2018‐ 2019
Reinwardt Academie Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten
Reinwardt Academy Amsterdam University of the Arts
[TIJDSCHRIFTATTENDERING NR.1] Inhoudsopgaven van recent verschenen tijdschriftnummers
Inhoud 04 05 06 10 13 16 18 20 22 24 26 28 31 32 33 35 36 38
Van de redactie De archiefervaring De kracht van het verhaal. Storytelling in de erfgoedsector, Vera Weterings Archiefselectie op Curaçao, Fred Schoonheim Op maat gemaakte Archiefschool leidt tot veel enthousiasme op Curaçao, Oscor Aart van Dom Een originele kopie of een kopie van het origineel, Susan Suèr Een Brugs 'privilegie', Geert Stroo Digitalisering en auteursrecht. Problemen en oplossingen voor de erfgoedsector, Yvonne Vetjens Het begrip archiefbewaarplaats, Erik Kraai en Noor Schreuder (Hot)spot on! Discussie en kennisdeling bij het archieflab hotspots, Mirjam Schaap Inventariseren anno 2018 (3). Een rondje langs het veld, Floortje Tuinstra en Marion de Vos Terugblik FamilIement 2018. Leeuwarden in de ban van familiegeschiedenis, Vera Weterings Inschrijving F.J. Duparc-prijs geopend, Paul Brood In memoriam Willem Goelema (1948-2017), Roelof Hol Column Archiefmonument Uitgelezen Burgerlijke Stand I 'De sfeer in de archiefcommunity is erg aangenaam.' In gesprek met Anthony van der Wulp, Geert Stroo
nummer 6 2018
•
3
THE ART NEWSPAPER Number 303, July/August 2018
4
Contents Issue 303, July/August 2078
Review FEATURES 4-5 ARTIST INTERVIEW: TAUS MAKHACHEVA Ahead ofthe Liverpool Biennial, the Russian-Dagestani artist talks about preparing her most ambitious work yet
DIARY 6 LOUISA BUCK'S LONDON le freak, c'est chic, at the Serpentine's summer partyand Grayson Perry takes us on a personal tour of the Royal Academy's 2S0th Summer Exhibition
LINDA YABLONSKY'S NEW YORK Joan Jonas dives deep for her latest performance at Danspace Project. while Dia: Beacon makes room for Mary Corse and Dorothea Rockburne
LEADERS
5
28
INTERNATIONAL Congolese-born businessman Sindika Dokoio on his quest to return African heritage, and Alison Cole on why it is oldfashioned to sideline arts education in England
NEWS
8 INTERNATIONAL Massachusetts sues eight members ofSackler family for äeceiving US public about opioids and "pocketing millions"
10 UNITED KINGDOM Why the UK's new ivory ban will not save any elephants
12 UNITED STATES legal challenge to Robert Indiana's will could determine what happens to artist's legacy
14 AUSTRALASIA Plan to move Sydney's Powerhouse Museum to west of city could be the most expensive gallery relocation ever
29 EUROPE Huge disparity in estimates of cost to repair Ivan the Terrible painting attacked in the Tretyakov
30 EUROPE Scholars argue that 12,OOO-year-old temple in Turkey is world's first example of architecture
ART MARKET 31
8 CURATING The life of Harald Szeemann, the inventor of the "curator"
9 DECORATIVE ART Austrian carved church furniture and Pre-Raphaelite stained glass
22 EUROPE Dresden's Albertinum seeks to build bridges with exhibition of East German art
26 RUSSIA Roman Abramovich and Dasha Zhukova still committed to Garage, despite their split
Special supplement See our special pull-out supplement. inside Review. on Britain's Art Fund Museum of the Year award, with profiles of each of this year's five contenders
4-5
34
38 OBITUARY John Julius Norwich, historian, broadcaster and performer
CALENDAR Our pick of exhibitions around the world
PHOTO FINISH The Uffizi's new installation of Michelangelo's Doni Tono
MIDDLE EAST Art Bahrain Across Borders faces accusations of unpaid invoices and chronic mismanagement
INTHEFRAME Grayson Perry paints the Royal Academy yellow-and he got the idea from our correspondent
CALENDAR 17-22
MONOGRAPHS A renaissance of interest in Käthe Kollwitz
31-32
18-19
16
10
UNITEDSTATES Expert hired to prove Sotheby's attribution of Saint Jerome to Parmigiani no declares the work a fake
LETTERS The director of Australia's Art Gallery of New South Wales defends its new extension
INTERNATIONAL Swimming pools, giant slides and treasure hunts: artists and museums embrace the art of play this summer
ENDNOTE 23
IN PRAISE OFTHE SMALL MUSEUM Sarah Crompton, a former Museum of the Year judge, recalls her experience discovering hidden gems among the UK's regional museums
REGULARS 17
UNITED KINGDOM Howwill Ralph Rugoff's approach to curating at the Hayward Gallery shape his 2019 Venice Biennale?
UNITED STATES The Whitney Museum explores the short but prolific career of the provocative polymath David Wojnarowicz
EUROPE Why Gala Dali was much more than just Salvador's wife
BOOKS
UNITED STATES Does US West Coast have enough collectors to sustain fairs?
MUSEUMS 21
•
MIDDLE EAST A plea for help to restore Aleppo's cultural heritage
EXHIBITIONS 12
14-15
7
CONSERVATION
Go figure: dolls created by Trenton Doyle Hancock for his Moundverse Infants exhibition_ See Review, pp14-15
8-9 Which are the best museums in Bmain?
WINNING WAYS Former judges reveal the special qualities they found in previous winners of Britain's coveted museum prize. What gave them the edge?
12 THE STRUGGLES OF RUNNERS-UP Being shortlisted for the prize brings kudos and publicity, but some finalists have still found the financial going tough
SUMMER SCENE June 11 - July 27, 2018
Collisart., LLC
Bolotowsky, Ilya Mason, Alice Trumbull Ohlson, Doug Parker, Ray Pollock, Jackson Smith, Leon Polk
Frederick D. Hill Daisy Hill Sanders
Stout, Myron Youngerman, Jack
Specialists in American Art
By appointment only August 9 - 28
by appointment New York 212.396.0099
WASHBURN 177 Tenth Avenue, New York, NY, 100 II (212) 397-6780 I jwashburn@earthlink.net
www.collisart.com I washburngallery.com
TRENDS IN KUNST EN CULTUUR
.
