Inhoud 1. Organisatie en structuur............................................................................................................................... 5 1.1. Missie ............................................................................................................................................................... 5 1.2. Werkingsgebied ............................................................................................................................................... 5 1.3. Erkenning ......................................................................................................................................................... 7 1.4 Evaluatie van de werking RLSD 2011 door Minaraad en ANB, opvolging adviezen ......................................... 7 1.5. Bestuursorganen .............................................................................................................................................. 8 1.5.1. Algemene Vergadering .................................................................................................................................. 8 1.5.2. Raad van Bestuur ........................................................................................................................................ 13 1.5.3. Dagelijks Bestuur ......................................................................................................................................... 16 1.6. Professionalisering van de organisatie ........................................................................................................... 16 1.6.1. Huisvesting .................................................................................................................................................. 16 1.6.2. Personeelbestand voor 2012 ...................................................................................................................... 16 1.6.3. Ontwikkelingen in het personeelsbestand in 2012 ..................................................................................... 17 1.6.4 .Ontwikkelingen in het personeelsbestand in 2013 ..................................................................................... 17 1.6.5 Personeelswerkgroep .................................................................................................................................. 18 1.6.6 Functionering en evaluatie .......................................................................................................................... 18 1.6.7. Teamvergaderingen .................................................................................................................................... 18 1.6.8. Vorming ....................................................................................................................................................... 18 1.6.9 Financieel beleid en organisatie .................................................................................................................. 19 1.7. Overleg en samenwerking met andere actoren ............................................................................................ 20 1.7.1 Vlaamse overheid......................................................................................................................................... 20 1.7.2 Provinciale overheden ................................................................................................................................. 20 1.7.3 Gemeentelijke overheden............................................................................................................................ 20 1.7.4 Regionale Landschappen ............................................................................................................................. 21 1.7.5 Landbouworganisaties ................................................................................................................................. 21 1.7.6 Natuurverenigingen ..................................................................................................................................... 21 1.7.7 Wildbeheereenheden .................................................................................................................................. 22 1.7.8 Toerisme en recreatie .................................................................................................................................. 22 1.7.9 Europese samenwerking .............................................................................................................................. 22 1.7.10 Bosgroepen ................................................................................................................................................ 22 1.7.11 NME overleg ............................................................................................................................................... 22 1.7.12 Overige werkgroepen................................................................................................................................. 22 1.7.13 Thematisch overleg .................................................................................................................................... 22 1.8. Communicatie ................................................................................................................................................ 29
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
1
2 Inhoudelijke werking ................................................................................................................................... 31 Natuurbehoud en kleine landschapselementen ............................................................................................ 31 Actie 1 Gemeentelijk subsidiereglement voor huis- en boerenzwaluw........................................................ 31 Actie 2 Soortgerichte acties huiszwaluw ....................................................................................................... 33 Actie 3 Soortgerichte acties boerenzwaluw .................................................................................................. 36 Actie 4 Soortgerichte acties gierzwaluw vanuit gemeentelijk subsidiereglement........................................ 37 Actie 5 Weidevogelproject ............................................................................................................................ 38 Actie 6 Poelenproject .................................................................................................................................... 42 Actie 7 Slotenproject ..................................................................................................................................... 45 Actie 8 Natuurloket ....................................................................................................................................... 47 Actie 9 Fauna-akkers ..................................................................................................................................... 48 Actie 10 Veilige verbinding voor amfibieën ................................................................................................. 50 Landschapszorg en streekeigen karakter........................................................................................................ 50 Actie 11 Landschapsbedrijfsplanning ............................................................................................................ 50 Actie 12 Landschapsloket .............................................................................................................................. 54 Actie 13 Autochtone bomen en struiken/ Plant van Hier ............................................................................ 59 Actie 14 Houtzoeker ...................................................................................................................................... 62 Actie 15 Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant................................................................................... 63 Actie 16 Intergemeentelijk subsidiereglement voor kleine landschapselementen ...................................... 65 Actie 17 Geïntegreerde gebiedsgerichte werking, bijdragen aan IHD .......................................................... 66 Actie 17 A: Vallei van de Maanbeek- Laresloot ............................................................................................. 67 Actie 17 B: Natuurinrichting Berlarebroek en Donkmeer ............................................................................. 70 Actie 17 C: Kruibeekse Polders, Onthaalplan ................................................................................................ 71 Actie 17 D: voorbereiding Life- aanvraag 'communicatie' ............................................................................ 71 Actie 18 Scheldehelden Schelle 'neuzen in het nautisch verleden' .............................................................. 72 Actie 19 Scheldehelden Bornem 'Wondermooie Wielen' ............................................................................. 73 Actie 20: Buitengewone plekjes .................................................................................................................... 74 Recreatief medegebruik en natuurrecreatie .................................................................................................. 75 Actie 21 Trage wegen doen herleven............................................................................................................ 75 Actie 22 Groene Halte ................................................................................................................................... 82 Actie 23 Stiltegebieden ................................................................................................................................. 83 Natuureducatie en informatie........................................................................................................................ 85 Actie 24 Landschapskrant ............................................................................................................................. 85 Actie 25 Website ........................................................................................................................................... 86 Actie 26 Communicatiemateriaal RLSD ......................................................................................................... 87 Actie 27 Digitale nieuwsbrief ........................................................................................................................ 88 Actie 28 Social Media .................................................................................................................................... 89 Actie 29 NME loket........................................................................................................................................ 89 Actie 29a gezamenlijke communicatie aanbod NME .................................................................................... 90 Actie 29 b Afstemming NME aanbod ............................................................................................................ 92 Actie 29 c Evenementen ............................................................................................................................... 93 Actie 29d Samenwerkingsverbanden andere dan evenementen ................................................................. 95 Actie 29e Gidsenwerking .............................................................................................................................. 97 Actie 29 f Uitleenpost NME materiaal .......................................................................................................... 98 Actie 30 Educatieve ontsluiting Steenovens ............................................................................................... 100 3. Verplichte activiteiten .............................................................................................................................. 103 3.1. Landschapskrant .......................................................................................................................................... 103 Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
2
3.2. Publieksactiviteiten ...................................................................................................................................... 103 3.3. Vormingsactiviteiten .................................................................................................................................... 103 3.4. Participatie van doelgroepen en bevolking .................................................................................................. 104 4 Relatie doelstellingen / activiteiten ........................................................................................................... 105 5 Financieel verslag ...................................................................................................................................... 107 5.1. Balans en resultatenrekening 2012.............................................................................................................. 107 5.2. Begroting 2013 ............................................................................................................................................. 107 6 Overzicht bijlagen ........................................................................................................................................... 114
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
3
Regionaal Landschap Schelde –Durme is nu definitief erkend Trots zijn wij op het feit dat Minister Schauvliege afgelopen decembermaand heeft besloten het Regionaal Landschap Schelde- Durme definitief te erkennen. De aangevraagde uitbreiding van het werkingsgebied heeft haar goedkeuring voor vijf gemeenten: Bornem, Kruibeke, Melle, Puurs en Sint-Amands. De gemeente Schelle wordt per 2014 overgedragen aan onze collega's van het Regionaal Landschap Rivierenland, de gemeente sluit landschappelijk beter aan bij de andere Rupelgemeenten. Als voorzitter ben ik trots op het geleverde werk en de erkenning, en besef ten volle dat dit zonder de inzet, bijdrage en betrokkenheid van alle leden niet mogelijk was geweest! Dank daarvoor, dat geeft kracht voor verdere samenwerking met alle partners. Graag geef ik u als lezer graag enkele kerncijfers mee: - Het Landschapsloket verleende in 2012 op aanvraag meer dan 140 keer advies - 160 ploegen Houtzoekers knotten bomen van 90 aanbieders (boeren, gemeenten, particulieren) - In 2012 werden 1500 bomen geknot, RLSD heeft op 3 jaar tijd 5000 bomen in cyclisch beheer gebracht en blijft dit opvolgen! - Meer dan 18 km kilometer trage wegen werden hersteld en opengesteld er werden 320 straatnaambordjes Trage Wegen geplaatst - Met meer dan 100 eigenaars, aangelanden en gebruikers werd overlegd gevoerd over de realisatie van Trage Wegen - In 2012 werden 40 poelen werden gegraven of hersteld - 13 kilometer sloten werden geruimd - 200 mensen doen mee met onze zwaluwacties waardoor de zwaluwen kunnen broeden - In 5 voorbeeld scholen werd speelnatuur aangelegd samen met meer dan 800 leerlingen en 100 leerkrachten - En tot slot: het Regionaal Landschap kwam in 2012 voor in 64 persberichten…
Jozef Dauwe voorzitter Regionaal Landschap Schelde-Durme
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
4
1. Organisatie en structuur 1.1. Missie Woorden wekken, voorbeelden trekken De landschaps-, natuur- en erfgoedwaarden van de streek van Schelde en Durme zijn het beschermen waard! Hiervan wil het Regionaal Landschap Schelde-Durme elke inwoner van haar werkingsgebied overtuigen. Dit doen wij door de inwoners te betrekken bij concrete acties rond natuur en landschap. Woorden wekken, voorbeelden trekken! Streekplatform Tegelijkertijd ontwikkelt het Regionaal Landschap een platform waar verschillende maatschappelijke groepen uit de streek elkaar ontmoeten om ideeën uit te wisselen. Landbouwers, natuur- en milieubeschermers, recreanten, gemeentebesturen en streekverenigingen. Iedereen verdient een stem in de discussie rond de toekomst van onze streek.
1.2. Werkingsgebied Het werkingsgebied waarin RLSD in 2012 actief was, strekt zich uit over de volgende 15 gemeenten: Berlare, Dendermonde, Hamme, Laarne Waasmunster, Wetteren, Wichelen en Zele, Bornem, Kruibeke, Puurs, Schelle, Sint-Amands, Temse en de gemeente Melle. Dit werkingsgebied omvat ruwweg de gemeenten langs de getij beïnvloede Zeeschelde en Durme van Melle tot Schelle.
(de diverse kleuren zijn enkel om de gemeentegrenzen beter te kunnen onderscheiden)
In 2012 heeft voornoemd werkingsgebied een totale oppervlakte van 48 153 ha en telt 274 006 inwoners. Gedetailleerde oppervlaktes en bewonersaantallen per gemeente zijn opgenomen in onderstaande tabel. Tabel: Oppervlakte en inwonersaantallen per gemeente Gemeente
Oppervlakte (ha)
Inwonersaantallen
Berlare
3.782
14.780
Bornem
4.576
20.844
Dendermonde
5.567
44.565
Hamme
4.021
24.564
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
5
Kruibeke
3.207
16.217
Laarne
3.342
12.333
Melle
1.534
11.038
Puurs
3.341
16.940
Schelle
780
8.211
Sint-Amands
1.558
8.129
Temse
3.992
29.089
Waasmunster
3.193
10.634
Wetteren
3.668
24.440
Wichelen
2.287
11.463
Zele
3.306
20.759
TOTAAL sinds 1/3/2012
48.153
274.006
Bron: http://www.ibz.rrn.fgov.be inwonersaantallen per 1 januari 2013
Het werkingsgebied RLSD omvat nagenoeg het volledige door zoet water beĂŻnvloedde deel van het Schelde estuarium, en vormt dan ook een landschappelijk samenhangend geheel. De regio roept een aantal zeer karakteristieke beelden van landschappen en biotopen op: zoetwatergetijderivieren met hun slikken en schorren, dijken, meersen, rivierbegeleidende bossen, rivierduinen, wielen ter hoogte van dijkdoorbraken, knotbomenrijen, waterplassen en turfputten.Aan dit landschap zijn bovendien heel wat karakteristieke cultuurelementen verbonden zoals voetveren, griendenteelt, vloeiweiden en rietsnijderijen.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
6
In onderstaande figuur worden een aantal van deze karakteristieke streekbeelden weergegeven.
