voor de liefhebbers van films waar geen duizenden mensen naar toe gaan. Maar ook voor diegenen die normaal gesproken naar een grote bioscoop gaan en net een keer die film willen zien die hun speciale interesse heeft. En de mooie paradox is dat deze films voor een klein publiek soms een uitverkochte zaal hebben.

Alwin Baart

Fotografie: Alwin Baart

van Rossem

Schouwburg

www.zeelandtheaters.nl

www.zeelandtheaters.nl

Cordis

Podium van Zaamslag

www.podiumvanzaamslag.nl

Thomas Beijer, piano

Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 15.30 uur

Nieuwe serie: Toppianisten in de Zeeuwse Concertzaal De Concertzaal start dit seizoen met een nieuwe serie op zondagmiddagen en haalt toppianisten naar Zeeland. Op 25 september speelt toppianist Severin von Eckardstein. Hij heeft sinds het winnen van het Koningin Elisabeth Concours in Brussel in 2003, een grote, internationale carrière opgebouwd en heeft inmiddels wereldwijd zijn naam gevestigd. Op 13 november speelt Thomas Beijer. Hij is op dit moment een van de meest interessante Nederlandse musici. In februari dit jaar ontving hij de Nederlandse Muziekprijs de hoogste staatsonderscheiding voor klassieke musici. De jury roemt zijn feilloze techniek en unieke vertelkunst. www.zeeuwseconcertzaal.nl

Zeeland verwondert ook op school

Het is belangrijk dat kinderen in contact komen met kunst & cultuur. Dat gebeurt vooral op school (basis- en voortgezet onderwijs) en in kinderopvangcentra met gerichte activiteiten en programma’s vanuit de drie regionale centra voor cultuureducatie: KCE Oosterschelderegio, KEW Cultuurparticipatie en Toonbeeld. Daarnaast worden, samen met Cultuurkwadraat, de Zeeuwse ondersteuningsorganisatie voor kunst & cultuur leerkrachten, docenten en pedagogisch medewerkers getraind via de Cultuuracademie. In de jaren 20212024 doet Cultuurkwadraat dit onder het motto ‘Bouwen aan het Zeeuwse atelier voor de verwondering’.

Wat betekent verwondering voor de scholen in Zeeland

Verwondering maakt je blij, het verrast je en het verruimt je blik. Kinderen kunnen zich op een hele onbevangen manier verwonderen. Het atelier heeft de bedoeling om ook zelf dingen te doen en te beleven. Laten we eens een paar voorbeelden langs lopen.

Kieran Chidaine

Het schilderij in de klas

Het gaat niet om de kennis van een stroming, maar om de ervaring. Neem een schilderij in de klas. Je vraagt de kinderen om er eens heel dichtbij te gaan staan en te vertellen wat ze zien. Het gaat niet om mooi of lelijk, maar wat het met je doet. Marja Geerse, coördinator van de KinderKunstWeek vertelt: “We nodigen de kunstenaar van het schilderij uit. Alleen al diens aanwezigheid prikkelt de kinderen. Het feit dat een schilderij, dat wat afstandelijk ervaren wordt, gemaakt is door een mens van vlees en bloed, verwondert al. De schilder vertelt vervolgens hoe zo’n schilderij is opgebouwd en met heel weinig woorden worden de kinderen onmiddellijk aangezet tot schilderen en tekenen. Het is ook een soort natuurlijke samenwerking. De kunstenaar zet wat contouren neer en de kinderen weten onmiddellijk wat ze moeten doen. Marja zegt: “Misschien was ik zelf wel het meest verwonderd door de heel natuurlijke loop van dit proces.”

Toneel (durven) spelen

Kieran Chidaine, leerling van de ABS in Middelburg, vertelt: “Bij ons op school was een groot podium gebouwd, waar verschillende groepen kinderen optraden. Vooraf dacht ik dat ga ik echt niet doen, dat vind ik stom. En toen mijn groep aan de beurt was wilde ik echt niet en was heel zenuwachtig. Maar uiteindelijk vond ik het dus echt heel gaaf.”

En Ronaut den Hollander, directeur van de Prins Willem van Oranjeschool in Terneuzen, vertelt hoe hij

bij een theatervoorstelling op school Sneeuwwitje, prachtig aangekleed met alle attributen, de klas binnen zag komen en dat de dynamiek daarna verder helemaal vanzelf ging. Sneeuwwitje vertelde hoe ze in het boek terecht gekomen was en de kinderen bewonderden haar kleren en mochten ook zelf meespelen als dwergen. “En zo ontstaan spontaan rollen, waarin kinderen voelen hoe het is om toneel te spelen en een rol uit te beelden. Je kunt je uiten, je hoeft geen uit het hoofd geleerde tekst op te zeggen. Je bént op dat moment de dwerg.”

