รายงานการวิจัย เรื่อง การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี The assessment of Ratchaphruek College Co-operative Education Project in Accounting major
โดย นางสาวเสาวนีย ศรีจันทรนิล
การวิจัยครั้งนี้ไดรับทุนอุดหนุนการวิจัยจากวิทยาลัยราชพฤกษ ปการศึกษา 2553
รายงานการวิจัย เรื่อง การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี The assessment of Ratchaphruek College Co-operative Education Project in Accounting major
โดย นางสาวเสาวนีย ศรีจันทรนิล
การวิจัยครั้งนี้ไดรับทุนอุดหนุนการวิจัยจากวิทยาลัยราชพฤกษ ปการศึกษา 2553 ปที่ทําวิจัยเสร็จสิ้น 2554
ชื่อโครงการวิจัย การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี ชื่อผูวิจัย นางสาวเสาวนีย ศรีจันทรนิล (ภาษาอังกฤษ) Miss Saowanee Srichannil ปที่ทําการวิจัย 2553 บทคัดยอ การวิจัยเรื่องการประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี มี วัตถุประสงค เพื่อศึกษาระดับผลสัมฤทธิของโครงการตามวัตถุประสงคของโครงการ ความพึงพอใจ ของนักศึกษา คณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ ที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ความพึง พอใจของผูประกอบการที่เปนดูแลนักศึกษาในโครงการสหกิจศึกษา และปญหาและอุปสรรคของ โครงการ ประชากร ไดแก นักศึกษาทุกคนที่รวมโครงการสหกิจศึกษาในปการศึกษา 2553 คณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ จํานวน 5 คน และผูประกอบการหรือหัวหนาที่ดูแลนักศึกษาใน โครงการสหกิจศึกษา จํานวน 3 บริษัท เครื่องมือที่ใชในการศึกษา คือ แบบสัมภาษณวิเคราะหเจาะลึก และแบบสังเกตพฤติกรรม วิเคราะหขอมูลดานความถี่และการพรรณนาความ ผลการศึกษาสรุปไดดังนี้ 1. นักศึกษาทุกคนเห็นวา บรรลุวัตถุประสงคของโครงการทั้ง 4 ขอ โดยนักศึกษามีการเตรียม ความพรอมเรื่องความรู ดานกิริยามารยาท การแตงกาย การปรับตัว การเตรียมความพรอมความรูใน สาขาบัญชีกอนออกปฏิบัติงาน และเมื่อปฏิบัติงานแลว นักศึกษาไดรับประสบการณ และพัฒนาตนเอง เพิ่มดานการทํางานรวมกับผูอื่น การวางตัว ความอดทน ความรับผิดชอบ ดานการบัญชีทั่วไป บัญชีที่ จําเปน การใชโปรแกรมคอมพิวเตอรที่จําเปนตอดารใชงาน การทํางานที่มีระบบ และคาดวาจะพัฒนา ตนเองในอนาคตในเรื่องมนุษยสัมพันธ ความมีระเบียบของตนเอง ความละเอียดรอบคอบ การตรงตอ เวลา การใชชีวิตในองคกร การอยูรวมกับผูอื่น ความรับผิดชอบ ความอดทน ซื่อสัตยและการพัฒนา ตนเองตอการเรียนรูงานดานบัญชี และจรรยาบรรณในวิชาชีพ
ข
2. นักศึกษาพึงพอใจในสวนของการอบรมเตรียมความพรอมอยูในระดับมากที่สุด คือ ความ เปนกันเองระหวางครูพี่เลี้ยงและนักศึกษา เอกสารที่ใชในการอบรม และโสตทัศนูปกรณ นอกนั้นอยูใน ระดับมากทั้งหมด 3. ผูประกอบการ มีความพึงพอใจ เกี่ยวกับการปฏิบัติงานของนักศึกษาใน ระดับมากที่สุด คือ ดานวุฒิภาวะความออนนอมถอมตน ความประพฤติ คุณธรรม จริยธรรม และการปฏิบัติตามระเบียบ วินัยขององคกร และระยะเวลาปฏิบัติงานของนักศึกษามีความเหมาะสม สวนระดับมาก คือ บุคลิกภาพ การปรับตัว การวางแผนการทํางาน ความสามารถในการสื่อสารมอบหมาย ความรับผิดชอบ ความอุตสาหพยายาม การทํางานโดยไมตองสั่ง ความเขาใจในหลักสหกิจศึกษา และความสะดวก รวดเร็วในการดําเนินงานของโครงการ มนุษยสัมพันธ ทัศนคติตองาน คุณภาพงานที่ไดรับ สวนที่อยู ระดับปานกลาง คือ กาแสดงความคิดเห็น ความรูวิชาการเพียงพอ ความสามารถในการเรียนรูงานใหม การตัดสินใจ ความสามารถดานเทคโนโลยีสารสนเทศคอมพิวเตอร และการไดรับนักศึกษาที่มี คุณสมบัติตามตองการ สวนที่อยูในระดับไมคอยดี คือ พัฒนาการดานภาษาอังกฤษ และการทํางานกับ ชาวตางชาติ 4. ปญหาและอุปสรรคตามความเห็นของนักศึกษา พบวา อุปกรณไมเพียงพอ ไมทันสมัย การ สื่อสารที่เขาใจไมตรงกันและไมเขาใจงาน ทําใหงานผิดพลาดได สําหรับตัวแทนผูประกอบการเห็นวา มีปญหาดานความรูความเขาใจระบบบัญชี ภาษี ใบกํากับ ภาษาอังกฤษ และการใชโปรแกรม คอมพิวเตอร
Research Project Name Year
The assessment of Ratchaphruek College Co-operative Education Project in Accounting major Miss Saowanee Srichannil 2010 Abstract
The purposes of this research were to study the achievement level of Co-operative Education project that follows to the objectives of the project, to identify the students’ satisfaction level in accounting major faculty of accounting who were attending to the project, to identify the entrepreneur’s satisfaction level, and to determine problem of Co-operative Education project. The populations of this research were 5 accounting major students, who were attended to the Cooperative Education project in year 2010, faculty of accounting, and 3 companies that looked after students who were attended to the Co-operative Education project. The research tools were indepth interview and observation. The data was analyzed by using frequency and descriptive. The results of this research were as follow; 1. Most students were agreed to achieve all objectives. Students were well prepared on knowledge, manner, dressing, and adaptation to work atmosphere. The preparation on accounting were found that students had gained more experiences, development, know how to work with other, better attitude, patience, and responsibility. In general knowledge on accounting, students had known how use necessity accounting, the use of computer program, work in systematic, and professional code of conduct. 2. Students were satisfied with the preparation training at the highest level, which were the friendliness between instructor and student sheets and audio visual aids. Other than that were gotten at high level.
ง
3. The most highly satisfied on students’ performance were the maturity, humility, conduct, morals, ethic, and discipline of student, and appropriate time to joy the program. The most satisfied were the personality, adaptation, work plan, communication, responsibility, and diligent of student, understanding on Co-operative Education project, and quick in response. The medium level were the opinions, academics knowledge, be able to learn new thing, decision, computer information technology, and meet the specification of student. The low point level was the development on English language and working with foreigner. 4. The problems that based on students ‘opinions were found that equipment was not enough, not up-to-date, miscommunication and don’t understand job description that caused to make mistake. The problems that based on entrepreneur were found that the accounting system did not well understand such as tax system, invoice, English language and the use of computer program.
กิตติกรรมประกาศ
ในการศึกษาวิจัยเรื่อง “การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชา การบัญชี ” สําเร็จลงไดดวยความกรุณายิ่งของวิทยาลัยราชพฤกษที่ไดมอบทุนการวิจัยประจําป 2552 รวมถึง รศ.ดร.ลัดดาวัลย เพชรโรจน ที่ปรึกษาคณะกรรมการการวิจัย และ คณะกรรมการการวิจัย ทุกทาน ในการจัดทํารายงานวิจัย ที่กรุณาให คําปรึกษา แนะนํา และชวยชี้แนะแนวทางในการ ศึกษาวิจัย ตลอดจนตรวจสอบแกไขขอบกพรองตาง ๆ ของผลงานการศึกษาวิจัยครั้งนี้ ในการ จัดทํารายงานฉบับนีจ้ นสําเร็จลุลวงดวยดี การจัดทํารายงานครั้งนี้จะสําเร็จลงไมได หากไมไดรับความรวมมือและความอนุเคราะห จากผูตอบแบบสอบถามทุกทาน ที่กรุณาเสียสละเวลาอันมีคาในการตอบแบบสอบถาม ทําใหไดรับ ขอมูลที่สมบูรณ และครบถวน
นางสาวเสาวนีย ศรีจันทรนิล พฤศจิกายน 2553
สารบัญ
หนา บทคัดยอภาษาไทย..................................................................................................................... ก บทคัดยอภาษาอังกฤษ................................................................................................................ ค กิตติกรรมประกาศ..................................................................................................................... จ สารบัญ....................................................................................................................................... ฉ สาบัญตาราง............................................................................................................................... ซ บทที่ 1 บทนํา 1.1 ความเปนมาและความสําคัญของปญหา............................................................... 1.2 วัตถุประสงคของการวิจัย.................................................................................... .. 1. 3 ขอบเขตของการวิจัย........................................................................... .................. 1.4 ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ…………..................................................................
1 5 6 6
2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของ 2.1 วิทยาลัยราชพฤกษ………........................................................................... 7 2.2
สหกิจศึกษา……………............................................................................ 14
2.3
ประโยชนของสหกิจศึกษา ……………........................................................ 19
2.4
การประเมินโครงการ…………................................................................... 21
2.5
งานวิจัยที่เกี่ยวของ……………............................................................................ 30
3 วิธีการดําเนินการวิจัย 3.1 ประชากรและกลุมตัวอยาง................................................................................... 36 3.2 วิธีการวิจัยการศึกษาวิจัย ....................................................................................... 37 3.3 เครื่องมือสําหรับการวิจัย...................................................................................... 37
ช
สารบัญ (ตอ) บทที่ 4 ผลการวิจัย สวนที่ 1 นักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา 4.1 รายชื่อนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา และหนวยงานที่นักศึกษาไปปฏิบัติงาน สหกิจศึกษา...... ..................................................................................................... 4.2 ดานวัตถุประสงคของโครงการสหกิจศึกษา.......................................................... 4.3 ความพึงพอใจของนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ในสวนการอบรมเตรียม ความพรอมและการปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ.............. 4.4 ปญหาและอุปสรรคที่พบ...................................................................................... 4.5 ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาและอุปสรรคที่พบ............................................ 4.6 ขอเสนอแนะอื่นๆ................................................................................................ สวนที่ 2 ผูแทนสถานประกอบการณที่รวมโครงการสหกิจศึกษา 4.1 รายชื่อสถานประกอบการณและผูแทนสถานประกอบการณที่นักศึกษาไปปฏิบัติ งานสหกิจศึกษา...... .............................................................................................. 4.2 ความคิดเห็นของผูแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของนักศึกษา 4.3 ปญหาและอุปสรรคที่พบ...................................................................................... 4.4 ขอคิดเห็นเกี่ยวกับนักศึกษา.................................................................................
หนา
38 39 40 42 42 42
43 43 45 46
5 สรุปผลการศึกษาและขอเสนอแนะ 5.1 สรุปผลการวิจัย..................................................................................................... 47 5.2 อภิปรายผล........................................................................................................... 52 5.3 ขอเสนอแนะ........................................................................................................ 58 บรรณานุกรม............................................................................................................................. 59 ภาคผนวก.................................................................................................................................... 61
สารบัญตาราง
ตารางที่
หนา
1 สถานประกอบการที่เขารวมโครงการสหกิจศึกษา......................................................... 35 2 ความพึงพอใจของนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ในสวนการอบรมเตรียมความ พรอมและการปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ................................ 41 3 ความคิดเห็นของผูแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของนักศึกษา.......... 44
บทที่ 1 บทนํา ความเปนมาและความสําคัญของปญหา วิทยาลัยราชพฤกษเปนสถาบันอุดมศึกษ าที่ไดรับอนุญาตจัดตั้ง เมื่อวันที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2549 ตั้งอยูเลขที่ 9 หมู 1 ต.บางขนุน อ.บางกรวย จ.นนทบุรี โดยเปนสถาบันอีกแหงหนึ่งที่ถือ กําเนิดจากปณิธานอันแนวแนของ 2 ทาน คือ อาจารย ดร.กมล ชูทรัพย ผูกอตั้งสถาบันในเครือตั้ง ตรงจิตร และ ดร.วิภาพรรณ ชูทรัพย ประธานกรรมการบริหารสถาบันในเครือตั้งตรงจิตรที่ ตองการจัดการศึกษาระดับอุดมศึกษา ที่มีคุณภาพสามารถพัฒนาเยาวชนไทยใหมีความรูดาน วิชาการและวิชาชีพ และมุงมั่นที่จะพัฒนาการศึกษาเพื่อประโยชนแกสังคมและประเทศชาติอยาง แทจริง โดยปรัชญาของวิทยาลัย คือ “สถาบันแหงการเรียนรูยุคใหม คุณภาพ คุณธรรม นําหนาสู สากล” วิทยาลัยราชพฤกษเปนสถาบันแหงการเรียนรูยุคใหม มีความมุงมั่นที่จะผลิตบัณฑิตใหเปน คนเกง มีความรู ทักษะ ความชํานาญในแตละสาขาวิชา สรางคนดี มีคุณธรรม จริยธรรมและ สามารถอยูในสังคมอยางมีความสุข โดยบัณฑิตตองเปนบุคคลที่มุงมั่นที่จะเรียนรูและพัฒนาตนเอง อยูตลอดเวลา เพื่อนําความรูความสามารถไปเปนกําลังสําคัญในการพัฒนาประเทศชาติ ตาม ขอกําหนดวิทยาลัยราชพฤกษ พ.ศ.2549 ออกตามความในมาตรา 11 แหงพระราชบัญญัติ สถาบันอุดมศึกษาเอกชน พ.ศ.2546 มีดังนี้ 1. เพื่อเปนสถาบันอุดมศึกษาที่มุงจะเปนสถาบันแหงการเรียนรูยุคใหมพรอมผลิตบัณฑิตที่ จะเรียนรูและ พัฒนาตนเองตลอดเวลา 2. เพื่อผลิตบัณฑิตที่มีความรูในวิชาการและมีความสามารถในการปฏิบัติ โดยเฉพาะอยาง ยิ่งการนําความรูใหมๆ และเทคโนโลยีที่กาวหนามาใชในการพัฒนาสังคม เศรษฐกิจของประเทศ 3. เพื่อพัฒนาบุคลากรที่ปฏิบัติงานในวิชาชีพตางๆใหมีการศึกษาเพิ่มเติมในระดับปริญญา ตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก เพื่อเสริมสรางความรู ทักษะ ความชํานาญที่เปนประโยชนตอการ พัฒนางานของตนใหดียิ่งขึ้น อันจะนําไปสูความสําเร็จในวิชาชีพ 4. เพื่อผลิตบัณฑิตที่มีคุณธรรม มีวินัยในการทํางานมีความเชื่อมั่นในตนเอง คิดเปน ทําเปน และแกไขปญหาเปน มีความสํานึกในจรรยาบรรณวิชาชีพ รวมทั้งใหมีความรับผิดชอบตอหนาที่ และสังคม 5. เพื่อสงเสริมการคนควาวิจัยในสาขาวิชาตางๆ เพื่อความกาวหนาทางวิชาการและเพื่อ ประโยชนในการนําไปใชในการพัฒนาสังคมและประเทศชาติ
2
6. เพื่อเปนศูนยกลางการใหบริการทางวิชาการแกสังคม และเผยแพรความรูตางๆ ใหแก ชุมชนและทองถิ่น 7. เพื่อสงเสริมและทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม รวมสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมและ ขนบธรรมเนียมอันดีงาม เพื่อดํารงไวซึ่งความเปนเอกลักษณของชาติไทย การเรียนการสอน (instruction) คือกระบวนการหรือกลุมของเหตุการณ ( set of event) การ สอนเปนบทบาทของอาจารยที่กระตุนใหนักศึกษาไดทํากิจกรรมจนเกิดการเรียนรู โดยจุดมุงหมาย เพื่อใหนักศึกษาเกิดทักษะ 3 ดานคือ ดานความรู ดานทักษะ และดานเจตคติ (Gagne and Others,1992) และมีความรูความสามารถอยางนอยตอไปนี้ (สํานักงานการอุดมศึกษา ,2552) 1) ความรูที่ครอบคลุม สอดคลอง และเปนระบบในสาขาวิชาที่ศึกษา ตลอดถึงเขาใจใน ทฤษฎีและหลักการที่เกี่ยวของ 2) ความสามารถที่จะตรวจสอบปญหาที่ซับซอนและพัฒนาแนวทางแกปญหาไดอยาง สรางสรรคจากความเขาใจที่ลึกซึ้งของตนเองและความรูจากสา ขาวิชาอื่นที่เกี่ยวของโดยอาศัย คําแนะนําแตเพียงเล็กนอย 3) ความสามารถในการคนหา การใชเทคนิคทางคณิตศาสตรและสถิติที่เหมาะสมในการ วิเคราะหและแกปญหาที่ซ้ําซอน ตลอดจนการเลือกใชกลไกที่เหมาะสมในการสื่อผลการวิเคราะหตอ ผูรับขอมูลขาวสารกลุมตางๆ 4) ในกรณีหลักสูตรวิชาชีพ สิ่งสําคัญคือ ความรูและทักษะที่จําเปนตอการปฏิบัติงานอยางมี ประสิทธิภาพในวิชาชีพนั้นๆ 5) ในกรณีของหลักสูตรวิชาการที่ไมมุงเนนการปฏิบัติในวิชาชีพ สิ่งสําคัญคือความรู ความ เขาใจอยางลึกซึ้งในผลงานวิจัยตางๆ ในสาขาวิชานั้น ความสามารถในการแปลความหมาย การ วิเคราะห และการประเมินความสําคัญของการวิจัยในการขยายองคความรูในสาขา/สาขาวิชา โครงการสหกิจศึกษา ( Co-operative Education) หมายถึง ระบบการศึกษาที่เนนการ ปฏิบัติงานในสถานประกอบการอยางเปนระบบ โดยจัดใหมีการเรียนในสถานศึกษารวมกับการจัด ใหนักศึกษาไปปฏิบัติงานจริงในสถานประกอบการในฐานะเปนพนักงานชั่วคราวโดยไดรับหนวย กิต
3
2010)
ขอดีของการจัดการศึกษาแบบสหกิจศึกษา (coop.siam.edu/-Cached - Similar 27 April 1. นักศึกษามีความรับผิดชอบและมีวินัยในตนเองมากขึ้น 2. นักศึกษาเรียนรูการปรับตัว และเขาใจศักยภาพของตนเองมากขึ้น 3. นักศึกษามีความมั่นใจในตนเองมากขึ้น 4. นักศึกษาสามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดดีขึ้น 5. นักศึกษาเขาใจงานและความถนัดของตนเอง รวมทั้งความชอบในตําแหนงงานตางๆมาก
