Tijdschriftattendering nr 9 2018-2019 by Reinwardt Academy

20182019 Reinwardt Academie

Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

Reinwardt Academy

Amsterdam University of the Arts

[TIJDSCHRIFTATTENDERING NR.9] Inhoudsopgaven van recent verschenen tijdschriftnummers

JAARGANG 40 - NUMMER 2 - APRIl2019

MAGAZINE

Inhoud

10 'Uit

Weinig topografische verhalend Melchior

het archief kaarten zijn zo

als deze gravure van landmeter Bolstra uit 1740. Deze 'Nauwkeuri-

Federatie Varend Erfgoed Nederland

Nederland

en het water zijn onlosma-

kelijk met elkaar verbonden.

Om die

ge kaart van de Haarlemmer of Leidsemeer

reden varen er dan ook nergens

in de

met aanwijzing van derzelver byzondere

wereld meer historische schepen

dan

vergrotingen, en van de omleggende en bij-

in Nederland.

na vereenigde veenplassen' is in opdracht

in veel gevallen authentiek en goed

van het Hoogheemraadschap

onderhouden,

Rijnland

Dit varend erfgoed is

maar soms ook kwets-

gemaakt om de schrikbarende oeveraf-

baar. De Federatie

slag van het Haarlemmermeer

Nederland

brengen.

in kaart te

Varend Erfgoed

(FVEN) zet zich in om dit

bijzondere erfgoed te behouden.

Natuurmonumenten

De vergulde punten op het hek bij de poort glinsteren

in de zon. Uit de open deuren op

het bordes klinkt cellomuziek. zoekers de dienstingang rain binnengaan

Terwijl be-

naar het souter-

voor een rondleiding

de restauratie-expert,

stemmen

met

musici in

De archeologische

ERFGOEDMAGAZINE

NR 2, 2019

vindplaats 't

Buurthuiskamer van de wapenfabriek

Vanaf 1895 bouwde

Hain in Krommenie is al ruim 50 jaar

men op een landtong

langs het Noordzeekanaal

het staats-

bekend, nadat in 1964 resten van een

bedrijf der Artillerie Inrichtingen.

palissade

wapenfabriek

aan het licht kwamen.

Wát

Deze

staakte in 2003 alle produc-

hier precies heeft gestaan en wat de

tie, een complexe herbestemmingsop-

de grote zaal alvast hun instrumenten.

functie van deze plek is geweest, bleef

gave voor de ruim 100 gebouwen

Kasteel Eerde is een van de twintig cultuur-

onduidelijk.ln

terrein diende zich vervolgens

historische

kreeg het onderzoek een vervolg.

locaties in Nederland

die in het

het najaarvan

2018

op het

aan. Een

monumentaal transformatorhuisje

werd

weekend van 5, 6 en 7 april hun deuren

met behulp van crowdfunding getrans-

openen voor het NMF Kamermuziekfestival

formeerd tot buurthuiskamer

bij Natuurmonumenten.

laboratorium.

Verder in deze editie: ·19 Achter gesloten deuren-

Romeinen in Krommenie

en creatief

241n beeld· 27 Column· 35 Boeken· 36 Nieuws

ERFGOEDMAGAZINE

NR 2, 2019

JAARGANG 40 - NUMMER 3 - MEI 2019

MAGAZINE rh

MONUMENT ~

r"".- -" :,

14/15/16 MEI 2019 BRABANTHALLEN

Inhoud

Coverfoto: Beheer en Behoud bij het Het Keunenhuis in de Achterhoek, een landgoed met op het erf onder andere een prachtige rijksmonumentale boerderij. Bij het landgoed horen ook weilanden, akkers, bos en een boomgaard [foto: Léontine van Geffen-Lammers].

12 'Friese tjerken

De kerk van Dedgum straalt weer Het dorp

Waar monumenten vooralonder

kerk die nauwelijks meer wordt gebruikt.

bouwprojecten

En toch gaat de deur van de kerk niet op

laars, is de Meule van Wassens juist

vaak een storende

slot. Integendeel,

een voorbeeld

Tot de introductie van de instandhoudingsplicht

in het restauratieonderwijs

geïnvesteerd.

Het resultaat?

Een prachti-

ge kerkzaal met dorpshuisfunctie,

bed &

druk staan van nieuwen projectontwikke-

van een monument dat

zijn plaats in de samenleving

verovert en zelfs gaat uitbreiden.

breakfast én een uitkijkpunt vanaf de to-

alles met grote ondersteuning

ren. Een bijzonder staaltje herbestemming

plaatselijke

op het Friese platteland.

terug-

bevolking.

Dit

van de

Vakmanschap

Dedgum telt 95 inwoners. Er staat een

er wordt voor acht ton in

tegenwoordig

Handhaving bij moedwillige verwaarlozing

Ijskelders

Beheer en behoud: een mooi thema

Soms kom je ze nog tegen: ijskelders.

Vrijwel elke gemeente kent er wel één: een

voor een update over de vorderingen

Vroeger waren dergelijke

monument

die het Nationaal Centrum Erfgoed-

vaak bouwvallig

opleidingen (NCE) maakt bij het ont-

gelaten,

maar tegenwoordig lijken ze beter

wikkelen van het missende schakels

hersteld

en geconserveerd

dat al jaren in verval is. Het is plek in de omgeving.

in de Erfgoedwet van 2016 was

het voor gemeenten willige verwaarlozing

lastig om tegen moedop te treden. Toch

voor 14

restauratiedisciplines. Samen met

bouwwerken

en aan hun lot over-

Met recht, want ijskelders stukjes van metselkunst

te worden. blijken meester-

te zijn.

het werkveld, scholen en bedrijven,

is er sinds de invoering nog maar weinig

want één ding is duidelijk: alleen door

ervaring opgedaan.

samenwerking blijft vakmanschap behouden.