De vlechtheg

Cora van der Peijl, directeur van kindcentrum De Welle in Kruiningen, vertelt hoe de leerlingen, samen met kunstcollectief De Nieuwkomers, een vlechtheg hebben geplant. De kinderen hebben in hun eigen aangeplante heg gedichten gehangen. “Denk je in wat een beleving het is om een gedicht te maken voor je boom. Dat hangt er dan in, je ziet het elke dag.”

Ondersteuning

Leerkrachten, docenten en pedagogisch medewerkers krijgen ondersteuning via opleiding in de Cultuuracademie, waar ze heel praktisch leren hoe je een en ander vorm kan geven in de klas. Ook worden cultuurprofessionals uitgenodigd in de klas om te vertellen over muziek, poëzie, schilderkunst, drama of rap.

Eva Martens, docent beeldende vorming bij Het Goese Lyceum: “Ik rook vanmorgen alle bloemen die open gingen, terwijl iemand die naast mij stond niets rook. Je moet je openstellen voor verwondering. Sta stil bij de kleine dingen, dat hoort ook bij verwondering. Als je vanmiddag naar huis rijdt: Ruik dan even heel specifiek de lente.”

De voorbeelden in dit artikel zijn geput uit het YouTube kanaal van Cultuurkwadraat. Zie www.cultuurkwadraat.nl

in Kruiningen

De

Samen cultuur in Zeeland sterker maken

Naast cultuureducatie is Cultuurkwadraat ook actief in cultuurparticipatie en cultuurversterking. In een volgende Zeeuwse Cultuur Agenda besteden we aandacht aan de activiteiten op het gebied van cultuurparticipatie. In dit nummer belichten we de rol als cultuurversterker, deze maand actueel bij de begeleiding van de impulsregeling ‘Samen in Zee’, een initiatief van Provincie Zeeland en de dertien Zeeuwse gemeenten, gericht op versterking en verduurzaming van de cultuursector.

Aanspreekpunt en procesbegeleider

Cultuurkwadraat is voor culturele organisaties en zelfstandige cultuurprofessionals aanspreekpunt en procesbegeleider. Daarnaast kunnen aanvragers trainingen volgen om hun culturele ambities en dromen te verwoorden in duidelijke projectplannen en begrotingen. De trainingen zorgen er ook voor dat de aanvragen gerichter aan de criteria voldoen en beter beoordeelbaar zijn. De beoordeling zelf wordt gedaan door een onafhankelijke adviescommissie. Ook werkt Cultuurkwadraat actief aan verbindingen van culturele initiatieven die in Zeeland leven, maar van elkaars bestaan geen weet hebben.

Toegewezen projecten

In 2021 zijn tien van de 47 aangevraagde projecten gehonoreerd, waarvan er twee ook in dit tijdschrift beschreven worden: het literair programma De Baaierd en de klankwandeling Bos-Grens. Maar ook het Hoogtij Festival, Badgasten (culturele gesprekken), Waterkaravaan, PopMonument, Zomermuziek Zeeland, Zeeland schrijft en de Smaak van Kustgeschiedenis zijn gehonoreerd.

De tender van ‘Samen in Zee’ in 2022 is nog geopend t/m 16 september. Zie voor meer informatie: www. cultuurkwadraat.nl/sameninzee. Dit najaar start Cultuurkwadraat met een steunprogramma voor de amateurkunst in Zeeland.

Cultuurkwadraat is voor culturele organisaties en zelfstandige cultuurprofessionals aanspreekpunt en procesbegeleider.

De foto’s zijn van het Hoogtij Festival dat op 4 en 5 juni in Groede plaatsvond

Bij het schrijven van het projectplan voor het Hoogtij Festival heeft Cultuurkwadraat ons enorm geholpen bij een check op volledigheid voor de subsidieaanvraag van Samen in Zee. In een gedetailleerde mail kregen wij uitgebreide feedback op verschillende punten. Voorbeelden van aandachtspunten waren de samenwerking tussen organiserende partijen, vrijwilligerspotentieel, het nog meer betrekken van amateurmusici bij het festival en duurzaamheid. Door dit alles goed uit te werken voldeden we niet alleen beter aan de door de Provincie Zeeland gestelde eisen maar zijn we ook tot een gedegener plan en uitvoering daarvan gekomen.

