VNO-NCW

Laurens de Lange

Het ‘niemandsland’

Als de afgelopen drie jaren ons iets hebben geleerd, is het wel dat crisis net zo gewoon is als boodschappen doen of grasmaaien.

We hebben bijvoorbeeld de crisis van het klimaat, die op de woningmarkt en die van de arbeidsmarkt: deze hebben we met elkaar prima in beeld en voor een deel ook zelf de hand in gehad. Daarnaast hebben we de crises die ons grotendeels plotseling zijn overkomen, althans de meesten van ons: corona, de oorlog in de Oekraïne plus de gevolgen daarvan en natuurlijk de stikstofcrisis. Wat deze crises gemeen hebben, is dat ze om transitie vragen of deze afdwingen en dat ‘na de crisis’ echt anders is als ‘voor de crisis’.

Bij klimaat is dat een heel duidelijke natuurlijk en in de woningmarkt gaan we het met alleen bijbouwen ook niet redden, dus we moeten voor een deel ook anders omgaan met wonen en voor de arbeidsmarkt geldt dat we structureel met minder mensen al het werk in onze economie en samenleving moeten verzetten. Een pandemie als corona zal helaas niet de laatste zijn, dus maatregelen voor een volgende zijn nodig. De oorlog in Oekraïne maakt dat we onze energievoorziening structureel anders moeten inrichten en stikstof maakt dat onze agrarische sector écht anders zal zijn, met alle gevolgen van dien. Transitie op alle fronten dus. De spanning bij een transitie zit vooral tússen ‘voor’ en ‘na’, in het ‘niemandsland’. Een gebied waarin oude werkwijzen, afspraken en zekerheden geen bestaansrecht meer hebben of lijken te hebben, maar nieuwe nog niet bestaan. Een periode waarin druk ligt op organisaties en de mensen daarbinnen dit vaak als stressvol ervaren. Voor sommigen ook een periode om eens flink af te rekenen met wat hen altijd al dwarszat en een podium voor ‘hen die vanuit de onderbuik redeneren’.

Het is goed dat we ons beseffen dat er een ‘niemandsland’ bestaat en dat we ons daartoe moeten verhouden. Hoe ermee om te gaan is aan eenieder, maar mijn oproep is dat we in onze mooie regio elkaar in ieder geval vasthouden en er zo voor zorgen dat het óns ‘niemandsland’ wordt. \