Verder in deze editie:

ERFGOEDMAGAZINENR 3, 2019

• 10 Uit het archief ·16 In beeld- 39 De plek van ... • 43 Boeken· 44 Nieuws

ERFGOEDMAGAZINENR 3, 2019

faro

tijdschrift over cultureel erfgoed Jaargang 12, nr 1, maart 2019

IN DIT NUMMER

COLUMN

HET NIEUWE ERFGOEDLANDSCHAP

TERUGBLIK Groot Onderhoud 2018

ERFGOEDDAG 2019 Hoe maakt u het?

DE KINDEREN VAN DE REPRESSIE Interview met Koen Aerts

DOSSIER WAARDEREN

VLAANDEREN LEERT WAARDEREN

WAARDEREN OP DE AGENDA'S IN VLAANDEREN

EEN WAARDERINGSTRAJECT VAN VIER AGRARISCHE ERFGOEDCOLLECTIES I Centrum Agrarische Geschiedenis

BASIS TOEKOMSTIG COLLECTIEBELEID

I Vlaams Architectuurinstituu I EN ROEREND ERFGO

TUSSEN PODIUMKUNSTEN, IMMATERIEEL I Het Firmament

WAARDEREN VAN IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED immaterieel erfgoed

ELEKTRISCHE HUISHOUDELIJKE APPARATEN IN DE GENTSE STEDELIJKE COLLECTIES I Design Museum Gent

SAMEN ONDERBOUWDE KEUZES MAKEN VOOR HET RELIGIEUZ ERFGOED I CRKC

WAARDEREN IN DE VLAAMSE ERFGOEDBIBLIOTHEKEN Erfgoedbibliotheken

EEN BRUIKBAAR WAARDERINGSMODEL VOOR PRIVAATRECHTELIJKE ARCHIEVEN? I AMVB

ETNOGRAFIE EN HET WAARDEREN VAN IMMATERIEEL CULTURI ERFGOED I CEMPER

EN OOK

TELEX

EXPAT Karen Van Godtsenhoven

MIJN ERFGOEDPLEK Bart Van Loo

12 SPREKEND ERFGOED Draden en naalden

38 HET ATELIER Ruth Goris, Design Museum Gent

I Werkpl

I Vlaamse

00 -Q)

to'Q)",

~ 0 0

"eVI. ....... §

Q.)

Ol ~

O1~O "';""a.>0)

-sr

00 00

s Cl)

E ëD

<J) Q) :::J Q) Q) +"' tl::Q)-U <J)

~~< ~ OJ Q) _c

~] -:;: Q)

"Ol ~

1tS = en CSE

& Q.) OJ

C E

£.~ 00", <J)~()

'"'"C

I 0 è Q) Ol c;

Woo EL{)

•

CCl CCl

Fotografisch geheugen

S CD N o,

",<0 NO ~O

Q),

C_ ~C

~LL

§ ~

==.. - - "'

« 'Ill

I april 2019

p. 21

c.. ctS

...c

en +-'

0 0

0> 0 +-' 0 LL C

""0 lo-

ctS CU ""0 CU

I 0>

(08)

- Interieur van één van •. ens de ontmanteling in schaduwaanwezig.

I I I

p. 03 Redactioneel In de greep

- door Sara Keijzer

"Tl

o o

to ...,

Cf)

p.16 Transformatie aan de bosrand: het dynamische Loo

::::r

- door Niels Coppes

to CD

::::r

c to CD ::l

p.04 Interview Over werelden en de maan In gesprek met Michaël Snitker - door Sara Keijzer

p.OS Erwin Olaf. Ommezwaai in een oeuvre - door Hanneke Mantel

p.14 Speuren in digitale Ommezwaai

archieven

p. 22 Interview "Het fotografisch geheugen ligt hier" In gesprek met Birgit Donker - door Elwin Hendrikse en Rose leneke van Kalsbeek

p.26 Iedereen fotografeert, ook de koningin - door Mieke Jansen

- door Rose leneke van Kalsbeek

p. 30 Beeldestafette Een vleugje Hopper - de keuze van Sara Keijzer

0 3 3

::::l

cCi ~. ;:;:

CD N

:!: Dl ~.

§: I

~6'

-'<:

Cl~ 0 0e

co 0 (/) -c 0 ::!:! c-.

~ ~ Ol èO o, ~ ~ ::::l

~ ~

'" 0 0

-c 0

::::l

Ol (Q

"P _. W 0

INFORMAL LEARNING REVIEW

PUBLICATION

OF INFORMAL

LEARNING

EXPERIENCES,

INC

MARCH/ApRIL

No. 155 2019

ISSN 2642-7419

INSIDE:

"SUE"

RELOCATED

AT THE FIELD MUSEUM

PLUS: THE PRACTICE

OF ART CONSERVATION,

NOLOGY IN MUSEUMS,

THE USE OF GENDER MUSEUMS,

AND MORE!