Nummer 115
• Zomer 2018 • 30ste jaargang
Naar een inclusief cultuurbestel Cultuur van en voor iedereen Verbeelding is kleurenblind Andere kijk op cu Itu u rpa rtici patie
ISBN 978·90·6650·148-5
111111111111111111111111111111
www.boekman.nl
€15
BOEKMAN
115
3
Inhoud
1
2
Redactioneel Van interculturalitelt tnclusiviteit
32
Kim van der Meulen De diversiteitskwestie in de culturele secter is vooral een kwestie van geld Interviews met Rajae EI Mouhandiz, Imara Limon en Kevin de Randamie
40
Ronald Kox inclusieve aanpak cultuureducatie
naar
Auteurs 44
Artikelen 4
Erik Schrijvers Kunst en cultuur voor iedereen?
8
Christine Delhaye Inclusiviteit in het pestmulticulturalismetijdperk Diversiteitsbeleid van de rijksoverheid
50
14
20
Gabbi Mesters en Cecile Brommer Van 'Pas toe, óf leg uit' naar 'Pas toe, én leg uit' De Code culturele diversiteit in praktijk gebracht Pauwke Berkers, Koen van Eijck, Rento Zoutman, Wilma Gillis-Burleson en Diana Chin-A-Fat 'De cultuursector is als een alp, hoe hoger je komt hoe witter het wordt' Diversiteit, inclusiviteit en beleid in de Rotterdamse cultuursector
54
Toef Jaeger Is verbeelding wel of niet kleurenblind? Diversiteit in de literaire wereld
Kimberly van Aart Hoog tijd voor diverse filmproductie Interview met Margo van der Valk, beleidsmedewerker bij het Nederlands Filmfonds
48
Amber en Isis Geurts De {on)megeiijlkheden een danser met een beperking
1/001'
Chris Keulemans De segregatie die niemand wil en die niet nodig is Waarom draaien mensen met een handicap niet mee in de theaterwereld? André Nuchelmans Wanneer houdt lnclusivlteit op? Interview met Liedeke Plate, hoogleraar Cultuur en Inclusiviteit Anna Elffers Andere kijk op cultuurparticipatie nodig Diversiteit en rijkdom van cultuurpraktijken moeten meer zichtbaar en invoelbaar worden
literatuur over inclusiviteit in kunst en cultuur in de bibliotheelk van de Boekmanstich:l:ing
....
Beekbesprekingen 58
Thea Derks over Petra van Langen Verheffing en solidariteit: een eeuw Katholieke Dirigenten en Organisten Vereniging 1917-2017
59
Jack van der leden over Wim van Anrooij en Paul Hoftijzer (red.) lezen in de Lage landen: studies over tien eeuwen leescultuur
61
Peter Kuenzli over Eva de Klerk Make your city: de stad als casco: NDSM-werf Amsterdam = The city as a shell: N DSM shipyard Amsterdam
62
Saskia leefsma over Manuela Klerkx en Oscar van Gelderen Ontroerend goed: van kunst kijken naar kunst kopen
Ol
12
Gijs Scholten van Aschat Een storm waait door het paradijs Over onconditionele inclusiviteit
van
Dossier
Columns/reportages
26 28
36
laurien Saraber Het Black Panther-effect
•
l'"
-----~---~-----------------------------------------------------------------------------------------
14
Je bent chef en vraagt je, dampend van ongeduld, af of er ooit nog iemand van plan is om het zojuist door jou afgeronde meesterwerk naar tafel vier te brengen. Ondertussen probeer je in je hoofd te formuleren hoe je die scene gaat beschrijven in je boek Verworven Smaak. De heldere kijk van Jeroen Vesters is een aangenaam portret van Will Jansen, over een chef die ook nog eens echt schrijven kan.
De cover
De coverfoto is van Victoria Shibut. Zomer! Het gras eromheen is hoog opgeschoten, maar daar hangen ze, rijp, dus je kunt het niet laten. Voorzichtig schuif je je voet naar voren, venijnige prik van onzichtbare netel. Je voelt het niet echt want op 't zelfde moment glijdt die diepzwarte braam in je wachtende hand.
74 In hun zoektocht naar De signature dish van het Diekhuus, schuiven Will Jansen en Mike Werkhoven aan bij Jan Klercq. 'Jullie komen voor mijn signature dish? Nou, dan ben je lekker bezig, want dat heb ik niet. Ik verkoop wat de tuin oplevert. Vandaag is een topgerecht dat met eigen mosterdzaad.'
34 't Was even een tegenvallertje toen onze vaste wijnschrijfster Esmee Langereis voor een reclamebureau ging werken en dus niet meer voor bouillon kon schrijven. Maar niet lang getreurd want Nicolaas Klei neemt ons in vliegende vaart mee naar Veneto.
En verder: > 6 Berichten> 10 Inmaken> 28 Waar wachten we op - tekst hangmossel Jansen>
Het is niet best gesteld met de aarde de bodem raakt uitqeput. de zeeen worden leeggevist, de ijskappen smelten, de lucht vervuilt, maar wat kun jij in je eentje doen? In Het nieuwe eten laat Will Jansen mensen aan het woord die in ieder geval hun best doen om het tlj te keren.
Moeiteloos zouden we een bouillon kunnen vullen met de eetschilderijen van Monet. Paola Westbeek neemt ons mee naar Giverny, een lieflijk plattelandsdorpje in Normandië, in Monet's smakelijke taferelen.
is sneller -
tekst Renate van der Bas>
kaasplank en de wijn - tekst >
Bouillon!
Zomer 2018
wwwhouillonmngazi ne.nl
Eelco Schaap>
33 De
44 Danny Jansen inspireert mensen -
tekst Will
49 Stroopwajels en smokkelaars -
kapitein -
tekst Dorien DIjkhuis >
62 De totale toewijding -
Jan Schulp>
54 Van assistent naar
tekst Jurriaan Geldermans
72 Greetings from the Gutter - tekst
79 Wedstrijd Verdwaaltijd > 80 Tinto -
tekst Ynske Boersma>
>
67 De
Kees Sterrenburg
82 Postelein - vergeten
superfood - tekst NorbertMergenMetz> 85 De Groene Fee is terug - tekst Nick Harman> 90 Foeilelijke vis - voor eeuwige jeugd - tekst Ynske Boersma> aarde - tekstWillJansen
>
114 In een kom - tekst
TLV - spannende
culinaire ritmes -
bouillonambassadeurs>
4
tekst Vis&Seizoen>
110 Fytoplankton en de verstikking van de
Kathy Mathys>
118 Venetië
tekst Laura de Grave>
-tekst Laura de Grave >
123 Bouillon Leest>
120
126 De
128 Wie werkten er mee
Bouillon!
