anleg&Onderh
Hetstapelen vanmurenisal zooudalsdewegnaaÍ en Kralingen. Hetis eenmanieromerÍaÍscheidingen grondkeringen iswelisStapelen vanstenen te maken. kennis maarenigebouwtechnische waareenvoudig, iswelnodig.
Gerdiende Nooyen LoekGoris TekstJacobvan Megen/ B€eld
t'" I '-5 44lr'i'*!"'d"'b"e
I
in frankrijk haddenwoegerde \ I /ijnboeren V V pewoonteom de slenendie ze in het veld vonderiopte stapelen.zo ontstondener enorme langestapelmurenals eÍíafscheidlng rondomde druivenvelden. ook het Britselandschapis her" kenbaaraan gestapelde muultjes als edafscheiding.AIs grondleringdoenze het in Engeland het niveauvan het ook goed.Ze overbruggen weg. hogeÍgelegen maaiveldnaar de lagergelegen De muren zelf zijn niet meer zichtbaar.Eendichte begÍoeiingvan bessen,bramenen fuchsra'sonttrekt ze volledigaanhet oog. In Nederlandse tuinen wordenstapelmuutjes
r
Technische inÍormatie Erfafscheidingen wordenin de ook toegepast. meestegevallenopgetrokkenuit los gestapelde stenen.Muurtjesdie dienenals grondlering wordengrcf gemetselden ztn hellendgeplaatst (ziekader).Stapelmurenkun je makenvan veÍschillendemateialen: betonnenstraatklinkers, kleiklinkers,oudetegels,dakpannen,puinatual, natuursteen,oudestronkenofeen combinatie van dezematerialen. Vooralde laatstetijd komener steedsmeer op de markt.Deze kant-en-klarestapelproducten productenlijken op eenoudestapelmuur,maar wordenverankerden verlijmd.Dat is wel stevig, maar in de ogenvan Loekcorris,eigenaarvan in Zut_ Ecocarehoveniercen ontwerpbureau phen,schietenkant-en-klareprcductenhun doel voorbij.fen stapelmuur is volgenshem eenmilieubouwvorm die je veei in natuurtuinen vindt. Hoofddoelvan milieubouwis het crcërcnvan verschillendeleefmilieusvoor plantenen dieren. ,,Hoeruwer en ruigerde structuurvan de muut hoe groterde biodiveniteitin de tuin", aldusGorris.
gÍondmoet Wanneer eenstapelmuuÍ tegenhouden of kerenkunje nietzomaar gaanstapelen. le moetbijvoorbeeld rekeninghoudenmet de hoeveelheid te keren grond,de hoogtevande muur,de ondergronden de uitzetting vande gronddoor vorst.Eenstapelmuur staathet stevigst als Jekuntde muur de burenookmeedoen. danrondlatenlopen.IssamenweÍking met de burennietmogelijkdankunje overuvegen om op de erfafscheiding betonnenL-elementen te plaatsen. bepaalthoe De hoogtevande stapelmuur Bij stapelmuren de fundeÍingeruitziet, tot 40 cm is eenfunderingvansteenslag voldoende. oÍ tegelondermaaiveld Bij hogeremurenis eengestortefundering mengselvoor noodzakelijk. Eengeschikt stortbeton(rookg) is bijvoorbeeld: 7 kg (o/4),52 kgErind cement,J7 kg rivierzand (4/28).Vermeng dit metongeveer 4| water.LeteÍopdat de Íunderingbij zware
grondkeringen dubbelzo breedmoetzijn alsde muurzelfen datde bovenkant van heeft de funderingde juistehellingshoek geeftconis (figuuÍ).AlsÍunderingsdiepte het staÍfeltje: vooriedeÍemeteÍmuuÍ gaje minimaalro bovende grond, cm in de grond.
