KOM JIJ TOT RUST IN JE TUIN?
shutterstock
2
rlsd
rlsd
pixabay
ZOU HET NIET MOOI ZIJN ALS...
evelyne fiers
3
... JE GEZOND KON SNOEPEN IN JE EIGEN TUIN?
Het ruisen van de bladeren, de verschillen in seizoenen, de gevleugelde bezoekers, ... Bomen zijn prachtig om naar te kijken en doen de rust over je neerdalen.
Het is altijd een wonderlijk procedĂŠ: een fruit- of groenteplantje zien groeien en bloeien. En plots zijn er vruchten, zomaar voor het grijpen. Wat voel je je rijk!
Er zijn bomen in allerlei formaten. De kans is dus groot dat je er eentje vindt op maat van jouw tuin. Hou wel rekening met de afmetingen van de boom in volgroeide vorm en plant je boom op minstens twee meter afstand van perceelsgrenzen. Heb je een kleine tuin? Denk dan eens aan een klimplant of struik die al dan niet vruchten, bloemen of een heerlijk parfum draagt: je zal versteld staan van het resultaat! Wie een grote tuin heeft, kan misschien beginnen dromen van een echte boomgaard. Ooit waren ze dik bezaaid, maar nu zijn ze een kostbare zeldzaamheid geworden.
pixabay
ONDER EEN BOOM?
Je stopt de planten op een goedgekozen plekje in de grond of in een pot. Je laat ze klimmen langs muurtjes of pergola’s of snoeit ze zo dat ze langs muren groeien. Je kan de natuur nog een extra handje helpen door ook een bijenhotel te voorzien op een zonnige plaats. Dat komt de bestuiving en je oogst ten goede! Het is trouwens erg leuk om zelf een bijenhotel te maken. Ook kinderen vinden het reuze! TIP! Op www.velt.nu/vraag-antwoord vind je antwoorden op de meest uiteenlopende vragen over sier- en moestuinen.
MEER BIODIVERSITEIT, MEER PLEZIER
... JE EEN BOEK KON LEZEN
4
... VLINDERS & VOGELS JE TUIN BEZOCHTEN?
Met hun gevarieerde vormen en kleuren brengen dartelende vogels en vlinders gegarandeerd leven in de brouwerij!
pixabay
SOORTEN HERKENNEN? Op www.natuurpunt.be/pagina/leersoorten-herkennen ontdek je welk(e) vogel, vis, zoogdier, amfibie, reptiel, insect, ongewervelde, paddenstoel, weekdier, plant, mos of korstmos je gezien hebt. Mag het allemaal wat sneller gaan? Neem dan een foto en gebruik de smartphone-app ‘ObsIdentify’ om de naam te vinden van het insect dat je zoekt. Heb je een foto van een plantje dat je niet kent? Post het op de Facebook pagina van Velt, www.facebook.com/ groups/33851853387, en vraag wat het is… Het antwoord volgt snel!
Ze naar jouw tuin lokken is heel eenvoudig: voorzie een hoekje met (wilde) bloemen, kleinfruit of struiken met besjes of bloemen. Dat kan trouwens ook met planten in potten. Zo help je tegelijk de bijen een handje. Zij vinden steeds moeilijker nectar. Met een insectenhotel, een bijenhotel of een vogelkastje (te verkrijgen bij Natuurpunt ‘s Heerenbosch) maak je je fleurige hoekje helemaal ‘af’. Wist je dat jouw huis ook een uitgelezen broedplek kan zijn voor bedreigde insecteneters als zwaluwen en vleermuizen? Regionaal Landschap Schelde-Durme geeft je graag advies over kunstnesten of inbouwstenen.
gapphotos
5
... JE SPEELS MOCHT ZIJN
PLANTEN VAN HIER. Als je plantgoed gaat kopen, vraag dan zeker naar ‘Planten van Hier’. Dat zijn afstam melingen van bomen en struiken die hier al sinds de ijstijd gedijen. Omdat ze perfect zijn aangepast aan onze bodem en ons klimaat, zijn ze veel minder vatbaar voor ziektes. Extra voordeel: deze planten volgen het ritme van onze insecten, vogels, kleine zoogdieren, amfibieën en reptielen. Zo lopen
Wit + Pantone: 228 C
Wit + C=0 M=100 Y=5 K=40
de twijgen van een sleedoorn (een vlinder) exact uit op het moment dat de sleedoornpage ze nodig heeft om zich te voeden. Surf naar www.plantvanhier.be/plantengids en ontdek welke bomen en struiken typisch zijn voor jouw regio. Bovendien vind je hier antwoorden op praktische vragen als ‘Wanneer bloeit een meidoorn?’, ‘Hoe groot wordt een eik?’ en ‘Kan ik hondsroos ook in natte gronden planten?’.