Zomer :l018
www.bouillonrnegazine.nl
5
Stories •
ReinwardtA.c a~!~~d .. l{U A.msterdams .. Iioqesc
Volume 30, Issue 1
Mediatheek I
$"Dc.,.,J(
Conlenis Introduction Stories Femke Kaulingfreks and Marlous van den Akker Stories of Autonomy on Non-Sovereign Saba Flipping the Script of Postcolonial Resistance Nikki Mulder Family Stories Between Experience and Myth Ivana Macek Timeless Knowledge, Embodied Memory The Performance of Stories in Ethnographic Research JT Torres and Jill Flanders Crosby Ethnography and the Arts Examining Social Complexities through Ethnographic Fiction Jenny Ingridsdotter and Kim Si/ow Kallenberg Hamuda, the Wood and I Christine Moderbacher Desire Paths Steven van Wolputte In Conversation: Solidarity • Between Engagement and Distance Elisabet Dueholm Rasch
4' 'J"'\. " ~~\
r
'_1J. I\'t "Iè
1; "_,
t'...
,
I)
•
Q
U ,
t
r
f
J
I
'1
~
'-
fJ
~ j
:.ti-
.~
(I
Q
. "
0 i
4-
~
t
7".\0-
~
t:» ~
'J J
.t
)
-
Ij
~'"
"
<,
~
-
l
,
t
~"
.
..
.~
1
{{
;;
t3 ~
I c
J\
~;-.,
~
<~.
:~r
.~~. ~~~'
",
r ~
tI
_ COLOFON
faro I tijdschrift over cultureel erfgoed. 77 (2078) 2 ISSN 2030-3777 REDACTIERAAD
Roei Daenen, Bart De Nil, dr. Marc Jacobs, Julie Lambrechts, dr. Alexander Vander Stichele, Hildegarde Van Geneenten.Jürgen Vanhoutte, dr. Jacqueline van Leeuwen, dr. Olga Van Oost, dr. Gregory Vercauteren en dr. Jeroen Walterus.
reäoctiecofarobe HOOFDREDACTEUR
Roei Daenen roel.daenen@faro.be BEELDREDACTIE
Katrijn D'hamers EINDREDACTIE
Birgit Geudens & Annemie Vanthienen VORMGEVING
Silke Theuwissen
Het Leuven Chansonnier: 15e-eeuws erfgoed
Het GUM loopt zich warm. Ook op bestuursvlak
Erfgoeddag
levend,
2018: terugblik in beelden
DRUK
Drukkerij Albe De Coker, Hoboken ADVERTEREN
Roei Daenen roel.daenen@faro.be ABONNEMENTEN
Inhoud juni 2018
Een abonnement kost in België 25 euro (30 euro in het buitenland). Prijs los nummer: 8 euro. Meer informatie en aanmelding op wwwfaro.be/abonnementen.
Focus <II> Verzelfstandiging musea
TECHNISCH-ADMINISTRATIEVE
ONDERSTEUNING
FARO-secretariaat VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Stevig op eigen benen (of niet). Op zoek naar evenwicht, stabiliteit, continuïteit én vernieuwing <ll> Olga Van Oost
4
Hoe slim verzelfstandigen? <ll> Gregory Vercauteren
8
Een bestuurskundig
perspectief.
12
Op eigen koers? Over governance
en verzelfstandiging
18
Het dubbele museumsysteem, verzelfstandiging <ll> Marc Jacobs
22
Nederland,
gidsland? Verzelfstandiging
Interview
met Koen Verhoest
in de cultuursector
<ll> Annick Schramme
52 56
en opvolging. Frankrijk voor en na 2000
28
De museumrevolutie
in Italië. Schoktherapie
en reorganisaties
32
Het museum op arm's length. Welke rechtsvorm voor het KMSKA? <ll> Simon Smessaert
37
Kiezen voor een AGB. Het evenwicht
40
De Museumstichting.
44
FeliXart Museum.Een sui generis-vzw van overheden
in de evolutie naar meer zelfstandigheid
<ll> Walter Rycquart
<ll> Sergio Servel/ón
De krachten bundelen voor een nieuw museum. Gents Universiteitsmuseum op komst <ll> WilLem Dedobbeleer Patience, poker of manillen? Een duurzame een geïntegreerde cultureel-erfgoedwerking
spelstrategie voor _ Elise Dewilde
61
Van museum naar archief. Afscheidsinterview met Leen van Dijck _ Olga Van Oost en Hildegarde Van Genechten
66
Het Leuven Chansonnier. Van verborgen naar levend muzikaal erfgoed _ David Burn, Bart Demuyt en Ann Kelders
70
Sex in the City and Beyond. Op zoek naar sporen van prostitutie _ Magaly Rodriguez Garcia
74
Dit was Erfgoeddag 2018!
76
PINFO _ Annemie Vanthienen
78
Ten voeten uit
<ll> Marc Jacobs
van M <ll> Denise Vandevoort en Peter Bary
Drie musea, één organisatie. Een model voor de toekomst? <ll> Ann Vandeput en Peter Heyndrickx
en Floortje Vantamme
van musea in Nederland: een kritische analyse
<ll> Olga Van Oost
Orgelpunt
dr. Marc Jacobs, p.a. Priemstraat 57, BE-lOOO Brussel
48
BLIND PEER REVIEW
De artikels in dit tijdschrift worden aan een procedure van blind peer reviewonderworpen. © FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw De redactie heeft ernaar gestreefd de wettelijke bepalingen in verband met de intellectuele eigendom van de beelden na te streven. Indien u meent dat voor een bepaald beeld het auteursrecht van de maker of zijn/haar erfgenamen werd geschonden, neem dan contact op met de redactie.