ขึ้น 6. อาจารยผูสอน/นิเทศงาน มีความตื่นตัวที่จะเรียนรูทักษะใหมๆ มากขึ้น 7. สรางความสัมพันธอันดีระหวางสถาบันการศึกษา นักศึกษา และอาจารย 8. มีการถายทอดแลกเปลี่ยนองคความรูระหวางนักศึกษากับอาจารย และระหวาง สถาบันการศึกษากับสถานประกอบการ 9. อัตราการไดงานทําของบัณฑิตสูงขึ้น บัณฑิตไดรับคาจาง/เงินเดือน มากกวาเกณฑปกติ ลักษณะงานของนักศึกษาฝกงานสหกิจศึกษา ของวิทยาลัย ราชพฤกษมีลักษณะดังนี้ (ศูนยประสานงานสหกิจศึกษา วิทยาลัยราชพฤกษ) 1. ปฏิบัติงานเสมือนหนึ่งเปนลูกจางชั่วคราวของสถานประกอบการ 2. มีหนาที่รับผิดชอบที่แนนอน โดยงานที่ไดรับมอบหมายเปนงานที่มีคุณภาพ 3. ปฏิบัติงานในตําแหนงผูชวยนักวิชาการ 4. ทํางานเต็มเวลา (Full Time) 5. ระยะเวลาการปฏิบัติงานเต็ม 1 ภาคการศึกษา (16 สัปดาห หรือ 4 เดือน) 6. มีคาตอบแทนตามสมควร สําหรับของวิทยาลัยราชพฤกษในปจจุบันวิทยาลัยเปดสอนมาแลวเปนเวลา 4 ป มีคณะ ตางๆที่เปดสอนระดับปริญญาตรีจํานวน 4 คณะ ไดแกคณะบริหารธุรกิจ คณะบัญชี คณะ นิติศาสตร คณะนิเทศศาสตร คณะวิทยาศาสตร มีนักศึกษาจํานวน 2,973 คน มีบัณฑิตที่สําเร็จ การศึกษาแลว 1 รุน จํานวน 224 คน คณะบริหารธุรกิจเปนคณะที่มีจํานวนนักศึกษามากที่สุด และ นักศึกษาตองมีประสบการณในการปฎิบัติงานจริงในสถานประกอบการ วิทยาลัยจึงจัดโครงการสห กิจศึกษาขึ้นและเพื่อเสริมสรางประสบการณใหนักศึกษากอนสําเร็จเปนบัณฑิต ทางวิทยาลัยได จัดการอบรมเตรียมความพรอม โดยการจัดอบรมการเตรียมความพรอมและการปฐมนิเทศนักศึกษา
4
สหกิจศึกษาขึ้นในวันที่ 27 เมษายน 2533 ถึงวันที่ 2 พฤษภาคม 2533 และวันที่ 26 พฤษภาคม 2553 โดยมีวัตถุประสงคคือ 1. ใหนักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทัก ษะ แนวคิด ในการเตรียมความพรอมกอนออกไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 2. เพื่อเพิ่มประสบการณดานวิชาการ วิชาชีพ ในการพัฒนาตนเองแกนักศึกษาในรูปแบบที่ มีคุณคา เหนือกวาการฝกงาน 3. เพื่อพัฒนาตนเองใหเกิดความรูการปฏิบัติงานภายในสถานประกอบการและพัฒนา การ นําไปใชในการปฏิบัติการในอนาคตได จากวัตถุประสงคของโครงการทางวิทยาลัยคาดหวังวาเมื่อนักศึกษาไดผานการอบรมแลวจะ ไดประโยชนดังนี้คือ 1) นักศึกษาไดเขาใจเบื้องตนเกี่ยวกับการเตรียมพรอมกอนออกไปปฏิบัติงาน สหกิจศึกษา 2) นักศึกษาที่มีแผนที่จะออกปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจะไดรับการพัฒนาความสามารถ ในการปรับตัวเปนบุคลากรที่มีคุณคาอยางเหมาะสม และ 3) นักศึกษาที่ออกปฏิบัติงานสหกิจศึกษา สามารถนําความรูไปใชประโยชนในการปฏิบัติงานในอนาคตได โดยหลักสูตรมีการอบรมเนื้อหา ดังนี้ หัวขอที่ 1 ทักษะการเขียน จดหมายสมัครงาน และเทคนิคการสมัครงาน - การมองหาแหลงงาน - การสมัครงาน - บุคลิกภาพและการแตงกาย - การวางตัวเพื่อการปฏิบัติงาน หัวขอที่ 2 การพัฒนาบุคลิกภาพและการนําเสนอผลงาน - การแตงกาย การใชวาจา การสื่อสาร - วีธีการนําเสนอผลงาน หัวขอที่ 3 เทคนิคการเลือกอาชีพ การเลือกสถานประกอบการ การสมัครงาน - เทคนิคการเลือกอาชีพใหไดงานที่เหมาะสม - หลักการเลือกสถานประกอบการ - วีธีการสมัครงาน หัวขอที่ 4 เทคนิกการเขียนรายงาน - รูปแบบการเขียนรายงาน - ประเภทของรายงานทางวิชาการ
5
- รูปแบบการอางอิง หัวขอที่ 5 พระราชบัญญัติคุมครองแรงงาน - ลักษณะกฎหมายแรงงาน - ความหมายของสัญญาจางแรงงาน และรูปแบบสัญญาจางแรงงาน - วันหยุดและวันลา - คาจาง คาลวงเวลา คาทํางานในวันหยุด - การค้ําประกันการทํางานลูกจาง - การใชแรงงานเด็ก จาก โครงการดังกลาวเพื่อเปนประโยชนในการจัดโครงการนี้ตอไป ผูวิจัยจึงมีความ ประสงคจะสอบถามความคิดเห็นของนักศึกษาที่เขาอบรมในการนําความรูไปใชในการเขารวม โครงการสหกิจศึกษา และการฝกปฏิบัติงาน และความคาดหวังที่จะนําไปใชในชีวิตประจําวันและ การปฏิบัติงานในอนาคต โดยการประเมินโครงการสหกิจศึกษาของนักศึกษาคณะ บัญชี ขึ้นใน สาขาวิชาการบัญชี ในปการศึกษา 2553 มีนักศึกษาเขารวมโครงการ 5 คน มีการฝกงานที่ เครือ โรงพยาบาลพญาไท 2 คน, บริษัท เอสซี การบัญชี จํากัด 2 คน, บริษัท สยามพารท โพรดักส จํากัด 1 คน ดังนั้นเพื่อใหไดขอมูลที่ถูกตอง สมบูรณ และเปนประโยชนในการจัดโครงการนี้ตอไป ผูวิจัยจึงมีความประสงคจะประเมินโครงการสหกิจศึกษาของนักศึกษาคณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษขึ้นเพื่อเปนขอมูลในการปรับปรุงการเรียนการสอนและเพื่อแกไขจุดออน ขจัด ปญหาใหนักศึกษารุนตอๆไป วัตถุประสงคของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาระดับผลสัมฤทธิของโครงการตามวัตถุประสงคของโครงการ 2. เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักศึกษา คณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ ที่รวมโครงการสหกิจศึกษา 3) เพื่อศึกษาปญหาและอุปสรรคของโครงการ และเปนขอมูลในการปรับปรุงวางแผนการ จัดทําโครงการตอไปในอนาคต
6
ขอบเขตของการวิจัย ประชากรที่ใชในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ แบงเปน 2 กลุม ไดแก 1. นักศึกษาทุกคนที่รวมโครงการสหกิจศึกษาในปการศึกษา 2553 คณะบัญชี สาขาวิชาการ บัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ จํานวน 5 คน ไดแก 1) นายฉัตรอมร แยมเจริญ 2) นางสาวบุษบากร อิ่มใจดี 3) นางสาวโชติรส วงษโชติปนทอง 4) นางสาวบุศราคัม อุดมเลิศศรีนภา และ 5) นางสาว ธนิศา มีหิรัญ 2. ผูประกอบการหรือหัวหนาที่ ดูแลนักศึกษาในโครงการสหกิจศึกษา จํานวน 3 บริษัท ไดแก 2.1 บริษัท เอส.ซี. การบัญชีและที่ปรึกษาธุรกิจ ( 1995) จํากัด ผูแทนสถาน ประกอบการ ตําแหนง หัวหนาแผนกบัญชี / ภาษี 2.2 บริษัท สยามพารทโพรดักส จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ ตําแหนง หัวหนา แผนกตนทุน 2.3 บริษัท เครือโรงพยาบาลพญาไท จํากัด ไดแก บริษัท โรงพยาบาลพญาไท 2 จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ ตําแหนง หัวหนา แผนกบัญชี บริษัท โรงพยาบาลพญาไท 3 จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ ตําแหนง ผูจัดการ แผนกบัญชี 3. ขอบเขตเนื้อหาที่ใชประเมินประกอบดวย วิธีปฏิบัติตนของนักศึกษาในการฝกงาน การ ใชความรูความสามารถดาน การบัญชี โดยพิจารณาจาก คุณลักษณะสวนบุคคล ดานผลสําเร็จของ งาน ดานความรูความสามารถ ดาน ความรับผิดชอบตอหนาที่ ดาน ประโยชนที่สถานประกอบการ ไดรับ และดานการดําเนินงานของโครงการสหกิจศึกษา รวมทั้งปญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้นพรอม ขอเสนอแนะการแกไข 4. ดําเนินการเก็บขอมูลในเดือนกรกฎาคม 2553 ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ 1. ไดทราบระดับสัมฤทธิของโครงการตามวัตถุประสงคของโครงการ 2. ไดทราบความพึงพอใจของนักศึกษาคณะบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ ที่รวมโครงการสหกิจ ศึกษา 3. เพื่อศึกษาปญหาและอุปสรรคของโครงการ และเปนขอมูลในการปรับปรุงวางแผนการ จัดทําโครงการตอไปในอนาคต
บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของ ในการวิจัยเรื่อง การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี ผู ศึกษาวิจัยไดคนควาเอกสาร รวมทั้งงานวิจัยที่เกี่ยวของดังนี้ตอไปนี้ 1. วิทยาลัยราชพฤกษ 2. สหกิจศึกษา 3. ประโยชนของสหกิจศึกษา 4. การประเมินโครงการ 5. งานวิจัยที่เกี่ยวของ 1. วิทยาลัยราชพฤกษ 1.1 ประวัติความเปนมา วิทยาลัยราชพฤกษตั้งอยูบนถนนนครอินทร ตําบลบางขนุน อําเภอบางกรวย จังหวัด นนทบุรี เปนสถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษาสถาบันที่ 9 ของสถาบันในเครือตั้งตรงจิตร ที่เกิดจาก ปณิธานของทานอาจารย ดร.กมล ชูทรัพย ผูกอตั้งสถาบันในเครือตั้งตรงจิตรดวยจุดมุงหมายตองการจัด การศึกษาในระดับอุดมศึกษา ใหแกเยาวชนไดมีโอกาสทางการศึกษาที่สูงขึ้นและดวยความตั้งใจอัน มุงมั่นของทาน อาจารย ดร.วิภาพรรณ ชูทรัพย ประธานคณะกรรมการ บริหารสถาบัน ในเครือตั้งตรง จิตรที่ตองการสานตอเจตนารมณของทานผูกอตั้งสถาบันในเครือฯ ตั้งตรงจิต ดวยการผลักดันใหเกิด วิทยาลัยราชพฤกษสถาบันแหงการเรียนรูยุคใหมที่พรอมผลิตบัณฑิตใหเปนผูที่มีทักษะความรู ความ ชํานาญในแตละวิชาชีพ สรางคนดี มีคุณภาพ คุณธรรม จริยธรรม และ
สงเสริมใหนักศึกษาเปน
ผูเชี่ยวชาญในภาษาตางประเทศเพื่อเปนทรัพยากรบุคคลที่ทรงคุณคาของสังคมไทย (วิทยาลัยราชพฤกษ , 2553)
8
วิทยาลัยราชพฤกษ เปนสถาบันแหงการเรียนรูยุคใหมมีความมุงมั่นที่จะผลิตบัณฑิต ให เปนคนเกงมีความรู ทักษะ ความชํานาญ ในแตละสาขาวิชา สรางคนดี มีคุณธรรม จริยธรรม และ สามารถอยูในสังคมอยางมีความสุขโดยบัณฑิตตองเปนบุคคลที่มุงมั่นจะเรียนรูและพัฒนาตนเองอยู ตลอดเวลา เพื่อนําความรู ความสามารถ เปนกําลังสําคัญในการพัฒนาประเทศชาติ ดังปรัชญาของ วิทยาลัยที่วา “สถาบันแหงการเรียนรูยุคใหม คุณภาพ คุณธรรม นําหนาสูสากล” 1.2 วัตถุประสงคของวิทยาลัยราชพฤกษ 1.2.1 เพื่อเปนสถาบันอุดมศึกษาที่มุงจะเปนสถาบันแหงการเรียนรูยุคใหมพรอม ผลิตบัณฑิตที่จะเรียนรูและพัฒนาตนเองตลอดเวลา 1.2.2 เพื่อผลิตบัณฑิตที่มีความรูในวิชาการและมีความสามารถในการปฏิบัติ โดยเฉพาะอยางยิ่งการนําความรูใหม ๆ และเทคโนโลยีที่กาวหนามา ใชในการพัฒนาสังคม และ เศรษฐกิจของประเทศ 1.2.3 เพื่อพัฒนาบุคลากรที่ปฏิบัติงานในวิชาชีพตาง ๆ ใหมีการ ศึกษาเพิ่ม เติมใน ระดับปริญญาตรี ปริญญาโทและปริญญาเอก และมีความรู ทักษะ ความชํานาญไปพัฒนางานของตน ใหดียิ่งขึ้นอันจะนําไปสูความสําเร็จในวิชาชีพ 1.2.4 เพื่อผลิตบัณฑิตที่มีคุณธรรม มีวินัยในการทํางาน มีความเชื่อมั่นในตนเอง คิด เปนทําเปน และแกปญหาเปนมีความสํานึกในจรรยาบรรณวิชาชีพ รวมทั้งใหมีความรับผิดชอบตอ หนาที่และสังคม 1.2.5 เพื่อสงเสริมการคนควาวิจัยในสาขาวิชาตาง ๆ เพื่อความกาวหนาทางวิชาการ และเพื่อประโยชนในการนําไปใชในการพัฒนาสังคม และพัฒนาประเทศชาติ 1.2.6 เพื่อเปนศูนยกลางการใหบริการทางวิชาการแกสังคมและเผยแพร ความรูดาน ตาง ๆ ใหแกชุมชนทองถิ่น 1.2.7 เพื่อสงเสริมและทํานุบํารุงศิลปวัฒนธรรม รวมสืบสานมรดกทางวัฒนธรรม และขนบธรรมเนียมอันดีงามเพื่อดํารงไวซึ่งความเปนเอกลักษณของชาติไทย วิทยาลัยราชพฤกษมุงดําเนินการใหเปนสถาบันการเรียนรูยุคใหม สามารถผลิต 11
บัณฑิตที่มีความรู มีความสมดุลดานความคิด ความสามารถ ความดีงามและความรับผิดชอบตอสังคม สามารถใชเทคโนโลยีที่ทันสมัยและใชภาษาอังกฤษในการสื่อสารไดเปนอยางดี ตามปรัชญาที่วา “สถาบันแหงการเรียนรูยุคใหม คุณภาพ คุณธรรม นําหนาสูสากล ” มุงสรางและพัฒนาผลงานวิจัยที่
9
ตอบสนองตอการเรียนการสอน สังคม ประเทศชาติ และมุงพัฒนาเปนมหาวิทยาลัยแหงการเรียนรูยุค ใหมในป พ.ศ. 2555 โดยวิทยาลัยมีพันธกิจ (Mission) ดังนี้ 1. ดานการผลิตบัณฑิต วิทยาลัยราชพฤกษเปนวิทยาลัยแหงการเรียนรูยุคใหม พรอมที่จะผลิตบัณฑิตที่มีความรูในวิชาการ และมีความสามารถในการปฏิบัติ โดยเฉพาะอยางยิ่งการนํา ความรูใหม ๆ และเทคโนโลยีที่กาวหนา มาใชในการพัฒนาสังคม เศรษฐกิจของประเทศ เพื่อไปสูความ เปนสากลที่สามารถใชภาษาอังกฤษและภาษาอื่นๆ เปนภาษาที่สองในการสื่อสารไดเปนอยางดี 2. ดานการปฏิบัติงานวิจัย วิทยาลัยไดใหความสําคัญกับการวิจัยเปนอยางยิ่ง เพื่อ นําองคความรูจากการวิจัยไปใชในการพัฒนาผูเรียนใหมีคุณภาพมากยิ่งขึ้นไป โดยสนับสนุน งบประมาณอุดหนุนการวิจัยเพื่อใหมีผลงานวิจัยดานวิชาการ การวิจัยสถาบัน ทั้งยังสนับสนุนใหมีการ วิจัยระดับเครือขาย ระดับชาติ ตลอดจนจัดใหมีการนําเสนอผลงานวิจัยไปเผยแพรในชุมชน สาธารณชน เปนรากฐานของการนําวิชาการไปใชใหเกิดประสิทธิผล 3. ดานการบริการวิชาการ มุงเนนในการเปนศูนยกลางการใหบริการทางวิชาการ แกสังคม และเผยแพรความรูดานตางๆ ใหแกชุมชน ทองถิ่น และประเทศชาติ 4. ดานการบํารุงรักษาศิลปวัฒนธรรม ใหความสําคัญและสงเสริมและทํานุบํารุง ศิลปวัฒนธรรม รวมสืบสานมรดกทางวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมอันดีงาม เพื่อดํารงไวซึ่งความเปน เอกลักษณของชาติไทย 5. ดานการพัฒนาสถาบันจะตองใหความสําคัญในการจัดสภาพแวดลอมและสิ่ง อํานวยความสะดวก เกี่ยวกับอาคารสถานที่และบริเวณ ใหเกื้อหนุนตอการดําเนินงานใหบรรลุพันธกิจ ดังกลาวไดอยางแทจริง 1.3 ตราสัญลักษณและความหมายของตราสัญลักษณประจําวิทยาลัยราชพฤกษ
10
ความหมายของเครื่องหมายวงกลม หมายถึง องคความรูที่เกิดปญญาในการพัฒนา ทักษะวิชาชีพซึ่งเปนพลวัตรสรางสรรคคุณคาตอสังคม และประเทศชาติอยางไมหยุดยั้งรูปหนังสือแฉก มีความหมายได 3 ประการ คือ หนังสือเปรียบเหมือนสรรพวิชาตางๆ แสงสวางเจิดจาเปรียบเหมือนการ พัฒนาปญญาอยางตอเนื่อง และ กิ่งกานของตนราชพฤกษเปรียบเสมือนความเปนมงคลความดี งาม ความมีเกียรติ มีศักดิ์ศรี สรุปความหมายรวมของตราสัญลักษณ คือ “ความสวางเจิดจาในสรรพวิชาตางๆ ที่ พัฒนาอยางไมหยุดยั้งและจรรโลง ไวซึ่งคุณธรรมประจําตน” 12
12
12
15
15
1.4 คํายอของวิทยาลัยราชพฤกษ และความหมาย RCC เปนคํายอของวิทยาลัยราชพฤกษ ซึ่งยอมาจาก คือ Ratchaphruek College Reputation หมายถึง ความมีชื่อเสียงที่ดี R คือ C คือ Co-operation หมายถึง ความสามัคคี รวมมือรวมใจ C คือ College หมายถึง สถาบันการศึกษา ระดับสูง 12
12
12
12
12
12
1.5 ตนไมประจําวิทยาลัยราชพฤกษ ตนไมประจําวิทยาลัย คือ ตนราชพฤกษ หรือตนคูณ เปนไมประจําชาติไทยเปนราชา แหงตนไม เปนไมยืนตนมีความอดทนสูง เหมาะที่จะปลูกทั่วไปและเติบโตไดในทุกภาคของประเทศ คนไทยโบราณเชื่อวา ปลูกตนราชพฤกษแลว ถือเปนมงคล มีเกียรติ มีศักดิ์ศรี นอกจากนี้ยังเ ปนไม พื้นเมืองที่รูจักกันแพรหลายในประเทศไทยมักใชเปนสมุนไพรที่มีคายิ่งในตําราแพทยแผนโบราณ เปน ไมที่มีประวัติเกี่ยวของกับประเพณีของชาวไทยเพราะเปนไมที่มีชื่อเปนมงคลนามมีอายุยืน นาน ดังนั้น จึงนิยมนํามาใช เปนเสาเอกใชในการกอสรางพระตําหนัก หรือทํายอดคฑาจอมพลและยอดธงชัยเฉลิม พลของกอง ทัพ 12
12
12
12
1.6 คณะและสาขาวิชาในวิทยาลัยราชพฤกษ 1.6.1 บัณฑิตวิทยาลัย ( Graduate School) ประกอบดวย หลักสูตรบริหารธุรกิจ มหาบัณฑิต และหลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู
11
1.6.2 คณะบริหารธุรกิจ ประกอบดวย สาขาวิชาคอมพิวเตอรธุรกิจ สาขาวิชา การตลาด สาขาวิชาการจัดการ และสาขาวิชาการโรงแรมและการทองเที่ยว 1.6.3 คณะบัญชี ประกอบดวย สาขาวิชาการบัญชี 1.6.4 คณะนิติศาสตร ประกอบดวย สาขาวิชานิติศาสตร 1.6.5 คณะนิเทศศาสตร ประกอบดวย สาขาวิชาการโฆษณาและการประชาสัมพันธ 1.6.6 คณะวิทยาศาสตร ประกอบดวยสาขาวิชาคอมพิวเตอรกราฟกส และเอนิเมชั่น ในปการศึกษา 2552 มีนักศึกษารวมทั้งสิ้น 3,073 คน จําแนกตามคณะและระดับ การศึกษา (วิทยาลัยราชพฤกษ,2552) ดังนี้ 1)
นักศึกษาในระดับการศึกษา ปริญญาตรี มีจํานวนรวมทั้งสิ้น 2,973 คน
แบงเปน 5 คณะ ดังนี้ 1.1) คณะบริหารธุรกิจ จํานวนรวม 2,049 คน แบงสาขาวิชา และจําแนกตาม ศูนยการศึกษา วิทยาลัยราชพฤกษ,2553) ดังนี้ -
วิทยาลัยราชพฤกษ จํานวนรวม 1,733 คน ดังนี้ • คอมพิวเตอรธุรกิจ
จํานวน 572 คน
• การตลาด
จํานวน 438 คน
• การจัดการ
จํานวน 542 คน
• การจัดการการโรงแรมและทองเที่ยว จํานวน 181 คน -
ศูนยโรงเรียนเทคนิคพณิชยการอยุธยา จํานวนรวม 108 คน ดังนี้ • คอมพิวเตอรธุรกิจ จํานวน 95 คน • การตลาด
สาขาวิชาไดดังนี้
จํานวน 13 คน
ศูนยโรงเรียนภูเก็ตเทคโนโลยี จํานวนรวม 208 คน แบงตาม • การตลาด
จํานวน 71 คน
• การจัดการการโรงแรมและทองเที่ยว จํานวน 137 คน
12
1.2) คณะบัญชี ระดับการศึกษา ปริญญาตรี จํานวนรวม 622 คน จําแนกตาม ศูนยการศึกษา ดังนี้ -
วิทยาลัยราชพฤกษ
จํานวน 539 คน
-
ศูนยโรงเรียนเทคนิคพณิชยการอยุธยา
จํานวน 21 คน
-
ศูนยโรงเรียนภูเก็ตเทคโนโลยี
จํานวน 62 คน
1.3) คณะนิติศาสตร ระดับการศึกษา ปริญญาตรี
จํานวน 180 คน
1.4) คณะนิเทศศาสตร ระดับการศึกษา ปริญญาตรี จํานวน 84 คน 1.5) คณะวิทยาศาสตร ระดับการศึกษา ปริญญาตรี จํานวน 38 คน 2.
นักศึกษาในระดับบัณฑิตวิทยาลัย มีจํานวนรวมทั้งสิ้น 100 คน แบงเปน 2
หลักสูตร ดังนี้ 2.1) หลักสูตร ประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู จํานวน 66 คน 2.2) หลักสูตร บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต จํานวน 34 คน 1.7 อาคารและสถานที่ วิทยาลัยราชพฤกษไดกอสรางอาคารหลังแรกเปนอาคารเรียน 5 ชั้น โดยใชชื่อ วา อาคารเฉลิมพระเกียรติ
ฉลองสิริราชสมบัติครบ 60 ป ประกอบไปดวยหองเรียนที่ทันสมัย มี
หองปฏิบัติการเฉพาะสาขาวิชาที่พรอมดวยอุปกรณในการสอนและสิ่งอํานวยความสะดวกที่ เพียบพรอม มีหนวยงานสงเสริมทางดานวิชาการเชน สํานักหอสมุดที่เปนศูนยทรัพยากรสารสนเทศใน รูปแบบของ หนังสือวารสาร วีดิทัศน ดิสกเก็ตเทปคาสเซ็ทที่มีระบบการสื่อสาร มีฐานขอมูลในรูปของ ซีดีรอมและออนไลนผานเครือขายอินเตอรเน็ตมีศูนยการเรียนรูการคนควาและวิจัย (
Learning and
Research Center ) มีหองผลิตสื่อศูนยคอมพิวเตอรบริการใหแกคณาจารย เจาหนาที่และนักศึกษาโดยมี ระบบเน็ทเวิรคที่สามารถรองรับ
ปริมาณในการใชงานระบบเครือขายไดอยางมีประสิทธิภาพและ
เพียงพอตอ ความตองการที่เพิ่มขึ้นภายในอาคารยังประกอบไปดวยหองประชุมและหองสัมมนาเพื่อ รองรับการจัดงาน และ กิจกรรมประเภทตางๆ ที่สามารถบรรจุนักศึกษาไดมากกวา 1,000 คน
13
นอกจากอาคารเรียนที่ทันสมัยแลวทางวิทยาลัยไดสรางอาคารกิจการนักศึกษาเพื่อ สงเสริมใหนักศึกษาใชเวลาวางใหเกิดประโยชนดวยการทํากิจกรรมที่หลากหลายตามความสามารถของ นักศึกษา เชน กิจกรรมกีฬา กิจกรรมดนตรี กิจกรรมวิชาการ กิจกรรมชวยเหลือสังคมฝกใหนักศึกษามี กิจกรรมที่แสดงออกถึงความเปนผูนําผูตามที่ดี
ทางวิทยาลัยจึงไดจัดเตรียมสถานที่ใหเพียงพอเพื่อ
รองรับนักศึกษาในการเรียนรูในรูปแบบบูรณาการการศึกษาคนควา และการปฏิบัติจริง ภายในวิทยาลัย ยังจัดใหมีสวนพักผอน ศาลาไทย สระบัวบริเวณ หนาอาคารเรียนภายใตแมกไม บรรยากาศที่รมรื่นจัด ภูมิทัศน สิ่งแวดลอมที่เหมาะแก การเรียนรูใหแกนักศึกษาทุกตารางนิ้ว ในพื้นที่ของวิทยาลัยราชพฤกษ 1.8 การตรวจรับรองมาตรฐานวิทยาลัย รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 81 กําหนดใหมีกฎหมาย เกี่ยวกับการศึกษาแหงชาติ จึงไดมีการยกรางพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 ซึ่งมีผล บังคับใชตั้งแตวันที่ 20 สิงหาคม 2542 เปนตนมา ในหมวด 6 วาดวยมาตรฐานและการประกันคุณภาพ การศึกษา มาตรา 49 ไดกําหนดใหมีสํานักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา เรียกโดย ยอวา "สมศ." มีฐานะเปนองคการมหาชน ซึ่งประกาศในราชกิจจานุเบกษา เลมที่ 117 ตอนที่ 99ก เมื่อ วันที่ 3 พฤศจิกายน 2543 และมีผลบังคับใชตั้งแตวันที่ 4 พฤศจิกายน 2543 โดยใหมีวัตถุประสงคเพื่อ พัฒนาเกณฑและวิธีการประเมินคุณภาพภายนอก และทําการประเมินผลการจัดการศึกษาเพื่อใหมีการ ตรวจสอบคุณภาพของสถานศึกษา โดยคํานึงถึงความมุงหมาย หลักการ และแนวทางการจัดการศึกษา ในแตละระดับตามที่กําหนดไวในกฎหมายวาดวยการศึกษาแหงชาติ
โดยใหมีการประเมินคุณภาพ
ภายนอกของสถานศึกษาทุกแหงอยางนอยหนึ่งครั้งในทุก 5 ป นับตั้งแตการประเมินครั้งสุดทาย และ เสนอผลการประเมินตอหนวยงานที่เกี่ยวของและสาธารณชน นอกจากนี้ไดกําหนดไวในบทเฉพาะกาล วาจะตองจัดใหมีการประเมินคุณภาพภายนอกของสถานศึกษาทุกแหง