MYTHS ABOUT TECHNEUTRAL

LANGUAGE

IN THIS ISSUE: THREE

MYTHS ABOUT

TECHNOLOGY

IN MUSEUM

EXPERIENCES

By Eu KUSLANSKY

"SUE"

THE ICONIC

FULLY INTERPRETED

TYRANNOSAURUS

REX RELOCATED

IN THE FIELD MUSEUM,

AND MORE

CHICAGO

By ROBERT MAC WEST

THE PRACTICE

OF ART CONSERVATION

AND EXHIBITION

By WAN-YUWU AND YU-JINGWANG

OTHER

WORDS,

OTHER

WORLDS:

AN EXPLORATORY

INTO THE USE OF GENDER-NEUTRAL

By JOANNA

MUNHOLLAND

INCLUSIVENESS:

A SCIENCE

STAKEHOLDERS

AND THE PUBLIC

LANGUATE

MUSEUM'S

CASE

STUDY

IN MUSEUM

ApPROACH

TO SCIENCE

MAMORU MOHRI AND GARY VIERHELLER

Publisher information: THE INFORMAL LEARNING REVIEW is a copyrighted publication of Informal Learning Experiences, Ine. It appears bi-monthly in February, April, June, August, October, and December. THE INFORMAL LEARNING REVIEW is edited and published by Informal Learning Experiences, Inc., (Editor: Robert M. West, Associate Editor: Karen Wise) tel: 720.612.7476, email: ileinc@informallearning.com, mailing address: 1776 Krameria Street, Denver, CO 80220. THE INFORMAL LEARNING REVIEW is designed and produced in house. ISSN 26427419.

SUBSCRIPTION

NFORM

THE INFORMAL LEARNING REVIEW 1 year, six issues, bimonthly, print and online: $65 in the U.S., $72 in Canada/ Mexico, $80 elsewhere. Online version ONLY, $55. Individual electronic issues can be purchased for $12 and will be delivered via email. Please contact us at ileinc@informallearning.com if you would like to purchase a single issue.

TRAVELING EXHIBITIONS DATABASE 1 year, unlimited access: $85 worldwide. There is no charge for listing exhibitions in the database. Please contact us at ileinc@ informallearning.com for more information. Exhibitions with immediate availability may be placed on the 11th Hour Page.

You can sign up for the Informal Learning Review and the Traveling Exhibitions Databasevia our website at www.informallearning.com. Online transactions are made securely via PayPal or Intuit.

vakblad voor informatieprofessionals

+ Escape room Speels digitale kennis opdoen

OBA revisited De bezoeker centraal

Maaike Verberk (DEN) Erfgoed- vs kunstensector

Voorpublicatie oorlogsdagboeken Twee Deventerse juffers en hun bieb

2019103

et is een populair uitje onder vriendenclubjes en bedrijven: de escape room. Door het oplossen van puzzels proberen deelnemers binnen een bepaalde tijd uit een afgesloten ruimte te ontsnappen. Ook bibliotheken hebben dit concept omarmd. Stefan Jongen illustreert het fenomeen met voorbeelden uit onze eigen praktijk.

COLOFON lP is samen met InformatieProfessional.nl het onafhankelijke platform voor de informatiespecialist van vandaag en morgen. De lezers werken in de informatie-, bibliotheek-, archief- en erfgoedwereld.

ISSN:1385-5328 lP is een uitgave (23ste jaargang) van Uitgeverij lP Charlotte van Pallandtlaan 18 2772 TR Voorburg tel. 06-44 09 1985 www.informatieprofessional.nl redactieadres lp, Charlotte van Pallandtlaan 18, 2772 TR Voorburg, tel. 06-44 09 19 85, e-mail redactie@informatieprofessional.nl.

INHOUD ~

Nieuwe inrichtingsvisie

Ronald de Nijs

Floriske van Gennip en Bruno Vermeeren

Oorlogsdagboeken Begin april brengt Mark Deckers zijn boek Alles behouden; Oorlogsdagboeken van de Bibliotheek Deventer uit. Een voorpublicatie.

Stefan Jongen

Mark Deckers

'Vrij' spel voor Baidu

Hoewel Baidu.com nummer 4 in de Alexa Ranking staat, roept deze zoekmachine in Nederland nog bij velen vraagtekens op. Waarom staat zij niet in onze favorietenbalk?

Regierol bij digitalisering

Traditioneel leiding geven conflicteert met de regierol bij digltallsertng, stellen Marc Oost en Erwin la Roi. Het management zoekt nog te veel naar oude, vertrouwde oplossingen.

Vincent M.A. Janssen

voor informatieprofessionals

\" I

'.j.~

-_'

Marc Oost en Erwin la Roi

RUBRIEKEN

Het verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift strekt zich tevens uit tot het in enigerlei vorm elektronisch beschikbaar stellen.

lP I vakblad

In opdracht van KNVI en VVBAD wordt onderzoek gedaan naar een basisopleiding voor IP'ers. Wat zijn de bevindingen uit het vervolgproject?

Op weg naar een basisopleiding

Om studenten digitale en informatievaardigheden bij te brengen, zetten bibliotheken in op een nieuwe, speelse scholingsvorm.

advertentieverkoop Voor informatie over adverteren in blad of op de site: Rajin Roopram, e-mail rajin.roopram@kbenp.nl, tel. 06-15201724.