_ Tine Vandezande
www.faro.be/tijdschrift
folio IlliJll .ll~a® ~ IIAGAIINII
_
Foto van een lichtinstallatie met histologische coupes in Museum Or. Guislain tijdens Out of the Box © UGent, Foto: Nic Vermeulen COVERBEELD ACHTERZIJDE: Bordeelscène in de haven van Wapplng In Londen, 7807. Thomas Rowlandson, naar Henry William Bunbury Collectie: Rijksmuseum (Nederland) .'. BEELDEN INHOUDSTAFEL: © Gents Universiteitsmuseum -foto. Berin Deceuninck / © Alamlre Foundation / © SOnia Goicoechec;
COVERBEELD VOORZIJDE:
_ SDG'S: U vindt naast sommige artikels logo's die verwijzen naar de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VNo Voor meer uitleg, zie www.sdgs.be.
~,
Albe De £2,~~.~
neutrat print tonJIIa<.N_
'_''''·'00'
__dImo, ...
nMlA","
~\'.\ Vlaanderen ~~
\verbee!ding werkt
INFORMAL LEARNING REVIEW
A
PUBLICATION
OF INFORMAL
LEARNING
INSIDE: THE MUSEUM PLUS: TRENDS IN CITIZEN CULTURAL
No. 150 2018
MAy/JUNE
EXPERIENCES, INC
SCIENCE,
OF FAILURE MUSEUM
HERITAGE, AND MORE!
ETHICS AND
IN THIS ISSUE: TRENDS
IN CITIZEN
SUMMARY
OF THE TEA-AECOM
SUMMARY
OF THE
2018
ON THE ATTRACTIONS
PLANET
LOREM
VISION
PROJECT
7
INDEX REPORT
VOICE OF THE VISITOR, ANNUAL
OUTLOOK
8
INDUSTRY
INITIATIVE AT THE CALIFORNIA
5
IpSEM:
3
SCIENCE
KEYS TO SPEAKIG
ACADEMY
THE SAME LANGUAGE
OF SCIENCES
AS YOUR
12
TEAM
THE MUSEUM
THE INFORMAL
10
OF FAILURE,
LEARNING
HOLLYWOOD
14
CALIFORNIA
17
REVIEW LOOKS TO THE FUTURE
Publisher information: THE INFORMAL LEARNING REVIEW is a copyrighted publication of Informal Learning Experiences, Inc. It appears bi-monthly in February, April, June, August, October, and December. THE INFORMAL LEARNING REVIEW is edited and published by Informal Learning Experiences, Inc., tel: 720.612.7476, fax: 720.528.7969, email: ileinc@informallearning.com, mailing address: 1776 Krameria Street, Denver, CO 80220. THE INFORMAL LEARNING REVIEW is designed and produced in house. ISSN 1089-9367.
o
SUBSCRIPTION
NFORM
THE INFORMAL LEARNING REVIEW 1 year, six issues, bimonthly, print and online: $65 in the U.S., $72 in Canada/ Mexico, $80 elsewhere. Online version ONLY, $55. Individual electronic issues can be purchased for $12 and will be delivered via email. Please contact us at ileinc@informallearning.com if you would like to purchase a single issue.
TRAVELING EXHIBITIONS DATABASE 1 year, unlimited access: $85 worldwide. There is no charge for listing exhibitions in the database. Please contact us at ileinc@ informallearning.com for more information. Exhibitions with immediate availability may be placed on the 11th Hour Page.
AT
You can sign up for the Informal Learning Review and the Traveling Exhibitions Databasevia our website at www.informallearning.com. Online transactions are made securely via PayPal or Intuit.
N
+ Papier hier! Nederlands bewaarbeleid in Europees perspectief Advocatenkantoor Van Doorne Keus voor open content Zuiderzeemuseum Alles draait om context Zweedse bibliotheken Plekken vol inspiratie
201810
COLOFON
INHOUD
lP is samen met InformatieProfessional.nl het onafhankelijke platform voor de informatiespecialist van vandaag en morgen. De lezers werken in de informatie-, bibliotheek-, archief- en erfgoedwereld.
m
ISSN: 1385-5328 lP is een uitgave (22ste jaargang) van Uitgeverij lP Charlotte van Pallandtlaan 18 2772 TR Voorburg tel. 06-44 09 19 85 www.informatieprofessional.nl
lp, Charlotte van Pallandtlaan 18,2772 TR Voorburg, tel. 06-44 09 19 85, e-mail redactie@informatieprofessional.nl.
Erfgoed tot leven gebracht
ook viel.. , ",.Çor"'VIel..fiePro.Çess io",eI.. I.", I
medewerkers aan dit nummer Patricia Alkhoven, Marjo Bakker, Kees Hendriks, Shannon van Muijden, Marietje Schaake, Raymond Snijders, Rony Vissers en Bert Zeeman.
","CUI TO kfilOWLfDlf IN ILOBAL HI8HtRfOUCATtolil
abonnementen
UIT[DII¥JO~UII"G~NJS
en
In het Fieldlab Virtual Worlds worden virtuele omgevingen ingezet om maatschappelijke vraagstukken rondom erfgoed op te lossen.
weten te doen. D~t is vertrouwen gen kwaliteit.
Vincent M.A. Janssen
m
Papier hier!
Wetenschappelijke publicaties waar auteursrecht op rust, worden in schaduwbibliotheken vrolijk gedeeld. Shadow Libraries belicht de achtergronden.
Professionals maken zich zorgen over ons papieren erfgoed, zo bleek op het congres A matter of trust. Hoe staat het met het Nederlandse bewaarbeleid?
Matthijs van Otegem
Bert Zeeman
Mirjam Vogel en Peter Piepers van advocatenkantoor Van Doorne geven niet alleen een inkijkje in de informatievoorziening van hun organisatie, ook belichten ze het OAplatform OpenRecht.
in ei]1
Andersom zie je ook wat er gebeurt als I je je niet openstelt. Dan doet iemand anders dat voor je. Het boek Shadow libraries gaat over het illegale gebruik van ebooks in het hoger onderwijs. Gelukkig trof de KNVI-Onderzoek en Onderwijs op de studiereis naar Zweden vooral tevre' den studenten. Zweedse bibliotheken gaan een open dialoog aan met hun ge bruikers en krijgen zelfs liefdesbrieven of break-up letters van ze als feedback. Wie dit nummer leest, wil nergens an ders meer werken dan in het informatie vak.