ภายในหกปนับตั้งแตวันที่
พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ.2542 ใชบังคับ ในการจัดการศึกษาใหมีคุณภาพนั้น เชนเดียวกับการบริหารหรือดําเนินกิจการตางๆ
จําเปนตองใชหลักการบริหารจัดการ
ที่ตองมีการดําเนินงานใหเปนระบบครบวงจรโดยมี
14
ขั้นตอนที่สําคัญประการหนึ่งคือ การประเมินผลเพื่อใหไดขอมูลยอนกลับ อันจะสะทอนใหเห็นถึงผล การดําเนินงานที่ผานมาวาบรรลุเปาหมายที่กําหนดไวเพียงใด
รวมทั้งมีจุดออนหรือปญหาในเรื่อง
ใดบางที่ตองปรับปรุงแกไข เพื่อใหการวางแผนและการดําเนินงานระยะตอไปบรรลุเปาหมายอยางมี คุณภาพและประสิทธิภาพ ดวยเหตุนี้ จึงจําเปนที่จะตองใหความสําคัญกับการประเมินผล
โดยเฉพาะ
การประเมินคุณภาพภายนอกจากหนวยงานที่เปนกลาง เพราะจะทําใหเกิดกลไกในการตรวจสอบอยาง จริงจัง รวมทั้งกระตุนใหหนวยงานที่จัดการศึกษาตั้งแตระดับชาติถึงหนวยงานที่เล็กที่สุด
คือ
สถานศึกษาและภายในหองเรียนตองมีการประเมินตนเองเพื่อพัฒนาการจัดการศึกษาใหมีคุณภาพอยาง ตอเนื่องตลอดเวลา วิทยาลัยราชพฤกษไดรับการตรวจรับรองมาตรฐานโดยสํานักงานรับรองมาตรฐาน และ ประเมินคุณภาพการศึกษา (องคกรมหาชน) ระดับสถาบันระดับกลุมสาขาวิชา บริหารธุรกิจ พาณิชยศาสตร การบัญชี การจัดการ การทองเที่ยว และเศรษฐศาสตร ตั้งแตวันที่ 25 สิงหาคม 2552 เปน ตนมา 2. สหกิจศึกษา คณะอนุกรรมการสงเสริมการพัฒนาสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา (2551)ไดอธิบายถึง สหกิจศึกษาไวดังนี้ สหกิจศึกษา (Cooperation Education) เปนการศึกษาที่ทํารวมกันระหวาง มหาวิทยาลัยกับองคกรผูใชบัณฑิต เปนระบบการศึกษาที่เนนประสบการณที่ไดรับจากการปฏิบัติงาน จริงในองคกรผูใชบัณฑิต (Work Based Learning) หรือการจัดการศึกษาเชิงบูรณาการกับการทํางาน (Work Integeated Learning : WIL) สหกิจศึกษาชวยใหบัณฑิตสามารถเรียนรูและพัฒนาทักษะที่เปน ความตองการขององคกรผูใชบัณฑิต ปจจุบันสถาบันอุดมศึกษาตางๆ ทั่วโลกไดมีการจัดการศึกษาโดย ใชระบบสหกิจศึกษาในการพัฒนาศักยภาพนักศึกษาอยางแพรหลาย หลักการจัดหลักสูตรสหกิจศึกษา ยึดหลักทฤษฎีการเรียนรูพื้นฐานที่สนับสนุนการสรางประสบการณวิชาชีพใหกับนักศึกษาใน 2 ทฤษฎี สําคัญ ไดแก ทฤษฎีการเรียนรูที่เนนประสบการณ (Experiential Learning) กับทฤษฎีการเรียนรูที่เนน สภาพจริง (Authentic Learning) ซึ่งการจัดการศึกษาเชิงบูรณาการกับการทํางานเปนกรณีหนึ่งของการ เรียนรูเชิงประสบการณที่ชวยใหนักศึกษามีโอกาสในการประยุกตความรู ทักษะการทํางานและทักษะ เฉพาะที่สัมพันธกับวิชาชีพ ไดรูจักชีวิตที่แทจริงของการทํางานกอนสําเร็จการศึกษา และเปนแนวทางที่
15
สําคัญที่ทําใหนักศึกษาสามารถเชื่อมโยงความรูทางทฤษฎีไปสูการปฏิบัติไดจริง มีความสามารถในการ ปรับตัว แกปญหาที่เกิดในงานและองคกรทําใหมีความพรอมมากที่สุดเมื่อสําเร็จการศึกษา นอกจากนี้ องคกรผูใชบัณฑิตและสถาบันอุดมศึกษายังไดรับประโยชนในเชิงความรวมมือและการพัฒนาปรับปรุง งานหลักสูตร องคความรูและอื่นๆ จุดกําเนิดสหกิจศึกษาในประเทศไทย ไดเริ่มที่มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ซึ่งพัฒนา ระบบสหกิจศึกษาในป พ.ศ. 2536 โดยความรวมมือจากภาคธุรกิจ อุตสาหกรรมและภาครัฐ โดยจัด หลักสูตรใหมีภาคสหกิจศึกษาสลับกับภาคการเรียนปกติ เริ่มสงนักศึกษารุนแรกไปปฏิบัติงานสหกิจ ศึกษาในป พ.ศ. 2538 หลังจากนั้นมีการขยายผลไปยังสถาบันอุดมศึกษาอื่น ๆ และเกิดพัฒนาการ ของสหกิจศึกษาในประเทศไทย โดยในปการศึกษา 2545 สํา นักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาได ริเริ่มโครงการพัฒนาสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาในลักษณะโครงการนํารองโดยใชตนแบบจาก มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารีไดสนับสนุนใหนักศึกษาระดับปริญญาตรีออกไปปฏิบัติงานอยางนอย 1 ภาคการศึกษา เริ่มในภาคที่ 2 ของระบบทวิภาค ในปการศึกษา 2545 มีสถาบันอุดมศึกษา 17 สถาบัน สถานประกอบการ 257 แหง และนักศึกษาจํานวน 679 คน เขารวมโครงการและไดขยายผลจนถึงรุนที่ 5 ในปการศึกษา 2547 โดยรวมแลว มีสถาบันอุดมศึกษาเขารวม 60 สถาบัน สถานประกอบการ 2,000 แหง และนักศึกษารวม 10,444 คน หลังจากนั้นสํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาไมไดสนับสนุน งบประมาณแตยังคงสนับสนุนดานนโยบายตอไป จากรายงานการประเมินผลสัมฤทธิ์ของโครงการสหกิจศึกษานํารอง พบวา องคกรผูใช บัณฑิตไดประโยชนจากโครงการสหกิจศึกษา ทั้งจากการนิเทศของอาจารย รายงานวิชาการของ นักศึกษา โครงงานและงานประจําที่นักศึกษาปฏิบัติ เกิดความรวมมือทางวิชาการและใชสหกิจศึกษา เปนเครื่องมือในการคัดเลือกพนักงานใหม ผลสัมฤทธิ์ที่สําคัญ คือ องคกรผูใชบัณฑิตมีความเห็นวา บัณฑิตที่ผานหลักสูตรสหกิจศึกษามีศักยภาพมากกวานักศึกษาที่ผานหลักสูตรการฝกงานภาคฤดูรอน และรัฐควรสนับสนุนใหมีสหกิจศึกษาตอไปสํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษามีนโยบายสงเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาระบบสหกิจศึกษาอยางตอเนื่องและยั่งยืน เพื่อใหบัณฑิตมีความสมบูรณ พรอม มีคุณภาพและคุณลักษณะที่ตรงตามความตองการขององคกรผูใชบัณฑิต โดยบูรณาการความ รวมมือระหวางทุกองคกรที่เกี่ยวของโดยกําหนดวัตถุประสงคไวดังนี้ 1) เพื่อพัฒนาบัณฑิตทางดานวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี สังคมศาสตรและมนุษยศาสตร ใหมีคุณลักษณะและสมรรถนะที่ตรงตามความตองการขององคกรผูใชบัณฑิต
16
2) เพื่อใหสถาบันอุดมศึกษาซึ่งเปนภาคผูผลิตบัณฑิตไดเชื่อมโยงสัมพันธกับองคกรผูใช บัณฑิตและเกิดการบูรณาการความรวมมือในการพัฒนาหลักสูตร การเรียนการสอน การวิจัย และการ สรางองคความรูใหม 3) เพื่อใหองคกรผูใชบัณฑิตไดรับประโยชนจากโครงงานหรืองานที่นักศึกษาปฏิบัติ อีกทั้ง ใชประโยชนจากสหกิจศึกษาในการสรรหาและพัฒนาบุคลากรที่มีประสิทธิภาพ 4) เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแขงขันของประเทศ โดยมีเปาหมายที่สําคัญระยะ 5 ป ระหวาง ปการศึกษา 2551-2555 ดังนี้ 4.1) เสริมสรางใหเกิดความรู ความเขาใจในหลักการสหกิจศึกษาแกทุกฝายที่ เกี่ยวของโดยตรงคือ สถาบันอุดมศึกษา (อาจารย บุคลากรและนักศึกษา ) องคกรผูใชบัณฑิตและภาค สังคม โดยการทําประชาสัมพันธเชิงความรูทั่วไปแกภาคสังคม และความรูเชิงลึกสําหรับกลุมที่ตอง บริหารจัดการการดําเนินงานสหกิจศึกษา ไดแก กลุมสถาบันอุดมศึกษาและองคกรผูใชบัณฑิต 4.2) ใชสหกิจศึกษาเปนแนวทางหนึ่งในการยกระดับคุณภาพการศึกษาของ ไทยใหผลิตบัณฑิตที่มีสมรรถนะตรงตามความตองการของผูใชบัณฑิตใหมากที่สุด ลดผลการสูญเปลา ในการผลิตบัณฑิตและนําพาประเทศใหสามารถแขงขันได โดยสงเสริมและสนับสนุนให สถาบันอุดมศึกษาเขารวมโครงการสหกิจศึกษาเพิ่มขึ้นอยางมีคุณภาพและยั่งยืนตามมาตรฐานที่ สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษากําหนด (ภาคผนวกที่ 1) จากจํานวนสถาบันอุดมศึกษาที่มี 88 สถาบันในปการศึกษา 2549 ใหเพิ่มขึ้นรอยละ 10 ตอปการศึกษา เปน 97, 106, 117,129, 142 และ 156 สถาบันอุดมศึกษาในปการศึกษา 2555 โดยไมจํากัดสาขาวิชาชีพหรือหลักสูตร 4.3) มีจํานวนนักศึกษาหรือบัณฑิตที่สําเร็จการศึกษาหลักสูตรสหกิจศึกษามี คุณภาพเปนที่นาพอใจขององคกรผูใชบัณฑิตเพิ่มขึ้นตามเกณฑประเมิน (Base Line) ความพึงพอใจของ ผูใชบัณฑิตที่ สํานักงานคณะกรรมการอุดมศึกษาจะจัดทําขึ้น และมีจํานวนนักศึกษาสหกิจศึกษาเพิ่มขึ้น รอยละ 10 ตอปการศึกษา จาก 13,630 คนในปการศึกษา2549 เพิ่มขึ้นเปน 15,000 16,500 18,150 20,000 22,000 และ 24,000 คนในปการศึกษา 2555 4.4) มีจํานวนองคกรผูใชบัณฑิตเขารวมโครงการสหกิจศึกษาเพิ่มขึ้นอยางมี คุณภาพและยั่งยืน รอยละ 10 ตอปการศึกษา จาก5,810 องคกรในปการศึกษา 2549 เพิ่มขึ้นเปน 6,400 7,040 7,750 8,530 9,400 และ 10,340 องคกร ในปการศึกษา 2555 เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคและเปาหมายดังกลาว สํานักงานคณะกรรมการการไดกําหนดกล ยุทธหลักที่สําคัญไว 5 ประการ และในแตละกลยุทธไดกําหนดมาตรการหรือแนวปฏิบัติในชวงป
17
การศึกษา 2551-2555 ไว(คณะอนุกรรมการสงเสริมการพัฒนาสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา , 2551) ดังตอไปนี้ 1) การเสริมสรางความรูความเขาใจเกี่ยวกับสหกิจศึกษา เพื่อใหผูที่มีสวนเกี่ยวของทั้งหมด มองเห็นความสําคัญในคุณประโยชนอยางแทจริงของสหกิจศึกษาและตัดสินใจเขารวมโครงการดวย ความรูและความเขาใจที่ถูกตอง มาตรการสําคัญมีดังตอไปนี้ 1.1) สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาจะดําเนินการเผยแพรความรูในวง กวางแกภาคสังคมทั่วไป ไดแก ผูบริหารองคกรผูใชบัณฑิตในรูปการสัมมนาประชาสัมพันธทั่วไปใน รูปของสื่อเอกสาร สื่อวิทยุและโทรทัศนอยางตอเนื่องตลอดเวลา 1.2) สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาจะสงเสริมและสนับสนุน งบประมาณใหสถาบันอุดมศึกษาและองคกรผูใชบัณฑิตตัวอยางที่มีแนวปฏิบัติที่ดี (Good Practices) เปนผูสรางความรูความเขาใจในรูปแบบการอบรมเชิงปฏิบัติการแกสถาบันอุดมศึกษาและหนวยงาน ทรัพยากรมนุษยขององคกรผูใชบัณฑิต ใหมีความสามารถในการดําเนินการสหกิจศึกษาอยางเปน รูปธรรมได ผานเครือขายพัฒนาอุดมศึกษา เครือขายวิชาชีพ เครือขายทรัพยากรมนุษย เครือขายสภา อุตสาหกรรมแหงประเทศไทย และสภาหอการคาแหงประเทศไทย 1.3) สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาจะสงเสริมการวิจัยเชิงนโยบาย การวิจัยสถาบัน การวิจัยเชิงวิชาการ และการติดตามประเมินผลที่เกี่ยวของกับสหกิจศึกษาทั้งใน ประเทศและตางประเทศอยางกวางขวาง 1.4) สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาจะสงเสริมและสนับสนุน งบประมาณในการเผยแพรความรูประสบการณ และแนวปฏิบัติที่ดี ที่เกิดขึ้นในสถาบันอุดมศึกษา องคกรผูใชบัณฑิต หรือหนวยงานสนับสนุนอื่นๆอยางกวางขวางและเผยแพรไปสูภาคสังคมและ ประชาชน โดยใหสมาคมสหกิจศึกษาไทยเปนผูรับผิดชอบ 2) การกําหนดมาตรฐานการดําเนินงานสหกิจศึกษาไทย สํานักงานคณะกรรมการการ อุดมศึกษาไดกําหนดมาตรฐานการดําเนินงานสหกิจศึกษาทั้งในสวนของสถาบันอุดมศึกษา และองคกร ผูใชบัณฑิตเพื่อใหเกิดผลในการปฏิบัติอยางถูกตอง เปนแนวทางในการสนับสนุนสงเสริมและเปนไป ในทิศทางเดียวกัน 3) การสงเสริมและสนับสนุนสหกิจศึกษาไทย สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา กําหนดแนวทางการสงเสริมและสนับสนุนใหสหกิจศึกษาประสบความสําเร็จ โดยนําเสนอ คณะกรรมการการอุดมศึกษาแตงตั้งคณะกรรมการสงเสริมการพัฒนาสหกิจศึกษา จะดําเนินการผลักดัน
18
และเสนอใหรัฐบาลกําหนดมาตรการเพื่อสรางแรงจูงใจใหกับองคกรผูใชบัณฑิต การกําหนดมาตรการ จูงใจใหอาจารยและบุคลากรของสถาบันอุดมศึกษาเขารวมงานสหกิจศึกษา สนับสนุนใหเครือขาย อุดมศึกษาภูมิภาค 9 เครือขายหลักและสมาคมสหกิจศึกษาไทยรวมรณรงคสงเสริมสนับสนุนและ ประสานการดําเนินการสหกิจศึกษา รวมทั้ง การสงเสริมใหเกิดการทําขอตกลงความรวมมือและการใช ทรัพยากรและองคความรูรวมกันระหวางสถาบันอุดมศึกษากับองคกรผูใชบัณฑิตเปนรายกลุมประเภท ขององคกรผูใชบัณฑิต 4) การสงเสริมและสนับสนุนสหกิจศึกษานานาชาติ การดําเนินการสหกิจศึกษานานาชาติ เปนแนวทางชวยยกระดับคุณภาพและมาตรฐานของสหกิจศึกษาไทย เปนหนวยกลางทําหนาที่ประสาน กับตางประเทศในการกําหนดกรอบความรวมมือ และขอตกลงในการดําเนินงานรวมกัน รวมถึงการสง นักศึกษาสหกิจศึกษาแลกเปลี่ยนกับนักศึกษาสหกิจศึกษาของแตละประเทศ 5) การติดตามประเมินผลจัดใหมีการรายงานผลการดําเนินงานโดยสถาบันอุดมศึกษา การ ตรวจเยี่ยมการดําเนินงานสหกิจศึกษา ณ สถาบันอุดมศึกษาและองคกรผูใชบัณฑิต และการวิจัย ผลสัมฤทธิ์การดําเนินการสหกิจศึกษา ในดานผลที่คาดวาจะไดรับจากการนํานโยบายและกลยุทธสหกิจศึกษาไปสูการปฏิบัตินั้น จะทําใหเกิดผล (คณะอนุกรรมการสงเสริมการพัฒนาสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา , 2551) ดังตอไปนี้ 1) คุณภาพบัณฑิต บัณฑิตที่จบการศึกษาดวยหลักสูตรสหกิจศึกษาเมื่อเขาสูโลกของการ ทํางานจะใชเวลาเรียนรูงานนอยลง เขาใจระบบการทํางานในองคกรและปรับตัวไดเร็วขึ้น มี ความกาวหนาในสายงานอาชีพและมีมุมมองในงานอาชีพของตนกวางมากขึ้น ซึ่งเปนประโยชนตอ นักศึกษาเปนอยางมาก 2) คุณภาพสถาบันอุดมศึกษา สหกิจศึกษาจะเปนกลไกสําคัญในการปฏิรูปอุดมศึกษาที่มุง ปรับบทบาทของสถาบันอุดมศึกษา ใหกลับมาใหความสําคัญกับภาคความตองการหรือความพึงพอใจ ขององคกรผูใชบัณฑิต เกิดความรวมมือในทางวิชาการระหวางสถาบันอุดมศึกษากับองคกรผูใชบัณฑิต มีระบบการสงผานขอมูลความตองการที่นําไปสูการปรับหลักสูตร และการเรียนการสอนที่ยึดผูเรียน เปนสําคัญ และความพยายามที่จะเพิ่มขีดความสามารถในการทํางานของบัณฑิต ทําใหบัณฑิตมีงานทํา มากขึ้น (Employability) มีรายไดสูงขึ้น และเปนที่พอใจของสถานประกอบการ นอกจากนี้สหกิจศึกษา ยังชวยเพิ่มพูนประสบการณของอาจารยที่ปรึกษาที่ไปนิเทศงานนักศึกษาในองคกรผูใชบัณฑิต นําไปสู
19
การพัฒนาการเรียนการสอนใหสอดคลองกับความตองการขององคกรผูใชบัณฑิตมากยิ่งขึ้น และเกิด ความรวมมือทางวิชาการระหวางสถาบันอุดมศึกษาและองคกรผูใชบัณฑิต 3) คุณภาพขององคกรผูใชบัณฑิต สหกิจศึกษาจะมีสวนชวยลดตนทุนการผลิต ไมเสียเวลา และงบประมาณในการพัฒนาความพรอมของพนักงานใหม สามารถใชกระบวนการสหกิจศึกษาในการ สรรหาพนักงาน ทําใหลดความเสี่ยงในการคัดเลือกพนักงานใหมที่ไมมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ยังได ใชประโยชนจากการนิเทศงานของอาจารยที่ปรึกษา รายงานวิชาการ โครงงานที่นักศึกษาสหกิจศึกษา จัดทําไปปรับปรุงกระบวนการทํางานหรือกระบวนการผลิตใหดีขึ้น นําไปสูผลผลิตมวลรวมของ ประเทศที่สูงขึ้น และทําใหเกิดระบบที่องคกรผูใชบัณฑิตมีสวนรวมในการพัฒนาคุณภาพบัณฑิต และ เปนการแสดงความรับผิดชอบตอสังคม 4) การสรางองคความรูใหม สหกิจศึกษาจะชวยสรางองคความรูใหมขึ้นในองคกรผูใช บัณฑิต รวมทั้งตอยอดไปสูงานที่ปรึกษา และงานวิจัยเชิงพาณิชย 5) ความสัมพันธเชิงลึกระหวางภาคความตองการและสถาบันอุดมศึกษา จะเกิดการเชื่อม โลกธุรกิจและอุตสาหกรรมหรือสาขาอาชีพอื่นกับโลกของการศึกษาเขาดวยกัน มีการพัฒนา ความสัมพันธเชิงลึกของโลกทั้ง 2 ใบ โดยริเริ่มความสัมพันธของการมีสวนรวมขององคกรผูใชบัณฑิต ตั้งแตการจัดทําหรือปรับปรุงหลักสูตรการพัฒนาความชวยเหลือซึ่งกันและกันใหเขาสูสังคมแหงการ เรียนรู (Knowledge-based Society) และการจัดการองคความรู (Knowledge Management) การพึ่งพา กันของความรู ขาวสาร ขอมูล และเทคโนโลยีการใชประโยชนของทรัพยากรบุคคล และเครื่องมือหรือ เทคโนโลยีของทั้ง 2 ฝายอยางมีประสิทธิภาพจนปรับตัวเปนหุนสวน (Partnership) หรือผูมีสวนไดสวน เสีย (Stakeholder) 6) การเพิ่มขีดความสามารถของประเทศ สหกิจศึกษาจะชวยเพิ่มขีดความสามารถในการ แขงขันของทุก ๆ ฝายที่เกี่ยวของ ตั้งแตภาครัฐ ภาคองคกรผูใชบัณฑิต และภาคการศึกษา เปนการเรียนรู รวมกันในการพัฒนาความรูความสามารถของแตละฝาย สหกิจศึกษาจึงมีความสําคัญตอประสิทธิภาพ การลงทุนทางการศึกษา และตอความมั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคม เพิ่มความสามารถในการทํางาน ของบัณฑิตซึ่งตอบสนองตอความตองการขององคกรผูใชบัณฑิต และสรางความเชื่อมั่นในการลงทุนที่ ตองใชกําลังคนระดับสูงเปนจํานวนมาก 3. ประโยชนของสหกิจศึกษา
20
สหกิจศึกษา เปนรูปแบบหนึ่งของ WIL ที่ชี้ใหเห็นถึงการไดประโยชนรวมกันของทุกฝายที่ เกี่ยวของตั้งแตนักศึกษา สถาบันอุดมศึกษา และองคกรผูใชบัณฑิต (คณะอนุกรรมการสงเสริมการ พัฒนาสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา, 2551) ดังนี้ 1. ประโยชนที่นักศึกษาไดรับ การที่นักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาเต็มเวลาในองคกรผูใชบัณฑิตนั้น จะชวยให นักศึกษาไดเรียนรูและเขาใจชีวิตการทํางานตามสาขาวิชาชีพจริงกอนที่จะจบการศึกษา นักศึกษาจะไดมี โอกาสฝกการประยุกตใชความรูทางวิชาการที่เรียนมากับการทํางานจริง ฝกการแกไขปญหาการวาง แผนการทํางาน และพัฒนาทักษะการสื่อสาร เปนตน การไดรับมอบหมายใหทํางานเชิงปญหาพิเศษ หรือโครงงาน จะชวยฝกความเปนผูใหญ ทําใหนักศึกษามีความมั่นใจและมีความรับผิดชอบมากขึ้น ใน บางสถาบันอุดมศึกษา พบวา นักศึกษามีผลการเรียนดีขึ้นหลังกลับจากปฏิบัติงานสหกิจศึกษา มีการ แสดงออกถึงความมั่นใจในตนเอง ซึ่งประเด็นนี้เปนจุดออนของนักศึกษาไทยที่มีความรูความสามารถ แตไมกลาแสดงออกหรือซักถาม นอกจากนี้นักศึกษายังไดคนพบและวิเคราะหตัวเอง ไดประสบการณ การเปนลูกนองและหัวหนางานเปนครั้งแรก ถาขาดทักษะดานใดก็สามารถเรียนเพิ่มเติมในภาค การศึกษาที่กลับมา หรือทราบทิศทางในการประกอบอาชีพของตนเอง มีโอกาสไดรับการเสนองาน กอนจบการศึกษาหรือถูกเลือกใหเปนพนักงานขององคกรผูใชบัณฑิตนั้น ๆ และยังมีรายไดตอบแทน จากการไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา เปนตน 2. ประโยชนที่สถาบันอุดมศึกษาไดรับ การสงนักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาของสถาบันอุดมศึกษานั้นเปนการผลิตบัณฑิตที่ มีศักยภาพและสมรรถนะเปนอยางมาก จากประโยชนที่ไดรับรวมกันทุกฝายที่เกี่ยวของ (Mutual Benefits) ประโยชนที่นักศึกษาไดรับนั้นดูจะเปนประโยชนสูงสุด สถาบันอุดมศึกษาจะไดผลิตบัณฑิตที่ มีคุณภาพตรงตามความตองการขององคกรผูใชบัณฑิต นับเปนภารกิจของสถาบันอุดมศึกษาที่เกิดจาก การผลักดันขององคกรผูใชบัณฑิตอยางแทจริง (Demand Led) นอกจากนี้ยังเปนชองทางหนึ่งในการ เชื่อมโลกภาคการศึกษาและภาคธุรกิจอุตสาหกรรมเขาดวยกัน โดยการทํางานรวมกันในการผลิต บัณฑิต ทําใหประเทศมีทรัพยากรมนุษยที่มีสมรรถนะและสามารถแขงขันได เปนการเปดโอกาสให องคกรผูใชบัณฑิตไดมีโอกาสทดลองใชงานนักศึกษาจากสถาบันอุดมศึกษานั้น ๆ กอนที่จะจบ การศึกษา ทําใหเกิดความประทับใจในสถาบันอุดมศึกษานั้น ๆ ถือเปนโอกาสในการประชาสัมพันธ สถาบันอุดมศึกษาและเพิ่มอัตราการจางงาน ขอมูลที่ไดจากการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหวางอาจารย นิเทศกและผูบริหารหรือพี่เลี้ยง และจากการสัมมนาหลังกลับจากปฏิบัติงานสหกิจศึกษาระหวาง
21
