amsterdammer elders
Is tegenwoordig skaten het toonbeeld van de urban cultuur, morgen is dat freerunning. Althans volgens kenners. Freerunning is een sport voor jongeren die niet bang zijn voor een beetje risico. Zoals de zeven leden van Team Triad, die muren, gebouwen, trappen en andere ‘obstakels’ gebruiken om zo acrobatisch mogelijk van a naar b te komen. Maak kennis met de nieuwste urban rage, het team, de sideflip en de backflip. Tekst Jacob van Megen Fotografie Ruud Baan
Aan de muur van het atelier in AmsterdamNoord hangt een enorme foto van twee bij drie meter. Op de voorgrond glas in lood, op de achtergrond een groen gekleurd mechaniek. Het is het oude Auditorium Theatre in Chicago. De fotograaf – Jan Theun van Rees - balanceert hoog boven het podium. ‘Met een technische camera van twintig kilo ben ik, via een ‘kruip door sluip door’ route, tot in de nok van het theater geklommen.’ Van Rees heeft net een boek afgerond – ‘Hidden Spaces Chicago’ – over onvermoede plekken in Chicago. Maar ook in Amsterdam fotografeerde hij de afgelopen jaren veelvuldig op plaatsen waar daglicht zeldzaam is en waar geen Amsterdammer weet van heeft. ‘Het idee van de verborgen ruimtes ontstond nadat ik foto’s had gemaakt onder de vloer van mijn atelier in het voormalige Burgerziekenhuis in Oost. Niemand die daar woonde kon zien waar ze genomen waren. Ze leken niet verbonden
met de plek waar wij ons bevonden. Het leek eerder een archeologische vindplaats. Het effect was totaal vervreemdend.’
Documentaire of kunst? Van 2002 tot 2003 exposeerde Van Rees in de Stadsschouwburg zijn eerste metersgrote afbeeldingen van ‘non-descripte’ plekken. Hij verkende diezelfde Stadsschouwburg van podium tot ventilatiesysteem en kroop achter het pluche, onder de tribune en tussen de muren. Toen de schouwburg daarna werd verbouwd (vanaf 2004) legde hij de onttakeling vast van, onder meer, de ouderwetse rollenzolder die moest plaatsmaken voor modern technisch vernuft. Daarmee vestigde hij zijn naam als verbouwingsfotograaf. Tientallen culturele instellingen openden vervolgens gastvrij hun achter- en tussendeuren, om hun eigen renovatie door Van Rees te laten documenteren: het Stedelijk,
Rijks- en Joods Historisch Museum, Carré, Nieuwe de la Mar, Bellevue, Cinerama, en gebouw De Bazel aan de Vijzelstraat (voorheen ABN-Amro, sinds kort gemeentearchief). ‘Met een foto probeer ik weer te geven hoe ik een bepaalde ruimte ervaar. Kijk, deze foto is genomen in het Stedelijk. Achter de voorzetmuur is het oorspronkelijke stucwerk verschenen. Het is rijk gedecoreerd met gaten en zwarte plekken. En dit is een foto in het Rijks. Hier hing de Nachtwacht.’ Van Rees is gefascineerd door de veranderlijkheid van de ruimtes en het vreemde licht ter plaatse. ‘Bouwplaatsen zijn elke dag anders. En nadat de ruimtes gestript zijn, zie je ze nooit meer terug. Bovendien is het licht vaak heel merkwaardig - een combinatie van neon en daglicht met bouwlampen.’ De meeste van zijn foto’s overstijgen de documentatie en worden kunst. ‘Bijvoor-
Waaghalzen 88 n.a.p. | najaar 2007
beeld door ze op te hangen in de ruimtes waar ze genomen zijn. De perceptie van het gebouw verandert erdoor. Maar ook als ik erin slaag mijn ruimtelijke ervaring weer te geven. Het beeld komt dan veelal los van de locatie waar hij genomen is.’