<
Ronald de Nijs
RUBRIEKEN
advertentieverkoop
~
Foto van de maand
Het verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift strekt zich tevens uit tot het in enigerlei vorm elektronisch beschikbaar stellen.
lP I vakblad voor informatieprofessionals
m
Van Doorne. Waar vroeger advocate~ zaten op hun eigen formats voor basis documenten, zijn zij bereid dit open t stellen. Hun toegevoegde waarde zit nie~ in het document, maar in wat ze ermee
Patricia Alkhoven
Voor informatie over adverteren in blad of op de site: Rajin Roopram, e-mail rajin.roopram@kbenp.nl, tel. 06-15201724.
2.
Marjo Bakker
De documentaire TOEGANG draait om de groeiende ongelijkheid van toegang tot informatie. Hoe lossen we die asymmetrie op?
Schaduwbiliotheken
Eric van den Berg, egfvdberg@upcmail.nl, Tom van Staveren, graphicisland@upcmail.nl.
Veertig informatieprofessionals verbleven onlangs in Stockholm. Een terugblik op een stimulerende studiereis.
Onze data beschermen tegen de markt
~
vormgeving
Voor abonnementsprijzen andere informatie zie InformatieProfessional.nl.
Kees Hendriks en Shannon van Muijden
Ronald de Nijs
redactie Maarten Brinkerink, Wilbert Helmus, Frank Huysmans, Dafne Jansen, Vincent M.A. Janssen, Alice de Jong, Evelien de Jonge, Andrea tangendoen. Leen Liefsoens, Edwin Mijnsbergen, Ronald de Nijs (eindredacteur), Matthijs van Otegem, Vincent Robijn, Eric Sieverts, Sjors de Valk en Daniël de Vette.
De digitale reis van het Zuiderzeemuseum is een paar jaar geleden begonnen. Een verslag van de eerste stappen en ervaringen.
Op 1februari jl. is Eppo van Nispen tot Sevenaer aan de slag gegaan bij Beeld en Geluid. Een terugblik op zijn eerste 100 dagen.
redactieadres
Inspirerend Zweden
Zuiderzeemuseum gaat digitaal
Omslaginterview Eppo van Nispen tot Sevenaer
e kunt er niet omheen: open is overal. We praten er al een tijd over, maar je ziet het nu overal gebeuren. De kracht van informatie als je het opengooit. Dit is de visie van het Zuiderzeemuseum, dat zijn focus verschuift van collectie naar context. Je eigen informatie verknopen met die van anderen tot een groet kennisnetwerk. Hoe mooi is dat! Dezelfde kijk heeft advocatenkantoor
Datakunst
~
I OS/2018
m
~
m
lP lingo
m
Wisselcolumn
Werk
Gegevensbeschermingseffectbeoordeling
Kan technologie vertrouwen vervangen?
Iris Geldermans
Juridische kwesties
~
De onmogelijke auteursrechtspagaat
Lifehacking Grip op klembord & tabblad
Standplaats Brussel Open data vereist andere verdienmodellen
Column Eindbazen en informatie: never tell me the odds
lP I vakblad voor informatieprofessionals
I OS/2018
I
VOLUME 24 NUMBER 8 SEPTEMBER 2018
INTERNATIONAL ]OURNALOF
HERITAGE STUDIES
1';
Mediated Recordkeepll1l: Culture-as-evldence
Memorv~making Evldentiali'"
rr Identities
International Journal of Heritage Studies Volume 24
Number 8
September 2018
CONTENTS
811
Articles Forgetting communism, remembering World War II? The case of the permanent exhibition of the Schindler Factory Museum, Krakow, Poland Maud Guichard-Marneur
828
Heritagization of nature and its influence on local ecological knowledge in Uruguay Juan Martin Dabezies
843
Indigenous heritage and healing nostalgia: Saavedra, Chile Joseph Gรณmez Vil/ar and Fanny Canessa
Mapuche's lof in Rehue Romopulli, Port
THEM ED SECTION: Inclusive Archives and Recordkeeping: Towards a Critical Manifesto EDITED BY Joanne Evans and Jacqueline Z. Wilson 857
861
Introduction Inclusive archives and record keeping: towards a critical manifesto Joanne Evans and Jacqueline Z. Wilson Articles The tacit semantics of 'Loud Fences': tracing the connections between activism, heritaqe and new histories Jacqueline Z. Wilson and Frank Golding
874
More voice, less ventriloquism-exploring of mental health recovery Anna Sexton and Dol/y Sen
the relational dynamics in a participatory archive
889
Between speaking out in public and being person-centred: collaboratively designing an inclusive archive of learning disability history Chloe Brownlee-Chapman, Rohhss Chapman, Clarence Eardley, Sara Forster, Victoria Green, Helen Graham, Elizabeth Harkness, Kassie Headon, Pam Humphreys, Nigel Ingham, Sue Ledger, Val May, Andy Minnion, Row Richards, Liz Til/ey and Lou Townson
904
Use of personal reflexive modelling in challenging conceptualisations of cultural heritage Leisa Gibbons
VOLUME 24 NUMBER 9 OCTOBER 2018
INTERNATIONAL ]OURNALOF
HERITAGE STUDIES
s
1';-
International Journal of Heritage Studies Volume 24
Number 9
October 2018
CONTENTS
919
Articles Conceptual ising the subjective authenticity of intangible cultural heritage Junjie Su
938 The inherent malleability of heritage: creating China's beautiful villages Toby Lincoln and Rebecca Madgin 954 Socialist architecture as today's dissonant heritage: administrative farms in Estonia Laura Ingerpuu 969 Miniature dissonance and the museum space: reconsidering miniaturisation Jack William Davy
buildings of collective
communication
through
984 The tourism and local development in world heritage context. The case of the Mayan site of Palenque, Mexico Amilcar Vargas 998
Heritage destruction and cultural rights: insights from Bagan in Myanmar Anne-Laura Kraak
Book Reviews 1014 Tokyo vernacular: common spaces, local histories, found objects, by Jordan Henry Johnson
Sand
1016 Topographies of memories: a new poetics of commemoration, by Cham Anita Bakshi Ross J. Wilson
â&#x20AC;¢
A PUBLICATION
REBUILDING CIVIL CIVICS IN MUSEUMS
II
OF THE
MUSEUM EDUCATION ROUNDTABLE KNOWLEDGE IN ACTION
TM
J
REBUILDING CIVIL CIVICS IN MUSEUMS
Guest Editor: Caroline Angel Burke
EDITORIAL
โ ข
83
From the Editor-in-Chief Cynthia Robinson
FROM THE GUEST EDITOR
8S
Rebuilding Civil Civics in Museums Caroline Angel Burke
91
Public History Institutions: Leaders in Civics Through the Power of the Past Kathleen Munn and K. AllisonWickens
104
Targeting Truth: How Museums Can Collaboratively Address Social Issues Theresa M. de los Santos, Elizabeth Smith and Mira Cohen
114
Using Storytelling to Establish Justice: How Civic Education Can Change Police Community Relations KerrySautner and Gregorio Medina
126
Museums as Vital Resources for New Americans: The Citizenship Project Mia Nagawiecki
137
Rooted in the Past, Active for the Future: Museums and Inspiring a New Generation of Citizens Braden Paynter, Carola Zuleta, Daniel ReboUedo,Karen Bascufiรกn, Lebogang Marishane and Mohamed El Khamlichi
WHAT THE RESEARCH SAYS <!