Figuur: Typische streekbeelden Het karakteristieke Scheldelandschap met zijn unieke natuurwaarden stopt niet aan de provinciegrens. Het werkingsgebied RLSD strekt zich dan ook uit over de provincies Antwerpen ĂŠn Oost-Vlaanderen. RLSD vormt hiermee het enige provinciegrensoverschrijdende regionale landschap in Vlaanderen.
1.3. Erkenning In mei 2012 werd de aanvraag voor de definitieve erkenning van het complete werkingsgebied van RLSD ingediend bij de Vlaamse minister bevoegd voor Leefmilieu. Minister Schauvliege heeft daarop afgelopen decembermaand besloten het Regionaal Landschap Schelde- Durme definitief te erkennen. De aangevraagde uitbreiding van het werkingsgebied heeft haar goedkeuring voor vijf gemeenten: Bornem, Kruibeke, Melle, Puurs en Sint-Amands. De gemeente Schelle wordt per 2014 overgedragen aan onze collega's van het Regionaal Landschap Rivierenland, de gemeente sluit landschappelijk beter aan bij de andere Rupelgemeenten.
1.4 Evaluatie van de werking RLSD 2011 door Minaraad en ANB, opvolging adviezen Er wordt gevraagd de geofficialiseerde ledenlijst te bezorgen aan ANB centrale diensten, dat is inmiddels gebeurd. Door de provinciale dienst ANB wordt gevraagd: - meer aandacht bij acties voor nazorg en meten van de impact op de natuur van afgeronde projecten - gebiedsgerichte benadering opnemen in kader van IHD - inbrengen realisaties in GIS omgeving De Minaraad vraagt: Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
7
-
meer aandacht voor IHD (actie 5, 8, 9, 13, 15, 16, 19, 20, 21) meer aandacht voor nazorg en monitoring bij de verschillende projecten pleiten voor een blijvend Vlaams kader als het gaat om het instrument Regionale Landschappen
Reactie RLSD: Nazorg en monitoring van gerealiseerde acties/ projecten is opgenomen bij de beschrijving van de verschillende projectfisches: actie 2, actie 3, actie 4, actie 5, actie 6, actie 7, actie 8, actie 9, actie 10, actie 11, actie 12, actie 14, actie 15, actie 16, en actie 29. Bij het ingediende erkenningsdossier (mei 2012) en in het jaarverslag 2012 en jaarplan 2013 wordt aandacht besteed waar bijdragen aan de instandhoudingsdoelstellingen gerealiseerd kunnen worden. Er wordt bijvoorbeeld gefocust op gebiedsgerichte geïntegreerde projecten (project gestroomlijnd landschap Maanbeek- Laresloot/ NIP Berlarebroek en Donkmeer/ Onthaalplan Kruibeekse polders). Bijkomend worden ook op de concrete bijdrage van reeds lopende projecten (o.a. weidevogelproject, poelenproject, verbindingen voor amfibieën …) en natuureducatie en sensibilisatie specifiek afgestemd / gefocust op (het draagvlak voor) IHD en het Natura 2000 netwerk. Waar mogelijk en waar nuttig is bij verschillende acties (GIS)kaartbeeld opgenomen: actie 2, actie 5 en actie 11. Eindadvies van ANB over de aanvraag tot definitieve erkenning - waken voor een evenwichtige samenstelling van de drie doelgroepen in de algemene vergadering, praktische werking, inspraak en taakverdeling mogen niet in het gedrang komen Reactie RLSD: dit zal worden bewaakt - Minaraad beveelt aan snel werk te maken van een Dagelijks Bestuur Reactie RLSD: is tijdens AV van 6 februari 2013 opgericht - bosgroepen en landeigenaars opnemen in bestuursorganen Reactie RLSD: er is nauwe samenwerking met de bosgroepen ontwikkeld bij actie 17 A, actie 17 D en actie 14. De Bosgroep heeft afgelopen jaar niet gevraagd aan te sluiten in het bestuur van RLSD. Landelijk Vlaanderen: afgelopen jaar hebben vanuit het Vlaams Overleg Regionale Landschappen verkennende gesprekken plaatsgevonden met Drh. Casier van Landelijk Vlaanderen, afhankelijk van de uitkomst van die gesprekken kan Landelijk Vlaanderen in de toekomst aansluiten in de bestuursorganen van RLSD. - Minaraad benadrukt dat gebiedsgerichte en thematische activiteiten verder uitgebouwd moeten worden. Reactie RLSD: we volgen dit verder op - Minaraad adviseert om de financiele planning goed voor te bereiden en uit te werken, mogelijkheden onderzoeken om extra financiering aan te trekken, door bijvoorbeeld een verhoogde samenwerking aan te gaan met partners. Reactie RLSD: het RLSD opteert voor een sluitende begroting komende jaren, tekorten en aangekondigde overheidsbesparingen worden in eerste instantie opgevangen met structurele maatregelen. Kostenposten worden steeds geëvalueerd en alternatieve financieringsbronnen worden aangesproken. Ook zal de opgestarte subsidie- en projectadministarie verder verfijnd worden. -
-
ANB –centrale diensten vindt het opportuun dat het RLSD gebruik zou maken van een analytische boekhouding. Reactie RLSD: onze financieel medewerker/ administratieve kracht is afgelopen jaar afwezig geweest door ziekte, zij werd tijdelijk vervangen. Bij geplande werkhervatting in 2013 zal zij samen met de coördinator een Regionaal Landschap bezoeken dat al een analytische boekhouding toepast, zodat op een goede mainier kan worden nagegaan op welke termijn wij tot een analytische boekhouding overgaan. Resolutie Vlaams Parlement betreffende het nemen van maatregelen ter bevordering van de aanwezigheid van vlinders (november 2012). Reactie RLSD: zie o.a. actie 12 vlindertuin in Berlare, actie 9 fauna-akkers, actie 13 Plant van Hier. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
8
1.5. Bestuursorganen 1.5.1. Algemene Vergadering Samenstelling Algemene Vergadering in 2013
Vertegenwoordiger Lid Effectief
Plaatsvervangend
Werkende leden (53) Groep A: Overheden Jozef Dauwe (voorzitter) Goedele De Cock
Jo De Cuyper Peter Hertog
Rik Röttger Mireille Colson
Harry Beuckelaers Aysel Bayraktar
Gemeente Berlare
Steven Vandersnickt
Wim Arbijn
Gemeente Bornem
Dirk Hoofd
Frank Schelfhout
Stad Dendermonde
Dirk Abbeloos
Martine Van Hauwermeiren
Gemeente Hamme
Tom Waterschoot
Mireille Vermeiren
Gemeente Kruibeke
Erik Blommaert
Filip Vercauteren
Gemeente Laarne
Dirk Clerick
Edith Wylock
Gemeente Puurs
Inge Faes
Nini Vivijs
Gemeente Schelle
Axel Boen
Rob Mennes
Gemeente St-Amands
Eddy Ceurstemond
Jozef De Kinder
Gemeente Temse
Hugo Maes
Raf Smet
Gemeente Waasmunster
Ludo Lenaerts
Dirk Hilgert
Gemeente Wetteren
Leentje Grillaert
Sophie Nicque
Gemeente Wichelen
Kristof De Smet (ondervoorzitter)
Ann Van Wesemael
Gemeente Zele
Geert Roosenboom
Francis De Donder
Gemeente Melle
Dirk Gistelinck
Anne Dalemans
Actiecomité ter Beveiliging van het Leefmilieu op de Linkeroever en het Waasland vzw
Hans Van Dooren
Jenny De Laet
Durme vzw
Patrick De Brauwer
Franki D'haese
Grenzeloze Schelde vzw
Mieke de Leeuw
Dolores Baïta
Komitee voor Leefmilieu en Natuurbehoud vzw (KOLENA)
Lieve Van Bockstael
André De Rycke
Kruibeeks Natuurbehoud vzw (KruiN)
Freddy Moorthamer
Gilbert Smet
Leefmilieu Wetteren vzw
Patrick Schrooten
-
Provincie Oost-Vlaanderen
Provincie Antwerpen
Groep B: Natuur
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
9
Koninklijke Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon vzw
Rutger Steenmeijer
Cedric Vervaet
Natuurpunt vzw Afdeling Boven-Schelde
Rudy De Mol
Lieve Van Acker
Natuurpunt vzw Afdeling Dendermonding
Bart Dierickx
Peter De Pinnewaert
Natuurpunt vzw Afdeling Hamme
François D'hollander
Frans Van Havermaet
Natuurpunt vzw Afdeling Klein-Brabant
Paul Segers
Erika Van den Bergh
Natuurpunt vzw werkgroep Hogendonk
Brian Roelandt
Daan Stemgee
Natuurpunt vzw Afdeling Rupelstreek
Erik De Keersmaecker
Francis Mertens
Natuurpunt vzw Afdeling 's Heerenbosch
Graziella De Ros
-
Natuurpunt vzw Afdeling Scheldeland
Miguel Surmond
Robert Jooris
Natuurpunt vzw Afdeling Wase Linkerscheldeoever
Freddy Moorthamer
-
Natuurpunt vzw Afdeling Zuid-Waasland
Gustaaf Lerno
André Van Peteghem
Ons Streven vzw
Jef Verspecht
Peggy Verdonck
Regionale Aktiegroep Leefmilieu Dender en Schelde (RALDES) vzw
Wouter Jacob
Bart Thibau
Vogelbescherming Vlaanderen vzw
Marcel De Vriendt
Jacques De Moor
Groep C: Landbouw – Recreatie en Toerisme – Wildbeheerseenheden Landbouw Algemeen Boerensyndicaat vzw
Paul Cerpentier
Aloys Van Goethem
Boerenbond Oost-Vlaanderen
Stijn De Roo
Pieter Van Oost
Boerenbond Antwerpen
Evi Van Camp
-
Landelijke Gilden Oost-Vlaanderen
Diederik De Clercq
Tania Vis
Landelijke Gilden Antwerpen
Marc Van Praet
-
Vlaams Agrarisch Centrum (VAC) vzw
Nelis D'Hollander
Recreatie en Toerisme Toerisme Oost-Vlaanderen (TOV) vzw
Pierre Goffaux
Katia Versieck
Toerisme Scheldeland vzw
Inge Stevens
Tamara Corijn
Toerisme Waasland vzw
Els Maes
Celine de Vliegher
Toerisme Klein-Brabant – Scheldeland
Jo De Vriendt
Erik Verheyen
Pasar vzw Afdeling Waas en Dender
Heidi De Smedt
Alain Segers
Wildbeheerseenheid Durmevallei vzw
Hugo Geerinck
Patrick Van Geyte
Wildbeheerseenheid Scaldiana
Willy Van Hoey
Walter Vermeire
Wildbeheerseenheid Waas en Durme vzw
Paul De Schepper
Hubert Elewaut
Wildbeheerseenheden
Toegetreden leden (4) Provincie Oost-Vlaanderen Dienst Landbouw en Platteland
Didier Huygens
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
Katrien Baetens
10
Provinciale Landbouwkamer OostVlaanderen
Katrien Baetens
Didier Huygens
Provinciale Landbouwkamer Antwerpen (sinds 20/01/2010)
Te bepalen
Te bepalen
Tij vzw (sinds 20/01/2010)
Stijn Bogaert
Dirk Gorrebeeck
Toerisme Rupelstreek
Axel Boen
Stijn Bogaert
Adviserende instanties (20) Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling
Bart Bollen
-
Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen
Paul Kouckuyt
Mark Meerschman
Agentschap voor Natuur en Bos – Oost Vlaanderen
Geert Flamand
Jan Menschaert
Agentschap Voor Natuur en Bos Antwerpen
Hans Deschryver
-
Agentschap voor Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen
Jean-Yves De Clippel
Agentschap voor Onroerend Erfgoed Yasmine Michielssen Antwerpen Vlaamse Landmaatschappij (VLM)
Roland Van Cauwenberghe
Martin De Pelsmaeker
Provincie Antwerpen – Dienst Milieu en Natuur
Hilde Van Look
Dirk Vandenbussche
Provincie Oost-Vlaanderen – Dienst Milieuplanning, Milieu ondersteuning en Natuurontwikkeling
Didier Van Brussel
Maja Verbeeck
Gemeente Berlare – Milieudienst
Gaby De Bruycker
-
Gemeente Bornem – Milieudienst
Roland Deurinck
-
Stad Dendermonde – Milieudienst
Tarcy Verstraeten
D'hondt Ingrid
Gemeente Hamme – Milieudienst
Dirk Vermorgen
Mireille Vermeiren
Gemeente Kruibeke – Milieudienst
Katrien Cornu
-
Gemeente Laarne – Milieudienst
Tim Roels
Edith Wylock
Gemeente Puurs – Milieudienst
Ronny Segers
Etienne Vergauwen
Gemeente Schelle – Milieudienst
Britt Mertens
-
Gemeente Sint-Amands – Milieudienst
Ilse Roelandts
-
Gemeente Temse – Milieudienst
Franky Eeckelaert
Wim Vereecken
Gemeente Waasmunster – Milieudienst
Jan Van Herreweghe
Katleen Van Rijsseghem
Gemeente Wetteren – Milieudienst
Kristel Spruyt
-
Gemeente Wichelen – Milieudienst
Brecht Looman
-
Gemeente Zele – Milieudienst
Peter D'haese
Marie-Thérèse Poppe
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
11
Jozef Dauwe (Provincie Oost-Vlaanderen, gedeputeerde bevoegd voor leefmilieu) is voorzitter van de Algemene Vergadering. Kristof De Smet (gemeente Wichelen, schepen bevoegd voor leefmilieu) is ondervoorzitter van de Algemene Vergadering. De Algemene Vergadering van 13 februari 2012 nam kennis van de gewijzigde vertegenwoordigingen in de Algemene Vergadering van de volgende leden.