Cathelijne Maat

Ik heb de twee trainingsmiddagen en een online vragenuurtje van Cultuurkwadraat bijgewoond. Deze bleken zeer waardevol, omdat aan veel voorwaarden en de juiste beschrijving voor de subsidie moet worden voldaan. Subsidie aanvragen is niet het leukste en makkelijkste werk, maar deze hulp motiveerde enorm!

Wietske Lelie Orkestsecretaris Het Zeeuws Orkest

Artistiek leider Hoogtij Festival Groede

Vervolg november 2022

Nikola Meeuwsen, pianorecital

Noordgouwe, kerk, aanvang 20.00 uur

Nikola Meeusen nam zijn eerste CD op in de serie jonge klassieke musici van Avro Tros. De CD werd erg goed ontvangen. Dat smaakt naar meer, maar natuurlijk ook naar prachtige live uitvoering. Kijk voor verdere uitleg op  www.nikolameeuwsen.nl. Het programma van het pianorecital wordt nader bekend gemaakt.Reserveren: kamermuziek@hethofzicht.nl / kaarten aan de kassa of op www.kmsd.nl

Maikel Harte | Kapelle, De Vroone | www.kapellecultureel.nl

The Wanderers | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Carel Kraayenhof Quartet - 100 Jaar Piazzolla | Zierikzee, Nieuwe Kerk | www.theatersaanzee.com

Peter Heerschop & Viggo Waas | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Preview Lontano Festival | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Veronique Serpenti harp en Elisabeth Blom sopraan | Vlissingen, Arion hotel | www.concertenvlissingen.nl

Frontm3n | Goes, de Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Pepernotenpret, jeugdvoorstelling | Hulst, Den Dullaert | www.dendullaert.nl

The Music of the BeeGees - The TreeGees | Zierikzee, Nieuwe Kerk | www.theatersaanzee.com

De Kast | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Mart Hillen | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

The Furey’s

around the world | Rilland, dorpshuis ‘Luctor et Emergo’ | www.podiumreimerswaal.nl

Maikel Harte - Wasda? | Heinkenszand, De Stenge | www.theatersaanzee.com

Elke Vierveijzer | Middelburg, Schouwburg www.zeelandtheaters.nl

The Kilkennys

Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Mats Eilertsen Trio | Goes, Podium ‘t Beest | www.muziekpodiumzeeland.nl

Eric Brace & Thomm Jutz | Nieuw- en Sint Joosland, Theater De Wegwijzer | www.theaterdewegwijzer.nl

Momentum | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Het Zeeuws Orkest met de 5e symfonie van Mahler Terneuzen, Goes en Middelburg

Het orkest speelt de indrukwekkende 5e symfonie van Mahler. Deze symfonie is nog nooit in Zeeland uitgevoerd. De bezetting is heel groot, maar liefst 7 hoorns en ook extra spelers bij de andere blaasinstrumenten. De symfonie is bekend door het prachtige 4e deel, het Adagietto, voor strijkers met harp. Voor de pauze speelt het orkest met kleine bezetting Symfonie nr. 25 van Mozart. Een unieke belevenis die u niet mag missen! www.zeeuwsorkest.nl

BeatleStory 60 Years | Vlissingen, CCXL Theater | www.ccxl.nl

Kon Dioz Tribute

Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Nienke Dingemans band - Blues | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Huichelaar

Renesse, Dorpshuis Renesse | www.theatersaanzee.com

Jar | Nieuw- en Sint Joosland, Theater De Wegwijzer | www.theaterdewegwijzer.nl

2022 | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Zeeuws Orkest met Mahler 5 | Goes, de Mythe | www.zeeuwsorkest.nl

Kerstmis | Vlissingen, Sint Jacobskerk | www.zeeuwsconcertkoor.nl

Marietta Petkova, Muziek | Kloosterzande, Hof te Zande Kerk | www.dendullaert.nl

Joris Linssen en Caramba

Zaamslag, Podium van Zaamslag | podiumvanzaamslag.nl

Rozenboom

Terneuzen, Porgy en Bess

Crowdfunding

De Crowdfundingactie voor een nieuwe vleugel in de Zeeuwse Concertzaal gaat van start met een originele veiling op vrijdag 7 oktober, aanvang 20.00 uur Programma:

• Miniconcert door combo Han Polman, Commissaris van de Koning in Zeeland

• Miniconcert toppianist Feico Deutekom (Einaudi, Glass)

• Veiling en verloting onder leiding van Joost van Damme

• Exclusief optreden Koor A-58

• Hapjes en drankjes

Wilt u altijd al dat prachtige schilderij hebben van Leen van Duivendijk? Of wilt u een middag of een avond zelf de beschikking krijgen over de Zeeuwse Concertzaal met toppianist Feico Deutekom? Of wilt een u bod doen op die prachtige muzikale paasreis voor twee personen naar de Thüringer Bachwochen? Of een bod doen op dat prachtige vakantiehuis in Mallorca? Of heeft u liever een concert aan huis of exclusief op de rondvaartboot? Prachtige kunstwerken en originele veilingstukken heeft veilingmeester Joost van Damme die avond onder de hamer, georganiseerd door de Vrienden van de Zeeuwse Concertzaal om de aanschaf van een nieuwe concertvleugel mogelijk te maken.