MEER BIODIVERSITEIT, MEER PLEZIER
Zo kan je schermen of knusse ‘kamers’ creëren, hoekjes waar jij je even kan afzonderen. Moet een tuin biljartvlak zijn? Of mogen er niveauverschillen zijn? Uiteraard is ook dat toegelaten! Heuvels groot en klein brengen variatie in je tuin, ze schermen af, ze zijn leuk om te beplanten of om over te klauteren.
www . ot - ry - troisvallees . com
Kunnen hagen enkel aan de zijkanten van je tuin? Of mogen ze het perceel ook doorkruisen? Natuurlijk mag dat!
rlsd
MET LIJNEN?
6
... KINDEREN ZICH KONDEN UITLEVEN IN JOUW TUIN?
TIP! www.springzaad.be bundelt alle informatie die je zoekt over een belevingsvolle tuin voor kinderen.
rlsd
GOED. BETER. BEST. Een ‘levende’ afsluiting zoals hagen, heggen of houtkanten beschermen jouw privacy beter dan ieder ander alternatief. Ze hebben de natuur zoveel te bieden, dat jij er gegarandeerd van meegeniet! Zo kunnen dieren er voedsel vinden en nesten maken. De gemeente geeft graag het goede voorbeeld op diverse gemeentelijke domeinen. Wil je mee op de kar springen, neem dan deel aan de groepsaankoop die Lebbeke elk najaar organiseert voor diverse soorten struiken.
Met enkele struikengroepen kom je al een heel eind. Net als kinderen houden vogels, egels en andere dieren ervan om zich hier te verschuilen. Dragen de struiken bloemen, dan is de wondere wereld der insecten eens zo dichtbij. Is er ook nog water in de buurt, dan zullen kinderen helemaal in hun nopjes zijn! Ook een leuk idee is een blotevoetenpad. Hoe je ze kan aanleggen met ronde kiezeltjes, zand, boomschijven, houtsnippers, ... lees je op www.natuurpunt.be/pagina/maak-een-blotevoetenpad
rlsd
gapphotos
Verstoppertje spelen, met water kliederen, op ontdekking gaan… Wie zegt dat het niet kan in jouw tuin?
rlsd rlsd
rlsd
7
... JE MET JE TENEN
Waar water is, is leven. En wat is dat heerlijk om te zien!
Een grootse waterpartij is een poel. Hier groeien al gauw speciale waterplanten die insecten lokken waar vogels en amfibieën zoals kikkers dol op zijn. Regionaal Land schap Schelde-Durme graaft zulke poelen (minstens 100 m²) in grotere tuinen met een vrij natte bodem. Omdat het niet overal kan, geven ze gratis advies aan huis.
Ook in kleinere tuinen kan je creatief zijn met een ecologisch tuinvijvertje. Dat heeft zacht hellende oevers, zodat dieren er gemakkelijk in en uit kunnen. Ook een zinken teil of wijnvat waar je een laagje kiezelsteentjes of zand of schelpjes in legt geeft mooie resultaten. Hoe je dat precies aanpakt, kom je te weten in het ‘Wonderlijk Wild e-boek’ van Natuurpunt en Velt (www.wonderlijkwild.be).
Vrees je voor een muggeninvasie? Dat hoeft niet: zodra libellen en waterkevers je vijvertje ontdekt hebben, verorberen zij de muggenlarven. Vissen laat je beter achterwege, omdat ze het water snel troebel maken, wat nefast is voor het leven in het water. Water is tot slot ook heerlijk om in te spelen. Wat oude potten en pannen zullen de kinderen uren speelplezier bezorgen!
