งานวิจยั เรื่องการพัฒนาผลิตภัณฑสิ่งทอกลุมทอผาบานดอยแกว ตําบลดอยแกว อํอาเภอจอมทอง ตาบลดอยแกว าเภอจอมทอง จัจงหวดเชยงใหม งหวัดเชียงใหม Development of Textile Products in Tambon Doikeaw, Amphur Chomthong,Chiang Chomthong Chiang mai ปงบประมาณ 2551
บทคัดย่ อ บทคดยอ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงคเพื่อพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑสิ่งทอใหมี ความโดดเดนเปนเอกลักษณที่สามารถเพิ่มมูลคาและสรางรายไดแกกลุม ทอผาพื้นเมือง ตลอดจนเปนแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑสิ่งทอจากผา ทอใหมีความสอดคลองกับศักยภาพการผลิตและมีความเหมาะสมกับ ความตองการตลาด กลุ ความตองการตลาด กลมเป เปาหมายในการวจยครงนคอกลุ าหมายในการวิจัยครั้งนี้คือกลมทอผ ทอผาบาน าบาน ดอยแกว อําเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม ผูวิจัยเก็บใชวิธีการวิจัยและ พัฒ ั นาผลิิตภัณ ั ฑโดยเก็็บขอมูลเชิิงคุณภาพดวยการสััมภาษณสมาชิกิ ของ กลุม เพื่อศึกษาถึงสภาพปจจุบันและผลิตภัณฑของกลุม และความ ตองการเพื่อพัฒนาศักยภาพของผลิตภัณฑสําหรับเปนขอมูลนําเขาในการ พัฒนาผลิตภัณฑในครั้งนี้
ผลการวจยพบวากลุ ผลการวิ จัยพบวากลมทอผามความตองการในความรู ทอผามีความตองการในความรในการออกแบบ ผลิตภัณฑเปนอันดับแรก ผูวิจัยไดดําเนินการวิจัยตามกระบวนการพัฒนา รูปแบบผลิตภัณฑสิง่ ทอแบบใหม ใ โโดยได ไ รวมกับทางกลุมสิ่งทอสรางแนวคิด การออกแบบกระเปา 3 รููปแบบ ไดแก กระเปาถือสุุภาพสตรี กระเปาหิ้ว สุภาพสตรี และ กระเปาสะพายสุภาพสตรี จากนั้นออกแบบราง ออกแบบราง ภาพเหมือนจริง เขยนแบบการผลต ภาพเหมอนจรง เขียนแบบการผลิต การทาแบบตดเพอการผลต การทําแบบตัดเพื่อการผลิต และสราง และสราง ผลิตภัณฑกระเปาตนแบบ ทั้งนี้พบวาจากผลการดําเนินการวิจัย ผูผประกอบการมความรู ระกอบการมีความรความเข วามเขาใจในการเลอกใชสของเสนดายตามแนวโนม าใจในการเลือกใชสีของเสนดายตามแนวโนม ของแฟชั่น แตยังคงเอกลักษณลวดลายผาทอพื้นเมืองไวได ผลิตภัณฑมีความ แตกตางจากผลิตภัณ ั ฑอื่นในท ใ อ งตลาด และสามารถนําองคความรูไปตอยอด เพื่อสรางผลิตภัณฑใหมได คําสําคัญ: กระบวนการพัฒนาผลิตภัณฑใหม, ผลิตภัณฑสิ่งทอ, สิ่งทอพื้นบาน
Abstract Research Title : Development of Textile Products in Tambon Doikeaw Amphur Chomthong,Chiang Doikeaw,Amphur Chomthong Chiang mai Research Director : MissRatirost Boonyarit Mr Suebsagul Chuenchom Mr.Suebsagul This research aimed to develop the textile products that are uniqueness, added value, and increase income of local textile weaving group, as well as to implement the process of new textile development in order to encourage production capability and to be appropriate with marketing demands. Target of this research is a local textile weaving group in Tambon Doikeaw, Amphur Doikeaw Amphur Chomthong, Chiang Mai. Chomthong Chiang Mai Qualitative data were collected by interviewing the head and gg p p p members of weaving group about present products of the group and their potential development needs.