- Boerenbond: de heer Pieter Van Oost wordt vervangen door de heer Stijn De Roo - Gemeente Kruibeke: de heer Lardon wordt vervangen door Erik Blommaert - Gemeente Wetteren: de heer De Geyter wordt vervangen door Leentje Grillaert - Toerisme Waasland: Sarah van Cotthem wordt vervangen door Els Maes, Liesbeth Fiems wordt vervangen door Celine de Vliegher - JNM Durmeland: Heleentje De Brauwer neemt ontslag (vanwege uittreden stad Lokeren) - gemeente Sint-Amands: Ilse Roelandt wordt vervangen door Kristin Moens - Algemeen Boerensyndicaat: Alfonds de Cock wordt vervangen door Paul Cerpentier. De Algemene Vergadering van 6 februari 2013 nam kennis van de gewijzigde vertegenwoordigingen in de Algemene Vergadering van de volgende leden: - Agentschap Natuur en Bos Oost-Vlaanderen: voorgedragen wordt plaatsvervanger de heer Jan Menschaert, ontslag van plaastvervanger Dominique Decleyre - Gemeente Zele: voorgedragen wordt plaatsvervanger de heer Francis De Donder, ontslag van plaatsvervanger David De Mets - Gemeente Schelle: ontslag van bestuurder Nele Moortgat, aangedragen worden schepen Axel Boen met de heer Rob Mennes als plaatsvervangend lid. - Afvaardiging Boerenbond de heer Stijn De Roo en plaatsvervanger de heer Pieter Van Oost, ontslag van plaatsvervanger Tania Vis - Gemeente Melle: de heer Dirk Gistelinck en plaatsvervanger Anne Dalemans worden voorgedragen - Gemeente Temse: plaatsvervanger de heer Raf Smet wordt voorgedragen, ontslag van Anne-Marie Blommaert - Vlaams Agrarisch Centrum: ontslag van leden AV Hilde Langie en An Van Herck, benoeming van de heer Nelis D'Hollander - Ons Streven vzw: plaatsvervanger Ludo boel in AV wordt vervangen door mevrouw Peggy Verdonck - Natuurpunt Afdeling Wase Linkerschelde-oever: ontslag van dhr. Arno Thomaes en benoeming van Freddy Moorthamer - Gemeente Sint-Amands: ontslag van Ilse Roelandt en benoeming van schepen Eddy Ceurstemond - Agentschap Onroerend Erfgoed: mevrouw Nele Vermaele wordt ontslaan als bestuurde - Gemeente Hamme: Hilde Landtsheer wordt vervangen door schepen Tom Waterschoot - Natuurpunt Scheldeland: ontslag van de heer Rudy Clinckspoor, de heer Miguel Surmond wordt voorgedragen als lid - Provincie Oost-Vlaanderen: mevrouw Maria Verheirstraeten wordt als plaatsvervangend lid vervangen door Jo De Cuyper - Gemeente Berlare: schepen Steven Vandersnickt wordt voorgedragen als lid, plaatsvervanger de heer Wim Arbijn, ontslag van Anne-Marie De Lausnay (plaatsvervanger in AV) - Gemeente Kruibeke: ontslag van plaatsvervanger in AV Julien Mertens, de heer Filip Vercauteren wordt voorgedragen als plaatsvervanger - Provincie Antwerpen: ontslag van de gedeputeerde Bart De Nijn, benoeming van Mireille Colson als lid en tevens benoeming plaatsvervanger in AV Aysel Bayraktar. Samenkomst en agenda De Algemene Vergadering kwam in 2012 één maal samen op 13 februari. Tijdens deze vergadering werden de volgende agendapunten behandeld: voorstelling medewerkers, activiteitenverslag 2011 en programma 2012, boekhoudkundig verslag 2011 en begroting 2012, voorstel aanpassing statuten, wijzigingen leden en bestuurders, beantwoording gestelde vragen. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
12
De Algemene Vergadering kwam in 2013 alvast één maal samen op 6 februari. Tijdens deze vergadering werden de volgende agendapunten behandeld: voorstelling medewerkers, activiteitenverslag 2012 en programma 2013, boekhoudkundig verslag 2012 en begroting 2013, wijzigingen leden en bestuurders. Het verslag van deze beide vergaderingen zijn opgenomen in Bijlage 1.
1.5.2. Raad van Bestuur Samenstelling Raad van Bestuur in 2013
Werkend lid
Vertegenwoordiger
Groep A: Overheden Provincie Antwerpen
Rik Röttger Mireille Colson
Provincie Oost-Vlaanderen
Jozef Dauwe (voorzitter) Goedele De Cock
Gemeente Berlare
Steven Vandersnickt
Gemeente Bornem
Dirk Hoofd
Stad Dendermonde
Dirk Abbeloos
Gemeente Hamme
Tom Waterschoot
Gemeente Laarne
Dirk Clerick
Gemeente Kruibeke
Erik Blommaert
Gemeente Melle
Dirk Gystelinck
Gemeente Puurs
Inge Faes
Gemeente Schelle
Axel Boen
Gemeente Sint-Amands
Eddy Ceurstemont
Gemeente Temse
Hugo Maes
Gemeente Waasmunster
Ludo Lenaerts
Gemeente Wetteren
Leentje Grillaert
Gemeente Wichelen
Kristof De Smet (ondervoorzitter)
Gemeente Zele
Geert Roosenboom
Durme vzw
Patrick De Brauwer
Komitee voor Leefmilieu en Natuurbehoud (KOLENA) vzw
Lieve Van Bockstael
Kruibeeks Natuurbehoud vzw (KruiN)
Freddy Moorthamer
Natuurpunt vzw Afdeling Boven-Schelde
Rudy De Mol
Natuurpunt vzw Afdeling Dendermonding
Bart Dierickx
Natuurpunt vzw Afdeling Hamme
François D'Hollander
Natuurpunt vzw Afdeling Klein-Brabant
Paul Segers
Groep B: Natuur
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
13
Natuurpunt vzw Afdeling 's Heerenbosch
Graziella De Ros
Natuurpunt vzw Afdeling Scheldeland
Miguel Surmond
Natuurpunt vzw Afdeling Rupelstreek
Erik De Keersmaecker
Natuurpunt vzw Afdeling Wase Linkerscheldeoever
Freddy Moorthamer
Natuurpunt vzw Afdeling Zuid-Waasland
Gustaaf Lerno
Vogelbescherming Vlaanderen vzw
Marcel De Vriendt
Groep C: Landbouw – Recreatie en Toerisme - Wildbeheerseenheden Landbouw Algemeen Boerensyndicaat vzw
Paul Cerpentier
Landelijke Gilden Oost-Vlaanderen
Diederik De Clercq
Landelijke Gilden Antwerpen
Marc Van Praet
Boerenbond Oost-Vlaanderen
Stijn De Roo
Recreatie en Toerisme Toerisme Scheldeland vzw
Inge Stevens
Toerisme Waasland vzw
Els Maes
Toerisme Klein-Brabant – Scheldeland
Jo De Vriendt
Wildbeheerseenheden Wildbeheerseenheid Scaldiana
Willy Van Hoey
Adviserende instantie
Vertegenwoordiger Geert Flamand
Agentschap voor Natuur en Bos Hans De Schryver Agentschap voor Onroerend Erfgoed Jean-Yves De Clippel Oost- Vlaanderen Agentschap voor Onroerend Erfgoed Antwerpen
Yasmine Michielssen
Jozef Dauwe (Provincie Oost-Vlaanderen, gedeputeerde bevoegd voor leefmilieu) is voorzitter van de Raad van Bestuur. Kristof De Smet (gemeente Wichelen, schepen bevoegd voor leefmilieu) is ondervoorzitter van de Raad van Bestuur. Volgende bestuurderswissel diende zich aan tijdens de Algemene Vergadering van 13 februari 2012, ten gevolge van de vervanging van effectieve vertegenwoordigers van rechtspersonen die in de Raad van Bestuur zetelen:
- Algemeen Boerensyndicaat: Alfonds de Cock wordt vervangen door Paul Cerpentier - Gemeente Kruibeke: de heer Lardon wordt vervangen door Erik Blommaert - Gemeente Wetteren: de heer De Geyter wordt vervangen door Leentje Grillaert - Toerisme Waasland: Sarah van Cotthem wordt vervangen door Els Maes Deze mensen werden unaniem benoemd als bestuurder. - JNM Durmeland: Heleentje De Brauwer neemt ontslag (vanwege uittreden stad Lokeren)
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
14
En volgende bestuurderswissel diende zich aan tijdens de Algemene Vergadering van 6 februari 2013, ten gevolge van de vervanging van effectieve vertegenwoordigers van rechtspersonen die in de Raad van Bestuur zetelen: - Gemeente Schelle: ontslag van bestuurder Nele Moortgat, aangedragen wordt schepen Axel Boen - Afvaardiging Boerenbond de heer Stijn De Roo wordt voorgedragen - Gemeente Melle: de heer Dirk Gistelinck wordt voorgedragen - Natuurpunt Afdeling Wase Linkerschelde-oever: benoeming van Freddy Moorthamer - Gemeente Sint-Amands: ontslag van Ilse Roelandt en benoeming van schepen Eddy Ceurstemond - Gemeente Hamme: Hilde Landtsheer wordt vervangen door schepen Tom Waterschoot - Natuurpunt Scheldeland: ontslag van de heer Rudy Clinckspoor, de heer Miguel Surmond wordt voorgedragen. - Gemeente Berlare: schepen Steven Vandersnickt wordt voorgedragen, ontslag van schepen Wim Arbijn - Provincie Antwerpen: ontslag van de gedeputeerde Bart De Nijn, benoeming van Mireille Colson Deze mensen worden unaniem benoemd als bestuurder. Noot: na de Algemene Vergaderingen kwamen door de wisseling van legislatuur nog diverse voorstellen van bestuurswissels bij ons binnen, door het feit dat schepen van gemeenten werden aangeduid na onze Algemene Vergadering. Deze kandidaat bestuurders worden op een aparte AV dit jaar (vermoedelijk zomer) voorgedragen. Door deze benoemingen bestaat de RvB uit 40 stemgerechtigde leden, waarvan 19 van groep A, 13 van groep B en 8 van groep C conform het uitvoeringsbesluit, artikel 4§3 De Algemene Vergadering keurde voornoemde bestuurderswissels goed. De wijzigingen zullen, zoals wettelijk vereist, gepubliceerd worden in het Staatsblad. Samenkomst en agenda In onderstaande tabel worden de samenkomsten van de Raad van Bestuur in 2012 opgelijst, telkens met agendapunten. De verslagen van deze vergadering zijn opgenomen in Bijlage 2 Tabel: Samenkomsten Raad van Bestuur in 2012 Datum en plaats 27 maart 2012
-
28 juni 2012
Agenda Verslag vorige vergadering Budget 2012, Overzicht gunning verschillende projectmiddelen Projectwerking, presentatie stand van zaken oLandschapsloket oTrage wegen oPoelen - Stand van zaken indienen aanvraag erkenningsdossier RLSD o Planning om te komen tot indienen bij Minister in mei 2012 o Delen van de sterkte - zwakte analyse en kansen voor de toekomst Varia -
Goedkeuring verslag vorige vergadering Aanvraag definitieve erkenning, een korte terugblik Witboek interne Staatshervorming Budget 2012 Lopende projectwerking: stand van zaken Planning projectwerking 2013 Varia
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
15
27 september 2012
6 december 2012
-
Goedkeuring verslag vorige vergadering Aanvraag definitieve erkenning, verslag Minaraad te Brussel Witboek interne Staatshervorming Budget 2012 Lopende projectwerking: stand van zaken Planning projectwerking 2013 Varia Goedkeuring verslag vorige vergadering Lopende projectwerking: stand van zaken Planning projectwerking 2013 Communicatieplan 2013 Vertoning Landschapsfilm Concept Begroting 2013 Voorbereiding Algemene Vergadering Vastleggen vergaderdata 2013 Varia Rondvraag en sluiting
In 2013 zal de Raad van Bestuur op volgende data bijeen komen: dinsdag 26 maart, woensdag 12 juni, donderdag 19 september, woensdag 4 december.