อาจารยและนักศึกษายังนําไปใชในการปรับปรุงและพัฒนาหลักสูตร หรือรายวิชาตาง ๆ หรือพัฒนาการ เรียนการสอน เชน ขอมูลที่นักศึกษาขาดทักษะในการสื่อสาร สถาบันอุดมศึกษาอาจเพิ่มเติมการ ฝกอบรมทักษะสื่อสารระหวางบุคคล หรือ ทักษะการนําเสนอผลงาน ในการเรียนในรายวิชาตาง ๆ เปน ตน ในการพบปะระหวางคณาจารย ผูบริหารองคกรผูใชบัณฑิตและพี่เลี้ยงยังทําใหเกิดความรวมมือทาง วิชาการ งานวิจัยเชิง -พาณิชย ไดสรางเครือขายความรวมมือเชิงลึกกับองคกรผูใชบัณฑิต คณาจารยเอง ยังไดประสบการณวิชาชีพเพิ่มเติมอีกดวย 3. ประโยชนที่องคกรผูใชบัณฑิตไดรับ หากสถาบันอุดมศึกษาไดเขาไปชี้แจงหรือสรางความรู ความเขาใจในหลักการสหกิจ ศึกษา แกองคกรผูใชบัณฑิตใหทราบแลว องคกรผูใชบัณฑิตจะสามารถกําหนดงานที่มีคุณภาพ หรือ วางแผนในการใหนักศึกษาเขาไปทํางานที่เปนประโยชนตอองคกรเองและใหนักศึกษาไดฝกปฏิบัติงาน ที่ตรงกับสาขาวิชาชีพ ไดนักศึกษามาชวยงานและจายคาตอบแทนต่ํา ทําใหพนักงานประจํามีเวลา ทํางานอื่นที่มีความสําคัญกวา ไดมีโอกาสรวมในการผลิตบัณฑิตหรือพัฒนาทรัพยากรมนุษยที่มี ศักยภาพสูงออกสูสังคม ขณะเดียวกันยังไดใชโอกาสตลอดระยะเวลาที่นักศึกษาปฏิบัติงานนั้น สัมภาษณงานนักศึกษาหรือคัดเลือกพนักงานกอนที่จะจบการศึกษา ทําใหมีโอกาสเรียนรูและหลอ หลอมลักษณะบุคคลที่องคกรตองการ เกิดระบบการคัดสรรพนักงานอยางมีคุณภาพ ประหยัดทรัพยากร และงบประมาณในการคัดเลือกและฝกอบรมพนักงานใหม ผลจากการทํางานรวมกันระหวางองคกร ผูใชบัณฑิตและสถาบันอุดมศึกษายังตอยอดใหเกิดความรวมมือทางวิชาการอื่น ๆ ตามมา เชน งานวิจัย เชิงพาณิชย การพึ่งพากันและกันทางขอมูล ขาวสาร ความรู ทรัพยากร และพนักงาน ทําใหขีด ความสามารถในการแขงขันของทั้งสถาบันอุดมศึกษาและองคกรผูใชบัณฑิตเพิ่มขึ้น นอกจากนี้องคกร ผูใชบัณฑิตยังสามารถใชความรวมมือสหกิจศึกษาในการเสริมสรางภาพลักษณขององคกรผูใชบัณฑิต ในฐานะเปนผูมีความรับผิดชอบตอสังคม(Corporate Social Responsibility, CSR) โดยเฉพาะอยางยิ่งตอ การพัฒนาศักยภาพนักศึกษาและอุดมศึกษาไทย 4. การประเมินโครงการ การประเมินโครงการเปน “ศาสตรประยุกต (Applied Science)” หรือเปน “วิทยาการประยุกต ที่เกิดจากการผสมผสานของศาสตรหลายแขนง โดยเฉพาะอยางยิ่งมีแนวคิดและวิธีการที่ผูกพันกับ วิชาการสาขาเศรษฐศาสตรเปนอยางมาก อยางไรก็ดีถาพิจารณาเฉพาะคําวา
“การประเมินโครงการ ”
22
แลว อาจบอกไดวาเปนคําผสมของคําสองคําคือคําวา “การประเมิน ” กับคําวา “โครงการ” ซึ่งทั้งสองคํา ตางก็มีความหมายหรือคําจํากัดความเฉพาะของตนเอง “การประเมิน ” หรือ “การประเมินผล” มีความหมายตรงกับคําในภาษาอังกฤษวา “Evaluation” ซึ่งหมายถึง กระบวนการรวบรวมและวิเคราะหขอมูลเพื่อการตัดสินใจดําเนินการสิ่งใดสิ่งหนึ่ง นอกจากนี้ยังมีความหมายเกี่ยวเนื่องกับคําอื่นๆ อีกหลายคํา เชน การวิจัย
(Research) การวัดผล
(Measurement) การตรวจสอบรายงานผล (Appraisal) การควบคุมดูแล (Monitoring) การประมาณการ (Assessment) และการพิจารณาตัดสิน (Judgment) เปนตน ซึ่งคําดังกลาวแลวอาจสรุปเปนความหมาย หรือคําจํากัดความรวมกันไดวา เปนการประมาณคาหรือการประมาณผลที่เกิดขึ้นจากการดําเนินงาน โดยอาศัยขอมูลที่ไดเก็บรวบรวมดวยวิธีการสอบถาม ทดสอบ สังเกต และวิธีการอื่นๆ แลวทําการ วิเคราะหเพื่อตัดสินวาการดําเนินงานนั้นมีคุณคาหรือบรรลุถึงวัตถุประสงคของการดําเนินงานนั้นมาก นอยเพียงใด (ประชุม รอดประเสริฐ.2539.) 1. ความหมายและความสําคัญของการประเมินโครงการ การพัฒนาของโลกทางดานวัตถุไดเจริญกาวหนาไปอยางรวดเร็ว ดวยกิจกรรมอัน สลับซับซอนมากมายและผลของการพัฒนาทางดานวัตถุนี้เอง กอใหเกิดผลสะทอนหรือผลกระทบอยาง มากตอจิตใจของพลโลก จึงทําใหมีความจําเปนที่จะตองมีโครงการเพื่อการพัฒนาจิตใจของมนุษยโลก ควบคูกันดวย ทั้งนี้เพื่อมุงหวังใหมนุษยโลกไดใชความเจริญทั้งทางดานวัตถุและการพัฒนาการทางดาน จิตใจใหสอดคลองกันไป และมนุษยโลกเหลานั้นอยูรวมกันดวยความสงบสุข แบงปนและใช ประโยชนของความเจริญรวมกัน และมีความเขาใจที่ดีตอกัน โครงการ หมายถึง กิจกรรมหรืองานที่เกี่ยวกับการใชทรัพยากร เพื่อหวังผลประโยชน ตอบแทน กิจกรรมหรืองานดังกลาวจะตองเปนหนวยอิสระหนวยหนึ่งที่สามารถทําการวิเคราะห วางแผน และนําไปปฏิบัติ พรอมทั้งมีลักษณะแจงชัดเจนถึงจุดเริ่มตนและสิ้นสุดเมื่อวัตถุประวงคที่ มุงหวังไวไดสําเร็จสิ้นลง โครงการจึงเกี่ยวของกับการวางแผนการจัดสรรทรัพยากร และแผนปฏิบัติ อยางมีระเบียบ ซึ่งแสดงใหเห็นถึงแหลงที่ตั้งของโครงการ ชวงระยะเวลาของโครงการ การผลิต การ
23
ลงทุน ผลตอบแทน และรวมตลอดถึงการจัดรูปองคการและการบริหารโครงการ เปนตน (ประสิทธิ์ ตง ยิ่งศิริ, 2540) การประเมินโครงการ หมายถึง การเก็บรวบรวมขอมูล ขอเท็จจริงทั้งมวลที่เกี่ยวกับ โครงการวาโครงการที่จัดทําไปนั้นไดกอใหเกิดผลตามวัตถุประสงค ( Objective) หรือตามเปาหมาย (Goal) ของโครงการหรือไม การประเมินผลโครงการจะกระทําตอเมื่อมีโครงการเกิดขึ้นจริงหรือตอง เกิดขึ้นแนนอน โดยมุงที่วาโครงการไดกอใหเกิดผลหรือไม สิ่งที่สําคัญที่สุด คือ การไดขอมูล ขอเท็จจริง เกี่ยวกับปญหา อุปสรรค ไปใชเปนขอเสนอแนะในการปรับปรุงประสิทธิภาพของ ประสิทธิผลของโครงการ (สุชาติ ประสิทธิ์รัฐสินธุ, 2532) การประเมินโครงการ หมายถึง การตรวจสอบวัตถุประสงคของโครงการวาเปนไปตาม เปาหมายที่ไดกําหนดไวหรือไม และบรรลุถึงเปาหมายนั้นมากนอยเพียงใด
การประเมินโครงการจึง
เปน กระบวนการทางวิทยาศาสตรหรือการใชวิธีการวิจัยเพื่อหาขอมูลที่เปนจริงและมีความเชื่อถือได ของโครงการ แลวพิจารณาตัดสินวาโครงการนั้นบรรลุถึงวัตถุประสงคหรือไมและดวยคุณภาพของ ความสําเร็จนั้นเปนเชนใด ดังนั้นการประเมินโครงการจึงเปนงานที่สําคัญอันหนึ่งในกระบวนการวางแผน และเปย สวนที่สําคัญอยางมาก เพราะการประเมินโครงการจะเปนตัววัดและบอกใหผูวางแผนและผูปฏิบัติงาน ตามแผนรวมทั้งผูเกี่ยวของกับแผนทั้งหลายไดรูวา แผนหรือโครงการที่กําหนดขึ้นและนําไปปฏิบัติซึ่ง เสียทั้งเวลา กําลังแรงคน และคาใชจายไปนั้น เมื่อทําเสร็จแลวไดผลเปนประการใด เปนไปตามที่ คาดหมายและความมุงหมายมากนอยอยางไร และสามารถนําผลจากการประเมินโครงการแตละครั้งมา พิจารณาตัดสินใจตอไปอีกวาควรจะดําเนินตามโครงการนั้นๆ ตอไปหรือวาควรหยุดเพียงเทานี้ นอกจากนั้นการประเมินผลยังชี้ใหเห็นถึงขอบกพรอง หรือปญหาและอุปสรรคในการดําเนินงานของ โครงการอีกดวย (อนันต เกตุวงค, 2543) โดยสรุป ความหมายของ
การประเมินโครงการ คือ การตรวจสอบ การดําเนินการแลว
นํามาเปรียบเทียบกับ วัตถุประสงคของโครงการวาเปนไปตามเปาหมายที่ไดกําหนดไวหรือไม และ
24
บรรลุถึงเปาหมายนั้นมากนอยเพียงใด โดยการใชวิธีการวิจัยเพื่อหาขอมูลที่เปนจริงและมีความเชื่อถือ ไดของโครงการ แลวพิจารณาตัดสินวาโครงการนั้นบรรลุถึงวัตถุประสงคหรือไม 2. ประโยชนของการประเมินโครงการ การประเมินโครงการอยางมีระบบ ยอมจะมีสวนชวยใหผูบริหารโครงการตระหนักถึง คุณภาพของแผนและโครงการที่กําหนดขึ้นไววาสามารถสนองตอบความตองการของสังคมหรือ สามารถแกไขปญหาที่เกิดขึ้นไดมากนอยเพียงใด และชวยใหผูบริหารสามารถตัดสินใจในการ ดําเนินการ ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงโครงการใหมีความถูกตองเหมาะสมสงผลใหโครงการนั้นดําเนินงาน อยางมีประสิทธิภาพ บรรลุเปาประสงคที่กําหนดไวทุกประการ 2.1 ชวยทําใหการกําหนดวัตถุประสงคและมาตรฐานของการดําเนินงานมีความชัดเจน ขึ้น กลาวคือกอนที่โครงการจะไดรับการสนับสนุนใหนําไปใชยอมจะไดรับการตรวจสอบอยางละเอียด จากผูบริหารและผูประเมิน สวนใดที่ไมชัดเจนเชนวัตถุประสงคหรือมาตรฐานในการดําเนินงานหาก ขาดความแนนอนแจมชัดจะตองไดรับการปรับปรุงแกไขใหมีความถูกตองชัดเจนเสียกอน ฉะนั้นจึง กลาวไดวาการประเมินโครงการมีสวนชวยทําใหโครงการมีความชัดเจนและสามารถที่จะนําไปปฏิบัติ ไดอยางไดผลมากกวาโครงการที่ไมไดรับการประเมิน 2.2 ชวยใหการใชทรัพยากรเปนไปอยางคุมคาหรือเกิดประโยชนเต็มที่ ทั้งนี้เพราะการ ประเมินโครงการจะตองวิเคราะหทุกสวนของโครงการ ขอมูลใดหรือปจจัยใดที่เปนปญหาจะไดรับการ จัดสรรใหอยูในจํานวนหรือปริมาณที่เหมาะสมเพียงพอแกการดําเนินงาน ทรัพยากรที่ไมจําเปนหรือมี มากเกินไปจะไดรับการตัดทอน และทรัพยากรใดที่ขาดก็จะไดรับการจัดหาเพิ่มเติม ฉะนั้นการประเมิน โครงการจึงมีสวนที่ทําใหการใชทรัพยากรของโครงการเปนไปอยางคุมคาและมีประสิทธิภาพ 2.3 ชวยใหแผนงานบรรลุวัตถุประสงค ดังที่ไดกลาวแลววาโครงการเปนสวนหนึ่งของ แผน ดังนั้นเมื่อโครงการไดรับการตรวจสอบวิเคราะหปรับปรุงแกไขใหดําเนินการไปดวยดี ยอมจะทํา ใหแผนงานดําเนินไปดวยดีและบรรลุถึงวัตถุประสงคที่ไดกําหนดไว หากโครงการใดโครงการหนึ่งมี ปญหาในการนําไปปฏิบัติยอมกระทบกระเทือนตอแผนงานทั้งหมดโดยสวนรวม ฉะนั้นจึงอาจกลาวได เชนเดียวกันวาหากการประเมินโครงการมีสวนชวยใหโครงการดําเนินไปอยางมีประสิทธิภาพ ยอม หมายถึงการประเมินโครงการมีสวนชวยใหแผนงานบรรลุถึงวัตถุประสงคและดําเนินงานไปดวยดี เชนเดียวกัน
25
2.4 ชวยในการแกปญหาอันเกิดจากผลกระทบ (Impact) ของโครงการและทําให โครงการมีขอที่ทําใหเกิดความเสียหายลดนอยลง ดังตัวอยางโครงการเขื่อนน้ําโจนซึ่งในการสรางถนน เพื่อไปสูสถานที่สรางเขื่อนนั้นตองผานปาไมธรรมชาติ ทําใหเกิดการลักลอบตัดไมทําลายปาและสัตว ปาหลายชนิดอาจตองสูญพันธการประเมินโครงการจะชวยใหเกิดโครงการปองกันรักษาปา และ โครงการอนุรักษและอพยพสัตวปาขึ้นเพื่อการแกปญหาเปนตน ดวยตัวอยางและเหตุผลดังกลาวจึงถือ ไดวาการประเมินโครงการมีสวนในการชวยแกปญหาได 2.5 ชวยอยางสําคัญในการควบคุมคุณภาพของงาน ดังที่ไดกลาวแลววาการประเมิน โครงการเปนการตรวจสอบและควบคุมชนิดหนึ่ง ซึ่งดําเนินงานอยางมีระบบและมีความเปน วิทยาศาสตรอยางมาก ทุกอยางของโครงการและปจจัยทุกชนิดที่ใชในการดําเนินงานจะไดรับการ วิเคราะหอยางละเอียดกลาวคือทั้งขอมูลนําเขา (Inputs) กระบวนการ (Process) และผลงาน (Outputs) จะไดรับการตรวจสอบประเมินผลทุกขั้นตอนสวนใดที่เปนปญหาหรือไมมีคุณภาพจะไดรับการ พิจารณายอนกลับ ( feedback) เพื่อใหมีการดําเนินงานใหมจนกวาจะเปนไปมาตรฐานหรือเปาหมายที่ ตองการ ดังนั้นจึงถือไดวาการประเมินผลเปนการควบคุมคุณภาพของโครงการ 2.6 ชวยสรางขวัญและกําลังใจใหผูปฏิบัติตามโครงการ เพราะการประเมินโครงการ มิใชเปนการควบคุมบังคับบัญชาหรือสั่งการ แตเปนการศึกษาวิเคราะหเพื่อการปรับปรุงแกไขและ เสนอแนะวิธีการใหมๆ เพื่อใชในการปฏิบัติโครงการ อันยอมจะนํามาซึ่งผลงานที่ดีเปนที่ยอมรับของ ผูเกี่ยวของทั้งปวง โดยลักษณะเชนนี้ยอมทําใหผูปฏิบัติมีกําลังใจ มีความพึงพอใจ และมีความตั้งใจ กระตือรืนรนที่จะปฏิบัติงานตอไปและมากขึ้น ฉะนั้นจึงกลาวไดวาการประเมินโครงการมีสวนอยาง สําคัญในการสรางขวัญ กําลังใจและความพึงพอใจในการปฏิบัติงาน 2.7 ชวยในการตัดสินใจในการบริหารโครงการกลาวคือ การประเมินโครงการจะทําให ผูบริหารไดทราบถึงอุปสรรคปญหาขอดี ขอเสีย ความเปนไปได และแนวทางในการปรับปรุงแกไขการ ดําเนินการโครงการ โดยขอมูลดังกลาวแลวจะชวยทําใหผูบริหารตัดสินใจวาจะดําเนินโครงการนั้น ตอไป หรือจะยุติโครงการนั้นเสีย นอกจากนั้นผลของการประเมินโครงการอาจเปนขอมูลสําคัญในการ วางแผนหรือการกําหนดนโยบายของผูบริหารและฝายการเมือง 3. ประเภทของการประเมินโครงการ ประเภทของการประเมินโครงการ สามารถแบงไดเปน 5 ประเภท ดังนี้ 3.1 การประมาณการระบบ ( Systems assessment) หมายถึง การศึกษาความเปนไปได ของโครงการ การประเมินความตองการในการจัดทําโครงการ การวิเคราะหขอมูลตางๆ กอนที่จะ
26
นําไปใชเพื่อการดําเนินงานโครงการ วิเคราะหผลตอบแทนที่จะไดรับการจัดทําโครงการ รวมทั้งการ คาดคะเน ผลกระทบตางๆ ที่อาจขึ้นจากการดําเนินโครงการ การประเมินโครงการประเภทนี้ บางที เรียกวา “การประเมินกอนตกลงใจดําเนินงานโครงการ” (Pre-evaluation หรือ Ex-ants Evaluation) 3.2 การวางแผนโครงการ ( Program planning) หมายถึง การจัดทําโครงการหรือ รูปแบบของโครงการใหเหมาะสมและสอดคลองกับสวนประกอบ รายละเอียด และขอมูลตางๆ ที่ โครงการมีอยู การประเมินโครงการประเภทนี้เปนการจัดทําโครงการใหพรอมกอนการดําเนินงาน โครงการหรือการนําโครงการไปปฏิบัตินั่นเอง 3.3 การนําโครงการไปปฏิบัติ ( Program implementation) หมายถึง การประเมิน กระบวนการในการดําเนินงานของโครงการใหเปนไปตามแผนงานที่กําหนดไว การประเมินประเภทน ชื่อเรียกตางกัน เชน การประเมินขณะปฏิบัตงาน ( Operational หรือ On-going evaluation) หรือ เรียกวา การประเมินกระบวนการ ( Process evaluation) หรืออาจใชคําวา การถายทอด ( Transactions) การ ดําเนินงาน เปนตน 3.4 การปรับปรุงโครงการ ( Program
improvement) หมายถึง การตรวจสอบหา
ขอบกพรองของโครงการ แลวปรังปรุงแกไขโครงการนั้นใหดําเนินการตอไปอยางตอเนื่อง การ ประเมินโครงการประเภทนี้เปนการประเมินเมื่อโครงการไดเสร็จสิ้นแลว ( Eng-of project evaluation) อยางทันทีทันใด โดยเปรียบเทียบกับวัตถุประสงคของโครงการ แลวปรับปรุงแกไขตามขอมูลยอนกลับ (Feedback) ที่เกิดขึ้นนั้น เพื่อใหโครงการมีผลงานตามวัตถุประสงคที่ไดกําหนดไว 3.5 การตัดสินใจยอมรับโครงการ ( Program certification) หมายถึง การประเมินผล กระทบสิ่งตางๆ หลังจากที่โครงการไดเสร็จสิ้นแลววาโครงการที่ดําเนินการไปนั้นกอใหเกิดผลตอ องคกรหรือสังคมอยางไรบาง สมควรที่โครงการนี้จะดําเนินการตอไป หรือจะตองสิ้นสุดลงโดยไมตอง ทําอีกตอไป การประเมินโครงการประเภทนี้อาจเรียกวา “การประเมินหลังโครงการสิ้นสุด ( Ex-post evaluation หรือ Post project evaluation)”
27
4. กระบวนการของการประเมินโครงการ การประเมินโครงการเปนกระบวนการของการตรวจสอบและวิเคราะหขอมูลตางๆ ของ โครงการอยางมีระบบโดยมีวัตถุประสงคหรือเปาหมายเพื่อการปรับปรุงโครงการใหดีขึ้น กระบวนการ ในการประเมินผลโครงการอาจมีขั้นตอนและรายละเอียดของขั้นตอนแตกตางกันไปตามแนวคิดของ นักวิชาการ ทางการ ประเมินผลโครงการแตละบุคคลหรืออาจมีรายละเอียดที่แตกตางเพราะรูปแบบ หรือประเภทของการประเมินผล หรือประเมินไปตามแตละประเภทของโครงการ อยางไรก็ดีการ ประเมินผลโครงการนอกจากจะประเมินโครงการทั้งหมดโดยสวนรวมแลว แตละสวนของโครงการ จะตองไดรับการประเมินควบคูกันไปดวยเสมอ คือ การประเมินขอมูลนําเขา (Inputs) การประเมินตัว กระบวนการ ( Processor) และการประเมินผลงาน ( Outputs) ซึ่งแตละสวนและโดยทั้งหมดของ โครงการจะประกอบดวยขั้นตอนที่สําคัญ ดังนี้ 1. การศึกษาและพิจารณาถึงรายละเอียดของวัตถุประสงคโครงการ ซึ่งเปนการ ประเมินเพื่อใหทราบวาโครงการที่กําหนดขึ้นนั้นมีวัตถุประสงคหรือจุดมุงหมายที่สามารถดําเนินการ ไดหรือไม จะมีการปรับเปลี่ยนวัตถุประสงคใหมีความเฉพาะเจาะจงและปฏิบัติไดโดยลักษณะใด การ ประเมินผลโครงการในขั้นตอนนี้ถือไดวาเปนการประเมินกอนที่จะลงมือปฏิบัติงานจริง เปนการ ตรวจสอบและทบทวนความเรียบรอยวัตถุประสงคโครงการเปนสําคัญ 2. การศึกษาความเปนไปไดของขอมูล ซึ่งเปนการประเมินขอมูลและทรัพยากร ตางๆ ที่จะตองใชดําเนินการวายังมีความเหมาะสมเพียงพอที่จะใชปฏิบัติงานหรือไมขอมูลและ ทรัพยากรที่มีอยูสามารถที่จะสนองตอบวัตถุประสงคไดมากนอยเพียงใด และการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ยังจะใชทรัพยากรที่มีอยูไดหรือไม การประเมินในขั้นตอนนี้เปนการตรวจสอบทบทวนความเหมาะสม ของทรัพยากรที่จะตองใชเพื่อการบริหารโครงการนั่นเอง 3. การเก็บรวบรวมและการกระทํากับขอมูลและทรัพยากร ซึ่งเปนการวิเคราะห ถึงกระบวนการในการดําเนินโครงการในลักษณะเปนการเก็บรวบรวมและจําแนกขอมูลใหเปน หมวดหมู เปนสัดสวน และใหมีความเปนจริงมากที่สุด เพราะหากการดําเนินงานในขั้นตอนนี้มีปญหา ยอมทําใหผลงานที่เกิดขึ้นมีปญหาตามไปดวย กลาวคือ แมวาผูบริหารโครงการจะทราบถึงทรัพยากรที่ จะตองใชทั้งปริมาณและคุณภาพเปนอยางดีแลว แตในขั้นตอนของการรวบรวมและจัดดําเนินการกับ ขอมูลไมดีพอ ผลที่เกิดขึ้นยอมไมมีคุณภาพหรือดอยคุณภาพ ตัวอยาง เนื้อยางดียางกับเตาที่ไฟแรง
28
เกินไป ยอมไดเนื้อยางที่ไหมเกรียม เปนตน การประเมินในขั้นตอนนี้เปนการตรวจสอบกระบวนการวา เหมาะสมกับขอมูลหรือทรัพยากรที่นําเขาหรือไม 4. การวิเคราะห การแปลความหมาย และการสรุปผลซึ่งเปนขั้นตอนที่ขอมูลได ผานกระบวนการเรียบรอยแลว และผูประเมินจะตองทําการวิเคราะหผลที่เกิดขึ้นวาเปนเชนใด ตรงตาม วัตถุประสงคหรือมาตรฐานที่กําหนดไวหรือไม จะมีการปรับปรุงแกไขเพื่อใหดียิ่งขึ้นในลักษณะใด และผลที่เกิดขึ้นจะมีแนวโนมไปในลักษณะใด การประเมินในขั้นตอนนี้เปนการประเมินผลงานของ โครงการที่เกิดขึ้น และรวมไปถึงการประเมินโครงการโดยทั้งหมดดวยวาทรัพยากรหรือขอมูลนําเขาที่ มีอยู ดวยกระบวนการที่ใช และดวยผลงานที่ปรากฏนั้นโครงการโดยรวมเปนเชนใด เปนโครงการที่ให ผลประโยชนคุมคากับการดําเนินงานหรือไม ควรปรับปรุงเปลี่ยนแปลงใหดีขึ้นแลวดําเนินงานตอไป หรือจะลมเลิกยุติโครงการนี้เสีย 5. รูปแบบการประเมินโครงการ รูปแบบการประเมินโครงการ หมายถึง กรอบหรือแนวคิดที่สําคัญเกี่ยวกับการบวนการ และวิธีการประเมิน ซึ่งกรอบและแนวคิดของการประเมินผลเกิดจากการคนควาและคิดคนของนัก ประเมินผลโดยมีวิวัฒนาการตามลําดับ ถึงแมวาแนวคิดทฤษฎีและรูปแบบการประเมินที่ผูเชียวชาญ ทางการประเมินหลายทานไดเสนอไวมีลีกษณะที่แตกตาง ทั้งดานแนวคิดและวิธีการนําไปใช แตเมื่อนํา รูปแบบของการประเมินเหลานั้นมาจัดเปนกลุม โดยจําแนกตามวัตถุประสงคของการประเมินเปนหลัก แลว ก็จะสามารถแบงไดเปน 2 กลุมใหญ ดังนี้ (เยาวดี รางชัยกุล วิบูรยศรี, 2548) 1. กลุมรูปแบบการประเมินเพื่อการตัดสินคุณคา นักประเมินกลุมนี้เห็นวา การ ประเมินเปนการใหคุณคาหรือตีราคาสิ่งที่ถูกประเมิน การประเมินในลักษณะนี้ในยุคแรกๆ มักจะถูก วิพากษวิจารณและขาดความเชื่อถือ อยางไรก็ตามในปจจุบันรูปแบบการประเมินในกลุมนี้ไดมีผูนิยม นํามาใชกันอยางแพรหลาย โดยเฉพาะอยางยิ่งโครงการเพื่อใหบริการสังคม หรือโครงการเพื่การพัฒนา ดานตางๆ ของรัฐบาล ซึ่งมักจะมีความซับซอน จึงตองอาศัยวิธีการประเมินทั้งแบบมีระบบและแบบ วิธีการตามธรรมชาติควบคูกันไป โดยใหความสําคัญกับผลผลิตที่เกิดจากโครงการทั้งหมด แมจะเปน ผลกระทบก็ถือวาเปนขอมูลสําคัญตอการตัดสินคุณคาเชนกัน 2. กลุมรูปแบบกาประเมินเพื่อการตัดสินใจ นักประเมินกลุมนี้มีความเชื่อในการ ประเมินที่เปนระบบ โดยมีขั้นที่ครบวงจร ซึ่งใหสารสนเทศเพื่อการตัดสินใจที่เหมาะสม นักทฤษฎีกา
29
ประเมินยุคใหมไดใหความสนใจตอรูปแบบของกลุมนี้มากเพราะสามารถนําผลการประเมินไปใชใน การตัดสินใจสําหรับนักบริหารงานไดเปนอยางดี 6. เกณฑในการประเมินผลโครงการ William N. Dunn (อางใน จินดาลักษณ วัฒนสิทธ, 2543) ไดเสนอเกณฑในการประเมิน โครงการไว 6 เกณฑ คือ 1. ประสิทธิผล ( Effectiveness) หมายถึง การพิจารณาวาผลของนโยบายนั้น บรรลุตามวัตถุประสงคหรือไมเพียงไร 2. ประสิทธิภาพ ( Efficiency) หมายถึง ความสัมพันธระหวางประสิทธิผลกับ ความพยายามโดยวัดจากคําสั่งงานหรือความพยายาม ( Effort) ที่ใชไปในการกระทําอยางใดอยางหนึ่ง ในระดับของประสิทธิผลระดับนั้น โดยประสิทธิภาพเปนเรื่องของหลักเหตุผลทางดานเศรษฐกิจ ซึ่ง นิยมวัดออกมาในรูปคาใชจายที่เปนตัวเงิน ( Monetary cost) ดังนั้น นโยบายที่มีประสิทธิภาพ คือ นโยบายที่ปฏิบัติไดอยางมีประสิทธิผลดวยคาใชจายนอยที่สุด 3. ความพอเพียง (Adequacy) หมายถึง ความพอใจที่นโยบายสามารถตอบสนอง ความตองการ โดยพิจารณาจากประสิทธิผล เกณฑความพอใจนี้จะบงชี้ถึงความหมายที่เกี่ยวกับ ความสัมพันธระหวางทางเลือกตางๆ ของนโยบายกับผลของนโยบาย 4. ความเปนธรรม (Equity) หมายถึง นโยบายที่คํานึงถึงการจัดสรรผลประโยชน หรือการใหบริการตางๆ อยางเปนธรรมและคํานึงถึงการประเมินนโยบายในแงของความเสมอภาค และ เปนเกณฑที่มีความเกี่ยวของกับหลักเหตุผลทางดานกฎหมายและสังคม ซึ่งพาดพิงถึงการกระจายผล ของนโยบายและความพยายามของกลุมตางๆ ที่จะไดรับความเปนธรรมจากการดําเนินการตามนโยบาย 5. การตอบสนองความตองการ ( Responsiveness) หมายถึง การที่นโยบายนั้น สนองตอความตองการความพึงพอใจในคุณคาของกลุมตางๆ หรือไมมากนอยเพียงไร โดยเฉพาะการ สนองตอบนั้นตรงตามเปาหมายของนโยบาย 6. ความเหมาะสม (Appropriation) หมายถึง การพิจารณาถึงหลักเหตุผลในดานที่ เกี่ยวของหลักการหรือสาระของนโยบาย รวมถึงคุณคาของวัตถุประสงคของนโยบาย ความมี