Onverwachte verrassingen Aan ‘Hidden Spaces Chicago’ werkte van Rees vier jaar. Het boek, dat dit najaar verschijnt, omvat foto’s van verschillende domeinen in Chicago die gewoonlijk hermetisch gesloten blijven. ‘Veel gebouwen zijn half privé. Je moet eerst zien dat je in contact komt met degene die er iets over te zeggen heeft.’ Hij fotografeerde onder meer de kelderruimte van de Green Mill Club, waar ten tijde van de drooglegging illegaal drank werd verkocht. ‘Het is een jazzclub in een verwaarloosde wijk. De legende gaat dat er een ondergrondse tunnel was; een vluchtroute tussen de club en de verderop gelegen Aragon Ballroom, waar Al Capone, de baas van de drankhandel, zijn eigen loge had. De eigenaar van de jazzclub wilde niet loslaten of die gang er nog was – hij wilde de legende in stand houden - maar ik heb de andere kant van de tunnel weten te achterhalen en gefotografeerd. Alleen zie je op die foto’s van mij natuurlijk niet waar het eigenlijk is.’ Van Rees vervoegde zich voor zijn project ook bij het Illinois Institute of Technology. De universiteitscampus is in de jaren dertig ontworpen door Ludwig Mies van der Rohe. ‘De gebouwen van Mies van der Rohe zijn strak, veelal uitgevoerd in staal en glas en heel transparant. Verborgen plekken lijken er op het eerste gezicht niet te zijn. Toch wilde ik de campus in het boek hebben; het is een van de architectonische hoogtepunten van de stad. Mijn instinct voerde me naar de elektriciteitsinstallatie. Van buiten ziet het eruit als zo’n echte Mies van der Rohe doos, van binnen trof, ik tot mijn stomme verbazing, allemaal pijpen aan in verschillende kleuren en roosterpaadjes, met rode relinkjes. Heel fijnzinnig gedaan. De docent die me rondleidde was verbouwereerd. Ook hij had dat nog nooit gezien. Mijn foto toont duistere vlakken, ronde bogen en rode relinkjes. Eigenlijk een heel romantisch beeld en zo anti Mies van der Rohe!’
Kijken en kopen Foto’s van Jan Theun van Rees zijn te zien op www.onewallaway.com. Prijzen variëren van € 1500 tot € 3000, afhankelijk van de afmetingen. Het boek ‘Hidden Spaces Chicago’ is gemaakt in opdracht van US Equities Realty, in samenwerking met het Museum of Contemporary Photography in Chicago. In het museum vindt dit najaar een tentoonstelling van Van Rees plaats. ‘Hidden Spaces Chicago’ zal ook in Nederland verkocht worden.
NIeuwmarkt | 21-08-07 | 10.30 uur
najaar 2007 | n.a.p.
89
We staan aan de rand van de Amsterdamse Nieuwmarkt. Achter me hoor ik een luidkeels ‘Wow, super man!’ Net even buiten mijn gezichtsveld imponeert Daniël Wiersma een nietsvermoedende passant met een supersalto van ongeveer drie meter hoog vanaf een betonnen springblok. Een beetje beduusd van zijn eigen reactie blijft de toeschouwer met open mond naar de capriolen kijken. ‘Een sideflip’, roept Daniël hem toe. Daniël is het zevende lid van Team Triad, een jongensteam uit Alkmaar dat zich het afgelopen jaar met hart en ziel op freerunning heeft gestort. Deze art of moving wordt ook wel ‘urban freeflow’ of ‘tricking’ genoemd. De straatsport is in Nederland nog vrij nieuw en wordt vooral gezien als vrijetijdsbesteding. Maar volgens de jongens van het team is freerunning wel degelijk een echte sport. ‘Het valt onder het kopje extreme sports’, legt Daniël uit. De nieuwste stadsrage staat bol van de klauterpartijen, hoge sprongen en salto’s, waarbij de jongens zich afzetten tegen muren, trappen, straatmeubilair en vuilnisbakken.
Korte flipcursus
Remco: ‘Timing is alles.
Zelfs na jaren oefenen zijn er nog dagen dat het tegenzit. Degene van het team die zich het
In Frankrijk groeide streetstunten in dik vijftien jaar uit tot de ultieme waaghalzerij voor jongeren, met sportscholen, instructiemiddagen en cursussen. Zo zijn in het Parijse park Bois de Bologne, op Rive Gauche en langs de Rue de Rivoli hele parcoursen uitgezet om de jongeren al stuntend, maar vooral zo sierlijk mogelijk, van a naar b te laten bewegen. Banken, paaltjes, bloembakken, containers, muren en daken, niets is veilig en alles mag gebruikt worden als afzetblok voor een salto. Daniël: ‘Gewone mensen zien straatmeubilair als iets waarop ze kunnen zitten of waar ze omheen moeten lopen. Als streetstunter kijk je met andere ogen. Als wij die dingen zien, zitten we al meteen te denken hoe we er zo gaaf mogelijk met een mooie flip overheen kunnen springen.’
meest zeker voelt, bijt de spits af. De rest volgt en leert van wat hij ziet.’ Wallflip Neem een aanloop van twee stappen en jump tegen een muur. Zet, als je op hoogte bent, achterwaarts een salto in. Sideflip Zet je met twee benen af tegen een straatobject en draai zijwaarts over de kop. Butterflytwist Maak een sprong en draai 360 graden naar binnen waarbij je horizontaal over de kop vliegt. Frontflip Neem een kleine aanloop en maak een salto voorover. Backflip Vanuit een staande positie een salto achterover maken. Kick the moon Schop met één been schuin omhoog en zwiep over de kop om vervolgens weer op één been te landen. Gainer Spring vanaf een verhoging naar voren en maak een achterwaartse salto. Gainer corkscrew Maak een sprong en draai
Oefenen in de zandbak
als een schroef.