1.5.3. Dagelijks Bestuur Artikel 27 van de gecoördineerde statuten van RLSD voorziet de mogelijkheid tot oprichting van een dagelijks bestuur. De leden die afgelopen jaar in de Stuurgroep hebben gefunctioneerd gaan voortaan het Dagelijks Bestuur vormen, namens de provincie Antwerpen is dat mevrouw Hilde Van Look, namens de provincie OostVlaanderen de heer Didier van Brussel, namens de landbouw de heer Paul Cerpentier en de heer Stijn De Roo, namens de natuurverenigingen mevrouw Lieve Van bockstael, en de heer Marcel De Vriendt, namens de gemeenten Kristof De Smet (ondervoorzitter) en secretaris Stijn Van Belleghem (RLSD). Deze mensen werden in de Algemene Vergadering van 6 februari 2013 unaniem benoemd als bestuurder.
1.6 Professionalisering van de organisatie 1.6.1
Huisvesting
RLSD is een streekwerking bij uitstek, en is dan ook in de streek gevestigd. Het secretariaat van RLSD is gevestigd in de gebouwen in de Hemelstraat 133 A, lokaal gekend als ''t Hemelken'. Dit gebouw is in eigendom van Stad Dendermonde. Deze locatie wordt gedeeld met Toerisme Oost-Vlaandereren (TOV) die hier de regiocoördinatie Scheldeland (Toerisme Scheldeland vzw) huisvest. De gezamenlijke huisvesting van RLSD en de toeristische regiocoördinatie Scheldeland werkt de inhoudelijke afstemming van de werking van beide organisaties in de hand. Daarnaast resulteert de gezamenlijke huisvesting ook in een besparing voor RLSD. De algemene kosten verbonden aan het Hemelken (huur, verwarming, electriciteit, water, telefonie, onderhoud, ICT, alarm, verzekering, …) worden immers gezamenlijk gedragen door beide organisaties. RLSD beschikte in 2012 over 8 vaste medewerkers (6,5 VTE), Toerisme Scheldeland over drie. RLSD neemt dan ook 80% van deze kosten op zich, Toerisme OostVlaanderen 20%. De ontwikkeling van een masterplan voor de stationsomgeving door de stad Dendermonde en de gebrekkige toestand van sommige lokalen, noodzaakt ons om de in de toekomst een nieuwe locatie te gaan zoeken. 1.6.2
Personeelsbestand 2012
Bij onderstaande oplijsting van het personeelsbestand wordt een onderscheid gemaakt tussen: -
personeel op rol van RLSD
-
personeel dat vanuit een derde organisatie (gedeeltelijk) werd toegewezen aan RLSD Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
16
-
stagiairs en jobstudenten
-
externen die RLSD ondersteunen
Vast personeelsbestand op eigen loonlijst (8 medewerkers: 6,5 VTE) - Jan Maertens, voltijds medewerker landschappen - Eliza Romeijn – Peeters, deeltijds (4/5) project medewerker - Robbert Schepers, voltijds projectmedewerker - Ann Sels, halftijds NME-medewerker - Ilse Smitz, deeltijds (4/5) projectmedewerker - Catherine Tydgat, voltijds medewerker algemene ondersteuning en vanaf medio 2012 tot op heden vervangen wegens ziekte door Julie Decuyper - Els Dever, deeltijds (2/5) communicatie medewerker - Stijn Van Belleghem, coördinator, voltijds
Toegewezen personeel op loonlijst derde organisatie (0,4 VTE) - Moira Heyn, deeltijds (4/5) stafmedewerker voor de regionale landschappen in de Provincie Antwerpen (op de loonlijst van Regionaal Landschap De Voorkempen, prestaties bij RLSD voor ongeveer 1/5 VTE de
- Silvia Van Houtte, deeltijds (4/5) bedrijfsplanner (VLM personeelslid voor 1/5 VTE bij RLSD tewerkgesteld via samenwerkingsovereenkomst) Stagiairs en vrijwilliger - Julie Decuyper, stage van 5/3/2012 tot 31/6/2012, voltijdse stage BANABA Landschapsontwikkeling - Koen de Paepe, stage van 1/5/2012 tot 1/07/2012, voltijdse stage, BANABA Landschapsontwikkeling Externe ondersteuning - Leen De Boitselier; Moore, Stephens en Verschelden Accountants (boekhouding) - Ine Janssens, sociaal secretariaat SECUREX (loonadministratie) 1.6.3
Ontwikkelingen in het personeelsbestand in 2012
In het kader van de VIA-overeenkomst (provincie Antwerpen) hebben de regionale landschappen en de provincie Antwerpen een voltijdse stafmedewerker (Europese) projecten aangeworven. Moïra Heyn is per 1 april 2012 in dienst getreden. Zij is verantwoordelijk voor de netwerking m.b.t. de voorbereiding en de redactie van projectdossiers binnen de Europese of Vlaamse subsidieprogramma’s waarvoor de werkvelden van een regionaal landschap in aanmerking komen. Vanuit taken inzake netwerking slaat ze daarbij actief de brug tussen de regionale landschappen en de diensten van de provincie Antwerpen die raakvlakken vertonen met de werkvelden van een regionaal landschap om zo partnerschappen te smeden die leiden tot een maximale meerwaarde van projectdoelen- en middelen. Zij staat in voor het ganse proces, van prospectie tot indiening, van de uitwerking van een aantal concrete subsidiedossiers die kaderen binnen de doelstellingen van de regionale landschappen en de provincie Antwerpen. Zij werkt hiervoor nauw samen met de betrokken partners. 1.6.4
Ontwikkelingen in het personeelsbestand in 2013
In 2013 zal Ann Sels zwangerschapsverlof opnemen van juli tot en met december, Julie Decuyper zal Ann in die periode vervangen. Catherine Tydgat is vanaf medio 2012 tot op heden vervangen wegens ziekte door Julie Decuyper. Omwille van deze vervangingen is besloten Julie Decuyper een contract aan te bieden tot eind december 2013 voor 0.8 VTE (vier werkdagen). Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
17
1.6.5
Personeelswerkgroep
Artikel 27 van de statuten van RLSD biedt de mogelijkheid tot oprichting van werkgroepen. In kader van dit artikel besliste de Raad van Bestuur in 2010 tot de oprichting van een personeelswerkgroep. Gelet op de uitgebreide samenstelling van de Raad van Bestuur biedt deze beperktere groep de mogelijkheid voor de coördinator om voldoende flexibel en discreet terug te koppelen met een kern aan bestuursleden alvorens beslissingen te nemen rond personeelszaken. Volgende bestuursleden zetelden sinds 2010 in de personeelswerkgroep: Dirk Clerick (Gemeente Laarne), Diederik Declercq (Landelijke Gilden), François D'hollander (Natuurpunt Afdeling Hamme), Gustaaf Lerno (Natuurpunt Zuid-Waasland), Freddy Moorthamer (KruiN), Rik Röttger (Provincie Antwerpen) In 2012 is de personeelswerkgroep per mail geraadpleegd over hoe om te gaan met de tijdelijke vervanging van medewerkster Catherine Tydgat, die wegens ziekte lange tijd afwezig bleef. Er is toen besloten Julie Decuyper aan te stellen met een vervangingscontract. Ook in 2013 zal de personeelswerkgrep geraadpleegd worden als dat nodig blijkt. 1.6.6
Functionering en evaluatie
Het protocol 'functionering en evaluatie' voorziet naast permanente evaluatie en bijsturing voor alle medewerkers op loonlijst van de vzw minimum één geformaliseerd functioneringsgesprek per jaar. Bij aflopen van de proefperiode, wijzigingen van functie of verloning etc. wordt een geformaliseerd evaluatiegesprek gehouden. Op vraag van het bestuur, de coördinator of de medewerker kunnen steeds bijkomende functionerings- en evaluatiegesprekken gehouden worden. Voor nadere details bij de functionerings- en evaluatieprocedure wordt hier verwezen naar het 'protocol functionering en evaluatie' dat op eenvoudige aanvraag kan bekomen worden op het secretariaat. Eind 2012 en begin 2013 vonden functionerings- en evaluatiegesprekken plaats met alle medewerkers. 1.6.7
Teamvergaderingen
In de regel gaat elke maand een teamoverleg door. In 2012 ging dergelijk overleg door op 19 januari, 13 februari, 5 maart, 26 april, 5 juli, 4 september, 4 oktober, 8 november en 6 december. Ook in 2013 wordt maandelijks teamoverleg voorzien. 1.6.8
Vorming
Een overzicht van de in 2012 door de medewerkers gevolgde opleidingen is opgenomen in onderstaande tabel Tabel: Vorming gevolgd door vaste medewerkers (2012) datum
omschrijving opleiding
naam medewerker
15/3/2012 opleiding Q-gis
Robbert+Jan+Ilse+Liza
workshop trage wegendecreet ( vzw Trage 26/4/2012 wegen/ Agentschap voor Natuur en Bos)
Ilse
18/04/2012 De juiste boom op de juiste plaats
Liza
11/05/2012 lezing educatief natuurreservaat, buiten westen, Ann+Julie (stagiair) 4/06/2012 cursus quantum GIS
Ilse+Robbert+Liza+Charlotte+Jan
6/06/2012 cursus quantum GIS
Ilse+Robbert+Liza+Charlotte+Jan
16/06/2012 Springzaadweekend tweedaagse
Ann
22/06/2012 cursus quantum GIS
Ilse+Robbert+Liza+Charlotte+Jan
Vormingsdag Provinciale Landschapsdag 25/09/2012 Antwerpen
Jan+Kenny (stagiair)
2/10/2012 Vormingsdag Floriade Nederland
Stijn+Ilse+Robbert+Liza+Jan+Ann+Els+
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
18
Julie+Kenny (stagiair) 22/11/2012 Studiedag toeristisch recreatieve ontsluiting
Liza en Ilse
Uit bovenstaande tabel blijkt dat in 2012 geïnvesteerd werd in vorming en opleiding. Deze vormingen vormen een gedegen basis voor de verdere professionalisering van deze aspecten van de werking van RLSD 1.6.9
Financieel beleid en organisatie