148
Visual Literacy and Its Impact on Pre-literacy Development Mike Deetsch, Rachel Glass, Regina Jankowski, EvelynMylander, Peggy Roth and Elisabeth Wharton
1S9 Mediating Museum Display and Technology: A Case Study of an International Exhibition Incorporating QR Codes Virginia A. Dressler and Koon-HweeKan
A PUBLICATION
OF THE
IIMUSEUM EDUCATION ROUNDTABLE KNOWLEDGE IN ACTION
TM
ÂťCONTENTS-------------------------------------------
DEPARTMENTS 5
From the President and CEO
6
By the Numbers
8
What's New
12
My Take Cultivating a Long-Term View By Richard V. Placentini
16
Information Please'
§
Museum Sustainabilit;"2.0 By Leslie Tom
FEATURES 20
The Art of Sustainable Design Museums can use environmental performance to enhance their mission and visitor experience. By Michael Fiegenschuh
26
We Are Still In A look at how the cultural institutions sector has responded to the US withdrawal from the Paris Agreement. By Stephanie Shapiro and Sarah Sutton
31
The Right Side of History How can museums support Native-led climate justice initiatives? By Beka Economopoulos
36
What the Garden Tells Us A new triennial's first exhibition chronicled man's evolving relationship with nature. By Erlend Haversten
Cover: Anders Sune Berg 2 / museum JULY/AUGUST
2018 /
aam-us.org
42
Around the Alliance
46
Community
48
Showcase
Inhalt 4 7 8 33
Nachrichten aus der Museumswelt Literatur Namen AutorInnen Impressum Wichtige Ausstellungen
34
Digitalisierung 9
Uwe Albrecht Projekt Weltmuseum. Wie Google die Museumslandschaft digitalisieren will
16
Christian Müller-Straten Wie ein Museum ankommt. Eine Untersuchung der Tripadvisor-Bewertungen des Bayerischen Nationalmuseums
20
Judith Franzen; Leo Klinke; Kerstin Schierholz Mit Virtual Reality ins Megalithgrab
Hierzulande kaum beachtet, tagte kürzlich hinter verschlossenen Türen am New Yorker Met das 4., vom "Museum Analyst" András Szántó moderierte vierzehntägige "Global Museum Leaders Colloquium". 13 Museumschefs aus ebenso vielen Ländern begaben sich in Klausur, ohne sich selbstdarstellen zu müssen. Was Digitalisierung derzeit für diese Museumsleute bedeutete, wollte Szántó wissen. Loic Tallon, oberster Digitalisator beim Met, sah aber bei der Digitalisierung nirgendwo "best practice". Er zeigte eine Karte von zwölf Museen und Details ihrer Digitalisierung: schon die Funktionsbezeichnung der Fachleute variiere himmelweit (genauso wie die Funktionsbezeichnungen der TeilnehmerInnen). Diese diskutierten auch die technologischen Ansätze ihrer Häuser. Die Generaldirektorin der Staatlichen Kunstsammlungen Dresden hielt die jährliche Evaluierung ihrer Digitalstrategie für erwähnenswert. EI Hadji Malick Ndiaye, Kurator des Monod Museum für afrikanische Kunst in Dakar, arbeitet lediglich mit Facebook, um sein Publikum zu erreichen, aber ohne eigene Website. Nach Tallon sei dies auch nicht nötig, falls eine Social-Media-Platform funktioniere. Doch nicht alle potentiellen Museumsbesucher sind über Facebook, dessen Erfinder Zuckerberg angeblich nur das beste für seine Nutzer will, erreichbar. DaB viele User bereits auf bessere Platformen erhoffen, zeigen jüngste Untersuchungen. Tallon meinte darauf hinweisen zu müssen, daB Inhalte wichtiger als Technologien und Platformen seien. War dafür eine derart aufwendige und lange Konferenz nötig? Welch eminente Rolle die Digitalisierung bei der Museumsarbeit spielt, ist im Moment bei der Ausstellung .Ehern. jüdischer Besitz" im Münchner Stadtmuseum zu verfolgen (bis 23. Sept.). Vor sieben Jahren startete der Forschungsauftrag, dessen NS-Erwerbungsgeschichte unter die Lupe zu nehmen. Nun werden erste Ergebnisse in einer Auswahl öffentlich präsentiert, obwohl die Aufarbeitung noch lange nicht abgeschlossen ist. Das AusmaB der NS-Raubaktionen betrifft Kunstwerke jeglicher Art jüdischer Sammler und Händler, aber auch die Enteignung vieler heute kaum noch bekannter Personen. Die aufwendige Recherche führte zudem zur Aufdeckung zweier Münchner Protagonisten mit demselben Namen. Komplizierte biographische Zusammenhänge auch im Hinblick auf die unübersehbare Fülle abgepreBter Objekte wären ohne digitale Hilfsmittel kaum zu bewältigen. Selbst bei nur wenigen Tausend Kunstwerken muBten etwa die Monuments Men bei der ersten Restitution nach dem Krieg passen. Die heutigen Möglichkeiten der Digitalisierung sind aber bei weitem und noch lange nicht ausgeschöpft.
