n e p Stapr‌ naa
L O O l C o n o a n v h ee ture sc na
1 Wat is een “Cool van Nature” school? Goed voor kinderen, goed voor het milieu!
2
Het Regionaal Landschap Schelde-Durme zet zich in om de natuur terug bij de kinderen te brengen. En waar kan dat beter dan op een plek waar ze bijna dagelijks vertoeven? Op school natuurlijk! Vlaamse speelplaatsen bieden vandaag weinig uitdaging met hun betonklinkers en hoge muren en hekken. Kleuters spelen vaak in plastic speelhuisjes. En op de lagere scholen krijgen de voetballers vrij spel en worden de andere kinderen naar de zijkant gedrukt. Daarom willen we van de school een aantrekkelijke speelomgeving maken met een
“Cool van Nature” speelplaats.
D helen © RLS Eetgoed – Wic
Hier vind je een wilgenhut, een bijenhotel, een amfibieënpoel, speelheuvels, bloemen, bomen en struiken van “plant van hier” uit je eigen streek, water, een moestuin, klauterstenen, boomstammen en zoveel meer. Een speelplaats ten voordele van het milieu, de natuur, het klimaat én avontuurlijke kinderen!
2 Het voorbeeldproject “Cool van Nature” Speelnatuur op de Sint-Vincentiusschool en De Schakel In 2013 zijn we gestart met het vergroenen van twee scholen in Dendermonde. We betrekken de leerkrachten, de ouders en de kinderen om tot een kwalitatief groen ontwerp te komen. Om de droomspeelplaatsen te realiseren, kregen de scholen een Europese subsidie en steun van de stad Dendermonde.
d r o W en COvOanL chool ! e s e r u nat Wil je meer weten over het “Cool van Nature” ontwerp of de uitvoering van speelnatuur? Neem dan eens een kijkje op: www.rlsd.be/wat_doen_we/natuureducatie/ speelnatuur/speelnatuur_in_dendermonde
Wordt jouw school binnenkort ook een “Cool van Nature” school? Stel je jezelf kandidaat om de vergroening te promoten? Lees in deze brochure alles over welke stappen je kan ondernemen. © RLSD
3
Stap 1
initiatief
Elk project ontstaat vanuit een INITIATIEF.
4
De idee om een speelplaats te vergroenen, kan ontstaan vanuit de school, de provincie, het stadsbestuur, het Regionaal Landschap, de ouders, enz. Het maakt eigenlijk niet uit van waar dit komt, de hoofdzaak is dat je beslist hebt om actie te ondernemen.
super idee!
Wat kan je doen om de ver groening op je school te starten?
De Krekel –
Gent © RLSD
Speeldernis – Rotterdam, NL © RLSD
een reuze dam om over te klimmen
5
informeer
Ga op zoek naar GOEDE VOORBEELDEN. Laat je inspireren en kijk hoe andere scholen dit hebben aangepakt. Hieruit kan je heel wat leren om in je eigen school toe te passen.
6
Er zijn de laatste tijd heel wat nuttige publicaties verschenen over speelnatuur.
durf jij ook tot hier komen?
—
www.springzaad.nl/ideeenkoffertje
—
www.rlsd.be/wat_doen_we/natuureducatie
—
www.groenspeelweefsel.be/
—
‘ Vrij spel voor Natuur en Kinderen’, Willy Leufgen en Marianne Van Lier
—
‘ Modder aan je broek’, te downloaden via www.landschapsbeheer.nl/webwinkel
speelnatuur – Terneuze n, NL © RLSD
Stap 2
n ervaar Bezoek e ur in de speelnatu r ontactee praktijk. C r meer info ons voor w.rlsd.be matie: ww
ravotten is leuk!
7
De Zonnewijzer – Leuven © RLSD
—TIP
Stap 3
8
participatie
Eén van de belangrijkste stappen is PARTICI PATIE. Hoe meer mensen op de hoogte zijn van je plannen, hoe meer hulp je kunt verwachten tijdens de uitvoering. De participatie kan je op verschillende manieren organiseren:
begrip als jij je verhaal doet over het belang van speelnatuur.
