FAUNA-AKKERS BOORDEVOL LEVEN
2
MEER BIODIVERSITEIT OP ONZE AKKERS
Landbouwers en jagers kunnen de bio足 diversiteit een handje toesteken. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme biedt hen gratis zaadmengsels aan waarmee ze hun akkers kunnen inzaaien en zo een grote verscheidenheid aan dieren en planten aantrekken.
息 RLRL
Vandaag zijn de meeste akkers ingenomen door ma誰s. Ma誰s is een nuttig voedselgewas voor veetelers, maar in het wild levende dieren en insecten maken er weinig gebruik van. Door het monotone landschap, het gebruik van pesticiden en de vervuiling gaat het aantal bijen en vlinders de laatste jaren sterk achteruit. Dat is slecht nieuws, want de meeste landbouwgewassen en wilde planten zijn afhankelijk van insecten voor hun bestuiving.
3
AKKERS
© CHRIS BRUGGEMAN
Deze akkers bieden voedsel en schuilmogelijkheden aan bijen, vogels en zoog dieren. Ook natuurlijke akker
© RLDV
© THOMAS BRESSON
Een meer gevarieerd landschap komt de biodiversiteit ten goede en biedt ook een mooiere aanblik. Fauna-akkers spelen hierin een belangrijke rol. Het zijn akkers en akkerranden die we inzaaien met een mengsel van akker kruiden, grassen en oude landbouwge wassen zoals boekweit, vlas en haver.
kruiden krijgen er de kans om te kiemen. Een fauna-akker is zeer gevarieerd en kleurrijk.
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
VOL BLOEMEN EN DIEREN
4
WELKE DIEREN Vogels zoals de fazant en de patrijs eten de insecten die ze vinden in de fauna-akkers. Het is ook de ideale plek om hun jongen groot te brengen. In de winter zie je er ook vaak grote groepen vogels op zoek naar zaden.
© DANIEL WYBO
VIND JE IN FAUNA-AKKERS ?
Doordat een groot deel van het jaar kruiden en grassen in bloei staan, trekken de fauna-akkers veel vlinders, wilde bijen, hommels en an dere stuifmeel- en nectarzoekende insecten aan.
© DIRK-JAN KRAAN
© FRANS VAN BAUWEL
Hazen, konijnen en andere zoogdieren eten de knollen en gewassen en gebruiken de fauna-akkers als schuilplaats. Met een beetje geluk kan je er een ree spotten op zoek naar jong groen.
5
BEHEER
© HUBERT ELEWAUT
˘ © BOGDAN GGIUS‚CA
Deze regelmatige bewerking is net wat akkervegetaties nodig hebben om goed te groeien. De akkers worden altijd relatief dun ingezaaid. Daardoor krijgen de ingezaaide oude landbouwgewassen (zoals boekweit en vlas) en natuurlijke akkerkruiden (zoals klaprozen en korenbloemen) kans om te kiemen. Zo draagt de fauna-akker bij tot een grote verscheidenheid aan planten, ook soorten die in de vergetelheid zijn geraakt.
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
In de winter blijven de planten staan zodat de dieren er kunnen schuilen en zaden vinden. Maar na één of enkele jaren, afhankelijk van de samenstelling, wordt de akker omgeploegd en dienen de planten als groenbemesting.
© RLRL
VAN FAUNA-AKKERS
6
EEN RUSTPLEK ONDERWEG
© RLDV
© FRANS VAN BAUWEL
Fauna-akkers zijn belangrijke landschapselemen ten. Net als hagen, houtkanten, (knot)bomenrijen en poelen gebruiken dieren deze akkers om zich veilig van het ene gebied naar het andere te verplaatsen. Verder dienen ze als schaduwplek, grensaanduiding tussen percelen, voedselbron of schuilplaats.
7
MET DE HULP VAN
Jagers kunnen een belangrijke rol spelen als beheerder van het land schap. Zo legden verschillende jagers uit het werkingsgebied van het Regionaal Landschap Schelde-Durme de voorbije jaren fauna-akkers aan.
© LYDIA BRACKE
Het Regionaal Landschap ScheldeDurme werkte mee aan een gelijkaardig project met alle Regionale Landschappen in de Provincie Antwerpen. Jagers, landbouwers en andere land eigenaars zaaiden in 2012 en 2013 meer dan 150 ha fauna-akker in.
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
JAGERS
8
SOORTEN maait en het maaisel afvoert.Het mengsel zaai je in in functie van wildsoorten, solitaire bijen en grondbroedende akker vogels.
© LIEVE VANWALLEGHEM
MENGSELS
We bieden vier zaadmengsels aan. De samenstelling van de mengsels lees je op de volgende pagina. De exacte samenstelling kan nog licht wijzigen in de loop van het project. LANDBOUWMENGSEL Het landbouwmengsel is een ruig één jarig mengsel met landbouwgewassen en groenbemesters. Het wordt in het voorjaar ingezaaid en kent een bloeipiek in de zomer. Dit mengsel is geschikt voor rijkere, bemeste gronden en vergt weinig
tot geen onderhoud. De fauna-akker groeit tot heuphoogte en is geschikt voor wild soorten, kleine zoogdieren en insecten. GRAS-KRUIDENMENGSEL Het gras-kruidenmengsel is een meerjarig mengsel dat je best in de (na)zomer kan inzaaien op onbemeste grond. De meeste kruiden bloeien pas het volgende jaar en blijven optimaal vijf jaar staan. Het heeft een grasachtig uitzicht en bloeit de hele zomer. Het onderhoud bestaat erin dat je twee keer per jaar deze akker
KLAVERMENGSEL Het klavermengsel is ook een meerjarig mengsel dat je best in de zomer inzaait. Je laat het drie jaar staan en maait het twee keer per jaar. Dit mengsel kan je beter niet bemesten. Het heeft een lager grasachtig uitzicht en dient als groen bemester en als voedselbron voor allerlei insecten, in het bijzonder hommels. Vooral reeën hebben graag klavers als krachtvoer in de winter. AKKERVOGELMENGSEL Het akkervogelmengsel is een éénjarig mengsel met haver en zomertarwe, dat je in het voorjaar kan inzaaien. Dit mengsel kan een lichte bemesting gebruiken en vergt weinig tot geen onderhoud. Het akkervogelmengsel is vooral geschikt als voedsel voor akkervogels (vinken, ringmus, gorzen, patrijs, fazant) in de winter. Het bevat ook bloemen die in de zomer dan weer goed zijn voor insecten.