Alle veilingstukken staan beschreven in een boekje dat vanaf 15 september beschikbaar is. Bovendien maakt u met het nummer op uw toegangsbewijs kans op het winnen van een uniek schilderij van Peter Christ (hoofdprijs), een etentje voor twee personen in de Restaurant de Zeeuwse Streken (tweede prijs) of een prachtig boeket van het Huis van Bloemen.

Geef de Concertzaal vleugels

De Zeeuwse Concertzaal heeft dringend een nieuwe vleugel nodig! Na jaren van trouwe dienst vertoont de vleugel zoveel mankementen dat ze niet meer de kwaliteit levert die de unieke Concertzaal verdient. Tegelijkertijd zal ‘de oude dame’ niet verdwijnen, maar worden ingezet om jong talent te ontwikkelen en hun concertervaring te geven. Zo investeren we met de nieuwe vleugel ook in de toekomst en kunnen toppianisten de unieke akoestiek in de zaal tot leven brengen.

U kunt de aanschaf van een nieuwe vleugel ook mogelijk maken door een pianotoets te adopteren (500 euro) of zelfs een hele octaaf (5000 euro). Dankzij de ANBI status is dat fiscaal heel aantrekkelijk. Zie voor meer informatie www.zeeuwseconcertzaal.nl.

Dit schilderij van Peter Christ kan je winnen met je toegangsbewijs. Waarde is ongeveer 1000 euro

Kiyotaka Izumi en Polina Chernova (quatre-mains) Vlissigen, Sint Jacobskerk, 15.30 uur

Het IZUMI Pianoduo is een van de toonaangevende pianoduo’s in België. Na het winnen van een aantal prestigieuze internationale wedstrijden, kreeg de carrière van dit tweetal een vliegende start. Het duo verzorgde recitals op de bekende en grote podia in Europa en Azië. Het duo werkt intensief samen met de zenders MUSIQ3 en Klara, bijvoorbeeld het project rond de Franse componist Satie. In Vlissingen klinken werken uit de Romantiek. www.muziekpodiumzeeland.nl

FRONTM3N, een muzikaal hoogstandje van drie frontmannen Oostburg, Ledeltheater, 20.00 uur

Mick Wilson (10cc), Robert Hart (Manfred Mann’s Earth Band, Bad Company) en Pete Lincoln (Sweet, Smokie, Sailor) hebben ze hun krachten gebundeld in FRONTM3N. Hun ervaring en vriendschap zorgt voor een zeer unieke samenwerking. Omarm de frisse akoestische versies van de hits die iedereen kent. Prachtige muziek met mooie verhalen en nuchtere humor. www.ledeltheater.nl

Zeeuws Concertkoor met Messa da Requiem van Verdi

met

het grote

Toonkunstkoren van

van

zangers tellende koor, de solisten en het Promenade Orkest in grote bezetting staan onder leiding van dirigent Pim Overduin.

Pim Overduin: Het requiem van Giuseppe Verdi is een dodenmis vol wanhoop en diep verdriet, maar ook warmte en tederheid, verlangen en verslagenheid, zelfs liefde en haat. Verdi gebruikt alle facetten en mogelijkheden die er voor een orkest bestaan en voor een koor mogelijk zijn. Van fluisterzacht tot geweldige climax. Muziek om helemaal in op te gaan, eindigend in de gestamelde smeekbede van de sopraan: Libera me…

De extra grote ruimte voor dit Requiem biedt de evenementenhal Baskensburg in Vlissingen. De zaal wordt speciaal ingericht en ook uitgelicht. Het bewegingstheater van Christie Rosseel doet mee. Brassband Excelsior uit Kloetinge opent in corteo met een marcia funèbre van Verdi. De brassband verzorgt ook de after party.