Directeur Maaike Verberk vertelt over de nieuwe invulling van DEN's taak richting de kunstensector. 'Er was een plan B nodig:

Verder geeft Martin Berendse, directeur van de Openbare Bibliotheek Amsterdam, zijn vrolijke visie op de herinrichting van zijn filialen. Het doet denken aan een grote voorjaarsschoonmaak: we zetten de mens centraal en schuiven alle kasten tegen de muur. De aanpak zegt veelover de sociale rol die bibliotheken tegenwoordig hebben. Vanuit de erfgoedsector klinkt ook een fris geluid: DEN verlegt de koers naar ondersteuning van digltalisering in de kunstensector. Orkesten, toneelgezelschappen, dans en theater vragen een andere aanpak in het gebruik van digltallserlng dan erfgoedinstellingen. Directeur Maaike Verberk belicht haar visie op de nieuwe taak van DEN en legt uit waar de uitdagingen liggen. Verder in dit nummer aandacht voor ontwikkelingen over de grens: een achtergrondverhaal over Baidu, de 'Chinese Googie' , en een interview met de Singaporese informatieprofessional Aaron Tay. En tot slot een heuse primeur in lP: een voorpublicatie uit Oorlogsdagboeken van de Bibliotheek Deventer. Lees hoe de leeszaal zich op haar manier verzette tegen de Duitse bezetter. Een fraai staaltie bibliotheekgeschiedenis. <

Escape rooms

vormgeving Eric van den Berg, egfvdberg@upcmail.nl, Tom van Staveren, graphicisland@upcmail.nl.

abonnementen Voor abonnementsprijzen en andere informatie zie InformatieProfessional.nl.

De stappen van DEN

De Openbare Bibliotheek Amsterdam heeft de collectie altijd letterlijk centraal op de vloer gezet en de mensen er als het ware 'omheen gedrapeerd'. Nu moet het precies andersom.

redactie Maarten Brinkerink, Wilbert Helmus, Frank Huysmans, Dafne Jansen, Vincent M.A. Janssen, Evelien de Jonge, Stefan Jongen, Leen Liefsoens, Ronald de Nijs (eindredacteur), Matthijs van Otegern, Mirjam Raaphorst, Vincent Robijn, Eric Sieverts, Sjors de Valk en DaniĂŤl de Vette.

medewerkers aan dit nummer Mark Deckers, Carola van der Drift, Rob Feenstra, Floriske van Gennip, Marc Oost, Erwin la Roi, Raymond Snijders, Sara Veldhoen en Bruno Vermeeren

Foto van de maand Centrum van de boekenwereld

I 03/2019

Mirrorworld

Paul Adels

lP lingo

O&A

rm Ingezonden brief Leo Waaijers

m Wisselcolumn

KB Onderzoekskroniek

Campagnetijd,

Werken met

nepnieuwstijd

rommelige

data

Werk Aaron Tay

Sober werkstation op je desktop

Johan Stapel

Lifehacking

Juridische kwesties

Auteursrecht voor kunstmatige intelligentie

lP I vakblad

Column

Geld is informatie

voor informatieprofessionals

I 03/2019

â&#x20AC;˘

+ Help, de AVG! Worstelen met nieuwe privacywet

Deepfakes Hoe nepvideo's te ontmaskeren

Brexit en bibliotheken 'Het zijn bizarre tijden'

VOGIN-IP-Iezing Een terugblik

oe gaat het met blockchain, de ooit als 'disruptief' bestempelde technologie? lP-redacteur Sjors de Valk dook in de wereld van 'gedistribueerde databases' en zette - op een begrijpelijke manier - verschillende toepassingen van blockchain in de informatiesector op een rij.

De getemde (deep)fakes

ISSN: 1385-5328 lP is een uitgave (23ste jaargang) van Uitgeverij lP Charlotte van Pallandtlaan 18 2772 TR Voorburg tel. 06-44 09 19 85 www.informatieprofessional.nl redactieadres lp, Charlotte van Pallandtlaan 2772 TR Voorburg, tel. 06-44 09 19 85, e-mail redactie@informatieprofessional.nl.

INHOUD

18,

Deepfakes dragen bij aan de steeds grotere stroom aan nepnieuws. Hier ligt werk voor factcheckers. Rob Feenstra

redactie Maarten Brinkerink, Wilbert Helmus, Frank Huysmans, Dafne Jansen, Vincent M.A. Janssen, Evelien de Jonge, Stefan Jongen, Leen Liefsoens, Ronald de Nijs (eindredacteur), Matthijs van Otegem, Mirjam Raaphorst, Vincent Robijn, Eric Sieverts, Sjors de Valk en Daniël de Vette.

Blockchain

Interview R&D-hoofd Amit Gal

De Israëlische Amit Gal werkt sinds eind 2018 als hoofd R&D bij de TU Delft Library. In een interview vertelt hij wat zijn plannen zijn.

Het project Tribunaalarchieven als Digitale Onderzoeksfaciliteit (TRIADO) onderzoekt de mogelijkheden om het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging te ontsluiten. Er worden flinke stappen gemaakt.

TRIADO-project

Edwin Klijn

Datne Jansen

nog geen game changer

VOGIN-IP-Iezing

Hoe staat het er nu voor met blockchain? En wat betekent dit voor de informatiesector? Een update.