We streven naar een verdere professionalisering van het financiële en het administratief beleid. Integriteit staat centraal; alle beleidsgegevens van de VZW staan dermate in overeenstemming met het afgebeelde deel van de realiteit. Een transparant beleid, doorzichtig maar toch ook eenvoudig, vergroot een efficiënt beleid. RLSD voert een dubbele boekhouding. De boekhouding moet zodanig flexibel zijn dat zij de dynamiek van de werking van RLSD kan volgen. Het grootboeksysteem is, en wordt gedurende het jaar, in die zin aangepast. Archiefdocumenten, papieren evenals digitale, worden beschouwd als een noodzakelijk kwaliteitsattribuut. Zij waarborgen authenticiteit en betrouwbaarheid. Tot op heden werd nog niet gestart met een analytische boekhouding, een gestaafde en geëvalueerde basis ontbrak. Het analytisch boekhouden is een extra-comptabele verfijning bij het boeken van kosten en/of opbrengsten. Het voegt informatie toe aan de boekingen in termen van kostenplaatsen en kostensoorten. Het is extra-comptabel omdat het analytisch uitsplitsen de juistheid en de volledigheid van de boekhouding niet beïnvloedt. Het genereert alleen meer gedetailleerde informatie over de inhoud van de boekingen. De denkoefening die vooraf gaat aan het opstellen van een analytisch plan, vergt een duidelijke administratieve en financiële basis. De optie om al dan niet een analytische boekhouding toe te passen en dit als meet- en stuurinstrument te gebruiken, moet duidelijk worden gemotiveerd. Niet alleen het registeren, interpreteren, toepassen, maar ook het verhoogde werkvolume wordt best als criteria opgevat. In 2011 werd werk gemaakt van eenvoudige en doorzichtige centrale subsidie- en projectadministratie. De komende jaren zullen deze data verder uitgebouwd en opgevolgd worden, om te kunnen bepalen welke informatie uiteindelijk gewenst wordt en hoe gedetailleerd die moet zijn. Deze gegevens kunnen dan, indien op termijn geopteerd wordt een analytische boekhouding te voeren, gebruikt worden als uitgangspunt om het analytische plan op te bouwen. Ook in 2013 zal de opgestarte subsidie- en projectadministratie verder verfijnd worden. Naast de coördinator en de medewerker algemene ondersteuning, hoort het ook dat elke projectmedewerker zich inwerkt in het financiële en administratieve luik van zijn of haar projectdossier. Elke organisatie heeft behoefte aan, en belang bij, een goed georganiseerde administratie; archiveren van zowel fysieke als digitale documenten hoort daarbij. RLSD zal een archiefsysteem integreren dat uniform is in uitvoering en eenvoudig is in gebruik. Verder in dit jaarverslag onder punt 5 'Financieel verslag', vindt u het resultaat 2012, gestaafd door het ingesloten accountantsverslag, en de begroting voor het jaar 2013. De werking van 2012 sluit af met een positief saldo van € 38.144,78. De algemene vergadering van 6 februari 2013 beslist om dit resultaat te bestemmen als toevoeging aan het eigen vermogen: 'fondsen voor sociaal passief' 20.865,24 euro en 'andere bestemde fondsen' 17.279,54 euro. Een doorgedreven budgetcontrole zowel wat de projecten betreft als de algemene kosten, zonder de werking financieel te beïnvloeden, bevestigt dat voor RLSD een gezond, duurzaam financieel beleid een absolute prioriteit is. Op 6 februari 2013 keurde de Algemene Vergadering eveneens een sluitende begroting voor 2013 goed. Noch tekort, noch overschot worden genotuleerd; de boekhoudkundige reserve en bijgevolg de kredietwaardigheid van RLSD wordt bewaard. Tekorten en aangekondigde overheidsbesparingen worden in eerste instantie opgevangen met structurele maatregelen (zo wordt de oplage en verdeling van de Landschapskrant herzien, wat een blijvende kostenbespraring oplevert). Kostenposten zullen worden geëvalueerd en alternatieve financieringsbronnen aangesproken. Ingrepen op financiering en begroting vergen overleg. Ondersteuning van een Dagelijks Bestuur is hier een meerwaarde. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
19
1.7 Overleg en samenwerking met andere actoren Volgens het natuurdecreet dient een regionaal landschap gericht te zijn op overleg en samenwerking met de betrokken doelgroepen ter bevordering van het streekeigen karakter, natuurrecreatie en –educatie, recreatief medegebruik, natuurbehoud en –beheer en de aanleg en het herstel en ontwikkeling van kleine landschapselementen. Overleg en samenwerking zijn dus het fundament van de werking van een regionaal landschap in functie van draagvlakverbreding rond natuur en landschap. Door veelvuldig overleg streeft RL Schelde-Durme naar een grote betrokkenheid van de participerende doelgroepen. Dit gebeurt via de formele overlegstructuren waarin alle doelgroepen vertegenwoordigd zijn (AV, RVB en de Stuurgroep), via structurele overlegmomenten en uiteraard ook door veelvuldig ad hoc overleg in het kader van het opzetten en de uitwerking van projecten en acties. 1.7.1
Vlaamse overheid
De Vlaamse overheid is vertegenwoordigd in de Algemene Vergadering en/of Raad van Bestuur als adviserend lid. Er is overleg met de provinciale buitendiensten van ANB en Onroerend Erfgoed omtrent (jaar)planning, evaluatie, samenwerking en uitvoeren van projecten. De landschapsanimator en/of de coördinatoren nemen deel aan het structureel Vlaams Overleg van Onroerend Erfgoed omtrent de werking van landschapsanimator en landschapsteams. Ook met VLM wordt er nauw samengewerkt in functie van beheerovereenkomsten (bedrijfsplanner) en inrichtingsplannen in opmaak of voorbereiding door VLM. 1.7.2
Provinciale overheden
Op regelmatige basis wordt met de coördinatoren van de Antwerpse regionale landschappen overlegd over de projectwerking met de Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid van de Provincie Antwerpen. Het Antwerps Overleg Regionale Landschappen (AORL) is een forum tot uitwisseling, afstemming en overleg tussen de coördinatoren van de Antwerpse regionale landschappen en de Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid van de provincie (en bij gelegenheid ook andere diensten), de provinciale buitendienst van het Agentschap voor Natuur en Bos en van het Agentschap Ruimte en Erfgoed. De vergadering wordt voorbereid door de stafmedewerker voor de Antwerpse regionale landschappen. Regelmatig worden ook andere actoren uitgenodigd (ANKONA, Hooibeekhoeve, …).Via de stafmedewerker en op projectmatige basis wordt ook met andere provinciale diensten overlegd en de werking van de regionale landschappen bekend gemaakt. Tussen de regionale landschappen onderling (coördinatoren en medewerkers) is er ook frequent informeel overleg. Ook met de coördinatoren van de Oost-Vlaamse regionale landschappen en de Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid van de Provincie Oost-Vlaanderen wordt op regelmatige basis overlegd. 1.7.3
Gemeentelijke overheden
Met de gemeenten wordt zowel op bestuurlijk niveau als ambtelijk niveau op regelmatige basis overlegd via de formele overlegstructuren (AV, RVB) en via structureel overleg (ambtenarenoverleg). Deze ambtenarenwerkgroep zorgt dat RLSD en alle gemeentelijke (milieu)diensten uit ons werkingsgebied op de hoogte zijn van elkaars dagdagelijkse werking. De ambtenarenwerkgroep wordt bijeengeroepen wanneer dit nodig wordt geacht. In 2012 vond een ambtenarenoverleg plaats op 11 oktober te Dendermonde. Op dit overleg werden volgende agendapunten behandeld: 1. Welkom en korte kennismaking voor de nieuwe gezichten 2. verslag vorige vergadering (zie bijlage) 3. KLE reglement 4. Trage Wegen 5. Educatie 6. Zwaluwreglement 7. Werk van een bedrijfsplanner 8. Communicatie 9. Plant van Hier 10. Aanvraag definitieve erkenning, verslag van de Minaraad te Brussel Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
20
11. Rondvraag Ook in 2013 zal er minimaal één keer een ambtenarenoverleg plaatsvinden. Kernpunten van de overlegmomenten zijn de werking van RL Schelde-Durme, lopende projecten en kansen voor nieuwe projecten en samenwerkingen. Deze overlegmomenten dragen bij tot de bekendmaking van het Regionaal Landschap en kunnen inspirerend werken. Op vraag van de gemeenten geeft RL Schelde- Durme toelichtingen over de werking op milieuraden, landbouwraden, colleges, commissies en andere vergaderingen. 1.7.4
Regionale Landschappen
Op Vlaams niveau gebeurt uitwisseling tussen de Regionale Landschappen op het VORL (Vlaams Overleg Regionale Landschappen): gemeenschappelijke problemen, belangen en doelstellingen worden besproken, ideeën worden uitgewisseld. Er wordt gemiddeld een vijftal keer per jaar vergaderd. Regelmatig vergaderen de coördinatoren van de Vlaamse regionale landschappen, onder voorzitterschap van Dirk Cuvelier van RLWH. Doel: bespreken gemeenschappelijke problemen, belangen en doelstellingen; uitwisselen van ideeën… Vanaf 2007 (voorlopige erkenning) neemt RLGC deel aan het VORL. Tussen de regionale landschappen onderling is er ook frequent informeel overleg. Op 9 en 10/01/2012 organiseerde het Vlaams Overleg Regionaal Landschappen een tweedaags conclaaf voor de coördinatoren in Antwerpen. Hoofdthema van dit conclaaf was de toekomst van de regionale landschappen i.k.v. de interne staatshervorming en het uitwerken van een ruimtelijk kader waarbinnen regionale landschappen passen. Andere vergaderingen van het VORL gingen in 2012 door op 21/03, 09/05, 13/06, 13/08, 12/09 en 17/12. Het VORL formuleerde in 2012 verschillende adviezen en nodigde diverse partners uit voor overleg, waaronder: - Naturawal (Wallonië) en Nationale Landschappen (Nederland) (VORL 21/03/2012) -Bosgroepen: overleg op VORL 09/05/2012 en ter opvolging verschillende overlegmomenten i.v.m. afstemming standpunten interne staatshervorming en mogelijke gezamenlijke life+ projectaanvraag. -Overleg met Agentschap Onroerend Erfgoed i.k.v. samenwerking rond de erfgoedbalans (VORL 13/06/2012) -Overleg met Ward Verhaeghe (ANB) i.v.m. rol Instandhoudingdoelstellingen (VORL 17/12/2012).