Zaterdag 5 november 20.00 uur – Evenementenhal Baskensburg Vlissingen: Lisette Bolle – sopraan, Ester Kuiper – mezzosopraan, Leon van Liere – tenor, Marc Pantus – bas/bariton

Kaarten € 25 (parterre) en € 17,50 (tribune). De kaartverkoop start op 15 september via www.zeeuwsconcertkoor.nl

Orkest met Mahler

Middelburg, Zeeuwse Concertzaal

Harte,

Agenda december 2022

FADOpelos2 | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Het Doppler Trio | Goes, ‘ t Beest | www.muziekpodiumzeeland.nl

Marjolijn van Kooten - Hoe vind je het zelf gaan? | Ritthem, De Verwachting | www.theatersaanzee.com

Christel de Laat | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Heinoos doet NORMAAL! | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

dec.

The Cold Vein + Elefant | Terneuzen, De Pit | www.podiuminterneuzen.nl

BRUUT! | Middelburg, Poppodium De Spot | www.muziekpodiumzeeland.nl

Maikel Harte - Wasda? | Renesse, Dorpshuis Renesse | www.theatersaanzee.com

Slapstick | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Tim Akkerman & The Ivy League | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Kunst en Cultuurroute Middelburg van 13.00 tot 17.00 uur

Iedere eerste zondag van de maand openen 36 ateliers, galeries en musea hun deuren voor u in de historische binnenstad van Middelburg. Stap vrijblijvend binnen en laat u rondleiden en inspireren. Deze zondag wordt muzikaal omlijst door diverse klassieke muziekoptredens in het centrum van de stad. www.kunstroutemiddelburg.nl

Jeanette Landré dwarsfluit en Mariken Zandvliet piano | Vlissingen, Arion hotel | www.concertenvlissingen.nl

LENETTE VAN DONGEN | Rilland, dorpshuis ‘Luctor et Emergo’ | www.podiumreimerswaal.nl

Diederik Jekel, eerste hulp bij moeilijke dingen Oostburg, Ledeltheater, 20.00 uur

Waarom dromen we, hoe lossen we de huizencrisis op, wanneer nemen computers mijn baan over en waarom worden vogels niet geëlektrocuteerd als ze op stroomleidingen zitten? Diederik legt met humor en simpele voorbeelden uit wat er speelt zodat je zelf een standpunt in kan nemen. Kortom een avond vol vermaak en stiekem ook wat opsteken. Wie weet wordt je eigen vraag ook nog beantwoord. Een avond zoals je nog nooit gezien hebt. www.ledeltheater.nl

Goes geeft thuis | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Pieter Derks | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Alex Roeka

Rilland, Dorpshuis Luctor et Emergo, 20.00 uur

‘Nieuwe Dromen’. Ineens word je door nieuwe dromen uit je sluimer opgepord. Je ziet pas wat er achter glinstert als het kasteel is ingestort. Alex Roeka is een van de sterkste maar evengoed meest breekbare liedjesschrijvers van de lage landen.’ ‘Zijn ongepolijste karakter en presentatie maken hem een uiterst innemend performer’. www.podiumreimerswaal.nl

Freek de Jonge | Zierikzee, Nieuwe Kerk Zierikzee | www.theatersaanzee.com

Pieter Derks | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Celtic Steps | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Middelburgs Theater speelt DE JONGEN VAN DE LANGE JAN regie Peter Adriaanse. Van 10 december 2022 t/m 15 januari 2023 Middelburg, Minitheater, Verwerijstraat 53. Voor tijden zie www. middelburgsminitheater.nl

De voorstelling is voor jong en oud met live muziek en zang. Sjakie woont al jaren bij zijn opoe en opa. Zijn moeder zit in een sanatorium. Zijn vader kent hij alleen maar van een foto. Hij zit op zee. en heeft gevochten voor de ‘vrede’. Sjakie klimt stiekem regelmatig de lange Jan op. Daarboven, op de gehavende toren, heeft hij zijn eigen gedachten. Met Kerst wordt hij tien jaar en dan komt zijn vader thuis, hij weet het zeker. Alleen dát cadeau wil hij hebben. www.middelburgsminitheater.nl

Back to the Country Part 12 | Oostburg, Ledeltheater | www.ledeltheater.nl

Après Minuit, eerbetoon aan JJ Cale | Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

Vervolg december 2022

ZA

dec.

dec.

ZO 11 dec.