Sjors de Valk

Vincent M.A. Janssen

(

medewerkers aan dit nummer Jos Damen, Rob Feenstra, Marja Kingma, Martijn Kleppe, Edwin Klijn, Ursula Oberst, Erik Saaman, Raymond Snijders en Ton van Vlimmeren

Een jaar na de invoering van de AVG blijken er nog veel vragen te zijn over de verwerking en bescherming van persoonsgegevens. Waar zitten de pijnpunten?

Hoe bereid je je als Britse bibliotheek voor op de Brexit? Vanuit Londen doet Marja Kingma verslag.

Raymond Snijders

Marja Kingma

Bibliotheken

Eén jaar AVG

abonnementen Voor abonnementsprijzen en andere informatie zie InformatieProfessional.nl.

& Brexit

RUBRIEKEN

Het verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift strekt zich tevens uit tot het in enigerlei vorm elektronisch beschikbaar stellen.

Foto van de maand Google-stad

ril

Q&A

lP lingo

Bespreking

Wisselcolumn

Marco Jansen

JOMO

De Bibliotheek

Gedraagje!

KB Onderzoekskroniek Bouw verhalen met linked data

2019

Het thema 'zoeken en vinden' dekte dit jaar niet de lading van de VOGIN-IP-Iezing. 'Er is een werkwoord bij gekomen: checken.'

vormgeving Eric van den Berg, egfvdberg@upcmail.nl, Tom van Staveren, graphicisland@upcmail.nl.

advertentieverkoop Voor informatie over adverteren blad of op de site: Rajin Roopram, e-mail rajin.roopram@kbenp.nl, tel. 06-15201724.

Nog meer techniek: het TRIADO-project. Edwin Klijn vertelt over dit project waarin de mogelijkheden worden onderzocht om (handgeschreven) archiefmateriaal digitaal te ontsluiten met verschillende soorten software. In deze editie van lP ook aandacht voor de VOGIN-IP-Iezing van 21 maart jl. lP-redacteur Vincent Janssen doet verslag. Bovendien kreeg hij de kans om keynotespreker Eliot Higgins (Bellingcat) te spreken over zijn plannen om in Nederland een kantoor te openen. Verder blikken we terug op één jaar AVG. Wat is nou precies de wet Algemene Verordening Gegevensbescherming? Hoe gaan bibliotheken, archieven en erfgoedinstellingen in ons land hiermee om? Er blijken nog vele vragen te zijn. Ten slotte een kijkje over de grens: Marja Kingma bericht vanuit Londen over de mogelijke gevolgen van de Brexit voor bibliotheken. En mocht je op zoek zijn naar een kijktip voor vanavond, lees dan zeker de bespreking over de VPRO-documentaire De Bibliotheek. <

lP I vakblad voor informatieprofessionals

I 04(2019

Werk

Case

lifehacking

Column

Migtza

Wikidata in de bibliotheek

Teksthulpen

lets met communicatie

Victoriashoop

lP I vakblad voor informatieprofessionals

I 04/2019

Inhalt 4 7 8

Nachrichten Literatur Namen

aus der Museumswelt

Autorlnnen Impressum Wichtige Ausstellungen

32 33 34

Kritik der Ideologiekritik Claus Deimei

9 Was der Ethnologie die kunstgeschichtlichen oder soziologisierenden Begriffe sind, ist der Kunstgeschichte die Formengeschichte mit abstrahierenden Stilbegriffen, die zunächst nur schwer mit Geschichte in Einklang zu bringen sind. Wie unumgänglich aber historische Quellenarbeit ist, zeigt sich bei der Provenienzforschung, an der wir nicht vorbeikommen, da es darum geht, Nichtwissen und von verschiedenen Seiten her eingebrachte Vorurteile aufzulösen. Darum bietet für dieses Jahr das Weiterbildungszentrum der Freien Universität Berlin zusammen mit der Landessteile für die Nichtstaatlichen Museen in Bayern einen aus vier Modulen bestehenden weiteren Zertifikatslehrgang Provenienzforschung an, der, soweit Platz vorhanden, auch in einzelnen Abschnitten gebucht werden kann. AuBerdem erscheint im Mai die zweite Fassung des DMB-Leitfadens zum Umgang mit Sammlungen aus kolonialen Kontexten, erweitert auf eine stärkere Sensibilisierung für nichteuropäische Perspektiven. Wie stark selbst Restaurierung und Provenienzforschung voneinander abhängig sein können, macht der Beitrag von Eckehard Deichsel deutlich. Gleichzeitig hat der Autor die gute Idee, daB ihm die Leser unserer Zeitschrift helfen könnten. Der zweite restauratorische Beitrag von Jacel Martusewicz ruft in Erinnerung, daB seine entstehungsgeschichtlichen Fragen bislang kunsthistorisch nicht geklärt werden konnten, Vielleicht entpuppt sich ja eines Tages der an der Grenze zum Baltikum gefundene Zwiebelturm-Kachelofen als genuin bayerisch? In dieser Ausgabe von MUSEUMAKTUELL stehen - neben Restaurierungsfragen - ein Tagungsbericht, Literaturhinweise sowie im Nachrichtenteil wichtige Informationen zum Thema Provenienzforschung im Mittelpunkt. Die Etablierung von stabilen Anstellungen zur Provenienzforschung in betroffenen Sammlungen ist überfällig: 200 deutsche ProvienzforscherInnen mit Kurzzeitverträgen können nicht Millionen von Objektgeschichten ethnologischen und kunsthistorischen Kulturguts erforschen. Ganz besonderes möchten wir auch auf die eindeutige Positionierung von IeOM Deutschland in der Diskussion um die Sauerstoffentzugstechnik hinweisen, die betont, daB bei dieser Technik die Noxe keineswegs der Stickstoff, sondern zuwenig Sauerstoff ist. Adelheid Straten