regionale
landschappen
i.k.v.
realisatie
- Overleg met Landelijk Vlaanderen m.b.t. samenwerking met de regionale landschappen Het VORL was als lid van Civilscape (d.i. het netwerk van Europese ngo’s ter ondersteuning van de Europese Landschapsconventie) vertegenwoordigd op de Algemene Vergadering en is via Pauwel Bogaert ook lid van de Raad van Bestuur van Civilscape. Tenslotte organiseerde Regionaal Landschap Meetjesland op 24/08/2012 een persmoment “aanleg 2000ste poel” in naam van alle Regionale Landschappen. Minister voor leefmilieu Joke Schauvliege nam naar aanleiding hiervan zelf plaats in de kraan voor uitvoering van de graafwerken. Tussen de regionale landschappen onderling is ook frequent informeel overleg. 1.7.5
Landbouworganisaties
De landbouworganisaties zijn vertegenwoordigd in de AV, RVB en de Stuurgroep/ Dagelijks Bestuur. Met de landbouwsector wordt overlegd over de planning en uitwerking van projecten en acties. 1.7.6
Natuurverenigingen
De lokale Natuurpuntafdelingen en andere natuur- en milieuverenigingen worden nauw betrokken bij de werking van RL Schelde-Durme door inhoudelijk overleg en praktische samenwerking bij de planning, organisatie en uitvoering van projecten, publieksacties en educatieve activiteiten. Het overleg gebeurt op projectniveau en via een jaarlijks sectoroverleg.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
21
De lokale natuurverenigingen gaven in het verleden aan dat zij vragende partij zijn voor voorafgaandelijk inhoudelijk overleg over projecten met een duidelijke ecologische inslag. Dit vanuit de vaststelling dat de drukke agenda van de Raad van Bestuur niet steeds toelaat om inhoudelijk uitgebreid op de projecten in te gaan. Het sectoroverleg natuur komt aan deze vraag tegemoet. In 2012 vond geen dergelijk sectoroverleg plaats, de medewerkers en de coördinator werden individueel benaderd door mensen uit de sector, waardoor uitwisseling van ideeën plaatsvond. Tevens is er op dit moment voldoende samenwerking met de sector natuur via de lopende projecten en via alle acties met een ecologische inslag. Mocht in 2013 blijken dat een dergelijk overleg weer zinvol wordt geacht, dan kan het weer worden gehouden. 1.7.7
Wildbeheereenheden
Met de wildbeheereenheden wordt overlegd over de planning en uitwerking van projecten en acties. Het overleg staat in hoofdzaak in functie van de voortgang van het fauna-akkerproject, dat sinds 2012 loopt. 1.7.8
Toerisme en recreatie
Rond bevordering en promotie van natuurgerichte recreatie en recreatief medegebruik wordt samengewerkt en overlegd met de toeristische verenigingen. Er werd regelmatig afgestemd over concrete acties en projecten: Trage wegen, Groene Haltenetwerk, Natuur Inrichtingsproject Berlare- Donkmeer etc… 1.7.9
Europese samenwerking
In samenwerking met verschillende partners zijn er verschillende projecten ingediend, uitgevoerd en in uitvoering voor Europese subsidieprogramma’s ( PDPO). Via het VORL zijn de regionale landschappen lid van ‘Civilscape’, een Europees netwerk van nietgouvernementele organisaties die zich inzetten in het kader van de Europese Landschapsconventie (www.civilscape.org). 1.7.10 Bosgroepen RL Schelde- Durme stemt af met de bosgroepen in het kader van mogelijke gemeenschappelijke projecten. Voor verschillende projecten wordt er samengewerkt, zoals autochtoon plantgoed, bosaanplant, landschapsbeheer, project Houtzokers, project Gestroomlijnd Landschap, het indienen van een Lifesubsidiedossier rond IHD's onder de noemer Life- communicatie.... 1.7.11 NME overleg In opdracht van de dienst natuur- en milieu educatie van de Provincie Oost-Vlaanderen fungeert RLSD als streeksteunpunt voor Natuur- en Milieu Educatie (NME) in de regio. In kader van deze opdracht organiseert RLSD de samenwerking tussen de verschillende NME-actoren in de streek. Indien nodig voorzien we een NME overleg om tot gezamenlijke standpunten te komen of om samen te werken aan brede publieksactiviteiten. Op het NME-overleg worden alle NME actoren uit de streek uitgenodigd. In 2012 kwam het NME-overleg niet lijfelijk samen. Wel werd er vlot afgestemd over de Scheldehappening via mail en werden er lokale samenwerkingsverbanden opgezet waarvoor wel werd samengekomen (bv inhuldiging speelbos De Vaag in Waasmunster). Het NME-overleg blijft een instrument dat ook in de toekomst kan worden ingezet wanneer nodig. 1.7.12 Overige werkgroepen Indien de nood zich voordoet en/of op vraag van de betrokkenen kunnen in 2012 en de daarop volgende jaren bijkomende werkgroepen opgericht worden in de schoot van RLSD. Het kan hier gaan over tijdelijke of permanente en project- of sectorgebonden werkgroepen. 1.7.13 Thematisch overleg De overlegmomenten waar RLSD zelf als initiatiefnemer fungeert vallen grofweg op te splitsen in overlegmomenten die aansluiten op de inhoudelijke werking van RLSD (weidevogels, trage wegen,
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
22
landschapsloket, publieksevenementen, ‌) en overlegmomenten met als doel nadere kennismaking met de verschillende streekactoren, in het bijzonder in de nieuw aangesloten gemeenten. thematisch overleg en samenwerking met externen 2012 ( initiatieven RLSD zijn vetgedrukt) 9/1/2012
Overleg bebossing Schelle
10/1/2012
Overleg vlasrootputten Sint-Amands
10/01/2012
overleg stad dendemonde ivm prioriteitenlijst trage wegen Schoonaarde
12/1/2012
Minaraad Temse
13/01/2012
Scheldehelden met VLM
17/1/2012
Overleg evaluatie beheer parking E-17
24/01/2012
overleg gemeente Berlare ivm bebording trage wegen
24/01/2012
Overleg Prov. Ovl ( 3 RL en dienst mobilteit)
24/01/2012
overleg wilde landjes de schorre Sint-Amands
26/01/2012
overleg NME-werking POV
26/01/2012
Overleg in Bornem over Trage wegen brochure Klein-Brabant
26/01/2012
overleg gestroomlijnd landschap POV
27/01/2012
Overleg met Eddy Ceurstemont en Leen Lejon St-Amands ivm project Steenovens
30/1/2012
Overleg bebossing schelle
30/01/2012
contactavond trage weg 31b te Zele
31/1/2012
Overleg weidevogelproject ANB
2/02/2012
nieuwjaarsreceptie antwerpen: netwerken Antwerpse RL'en
2/02/2012
overleg wilde landjes: huveneersschool in wintam
3/02/2012
overleg R-pad Provincie Antwerpen
6/02/2012
contactavond eigenaars TW 21 en TW 23 Kalken (Laarne)
6/02/2012
overleg gemeentebestuur Wichelen: stand van zaken trage wegenwerking
7/2/2012
poelenwerkgroep Temse
8/2/2012
overleg bebossing schelle
8/02/2012
contactavond eigenaars TW 21 en TW 23 Kalken (Laarne)
9/02/2012
overleg prov Oost-Vlaanderen ivm inrichting TW 3A Laarne
9/2/2012
WBE overleg fauna-akkers
9/2/2012
Stuurgroep PDPO project fauna-akkers
13/02/2012
AV RLSD
14/02/2012
overleg internationale scheldeweek
14/02/2012
vlaamse NME dag
16/02/2012
Overleg Onroerend Erfgoed Gent
17/02/2012
Overleg met Casa Blanca ivm Steenovens
27/02/2012
presentatie wilde landjes leerkrachten 'huveneersschool Hingene
28/2/2012
opleidingsavond padvinders Kruibeke
28/02/2012
overleg wilde landjes olvp bornem ism MOS
28/02/2012
overleg wilde landjes de schorre Sint-Amands
29/02/2012
Presentatie HZ op AV van RLVA Ronse
1/03/2012
overleg Rivertours ifv persmoment Scheldehappening
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
23
1/03/2012
gestroomlijnd landschap 'landschapstentoonstelling POV
6/3/2012
Poelenwerkgroep Kruibeke
6/03/2012
overleg wilde landjes: olvp Bornem
7/03/2012
overleg leerkrachten huveneers wilde landjes
7/03/2012
presentatie wilde landjes: ouderraad huveneersschool Hingene
7/03/2012
inspiratiebezoek natuurspeelplaatsen rondom Leuven
8/03/2012
overleg bebordingsplan TW Waasmunster
8/03/2012
overleg gemeentebestuur Zele ifv buurtwegwijziging TW 31B
12/03/2012
presentatie wilde landjes ouderraad de schorre: sint-amands
12/03/2012
overleg wilde landjes OCMW 't pagaderke Bornem
12/03/2012
overleg kinderparticipatie OLVP, bornem
12/3/2012
stuurgroep weidevogelproject
12/3/2012
overleg gestroomlijnd Landschap
13/3/2012
overleg trage wegen Stad Dendermonde: bespreking stand van zaken
13/03/2012
wilde landjes'leerlingenraad OLVP Bornem
19/03/2012
inspirerende bezoeken natuurspeelplaatsen en parken in gent
20/03/2012
observatie + kind als gids wilde landjes huveneersschool Hingene
20/03/2012
Overleg + terreinbezoek Berlare LL (Vlindertuin)
22/03/2012
ouderparticipatie wilde landjes: de schorre Sint-Amands
22/03/2012
Begeleide uitstap voor studenten RU Gent in Berlare
26/03/2012
participatieleerlingen wilde landjes: huveneersschool Hingene
27/03/2012
presentatie wilde landjes kinderverzorgsters 't schorreke Sint-Amands
27/03/2012
persmoment Scheldehappening
28/03/2012
participatieleerlingen wilde landjes: huveneersschool Hingene
29/03/2012
participatieleerlingen wilde landjes: huveneersschool Hingene
3/04/2012
opleiding 'moord in de poel: temse
3/04/2012
overleg natuurleerlpad berlare
3/04/2012
overleg zaadoogst Brabants district west
16/4/2012
contactavond Sterrewegels te Waasmunster
17/04/2012
gestroomlijnd landschap: tentoonstelling
19/04/2012
overleg scheldeproject onthaalpoort Kruibeke
19/4/2012
contactavond Sterrewegels te Waasmunster
22/04/2012
Opening tentoonstelling Berlare
24/4/2012
overleg gemeente Zele: stand van zaken trage wegen
25/4/2012
poelenwerkgroep Temse