Begroeidemuren Gorriswerkt in zijn ontwerpenvaakmet stapelmuurtjes.zijn doelis eenvolledigbegroeide muur.,,lnheemseplantenen exotenmogener gerust door elkaargroeien",zegthij. Met eenbeetje mazzelzit na enigetijd zo'n muur vol met dieren. Egelsen vogelskomen op de insectenaí die in de muur beschuttingvinden. Eenlevendigemuur bereikje volgensde ecohovenierher bestén het snelstwanneelje de muuÍ optrektuit puinafual.Puinafualis zacht en de plantenwortelskunnenzich daargoed op hechten.Jekunt met puin droogstapelenof gÍofmetselen.,,Datis afhankelijkvan hoe stlak de tuinbezitterzijn stapelmuurwil en hoeveel ruimteje in de tuin hebtvoor de opbouwvan de muur."Bij grof metselwerkmengtde hovenier wat tuintud of cocopeatdoor de mortel.Devoeg houdtdan beLerwatervasten begroeitgemakkelijker.,,Stenenonttrekkenveelvocht aanhun omgeving.Doorcocopeataan Leblengenbij de wortelsvan de plantjeshebbenze voldoendewater om de ee6te paarwekendoorte komen." Anderevoordeienvan het gebruikvan puin zijn volgens Gorris dat het matedaal niet duur is en er eenvoudigaante komenis. ,,Ëenaannemerdie aanhet slopenis, komt het gaag bij je afleveÍen." Voorde Zutphensehovenieris stapelenmet puin de ultiemevorm van hergebmik. r
RonvanDijk,biologische tomatenteler in Voortuineigenaar Schalkwik, heeftCorriseennatuurtuinmet gestapelde terrasEeístzÍn de maten sen,eenwaterloopen vtveÍ aangelegd. Daarnais Brondgestod,de uitgezetmet piketten,sjalonnen. planten.maar vettegrondeersten dande arme.Inheemse hebbenbehoeÍteaanschralegrond.Zorg ookalpenplanten, > danook dat die bovenopli8t. rui n& Landschap I
'"r'*'l4s
muur Meerlevenindetuinmeteengestapelde
Vanuithet huisis in de toekomstzicht op eenwaterloopvan 1,5m hoog.Met pikeftenheeftGoÍÍisde hoogtevanhet verloopuitgezet. Tegende pikettenwordende dwarslatten vastgezet. De eerste is op eenfundering laagstapelstenen gemetseld. vanbetontegels Venverkde grootsteen lelijkstebrokkenonderin hel bouwwerk.In verbandmet de hoo8tevan het bouwselheeftGoÍÍisde stenengÍoÍ gemetseld. AIsde klantde muurwil gebÍuikenom op te zittenmoetdatsowieso woroen. Seoaan
Dewaterloopwordtin zijngeheelbeDefolie kleedmet Ecolanrubberfolie. wordttegende dwarslatten vastgezet met corris metselt direct op stapelmuurtjes. het rubbef,wat volgenshemgeenenkel probleemis.Hetheeftjuistalsvoordeel hoeft dat de viverrandnietafgewerkt te worden.ook gevende muurtjeseen prachtige weerspiegeling in hetwateÍ.
crondkeringen stapeltde hovenierbij voorkeurtaps,of ietsachteroverhellend. Hij vindtdit nietalleenmooieÍ,maaÍde muurwordtzo ookstevigerDe planten wordengelijkmetde stenenmeegestapeld.Coírisklemtde plantensteviStussen het bouwmateriaal. HieÍdooÍontstaanniet te en ziethet geheel al 8íoteopeningen datde eÍ spontaan uit.Omte voorkomen muurdoorinklinking vande grondnaar kanteltwordtde grondachterde achteren muurstevigaangestampt.
46
ruin&r.andschae I :o l,oos
r Hovenielsbedrijf Ecocare,BartoksFaat 2, 7204 PP ZutPhen,T (0575)54 34 72, I www.gorris.nl, X info@gorris.nl I lnformatie over natuurlik tuinieren is op te vragen bi De Wilde Weelde, Reigerlaan 63, r 24r XC Kortenhoef, T (o3S)656 58 59, I *'ww.wildeweelde.nl
Aande anderekantvande waterloopis Corrisbegonnenmethet stapelen van oudeboomstammen; plekOpsommige kenis eencombinatie vanhouten steen gebruikt. Met houtcreëerje eenandeÍe leeÍomgevinS danmet steen.Dathout op den duurveípulvert, heeftvolgensde geeneffectop de stevigheid hovenier van de muur.Hij meentdat alsje consequent steensof halÍsteens stapelt,de plantenwoítelsna veÍloopvantijd de boelwel bijeenhouden.
vijverbodem is ook bekleedmet rubberfolie.CorÍisbeplantalleende oevers vande vijver.Deoeverplanten staanin armegrond.De plantenmoetendanop zoeknaarvoedselen vindendat in het vijveruvater Doordatde plantende voedingaanhetwateÍonttrekken blijfthet viverwaterhelder Doorhet Íubberfolie in te gravenen latel te bedekken met keienen puinontstaat er eendiervriendelijke vijverrand.
Hetgrovestapel-mestelwerk heeftGorris doorde heletuin voortgezet. De muren dienietalsgrondkering dienen, staan rechtop.Bij muÍenhogerdant m adviseeÍthij steenste stapelen, bij la8ere muuÉjesvolstaathalfsteens. ln de grondkeringop de achtergrond is eenoude tuinhaard verwerkt.In eenandergedeelte vande tuin heefteenbarbecue eenplek je gevonden. Eigenlijk kun in eenstapelmuurallesvenverken.
ruin&Landschap t' " | ",.' 147