Sturmernte. Die Bildersturmphase in Leipzig, Dresden und Herrnhut, der .Jetzten bildungsbürgerlichen Bastion rassistischen Denkens"

Provenienzforschung Adelheid

Straten

IIRaubkunst, Kulturgut, nationales Eigen tum? Objekte zwischen Recht und Moral" Eine Tagung in der Evangelischen Akademie Tutzing

Konservieren 20

- Restaurieren

Jacek Martusewicz Unbekannte Ofenkacheln Dobre Miasto

aus

ICOM DEUTSCHLAND Stellungnahme zur Biozid-Verordnung (EU) Nr. 528/2012

Eckehard Deichsel Der letzte Ritter? Provenienz-Geheimnisse einer Rüstung

Zum Titelbild Die Goldkette von Isenbüttel ist zu sehen in der Ausstellung lISaxones. Eine neue ~eschichte der alten Sachsen", 5. April bis 18. August 2019

~~ ((,,,

(Q.

Landesmuseum - , Hannover Das WeitenMuseum

Willy-Brandt-Allee 5 30169 Hannover www.landesmuseum-hannover.de facebook.com/Landesmuseum. Hannover . Anzeige

MUSEUM AKTUELL 255

2019

â&#x20AC;¢

Voorjaar 2019

16 Van ~amenwerken

INHOUD

bij gelegenheid' tot duurzame banden Museum Het Pakhuis en Toneelgroep Spiegel

06 fen museum moet geworteldzijn in z'n omgeving

Wat alsje museum kernthema's behandelt die de politie aangaan? Dan gaje samenwerken Museum Kazerne-Dossin

Subsidies voor digitalisering te geef

Gesprek met Dingeman Kuilman, directeur van het Stedelijk Museum Breda

19 09

werkt samen met zorgverzekeraar Rijksmuseum Boerhaave

Column

20 Drie partners, één succesverhaal

Museum Hof van Busleyden en Theater ARSfNAAULAZARUSlatenMechelaars nadenken over hun stad Over het project De Grond der Dingen

28 Wetenschapsmuseum

Arno van der Hoeven over de noodzaak van amateurisme

Van tempel tot agora. Musea en hun nieuwe partnerships Franklin van der Pols

38 Het Verwonderpaspoortgeeft basisschoolleerlingen 29

toegang tot de wereld van natuur, wetenschap, techniek en duurzaamheid Een initiatief van de Leidse musea en cultuurpartners

De Rode Antraciet werkt voor gevangenen, ook met musea

Krokuskriebels

Pleidooi vooréchte duurzaamheid en impact, de kreten voorbij Bart De Nil

'Pijn ofniet. Ik kom terug' Een kunstmuseum (KMSKB) en een centrum voor palliatieve zorg (Topaz) werken samen

Tw~ntig artiesten in hUIs KMSKA en zijn Artists in Residence

Financiën

c::: ~I

'7001 Vrouwen': hoe maakje van een boekeen tentoonstelling? Amsterdam Museum

fen wonderlijk verhaalover een luchtfoto, een frituur, een wijk-encyclopedie en een stadsmuseum Het STAM in Gent

Uit de boeken

Wat hebben kunstenaars te vertellen in onze roerige tijden?

Opdecover Agenten voor de herdenkingswand met portretten van gedeporteerden in Kazerne Dossin. Foto Sven Smets

-_ 4

Museumpeil 52

Contents

Can you click it? Ensuring a sustainable digital future

Features

Reviews

Interpreting Islamic collections Museums are working hard to better reflect and represent the diversity of Islamic art and culture. Holly Black reports

A tangled web 26 Jon Prattylooks at the ethical and governance challenges created by the sector's growing dependence on digital technology giants Hello future 30 Esme Ward talks to Eleanor Millsabout making Manchester Museum more inclusive, imaginative and relevant Museum of Fine Arts, Budapest 34 This impressive update and renovation is a milestone in a huge cultural project in the Hungarian capital, says Eleanor Mills Museums Journal, 42 Clerkenwell Close, London EC1ROAZ journal@museumsassociation.org Editorial 020 7566 7820 Advertising 020 7566 7830 SUbscriptions 020 7566 7800 Fax 020 7566 7836 www.museumsassociation.org

••

Main cover image: an astrolabe, probably 'rom south-east Turkey, northern Iraq or

Syria, signed Abd ai-Karim al-Asturlabi, 'the Astrolabist'.lts royal patronage emphasises the significance of ilm al-nujumknowledge of the stars - within the visual language of Islamic societies. © Trustees of the British Museum This page:

Regulars

Biggin Hill Memorial Museum, Kent

News in brief

News analysis

Shaz Hussain discovers a sensitive tribute to those who served at the airfield and the community that supported them Cast Courts, Victoria and Albert Museum, London This restoration casts a fresh eye on the Victorian craze for collecting souvenirs, says Charles SaumarezSmith Ancient Egypt Rediscovered; 50 Exploring East Asia; Art of Ceramics, National Museum of Scotland, Edinburgh Simon Stephensexplores three fascinating galleries that mark the culmination of an ambitious 1S-year masterplan

Comment and letters

Museum of ...