26/04/2012
wilde landjes'leerlingenraad OLVP Bornem
26/4/2012
overleg bebossing Schelle
2/05/2012
Overleg met vzw Durme in Lokeren
4/05/2012
Overleg KVNS Steenovens
8/05/2012
inspiratiebezoek: speeldernis rotterdam en andere natuurspeelplaatsen
9/05/2012
Beheercommissie Waasmunster De Vaag
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
24
9/05/2012
overleg Plant van Hier
10/05/2012
Overleg evaluatie Scheldehappening
10/05/2012
overleg wilde landjes de schorre Sint-Amands
13/05/2012
Opening Berlare Vlindertuin
14/05/2012
infoavond Melle
21/05/2012
Overleg Schelle KLE-reglement
24/5/2012
overleg onderhoud vlasrootputten Sint-Amands & Bornem
24/05/2012
Overleg RLDV over HZ
25/05/2012
jeugdraad waasmunster
27/05/2012
Begeleide wandeling Berlare Dag van het Park (110 deelnemers)
29/05/2012
overleg kikvorst
31/05/2012
presentatie wilde landjes leerkrachtenteam de klim Schelle
31/05/2012
Overleg Laarne Gestroomlijnd Landschap
31/5/2012
Werkgroep Maanbeek-Laresloot
1/06/2012
Ontmoetingsmoment HZ in Berlare (21 deelnemers)
4/06/2012
Contactavond Trage wegen Schoonaarde
7/06/2012
overleg opening de vaag Waasmunster
7/06/2012
Overleg Bornem LL (film Massart, 9 deelnemers)
8/06/2012
Overleg OCMW St-Amands ivm Steenovens
11/06/2012
klankbordgroep spelen in bossen
12/06/2012
10 jaar trage wegen (Vlaams parlement)
12/06/2012
overleg wilde landjes + observatie kleuterspeelplaats De Klim Schelle
15/06/2012
Persmoment/ lancering project Steenovens
16/06/2012
speelgroen 2 daagse
18/06/2012
Presentatie op infovergadering Laarne Gestr Landsch (34 deelnemers)
19/06/2012
overleg Berlare stavaza trage wegen
19/06/2012
overleg trage wegen Stad Dendermonde: bespreking stand van zaken
20/06/2012
overleg wilde landjes basisschool de schorre sint-amands
20/06/2012
overleg Dendermonde stavaza trage wegen
20/06/2012
overleg Baeten nv en gemeente Berlare
22/06/2012
jury bachelor landschaps- en tuinarchitectuur Jette
25/06/2012
overleg Laarne en Wetteren maanbeek
26/06/2012
overleg wilde landjes Huveneersschool Hingene
26/06/2012
Overleg Berlare Natuurinrichtingsproject
26/06/2012
Terreinbezoek Schelle HZ
26/06/2012
Presentatie Schelle milieuraad KLE + zwaluwen (6 deelnemers)
28/06/2012
NME overlegplatform
28/06/2012
infoavond trage wegen Bazel-Rupelmonde ( Kruibeke)
28/06/2012
Evaluatie Scheldehappening en planning 2013
2/07/2012
oplevering Warandewegel/Appels baantje met Stad Dendermonde
4/07/2012
opening natuurspeelplaats de Averegten: Heist-op-de-berg
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
25
5/07/2012
Overleg Dendermonde met Ethias over vrijwilligersverzekering
6/07/2012
Overleg Schelle (Scheldehelden)
12/07/2012
Overleg Gent met Bosgroep Midden-OVL
9/8/2012
controlebezoek VLM ifv PDPO-project ' herstel van trage wegen langs Schelde en Durme'
14/8/2012
Overleg mogelijk persmoment Dendermonde: opening trage weg met VPK-fabriek
16/08/2012
overleg buurtwegwijziging Waasmunster
20/8/2012
oplevering extra werken Gaandijk met gemeente Hamme
28/8/2012
oplevering wegje Eetgoed met gemeente Wichelen
5/09/2012
evaluatievergadering melle
6/09/2012
oost-vlaams NME terras
7/9/2012
soortenworkshops Provincie Antwerpen
10/09/2012
Overleg Berlare LL (Vlindertuin)
10/09/2012
overleg Kris Tersago ivm Plant van Hier in Klein-Brabant
10/9/2012
oplevering 'Sterrewegel' (fase 1) met gemeente Waasmunster
13/09/2012
overleg: voorstelling Plant van Hier gemeente Bornem
13/09/2012
Overleg Prov. O-VL Gestroomlijnd Landschap
13/9/2012
overleg op Plukboerderij schelle ifv prospectie openstelling trage weg Schelle-…)
18/09/2012
Overleg Berlare Natuurinrichtingsproject
18/09/2012
overleg diverse stadsdiensten Dendermonde ifv voetweg 23 te Oudegem
20/09/2012
overleg inhuldiging de Vaag Waasmunster
21/09/2012
jeugdraad waasmunster
25/9/2012
poelenwerkgroep temse
26/09/2012
mozaïek workshop in de huveneersschool Hingene ism Beeldend Mozaïekatelier
26/09/2012
Première film Massart Bornem
27/09/2012
Overleg Berlare Infogem
27/09/2012
workshop bijenhotel bouwen op basisschool olvp ism NP Educatie
27/09/2012
mozaïek workshop in de huveneersschool Hingene ism Beeldend Mozaïekatelier
28/09/2012
mozaïek workshop in de huveneersschool Hingene ism Beeldend Mozaïekatelier
29/09/2012
mozaïek workshop in de huveneersschool Hingene ism Beeldend Mozaïekatelier
30/09/2012
mozaïek workshop in de huveneersschool Hingene ism Beeldend Mozaïekatelier
1/10/2012
Overleg Dendermonde LL (landschapsbeheerplan Nieuwdonk)
1/10/2012
overleg stad Dendermonde - Duurzaamheid op school
1/10/2012
mozaïek workshop in de huveneersschool Hingene ism Beeldend Mozaïekatelier
2/10/2012
uitstap met Antwerpse RL
8/10/2012
overleg: voorstelling Plant van Hier gemeente Sint-Amands
11/10/2012
presentatie wilde landjes ouders De Klim Schelle
11/10/2012
Jaarlijks ambtenarenoverleg Dendermonde
18/10/2012
overleg scheldehappening Rivertours
25/10/2012
Overleg met VMM over Scheldehappening 2013
5/11/2012
Overleg trage wegenproject
6/11/2012
Presentatie Dendermonde Internaat LL
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
26
6/11/2012
Evaluatievergadering Bazel/Rupelmonde
7/11/2012
Aanplant KLE Dendermonde Internaat LL
7/11/2012
Overleg met POV, Gemeente Wetteren en Natuurpunt ivm amfibieëntunnel
8/11/2012
Overleg met Danny Vinck ivm persmoment internaat D'monde
8/11/2012
overleg wilde landjes basisschool De Klim Schelle
9/11/2012
Overleg + terreinbezoek Schelle (Scheldehelden)
12/11/2012
overleg ANB wedstrijd scheldelei
14/11/2012
Interview Berlare Natuurinrichtingsproject
15/11/2012
overleg: startvergadering Wondermooie wielen, Bornem
19/11/2012
Interview Berlare Natuurinrichtingsproject
19/11/2012
Oost-Vlaams overleg trage wegen ( 3 RL en dienst mobiliteit)
21/11/2012
Persmoment Dendermonde Internaat LL
22/11/2012
open mina raad temse ivm amfibieën en poelenwerkgroep
22/11/2012
studiedag toeristisch-recreatieve ontsluiting (workshop SIRE/ TPA)
26/11/2012
Overleg Brabants Landschap ivm Oeverzwaluwwanden
26/11/2012
Overleg Maanbeekproject ifv trage wegen ( gemeente Wetteren/Laarne/Prov. Ovl/RLSD)
30/11/2012
haagplantactie basisschool De Schorre Sint-Amands
2/12/2012
inhuldiging mozaÏekbank Huveneersschool Hingene
4/12/2012
overleg Plant van Hier met flora kenners
6/12/2012
overleg ANB: evaluatie step
10/12/2012
Overleg Dendermonde LL (landschapsbeheerplan Nieuwdonk)
11/12/2012
overleg 'terreinbezoek Wondermooie wielen
12/12/2012
Persmoment Wetteren Gestroomlijnd Landschap
13/12/2012
overleg project 'Vrome bomen'
13/12/2012
Oost-Vlaams overleg trage wegen ( 3 RL en dienst mobilteit)
18/12/2012
Overleg Schelle (Scheldehelden)
18/12/2012
overleg Buitebgewone plekjes
19/12/2012
overleg onderhoud vlasrootputten St-Amands
In het kader van de diverse projecten wordt jaarlijks, naast het structurele ook thematisch overleg met bepaalde doelgroepen en actoren opgezet. Een overzicht van dit thematische overleg is opgenomen in onderstaande tabel. Thematisch overleg in 2012
Actie 3: soortgerichte acties boerenzwaluw
X
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
X
Industrie
X
Lokale besturen
Actie 2: soortgerichte acties huiszwaluw
NME sector
X
Jacht
Landbouw
X
Recreatie en toerisme
Natuur Actie 1: gemeentelijk subsidiereglement voor huis- en boerenzwaluw
X X
X
X
X
X
27
Actie 4: soortgerichte acties gierzwaluw
X
X
Actie 5: weidevogelproject
X
X
Actie 6: poelenproject
X
X
Actie 7: slotenproject
X
X
Actie 8: natuurloket
X
X
Actie 9: fauna akkers
X
X
Actie 10: veilige verbindingen voor amfibieën
X
Actie 11: landschapsbedrijfsplanning
X
X
X
X
Actie 12: landschapsloket
X
X
X
X
Actie 14: houtzoeker
X
X
X
X
Actie 15: herstel van vlasrootputten in Klein
X
X
X
Actie 17: geïntegreerde gebiedsgerichte werking
X
X
X
Actie 18: Scheldehelden Schelle
X
Actie 19: Scheldehelden Bornem
X
X
X
X X
X
X X
x
X
X
x
X
X
X X
X
Actie 13 autochtone bomen en struiken
X
X
X
X
X
X
X
X
x
x
x
x
x
Actie 20: buitengewone plekjes
x
x
x
x
x
Actie 21: Trage Wegen
x
x
x
x
x
x
x
Actie 22: groene halte
X
X
X
X
X
X
Actie 23: stiltegebieden
X
X
X
X
X
X
Actie 16 intergemeentelijke subsidiereglement voor KLE's X
Actie 24: landschapskrant
X
X
X
Actie 25: website
X
X
X
Actie 26: communicatiemateriaal RLSD
x
x
x
x
x
x
x
Actie 27: digitale nieuwsbrief
x
x
x
x
x
x
x
Actie 28: Social Media
x
x
X
x
X
X
x
Actie 29: NME – loket + uitleenpost
X
X
X
X
X
Actie 30: educatieve ontsluiting Steenovens
X
X
X
X
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
28
1.8. Communicatie Instrumenten In de algemene communicatiestrategie RLSD wordt een duidelijke keuze gemaakt voor het gebruik van een mix van media die elkaar onderling versterken. Wanneer de boodschap via verschillende kanalen verspreid wordt, is de kans groot dat het publiek er meerdere keren mee geconfronteerd wordt. Timing, frequentie en bereik zijn criteria die gehanteerd worden bij de keuze van de kanalen.
De vooropgestelde mix aan communicatiekanalen bestaat ruwweg uit volgende media: -
Landschapskrant
-
Website
-
Divers communicatiemateriaal: publicaties, roll-ups, infopanelen
-
Digitale nieuwsbrief
-
Evenementen
-
Pers
-
Communicatie via partners
-
Social media (facebook)
Pers In onderstaande tabel is een overzicht opgenomen van de in 2012 georganiseerde persacties.