30
เหตุผลสนันสนุนส มุติฐานตางๆ ของวัตถุประสงคนั้นวามีความเหมาะสมหรือไม ในขณะที่เกณฑการ ประเมินนั้นจะถิอวาวัตถุประสงคเปนเรื่องที่ยอมรับแลว 7. ปญหาและอุปสรรคในการประเมินโครงการ การประเมินโครงการอาจจะประสบปญหาและอุปสรรคตางๆ ดังตอไปนี้ 1. การไมเห็นความสําคัญและประโยชนของการประเมิน ผูบริหารอาจพอใจกับ ผลงานของโครงการในรูปวัตถุ การกอสรางตางๆ โดยไมสนใจถึงการใชประโยชนของโครงการ จึง ไมไดจัดทําการประเมินหรือถาจะมีการประเมินก็ไมไดความจริงมากนัก 2. การขาดเจาหนาที่หรือนักประเมิน การดําเนินโครงการของหนวยงานบาง หนวยอาจไมมีเจาหนาที่เพียงพอตอการดําเนินงาน ฉะนั้นเจาหนาที่ที่เกี่ยวกับการประเมินโครงการก็ อาจจะตองประสบปญหาไปดวย 3. การไมไดรับความรวมมือเกี่ยวกับการประเมิน นักประเมินบางทานอาจพบ ปญหาในเรื่องความรวมมือจากเจาหนาที่ทางราชการ หรือไมใหความสนใจจริงจังมากนัก 4. การขาดความเที่ยงธรรมของการประเมินโครงการ เมื่อมีการประเมินโครงการ แลวอาจพบปญหาและอุปสรรคที่ควรแสดงออกมา แตนักประเมินก็ขาดความกลาที่จะรายงานผล การ สรุปผลก็จะเบี่ยงเบนไปได 5. การกําหนดวัตถุประสงคของโครงการไมชัดเจน โครงการบางโครงการจัดทํา ขึ้นโดยกําหนดวัตถุประสงคของโครงการไมชัดเจน นักประเมินก็จะตองใชเวลาทําความเขาใจโครงการ อาจจะเขาใจไมตรงกันได 6. ปญหาเกี่ยวกับระเบียบวิธีการในการประเมินโครงการ นักประเมินอาจพบ ปญหาในขั้นตอนตางๆ ของการวิจัยประเมินโครงการ เชน การเก็บขอมูล การเลือกสถิติ การวิเคราะห เปนตน 7. ผลการประเมินบางครั้งไมไดรับการยอมรับหรือนําไปใชปรับปรุงแกไขการ ดําเนินงานตามโครงการอยางจริงจัง
31
5. งานวิจัยที่เกี่ยวของ ธวัชชัย ทีฆชุณหเถียร และคณะ (2543) ไดทําการศึกษาเรื่อง ผลการดําเนินงานโครงการสหกิจ ศึกษาและพัฒนาอาชีพในหลักสูตร ระดับปริญญาตรี ระยะที่ 2 เปนการประเมินผลการดําเนินการของ โครงการสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี 1) ขั้นกระบวนการ ตั้งแตภาค การศึกษาที่ 1/2540 (มิถุนายน 2540) ถึงภาคการศึกษาที่ 3/2540 (เมษายน 2541) 2) ขั้นผลผลิต กับ บัณฑิตรุน 1 และ 2 ที่สําเร็จการศึกษาในปการศึกษา 2539 และ2540 เครื่องมือที่ใชสําหรับการเก็บ รวบรวมขอมูลประกอบดวย แบบประเมินผลการปฏิบัติงานและแบบประเมินผลรายงานของนักศึกษา สหกิจศึกษา ซึ่งประเมินโดยสถานประกอบการ แบบสอบถามนักศึกษาสหกิจศึกษา แบบสอบถาม สถานประกอบการ แบบสอบถามคณาจารยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี แบบสอบถามบัณฑิต ผูบังคับบัญชาและอาจารยที่ปรึกษาบัณฑิตที่ศึกษาตอ แบบสอบถามที่ใชในการวิจัยครั้งนี้รวมทั้งสิ้น 1,642 ฉบับ นําขอมูลที่ไดรับมาวิเคราะหโดยใชคาเฉลี่ยเลขคณิตและรอยละ ผลการประเมินเปนดังนี้ 1) รูปแบบและวิธีดําเนินการของโครงการฯ โครงการสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ (Co-operative Education and Career Development Project) เปนหนวยงานขึ้นตรงกับรองอธิการบดีฝายวิชาการ ทํา หนาที่ ติดตอประสานงานกับสถานประกอบการ เพื่อนําเสนอแนวคิดในการจัดการศึกษาในรูปแบบสห กิจศึกษา จัดหาตําแหนงงานใหแกนักศึกษาที่ออกปฏิบัติงานสหกิจศึกษาทั้งในและตางประเทศ ประสานงานและใหบริการคณาจารยและนักศึกษาในสาขาวิชาตางๆ เพื่อสนับสนุน สงเสริมและ ดําเนินการใหกิจกรรมของโครงการดําเนินไปดวยดี การดําเนินงานมีรูปแบบที่เนนคุณภาพของ นักศึกษา สถานประกอบการ และการนิเทศงานโดยคณาจารย โดยนักศึกษาที่จะออกปฏิบัติงานตองผาน การคัดเลือกจากคณาจารยวามีคุณสมบัติทางวิชาการและความประพฤติดีและตองผานการอบรม หลักสูตรตางๆ ครบถวน สวนสถานประกอบการจะตองมีพนักงานพี่เลี้ยง (supervisor) ดูแลนักศึกษา และลักษณะงานที่มอบใหนักศึกษาปฏิบัติจะตองผานการรับรองของคณาจารยในสาขาวิชาเสียกอน อาจารยที่ปรึกษาสหกิจศึกษาจะตองออกนิเทศงานนักศึกษา ทุกคนจนครบถวน การดําเนินการของ โครงการจึงตองประกอบไปดวย การวางแผน การประสานงาน และการจัดการที่ดี นักศึกษา คณาจารย และสถานประกอบการ ใหความเห็นวารูปแบบการดําเนินการโดยรวมของโครงการมีความเหมาะสม ในระดับดี และมีความเขาใจรูปแบบการดําเนินการของโครงการเปนอยางดี 2) คุณภาพของนักศึกษาที่ รวมโครงการฯ สถานประกอบการไดประเมินผลการปฏิบัติงานของนักศึกษา 239 คน ปรากฏวา นักศึกษาทุกคนผานการประเมินผลจากสถานประกอบการโดยที่ รอยละ 69.04 และ 73.36 ไดรับการ ประเมินการปฏิบัติงานและการทํารายงานวิชาการ ตามลําดับ ในระดับที่สูงกวามาตรฐาน (คือ ดีมาก
32
และดีเยี่ยม ) คณาจารยและสถานประกอบการมีความคิดเห็นตอคุณสมบัติของนักศึกษาไปในดาน เดียวกัน คือ นักศึกษาในโครงการ มีคุณสมบัติในระดับดี โดยเฉพาะบุคลิกภาพและวุฒิภาวะ ความรู พื้นฐานเรื่องการปฏิบัติตนในสถานประกอบการ และมีคุณลักษณะที่พึงประสงคของสถาน ประกอบการในระดับที่สูงกวาคุณสมบัติอื่นๆ สวนคุณสมบัติที่ไดรับการประเมินในระดับต่ําที่สุด (ปานกลาง) ไดแก ทักษะการนําเสนอ 3) คุณภาพของสถานประกอบการ คณาจารยมีความพึงพอใจตอ สถานประกอบการที่รวมโครงการในระดับปานกลาง โดยที่ Supervisor ใหความสนใจ ดูแลนักศึกษา ในระดับดี มีการปฐมนิเทศแกนักศึกษา และมีความพรอมดานอุปกรณ แตคุณภาพงานที่มอบหมาย นักศึกษายังอยูในระดับปานกลางและไดคะแนนต่ําที่สุด สวนนักศึกษามีความพึงพอใจตอสถาน ประกอบการในระดับดี โดยประทับใจในการดูแลและการมอบหมายงานของสถานประกอบการมาก ที่สุด 4) คุณภาพของสาขาวิชาที่รวมโครงการ สถานประกอบการ และนักศึกษา เห็นวา อาจารยที่ ปรึกษาสหกิจศึกษามีความสําคัญตอความสําเร็จในการดําเนินงานของโครงการในระดับสูง การนิเทศ งานเปนประโยชนตอนักศึกษา และการจัดแผนการเรียนการสอนของสาขาวิชา สอดคลองตอการไป ปฏิบัติงานของนักศึกษา อยางไรก็ตาม สถานประกอบการ เห็นวา จํานวนอาจารยที่ปรึกษาสหกิจศึกษา ตอจํานวนนักศึกษา มีความเหมาะสมในระดับปานกลาง 5 ) คุณภาพของบัณฑิต เมื่อเปรียบเทียบบัณฑิต หลักสูตรสหกิจศึกษากับบัณฑิตหลักสูตรปกติแลว บัณฑิตหลักสูตรสหกิจศึกษามีผลการเรียนเฉลี่ย สะสม มีทักษะการสมัครงานและหางาน อัตราเงินเดือนแรกเขา และอัตราการเขาศึกษาตอสูงกวา บัณฑิตหลักสูตรปกติทั้งสิ้น รวมทั้งความสามารถในการปฏิบัติงาน มีคุณสมบัติที่พึงประสงคของสถาน สถานประกอบการและความสามารถในการเรียนในระดับปริญญาโทที่ดีกวา เมื่อพิจารณาถึงประโยชนที่ไดรับจากสหกิจศึกษาแลว คณาจารย นักศึกษา และสถาน ประกอบการ ตางเห็นดวยอยางมาก ตอหลักการของการจัดการศึกษาในระบบสหกิจศึกษาตองการให มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี ดําเนินการเรื่องสหกิจศึกษาตอไป และมหาวิทยาลัยอื่นๆ ควรนําระบบ การศึกษานี้มาใชดวย นฤมล รักษาสุขและคณะ (2545) ไดทําการศึกษาเรื่อง รายงานการประเมินผลสัมฤทธิ์ของ โครงการ สหกิจศึกษานํารองของประเทศไทย โดยมีวัถุประสงคเพื่อศึกษาผลสัมฤทธิ์ของโครงการสห กิจศึกษา นํารอง รุนที่ 1-5 ตอการพัฒนาศักยภาพบัณฑิต เพื่อศึกษาปญหาและอุปสรรคในการตอบรับ นักศึกษาไปปฏิบัติงานในสถานประกอบการ และเพื่อศึกษาปจจัยและองคประกอบที่ชวยใหสถาน ประกอบการตองการรับนักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาเพิ่มขึ้น ผลการศึกษาพบวา สาเหตุที่เขารวม โครงการฯ (สถาบันการศึกษา ) ตองการผลิตบัณฑิตที่มีศักยภาพ สาเหตุที่เขารวมโครงการฯ (สถาน
33
ประกอบการ ) ตองการมีสวนรวมในการพัฒนาระบบการศึกษาของชาติ สวนในเรื่องของ สภาพการ ดําเนินโครงการฯ ของสถาบันการศึกษา ความรู ความเขาใจในหลักการสหกิจศึกษายังไมเพียงพอ และ สภาพการดําเนินโครงการฯ ของสถานประกอบการ ความรู ความเขาใจในหลักการสหกิจศึกษายังไม เพียงพอ มีปญหามาก ในเรื่องของสภาพการเขารวมโครงการฯ ของนักศึกษา นักศึกษามีความรู ความ เขาใจในหลักการสหกิจศึกษาในระดับปานกลาง ความแตกตางระหวางสหกิจศึกษากับฝกงานฤดู รอน ผลสัมฤทธิ์ของโครงการฯ (สถาบันการศึกษา ) สหกิจศึกษามีสวนชวยในการพัฒนาศักยภาพของ นักศึกษามากกวาการฝกงานภาคฤดูรอน นอกจากนี้ สหกิจศึกษาทําใหอาจารยตื่นตัวและตระหนัก ถึง ความสําคัญในการพัฒนาศักยภาพนักศึกษา และบัณฑิตที่ผานการปฏิบัติงานสหกิจศึกษา มีอัตราการ จางงานสูงกวาบัณฑิตหลักสูตรปกติ ความแตกตางระหวางสหกิจศึกษากับฝกงานฤดู รอน ผลสัมฤทธิ์ ของโครงการฯ (สถานประกอบการ ) สหกิจศึกษามีสวนชวยในการพัฒนาศักยภาพ ของนักศึกษา มากกวาการฝกงานภาคฤดูรอน สหกิจศึกษาเปนชองทางในการรับพนักงานใหม สหกิจศึกษาทําใหเกิด ความรวมมือทางวิชาการ ไดประโยชนจากงานประจําที่นักศึกษาปฏิบัติ บัณฑิตที่ผานหลักสูตรสหกิจ ศึกษาเปนบัณฑิตที่พึงประสงค ความเห็นตอผลสัมฤทธิ์ของโครงการฯ (บัณฑิต) บัณฑิมีความเขาใจ ระบบการทํางานในองคกรและปรับตัวไดรวดเร็วขึ้น ปญหาและอุปสรรคของโครงการฯ (สถาบันการศึกษา ) สถานประกอบการไมเขาใจหลักการสหกิจศึกษา สวนปญหาและอุปสรรคของ โครงการฯ (สถานประกอบการ) สถานประกอบการไมมีการชี้แจงจากสถาบันการศึกษาเกี่ยวกับสหกิจ ศึกษาลวงหนา ปญหาและอุปสรรคของโครงการฯ (สถานประกอบการ ) ไมมีการชี้แจงจาก สถาบันการศึกษาเกี่ยวกับสหกิจศึกษาลวงหนา และปญหาและอุปสรรคของโครงการฯ (นักศึกษา) ไมมี ขอมูลที่ชัดเจนของสถานประกอบการ ปจจัยในการผลักดันโครงการ ควรกําหนดเปนนโยบายทั้ง สถาบันการศึกษาและสถานประกอบการ เยาวลักษณ แรกขาว (2549) ไดศึกษาเรื่อง การประเมินผลโครงการประกันคุณภาพการศึกษา ของ มหาวิทยาลัยเชียงใหม โดยทําการศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงคเพื่อ 1)วิเคราะหประสิทธิผลการดําเนินงาน โครงการประกันคุณภาพการศึกษาของมหาวิทยาลัยเชียงใหม 2)วิเคราะหปจจัยที่มีอิทธิพลกับการ ดําเนินงานโครงการประกันคุณภาพการศึกษาของมหาวิทยาลัยเชียงใหม และ3) ระบุปญหาและ อุปสรรคในการดําเนินงานโครงการประกันคุณภาพการศึกษาของมหาวิทยาลัยเชียงใหม ผูใหขอมูลใน การศึกษาครั้งนี้ไดแก ผูบริการ และผูรับผิดชอบโครงการประกันคุณภาพการศึกษาของ มหาวิทยาลัยเชียงใหม จํานวน 116 คน ผลการศึกษาสรุปไดดังนี้ 1) โครงการประกันคุณภาพการศึกษา
34
ของมหาวิทยาลัยเชียงใหมกาวหนาในระดับสูง 2) ปจจัยการดําเนินงานโครงการประกันคุณภาพ การศึกษาของมหาวิทยาลัยเชียงใหมไดแกดานการวางแผน ดานการจัดองคกร และดานลักษณะ บุคลากรมีความสัมพันธกับความกาวหนาการดําเนินโครงการ 3) ปญหาและอุปสรรคการดําเนินงาน โครงการประกันคุณภาพการศึกษาของมหาวิทยาลัยเชียงใหมไดแก การขาดการวางแผนในการให ความรูแกบุคลากรเกี่ยวกับการประกันคุณภาพ การติดตามประเมินผล การจัดสรรงบประมาณสําหรับ การประกันคุณภาพการศึกษา และการพัฒนาระบบสารสนเทศเพื่อการประกันคุณภาพการศึกษา อัษฎาพร พานสมบัติ (2550) ได ทําการศึกษาเรื่อง การประเมินโครงการผดุงระบบการประกัน คุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาโรงเรียนทวีธาภิเศก มีวัตถุประสงคดังนี้ 1) เพื่อพัฒนาคุณภาพ ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาโรงเรียนทวีธาภิเศก 2) เพื่อรักษาคุณภาพระบบ การประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษาโรงเรียนทวีธาภิเศก 3) เพื่อพัฒนาบุคลากรของโรงเรียน ทวีธาภิเศก ในการประเมินโครงการผดุงระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาโรงเรียน ทวีธาภิเศกในครั้งนี้ ใชรูปแบบซิปป (CIPP Model) โดยมีวัตถุประสงคดังนี้ 1) เพื่อประเมินความ เหมาะสมของโครงการ 2) เพื่อประเมินความเหมาะสมของกิจกรรมการดําเนินงานของโครงการ 3) เพื่อ ประเมินกระบวนการดําเนินงานโครงการ 4) เพื่อประเมินผลผลิตของโครงการ กลุมตัวอยาง ประกอบดวย ผูบริหาร หัวหนากลุมสาระการเรียนรู หัวหนางาน และครูโรงเรียนทวีธาภิเศก ป การศึกษา 2550 จํานวน 103 คน และปการศึกษา 2551 จํานวน 88 คน ผลการประเมินพบวา โครงการ ผดุงระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาโรงเรียนทวีธาภิเศกมีความสอดคลองกับ พระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 สอดคลองกับ กฎกระทรวง วาดวยระบบ หลักเกณฑ และวิธีการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ระดับการศึกษา ขั้นพื้นฐาน และสอดคลองกับแนวทางการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษาของสํานักงาน คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กิจกรรมการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายใน สถานศึกษาโรงเรียนทวีธาภิเศก มีความสอดคลองกับพระราชบัญญัติการศึกษาแหงชาติ พ.ศ. 2542 และ ที่แกไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 สอดคลองกับกฎกระทรวง วาดวยระบบ หลักเกณฑ และวิธีการ ประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน และสอดคลองกับแนวทาง การพัฒนา ระบบการประกันคุณภาพการศึกษาของสํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน บุคลากรของ โรงเรียนทวีธาภิเศกมีสวนรวมในการจัดทําแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษา และแผนปฏิบัติการประจําป ของสถานศึกษาในระดับมาก ผลการประเมินคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษาทุกมาตรฐานมี
35
คุณภาพระดับดีมาก และผลการประเมินมาตรฐานที่ 5 มีคุณภาพระดับดี บุคลากรของโรงเรียนทวีธา ภิเศกไดนําความรูที่ไดรับจากการอบรมไปใชในการพัฒนาตนเองและพัฒนางานโดยภาพรวมระดับ มาก โดยมีการนําความรูไปใชมากตามลําดับ ดังนี้ ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงการจัดการเรียนรู การจัดทํา หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 การวางแผนขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลง หลักสูตรผูนําการเปลี่ยนแปลงเพื่อรองรับการกระจายอํานาจ ระดับโรงเรียนทวีธาภิเศกและการจัดทํา แผนพัฒนาตนเอง ผลการตรวจสอบและทบทวนระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายในสถานศึกษา โรงเรียนทวีธาภิเศกโดยสํานักงานเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร เขต 3 พบวาโรงเรียนทวีธาภิเศกมีการ พัฒนาเต็มศักยภาพทุกดาน ดังนี้ การจัดระบบบริหารและสารสนเทศ การพัฒนามาตรฐานระดับ สถานศึกษา การจัดทําแผนพัฒนาคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา การดําเนินงานตามแผนพัฒนา คุณภาพสถานศึกษา การตรวจสอบและทบทวนคุณภาพการศึกษา การประเมินคุณภาพการศึกษา การ จัดทํารายงานการศึกษาประจําปและการผดุงระบบการประกันคุณภาพการศึกษา
บทที่ 3 วิธีการดําเนินการวิจัย การวิจัยเรื่อง การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี การประเมิน ใชการประเมินแบบสรุปผล (summative evaluation) ตามวัตถุประสงคของโครงการ โดยศึกษาจากนักศึกษาที่เขารวมโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชีทุกคน ประชากรกลุมตัวอยาง ประชากร ไดแก นักศึกษาทุกคนที่รวมโครงการสหกิจศึกษาในปการศึกษา 2553 คณะ บัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ จํานวน 5 คน และผูประกอบการหรือหัวหนาที่ ดูแล นักศึกษาในโครงการสหกิจศึกษา จํานวน 3 บริษัท รายละเอียดดังตาราง ตาราง 1 สถานประกอบการที่เขารวมโครงการสหกิจศึกษา ลําดับ ชื่อ-ที่อยู สถานประกอบการ บริษัท เอสซี การบัญชี 1. ถ. จรัญสนิทวงศ แขวงบางบําหรุ เขตบางพลัด กรุงเทพ ฯ บริษัท สยามพารท โพรดักส จํากัด 2. 99 หมู 6 ซอย วัดบางไกรใน ถนน นครอินทร ตําบล บางขุนกอง อําเภอ บางกรวย นนทบุรี 10170 บริษัท เครือโรงพยาบาลพญาไท 3. ถ. พหลโยธิน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร
ชื่อ – สกุล นักศึกษา นางสาวบุศราคัม อุดมเลิศศรีนภา นางสาวโชติรส วงษโชติปนทอง นางสาวบุษบากร อิ่มใจดี
นายฉัตรอมร แยมเจริญ นางสาวธนิศา มีหิรัญ
37
วิธีการวิจัยการศึกษาวิจัย การประเมิน ใชการประเมินแบบสรุปผล (summative evaluation) ตามวัตถุประสงคของ โครงการ ประชากร คือ นักศึกษาที่ฝกงานในโครงการสหกิจศึกษาศึกษา คณะบัญชี สาขาวิชาการ บัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ ปการศึกษา 2553 จํานวน 5 คน ฝกงานที่ เครือโรงพยาบาลพญาไท 2 คน บริษัท เอสซี การบัญชี จํากัด 2 คน, บริษัท สยามพารท โพรดักส จํากัด 1 คน วิธีการศึกษาใชวิธีการสัมภาษณแบบเจาะลึกในเรื่องวิธีปฏิบัติตนของนักศึกษาในการ ฝกงาน การใชความรูความสามารถดาน การบัญชี โดยพิจารณาจาก คุณลักษณะสวนบุคคล ดาน ผลสําเร็จของงาน ดานความรูความสามารถ ดาน ความรับผิดชอบตอหนาที่ ดาน ประโยชนที่สถาน ประกอบการไดรับ และดานการดําเนินงานของโครงการสหกิจศึกษา
รวมทั้งปญหาอุปสรรคที่
เกิดขึ้นพรอมขอเสนอแนะการแกไข การวิเคราะหขอมูล ใชวิเคราะหเนื้อหาจากแบบสัมภาษณโดยพิจารณาจากสวนยอยๆที่ เหมือนกัน จัดกลุมจัดพวกและสรุปเปนแบบแผน สําหรับการสังเกตใชการบันทึกพฤติกรรม วิเคราะหเชิงพรรณาและความถี่
เครื่องมือสําหรับการวิจัย แบบสัมภาษณวิเคราะหเจาะลึก เกี่ยวกับวิธีการปฏิบัติตนในการฝกงาน ความรูที่ไดรับ การ นําความรูที่ไดรับไปใชปฏิบัติงาน การพัฒนาบุคลิกภาพ ความรับผิดชอบ การพัฒนาทักษะทาง ภาษา การติดตอสื่อสาร มนุษยสัมพันธ การปฏิบัติงาน การแตงกาย บุคลิกภาพ และอื่นๆ รวมทั้ง ปญหาอุปสรรคที่พบ และขอเสนอแนะแนวทางการพัฒนาศึกษาของวิทยาลัยตอไป
บทที่ 4 ผลการวิจัย ผลการวิจัยเรื่องการประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี เพื่อตองการที่จะทราบถึง เพื่อตองการทราบวานักศึกษาคณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราช พฤกษ และผูประกอบการที่เปนดูแลนักศึกษามีความพึงพอใจที่รวมโครงการสหกิจศึกษาหรือไม อยางไร เพื่อตองการทราบวาผลสัมฤทธิของโครงการไดบรรลุตามวัตถุประสงคของโครงการหรือไม อยางไร รวมทั้งเพื่อตองการทราบถึงปญหาและอุปสรรคของโครงการเพื่อเปนขอมูลในการปรับปรุง วางแผนการจัดทําโครงการตอไปในอนาคตซึ่งสามารถสรุปขอมูลจากการใชแบบสัมภาษณวิเคราะห เจาะลึก ขอมูลที่ไดนํามาวิเคราะหขอมูลโดยใชการวิเคราะหเนื้อหาจากแบบสัมภาษณโดยพิจารณาจาก สวนยอยๆ ที่เหมือนกัน จัดกลุมจัดพวกและสรุปเปนแบบแผน สําหรับการสังเกตใชการบันทึก พฤติกรรมวิเคราะหเชิง พรรณนาและความถี่ การประเมิน ใชการประเมินแบบสรุปผล (summative evaluation) ตามวัตถุประสงคของโครงการ ดังนี้ สวนที่ 1 นักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา 1. รายชื่อนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา และหนวยงานที่นักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 1.1 นางสาวโชติรส วงษโชติปนทอง หนวยงานที่ไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา คือ บริษัท เอส.ซี. การบัญชีและที่ปรึกษาธุรกิจ (1995) จํากัด 1.2 นางสาวบุศราคัม อุดมเลิศศรีนภา หนวยงานที่ไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา คือ บริษัท เอส.ซี. การบัญชีและที่ปรึกษาธุรกิจ (1995) จํากัด 1.3 นางสาวบุษบากร อิ่มใจดี หนวยงานที่ไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา คือ บริษัท สยามพารท โพรดักส จํากัด 1.4 นายฉัตรอมร แยมเจริญ หนวยงานที่ไปปฎิบัติงานสหกิจศึกษา บริษัท โรงพยาบาลพญาไท 2 จํากัด 1.5 นางสาวนางสาวธนิศา มีหิรัญ หนวยงานที่ไปปฎิบัติงานสหกิจศึกษา บริษัท โรงพยาบาล พญาไท 3 จํากัด