Tönet, ihr Pauken! Erschallet, Trompeten! Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 19.30 uur

Koninklijke Oratoriumvereniging Middelburg. Baroque uitvoering van het Weihnachtsoratorium van J.S.Bach. Uitgevoerd worden vier delen van het Weinachtsoratorium , geschreven in 1734, voor de periode van Kerst tot Driekoningen. Teksten zijn ontleend aan het Evangelie van Lucas en Mattheus. Met begeleiding van het DKO Baroque en vier solisten. Onder de bezielende leiding van dirigent Pim Overduin. www.oratoriummiddelburg.nl

For Mattia, Douwe Eisinga. Muziek | Kloosterzande, Hof te Zande Kerk | www.dendullaert.nl

Kerstconcert met kamerorkest TY Noordgouwe, Driekoningenkerk, 20.00 uur

Elk jaar genieten velen van het feestelijke klassieke Kerstconcert in de sfeervolle kerk van Noordgouwe. Dit jaar wordt het Kerstconcert verzorgd door Zeeuws Kamerorkest TY met eerste violist Arjan Kik als concertmeester. Vivaldi: vioolconcert / Beethoven: serenade opus 25 / J.S. Bach: delen uit het Weihnachtsoratorium / A. Corelli: Kerstconcert. Delen uit het klarinetkwintet KV 581 van W.A. Mozart en diverse Kerstliederen. www.kmsd.nl

Maar wat er ook gebeurt er klinkt muziek Middelburg, Zeeuwse Concertzaal, 19.30 uur Olga Zuiderhoek, tekst, spel en Gerard Bouwhuis, piano

‘Maar wat er ook gebeurt er klinkt muziek’ is het refrein van Wintertenen, luizen en eczeem, de tyfus en de kanker en de griep van Ischa Meijer, Olga’s lievelingslied. Het werd de titel van dit programma van Olga Zuiderhoek over muziek uit haar 20e eeuw. Ze wilde Gerard Bouwhuis voor de muziek. Het draait om: Bartók, Antheil, Andriessen, Breuker, Gershwin, Johnny & Jones en natuurlijk Stravinsky. Ze laten de doden meespelen: Gerard speelt met Breuker, Olga zingt met Ischa. www.zeeuwseconcertzaal.nl

Wolfert Brederode en het Matangi Kwartet | Terneuzen, Porgy & Bess | www.muziekpodiumzeeland.nl

Flamenco quintet met Eric Vaarzon Morel xxl

Middelburg, De Oostkerk | www.deoostkerk.nl

Maikel Harte:

Ledeltheater

www.ledeltheater.nl

Scheldetheater

Kerstconcert orgel en koor | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Blind Date | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

René Mioch - Films & sterren in het theater | Zierikzee, De Weverij | www.theatersaanzee.com

Maikel Harte | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Back 2 the Nainties, Muziek | Hulst, Den Dullaert | www.dendullaert.nl

Irish Christmas

Oostburg, Ledeltheater, 20.00 uur

Als de Ieren kerst vieren kan dat alleen maar uitmonden in een onvergetelijk muzikaal feest. Laat het maar aan Fergal Ó Murchú over. De grootmeester van de traditionele Ierse muziek, die al elf prestigieuze muziekprijzen in de wacht sleepte met zijn producties, heeft een nieuwe kerstshow in de startblokken staan die het publiek nog lang zal heugen. Een mooier begin van de kerstperiode kun je je niet wensen. ‘Nollaig Shona Duit! Vrolijk kerstfeest!’ www.ledeltheater.nl

Zonder Bandjes | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Kerst met Zeeuwse Sien | Ritthem, De Verwachting | www.theatersaanzee.com

Maikel Harte | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Kruimeltje

Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Tobias Borsboom piano solo | Vlissingen, Arion hotel | www.concertenvlissingen.nl

Angelo Verploegen Trio - When the Night Falls | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Kerstconcert Ruud Hermans | Rilland, dorpshuis Luctor et Emergo | www.podiumreimerswaal.nl

Maikel Harte

Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Bing | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Cantiones Natalitiae - Kerstliederen uit Vlaanderen | Middelburg, Zeeuwse Concertzaal | www.zeeuwseconcertzaal.nl

Achter de gevel

Aflevering 2: Het Stadhuis van Goes

Eén van de mooiste gebouwen in Zeeland is het Stadhuis van Goes. Wat is er achter de gevel van dit gebouw te zien?

Wie de 15e-eeuwse vleeshal wil bekijken, kan eenvoudigweg het Lunchcafé Stadhuis bezoeken dat er in gevestigd is. Maar de andere ruimtes zijn slechts toegankelijk tijdens rondleidingen, op de Open Monumentendag of als er getrouwd wordt. En wie geluk heeft, woont een vergadering bij in één van de oude kamers, zoals de oude burgemeesterskamer.

