O millo
ÍNDICE
1. 2. 3. 4. 5.
Plantexamento do proxecto Historia Pates da planta Cultivo do millo Usos
PLANTEXAMENTO DO PROXECTO QUE SABEMOS? • • • • • •
Pódese comer: en ensalada, flocos de millo, asado, pan de millo Cultivano nas aldeas. Nace dunha planta Hai tres razas: rei, raiña, normal Sirve de comida para as galiñas, paxaros, porcos. É un froito seco.
QUE QUEREMOS SABER • Como se cultiva • Como se prepara A QUEN PREGUNTAR? • Internet • Nos libros • Na casa
PREGUNTAS A FAMILIA • Cando se sementa? ‐ En maio e xuño. • Como se sementa? ‐ Primeiro abonamos a terra, despois labramos e logo sementamos coa sementadora ou a covas. • Canto tempo tarda en nacer? ‐ 15 días . • Canto tempo tarda en medrar? ‐ Aproximadamente 5 meses. • Cando se recolle? ‐ No principio de outono. • Cantas veces hai que regar? ‐ Se non chove cada 15 días. • Canto tempo ten que pasar entre unha rega e outra? ‐ 15 días. • Cando é mellor regar, pola mañán ou pola tarde? ‐ Pola mañan cedo. • Que altura alcanza? ‐ Aproximadamente 2 metros. • Donde é mellor cultívalo? ‐ Terreo húmido. • Cando se sabe que xa se pode recoller? ‐ Cando a espiga está dourada e a palla comenza a secar. • Que cuidados necesita?
‐ Abonar, sachar, arrendar, regar, rarear, cortarle o pendón, abrirlle as follas as espigas para que seque o gran e péchalo para que os xabaríns non o estraguen. • Plantase máis agora ou antigamente? ‐ Antigamente. • Plantase agora igual que antes? ‐ Non, antes se usaban animais e agora se utilizan máis máquinas. • Na casa plantamos millo? ‐ Na maioría das casas non, ainda se planta bastante. En 9 non e en 7 si. • Hai distintos tipos? Cales? ‐ Si, hai millo pego, branco, amárelo, corvo, damón, eva, rei, raiña, hidrío, común, pedrés e tamén de palla alta e de palla baixa. • Para que se utiliza? ‐ Para a comida de animais e persoas. • Canto pode pesar unha espiga? ‐ Entre 200 gramos e 300 gramos. • Cantas espigas pode ter un milleiro? ‐ Dúas ou tres. • Que ferramentas necesitamos para cultívalo? ‐ Tractor, arado, fresadora, sementadora, sacho ou legón podón e fouciño.
HISTORIA
A súa orixe foi hai millares de anos en México e América Central. Plantábano os indios nos montes e era tan importante para a súa alimentación que o seu nome significa ¨sustento da vida¨. Traballaban a maior parte do día cuidando. Foi traido a Europa por Cristóbal Colón no ano 1492. Na Península Ibérica comenza a cultivarse na zona húmida e en Galicia no século XVI plántase na zona de Barbanza. Hoxe en día é cultivado e consumido en todos os continentes e é o cereal máis importante despois do trigo e do arroz.
PARTES DA PLANTA
RAÍZZ: fascicu uladas, m moi fortess para ab bsorver aa auga e os nu utrientes
TALO O: redon ndo, de co or verde e averm mellado, liso e po or dentro o ten un material esponso oxo.
FOLLLAS: son n anchas e longas, poden medir máis dun n metro, áásperas e e con bordes corttantes e teñeen formaa de lanzaa.
FLO OR MASCU ULINA: chámase pendón e nacen prim meiro. So on de corr amarelaa e averm mellada ee teñeen formaa de plum meiro.
FLO OR FEMIN NINA: son n as mazo orcas e n nacen ond de saen n as follaas. A espiiga está ccuberta p polo follaato e naa punta ssaenlle ass barbelaas.
FRO OITO: a esspiga esttá formad da por fillas de grrans de d diferentees cores: branco, vvermello o, amarello e púrpura e no o medio ten o carozo.
