FIETSROUTE TIEL
Het afwisselende landschap en de lieflijke stadjes zorgen ervoor dat er tijdens een fietstocht in het Gelderse Rivierenland veel te zien is. Bovendien is de Betuwe dĂŠ fruittuin van Nederland. Nu in het voorjaar de vele boomgaarden in bloei staan, en je langs de weg de kramen vol lekkers van het land ziet, is de Betuwe op zijn mooist.
Langs authentieke stadjes en kleurrijke fruittuinen
Dwars door de Betuwe
TEKST RIK BOOLTINK FOTO’S RUBEN DRENTH
FIETSROUTE TIEL
FOTO HETTY VAN OIJEN
44
F
Fietsen heeft iets magisch. Zodra de peda-
dag was, zag ik het sneeuwen. Ik glibber-
Fruitfabriek
len beginnen te draaien en de benen wisse-
de onrustig over de weg en keek om me
Ditmaal trap ik niet op mijn racer, maar
lend omhoog en omlaag gaan, is het alsof
heen. Veilingkisten met zoet fruit, be-
op mijn hybride fiets door datzelfde mier-
ik gehypnotiseerd word. Gedachten krijgen
doeld voor straatverkoop, staarden me op
zoete landschap van fruitkramen en vel-
vrij spel, aan creativiteit geen gebrek, bin-
heel wat plaatsen vanaf de wegkant aan.
den vol kersen-, peren- en appelbomen. In
nen de kortste keren ontstaan nieuwe idee-
Zonder geld op zak voelde ik me weer de
de buurtschap Veluwe, onder de rook van
ën. Zeker op mijn racefiets zit ik al na een
watertandende kleuter, die ooit het
Tiel, wijzen bordjes me op elstarvelden.
paar kilometer in die o zo heerlijke trance.
nieuwste speelgoed in de winkelschappen
In Erichem staan gekantelde veilingkisten
Maar toch, soms kan die trance bruut ver-
zag staan, maar er met geen vinger aan
met groenten en fruit bij Marijke’s Fruit-
stoord worden: als het juist te lekker gaat
mocht komen.
korfje en niet veel verder claimt een boer
en de afgelegde kilometers op de fietscom-
Toen verder rijden echt onmogelijk was,
‘koninklijk geteeld fruit’ aan te bieden. In
puter dusdanig snel oplopen dat de ronde
stapte ik van mijn fiets en griste uit een
Buren, de eerstvolgende plaats op de rou-
langer wordt dan van tevoren bedacht. Té
blauwe krat stiekem een paar handen vol
te, worden ook verse eieren verkocht in
lang. De maag is dan onvoldoende gevuld
kersen. Die zijn rijk aan glucose en leveren
zo’n authentieke groente- en fruitkar.
om de benen te kalmeren als ze schreeu-
dus snelle suikers – precies wat ik nodig
Mensen rekenen er zelf af. Ze stoppen hun
wen om een nieuwe voorraad energie. Het
had. Uiteraard stopte ik zogenaamd mun-
geld in een bakje van Tupperware; er komt
ROUTE-INFO
is de ‘fringale’, de hongerklop, die vrijwel
ten in het geldbakje op de terrastafel. Ik
geen verkoper aan te pas.
Verharde paden
iedere wielrenner ooit heeft gekregen. Een
voelde me er ongemakkelijk bij, maar stel-
De Betuwe leeft van appels en peren. Vol-
Beschutting
verschrikkelijke ervaring is het.
de me gerust bij de gedachte dat de fruit-
gens cijfers bezitten de 450 fruittelers in
Horeca
Afgelopen najaar overkwam het me voor
boer deze kleine diefstal waarschijnlijk
deze omgeving ruim drieduizend hectare
Afwisseling
het laatst. Precies op deze plek, even bui-
niet zou opmerken bij het balansen aan het
aan fruit. Maar liefst dertig procent van de
Bereikbaarheid ov
ten Tiel. Hoewel het een warme nazomer-
einde van de dag.
nationale fruitproductie komt hiervandaan.