Trendswatch

Books and digital

In practice: workforce diversity

Obituaries

The List Best in Show

Editor Simon Stephens Deputy editor Eleanor Mills Events and content programmer Alex Stevens Staff writer and researcher Geraldine Kendall Adams Website and digital officer Olorunshola Sub-editors Tara Srinivasan, Darron Kirkby Listings Louise Gray Display sales manager Abigail Lasisi Recruitment advertising Emma Randall

vosera

Design Esterson Associates Printed by Walstead UK Subscription rates £110 UK; £170 overseas Contributors Amber Aleroff, Holly Bee. Holly Black, Helen Chatterjee. Jemma Davey, Jan Freedman, Paul Glinkowski, Louise Gray, Jasper Hart. John Holt, Shaz Hussain, Hilary Jennings, Meredydd Morris, Caroline Parry, Jon Pratty, Charles Saumarez Smith, Rob Sharp, Miranda Stearn, Charles Steel, Jonathan Watkins. Barbara Woroncow

Museums Journal is published by the Museums Association (reg charity no 313024) and is editorially independent. Nothing should be taken to be the view of the MA unless stated. Museums Journal strives to avoid inaccuracies: if readers have a query or complaint they should contact the editor.

April20191 Museurns journallä

Contents

TheDippy effect The iconic objects drawing crowds

Features Visionary views

On the 200th anniversary ofJohn Ruskin's birth, Alastair Smart looks at how the Victorian art critic has had a lasting impact on museums and galleries The museum gardeners

John Holt talks to the skilled people behind

Finger on the pulse

Holocaust Memorial Center, Skopje

Nat Edwards, the director of the Thackray Medical Museum, Leeds, talks to Eleanor Mills

Museums Journal, 42 Clerkenwell Close, London EC1ROAZ journal@museumsassociation.org Editorial 020 7566 7820 Advertising 020 7566 7830 Subscriptions 020 7566 7800 Fax 020 7566 7836 www.museumsassociation.org

••

Regulars

42 Disrupt? Peterloo and Protest, People's History Museum, Manchester

News in brief

News analysis

A watershed moment in the history of democracy is commemorated by this compelling exhibition, says Michael Simpson

the gardens of museums and heritage sites across the UK

This venue honours the more than 7,000 BalkanJews who were murdered, says Geraldine Kendall Adams

Reviews

Main cover image: Portrait of Ruskin, 1887, by Benjamin Creswick. Collection of the Guild of St George, Museums Sheffield This page: the Natural History Museum lent Dippy the diplodocus to Dorset County Museum in 2018

Age of Oil by Sue Jane Taylor, Scottish Maritime Museum, Irvine

A glimpse of life on the rigs through the eyes of a visual artist leaves Patrick Steel wishing this exhibition had drilled deeper Jeff Koons, Ashmolean Museum, Oxford

This show, curated with the US artist himself, delights and frustrates in equal measure, says

Jonah Ungar

Comment and letters

Museum of...

Trendswatch

Books and digital

In practice: Digital projects

Obituaries The List Best in Show

Editor Simon Stephens Deputy editor Eleanor Mills Events and content programmer

Design Esterson Associates Printed by Walstead UK Subscription rates £110 UK;

Staff writer and researcher

Contributors Jessica Browne

Alex Stevens

Geraldine Kendall Adams

Website and digital officer

Yosola Olorunshola Sub�editors Darron Kirkby, Tara Srinivasan Listings Louise Gray Display sales manager

Abigail Lasisi

Recruitment advertising

Emma Randall

£170 overseas

Swinburne, Rachel Ems, Sharon Heal, John Holt, Beth Hughes, Catherine Kennedy, Angela Kingston, Rachael Minott, Amanda Parker, Crispin Paine, Michael Powell, Nadia Randle, Richard Sandell, Michael Simpson, Alastair Smart, Patrick Steel, Jonah Ungar, Catriona Wilson. Godfrey Worsdale

May 2019IMuseumsjournal 13

Ode aan nestor van de beeldhouwkunst Wassenaar

Do HoSuh Beeldschone ruimte: over thuiszijn 's-Hertogenbosch

Van Spaendoncks

De beste bloemschilders van hun tij( + de tentoonstellingsagenda 36 pagina's gratis bijlage

~ J~111~U~IIIJIJ~lll!IJlllllllillillrl

~NHOUD-

museumtijdschrift.nl nr. 3 / april-mei 2019

66 140

MODERNE KUNST

Maria Lassnig Met haar drastische portretten kruipt zij nog altijd onder de huid door Frits de Coninck MODERNE KUNST

Carel Visser Nestor van de beeldhouwkunst haalde drama uit plaatijzer door Linda Boersma OUDE KUNST

32 Bloemschilders in Parijs

Het succes van Gerard en Cornel is van Spaendonck door Adrienne Ouarles van Ufford

Do Ho Suh, courtesy de kunstenaar en Victoria Miro, Londen/Venetië (foto: Daniel Dorsa)

HEDENDAAGSEKUNST

11-18

MUSEUM - KORT 30 Museumtijdschrifttips: de mooiste tentoonstellingen in binnen- en buitenland

71-77

60 39

nuseumtijdschrift

Beeldschone transparante ontheemding en thuiszijn

OekdeJong Van Gogh in filmbeelden

Superster avant la lettre Von Goethes enorme belang voor de beeldende kunst door Hamme Siebenga DESIGN