MEER BIODIVERSITEIT, MEER PLEZIER
IN HET WATER KON ZITTEN?
rlsd
8
... JE JE TUINAFVAL GEMAKKELIJK KON VERWERKEN? Soms moet je het jezelf niet te moeilijk maken. Wist je dat je de natuur een plezier doet als je gevallen bladeren, hakselhout of dode takken onder struiken of bomen veegt?
rlsd
rlsd
Zo creëer je een compleet nieuw biotoopje voor diverse paddenstoelen en insecten zoals duizendpoten en wormen. Natuurlijk passeren ook vogels en kikkers hier graag om hun buikjes te vullen. Ook takkenrillen lenen zich perfect tot opruimwerken: je stapelt er je snoeihout in en de natuur geniet 200 procent mee. Levert je tuinarbeid grotere ‘afvaltakken’ op, dan kan je misschien een compostbak maken. Of de basis van een tipi plaatsen: kinderen bouwen er maar wat graag op verder.
COMPOSTEREN. Heel wat fruit- en groenteafval kan gecomposteerd worden, maar wat
rlsd
rlsd
met gekookte groenten, brood, gebakken vlees of vis, deegwaren en frietjes? Ook die kan je milieuvriendelijk composteren… dankzij kippen! Met plezier pikken zij het afval weg. Ook in de zomer van 2018 organiseert de gemeente een kippenverkoop. Ieder gezin kan twee kippen kopen tegen een gunsttarief!
www . tuinpraat . be
9
... JE NIET ELKE WEEK AL HET GRAS MOEST MAAIEN?
Door bijvoorbeeld plantenborders te voorzien met struiken en bodembedekkers. Of door een heerlijk kruidenhoekje samen te stellen. Of door een stukje om te toveren tot hooiland door het ‘retro’ tweemaal per jaar te zeisen en het maaisel af te voeren. Zo verarm je de grond, krijgen kruiden een kans en wordt jouw tuin een biodivers prinsdom! Ook altijd leuk zijn ingezaaide (stukjes) bloemenweide. Je leest er meer over op www.cruydthoeck.nl/advies.
MEER BIODIVERSITEIT, MEER PLEZIER
gapphotos
Gebruik jij je hele gazon? Van voor tot achter, van links naar rechts? Of eigenlijk maar een beperkt gedeelte? In dat geval kan je jezelf heel wat maaiwerk besparen.
gapphotos
10
a . de beagle
rlsd
pixabay
Zie je vanuit je tuin bomen of struiken in je omgeving? Dan kan je er met een uitgekiend plan voor zorgen dat het net lijkt alsof je tuin opgaat in die omgeving en de omgeving jouw tuin is!
... JE TUIN GROTER LEEK DAN HIJ IS? Jouw Regionaal Landschap doet met plezier het denkwerk. In bepaalde gevallen kan het ook een deel van de kosten dragen. Zitten jij en je buren op dezelfde golflengte en hebben jullie dezelfde verwachtingen van jullie tuinen? Dan is het misschien een spannend idee om eens na te denken over een verbonden tuin. Sowieso is het een goed plan om kleine tunnels (20 x 20 x 20 cm) aan te brengen onder betonplaten of andere volle omheiningen. Zo vergroot je de actieradius van egels en kikkers. Andere tuinvergrotende ideeĂŤn zijn een groendak, een verticale tuin, een groengevel of een geveltuintje. Ze hebben een grote wowfactor! Laat je inspireren op www.ecoworks.be, een partner van Natuurpunt.
HET PLEZIER LIGT BINNEN HANDBEREIK
11
JOUW BONDGENOTEN
Focus je op één actie (bijvoorbeeld een boom planten) en ga ervoor! Heb je zin, tijd en inspiratie, kies dan een nieuwe actie. En bouw zo stap voor stap aan jouw rustoase.
2. WIN (GRATIS) ADVIES IN Neem contact op met jouw milieudienst, Regionaal Landschap Schelde-Durme (grotere tuinen) of Natuurpunt voor vrijblijvend advies. Of neem deel aan een van de workshops of cursussen die zij organiseren. Hun contactgegevens vind je hiernaast. Een tuinarchitect inschakelen kan ook. Die stemt jouw wensen af op de mogelijkheden van jouw tuin, met oog voor de biodiversiteit.