39
2. ดานวัตถุประสงคของโครงการสหกิจศึกษา 2.1 นักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความพรอมกอนออกไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา จากผลการศึกษา นักศึกษาได แสดงความคิดเห็นวาไดรับความรู หลักการ ทักษะ แนวคิดในการเตรียมความพรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากการการจัดอบรมเพื่อเตรียม ความพรอมใหนักศึกษาของวิทยาลัยราชพฤกษในดานตางๆ ดังตอไปนี้ เชน ดานกิริยามารยาท การแตง กาย ใหเหมาะสมสุขภาพเรียบรอย สมกับกาละเทศ รูจักออนนอมถอมตน มีความรับผิดชอบ ความ ซื่อสัตย และความมีระเบียบ ดานมนุษยสัมพันธ ดานความเหมาะสมของการแตงกาย และมารยาท เปน ตน ดานการปรับตัว สอนเรื่องการเรียนรูวัฒนธรรมองคกร เคารพกฎของบริษัท การปรับตัวใหอยู รวมกับเพื่อนรวมงาน การตรงตอเวลา และดานความรู ไดมีการเตรียมพรอมความรูในสาขาบัญชี เชน ภาษีอากร การบันทึกบัญชี และการใชโปรแกรมสําเร็จรูป (โปรแกรม Express ระบบ Dos) และอื่นๆ 2.2 นักศึกษาไดเพิ่มประสบการณดานวิชาการ วิชาชีพ ในการพัฒนาตนเองในรูปแบบที่มี คุณคาเหนือกวาฝกงาน จากผลการศึกษา นักศึกษาได แสดงความคิดเห็นวา สิ่งที่ไดรับจากสถานประกอบการ ไดแก รูจักปรับตัวใหทํางานรวมกับผูอื่นได ความออนนอมถอ มตน การรูจักวางตัวใหเหมาะสม ฝก ความอดทนตอความกดดันตางๆ ความละเอียด รอบคอบ และความรับผิดชอบตองานที่ไดรับมอบหมาย ดานประสบการณการทํางานไมวาจะเปนดานระบบบัญชีทั่วไป ระบบลูกหนี้ ระบบเจาหนี้ ระบบคลัง การบันทึกบัญชีลงสมุดรายวัน รับจาย ซื้อขาย ทั่วไป การจัดทําใบสําคัญตางๆ การใชโปร แกรม สําเร็จรูปทางบัญชี และการจัดทํารายงานภาษี เปนตน 2.3 นักศึกษาไดพัฒนาตนเองใหเกิดความรูการปฏิบัติงานภายในสถานประกอบการ จากผลการศึกษา พบวา นักศึกษา ไดแสดงความคิดเห็นวาไดพัฒนาความรูใน ดาน ระบบบั ญชีที่จําเปนตางๆ รวมทั้งได ทบทวนเรื่องการจัดทํารายงานภาษีมูลคาเพิ่ม ฯลฯ ทบทวนความรู ในเรื่องของการใชโปรแกรมคอมพิวเตอรที่จําเปน ตอการใชงาน และทบทวนคําศัพทภาษาอังกฤษอื่นๆ ที่บางคํามักใชกันบอยในที่ทํางาน และไดพัฒนาตนเองดาน การทํางานอยางมีระบบ ระเบียบ และมี ความละเอียดรอบคอบตองานที่ไดรับมอบหมาย
40
2.4 นักศึกษาคาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในการปฏิบัติงานในอนาคต จากผลการศึกษา พบวา นักศึกษา คาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเอง เพื่อนําไปใชใน อนาคต ในเรื่องมนุษยสัมพันธ ความมีระเบียบของตนเอง ความละเอียดรอบคอบ การตรงตอเวลา การ ใชชีวิตในองคกร ดาน การอยูรวมกันกับผูอื่นภายในองคกรและวัฒนธรรมภายในองคกร ความ รับผิดชอบในหนาที่การงาน ความอดทน ซื่อสัตย รวมทั้งไดรับการพัฒนาตนเองในดานความรู ตองานที่ ทํา เชน ความรูตางๆ ในดานวิชาชีพบัญชี ไมวาจะเปน ความรูดานระบบบัญชี ภาษีอากร โปรแกรม คอมพิวเตอรสําเร็จรูป ศัพทภาษาอังกฤษเกี่ยวกับระบบบัญชี และความรูเกี่ยวกับจรรยาบรรณในวิชาชีพ 3. ความพึงพอใจของนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ในสวนการอบรมเตรียมความพรอมและการ ปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ ตารางที่ 2 ความพึงพอใจของนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ในสวนการอบรมเตรียมความพรอม และการปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ ขอความ
โชติรส
บุศราคัม
มาก มาก มาก มาก มาก
มาก มาก มาก มาก มาก
มาก
7.หองอบรมเหมาะสมกับจํานวนนักศึกษา 8.เหตุผล
ดานการเขารวมการอบรม 1.หัวขอที่ใชในการอบรมทันสมัย 2.หัวขอที่ใชในการอบรมถูกตองเหมาะสม 3.มีเนื้อหาสอดคลองกับการทํางานในปจจุบัน 4.เนื้อหาในการอบรมสามารถนําไปปฏิบัติไดจริง 5.วันและเวลารวมถึงระยะเวลาที่ใชในการอบรมเหมาะสม 6.วิทยากรมีความรูความชํานาญ
ความพึงพอใจ บุษบากร ฉัตรอมร
ธนิศา
เฉลี่ย
มาก
มาก มาก มาก มาก มาก
มาก มาก มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด
มาก มาก มาก มาก มาก
มาก
มาก
มาก
มากที่สุด
มาก
มากที่สุด
มาก
มาก
มาก
มากที่สุด
มาก
ไมแออัด อากาศ ถายเทดี (มี เครื่องปรับ อากาศ อีก 5 เครื่อง)
-
-
-
-
-
มาก ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง
41
ขอความ ดานความคาดหวังของนักศึกษาในการเขารวมการอบรม 1.มีความเขาใจเบื้องตนเกี่ยวกับการเตรียมความพรอมกอน ออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 2.ไดรับการพัฒนาความสามารถในการปรับตัวเปนบุคคลากรที่ มีคุณคายิ่งอยางเหมาะสม 3.สามารถนําความรูไปใชประโยชนในการปฏิบัติงานใน อนาคตได 4.สามารถออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาดวยความพรอมและ มั่นใจ 5.สามารถแกไขสถานการณตาง ๆ ที่เกิดขึ้นไดเมื่อออกไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 6.มีความเชื่อมั่นวาไดรับการพัฒนาอยางถูกตองมีมาตรฐาน ดานอื่นๆ 1.บรรยากาศในการจัดอบรม 2.ความเปนกันเองระหวางครูพี่เลี้ยงและนักศึกษา 3.เอกสารที่ใชในการอบรม 4.โสตทัศนูปกรณ 5.อาหารเครื่องดื่ม 6.อาคารสถานที่สภาพแวดลอมภายนอก
โชติรส
บุศราคัม
ความพึงพอใจ บุษบากร ฉัตรอมร
ปานกลาง
มากที่สุด
ปานกลาง
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
ปานกลาง
มาก
มากที่สุด
มาก
ปานกลาง
มากที่สุด
ปานกลาง
มาก
มากที่สุด
มาก
ปานกลาง
มาก
ปานกลาง
มาก
มากที่สุด
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
มาก
ปานกลาง
มาก
มาก
มาก
มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด มาก มากที่สุด
มาก มากที่สุด มาก มาก มาก มาก
มาก มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด มาก มาก
มาก มาก มาก มาก
มาก มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด มาก
มาก มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด มาก มาก
ปานกลาง
มาก
ธนิศา
เฉลี่ย
จากตาราง 2 นักศึกษามีความพึงพอที่รวมโครงการสหกิจศึกษาในของสวนการอบรม เตรียมความพรอมและการปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ โดยเฉลี่ย พบวา นักศึกษา มีความพึงพอใจระดับมากที่สุด เกี่ยวกับความเปนกันเองระหวางครูพี่เลี้ยงและนักศึกษา เอกสารที่ใชใน การอบรม และโสตทัศนูปกรณ สวนในดานการเขารวมการอบรมเกี่ยวกับหัวขอที่ใชในการอบรมทันสมัย หัวขอที่ใช ในการอบรมถูกตองเหมาะสม มีเนื้อหาสอดคลองกับการทํางานในปจจุบัน เนื้อหาในการอบรมสามารถ นําไปปฏิบัติไดจริง วันและเวลารวมถึงระยะเวลาที่ใชในการอบรมเหมาะสม วิทยากรมีความรูความ ชํานาญ หองอบรมเหมาะสมกับจํานวนนักศึกษา ในดานความคาดหวังของนักศึกษาในการเขารวมการ อบรมเกี่ยวกับเรื่องนักศึกษามีความเขาใจเบื้องตนเกี่ยวกับการเตรียมความพรอมกอนอกไปปฏิบัติงาน สหกิจศึกษา นักศึกษาไดรับการพัฒนาความสามารถในการปรับตัวเปนบุคลากรที่มีคุณคายิ่งอยาง
42
เหมาะสม นักศึกษาสามารถนําความรูไปใชประโยชนในการปฏิบัติงานในอนาคตได นักศึกษาสามารถ ออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาดวยความพรอมและมั่นใจ นักศึกษาสามารถแกไขสถานการณตาง ๆ ที่ เกิดขึ้นไดเมื่อออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา นักศึกษามีความเชื่อมั่นวาไดรับการพัฒนาอยางถูกตองมี มาตรฐาน และในดานอื่นๆ เกี่ยวกับเรื่องบรรยากาศในการจัดอบรม และอาหารเครื่องดื่ม นักศึกษามี ความพึงพอใจในระดับมาก 4. ปญหาและอุปสรรคที่พบ จากผลการศึกษา เกี่ยวกับปญหาและอุปสรรคที่พบระหวางปฏิบัติงานสหกิจศึกษา พบวา ปญหาของนักศึกษา คือ อุปกรณสํานักงานของสถานประกอบการมีไมเพียงพอ และคอนขางลาสมัย โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่ใช และโปรแกรมอื่นๆ ที่เกี่ยวของ ทั้ง windows ยังเปนเวอรชั่นเกา โปรแกรมไมอัพเดท ไมมีความคุนเคยกับโปรแกรม อุปกรณคอมพิวเตอรที่ใชมีความเสื่อมสภาพมาก หนาจอมืดมัวมากจนมองไมเห็น และไมสามารถเบิกวัสดุสิ้นเปลื้องที่ใชในการทํางานได เชน ปากกา สกอตเทป (ตองจัดหาเอง) การติดตอสื่อสารที่เขาใจไมตรงกัน พี่เลี้ยงไมมีเวลาสอนงาน และนักศึกษา ยังไมเขาใจงานเทาไร จึงเปนสาเหตุใหการทํางานมีความผิดพลาดบางในบางครั้ง 5. ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาและอุปสรรคที่พบ จากผลการศึกษา พบวา นักศึกษาไดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ ขอเสนอแนะในการแกไข ปญหาและอุปสรรคที่พบ วา พนักงานประจําของบริษัท ควรเสนอแนะกับผูบริหารเพื่อพิจารณา ปรับปรุงในตัวโปรแกรม ควรเปลี่ยนแปลงอุปกรณสํานักงานเปนระบบที่มีคุณภาพและทันสมัยมากกวา นี้ และควรอํานวยความสะดวกแกพนักงานในเรื่องวัสดุสิ้นเปลืองเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางาน สวนในเรื่องของ ความผิดพลาด ในการทํางาน ควร ใหพี่เลี้ยงชวยอธิบายรายละเอียดของงานใหอีกครั้ง และควรทบทวนงานที่จะตองปฏิบัติกอนลงมือปฏิบัติทุกครั้ง 6. ขอเสนอแนะอื่นๆ จากผลการศึกษา พบวา นักศึกษา จํานวน 1 คน ไดแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับการปฏิบัติงาน สหกิจศึกษา วา สถานประกอบการควรมีคาตอบแทนใหบาง สวนนักศึกษา จํานวน 4 คน ไมมี ขอเสนอแนะอื่นๆ
43
สวนที่ 2 ผูแทนสถานประกอบการณที่รวมโครงกาสหกิจศึกษา 1. รายชื่อสถานประกอบการณและผูแทนสถานประกอบการณที่นักศึกษาไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 1.1 บริษัท เอส.ซี. การบัญชีและที่ปรึกษาธุรกิจ ( 1995) จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ นางสาว ณฤทัย อนุตรโต ตําแหนง หัวหนาแผนกบัญชี / ภาษี 1.2 บริษัท สยามพารทโพรดักส จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ นางสาวแอนนา เหลาอารยะ วัฒน ตําแหนง หัวหนาแผนกตนทุน 1.3 บริษัท โรงพยาบาลพญาไท 2 จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ นางสาวกฤตยา โชติสวัสดิ์ ตําแหนง หัวหนาแผนกบัญชี 1.4 บริษัท โรงพยาบาลพญาไท 3 จํากัด ผูแทนสถานประกอบการ นางสาววีณา รัตนแกว กาญจน ตําแหนง ผูจัดการแผนกบัญชี 2. ความคิดเห็นของผูแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของนักศึกษา ตารางที่ 3 ความคิดเห็นของผูแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของนักศึกษา ความพึงพอใจ ขอความ
คุณลักษณะสวนบุคคล 1.ดานบุคลิกภาพและการวางตัว 2.ดานวุฒิภาวะความออนนอมถอมตน 3.ดานการปรับตัว 4.ดานการแสดงความคิดเห็น การแสดงออก 5.ดานมนุษยสัมพันธ สามารถรวมงานกับผูอื่น การทํางานเปนทีม 6.ดานทัศนคติที่มีตองานที่ไดรับมอบหมาย 7.ความประพฤติ คุณธรรม จริยธรรม และการปฏิบัติตามระเบียบวินัย ขององคกร เชน การลา การขาดงาน การแตงกาย ดานผลสําเร็จของงาน 1. คุณภาพของงานที่ไดรับมอบหมายสําเร็จเรียบรอยครบถวน ไม กอใหเกิดปญหาตามมา 2.ปริมาณงานที่ปฏิบัติสําเร็จตามที่ไดรับมอบหมาย
บ.เอส.ซี. การบัญชี และที่ ปรึกษาธุรกิจ (1995) จํากัด
บ. สยาม พารทโพร ดักส จํากัด
รพ. พญา ไท 2
รพ. พญา ไท 3
เฉลี่ย
มากที่สุด มากที่สุด มาก ปานกลาง มาก ปานกลาง มากที่สุด
ปานกลาง มาก ปานกลาง ไมคอยดี ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง
มากที่สุด มากที่สุด มาก มาก มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด
มาก มากที่สุด มากที่สุด มาก มากที่สุด มาก มากที่สุด
มาก มากที่สุด มาก ปานกลาง มาก มาก มากที่สุด
ปานกลาง
ปานกลาง
มาก
มาก
มาก
มาก
ปานกลาง
มาก
มากที่สุด
มาก
44
ความพึงพอใจ ขอความ
ดานความรูความสามารถ 1.มีความรูทางวิชาการเพียงพอ ที่จะทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย 2.สามารถเรียนรูงานใหมและนําความรูที่มีอยูมาประยุกตใชในงาน 3.ความสามารถการติดตอสื่อสาร เชน การพูด การอาน การเขียนและการ นําเสนอ 4.มีการวางแผนการทํางานและจัดลําดับงานที่ไดรับมอบหมายอยางมี ประสิทธิภาพ 5.มีการตัดสินใจไดดี ถูกตอง รวดเร็ว และมีการวิเคราะหขอมูลกอนการ ตัดสินใจ 6.การพัฒนาทางดานภาษาและวัฒนธรรมตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ การทํางานกับชาวตางชาติ 7.ความสามารถดานเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร ความรับผิดชอบตอหนาที่ 1.สามารถไดรับความไววางใจใหรับผิดชอบงานที่มากกวางานประจํา โดยไมตองควบคุมมากเกินไป 2.มีความอุตสาหพยายามตั้งใจทํางานที่ไดรับมอบหมาย โดยไมยอทอตอ อุปสรรคและปญหา 3.สามารถเริ่มทํางานไดเอง โดยไมตองรอคําสั่ง เสนอตัวเขาชวยงาน และ ขอรับงานใหมๆ ไปทําโดยไมปลอยใหเวลาวางโดยเปลาประโยชน ประโยชนที่สถานประกอบการไดรับ 1.ไดรับนักศึกษาที่มีคุณสมบัติตามตองการ 2.ระยะเวลาการปฏิบัติงานของนักศึกษามีความเหมาะสม 3.ความเขาใจในหลักการของสหกิจศึกษา การดําเนินงานของโครงการสหกิจศึกษา 1.ความสะดวก รวดเร็ว และความชัดเจนในการประสานงาน
บ.เอส.ซี. การบัญชี และที่ ปรึกษาธุรกิจ (1995) จํากัด
บ. สยาม พารทโพร ดักส จํากัด
รพ. พญา ไท 2
รพ. พญา ไท 3
เฉลี่ย
มาก ปานกลาง ปานกลาง
ไมคอยดี ไมคอยดี ปานกลาง
มาก มาก มาก
มาก มาก มาก
ปานกลาง ปานกลาง มาก
มาก
ไมคอยดี
มาก
มากที่สุด
มาก
ปานกลาง
ไมคอยดี
ปานกลาง
มาก
ปานกลาง
ไมคอยดี
ไมคอยดี
ไมคอยดี
ปานกลาง
ไมคอยดี
ปานกลาง
ไมคอยดี
มาก
มาก
ปานกลาง
มาก
ปานกลาง
ปานกลาง
มาก
มาก
มาก
ปานกลาง
มาก
มาก
มาก
มาก
ปานกลาง
มาก
มากที่สุด
มาก
ปานกลาง มากที่สุด มาก
ไมคอยดี ปานกลาง ปานกลาง
มากที่สุด มากที่สุด มากที่สุด
มาก มากที่สุด มาก
ปานกลาง มากที่สุด มาก
มากที่สุด
ปานกลาง
มาก
มาก
มาก
จากตาราง 3 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของ นักศึกษาโดยเฉลี่ยพบวา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับมากที่สุดในดาน คุณลักษณะ สวนบุคคลเกี่ยวกับ วุฒิภาวะความออนนอมถอมตน ความประพฤติ คุณธรรม จริยธรรม และการ
45
ปฏิบัติตามระเบียบวินัยขององคกร เชน การลา การขาดงาน การแตงกาย และดานประโยชนที่สถาน ประกอบการไดรับเกี่ยวกับ ประโยชนที่สถานประกอบการไดรับ สวนในดานผลสําเร็จของงาน เกี่ยวกับ ดานบุคลิกภาพและการวางตัว การปรับตัว มนุษยสัมพันธ สามารถรวมงานกับผูอื่น การทํางานเปนทีม ทัศนคติที่มีตองานที่ไดรับมอบหมาย ดานผลสําเร็จของงานเกี่ยวกับคุณภาพของงานที่ไดรับมอบหมาย สําเร็จเรียบรอยครบถวน ไมกอใหเกิดปญหาตามมา ปริมาณงานที่ปฏิบัติสําเร็จตามที่ไดรับมอบหมาย ดานความรูความสามารถเกี่ยวกับความสามารถการติดตอสื่อสาร เชน การพูด การอาน การเขียนและ การนําเสนอ มีการวางแผนการทํางานและจัดลําดับงานที่ไดรับมอบหมายอยางมีประสิทธิภาพ
ดาน
ความรับผิดชอบตอหนาที่เกี่ยวกับการมีความ สามารถไดรับความไววางใจใหรับผิดชอบงานที่มากกวา งานประจํา โดยไมตองควบคุมมากเกินไป มีความอุตสาหพยายามตั้งใจทํางานที่ไดรับมอบหมาย โดย ไมยอทอตออุปสรรคและปญหา สามารถเริ่มทํางานไดเอง โดยไมตองรอคําสั่ง เสนอตัวเขาชวยงาน และขอรับงานใหมๆ
ไปทําโดยไมปลอยใหเวลาวางโดยเปลาประโยชน ดานประโยชนที่สถาน
ประกอบการไดรับเกี่ยวกับความเขาใจในหลักการของสหกิจศึกษา และดานการดําเนินงานของ โครงการสหกิจศึกษาเกี่ยวกับความสะดวก รวดเร็ว และความชัดเจนในการประสานงาน ผูแทนสถาน ประกอบการมีความพึงพอใจในระดับมาก ในดานการแสดงความคิดเห็น การแสดงออก
ดานความรู
ความสามารถเกี่ยวกับความรูทางวิชาการเพียงพอ ที่จะทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย สามารถเรียนรูงาน ใหมและนําความรูที่มีอยูมาประยุกตใชในงาน มีการตัดสินใจไดดี ถูกตอง รวดเร็ว และมีการวิเคราะห ขอมูลกอนการตัดสินใจ ความสามารถดานเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร และดานประโยชน ที่สถานประกอบการไดรับเกี่ยวกับการไดรับนักศึกษาที่มีคุณสมบัติตามตองการ ผูแทนสถาน ประกอบการมีความพึงพอใจในระดับปานกลาง สวนในดานความรูความสามารถเกี่ยวกับ การพัฒนา ทางดานภาษาและวัฒนธรรมตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ การทํางานกับชาวตางชาติ ผูแทนสถาน ประกอบการมีความพึงพอใจในระดับไมคอยดี 3. ปญหาและอุปสรรคที่พบ จากผลการศึกษา พบวา ผูแทนสถานประกอบการพบปญหาและอุปสรรคระหวางเขารวม โครงการสหกิจศึกษา คือ นักศึกษายังขาดความรูความเขาใจเกี่ยวกับระบบบัญชี ภาษี ยังไมเขาใจ
46
เกี่ยวกับเรื่องใบกํากับภาษี เชน ภงด. 1, ภงด. 3, ภงด. 53 และ กพ. 30 และมีขอเสนอแนะเพิ่มเติม วา อยากใหวิทยาลัยชวยเนนการเรียนการสอนเฉพาะทางใหนักศึกษามีความแตกตางจากบัณฑิตทั่วไป เชน เนนทางดานตนทุน หรือทางดานการเงิน เพื่อนักศึกษาจะไดมีความแตกตาง และมีจุดเดนที่เหนือกวา บัณฑิตที่สําเร็จการศึกษาทั่วไป อยากใหนักศึกษาคอยพัฒนาความรูความสามารถดานระบบบัญชีภาษี มาตรฐานบัญชี และโปรแกรมคอมพิวเตอร เนื่องจากเปนปจจัยหลักในการทํางานและตองใชแนนอน สวนดานภาษาควรมีความรูหรือศึกษาเพิ่มเติมไวเบื้องตน คือ ภาษาอังกฤษ และควรจัดนักศึกษาฝกงาน 2 คน เพื่อสลับกวันเรียนรูงานดานเอกสารและงานดานการคียขอมูล เพื่อใหมีเวลาศึกษางานไดหลาย ดาน 4. ขอคิดเห็นเกี่ยวกับนักศึกษา 4.1 จุดเดนของนักศึกษา จากผลการศึกษาผูแทนสถานประกอบการเกี่ยวกับจุดเดนของนักศึกษา พบวา นักศึกษาเรียนรูงานไดเร็ว ทํางานไดรวดเร็ว และมีความตั้งใจในการทํางานดี และไมปลอยเวลาวางโดย เปลาประโยชน มีความรับผิดชอบในงานที่ไดรับมอบหมาย และตรงตอเวลา มีความสุภาพเรียบรอยทั้ง ดานกิริยามารยาทและการแตงกาย มีมนุษยสัมพันธดี สามารถปรับตัวทํางานกับคนหมูมากไดเปนอยาง มีน้ําใจชวยเหลืองานทุกอยางของเพื่อนรวมงาน 4.2 ขอควรปรับปรุงของนักศึกษา จากผลการศึกษาผูแทนสถานประกอบการเกี่ยวกับจุดเดนของนักศึกษา พบวา ผูแทน สถานประกอบการ จํานวน 3 แหง มีความคิดเห็นวา นักศึกษา ยังขาดความเขาใจในงานที่ซับซอน บางครั้งมีการสื่อสารที่ไมชัดเจนและไมไดสอบถาม ถานักศึกษาไมเขาใจควรรีบถาม ไมควรทําไปโดย ไมแนใจ และนักศึกษา ควรแสวงหาความรูที่เปนประโยชนตอการเรียนและการทํางานใหมากกวานี้ สวนผูแทนสถานประกอบการ จํานวน 1 แหง ไมแสดงความคิดเห็น
บทที่ 5 สรุปผลการศึกษาและขอเสนอแนะ การวิจัยเรื่อง “การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ โดยมีวัตถุประสงค ขั้นตอนการวิจัย และผลการวิจัย โดยสรุป ดังนี้