H et gebouw op de Grote Markt is sinds de 14e eeuw steeds uitgebreid en verbouwd. Gezien vanaf de Grote Markt bestaat de rechterkant uit een stoere, laatmiddeleeuwse toren, met op de tweede verdieping de gevangenis of het cachot. Daaronder zat de bewakerskamer. In deze ruimte zijn geen mooi afgewerkte muren, maar wit gekalkte stenen, zware houten balken en een eenvoudige open haard.

De entree van de toren en het middelste en linkerdeel van het gebouw hebben een heel andere stijl. Hier ziet de bezoeker krullerige rococoversieringen uit de 18e eeuw, aangebracht toen het gebouw van 1771 tot 1775 grondig werd verbouwd.

Foto’s Alwin Baart

Trouwzaal

De huidige trouwzaal is een architectonisch hoogtepunt in Nederland. Net zoals in het Van de Perrehuis in Middelburg (afl. 1 van Achter de gevel) zien we hier gave exemplaren van grisailles. Deze schilderingen lijken net beeldhouwwerken. Men noemt zo’n schilderij een trompe l’oeil. Dat betekent letterlijk ‘bedrieg het oog’.

De trouwzaal was vroeger de Vierschaar, te vergelijken met een rechtbank. De mensen die terecht stonden moesten achter het gesmede hek staan dat er nog steeds is. Onder de schouw zijn Delftsblauwe tegeltjes aangebracht met afbeeldingen van dieren, schepen, molens en menselijke figuren. En op het plafond is sierlijk stucwerk te zien, dat ook in andere ruimtes aanwezig is. Kroonluchters, de tientallen kleine ruitjes en de in 18e-eeuwse kleuren beschilderde wanden maken de trouwzaal tot een indrukwekkend geheel.

De zolders

Er zijn twee zolders boven het pand. Eén boven het voorste gedeelte waar de trouwzaal is, en één aan de achterkant boven de oude lakenhal die boven de vleeshal op de begane grond zit. In deze oude lakenhal vergaderde jarenlang de gemeenteraad van Goes, totdat er een raadzaal kwam in het nieuwe Stadskantoor aan de M.A. de Ruijterlaan.

Oude prenten en ansichten tonen dat het Stadhuis sinds het einde van de 18e eeuw van buiten niet veel is veranderd. Wel veranderde de voorgrond. Er stond een tijd een muziektent op de Grote Markt, geparkeerde auto’s kwamen en verdwenen weer, de terrassen werden uitgebreid. En er kwamen in 2005 vier grote stalen lichtmasten van 13 meter hoog. Ze verlichten ’s avonds schitterend de Grote Markt. Maar vanaf de Opril is het niet meer mogelijk om het Stadhuis en de Grote Kerk te zien zonder dat de 13 meter hoge masten in beeld komen. Vandalismebestendig moesten ze zijn. Jammer dat in de opdracht blijkbaar niet stond dat het zicht op het Stadhuis en de kerk niet te veel aangetast mocht worden.

Alwin Baart

Aan deze uitgave werkten mee

De Zeeuwse Cultuur Agenda is een uitgave van een samenwerking van participerende gezelschappen, festivals, theaters, musea en podia in Zeeland rondom het thema cultuur in Zeeland. De online versie kwam mede tot stand dankzij medewerking van de Provincie Zeeland.

Hoofdredactie

Rob Bakker

Redactie

Wietske Lelie, Cisca van Dijk, Alwin Baart, Frank Blaakmeer, Marie-Louise den Boer

Vormgeving

Reclamebureau DMARC - Goes & Breda www.dmarc.nl

Fotografie

Met dank aan de culturele partners die fotomateriaal beschikbaar gesteld hebben Overige fotografen: Rinse Fokkema, Rem van den Bosch, Simon van Boxtel, Sara Graeve, Boaz Timmerman, Anne Breel, Marcel Kentin.

Redactie-adres

Verwerijstraat 14, 4331 TC Middelburg, E-mail: redactie@zeeuwsecultuuragenda.nl

Verspreiding

De Zeeuwse Cultuur Agenda wordt door culturele partners verspreid. Ook wordt het tijdschrift uitgedeeld bij voorstellingen en concerten. Als meeneemexemplaar vindt verspreiding plaats op meer dan 500 (toeristische) locaties in Zeeland en plaatsen in de provincie waar liefhebbers van cultuur in Zeeland komen zoals; theaters en podia, wijkgebouwen, gemeentehuizen, provinciehuis, huisartsen- en fysiotherapeutenpraktijken, boekwinkels, platenzaken, lifestyle winkels, notarissen e.d. Als de magazines op een locatie niet meer voorradig zijn of wanneer u een nieuwe locatie kent waar vraag is naar het magazine, dan kunt u dit mailen naar: redactie@zeeuwsecultuuragenda.nl

Het magazine komt twee maal per jaar uit. Op zeeuwsecultuuragenda.nl kunt u zich gratis abonneren op de digitale versie en de Nieuwsbrief. U krijgt het E-magazine via de email toegezonden. Via www. zeeuwsecultuuragenda.nl houden wij de actualiteit bij.