T +49 (0) 511 9807-626 F +49 (0) 511 980799-626
Adelheid Straten
www.landesmuseum-hannover.de facebook.com/Landesmuseum.Hannover
MUSEUM
(Teil 2)
Aktuelle
Kommentare
24
Claus Deimei Von trojanischen Pferden und freier Kunst
26
Michael Stanic Einzelfall oder Fanal? Ein Kommentar zu einem gescheiterten Museumsprojekt in Mainz
Zum Titelbild: Die Tiefsee ist einer der geheimnisvollsten Orte der Erde - noch weitgehend unerforscht und damit der letzte groBe unentdeckte Kosmos auf unserem Planeten. Die Kabinettausstellung .Tiefsee. Leben im Dunkeln" ist eine Erweiterung der Dauerausstellung NaturWelten und gibt einen Einblick in diese einzigartige Welt. Als eines der wenigen Museen zeigt das Landesmuseum mit der Ausstellung bundesweit eine gröBere Sammlung von originalen Tiefseeorganismen. Darunter befinden sich Präparate wie "Schwarzer Drachenfisch", "Viperfisch" und .Pelikanaal", die dem Landesmuseum Hannover als Dauerleihgabe vom GEOMAR Helmholtz-Zentrum für Ozeanforschung Kiel zur Verfügung gestellt werden. Landesmuseum Hannover Das WeitenMuseum Willy-Brandt-Allee 5, 30169 Hannover
AKTUELL
247
I
2018
Anzeige
MUSEUM MANAGEMENT
Volume 33
Numbers 1-3
February-June 2018
I
CURATORSHIP CONTENTS Issue 1 Editorial James M. Bradburne
•
Articles Competent museum guides: defining competencies for use in art and history museums Mark Schep, Carla van Boxtel end Julia Hoordegraaf Visit motivations: development of a short scale for comparison across sites Slëlle Phelan, Johannes Bauer and DorIs Lewa/fer 'Authentic reproductions': museum collection practices as authentication Marzla Varuttl Writing text for museums of technology the case of the Industrial Gas Museum in Athens Andromache Gazl Performance art temporalities: relationships between Museum, University, and Theatre Cláudla Madeira, Daniela SaI8Z8r and Hélla Marçal An evidence based methodology for cultural institutions seeking to identify and profile their local populations Fiona C. Hutchison, Adrian R. Bailey end Tim E. Coles
2 25 42
57 79 96 115
Book Review Issue 2 Editorial James M. Bradburne Articles Identifying the foci of mission statements of the zoo and aquarium community Patricia G. Patrick and Susan Caplow Exhibiting an everyday industrial object in the museum the case of Thonet No.14 chair Paraskevl Kertemelldou Children's influence in museum visits: antecedents and consequences Lucia Cicero and Thorsten Teichert The potential of extended cultural residencies for young children Jennifer DeWitt, Heather King, Denise Wright and Kate Measures Interconnected impact: using CHAT to understand art museums as systems Sarah Jo Ward Indigenous representation in the 'moral museum': perspectives from classical ethical theory Beatrice Harris Book Review Issue 3 Editorial James M. Bradburne Guest Editorial Museums, visitorship, and mission Keith Christiansen Articles Identification of key components of visitor education in a museum Lelia Mirghadr, Hada Torabi Farsanl, Zshad Shaflei and Marzleh Hekmat Reducing risky relationships: criteria for forming positive museum-corporate sponsorships Jasmine Proteau Virtual exhibitions and communication factors Soyeon Klm Adapting past identity: inclusive pride at the National Historical Museum of Chile Joseph Gómez Villar and Fanny Canessa An accounting approach to calculate the financial value of a natural history collection of mammals in Ecuador M. Alejandra Camacho, Jorge Salgado M. and Santiago F. Burneo Book Review
119
120 136 146
158 178 195
212
215 216
223 235 243 261
279 297
â&#x20AC;¢
50 Zomer
2018
INHOUD 06
14 Sta
=
inve~teer, daag UIt, motiveer Annemieke Biemond over werken met vrijwilligers
'Personeel en vrijwilligers, we zijn samen Paleis Het Loa.' Gesprek met Else de Boer, hoofd Vrijwilligers
De (on)vergelijkbaarheid van klein en groot? Taco Pauka
30
17 Slot Loevestein gooide .
28
het gidsenroer om Gesprek met Suny Jansen en Louke Rijnsaardt
Het MAS en zijn vrijwilligers Sofie De Ruysser
professionaliseert: kansen en vragen Gregory Vercauteren
Cf)
09
QJ Q_
E :::0
~ ~ :::0
Vrijwilligers in bedrijfskledingin hetNOM Gesprek met Wietze Landman
vrijwilligersmuseum met draagvlak Taco Pauka
voorJe museum? Veel succes! Wouter Sinaeve over hoe het in leper lukt
22 Vier Vlaamse
vrijwilligerswerkingen Museum Plantin-Moretus. Volkskundemuseum Brugge. De Turnhoutse stadsmusea. HetMAS
26 12
Werken met kwetsbare vrijwilligers. De socialeJoepingvan het museum Patrick Allegaert en Kristine Timperman, Museum Dr. Guislain
36
Uit het directeursleven gegrepen. Dag uit een dagboek
(~ ;m;es:::a::n:;;::vansteen 'q museumwereld 31
Inmiddels in het FoMu Inneke Oaghelet
--
'Wij zijn geen museum dat de wereld representeert' Steven Engelsman vernieuwde het Museum fürVölkerkunde in Wenen
40
32 Naar een Vlaams
Het Fonds voor Cultuurparticipatie zet in op musea die gaan voor'samen doen; met de gemeenschap. Gesprek met Anne Arninkhof
vrijwilligersbeleid Eva Hambach
20 Lunteren: een
1 0 Scho/~eren warm maken
Bruisendjong bloed in het KMSKA Frédéric Jonckheere
.....
18 Het vrijwilligerswerk o
34
Een andere benadering dringt zich op Elke Plovie onderzocht het vrijwilligerswerk in Vlaanderen
c :::----------------------~~l 33 Uitdeboeken Boeiende recente boeken over vrijwilligers(werk) Franklin van der Pols
In het volgende nummer van Museumpeil hebben we het over een aantal musea en de opvallende transitie die ze zullen doormaken, aan het doormaken zijn of net hebben doorgemaakt Want de museumwereld is snel en ingrijpend aan het veranderen. Een combinatie van factoren is daar debet aan.
o 42
Point final Leve het communitymuseum! Column: Aimée Streefland
Opdecover Het nieuwe Yper Museum luisterde de voorbije jaren naar jonge mensen, het zogenaamde Voorlopig Bewind Een bijzondere soort vrijwilligers. Hoe dat werkte en wat Playmobil daarmee te maken heeft, leest u op de pagina's 10 en 11
; .-.