Haver, zomertarwe, boekweit, zonnebloem, witte klaver, wilde chichorei, kropaar, huttentut
© RLRL
Witte klaver, rode klaver, gewone rolklaver, luzerne
GRAS-KRUIDENMENGSEL
Rood zwenkgras, gewoon struisgras, rode klaver, gewone rol klaver, wilde chichorei, duizendblad, gewone margriet, muskus kaasjeskruid, boerenwormkruid, heelblaadjes, vogelwikke
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
AKKERVOGELMENGSEL
© RLDV
Zonnebloem, boekweit, haver, facelia, vlas, gele mosterd, blad rammenas, gele lupine, bernagie, radijs, dille, sierkool
KLAVERMENGSEL
© RLDV
LANDBOUWMENGSEL
© RLDV
9
10
FAUNA-AKKERS IN DE VIER SEIZOENEN
LENTE
LANDBOUWMENGSEL © RLDV
Vogels gebruiken faunaakkers als schuil- en broedplaats. Insecten zoe ken de eerste bloemen op en zijn het geliefkoosde voedsel van jonge patrijzen en fazanten. Reeën doen zich te goed aan de eerste ontluikende blaadjes.
11
Hommels, bijen en vlinders vinden volop stuifmeel en nectar in de weelderig bloeiende fauna-akkers.
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
LANDBOUWMENGSEL © RLDV
ZOMER
12
In de vroege herfst zijn er nog steeds enkele bloemen aanwezig. Vogels profiteren van de zaden en gewas sen die op de fauna-akkers blijven staan.
LANDBOUWMENGSEL © RLRL
HERFST
13
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
In het gure winterweer vormen de overgebleven planten van een fauna-akker een belangrijke schuilen voedselplaats voor veel dieren.
LANDBOUWMENGSEL © RLDV
WINTER
14
BEN JE Fauna-akkers kunnen de landbouwer een extra bonus aanbieden: jagers houden er toezicht en beperken zo de wildschade.
LANDBOUWER ?
Een fauna-akkermengsel kan je aangeven als faunamengsel (teeltcode 98). Faunamengsels vallen onder hoofd bestemming ‘A’, wat wil zeggen dat ze in aanmerking komen voor de activering van toeslagrechten. Voor het mestdecreet vallen faunamengsels onder de categorie ‘andere gewassen’.
VLAAMSE LANDMAATSCHAPPIJ REGIO WEST T 09 244 85 00 – www.vlm.be
© VILDA
Als landbouwer kan je ook een vergoeding krijgen voor het beheer van perceelsranden en kleine landschapselementen via de beheer overeenkomsten van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). De regionale bedrijfsplanner van de VLM adviseert je hierover.
15
Contacteer ons voor meer informatie.
© RLRL
REGIONAAL LANDSCHAP SCHELDE-DURME Hemelstraat 133a 9200 Dendermonde T 052 33 89 10 info@rlsd.be – www.rlsd.be
KIJK VOOR MEER INFO OP WWW.RLSD.BE – SCHRIJF JE IN OP ONZE DIGITALE NIEUWSBRIEF!
INTERESSE ?
Wil je een fauna-akker inzaaien? Dan kunnen we je in het voorjaar van 2014 en 2015 een gratis zaadmengsel aanbieden. Opgelet: dit aanbod is enkel geldig op het grondgebied van Berlare, Dendermonde, Hamme, Kruibeke, Laarne, Melle, Temse, Waasmunster, Wetteren, Wichelen en Zele.
REGIONA AL LANDSCHAP SCHELDE-DURME … is een streek gevormd door Schelde en Durme. Langs beide rivieren vind je unieke zoetwaterslikken en rietschorren, uitgestrekte graslanden, oude rivierarmen en talrijke waterplassen en vijvers.
Kruibeke Temse
… is een samenwerking tussen de verschillende overheden en lokale verenigingen actief rond natuur en milieu, landbouw, jacht, toerisme en recreatie.
Waasmunster Bornem Hamme
… heeft als missie elke inwoner en bezoeker te overtuigen van de waarde van de natuur en het landschap in de streek.
Laarne
Melle
Wetteren
Berlare
SintAmands Dendermonde
Wichelen
© MISJEL DECLEER
… betrekt het brede publiek bij concrete acties rond natuur en landschap.
Puurs
Zele
MET STEUN VAN DEZE PARTNERS: Met dank aan Regionale Landschappen Rivierenland en De Voorkempen. Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland
Deze brochure is een uitgave van het Regionaal Landschap Schelde-Durme vzw, Hemelstraat 133A, 9200 Dendermonde. T 052 33 89 10 – info@rlsd.be – www.rlsd.be Verantwoordelijke uitgever: Stijn Van Belleghem
Coverfoto’s: Chris Bruggeman, RLRL, Dirk-Jan Kraan, Rob Hooft Lay-out: Karakters, Gent Druk: drukkerij De Hauwere Gedrukt op gerecycleerd papier