Voor evenementen in dit magazine kunt u zich wenden tot redactie@zeeuwsecultuuragenda.nl

Achtergronden en nieuws zijn van harte welkom. De redactie behoudt zich zowel voor de agenda als artikelen het recht voor deze te weigeren zonder opgave van reden. Over een afwijzing kan niet gecorrespondeerd worden.

Disclaimer

Van al het gebruikte beeldmateriaal in de Zeeuwse Cultuur Agenda is met alle mogelijke zorgvuldigheid getracht bron of rechthebbende te achterhalen. De aard van het gebruikte beeldmateriaal brengt evenwel met zich mee, dat in sommige gevallen rechthebbenden in redelijkheid niet kunnen worden achterhaald. Indien enig (rechts) persoon meent recht te kunnen doen gelden op de content van onderhavige publicatie, gelieve zich in verbinding te stellen met de redactie.

Copyright 2022

Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt worden d.m.v. druk, fotokopie, of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de hoofdredactie. De Zeeuwse Cultuur Agenda is een multimediaal platform met een magazine dat twee tot drie maal per jaar op 500 plaatsen in Zeeland ligt en een website met audio, video, achtergronden en praktische informatie: www.zeeuwsecultuuragenda.nl

Theater en Podia

CineCity XL Theater

Cultureel Centrum De Halle de Drvkkery

Den Dullaert - Cultureel centrum

Grote Kerk van Veere

HZ-cult

Ledeltheater

Middelburgs Minitheater

Muziekpodium Razzmatazz Oostkerk

Podium Brogum

Podium In Terneuzen - de Pit Podium Reimerswaal

Podium ‘t Beest

Podium van Zaamslag Popodium de Spot

Poppodium De Piek Porgy en Bess - Terneuzen Scheldetheater - Terneuzen Schouwburg Middelburg St. Jacobskerk Theater De Mythe - Goes Theater de Verwachting Theater productie huis Zeelandia Theaters aan Zee

ZB Bibliotheek van Zeeland Een Bunder Kunst Festivals

Onderstroom Concert at Sea Zeeland Nazomerfestival Film by the Sea

Klassieke muziek

Zeeuwse Concertzaal Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen Scaldis Festival voor Kamermuziek Ty kamerorkest

Stichting Kamermuziek Zeeland Stichting Kamermuziek SchouwenDuiveland Zeeuwse Muziekschool Incanto Muziek Podium Zeeland Zeeuws Jeugd Orkest

Concerten Vlissingen Zeeland Nazomerfestival

Het Zeeuws Orkest Kerk biedt podium

Beeldende kunst Vleeshal

CBK- Zeeland

Bewaerschole Kunst- en cultuurroute Middelburg Musea

Bevrijdingsmuseum

Marie Tak van Poortvliet Museum Industrieel museum

Maritiem MuZEEum Watersnoodmuseum

Zeeuws Museum

Het Warenhuis Axel Stadhuismuseum Zierikzee

Maikel Harte | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

The Choir of Clare College, Traditionele Christmas Carols Vlissingen, St. Jacobskerk, 20.00 uur

De sfeervolle opkomst van de zangers is het traditionele begin van dit concert. Sinds de oprichting in 1972 heeft het koor internationaal veel faam en aanzien verworven. Het wordt gezien als één van werelds beste University Choirs. Het staat bekend om de constant hoge kwaliteit van de voorstellingen. Voor deze decemberavond wordt een boeiend programma samengesteld waarbij ook de traditionele Christmas Carols de revue passeren. www.muziekpodiumzeeland.nl

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Irish Christmas | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Vertelavond | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Scapino Ballet Rotterdam | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Ellen ten Damme | Middelburg, Schouwburg | www.zeelandtheaters.nl

Maikel Harte | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Rundfunk | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl

Maria Milstein & Hanna Shybayeva - Kerstrecital | Terneuzen, Porgy en Bess | www.porgyenbess.nl

Mirusia | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Acting the Maggot | Zaamslag, Podium van Zaamslag | www.podiumvanzaamslag.nl

Ida van Dril | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Rhythm of the Dance | Terneuzen, Scheldetheater | www.zeelandtheaters.nl

Kikker is Verliefd! | Goes, De Mythe | www.zeelandtheaters.nl