O CULTIVO DO MILLO
• PRIMEIRA ETAPA XFMAMXXASOND
ABONAR
LABRAR
ACHANDAR
SEMENTAR
• SEGUNDA ETAPA XFMAMXXASOND
RAREAR
SACHAR
ARRENDAR
REGAR
CORTAR O PENDÓN
• TERCEIRA ETAPA
X F M A M X X A S O N D
RECOLLER AS ESPIGAS
ESFOLLAR
GARDAR AS ESPIGAS NO CANASTRO
APAÑAR A PALLA
FACER AS MEDAS
FE ERR RA AM MEN NTA AS TRAC CTOR P Para labra r, achandaar e levar as espigaas
SEEMENTAD DORA ANTTIGA Para se ementar
SEEMENTADORA MOD DERNA Para se ementar
SAC CHO Paara sacharr e arrend dar
S SACHADO ORA ANTIG GA Para ssachar
PODÓN Para cortar o pendón
PODÓN MODERNO Para cortar o pendón
FOUCIÑO Para cortar a palla
SISTEMA DE REGO Para regar
CAPACHO Para apañar as espigas
CARROCETA Para levar as espigas
USOS
N NO MU UND DO
Con nsumo no mundo m
Xun nto co trrigo e o arroz so on os cereais que mais sse cultiva an e conssumen no n mund do. Os p principales paíse es produ uctores son Estados Uniidos, Chin na, Brasil e Méxic co. m utillízase prrincipalm mente para a alim mentació ón human na e O millo anim mal. Na actualida a ade, en Estados E Unidos, U B Brasil, México ussase o millo para a alimen ntación do os animais. égase co omo espe esante e na fab bricación n de Na industriia empré as, pero sobre s todo para obter ettanol que e é un pro oduto que se cola lle engade e a gasolina a.
EN GALICIA
Fai tempo en Galicia,
o millo era mais importante para a
alimentación das persoas ca dos animais. Faciase o pan, o principal alimento para a xente que vivía no campo, e as papas que se tomaban con leite no almorzó. Na alimentación dos animais utilízabase de dúas formas: en verde como forraxe e en seco, ben en gran ou ben en fariña. Actualmente consúmese na alimentación dos animais, só se utiliza unha pequena parte na repostería típica galega e en facer pan de millo ou boroa.
ALIM MENTO E OS DE D MI ILLO O
P PAN EMP PANAD DA MAIICENA A FA ARIÑA A AC CEITE E M GARINA MARG MAZ ZORC CA
AP PERIITIVO OS MIILLO O DOC CE GUSAN NITO OS FLO OCOS S B RITO BURR OS FAJIITAS S MIILLO FRITO T TITAS TORT S
NO NOSO POBO UTILIZABASE :
PALLA • Como comida dos animais e para estradarlles a corte
FOLLATO • Como recheo de colchóns e almofadas
BARBELAS • En infusións para os problemas de vexiga
CAROZO • Para facer brasas, como tapón de botellas e na matanza do porco para tapar o burato do coitelo e para fregalo despois de chamuscalo
GRANS • Sen moer ou moido en forma de picón e fariña, para darlle de comer ás galiñas, ós porcos e ás vacas. Tamén se fan pan e empanadas con fariña milla.
PAN DE MILLO
Ingredientes • Fariña milla • Fariña triga ou de centeo • Fermento ou levadura • Auga • Sal • Vinagre (para facer o fermento)
Preparación • Primeiro facemos o fermento con fariña milla, fariña de centeo, un chorro de vinagre, auga quente e sal. Mesturamos os ingredientes e deixamos de dous a tres días a repousar. • Nun recipiente poñense as fariñas, o fermento e o sal. Vaise botando a auga ben quente según se necesite e amasase coas mans. • Deixase levedar tres horas. • Fanse os bolos e por debaixo pónselle papel de estraza ou unha folla de berza ou de figueira • Cócense no forno dúas horas.
Iniciamos este proxecto con moita ilusión con dos obxectivos clave: aprender a aprender e coñecer un pouco mellor a noso medio. Agora cando toca pechalo penso que foron ampliamente acadados, pero sobretodo cabe destacar e entusiasmo co que foi vivido tanto o proceso de busqueda da información en libros, en internet ou preguntandolle as familias como na posta en común na clase para a elaboración das fichas que deron como resultado este traballo.
Queremos agradecer as familias a súa colaboración aportando tanto
materiais
como
información
imprescindibles para o noso traballo.
que
nos
resultaron