54 Parallel universum Megalomane reis langs de geschiedenis van sciencefiction door Edo Dijksterhuis HEDENDAAGSEKUNST

Jessica Stockholder Kleurige stillevens met sinaasappels en winkelmandjes door Esther Darley

COLUMNS

Maria Barnas Roger Hiorns

ruimtes over door Annet Withagen

OUDE KUNST

MUSEUM & MEER hetatelier Remy -Jungerman de gevestigde Giny Vos de nieuwkomer .Jenny Lindblom boeken & meer

40 Do HoSuh

ERFGOED

Midd'eleeuwse tuinen Zowel in oost als in west was de tuin oord van nut en bespiegeling door Thea Toebosch

museumtijdschrift / ~

INHOUD

4 I Terpen in gebruik Terpen zijn ware archeologische schatkamers. Hoe kun je gebruik en behoud van zo'n woonheuvel goed op elkaar afstemmen?

,6 I Behouden vaart De Noordoostpolder viel droog in

1942. Maar water bleef er een essentiĂŤle rol spelen. Denk aan de vele vaarten, gemalen en loswallen.

26 I 6 winnaars De erfgoedwereld barst van het jonge talent. Dat zetten drie uitverkiezingen in het zonnetje. Zes winnaars vertellen wat de prijs hun heeft gebracht.

28 I Rood tekenkrijt Sinds de renaissance tekenden kunstenaars met rood natuurkrijt. Daar heeft onderzoek nu de belangrijkste vindplaatsen van achterhaald.

VERDER IN DIT NUMMER 3 I In Kort Bestek

8 10 11 12 15 18

I I I I I I

De iconen van Breda Kunst Zoekt Plek Advies over rijksmonumenten lopster orgel bevingsbestendig Aangenaam Kennis Te Maken Kijk!

20 22 25 31 32 34 36

I I I I I I I

Ons koloniale verleden Raadsel van de Romeinse munten Drie Dingen Het Monster Op zoek naar Van Oldenbarnevelt Publicaties Voor& Na

Foto voorzijde De hoogste terp van Nederland, Hogebeintum in Friesland. Zie pagina 4. FOTO RCE. lOS STOVER

Susan Lammers

â&#x20AC;¢

120STE JAARGANG - 2019 11 (JANUARI - APRIL)

TIJDSCHRIFT OVER DE CULTUUR VAN HET DAGELIJKS LEVEN

Woord vooraf Stefaan Top, 120 jaargangen Volkskunde

Wetenschappelijk artikel Paul Janssenswillen, Wil Meens, Els Vinckx, Silke Leenen,

Erfgoed toegankelijk maken voor een divers publiek - Multiperspectiviteit in het erfgoedonderwijs

Essays Stefaan Top, Van 'folklore' naar materieel en immaterieel erfgoed Ruim anderhalve eeuw cultuurgeschiedenis Stefaan Top, Volksverhalen: een kwestie van genres met een eigen boodschap en een aparte vorm

Sporen Stefaan Top, In memoriam prof. dr. Jurjen van der Kooi (Hardegarijp 22.12.1943 - Drachten 04.09.2018) Albert van der Zeijden, Zwarte Piet in meerduidig perspectief Naar aanleiding van enkele recente publicaties Gilbert Huybens, 16. Brussel, Koninklijke Bibliotheek, Hs. 15665 Hans Piena, De nieuwe koers van Bokrijk

25 37

53 57

69 89

Callforpapers Congres iUttwerpen als Europese prentenfabriek"

•

Besprekingen Margaret Clunks Ross (red.), The Pre-Christian Religions of the NorthResearch and Reception - Volume I: From the Middle Ages to c.183O (Hans Geybels) Iutta Leskovar & Raimund Karl, Archaeological Sites as Spacefor Modem Spiritual Practice (Hans Geybels) Inge Schriemer (red.), Relieken (Hans Geybels) Steven Vanderputten, Dark Age Nunneries - The Ambiguous Identity of Female Monasticism, 800-1050 (Hans Geybels) Robert Bartlett, Why Can the Dead Do Such Great Things? - Saints and Worshippers from the Martyrs to the Reformation (Marc Jacobs) Fred Kaspar (Red.), 1m Speicher auf dem Kirchhof - Wohnen und Arbeiten im Zentrum von Kleinstadt und Dorf (Carlo Jengember) Johannes Merkel, Hören Sehen Staunen - Kulturgeschichte des mündlichen Erzählens (Marcel Van den Berg) Pieter Semen, Het elfde uur -11 November 1918 - De gewelddadige laatste dag van de Eerste Wereldoorlog (AlexVanneste) Herman Van Goethem, 1942 Hetjaar van de stilte (Alex Vanneste) Hans Rudolf Velten, SCURRILITAS Das Lachen, die Komik und der Körper in Literatur und Kultur des Spätmittelalters und der Frühen Neuzeit (Theo Fransen) Samuel Mareel (red.), Roep om rechtvaardigheid - Recht en onrecht in de kunst uit de Nederlanden 1450-1650(Violet Soen) Ludo Stynen, Pol de Mont - Een tragisch schrijversleven Oohan Verberekmoes ) Jan de Bas, Kom maar binnen! Zwarte Piet in spotprenten 1871-2017 (Stefaan Top)

96 97

99 100 102 106 110 115 118 121 125 127 130

Summary

134

Personalia

135