Results showed that local textile weaving group’s primary Results showed that local textile weaving group s primary need was the knowledge in textile designs. Researcher implemented the new textile development process with p p p members of local weaving group in order to originate the concept of three patterns of woman bag: hand bag, holding b d h ld b O h bag, and shoulder bag. Other proceeding steps were the idea di h id development, sketch design, working drawing, cutting pattern, and final model of bags As a results of product development and final model of bags. As a results of product development process, members of Doikeaw local weaving group had better knowledge in how to choose color according to fashion trend g g while maintaining the uniqueness of local weaving patterns, products were differentiated from others local product in the market, and members have been able to extent the knowledge k d b h b bl h k l d to their own new products. Keywords: New Product Development Process Textile Keywords: New Product Development Process, Product, Local Weaving
ความสําคัญของการวิจัย โครงการผลตภณฑชุ โครงการผลิ ตภัณฑชมมชนท ชนทองถน องถิน่ เป เปนนโยบายหลกของรฐบาลในการเพมอาชพและรายไดสู นนโยบายหลักของรัฐบาลในการเพิม่ อาชีพและรายไดสช ุมมชน ชน ภาครัฐบาลและเอกชนเขาไปมีสวนรวมในการชวยพัฒนากลุม ชุมชน กลุมหมูบาน จังหวัดเชียงใหม หัตถกรรมผาทอพืน้ เมืองที่มีชอื่ เสียงและสรางรายไดใหกับกลุม ชุมชนตาง ๆ กลุมทอผาบานดอยแกว ตําบลดอยแกว อําเภอจอมทอง เปนแหลงผลิตผาทอและผลิตสินคาสิ่งทอขายสงและขายปลีกทั้งใน ประเทศและตางประเทศ ผูวิจัยใในฐานะผูทีม่ ีความรูทางดา นงานออกแบบผลิิตภัณ ั ฑส ิง่ ทอ และการตัดั เย็บ็ ผลิติ ภัณ ั ฑ ศึกษาผลิตภัณฑรูปแบบใหมเล็งเห็นถึงความสําคัญของการที่จะมีสวนรวมในการสงเสริมและสนับสนุน กระบวนการทองถิ่นมาในการพัฒนาผลิตภัณฑสิ่งทอใหเปนที่รจ กและเปนเอกลกษณภู ักและเปนเอกลักษณภมมิปปญญาทองถน ญญาทองถิ่น กระบวนการทองถนมาในการพฒนาผลตภณฑสงทอใหเปนทรู เปนแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑสิ่งทอจากผาทอ ใหมีความสอดคลองกับศักยภาพการผลิตของกลุม ตามความตองการของตลาด
นางลักษณา สุตาคํา (ประธานกลุม)
วัตถุประสงค์ ของการวิจยั 1. เพื่อพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑสงิ่ ทอ ใหมีความโดดเดนเปนเอกลักษณ สามารถเพิ่มมูลคาและสรางรายไดแกกลุมทอผาบานดอยแกว ตําบลดอยแกว อําเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม 2. เพื่อเปนแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑสงิ่ ทอจากผาทอ ใหมีความสอดคลอง กับศักยภาพการผลิต และมความเหมาะสมกบความตองการของตลาด และมีความเหมาะสมกับความตองการของตลาด กบศกยภาพการผลต
