Grohw

36 Consortium regionale bedrijven ontwikkelt groene waterstofketen GROHW

GROHW is het resultaat van het streven van voornamelijk Deventer bedrijven om de energietransitie op krachtige wijze te versnellen naar nul uitstoot. Niet met een enkele technologische oplossing, maar door de ontwikkeling van een complete keten die gaat van groene waterstofproductie tot en met waterstoftoepassingen bij de eindgebruiker, volledig op lokaal niveau. Met lokale afhandeling van vraag en aanbod van energie biedt GROHW een antwoord op de oplopende verstopping van het elektriciteitsnetwerk. Na de zomer is het systeem klaar voor demonstratie en een langdurige praktijktest bij De Gasfabriek Business Innovation Campus in Deventer.

Wat is GROHW?

GROHW is kort voor Green Oxygen Hydrogen Waste heat. Groene waterstof ontstaat namelijk door water te splitsen met groene stroom, met warmte en zuurstof als bijproduct. Bij de GROHW demonstratie zal het zon opgewekte stroom gebruikt worden door waterstofproductie met een Elektrolyser die op het terrein van De Gasfabriek komt te staan. De waterstof en restwarmte worden vervolgens door een nieuw ontwikkelde gasgestookte adsorptie warmtepomp gebruikt om kantoren te verwarmen. Andere toepassingen zijn duurzaam wegtransport en mogelijk de productie van asfalt. Alle energiestromen worden via een digitaal handelsplatform gemonitord, waarbij blockchain technologie het mogelijk maakt om transparant, veilig en efficiënt in energie te handelen. Hoe het begon

Vanuit het idee om duurzame energie toegankelijk en levensvatbaar te maken, met waterstof als energiedrager, ging het Deventer advies- en ingenieursbureau Witteveen+Bos op zoek naar partners voor het ontwikkelen van een zo compleet mogelijk systeemontwerp. Op dit gebied sloten de HAN en Hogeschool Saxion aan om modellen te ontwikkelen waarin alle dimensies verwerkt zijn die nodig zijn om het systeem te realiseren. Naast technologie speelt namelijk ook regelgeving, regionale bedrijvigheid, infrastructuur, opleiding en gebiedsontwikkeling mee. Uiteindelijk draait alles om leveringszekerheid en economische levensvatbaarheid. De asfaltproducent AsfaltNu toonde als eerste belangstelling voor het meerjarige project, gevolgd door MTSA Technopower die de Elektrolyser bouwt en HanzeNet die het digitale handelsplatform levert voor de praktijktest in Deventer.

Ruimtetechnologie op zolder

Essentieel voor de waterstofketen zijn breed inzetbare toepassingen voor eindgebruikers. De superhybrid warmtepomp van Cooll uit Enschede biedt miljoenen huishoudens in Nederland een mogelijkheid om van het gas te gaan, zonder de ingrijpende verbouwingen die met de bestaande alternatieven nodig zijn. De adsoptiewarmtepomp van Cooll is zo compact dat deze als wandmodel geplaatst kan worden, terwijl het toestel standaard 30% gasverbruik bespaart en met aardgas, biogas én waterstof werkt. Na 10 jaar ontwikkeling van een concept dat oorspronkelijk bedoeld was voor de ruimtevaart, biedt GROHW een uitgelezen kans voor Cooll om hun innovatie bij de Gasfabriek te testen. De superhybrid werkt met mengvormen, maar is waterstofgereed zodat deze ook 100% op waterstof kan werken.

GROHW in 3 fasen

Bij Witteveen+Bos stond Fenna van de Watering, samen met Raphaël van der Velde, aan de wieg van GROHW. Als groepsleider Innovatie Waterstof en CCU is zij founding mother van het idee dat nu met 13 partners de demonstratiefase in gaat. Zoals dat bij veel echte innovaties het geval is, ging dat lang niet gemakkelijk. Fenna van de Watering: “Het begon met veel gesprekken voeren en netwerken met mensen en partijen om te achterhalen wat er precies nodig is en welke bruggen er te slaan zijn. Zo is het beeld van een complete waterstofketen ontstaan. Vervolgens moet je wel een planmatige aanpak hebben om een succesvolle oplossing te ontwikkelen. De ontwikkeling van GROHW verloopt daarom in drie fasen. Allereerst de verkenning en ontwerpfase in GROHW-1. Die hebben wij eind vorig jaar succesvol afgerond. Vervolgens gaat het om demonstratie en live testen gedurende GROHW-2. Verschillende partners zijn nu volop bezig om alles gereed te krijgen voor de demonstratie bij De Gasfabriek na de zomer. Hier testen wij alle aangesloten componenten van de waterstofketen op kleine schaal, namelijk 50 kW voor enkele gebruikers. In GROHW-3 gaan wij echter opschalen naar Megawatt-niveau, voldoende om echt lokaal impact te kunnen maken. De realisatie van de keten is in feite een praktijkstudie voor het opstellen van een Blueprint die het mogelijk maakt om in andere steden te herhalen wat nu in Deventer gebeurt. Er is zelfs al internationale belangstelling, dus maar goed dat wij alles in het Engels uitwerken!” Bouwen aan de business case

Gedurende de demonstratiefase van GROHW-2 gaat het niet alleen om het technisch functioneren, maar ook om het vaststellen van economische levensvatbaarheid. Beiden hebben grote impact op elkaar en moeten in hun samenhang in beeld gebracht worden. Zo is het technisch mogelijk om waterstof via buisleidingen te distribueren, maar is er nog geen bestaand netwerk waar GROHW op kan aansluiten. Eventueel transport over de weg naar AsfaltNu zal door VOS Transport gedaan worden, die ook bezig is met een project waarbij trekkers met een waterstof-aandrijflijn ontwikkeld worden. Als duurzame energieregisseur is HvE uit Deventer de partij met alle expertise om de exploitatie van de gehele waterstofketen door te lichten en advies en aanbevelingen te doen. Online marketingbureau Brandeniers ondersteunt het project met marketing en communicatie om voor een breed publiek draagvlak te zorgen voor dit mooie project in Deventer als innovatiestad in de regio. Het project wordt mede gefinancierd met Europese subsidies vanuit het OP Oost programma, via ontwikkelingsmaatschappij Oost NL en bijdrage van de Cleantech Regio, Rabobank Salland, Provincie Overijssel en Provincie Gelderland.

Meer informatie over GROHW

Wie meer wil weten over de ontwikkelingen of wil aansluiten vanuit dezelfde ambitie om de energietransitie concreet te versnellen kan uitgebreide informatie op de website vinden www.grohw.nl of de kanalen van GROHW volgen via LinkedIn of Twitter.