สาขาวิชาการบัญชี ”
วัตถุประสงคของการวิจัย 1. เพื่อศึกษาระดับผลสัมฤทธิของโครงการตามวัตถุประสงคของโครงการ 2. เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักศึกษา คณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ ที่ รวมโครงการสหกิจศึกษา 3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของผูประกอบการที่เปนดูแลนักศึกษาในโครงการสหกิจศึกษา 4) เพื่อศึกษาปญหาและอุปสรรคของโครงการ และเปนขอมูลในการปรับปรุงวางแผนการ จัดทําโครงการตอไปในอนาคต สรุปผลการวิจัย 1. ดานวัตถุประสงคของโครงการสหกิจศึกษา 1.1 นักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความพรอมกอนออกไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาที่ไปปฏิบัติสหกิจศึกษา จํานวน 5 คน พบวา นักศึกษา ทั้ง 5 คนระบุวา วาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความพรอมกอนออกไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากการการจัดอบรมเพื่อเตรียมความพรอมใหนักศึกษาของวิทยาลัยราชพฤกษ ในดานตางๆ ดังตอไปนี้ เชน ดานกิริยามารยาท การแตงกาย ใหเหมาะสมสุขภาพเรียบรอย สมกับกาละ เทศ รูจักออนนอมถอมตน มีความรับผิดชอบ ความซื่อสัตย และความมีระเบียบ ดานมนุษยสัมพันธ ดานความเหมาะสมของการแตงกาย และมารยาท เปนตน ดานการปรับตัว สอนเรื่องการเรียนรู วัฒนธรรมองคกร เคารพกฎของบริษัท การปรับตัวใหอยูรวมกับเพื่อนรวมงาน การตรงตอเวลา และ
48
ดานความรู ไดมีการเตรียมพรอมความรูในสาขาบัญชี เชน ภาษีอากร การบันทึกบัญชี และการใช โปรแกรมสําเร็จรูป (โปรแกรม Express ระบบ Dos) และอื่นๆ จึงบรรลุวัตถุประสงคของโครงการ 1.2 นักศึกษาไดเพิ่มประสบการณดานวิชาการ วิชาชีพ ในการพัฒนาตนเองในรูปแบบที่มี คุณคาเหนือกวาฝกงาน จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาที่ไปปฏิบัติสหกิจศึกษา จํานวน 5 คน พบวา ทั้ง 5 คน ไดมีการปรับตัวใหทํางานรวมกับผูอื่นได ความออนนอมถอมตน การรูจักวางตัวใหเหมาะสม ฝกความอดทนตอความกดดันตางๆ ความละเอียด รอบคอบ และความรับผิดชอบตองานที่ไดรับ มอบหมาย ดานประสบการณการทํางานไมวาจะเปนดานระบบบัญชีทั่วไป ระบบลูกหนี้ ระบบเจาหนี้ ระบบคลัง การบันทึกบัญชีลงสมุดรายวัน รับจาย ซื้อขาย ทั่วไป การจัดทําใบสําคัญตางๆ การใช โปรแกรมสําเร็จรูปทางบัญชี และการจัดทํารายงานภาษี เปนตน จึงบรรลุวัตถุประสงคของโครงการ 1.3 นักศึกษาไดพัฒนาตนเองใหเกิดความรูการปฏิบัติงานภายในสถานประกอบการ จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาที่ไปปฏิบัติสหกิจศึกษา จํานวน 5 คน พบวา ทั้ง 5 คนไดพัฒนาความรูในดานระบบบัญชีที่จําเปนตางๆ รวมทั้งไดทบทวนเรื่องการจัดทํารายงาน ภาษีมูลคาเพิ่ม ฯลฯ ทบทวนความรูในเรื่องของการใชโปรแกรมคอมพิวเตอรที่จําเปนตอการใชงาน และทบทวนคําศัพทภาษาอังกฤษอื่นๆ ที่บางคํามักใชกันบอยในที่ทํางาน และไดพัฒนาตนเองดานการ ทํางานอยางมีระบบ ระเบียบ และมีความละเอียดรอบคอบตองานที่ไดรับมอบหมาย จึงบรรลุ วัตถุประสงคของโครงการ 1.4 นักศึกษาคาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในการปฏิบัติงานในอนาคต จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาที่ไปปฏิบัติสหกิจศึกษา จํานวน 5 คน พบวา ทั้ง 5 คน คาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในอนาคต ในเรื่องมนุษยสัมพันธ ความมี ระเบียบของตนเอง ความละเอียดรอบคอบ การตรงตอเวลา การใชชีวิตในองคกร ดาน การอยูรวมกัน กับผูอื่นภายในองคกรและวัฒนธรรมภายในองคกร ความรับผิดชอบในหนาที่การงาน ความอดทน ซื่อสัตย รวมทั้งไดรับการพัฒนาตนเองในดานความรูตองานที่ทํา เชน ความรูตางๆ ในดานวิชาชีพบัญชี ไมวาจะเปน ความรูดานระบบบัญชี ภาษีอากร โปรแกรมคอมพิวเตอรสําเร็จรูป ศัพทภาษาอังกฤษ เกี่ยวกับระบบบัญชี และความรูเกี่ยวกับจรรยาบรรณในวิชาชีพ จึงบรรลุวัตถุประสงคของโครงการ 2. ความพึงพอใจของนักศึกษาที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ในสวนการอบรมเตรียมความพรอมและการ ปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ
49
2.1 ดานการเขารวมการอบรม จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาในของสวนการอบรมเตรียมความพรอมและ การปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ พบวา นักศึกษามีความพึงพอใจระดับมากทุก เรื่อง 2.2 ดานความคาดหวังของนักศึกษาในการเขารวมการอบรม จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาในสวนของความคาดหวังของนักศึกษาในการ เขารวมการอบรม พบวา นักศึกษามีความพึงพอใจระดับมากทุกเรื่อง 2.3 ดานอื่นๆ จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษาในดานอื่นๆ พบวา นักศึกษามีความพึงพอใจ ระดับมากที่สุดในเรื่องความเปนกันเองระหวางครูพี่เลี้ยงและนักศึกษา เอกสารที่ใชในการอบรม และ โสตทัศนูปกรณ สวนในเรื่องบรรยากาศในการจัดอบรม อาหารเครื่องดื่ม และอาคารสถานที่ สภาพแวดลอมภายนอก นักศึกษามีความพึงพอใจระดับมาก 3. ความพึงพอใจของผูประกอบการที่เปนดูแลนักศึกษาในโครงการสหกิจศึกษา 3.1 คุณลักษณะสวนบุคคล ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับ คุณลักษณะสวนบุคคล ระดับมาก ที่สุด ในเรื่องวุฒิภาวะความออนนอมถอมตน และความประพฤติ คุณธรรม จริยธรรม และการปฏิบัติ ตามระเบียบวินัยขององคกร เชน การลา การขาดงาน การแตงกาย ในเรื่องบุคลิกภาพและการวางตัว การปรับตัว มนุษยสัมพันธ สามารถรวมงานกับผูอื่น การทํางานเปนทีม และทัศนคติที่มีตองานที่ไดรับ มอบหมาย ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับมาก สวนในเรื่อง การแสดงความคิดเห็น การแสดงออก ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับปานกลาง 3.2 ดานผลสําเร็จของงาน ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับ ดานผลสําเร็จของงาน ระดับมากใน เรื่องคุณภาพของงานที่ไดรับมอบหมายสําเร็จเรียบรอยครบถวน ไมกอใหเกิดปญหาตามมา และปริมาณ งานที่ปฏิบัติสําเร็จตามที่ไดรับมอบหมาย 3.3 ดานความรูความสามารถ
50
ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับดานความรูความสามารถ ระดับมาก ในเรื่องความสามารถการติดตอสื่อสาร เชน การพูด การอาน การเขียนและการนําเสนอ และ มีการวาง แผนการทํางานและจัดลําดับงานที่ไดรับมอบหมายอยางมีประสิทธิภาพ สวนในเรื่อง มีความรูทาง วิชาการเพียงพอ ที่จะทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย สามารถเรียนรูงานใหมและนําความรูที่มีอยูมา ประยุกตใชในงาน มีการตัดสินใจไดดี ถูกตอง รวดเร็ว และมีการวิเคราะหขอมูลกอนการตัดสินใจ และ ความสามารถดานเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับปานกลาง สวนในเรื่อง การพัฒนาทางดานภาษาและวัฒนธรรมตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ การทํางานกับชาวตางชาติ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับไมคอยดี 3.4 ความรับผิดชอบตอหนาที่ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับ ความรับผิดชอบตอหนาที่ ระดับ มาก ทุกเรื่อง 3.5 ประโยชนที่สถานประกอบการไดรับ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับ ประโยชนที่สถานประกอบการ ไดรับ ระดับมากที่สุด ในเรื่องระยะเวลาการปฏิบัติงานของนักศึกษามีความเหมาะสม ในเรื่องความ เขาใจในหลักการของสหกิจศึกษา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับมาก สวนในเรื่อง สถานประกอบการไดรับนักศึกษาที่มีคุณสมบัติตามตองการ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับปานกลาง 3.6 การดําเนินงานของโครงการสหกิจศึกษา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับ การดําเนินงานของโครงการสหกิจ ศึกษา ในเรื่องความสะดวก รวดเร็ว และความชัดเจนในการประสานงานระดับมาก 4. ปญหาและอุปสรรคของโครงการ และเปนขอมูลในการปรับปรุงวางแผนการจัดทําโครงการตอไปใน อนาคต 4.1 จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษา ทั้ง 5 คน เกี่ยวกับปญหาและอุปสรรคที่พบ ระหวางปฏิบัติงานสหกิจศึกษา พบวา สวนใหญจะเปนในเรื่องอุปกรณสํานักงานของสถาน ประกอบการมีไมเพียงพอ และคอนขางลาสมัย โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่ใช และโปรแกรม อื่นๆ ที่เกี่ยวของ ทั้ง windows ยังเปนเวอรชั่นเกา โปรแกรมไมอัพเดท ไมมีความคุนเคยกับโปรแกรม อุปกรณคอมพิวเตอรที่ใชมีความเสื่อมสภาพมาก หนาจอมืดมัวมากจนมองไมเห็น และไมสามารถเบิก
51
วัสดุสิ้นเปลื้องที่ใชในการทํางานได เชน ปากกา สกอตเทป (ตองจัดหาเอง) การติดตอสื่อสารที่เขาใจ ไมตรงกัน พี่เลี้ยงไมมีเวลาสอนงาน และนักศึกษายังไมเขาใจงานเทาไร จึงเปนสาเหตุใหการทํางานมี ความผิดพลาดบางในบางครั้ง 4.2 จากการศึกษาความคิดเห็นของตัวแทนสถานประกอบการณ ทั้ง 4 แหง เกี่ยวกับปญหาและ อุปสรรคที่พบระหวางปฏิบัติงานสหกิจศึกษา พบวา นักศึกษายังขาดความรูความเขาใจเกี่ยวกับระบบ บัญชี ภาษี ยังไมเขาใจเกี่ยวกับเรื่องใบกํากับ และมีขอเสนอแนะเพิ่มเติม วา อยากใหวิทยาลัยชวยเนน การเรียนการสอนเฉพาะทางใหนักศึกษามีความแตกตางจากบัณฑิตทั่วไป เชน เนนทางดานตนทุน หรือ ทางดานการเงิน เพื่อนักศึกษาจะไดมีความแตกตาง และมีจุดเดนที่เหนือกวาบัณฑิตที่สําเร็จการศึกษา ทั่วไป อยากใหนักศึกษาคอยพัฒนาความรูความสามารถดานระบบบัญชีภาษี มาตรฐานบัญชี และ โปรแกรมคอมพิวเตอร เนื่องจากเปนปจจัยหลักในการทํางานและตองใชแนนอน สวนดานภาษาควรมี ความรูหรือศึกษาเพิ่มเติมไวเบื้องตน คือ ภาษาอังกฤษ 4.3 ขอคิดเห็นเกี่ยวกับนักศึกษา 4.3.1 จุดเดนของนักศึกษา จากการศึกษาขอคิดเห็นจากตัวแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับจุดเดนของ นักศึกษา จากสถานประกอบการ จํานวน 4 แหง พบวา ทั้ง 4 แหงเห็นวานักศึกษาเรียนรูงานไดเร็ว ทํางานไดรวดเร็ว และมีความตั้งใจในการทํางานดีและไมปลอยเวลาวางโดยเปลาประโยชน มีความ รับผิดชอบในงานที่ไดรับมอบหมาย และตรงตอเวลา มีความสุภาพเรียบรอยทั้งดานกิริยามารยาทและ การแตงกาย มีมนุษยสัมพันธดี สามารถปรับตัวทํางานกับคนหมูมากไดเปนอยาง มีน้ําใจชวยเหลืองาน ทุกอยางของเพื่อนรวมงาน 4.3.2 ขอควรปรับปรุงของนักศึกษา จากการศึกษาขอคิดเห็นจากตัวแทนสถานประกอบการณเกี่ยวกับขอควร ปรับปรุงของนักศึกษา จากสถานประกอบการ จํานวน 4 แหง พบวา สถานประกอบการ จํานวน 3 แหง มีความคิดเห็นวา นักศึกษายังขาดความเขาใจในงานที่ซับซอน บางครั้งมีการสื่อสารที่ไมชัดเจนและ ไมไดสอบถาม ถานักศึกษาไมเขาใจควรรีบถาม ไมควรทําไปโดยไมแนใจ และนักศึกษาควรแสวงหา ความรูที่เปนประโยชนตอการเรียนและการทํางานใหมากกวานี้ สวนผูแทนสถานประกอบการ จํานวน 1 แหง ไมแสดงความคิดเห็น
52
อภิปรายผล จากการศึกษาการประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี สามารถอภิปรายไดดังนี้ 1. ดานวัตถุประสงคของโครงการสหกิจศึกษา 1.1 นักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความพรอมกอน ออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา นักศึกษาทั้ง 5 ไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความ พรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากการการจัดอบรมเพื่อเตรียมความพรอมใหนักศึกษาของ วิทยาลัยราชพฤกษในดานตางๆ ดังตอไปนี้ เชน ดานกิริยามารยาท การแตงกาย ใหเหมาะสมสุขภาพ เรียบรอย สมกับกาละเทศ รูจักออนนอมถอมตน มีความรับผิดชอบ ความซื่อสัตย และความมีระเบียบ ดานมนุษยสัมพันธ ดานความเหมาะสมของการแตงกาย และมารยาท เปนตน ดานการปรับตัว สอน เรื่องการเรียนรูวัฒนธรรมองคกร เคารพกฎของบริษัท การปรับตัวใหอยูรวมกับเพื่อนรวมงาน การตรง ตอเวลา และดานความรู ไดมีการเตรียมพรอมความรูในสาขาบัญชี เชน ภาษีอากร การบันทึกบัญชี และ การใชโปรแกรมสําเร็จรูป (โปรแกรม Express ระบบ Dos) และอื่นๆ อาจเปนเพราะวาทางวิทยาลัยราช พฤกษไดมีการเตรียมความพรอมใหแกนักศึกษากอนการออกปฏิบัติสหกิจเปนอยางดี จึงบรรลุ วัตถุประสงคของโครงการ 1.2 นักศึกษาไดเพิ่มประสบการณดานวิชาการ วิชาชีพ ในการพัฒนาตนเองใน รูปแบบที่มีคุณคาเหนือกวาฝกงาน นักศึกษาทั้ง 5 คน ไดมีการปรับตัวใหทํางานรวมกับผูอื่นได ความ ออนนอมถอมตน การรูจักวางตัวใหเหมาะสม ฝกความอดทนตอความกดดันตางๆ ความละเอียด รอบคอบ และความรับผิดชอบตองานที่ไดรับมอบหมาย ดานประสบการณการทํางานไมวาจะเปนดาน ระบบบัญชีทั่วไป ระบบลูกหนี้ ระบบเจาหนี้ ระบบคลัง การบันทึกบัญชีลงสมุดรายวัน รับจาย ซื้อขาย ทั่วไป การจัดทําใบสําคัญตางๆ การใชโปรแกรมสําเร็จรูปทางบัญชี และการจัดทํารายงานภาษี เปนตน อาจเปนเพราะวานักศึกษาไดมีการเตรียมตัว และมีความตั้งใจเปนอยางมาก ทั้งกอนออกปฏิบัติและ ระหวางปฏิบัติสหกิตศึกษา จึงบรรลุวัตถุประสงคของโครงการ 1.3 นักศึกษาไดพัฒนาตนเองใหเกิดความรูการปฏิบัติงานภายในสถานประกอบกา ร นักศึกษาทั้ง 5 คนไดพัฒนาความรูในดานระบบบัญชีที่จําเปนตางๆ รวมทั้งไดทบทวนเรื่องการจัดทํา รายงานภาษีมูลคาเพิ่ม ฯลฯ ทบทวนความรูในเรื่องของการใชโปรแกรมคอมพิวเตอรที่จําเปนตอการใช งาน และทบทวนคําศัพทภาษาอังกฤษอื่นๆ ที่บางคํามักใชกันบอยในที่ทํางาน และไดพัฒนาตนเองดาน การทํางานอยางมีระบบ ระเบียบ และมีความละเอียดรอบคอบตองานที่ไดรับมอบหมาย อาจเปน
53
เพราะวานักศึกษามีความตั้งใจจริงที่จะพัฒนาตนเองระหวางการปฏิบัติสหกิจศึกษา จึงบรรลุ วัตถุประสงคของโครงการ 1.4 นักศึกษาคาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในการปฏิบัติงานใน อนาคต นักศึกษาทั้ง 5 คน คาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในอนาคต ในเรื่องมนุษย สัมพันธ ความมีระเบียบของตนเอง ความละเอียดรอบคอบ การตรงตอเวลา การใชชีวิตในองคกร ดาน การอยูรวมกันกับผูอื่นภายในองคกรและวัฒนธรรมภายในองคกร ความรับผิดชอบในหนาที่การงาน ความอดทน ซื่อสัตย รวมทั้งไดรับการพัฒนาตนเองในดานความรูตองานที่ทํา เชน ความรูตางๆ ในดาน วิชาชีพบัญชีไมวาจะเปน ความรูดานระบบบัญชี ภาษีอากร โปรแกรมคอมพิวเตอรสําเร็จรูป ศัพท ภาษาอังกฤษเกี่ยวกับระบบบัญชี และความรูเกี่ยวกับจรรยาบรรณในวิชาชีพ อาจเปนเพราะวานักศึกษามี ความตั้งใจจริงในการปฏิบัติสหกิจศึกษา รวมถึงความตั้งใจที่จะการเรียนรู และหาประสบการณตางๆ ระหวางปฏิบัติสหกิจศึกษา เพราะไมสามารถเรียนรูไดในหองเรียน จึงทําใหนักศึกษาเกิดความคาดหวัง ที่จะไดรับการพัฒนาตนเอง เพื่อประโยชนตออนาคตในการออกไปใชชีวิตจริงในการทํางาน จึงบรรลุ วัตถุประสงคของโครงการ 2. ความพึงพอใจของนักศึกษา คณะบัญชี สาขาวิชาการบัญชี วิทยาลัยราชพฤกษ ที่รวม โครงการสหกิจศึกษา 2.1 ดานการเขารวมการอบรม นักศึกษามีความพึงพอใจระดับมากทุกเรื่อง ไมวาจะ เปนเรื่องหัวขอที่ใชในการอบรมทันสมัย หัวขอที่ใชในการอบรมถูกตองเหมาะสม มีเนื้อหาสอดคลอง กับการทํางานในปจจุบัน เนื้อหาในการอบรมสามารถนําไปปฏิบัติไดจริง วันและเวลารวมถึงระยะเวลา ที่ใชในการอบรมเหมาะสม วิทยากรมีความรูความชํานาญ และหองอบรมเหมาะสมกับจํานวนนักศึกษา อาจเปนเพราะวาทางวิทยาลัยราชพฤกษไดมีการเตรียมความพรอมใหแกนักศึกษากอนการออกปฏิบัติ สหกิจเปนอยางดี 2.2 ความคาดหวังของนักศึกษาในการเขารวมการอบรม นักศึกษามีความพึงพอใจ ระดับมากทุกเรื่องไมวาจะเปน ความเขาใจเบื้องตนเกี่ยวกับการเตรียมความพรอมกอนออกไป ปฏิบัติงานสหกิจศึกษา ความคาดหวังที่จะไดรับการพัฒนาความสามารถในการปรับตัวเปนบุคคลากรที่ มีคุณคายิ่งอยางเหมาะสม ความคาดหวังวาจะสามารถนําความรูไปใชประโยชนในการปฏิบัติงานใน
54
อนาคตได สามารถออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาดวยความพรอมและมั่นใจ
รวมทั้งสามารถแกไข
สถานการณตาง ๆ ที่เกิดขึ้นไดเมื่อออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา และมีความคาดหวังวาตนมีความ เชื่อมั่นวาไดรับการพัฒนาอยางถูกตองมีมาตรฐาน อาจเปนเพราะวานักศึกษามีความคาดหวังตอการ ออกไปปฏิบัติสหกิจเปนอยางมาก 2.3 ในดานอื่นๆ นักศึกษามีความพึงพอใจระดับมากที่สุดในเรื่องความเปนกันเอง ระหวางครูพี่เลี้ยงและนักศึกษา เอกสารที่ใชในการอบรม และโสตทัศนูปกรณ อาจเปนเพราะวาวาครูพี่ เลี้ยงไดมีการเตรียมตัวในการดูแลนักศักษาในโครงการสหกิจศึกษาเปนอยางดี สวนในเรื่องบรรยากาศ ในการจัดอบรม อาหารเครื่องดื่ม และอาคารสถานที่สภาพแวดลอมภายนอก นักศึกษามีความพึงพอใจ ระดับมาก 3. ความพึงพอใจของผูประกอบการที่เปนดูแลนักศึกษาในโครงการสหกิจศึกษา 3.1 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการเกี่ยวกับคุณลักษณะสวนบุคคลของ นักศึกษา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจระดับมากที่สุด ในเรื่องวุฒิภาวะความออนนอมถอม ตน และความประพฤติ คุณธรรม จริยธรรม และการปฏิบัติตามระเบียบวินัยขององคกร เชน การลา การขาดงาน การแตงกาย อาจเปนเพราะวานักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียม ความพรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากวิทยาลัยราชพฤกษเปนอยางดี ในเรื่องบุคลิกภาพ และการวางตัว การปรับตัว มนุษยสัมพันธ สามารถรวมงานกับผูอื่น การทํางานเปนทีม และทัศนคติที่มี ตองานที่ไดรับมอบหมาย ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับมาก สวนในเรื่อง การแสดง ความคิดเห็น การแสดงออก
ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับปานกลาง อาจเปน
เพราะวา นักศึกษายังไมมีประสบการณในการทํางานจริง และยังใหมกับการทํางาน จึงทําใหไมกลาที่จะ แสดงความคิดเห็นรวมทั้งการแสดงออกในดานตางๆ 3.2 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการในดาน นักศึกษา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ
ผลสําเร็จของงานของ
ระดับมากในเรื่องคุณภาพของงานที่ไดรับ
มอบหมายสําเร็จเรียบรอยครบถวน ไมกอใหเกิดปญหาตามมา
และปริมาณงานที่ปฏิบัติสําเร็จตามที่
ไดรับมอบหมาย อาจเปนเพราะวานักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความ
55
พรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากวิทยาลัยราชพฤกษ รวมทั้งนักศึกษาไดมีการเพิ่ม ประสบการณดานวิชาการ วิชาชีพ ในการพัฒนาตนเองในรูปแบบที่มีคุณคาเหนือกวาฝกงาน นักศึกษา ไดพัฒนาตนเองใหเกิดความรูการปฏิบัติงานภายในสถานประกอบการ
และนักศึกษาคาดวาจะไดรับ
การพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในการปฏิบัติงานในอนาคตนั่นเอง 3.3 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการใน
ดานความรูความสามารถ
ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจระดับมาก ในเรื่องความสามารถการติดตอสื่อสาร เชน การ พูด การอาน การเขียนและการนําเสนอ และ
มีการวางแผนการทํางานและจัดลําดับงานที่ไดรับ