:
.. .,.
-
.~
~tlfd;A,"_'
~.~ ~ .~
1
~.':' •
.... .
~
..'t . , ~ iJ
"
:L7Ij'
410>
.. 75
'"
-':
~
rf~ .i
:'1
.-;
~ ir.. t
,
~
.,
i
., ~j
~
. 1
r~~)
. II" -, ~~ . ~ ~~
$
'I
. d).
é",_
<n
:;,
~
~'~
-~J
\
_, I' ,.
J[~
t ,~, ~,l' ..~ J11_ ~ ~ -r~ .,. ~ ~ '
.'; ,>
~."!,.
.~
.,:î ..,
%
.
~
1:;0;,.
t. ••
~,
'Ik lijd aan museomanie: Zaalin her vernieuwde Museum fürVö/kerkundein Wenen.
..
,.
.3
~r
~ff, : - :.~ t'! l",,~ .::_,
" .
.-
. ~'r. ... , ~-~• ..
,..~
.t
;
~, t,
-
4
5
Contents
Features The Great Exhibition of the North
Features Beauty and the beasts
Regulars
Reviews
20
Deborah Mulhearn discovers how museums are making animal magic in their displays Northern lights As the Great Exhibition of the North gets underway, Geraldine Kendall Adams looks at how the programme has come together against a background of political upheaval
26
World view
30
Royal Academy of Arts, London This grand redevelopment not only joins up two historic sites for a better visitor experience, but also offers more art to see for free, says Alex Fairbead
42
News analysis
6
Comment and letters
14
Museum of Childhood, Edinburgh
46
Museum of ...
38
Trendswatch
39
Books and digital
54
People
60
Obituaries
63
The List
64
Best in Show
66
Mary Stones takes a trip down memory lane and finds plenty to delight the young and the young at heart
the director of the Museum of Archaeology and Anthropology, Cambridge
World Rugby Museum, Twickenham Adam Chadwick tackles this newly renovated venue and discovers a museum with personality and ambition
50
The Legacy Museum, Alabama 34 This new museum is part of a wider campaign to confront the impact of slavery, lynching and segregation in the us. By Rebecca Swirsky
••
4
<I
Eleanor Mills talks to Nicholas Thomas,
Museums Journal, 42 Clerkenwell Close, London ECtROAZ journal@museumsassociation.org Editorial 020 7566 7820 Advertising 020 7566 7830 SUbscriptions 020 7566 7800 Fax 020 7566 7836 www.museumsassociation.org
News in brief
Editor Simon Stephens Deputy editor Eleanor Mills Website editor Patrick Steel Online publications editor Rebecca Atkinson Staff writer and researcher Geraldine Kendall Adams Sub-editors Tara Srinivasan, Darron Kirkby Listings Louise Gray Display sales manager Nazneen Musafir Recruitment advertising Emma Randall
Design Design by S-T Printed by Wyndeham Roche Limited Subscription rates £110 UK; £170 overseas Contributors Alistair Brown, Adam Chadwick, Laura Clouting, Maurice Davies, Alex Fairhead, David Fleming, Errol Francis, Louise Gray, John Holt, Elspeth King, Jonathan Knott, Riikka Kuittinen, Deborah Mulhearn, Caroline Parry, Rob Picheta, Douglas Russell, Rob Sharp, Mary Stones. Rebecca Swirsky, Alec Ward, Patrick Watt
Museums Journal is published by the Museums Association (reg charily no 313024) and is editorially independent. Nothing should be taken to be the view of the MA unless stated. Museums Journal strives to avoid inaccuracies: if readers have a query or complaint they should contact the editor.
For editorial values and submission guidelines see: http://www.museumsassociation. org/museums-journal/ news/16072013-editorial-valuesand-submissions ISSN 0-027-416-X © Museums Association 2018 All rights reserved Vol118 No 7/8
July/August 20181 Museums Iournallä
Den Haag
.~.....,,-' ~JIjjd
~~5
Aanzee De grote invloed van het Zeeuwse licht Frankrijk
6 zomerse tips Bijzondere kunst op onverwachte plekken Amsterdam
In demode Het ideaal van de klassieke schoonheid
____
~...:I
/ museumtijdschrift
beeld omslag' Jan van der Ploeg, Painting No. 1443. 'Untitled', 2014, acrylverf op doek, 145 x 110 cm, Den Haag, Gemeentemuseum
~NHOUDmuseumtijdschrift.nl nr.5 /juli-augustus 2018
INTERVIEW
22
Jan van der Ploeg Maakt al jaren abstracte (muur)schilderingen in musea en daarbuiten door Kees Keijer OUDE KUNST
28
Kwab Verbluffende zeventiende-eeuwse ornamentiek uit Holland door.Jhim s
Lamoree
t;
KUNST 6: ERFGOED
34 13-20
75-81
Kunst in Frankrijk
MUSEUM-KORT
Zes bijzondere kunstlocaties, voor wie meer wil dan zonnebaden door Nanda .Janssen
30 Museumtijdschrifttips: de mooiste tentoonstellingen in binnen- en buitenland,
MODERNE KUNST
44
In Domburg gloort het licht en het luministische schilderspรถradijs door Hamme Siebenga
MUSEUM&MEER hetatelier Loes Koomen de criticus .Ko 6: Kho de kunstenaar Studio Drift boeken & meer
ARCHEOLOGIE
50
Oek de .Jong 'Sleepers'
63
Maria Barnas Het geluid van stilte
200 jaar RMO Een museum is mensenwerk, blijkt uit een duik in de geschiedenis door Thea Toebosch HEDENDAAGSEKUNST
56
30 jaar Heinekenprijs Overzicht van Nederlandse kunstprijzen, met Heineken als grootste door Edo Dijksterhuis
COLUMNS
40
Aanzee
OUDE
64
6: HEDENDAAGSE KUNST
Nieuw museum Het Lisser Art Museum is geheel gewijd aan de kunst van voedsel door Stefan Kuiper OUDE KUNST
10 MUSEUM - EXTRA Kunst te koop Emo Verkerk, Loes Koomen, herman de vries en Maria Roosen
68
Beauties Kunst onder invloed van neoclassicistische schoonheidsidealen door Koen Kleijn