NATUURPUNT beschermt, beheert en bestudeert kwetsbare en bedreigde natuur in Vlaanderen. Deze onafhankelijke vrijwilligersvereniging telt 100.000 leden. Info: www.natuurpunt.be, info@natuurpunt.be of 015 29 72 20.
DE GEMEENTE LEBBEKE geeft de lokale fauna en flora een duwtje in de rug met het GNOP (Gemeentelijke Natuur Ontwikkelingsplan). O.a. de verkoop van nestkastjes, voedertafels en insectenhotels door Natuurpunt past hierbinnen. Net als de gesmaakte cursus ‘Natuur in je tuin’. Na het grote succes in 2017 vindt er in 2018 een nieuwe editie plaats.
TIP! Lebbeke geeft subsidies voor groendaken, hemelwaterinstallaties en kleine landschapselementen zoals streekeigen boom- en struiksoorten, poelen en hoogstam mige vruchtboomgaarden in het buitengebied (natuur/landbouw/ parkgebied). Info: www.lebbeke.be/ wonen/leefmilieu-en-afvalbeheer/subsidies, milieu@lebbeke.be of 052 46 82 00.
REGIONAAL LANDSCHAP SCHELDE-DURME versterkt samen met vele partners landschap, natuur en erfgoed in 21 aangesloten gemeenten. Het landschapsloket geeft je gratis advies (inrichting grotere tuinen), net als het natuurloket (biodiversiteit). Info: www.rlsd.be, info@rlsd.be of 052 33 89 10. TIP! Op www.rlsd.be > gratis downloads > informatiebrochures vind je een tuinwijzer vol tips voor meer natuur in je tuin én een filmpje ‘Hoe maak je een bijenhotel?’.
DE VERENIGING VOOR ECOLOGISCH LEVEN EN TUINIEREN (Velt) promoot al meer dan 40 jaar een duurzame levensstijl: gezond leven op het ritme van de seizoenen, met respect voor de natuur. Info: www.velt.be, info@velt.be of 03 281 74 75.
TIP! Op www.wonderlijkwild.be bundelen Natuurpunt en Velt al hun tips over hoe je je tuin tot leven kan toveren en hoe je de dieren in je tuin kan helpen. Je kan hier ook het gelijknamige e-boek downloaden.
MEER BIODIVERSITEIT, MEER PLEZIER
1. BEGIN KLEIN
12
Beste inwoner,
MEER BIODIVERSITEIT, MEER PLEZIER DIT IS EEN UITGAVE VAN GEMEENTE LEBBEKE I.S.M. REGIONAAL LANDSCHAP SCHELDE-DURME (RLSD) EN
ann sels
Met een glaasje in een hoekje met een boekje… We zien het plaatje al helemaal voor ons en hopen dat jullie hier binnenkort zelf van kunnen genieten. In je eigen tuin! Het is bijzonder hoe je met enkele kleine ingrepen een echte metamorfose kan realiseren waarvan je nog jarenlang plezier hebt. En jij niet alleen! Want ook je kinderen en de natuur zoals vogels, egels, vlinders en bijen genieten mee.
NATUURPUNT • V.U. GEMEENTE LEBBEKE, FLOR HOFMANSLAAN 1, 9280 LEBBEKE • FOTOGRAFIE ANN SELS, RLSD, GAPPHOTOS (O.A. COVER) & ANDERE • REDACTIE EVA GALLE (RLSD), JOSSE DE VOS (NATUURPUNT EN VOORZITTER MILIEURAAD) EN NATHALIE WILLEMS (GEMEENTE LEBBEKE) • VORMGEVING REGIONAAL LANDSCHAP SCHELDE-DURME • DRUK PAPYRUS PRINTING BVBA
Het is dan ook onze grote wens dat we jullie met deze folder op weg kunnen helpen om (meer) rust te vinden in je tuin… en dat je met de aangereikte leestips alle info terugvindt die je nodig hebt om de tuin van jouw dromen te creëren.
François Willems Schepen van Leefmilieu