Heeft u de kwaliteit van uw onderwijs in beeld en kunt u erop sturen? Versterk uw school met actief kwaliteitszorgbeleid De kwaliteit van het onderwijs staat hoog op de politieke agenda. Ministerie en brancheorganisaties hebben grote ambities om de kwaliteit te versterken: minder (zeer) zwakke scholen, verbetering van taal en rekenen en betrouwbare examens zijn hiervan voorbeelden. Ook binnen de scholen zien we dat het kwaliteitsbewustzijn groeit. Scholen zien steeds meer het belang van en de urgentie om te investeren in goede kwaliteitszorg. De onderwijsspecialisten van Capgemini kunnen uw onderwijsinstelling ondersteunen bij de invoering én uitvoering van kwaliteitszorgbeleid dat u niet alleen helpt bij de verantwoording van de kwaliteit van uw onderwijs, maar ook bijdraagt aan de ontwikkeling van uw school. Waarom aandacht voor kwaliteit? Aandacht voor kwaliteit is van belang vanuit twee perspectieven; vanuit het belang van verantwoording en vanuit schoolontwikkeling. Allereerst moet de school haar kwaliteit in beeld hebben om zich erover te kunnen verantwoorden. Scholen zijn zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van hun onderwijs en voor het inzichtelijk maken en het bewaken ervan, ook in het licht van de veranderende werkwijze van de Onderwijsinspectie die steeds meer uitgaat van het principe ‘hoe beter de kwaliteit, hoe minder intensief het toezicht’. Deze nieuwe invulling van verticale verantwoording en de toenemende maatschappelijke behoefte aan horizontale verantwoording (aan ouders, afnemend en toeleverend onderwijs en andere stakeholders in de omgeving van de school, zoals het bedrijfsleven) vragen van de school dat zij zicht heeft op de kwaliteit van haar onderwijs en daarover rekenschap aflegt. Daarnaast levert goed kwaliteitszorgbeleid een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de school. Het maakt dat de kwaliteit van het onderwijs inzichtelijk wordt, waardoor de school getoetst kan worden aan haar doelstellingen en preciezer ingezet kan worden op elementen die verbetering behoeven. Ook maakt het de medewerkers van de school veel bewuster van de kwaliteit van hun onderwijs, en stelt het ze in staat om gericht te leren en verbeteren. Beheersen en verbeteren Veel schoolbesturen onderkennen het belang van goed kwaliteitszorgbeleid, maar hoe dat aan te pakken blijkt een ingewikkelde vraag. Belangrijk is allereerst dat u een duidelijke visie formuleert op de kwaliteit van het onderwijs. Wat verstaan wij onder kwaliteit, waar werken we naartoe en wanneer zijn wij tevreden over de kwaliteit? Daarnaast bepaalt u samen met uw docenten hoe die kwaliteit in de klas zal worden gerealiseerd. Vervolgens kiest u de kwaliteitszorginstrumenten die u helpen de kwaliteit in beeld te brengen. Wanneer de kwaliteit van het onderwijs in kaart is gebracht, kunt u gericht sturen en uw medewerkers aanspreken op de verbetering en borging van de verschillende elementen van onderwijskwaliteit. Capgemini Consulting ondersteunt verschillende onderwijsinstellingen bij het ontwikkelen en implementeren van kwaliteitszorgbeleid en kwaliteitsverbetertrajecten. Wij faciliteren onder andere de besluitvorming over wat de school verstaat onder kwaliteit en wanneer zij tevreden is over haar kwaliteit, de vertaling van deze beslissingen naar de manier waarop de school de kwaliteit in beeld gaat brengen en het op de juiste manier opvolgen en borgen van de uitkomsten van het inzichtelijk maken van de kwaliteit. Daarbij maken wij gebruik van verschillende kwaliteitszorginstrumenten, elk toegespitst op verschillende redenen om de kwaliteit van het onderwijs in beeld te brengen en elk op hun eigen manier af te stemmen op de visie van de school op onderwijskwaliteit. De keuze voor één of meerdere kwaliteitszorginstrumenten is afhankelijk van de doelstellingen die de inzet van de instrumenten moet dienen, passend bij uw visie op onderwijskwaliteit. 1.
Zelfevaluatie
Heeft u behoefte aan meer inzicht in de onderwijskwaliteit van uw school, om te bepalen in hoeverre u uw doelstellingen realiseert of om goed verantwoording af te kunnen leggen? Dan is het in ieder geval van belang dat de school zelf zich aan de hand van haar visie op kwaliteit een mening vormt over de huidige kwaliteit van het onderwijs en over mogelijke verbeterpunten. Een zelfevaluatie met het management en bij voorkeur ook met docenten is daarvoor heel geschikt. Wanneer u de zelfevaluatie door adviseurs van Capgemini laat begeleiden, bevordert dat een zelfkritische houding bij de betrokkenen (‘vreemde ogen dwingen’) en kunnen wij u werk uit handen nemen door de organisatie en uitwerking op ons te nemen. 2.
Kwaliteitsscan
Acht u het van belang dat de onderwijskwaliteit van uw school eens goed met een onafhankelijke bril bekeken wordt? Dan is het uitvoeren van een kwaliteitsscan door externen zeer geschikt. Aan de hand van een documentenanalyse en gesprekken met het management, docenten en eventueel ook met leerlingen wordt een onafhankelijk beeld verkregen van de stand van zaken op de school en mogelijke verbeterpunten. We achterhalen met welke redenen bepaalde keuzes gemaakt zijn en hoe deze keuzes in de praktijk hebben uitgepakt. Het werken met externen geeft de kwaliteitsscan een formeel karakter. Wij hebben ook goede ervaringen met gemengde commissies, samengesteld uit externen én medewerkers van de school. In de kwaliteitsscan kunnen verschillende accenten worden
aangebracht. Wanneer u de kwaliteitsscan bijvoorbeeld wilt gebruiken om managementinformatie te verzamelen, kunnen we de scan meer het karakter van een audit geven. De adviseurs van Capgemini kunnen u helpen de juiste scherpte en doortastendheid in de analyses aan te brengen. Zij kunnen u ook begeleiden bij het doorvoeren en monitoren van de verbetervoorstellen. 3.