—TIP
Informatie Je kan tijdens een infoavond informatie geven over de plannen van de school, speelnatuur, klimaat en het NUT van een groene speelom geving voor de kinderen. Laat ook de ouders en leerkrachten aan het woord. Geef hen bijvoorbeeld een moment om na te denken over de dingen die zij graag deden als kind. Op die manier zorgen de herinneringen aan natuur voor
ond de infoav s n e jd ti leer or dat je uders en Zorg ervo o n a v je groep kunnen een werk tellen. Zij s n e m a s voor kan p instaan o krachten o rl e v ers en t verdere dere oud n tijdens he a r a a n sdagen. unicatie n van klu de comm re e is n a ij het org helpen b
© RLSD
Keuzes maken
Wie niet weg is...
Inspiratiekaarten met goede voorbeelden van speelnatuur, zijn een handig instrument om te gebruiken tijdens participatiesessies met ouders, leerkrachten en kinderen. Zo kan je bijvoorbeeld een stemronde organiseren. De resultaten zijn gemakkelijk te verzamelen en je hebt meteen een goed overzicht van de meest gekozen speelnatuurvormen.
9
... is gezien!
—TIP De inspiratiek aarten van Springza ad zijn te bestellen vi a www.springza ad.nl
© RLSD
De Krekel – Gent © RLSD
Observatie
10
m – Gent © De Wijze Boo
Observeer kinderen tijdens de speeltijd en ontdek hun spel rituelen. Of laat de kinderen spelen in een groene omgeving in de buurt. Zo kan je zelf zien waar de kinderen nood aan hebben, wat hen het meest aantrekt en wat ontbreekt op de huidige speelplaats.
RLSD
—TIP
orden n met kernwo e st lij e ti a rv se ob n, lopen, Maak vooraf men, springe lim k , n e n e st l, ter plaatse (fantasiespe nd, …) zodat je za , n ke k ta , n en. verstoppe hebt om te kijk voldoende tijd
Kinderen als gids Verken en analyseer de speelplaats. Wat zijn de mogelijkheden voor speelnatuur? Waar kunnen aanplantingen gebeuren? Waar kunnen tegels uitgebroken worden? Waar zijn er kansen voor de natuur?
Focus ligt hier op wat ze graag willen DOEN. Zo vermijd je eindresultaten als een trampoline of een wip.
—TIP
Kinderen als ontwerper Een ontwerpsessie organiseren samen met de kinderen kan in de klas of zelfs buiten.
—TIP ns de inderen. Tijde k e d ij rb ie h Betrek erist en word jij de to ijd lt e e sp g a d mid n je met e gids. Ze zulle d n re e d in k e d oed at wel / niet g w n lle e rt ve r veel plezie ts. ige speelplaa is aan de huid © RLSD
© RLSD
Als je de k inderen m aquettes maken, ka wil laten n je dit on d e rnemen in bak. Laat de zand hen even tueel eers materiaal t organisch verzamele n (takjes, water, bla stenen, adjes, …). Verdeel d in groepje e leerling s per drie en en wijs he toe. Laat h n e e n plek en een uu rtje fantas en boetse eren ren met a chteraf ee stellingsro n voor ndje aan d e hele gro ep.
11
ik ontwerp mijn coole school
Š RLSD
12
Stap 4
ontwerp
De landschapsarchitect verwerkt de gegevens uit de informatieen participatieronde in een ONTWERPSCHETS. Hoeveel bomen worden aangeplant, hoe lang moet de haag zijn, waar plaatsen we wilgenhutjes, …? Hiermee kan de school aan de slag om het ontwerp stap voor stap te realiseren.
13
Als je geen landschapsarchitect ter beschikking hebt, ga dan op zoek naar een creatieve leerkracht of een ouder die overweg kan met lat, potlood en pen. Ontwerp Sint-Vincentiusschool – Dendermonde © RLSD
14
Ontwerp De Schakel – Dendermonde © RLSD
zaad © spring
spelen met water
wilgenhutten De tuur op Speelna
– Schorre
ds © RLSD Sint-Aman
15 —TIP
plant eens een boom © RLSD
eg een overl ig jd ti n la P et alle ntwerp m n. om het o bespreke te n e n e k betrok ijn dereen z ie n a k o Z unnen even en k g g in n e m n re stappe de verde . n worden besproke
© RLSD
Grensoverschrijdend project met steun van Interreg Vlaanderen-Nederland en de provincie Zeeland, Oost- en West-Vlaanderen verenigd in de Euregio Scheldemond.
Regionaal Landschap Schelde-Durme – Hemelstraat 133A, 9200 Dendermonde – tel 052 33 89 10 – fax 052 33 89 19 – www.rlsd.be Ontwerp en lay-out: Karakters, Gent – v.u.: Stijn Van Belleghem