45
Nostalgische karren mogen dan langs de wegrand staan, stripfiguur Flipje mag dan op veel plaatsen zichtbaar zijn en de aloude slogan Dames en heren, eet meer appels en peren mag dan groots op borden worden aangekondigd – het is zeker geen oubollige handel. De Betuwe is de moderne en enorme fruitfabriek van het land. Die grootschaligheid blijkt ook wel als we later in de tocht tussen Ingen en Ommeren fietsen. Daar zijn, aan een slingerende weg tussen de fietsknooppunten 78 en 7, heel wat grotere spelers gevestigd, getuige de hoog opgestapelde kisten en trucks die door het boomgewas zichtbaar zijn. Al die bedrijven geven de Betuwe zijn kleur, in het voorjaar zelfs letterlijk. Je geniet er van boomgaarden die het landschap bedekken met een witroze bloesemdeken. De Betuwe is dan op z’n mooist: een kleurrijk geheel. In de (na)zomer hangt het fruit er aan de takken. Het fijne is: je kunt er middenin zitten. Langs de route zijn heel wat theetuinen, restaurants en andere horecagelegenheden gevestigd, met een terras naast een akker met fruitstokken of boerenerf.
Oranjestad Buren Is deze route alleen aantrekkelijk vanwege de fruitvelden? Nee, dat zeker niet. Het Gelders Rivierengebied kenmerkt zich ook door dijken, uiterwaarden en lieflijke stadjes en dorpen. Je rijdt bijvoorbeeld door Buren, bekend als de ‘Oranjestad’. Die naam mag het plaatsje dragen vanwege de band met de koninklijke familie. Willem van Oranje trouwde er in 1551 met Anna van Buren. Prinses Beatrix en koning Willem-Alexander zijn hierdoor gravin en graaf van Buren. Even verderop ligt Beusichem, ook al zo’n authentiek dorp. Rijd door tot het marktplein, een knusse locatie met horeca. In het verleden, vanaf de vijftiende eeuw, was dit een belangrijke plek voor de (paarden)handel. Hoogtepunten: de jaarmarkt en de kermis. Diverse elementen op en rond het plein verwijzen er nog naar, zoals de stenen palen die bedoeld waren om paarden met kettingen aan vast te leggen. De huizen hebben lange gevels, ruime gelagkamers en zolderingen met zware balken, zodat er op kermisdagen op kon worden gedanst.
47
FIETSROUTE TIEL
In deze streek is er nooit gebrek aan
heerlijk vers fruit
Wijenburg Een markant gebouw langs de fietsroute is kasteel WijenNog meer fraais volgt na Beusichem. Daar rijd je de dijk op en kom je langs plaat-
burg. Je komt het tegen aan
sen als Ravenswaaij, Rijswijk, Maurik en Eck en Wiel. Je kijkt hier mooi uit over
het einde van de route, in het
de uiterwaarden. Op enig moment is er goed zicht op het vestingstadje aan de over-
dorpje Echteld. De oudste
zijde van het Amsterdam-Rijnkanaal, Wijk bij Duurstede. Op veel plaatsen vind je
vermeldingen van dit monu-
theetuinen, paviljoens en mogelijkheden voor recreatie. De fruitvelden zijn nooit
ment dateren van 1178. Door
ver weg. Even na knooppunt 73, bij de entree van een boerenbedrijf onder aan de
de eeuwen heen was het in
dijk, zwaait Flipje je vanaf een grote steen toe.
het bezit van diverse families.
Flipje leer je pas écht goed kennen aan het einde van de tocht, in het Flipje en
Sinds medio jaren zestig valt
Streekmuseum. De rode stripfiguur is het bekendste Betuwse merkicoon van wel-
het onder monumentenzorg.
eer. Het fruitmannetje ontstond in de jaren dertig en brak door op de zogeheten
Tegenwoordig is Wijenburg in
filmstroken. Wie herinnert zich de Flipposcoop nog? De jamfabriek van Tiel is al
gebruik als feest- en trouwlo-
jaren gesloten, maar Flipje blijft de mascotte van de stad en de Betuwe. Iedereen
catie. Onder aanstaande
associeert het gebied met het ‘poppetje van de jametiketten’.
bruidsparen is deze plek zeer
Aan heerlijk vers fruit is in deze streek nooit gebrek, weten ze in het museum. Ik
geliefd. Bij mooi weer is het
wist het al vóórdat ik aan deze fietstocht begon, sinds die hongerklop van vorig
mogelijk de trouwceremonie
jaar. Na de tocht maak ik met de auto een lus naar die ene plek bij Tiel, in Zoelen,
buiten te laten plaatsvinden,
om daar opnieuw wat van die sappige, zoete kersen te halen. De fruitboer wordt
onder het prieel, aan de slot-
ditmaal rijkelijk beloond. Ik stop wat extra geld in het bakje om de openstaande
gracht en met het kasteel op
rekening maanden na dato alsnog te voldoen. Met een kleine rente.
de achtergrond. FIETSROUTE TIEL / 44,5 EN 60 KM / ROUTEBOEKJE PAGINA 28
48
49