ประโยชน์ ท่ คี าดว่ าจะได้ รับ 1. ไดผลิตภัณฑสงิ่ ทอ ที่มีความโดดเดนเปนเอกลักษณ เพิ่มมููลคาสูกู ารผลิต เชิงพาณิชยใหกบั กลุมทอผา 2. 2 ทราบแนวทางการพฒนาผลตภณฑสงทอใหมความสอดคลอง ทราบแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑสงิ่ ทอใหมีความสอดคลอง กับศักยภาพการผลิต และมีเหมาะสมกับความตองการของตลาด มิ การประกอบอาชี ป ี สิินคาหตถกรรมสิ ั ใ ือตอนบน 3 สงเสริ พ งิ่ ทอในเขตภาคเหนื
ขอบเขตการออกแบบ 1. พัฒนารูปแบบผลิตภัณฑสงิ่ ทอ โดยนํากระบวนการออกแบบอยางเปนขั้นตอน สรา งผลงานให ใ มีความโดดเด โ น เปปนเอกลักั ษณข องกลุม ทอผา บา นดอยแกว 2. ออกแบบผลิตภัณฑสงิ่ ทอ จํานวน 1 ชุด ออกแบบผลิตภัณฑกระเปาผาทอ จํานวน 3 รูปแบบ กระเปาถือสุภาพสตรี กระเปาหิ้วสุภาพสตรี กระเปาสะพายสุุภาพสตรี โดยใชกระบวนการออกแบบและการตัดสินใจรวมกันกับกลุมทอผา บานดอยแกว
1. ประธานกลุม ทอผาบานดอยแกว 2 สมาชิกในกลุมทอผาบานดอยแกว
บรรยากาศของการจัดแสดงสินคาของราน
รูปแบบผลิิตภััณฑผาผืืน
ใ อ ปุ โโภคและบริโภคเคหะสิ่งทอ รูปแบบผลิตภัณฑข องใช
การพัฒนาอยางมีสวนของสมาชิกสิ่งทอ
การพัฒนาอยางมีสวนของสมาชิกสิ่งทอ
การตีปัญหา (problem identification) ความคดรเรมเบองตน ความคิ ดริเริ่ มเบือ้ งต้ น (preliminary ideas)
การทําํ ใให้้ เป็ นผลสําํ เร็็จ (implementation)
D i Process Design P การตัดสินใจ (decide)
การกลั่นกรองการออกแบบ (design refinement) การวิเคราะห์ การวเคราะห (analysis)
กระบวนการออกแบบของ Earle เปนกระบวนการที่นํามาจากการออกแบบ ทางวิศวกรรม ซึซงเปนกระบวนการททางานเกยวกบการออกแบบผลตภณฑอุ ทางวศวกรรม ่งเปนกระบวนการทีท่ าํ งานเกี่ยวกับการออกแบบผลิตภัณฑอตสาหกรรม ตสาหกรรม เปนขั้นตอนการทํางานเปน 6 ขั้นตอน
ผลการวิจยั กระบวนการพัฒนา รู ปแบบผลิตภัณฑ์ ส่ งิ ทอรู ปแบบใหม่ แนวคิดการออกแบบ (Concept) จากแนวโนนการออกแบบและการตลาดสินคา ผลิตภัณฑชุมชนและขอมูลที่เกี่ยวของ นํา ขอมูล ขอบเขตทีช่ ดั เจนปญหาและความ ตอ งการในการออกแบบผลิ ใ ิตภััณฑใหม 3 รูปแบบ ไดแก กระเปาถือ กระเปาหิ้ว กระเปา เหมาะสําหรับกลมผูผใหญตอนตน หญตอนตน และ สะพาย เหมาะสาหรบกลุ คงเอกลักษณของผาทอพื้นเมือง นําเอกลักษณ ของลวดลายโบราณ 4 ตะกอ ลายดอกสรอย ดอกหมาก และลายดอกแกว โดยใชกลุมสีใน ธรรมชาติมาเสริมความสวางไสวในแบบสีจัด จานตามสมัยนิยมของป 2009
โครงสรางการผสมลายผาลาย ดอกสรอยดอกหมากสี่ตะกอ
การวิเคราะหวัสดุในการออกแบบราง ( Idea Development )
การกลัน่ กรองหาขอสรุปและวิเคราะหการออกแบบ ตัดสินใจรวมกับกลุมเรื่องการออกแบบ การตลาด