Collegiale visitatie
Lijkt het u een goed idee om de ontwikkeling van uw school eens onder de loep te nemen en te leren van andere scholen op welke punten verbetering in uw organisatie mogelijk is? Met behulp van een collegiale visitatie, waarbij een commissie van medewerkers van collegascholen de school aan de hand van een visitatiekader en middels gesprekken met het management, docenten en bij voorkeur ook leerlingen beoordeelt op onderwijskwaliteit, wordt de school een spiegel voorgehouden door zogenoemde ‘critical friends’. Tegelijkertijd ontstaat er een beeld van de kwaliteit van het onderwijs én leren de medewerkers van de gevisiteerde school en de medewerkers van de collegascholen van elkaar. Hierdoor bieden collegiale visitaties een goede impuls voor schoolontwikkeling en organisatieverbetering. Bij collegiale visitaties zorgt de begeleiding door adviseurs van Capgemini ervoor dat de medewerkers van de collegascholen een balans weten te vinden tussen het belang van zich opstellen als critical friend en het belang van het goed voor de dag laten komen van een collegaschool. Daarnaast geldt ook bij collegiale visitaties dat wij u veel tijd kunnen besparen door de organisatie en uitwerking van het visitatierapport te verzorgen. 4.
Ontwikkeling van een eigen gemeenschappelijke kwaliteitsstandaard
Vindt u het belangrijk dat al uw medewerkers en eventueel ook externe stakeholders goed weten wat er in uw organisatie onder kwaliteit verstaan wordt en wanneer de organisatie tevreden mag zijn over de kwaliteit? Het ontwikkelen van een eigen standaard over aan welke elementen van kwaliteit op deze school grote waarde wordt gehecht (een “Keurmerk”), kan daarbij zeer zinvol zijn. In gesprekken met het management en docenten, maar wellicht ook met leerlingen, ouders, afnemend en toeleverend onderwijs en/of het lokale bedrijfsleven kan bepaald worden wat de betrokkenen belangrijk vinden aan het onderwijs op een school en wanneer zij tevreden zijn over het onderwijs. Wanneer daaraan toegevoegd wordt hoe de school beoordeeld kan worden op de aanwezigheid van de benoemde elementen van kwaliteit, kan het Keurmerk ook dienen als input voor mogelijke verbeterpunten. Het ontwikkelen van een Keurmerk kan dan ook worden ingezet voor de verantwoording over uw onderwijskwaliteit naar externe stakeholders. Uit onze ervaring blijkt dat het ontwikkelen van een Keurmerk een zeer waardevol maar ook delicaat proces is. De adviseurs van Capgemini helpen u om alle visies op onderwijskwaliteit bij elkaar te brengen en het goede gesprek met elkaar te (blijven) voeren. 5.
Kwaliteitsverbeteraanpak
Hoe zorgt u ervoor dat uw kwaliteitszorgbeleid daadwerkelijk leidt tot de concrete aanpak van geconstateerde verbeterpunten? Wanneer u daar de meeste nadruk op wilt leggen, is een kwaliteitsverbeteraanpak zeer geschikt. Een kwaliteitsverbeteraanpak richt zich na de analyse van de kwaliteit (welke op de verschillende bovengenoemde manieren kan worden uitgevoerd) vooral op het opstellen van een verbeterplan, monitoren en bijsturen van de verbetervoortgang en evalueren en borgen van gerealiseerde verbeteringen. De school wordt in het gehele proces door de adviseurs van Capgemini begeleid om de aanpak een professioneel en kritisch karakter te geven, en daarmee meer effectiviteit. Wat kunnen wij voor u betekenen? Onze dienstverlening is erop gericht het bestuur, management en/of team te faciliteren om inzicht te verkrijgen in de kwaliteit van het onderwijs en tot verbetering en ‘in control’ te komen. Ook is kenmerkend voor onze aanpak dat wij zo veel mogelijk in teamverband samenwerken met medewerkers van uw instelling. Dit vergroot niet alleen de betrokkenheid van uw organisatie, maar zorgt ook voor overdracht van kennis en vaardigheden. Op die manier worden niet alleen de gewenste resultaten bereikt, maar kan uw organisatie deze resultaten ook vasthouden en op eigen kracht verder ontwikkelen. Meer informatie? Het begint allemaal met een open gesprek. Over de doelstellingen van uw organisatie en de resultaten die u wilt behalen. Over de kansen die u wilt benutten, de problemen die u daarbij tegenkomt en de risico’s die u wilt beheersen. Samen bepalen wij welke toegevoegde waarde onze adviseurs daarbij kunnen hebben. Bel of mail voor het maken van een afspraak met één van onze collega’s van het team Kwaliteit: Nanny Schoenmakers 06 – 15030170 nanny.schoenmakers@capgemini.com Dirma Spijkerboer 06 – 27159284 dirma.spijkerboer@capgemni.com Capgemini heeft een brede kennis en expertise opgebouwd in de onderwijssector. Vanuit een grote diversiteit aan adviesopdrachten is Capgemini terdege ingevoerd in het veld. Capgemini ‘spreekt de taal’ van het onderwijs, weet met welke ontwikkelingen scholen te maken hebben en kent de vraagstukken die spelen binnen de instellingen. Onze ervaringen zijn gebundeld in de adviesgroep Onderwijs.