Ook al staat streetstunten in Nederland nog in de kinderschoenen en al zijn er geen parcoursen in de stad uitgezet, er zijn in
Frontflip 180 Spring op en maak een salto vooruit met een halve draai.
Amsterdam genoeg plekken te vinden om de allernieuwste flips te demonstreren. Maar de jongens zitten niet te wachten op wekelijkse ziekenhuisbezoeken. ‘Iedere flip begint in een gymzaal, met dikke matten als ondergrond. Daarna gaan we pas de straat op. Anders is het een beetje te link’, vertelt Jordy Molenaar, ook lid van Team Triad. Net als veel andere freerunners raakte ook Jordy enthousiast toen hij de film Yamakasi zag, waarin een groepje jongeren halsbrekende toeren uithaalt over de gevels, daken en bruggen van een Franse voorstad. Eerst dacht hij dat de film fictie was, maar via een filmpje op YouTube van het Engelse freerunteam Evolution kwam hij er al snel achter dat jongeren overal ter wereld aan deze sport doen. ‘Ik ben meteen naar de zandbak gerend om te oefenen.’ De eerste salto’s gingen natuurlijk helemaal mis, maar de sport bleef hem triggeren. Hij chatte erover met andere streetstunters en vertelde Reinier Faber en de broertjes Remco en Tim van der Ven over zijn nieuwe ontdekking. ‘Nou ja, mijn ontdekking... Het lijkt wat op turnen, maar dan wat slordiger. Het zijn eigenlijk salto’s uit de losse pols’,
Het team
De nieuwsgierigheid van de
broertjes Remco (17) en Tim (16) van der Ven, Jordy Molenaar (16) en Reinier Faber (18) heeft
zegt hij terwijl hij met zijn arm een grote zwaai door de lucht maakt.
uiteindelijk geleid tot de oprichting van Team Triad en de lancering van hun site, met een forum en filmpjes van de stunts. Daniël Wiersma
Applaus
(20) benadrukt dat het team erg hecht is en
Ondertussen heeft de groep veel bekijks op het plein. Ouderen applaudisseren en moedigen de jongens aan: ‘Mooi hoor’ en ‘Knap zeg’. Een dame vraagt: ‘Hoe lang hebben jullie hier voor moeten oefenen?’ Als Jordy uitlegt dat de zeven teamleden al bijna anderhalf jaar dagelijks in de weer zijn, zegt ze: ‘Jemig. Jullie moeten hiermee naar Joop van den Ende.’ Daniël had nooit gedacht dat de mensen zo positief zouden reageren. ‘Het is een ongelooflijke boost voor mijn zelfvertrouwen.’ En dat is volgens hem ook het idee achter dit straatstuntwerk: ‘je vrij voelen.’ Vrijheid? ‘Ja precies. Niet zomaar accepteren dat een muur je weg doorkruist. Ga er op een sierlijke manier overheen of jump er eens tegenaan. Het geeft een fantastisch gevoel als je op twee meter hoogte ondersteboven door de lucht zweeft.’ •
alleen als team naar buiten treedt. De tweelingbroers Danny en Patrick Kenniphaas (18) zijn bijvoorbeeld nog op vakantie en konden er vandaag helaas niet bij zijn, maar moeten wel genoemd worden. De groep ziet de sport als vrijetijdsbesteding. Op de oefenavonden worden nieuwe stunts uitgeprobeerd en uitdagende stuntplekken uitgewisseld. Alle teamleden zitten op school of studeren. De één volgt een technische opleiding in de bouw, de ander doet de havo en weer een ander is net geslaagd en denkt aan de politieacademie. Het onder de knie krijgen van de stunts en de positieve reacties van omstanders geven de jongens een flinke doses zelfvertrouwen. Alle teamleden dromen van de oprichting van een eigen sportschool voor streetstunten. ‘We zijn nog wat jong, maar dat zou te gek zijn!’
www.teamtriad.nl
links Jordy maakt een backflip en achter hem doet Tim de frontflip.
midden Daniël maakt een handstand en rechts van hem demonstreert Remco de frontflip 180.
rechts Met de klok mee: Jordy, Tim, Remco, Daniël en Reinier van Team Triad.
90 n.a.p. | najaar 2007
najaar 2007 | n.a.p.
91