ออกแบบราง (Idea Development) (Idea De elopment) สรุปขอมู ลจากการสมภาษณ ั เพือ่ื เลือกแบบทีเ่ หมาะสมใหเห็นถึงแตกตางที่หลายหลาย โดยสามารถเลือกแบบที่ เปปนไปไ ไปไดจํานวน 3 รู ปแบบทีีค่ าดวา จะสามารถใช ใ ง านได ไ ด ี งา ยตอ การผลิติ มีคี วาม เปนสากลตามแนวแฟชั่น แตยังคงเอกลักษณ
การออกแบบภาพรางเหมื ือนจริงิ (Sketch Design) นําเสนอตอสมาชิก เพื่อใชในการสรางแบบการผลิตตอไป
เขียี นแบบการผลิิต (Working Drawing) ( ki i ) เขียนภาพสองมิติทีร่ ะบุ ความกวางและสูงของวัตถุเพื่อใชระบุสัดสวนของผลิตภัณฑ
การทําแบบตัดเพือ่ การผลิต (Cutting Pattern) เพื่อใหทราบถึงขนาด สัดสวนและปรับแกไขขนาดใหสมบูรณตอไป
) วัสดุุผาทอพื้นเมืองของกลุม ุ ทอผา การสรางผลิตภัณฑกระเปาตนแบบ ((Model)
บานดอยแกวลวดลายที่เปนเอกลักษณ กระเปาสําหรับสุภาพสตรีทมี่ ีจุดเดนคือ มีความ หรหราและเข ากับยคสมั ยนิยม โดยสามารถคงเอกลกษณผาทอพนเมองคอผาทอลาย โดยสามารถคงเอกลักษณผา ทอพื้นเมืองคือผาทอลาย หรู หราและเขากบยุ คสมยนยม 4 ตะกอ ลายดอกสรอยดอกหมาก ในโทนสีเขียวน้ําตาล
ผลการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ใหม่ จากมุุมมองของผูู้ประกอบการ 1. ผููประกอบการมีความรูคู วามเขาใจในการเลือกใชสีของเสนดายในการทอผาตาม แนวโนมของแฟชั่น ที่ยังคงเอกลักษณของรูปแบบลวดลายผาทอพืน้ เมืองได 2. ผลิตภัณฑที่ไดมีความแตกตางจากผลิตภัณฑสงิ่ ทออื่นๆ ๆจากทองตลาด 3. สามารถนําองคความรูจากการพัฒนาผลิตภัณฑนี้ไปตอยอดเพื่อสรางผลิตภัณฑ ใหมของกลมุ ทอผาได เพื่อเปนทางเลือกหนึ่งของผบู ริโภค
การพัฒนาอยางมีสวนรวม กับนักออกแบบและนักการตลาดถึงการพัฒนาผลิตภัณฑ
บรรณานุกรม [1] อําเภอจอมทอง. (2551). เสนทางการขับรถไปยัง อําเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม . [ระบบ ออนไลน]. แหลงที่มา http://map.google.com (29 มีนาคม 2551) [2] โครงการวจยการพฒนาชุ ม.ป.ป. โ ิั ั ชดความรูข องภูมิปญญาไทญอดานสงทอสานกงาน. ป ไ ิ่ ํ ั ป ป การคนหู ก และทอผา. พัฒนาวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี. [3] ทรงพันธ วรรณมาศ. (2550). การถายทอดภูมปิ ญญาสิ่งทอทองถิ่นลานนนาสูสากล. ศูนยสิ่ง ทอลานนา มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียี งราย. [4] สาคร ชลสาคร. (2548). วัสดุที่ใชผลิตและตกแตงเสื้อผา. กรุงเทพ : สํานักพิมพสายธาร. [5] นิรชั สุสังข. (2548). การวิจัยการออกแบบผลิตภัณฑอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร. ---------------. ออกแบบผลิตภัณฑอุตสาหกรรม. กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร. [6] ปยารัช เชยวัดเกาะ. (2546). โครงสรางทางการตลาดของผลิตภัณฑสิ่งทอผาบานดอนหลวง จังหวัดลําพููน . การคนควาแบบอิสระเศรษฐศาสตรมหาบั ณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย . ฐ มหาวิทยาลัยเชียงใหม [7] มนทิวา ไชยวงศ. (2548). กลยุทธเพื่อการพัฒนาวิสาหกิจทองถิ่นกรณีศึกษากระเปาจักสานตําบล หนองตอง อํอาเภอหางดง าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม จังหวัดเชียงใหม . การคนควาแบบอสระเศรษฐศาสตรมหาบณฑต. การคนควาแบบอิสระเศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย . มหาวิทยาลัยเชียงใหม [8] วัชระชัย บุญนอย. (2549). การศึกษาและพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑศิลปหัตถกรรมสินคาใบลาน ประเภทหมวกและกระเปา . วทยานพนธครุ ประเภทหมวกและกระเปา วิทยานิพนธครศาสตร ศาสตรมหาบณฑต มหาบัณฑิต บณฑตวทยาลย บัณฑิตวิทยาลัย สถาบนพระ สถาบันพระ จอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง
[9] เอกลักษณ กาลนิมิต. (2542). การประกอบอาชีพตัดเย็บกระเปาของชาวบานลาด ตําบลศรีสุข อําเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคราม. วิทยานิพนธศิลปศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาสารคราม [10] องคพรรณ หัตถมาศ. (2547). การวิจัยปฏิบัติการแบบมีสวนรวม เพื่อพัฒนาคุณภาพมาตรฐาน ั ั ป า พืื้นบา นนางวั่ อําํ เภอเมือื ง จงหวดเพชรบู ั ั ผลิติ ภณฑหตถกรรมกระเปาผ รณ. รายงาน คหกรรมศาสตร คณะวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฎเพชรบูรณ [11] นางนรมล ไชยสถตวานช. ทอผาา บบานแมวงชาง นางนิรมล ไชยสถิ ตวานิช. (2549). แนวทางการพฒนากลุ แนวทางการพัฒนากลมทอผ านแมวังชาง ตาบลพระธาตุ ตําบลพระธาต ขิงแกง อําเภอจุน จังหวัดพะเยา . การคนควาแบบอิสระศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย . มหาวิทยาลัยเชียงใหม [12] ณัฐกฤตา เตจาคํา(2549). การวิเคราะหศกั ยภาพโครงการหนึ่งตําบลหนึ่งผลิตภัณฑของกลุม เสนหสาบานไร ต.ทุงตอม อ.สันปาตอง จ.เชียงใหม. รายงานวิจัยอิสระเศรษศาสตร ิ ั ี ใ มหาวทยาลยเชยงใหม [13] สิริพิชญ เหลืองสุวรรณ , บทความโครงสรางการทอและผลิตภัณฑจากผาทอมือ [ระบบ ออนไลน]. แหลงทมา ออนไลน]. แหลงที่มา web.thaitextile.org/dataarticle/weave.htm (วนทสบคน (วันทีส่ บื คน 1 มิถุนายน 2552)
[14] เทรนด เทรนดโทนสฮอต โทนสีฮอต ปป 2009 ,บทความจากนตยสาร บทความจากนิตยสาร womenplus l , [ระบบออนไลน]. [ระบบออนไลน] แหลงทมา แหลงที่มา web.women.mthai.com (วันทีส่ บื คน 1 มิถุนายน 2552) [15] เทรนดโทนสีฮอต ป 2009 , [ระบบออนไลน]. แหลงทีม่ า web.thesecretingredient.us,
(วันทีส่ บื คน 1 มิถุนายน 2552) [16] สํานักงานพาณิชยจังหวัดเชียงราย , แผนแมบทการสงเสริมผลิตภัณฑชุมชนและทองถิน่ (OTOP) พ.ศ. 2551-2555, 2551 2555 [ระบบออนไลน]. [ ไ ] แหลงทมา ี่ web.Pcoc.moc.go.th bP h (วนทสบคน ( ั ี่สื 2 มถุิ นายน 2552)