มอบหมายอยางมีประสิทธิภาพ อาจเปนเพราะวานักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการ เตรียมความพรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากวิทยาลัยราชพฤกษเปนอยางดี สวนในเรื่องมี ความรูทางวิชาการเพียงพอ ที่จะทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย สามารถเรียนรูงานใหมและนําความรูที่มี อยูมาประยุกตใชในงาน มีการตัดสินใจไดดี ถูกตอง รวดเร็ว และมีการวิเคราะหขอมูลกอนการตัดสินใจ และความสามารถดานเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร ผูแทนสถานประกอบการมีความพึง พอใจ ระดับปานกลาง อาจเปนเพราะวาบางเรื่องนักศึกษายังไมสามารถแสดงความคิดเห็น หรือ ตัดสินใจเองได สวนในเรื่อง การพัฒนาทางดานภาษาและวัฒนธรรมตางประเทศ เชน
ภาษาอังกฤษ
การทํางานกับชาวตางชาติ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับไมคอยดี 3.4 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการเกี่ยวกับ ความรับผิดชอบตอหนาที่ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับความรับผิดชอบตอหนาที่ของนักศึกษาระดับมาก ทุก เรื่อง ไมวาจะเปนเรื่อง ที่นักศึกษาสามารถไดรับความไววางใจใหรับผิดชอบงานที่มากกวางานประจํา โดยไมตองควบคุมมากเกินไป นักศึกษามีความอุตสาหพยายามตั้งใจทํางานที่ไดรับมอบหมาย โดยไม ยอทอตออุปสรรคและปญหา และ สามารถเริ่มทํางานไดเอง โดยไมตองรอคําสั่ง เสนอตัวเขาชวยงาน และขอรับงานใหมๆ ไปทําโดยไมปลอยใหเวลาวางโดยเปลาประโยชน อาจเปนเพราะวานักศึกษาไดรับ ความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความพรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาจากวิทยาลัย ราชพฤกษ ในดานตางๆ ดังตอไปนี้ เชน ดานกิริยามารยาท การแตงกาย ใหเหมาะสมสุขภาพเรียบรอย สมกับกาละเทศ รูจักออนนอมถอมตน มีความรับผิดชอบ ความซื่อสัตย และความมีระเบียบ ดานมนุษย
56
สัมพันธ ดานความเหมาะสมของการแตงกาย และมารยาท เปนตน ดานการปรับตัว สอนเรื่องการเรียนรู วัฒนธรรมองคกร เคารพกฎของบริษัท การปรับตัวใหอยูรวมกับเพื่อนรวมงาน การตรงตอเวลา
และ
ดานความรู ไดมีการเตรียมพรอมความรูในสาขาบัญชี เชน ภาษีอากร การบันทึกบัญชี และการใช โปรแกรมสําเร็จรูป และอื่นๆ ดวย 3.5 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการเกี่ยวกับ
ประโยชนที่สถาน
ประกอบการไดรับ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับ ประโยชนที่สถานประกอบการ ไดรับ ระดับมากที่สุด ในเรื่องระยะเวลาการปฏิบัติงานของนักศึกษามีความเหมาะสม ในเรื่องความ เขาใจในหลักการของสหกิจศึกษา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับมาก สวนในเรื่อง สถานประกอบการไดรับนักศึกษาที่มีคุณสมบัติตามตองการ ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจ ระดับปานกลาง อาจเปนเพราะวาทางผูแทนของสถานประกอบการพบปญหาและอุปสรรคระหวาง ปฏิบัติสหกิจศึกษา คือ นักศึกษายังขาดความรูความเขาใจเกี่ยวกับระบบบัญชี ภาษี ยังไมเขาใจเกี่ยวกับ เรื่องใบกํากับภาษี และรวมทั้งดานภาษาตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ 3.6 ความพึงพอใจของผูแทนสถานประกอบการเกี่ยวกับ
การดําเนินงานของ
โครงการสหกิจศึกษา ผูแทนสถานประกอบการมีความพึงพอใจเกี่ยวกับการดําเนินงานของโครงการสห กิจศึกษา ในเรื่องความสะดวก รวดเร็ว และความชัดเจนในการประสานงานระดับมาก อาจเปนเพราะวา ทางวิทยาลัยราชพฤกษไดมีการเตรียมความพรอมในการดําเนินงานสหกิจศึกษาเปนอยางดี 4. ปญหาและอุปสรรคของโครงการ และเปนขอมูลในการปรับปรุงวางแผนการจัดทํา โครงการตอไปในอนาคต 4.1 จากการศึกษาความคิดเห็นของนักศึกษา ทั้ง 5 คน เกี่ยวกับปญหาและอุปสรรคที่ พบระหวางปฏิบัติงานสหกิจศึกษา สวนใหญจะเปนในเรื่องอุปกรณสํานักงานของสถานประกอบการมี ไมเพียงพอ และคอนขางลาสมัย โปรแกรมสําเร็จรูปทางการบัญชีที่ใช และโปรแกรมอื่นๆ ที่เกี่ยวของ ทั้ง
windows ยังเปนเวอรชั่นเกา โปรแกรมไมอัพเดท ไมมีความคุนเคยกับโปรแกรม
อุปกรณ
คอมพิวเตอรที่ใชมีความเสื่อมสภาพมาก หนาจอมืดมัวมากจนมองไมเห็น และไมสามารถเบิกวัสดุสิ้น เปลื้องที่ใชในการทํางานได เชน ปากกา สกอตเทป (ตองจัดหาเอง) อาจเปนเพราะวาการจัดหาอุปกรณ
57
สํานักงานรุนใหมๆ บางอยางมีคาใชจายคอนขางสูง ซึ่งทางบริษัทอาจอยูระหวางการพิจารณา ดําเนินการจัดซื้อจัดจาง เรื่องการติดตอสื่อสารที่เขาใจไมตรงกัน พี่เลี้ยงไมมีเวลาสอนงาน และนักศึกษา ยังไมเขาใจงานเทาไร จึงเปนสาเหตุใหการทํางานมีความผิดพลาดบางในบางครั้ง
อาจเปนเพราะวาพี่
เลี้ยงมีงานที่ตองทํามาก จึงไมสามารถที่จะสอนงานไดอยางละเอียด หรืออาจไมไดมีการทวนความ จึง ทําใหเกิดการสื่อสารที่ไมตรงกัน ซึ่ง นักศึกษาทั้ง 5 คน ไดมีขอเสนอเกี่ยวกับขอเสนอแนะในการแกไข ปญหาและอุปสรรคที่พบระหวางปฏิบัติงานสหกิจศึกษา พบวา พนักงานประจําของบริษัทควร เสนอแนะกับผูบริหารเพื่อพิจารณาปรับปรุงในตัวโปรแกรม ควรเปลี่ยนแปลงอุปกรณสํานักงานเปน ระบบที่มีคุณภาพและทันสมัยมากกวานี้ และควรอํานวยความสะดวกแกพนักงานในเรื่องวัสดุสิ้นเปลือง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทํางาน สวนในเรื่องของความผิดพลาดในการทํางาน ควรใหพี่เลี้ยงชวย อธิบายรายละเอียดของงานใหอีกครั้ง และควรทบทวนงานที่จะตองปฏิบัติกอนลงมือปฏิบัติทุกครั้ง 4.2 จากการศึกษาความคิดเห็น ของตัวแทนสถานประกอบการ ทั้ง 4 แหง ผูแทน สถานประกอบการทั้ง 4 แหง พบปญหาและอุปสรรคระหวางเขารวมโครงการสหกิจศึกษา คือ นักศึกษายังขาดความรูความเขาใจเกี่ยวกับระบบบัญชี ภาษี ยังไมเขาใจเกี่ยวกับเรื่องใบ กํากับภาษี และ ผูแทนสถานประกอบการมี ขอเสนอแนะเพิ่มเติม วา อยากใหวิทยาลัย ราชพฤกษ เนนการเรียนการสอน เฉพาะทางใหนักศึกษามีความแตกตางจากบัณฑิตทั่วไป เชน เนนทางดานตนทุน หรือทางดานการเงิน เพื่อนักศึกษาจะไดมีความแตกตาง และมีจุดเดนที่เหนือกวาบัณฑิตที่สําเร็จการศึกษาทั่วไป
อยากให
นักศึกษาคอยพัฒนาความรูความสามารถดานระบบบัญชีภาษี มาตรฐานบัญชี และโปรแกรม คอมพิวเตอร เนื่องจากเปนปจจัยหลักในการทํางานและตองใชแนนอน สวนดานภาษาควรมีความรูหรือ ศึกษาเพิ่มเติมไวเบื้องตน คือ ภาษาอังกฤษ ตัวแทนสถานประกอบการณ ทั้ง 4 แหง ไดแสดงความ คิดเห็นเกี่ยวกับจุดเดนของนักศึกษา วา นักศึกษาเรียนรูงานไดเร็ว ทํางานไดรวดเร็ว และมีความตั้งใจใน การทํางานดีและไมปลอยเวลาวางโดยเปลาประโยชน มีความรับผิดชอบในงานที่ไดรับมอบหมาย และ ตรงตอเวลา มีความสุภาพเรียบรอยทั้งดานกิริยามารยาทและการแตงกาย มีมนุษยสัมพันธดี สามารถ ปรับตัวทํางานกับคนหมูมากไดเปนอยาง มีน้ําใจชวยเหลืองานทุกอยางของเพื่อนรวมงาน ในสวนของ ขอควรปรับปรุงของนักศึกษา สถานประกอบการ จํานวน 3 แหง ไดแสดงความคิดเห็นวา นักศึกษายัง
58
ขาดความเขาใจในงานที่ซับซอน บางครั้งมีการสื่อสารที่ไมชัดเจนและไมไดสอบถาม ถานักศึกษาไม เขาใจควรรีบถาม ไมควรทําไปโดยไมแนใจ และนักศึกษาควรแสวงหาความรูที่เปนประโยชนตอการ เรียนและการทํางานใหมากกวานี้ สวนผูแทนสถานประกอบการ จํานวน 1 แหง ไมแสดงความคิดเห็น ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะจากผูศึกษา 1.1 ทางผูดูแลโครงการสหกิจศึกษควรเพิ่มหลักสูตรการเตรียมความพรอมแก นักศึกษาในดานภาษาตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ 1.2 ควรมีการจัดการอบรม หรือสัมมนาเชิงปฏิบัติการในเรื่องเกี่ยวกับ การแสดง ความคิดเห็น และการแสดงออก เพื่อเปนการฝกในเรื่อง การแสดงความคิดเห็น และการแสดงออกของ นักศึกษากอนออกปฏิบัติสหกิจศึกษา รวมทั้งในเรื่องความรูทางวิชาการที่เกี่ยวของดวย 2. ขอเสนอแนะในการวิจัยครั้งตอไป 2.1 ทางวิทยาลัยราชพฤกษ สามารถนําขอมูลที่ไดมาใชเปนประโยชน เพื่อเปน แนวทางในการปรับปรุงโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชีในครั้งตอไป 2.2 ทางวิทยาลัยราชพฤกษควรมีการศึกษา เกี่ยวการประเมินผลโครงการสหกิจ ศึกษา สาขาอื่นๆ ดวย เพื่อเปนประโยชนตอสถาบันตอไป
บรรณานุกรม ภาษาไทย คณะอนุกรรมการสงเสริมการพัฒนาสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา. (2551). แผนการดําเนินงาน สงเสริมสหกิจศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาระหวางป พ.ศ. 2551 – 2555. กรุงเทพฯ: สํานักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษากระทรวงศึกษาธิการ. จินดาลักษณ วัฒนสิทธ. (2543). นโยบายสาธารณและการวางแผน. พิมพครั้งที่ 17. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช. ธวัชชัย ทีฆชุณหเถียร และคณะ. (2543). ผลการดําเนินงานโครงการสหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพใน หลักสูตร ระดับปริญญาตรี ระยะที่ 2. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. นฤมล รักษาสุขและคณะ. (2545). รายงานการประเมินผลสัมฤทธิ์ของโครงการสหกิจศึกษานํารอง ของประเทศไทย. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. ประชุม รอดประเสริฐ . (2553). การประเมินโครงการ . (ออนไลน). แหลงที่มา : http // www.sudsai @nsdv.go.th. (25 มิถุนายน 2553). ประสิทธิ์ ตงยิ่งศิริ. (2540). การวิเคราะหและประเมินโครงการ. พิมพครั้งที่ 7. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ คุรุสภาลาดพราว. มหาวิทยาลัยกรุงเทพ. (2553). โครงการสหกิจศึกษา คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี . มหาวิทยาลัยสยาม. (2553). สหกิจศึกษา เอกสารเผยแพร. (ออนไลน). แหลงที่มา : http://coop.siam. edu/-Cached - Similar 27 April 2010. (25 มิถุนายน 2553). เยาวดี รางชัยกุล วิบูรยศรี. (2548). การประเมินผลโครงการ แนวคิดและแนวปฏิบัติ . พิมพครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เยาวลักษณ แรกขาว. (2549). การประเมินผลโครงการประกันคุณภาพการศึกษา ของมหาวิทยาลัย เชียงใหม. การคนควาแบบอิสระ สาขารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเชียงใหม. ลัดดาวัลย เพชรโรจน และคณะ. (2550). สถิติสําหรับการวิจัยและเทคนิคการใช SPSS. กรุงเทพฯ: มิสชั่นมีเดีย.
60
วิทยาลัยราชพฤกษ. (2552). หลักสูตรบริหารธุรกิจบัณฑิต สาขาวิชาการตลาด ปการศึกษา 2552. . (2553). วิทยาลัยราชพฤกษ. (ระบบออนไลน). แหลงที่มา: http://www.rc.ac.th. (14 มิถุนายน 2553). . (2553). แผนพัฒนาวิทยาลัยราชพฤกษ ระยะยาว 10 ป. สํานักงานการอุดมศึกษา. (2552). กรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา แหงชาติ พ.ศ. 2552. สุชาติ ประสิทธิ์รัฐสินธุ. (2532). การวิจัยประเมินผลโครงการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพภาพพิมพ. อนันต เกตุวงค. (2543). หลักการและการวางแผน. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร. อัษฎาพร พานสมบัติ. (2550). การประเมินโครงการผดุงระบบการประกันคุณภาพการศึกษาภายใน สถานศึกษาโรงเรียนทวีธาภิเศก. การคนควาแบบอิสระ ผลงานทางวิชาการของครูโรงเรียน ทวีธาภิเศก. ภาษาอังกฤษ Carnell, Eileen and Lodge, Caroline. (2002). Supporting Effective Learning. Thousand oaks, California: SAGE Publications. Gayge, R.M. and Others. (1992). Principle of Instruction Design. Florida: Harcourt Brace Jovsannovich College Publishers. Harold E. Palmer. (2010). Related link http://en.wikipedia.org/wiki/Harold_E.Palmer Access on (6/05/2010).
ภาคผนวก
62
แบบสัมภาษณ “ การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี ” ชุดที่ 1 แบบสัมภาษณนักศึกษา ตอนที่ 1 ขอมูลทั่วไป 1. ชื่อ-นามสกุลนักศึกษา......................................................................................................... 2. สาขาวิชา..............................................................หลักสูตร.................................................. 3. หนวยงานที่ไปปฏิติบัติงานสหกิจศึกษา................................................................................. ดานวัตถุประสงคของโครงการ 1.นักศึกษาไดรับความรู หลักการ ทักษะแนวคิดในการเตรียมความพรอมกอนออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา อยางไร ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... 2.นักศึกษาไดเพิ่มประสบการณดานวิชาการ วิชาชีพ ในการพัฒนาตนเองในรูปแบบที่มีคุณคาเหนือกวาฝกงาน อยางไร ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................
63 ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... 3.นักศึกษาไดพัฒนาตนเองใหเกิดความรูการปฏิบัติงานภายในสถานประกอบการ อยางไร ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... 4. นักศึกษาคาดวาจะไดรับการพัฒนาตนเองเพื่อนําไปใชในการปฏิบัติงานในอนาคต อยางไร ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................................................
64 ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................... ตอนที่ 2 ความพึงพอใจของนักศึกษา ที่รวมโครงการสหกิจศึกษา ในสวนการอบรมเตรียมความพรอมและการ ปฐมนิเทศนักศึกษาสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ ใหทําเครื่องหมาย ในชองที่ตองการ โดยใชเกณฑการประเมิน ดังนี้ 5 = มีความพึงใจมากที่สุด 4 = มีความ พึงใจมาก 3 = มีความพึงใจปานกลาง 2 = มีความพึงใจนอย และ 1 = มีความพึงใจนอยที่สุด รายการประเมิน ดานการเขารวมการอบรม 1.หัวขอที่ใชในการอบรมทันสมัย 2.หัวขอที่ใชในการอบรมถูกตองเหมาะสม 3.มีเนื้อหาสอดคลองกับการทํางานในปจจุบัน 4.เนื้อหาในการอบรมสามารถนําไปปฏิบัติไดจริง 5.วันและเวลารวมถึงระยะเวลาที่ใชในการอบรมหมาะสม 6.วิทยากรมีความรูความชํานาญ 7.หองอบรมเหมาะสมกับจํานวนนักศึกษา ดานความคาดหวังของนักศึกษาในการเขารวมการอบรม 1.นักศึกษามีความเขาใจเบื้องตนเกี่ยวกับการเตรียมความ พรอมกอนอกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 2.นักศึกษาไดรับการพัฒนาความสามารถในการปรับตัวเปน
ระดับความพึงพอใจ มากที่สุด
มาก
ปานกลาง
นอย
นอยที่สุด
65 บุคคลากรที่มีคุณคายิ่งอยางเหมาะสม 3.นักศึกษาสามารถนําความรูไปใชประโยชนในการ ปฏิบัติงานในอนาคตได 4.นักศึกษาสามารถออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษาดวยความ พรอมและมั่นใจ 5.นักศึกษาสามารถแกไขสถานการณตาง ๆ ที่เกิดขึ้นไดเมื่อ ออกไปปฏิบัติงานสหกิจศึกษา 6.นักศึกษามีความเชื่อมั่นวาไดรับการพัฒนาอยางถูกตองมี มาตรฐาน
ระดับความพึงพอใจ รายการประเมิน
มากที่สุด
มาก
ปาน กลาง
นอย
นอย ที่สุด
ดานอื่น ๆ 1.บรรยากาศในการจัดอบรม 2.ความเปนกันเองระหวางครูพี่เลี้ยงและนักศึกษา 3.เอกสารที่ใชในการอบรม 4.โสตทัศนูปกรณ 5.อาหารเครื่องดื่ม 6.อาคารสถานที่สภาพแวดลอมภายนอก ปญหาและอุปสรรคที่พบ ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................
66 ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาและอุปสรรคที่พบ ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ขอเสนอแนะอื่นๆ ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................
แบบสัมภาษณ “การประเมินผลโครงการสหกิจศึกษาวิทยาลัยราชพฤกษ สาขาวิชาการบัญชี”
ชุดที่ 2 แบบสัมภาษณสถานประกอบการ ตอนที่ 1 ขอมูลทั่วไป 1. ชื่อผูใหสัมภาษณ..................................................................................... ตําแหนง....................................................... 2. ชื่อสถานประกอบการ (ไทย หรือ อังกฤษ)………………………………………………………………................. สถานที่ตั้ง ณ อําเภอ / เขต…………………………………….จังหวัด…………………………………................. โทรศัพท………………………………………………………..โทรสาร…………………………………………...
3. รายชื่อนักศึกษาจากวิทยาลัยราชพฤกษตามโครงการสหกิจศึกษาที่ไดรับการนิเทศงานในสถานประกอบการแหงนี้ 1……………………………………………..…………………….หลักสูตร............…………………..…............ 2.…………………………………………….…………………….หลักสูตร............………………...................... 3……………………………………………..…………………….หลักสูตร...........…….……………..…….........
67
ตอนที่ 2 ความคิดเห็นเกี่ยวกับการปฏิบัติงานของนักศึกษา ใหทําเครื่องหมาย ในชองทีตองการ โดยใชเกณฑการประเมิน ดังนี้ 5 = มากที่สุด 4 = มาก 3 = ปานกลาง 2 = นอย 1 = นอยที่สุด และ − = ไมสามารถใหความเห็นได (โปรดใหเหตุผลประกอบ) หัวขอประเมิน 1. คุณลักษณะสวนบุคคล 1.1 ดานบุคลิกภาพและการวางตัว 1.2 ดานวุฒิภาวะความออนนอมถอมตน 1.3 ดานการปรับตัว 1.5 ดานการแสดงความคิดเห็น การแสดงออก 1.6 ดานมนุษยสัมพันธ สามารถรวมงานกับผูอื่น การทํางานเปนทีม 1.7 ดานทัศนคติที่มีตองานที่ไดรับมอบหมาย 1.8 ความประพฤติ คุณธรรม จริยธรรม และการปฏิบัติตามระเบียบ วินัยขององคกร เชน การลา การขาดงาน การแตงกาย 2. ดานผลสําเร็จของงาน 2.1 คุณภาพของงานที่ไดรับมอบหมายสําเร็จเรียบรอยครบถวน ไม กอใหเกิดปญหาตามมา 2.2 ปริมาณงานที่ปฏิบัติสําเร็จตามที่ไดรับมอบหมาย 3. ดานความรูความสามารถ 3.1 มีความรูทางวิชาการเพียงพอ ที่จะทํางานตามที่ไดรับมอบหมาย 3.2 สามารถเรียนรูงานใหมและนําความรูที่มีอยูมาประยุกตใชในงาน 3.3 ความสามารถการติดตอสื่อสาร เชน การพูด การอาน การเขียน และ การนําเสนอ 3.4 มีการวางแผนการทํางานและจัดลําดับงานที่ไดรับมอบหมายอยางมี ประสิทธิภาพ
ระดับคะแนน −
1
2
3
4
5
68 3.5 มีการตัดสินใจไดดี ถูกตอง รวดเร็ว และมีการวิเคราะหขอมูลกอน การตัดสินใจ
หัวขอประเมิน
ระดับคะแนน −
1
2
3
4
5
3.6 การพัฒนาทางดานภาษาและวัฒนธรรมตางประเทศ เชน ภาษาอังกฤษ การทํางานกับชาวตางชาติ 3.7 ความสามารถดานเทคโนโลยีสารสนเทศและคอมพิวเตอร 4. ความรับผิดชอบตอหนาที่ 4.1 สามารถไดรับความไววางใจใหรับผิดชอบงานที่มากกวางาน ประจํา โดยไมตองควบคุมมากเกินไป 4.2 มีความอุตสาหพยายามตั้งใจทํางานที่ไดรับมอบหมาย โดยไมยอ ทอตออุปสรรคและปญหา 4.3 สามารถเริ่มทํางานไดเอง โดยไมตองรอคําสั่ง เสนอตัวเขา ชวยงาน และขอรับงานใหมๆ ไปทําโดยไมปลอยใหเวลาวางโดยเปลา ประโยชน 5. ประโยชนที่สถานประกอบการไดรับ 5.1 ไดรับนักศึกษาที่มีคุณสมบัติตามตองการ 5.2 ระยะเวลาการปฏิบัติงานของนักศึกษามีความเหมาะสม 5.3 ความเขาใจในหลักการของสหกิจศึกษา 6. การดําเนินงานของโครงการสหกิจศึกษา 6.1 ความสะดวก รวดเร็ว และความชัดเจนในการประสานงาน 7. ปญหาและอุปสรรคที่พบ ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... 8. ขอเสนอแนะในการแกไขปญหาและอุปสรรคที่พบ ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................
69 ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... 9. ขอคิดเห็นที่เปนประโยชน แกนักศึกษา จุดเดนของนักศึกษา /Strength
ขอควรปรับปรุงของนักศึกษา / Improvement
10. หากนักศึกษาผูนี้สําเร็จการศึกษาแลว ทานจะรับเขาทํางานในสถานประกอบการนี้หรือไม (หากมีโอกาสเลือก) ( ) รับ ( ) ไมแนใจ ( ) ไมรับ ตอนที่ 3 ขอเสนอแนะอื่นๆ ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................