Datum
Type actie
Thema
Meer uitleg
27.3.2012
Persmoment
Scheldehappening
evenement
15.6.2012
Persmoment
Steenovens
Lancering project
persmoment
Bebossing Schelle
Organisatie door gemeente
27.9.2012
Persmoment
Wilde landjes
Lancering project
20/10/2012
persmoment
De vaag
inhuldiging
(18.11.2012)
persmoment
Landschapswandeling Laarne
Organisatie door POV
21.11.2012
persmoment
Internaatsdomein D'monde
landschapsloket
Juli 2012
Persteksten gem. infobladen
Trage wegen
Einde project PDPO
September 2012
Persberichten regionale pers
Trage wegen
Einde project PDPO
6.9.2012
Er werden 5 persmomenten georganiseerd door het regionaal landschap en 9 persberichten over trage wegen verstuurd in 2012. Dit was minder dan gebruikelijk omdat de communicatiemedewerker maar 2/5 werkte. Een overzicht van persknipsels is opgenomen in onderstaande tabel. Een selectie van persknipsels is opgenomen in Bijlage 3
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
29
Overzicht persknipsels 2012 Thema
medium
Trage wegen (18)
Streekkrant (4) ; GVA (4) ; HLN (5) ; DZ (2) ; HNB (3)
Knothout gezocht (8) Scheldehappening (12)
Natuurblad, NB (4), GVA, DZ, DS mag. RTV, HLN Radio 2, TV oost
De Vaag (Waasmunster) (2)
HLN , HNB
Internaat Dendermonde (4)
Streekkrant, GVA, HLN, HNB
Kikvorst (3)
DS, HNB, GVA
Poelen en vlasrootputten (3)
HNB (2), HLN,
Ros Beiaard ruiternetwerk (3)
GVA, HLN, HNB
Berrenheibos Schelle (2)
HNB, GVA
Steenovens (2)
HNB, GVA
Vlindertuin Berlare (2)
DZ, HLN
Wilde landjes
De streekkrant
Zwaluwen (2)
GVA
Gontrode (Melle)
HLN
Plant van hier
HLN
Aantal artikels / interviews / vermeldingen websites
64 (op 21/12/2012)
Geplande persactiviteiten in 2013 Maart
persmoment Scheldehappening persbericht zwaluwen
April
persmoment wilde landjes Schorre persbericht 'Moord in de poel' in Klein-Brabant Persbericht weidevogels
Mei
persmoment trage wegen Waasmunster persbericht fauna akkers persbericht De Vliet, Schelle
Juni
persmoment amfibieĂŤntunnels Wetteren
Sept.
Persbericht wondermooie wielen Persbericht zaadoogstactie K-B
Okt
persbericht trage wegen Zele
Nov
persmoment/ bericht poelen in Kruibeke
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
30
2. Inhoudelijke werking Thema Natuurbehoud en kleine landschapselementen Actie 1: Gemeentelijk subsidiereglement voor huis- en boerenzwaluw Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2006, Trekker: Robbert Schepers Partners -
Gemeentebesturen Berlare, Bornem, Dendermonde, Hamme, Kruibeke, Laarne, Schelle, Sint-Amands, Waasmunster, Wichelen, Wetteren en Zele.
-
Vrijwillige zwaluwcontroleurs aangesloten bij Natuurpunt
Doelgroepen Particulieren en landbouwers met huis- en/of boerenzwaluw aan hun gevel of in hun stal (hierna: 'gastheren'). Doelstelling -
Behouden van bestaande nesten/kolonies van huis- en boerenzwaluw.
-
Vergroten van draagvlak voor huiszwaluw (Rode Lijst) en boerenzwaluw bij gastheren.
Omschrijving De Vlaamse broedpopulatie huis- en boerenzwaluw gaat sterk achteruit. Uit de gedetailleerde historische broedgegevens voor huiszwaluw die beschikbaar zijn voor de gemeente Zele en stad Dendermonde blijkt dat dit zich ook voordoet binnen het werkingsgebied van RLSD. De achteruitgang van de broedpopulatie huis- en boerenzwaluw is van meerdere factoren afhankelijk. De gastheer kan op dit vlak een rol spelen. De jaarlijkse subsidie voor bewoonde nesten wil de gastheer aanmoedigen om goed zorg te dragen voor de zwaluwen aan zijn gevel of in zijn stal. Verslag werking 2012 -
In 2012 werden 191 subsidieaanvragen ontvangen. Dit betekent een lichte daling t.o.v. 2010 en 2011. Fig.1 geeft een overzicht weer van het totaal aantal subsidieaanvragen per jaar. Deze daling is te wijten aan een sterke daling van het aantal aanvragen in enkele gemeenten. Vermoedelijk heeft dit te maken met een beperkte communicatie over de subsidie in de betreffende gemeenten. In gemeenten waar wel sterk ingezet wordt op communicatie wordt zelfs nog een stijging vastgesteld. De verdeling van de aanvragen over de verschillende gemeenten wordt weergegeven in fig. 2
-
In het merendeel van de gemeenten (uitgezonderd Bornem, Sint-Amands en Wetteren) verzorgt RLSD de controles, lokaal i.s.m. vrijwilligers van Natuurpunt. Dit jaar werd 60,73 % van de aanvragen gecontroleerd. Tijdens de controles krijgen nieuwe gastheren die dit wensen een zwaluwplaquette overhandigd (zie Actie 2 & 3).
-
Op het ambtenarenoverleg van 12 september 2011 werd het subsidiereglement geĂŤvalueerd. Begin 2012 werd het standaardreglement aangepast en werden de deelnemende gemeenten gestimuleerd om hun eigen reglement op hun beurt aan te passen. Eind 2012 hebben 3 gemeenten het aangepaste reglement reeds goedgekeurd. Sint-Amands keurde de aanpassingen niet goed. De overige gemeenten bekijken dit dossier begin 2013 met het nieuwe bestuur
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
31
250
200
150
100
50
0 2007
2008
2009
2010
2011
2012
Fig. 1: Totaal aantal subsidieaanvragen per jaar. 50 45 40 35 30
2007
25
2008
20
2009
15
2010
10
2011
5
2012
0
Fig. 2: Aantal subsidieaanvragen per gemeente in de periode 2007-2012 Gepland 2013 -
Verder zetten van de actie in de deelnemende gemeenten.
-
Gemeenten stimuleren om inwoners te informeren over de subsidies.
-
Stimuleren van overige gemeenten om het zwaluwsubsidiereglement te aanvaarden.
Samenwerking en financiering: Deze actie wordt gefinancierd met gemeentelijke subsidies en eigen middelen van RLSD.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
32
Gelinkte acties: Overige acties in kader van zwaluwproject: specifieke link naar soortgerichte actie huis- en boerenzwaluw (Actie 2 en 3), met als doel de bestaande kolonies uit te breiden (waar subsidiereglement in eerste plaats mikt op instandhouding van bestaande kolonies/nesten), Actie 8: Natuurloket.
Actie 2: Soortgerichte acties huiszwaluw Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2006, Trekker: Robbert Schepers Partners -
Lokale natuurverenigingen: vogelwerkgroep Durmevallei, lokale afdelingen Natuurpunt, vzw Durme
-
Gemeentelijke technische diensten
-
Gemeentelijke brandweer
Doelgroepen Particulieren en overheden die zelf een huiszwaluwnest/kolonie aan hun gevel hebben of in de onmiddellijke omgeving wonen van een bewoonde huiszwaluwkolonie en een huis bewonen dat bouwtechnisch geschikt is voor huiszwaluw. Doelstelling -
Vertragen afname van bestaande kolonies huiszwaluw (Rode Lijstsoort) in de streek.
-
Uitbreiden grootte kolonies huiszwaluw in de streek.
-
Vergroten van draagvlak bij gastheer, o.m. door beperken van mestoverlast.
Omschrijving Zoals geschetst onder actie 1 gaat het niet goed met de huiszwaluw in Vlaanderen en in het werkingsgebied van RLSD. De oorzaken voor de sterke achteruitgang van het aantal broedkoppels huiszwaluw zijn zeer divers en gedeeltelijk onbekend. Toch leert ervaring elders in Vlaanderen dat het nemen van een aantal gerichte lokale maatregelen de achteruitgang van een kolonie kan vertragen en lokaal zelfs kan zorgen voor een uitbreiding van een kolonie tegen een dalende bovenlokale trend in. In het kader van het zwaluwproject neemt RLSD waar mogelijk een aantal gerichte maatregelen. Deze spelen allen in op een optimalisatie van de nestbouw van de huiszwaluw. Het betreft concreet: de plaatsing van kunstnesten, steunlatjes, voorzien van modder (die betere kwaliteit heeft dan rivierslib) en de plaatsing van mestplankjes. Uit de praktijk blijkt dat voornoemde maatregelen enkel tegemoet komen bij problemen met nestbouw terwijl ook andere factoren (voedselaanbod, predatie, …) een rol spelen in de lokale achteruitgang van de huiszwaluw. Het uitvoeren van voornoemde maatregelen resulteert echter wel steeds in een groter draagvlak voor 'hun' zwaluwen bij de gastheer van een zwaluwnest of –kolonie, en vermijdt zo dat nesten (ook buiten het broedseizoen) verwijderd worden. Verslag werking 2012 In 2012 werd proactief gewerkt rond de huiszwaluw in de gemeenten Kruibeke en Bornem. In combinatie met de aanvragen die we binnenkregen via het natuurloket (actie 8) werden in totaal 43 kunstnesten, 8 steunlatten en 3 mestplanken geplaatst. Twee mestplanken werden gereinigd. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de uitgevoerde acties per gemeente.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
33
geplaatst gemeente
kunstnesten
steunlatten
Bornem
20
5
Kruibeke
11
1
Temse
2
1
Waasmunster
2
Wetteren
2
Wichelen
6
1
totaal
43
8
gereinigd mestplanken
mestplanken
1 3
1
3
2
Tabel: overzicht huiszwaluwacties per gemeente in 2012.
Bewoners/eigenaars van gebouwen waar huiszwaluwen broeden krijgen onze plaquette voor 'zwaluwvriendelijke gastheren' overhandigd (zie onderstaande figuur ).
Fig.: huiszwaluwplaquette 'zwaluwvriendelijke gastheren'. Naast deze acties werd ook een uitgebreide inventarisatie van huiszwaluwnesten uitgevoerd in een gedeelte van ons werkingsgebied. In de gemeenten Melle, Wetteren en Wichelen werd een gebiedsdekkende inventaris uitgevoerd. Dit betekent dat elke straat in die gemeenten werd onderzocht op de aanwezigheid van zwaluwnesten. Van elke locatie met zwaluwnesten werd de gps locatie opgeslagen en werden enkele parameters genoteerd (o.a. aantal echte nesten, aantal kunstnesten, aantal bewoonde kunstnesten, aantal mestplanken, oriëntatie gevel, gevelkleur, vorm dakgoot,…) Een overzicht van de locaties met bewoonde nesten in 2012 is weergegeven in onderstaand kaartbeeld. In Waasmunster en Kruibeke werden de bekende broedlocaties door lokale vrijwilligers geïnventariseerd.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
34
Overzicht van de in 2012 bewoonde nesten voor de gemeenten Wichelen, Wetteren en Melle (lila punten) In totaal werden in die vijf gemeenten 358 nestplaatsen gevonden waarvan er 207 bewoond waren (58%). In 74 gevallen betrof het een kunstnest. Dit betekent dat 36% van alle huiszwaluwen in deze gemeenten in een kunstnest broedt. Kunstnesten doen het in het algemeen zelfs beter dan natuurlijke nesten met een bezettingsgraad van 40% t.o.v. van 35% bij natuurlijke nesten. Deze cijfers zijn mogelijks een onderschatting aangezien het grootste deel van de inventarisatie in Wichelen, Wetteren en Melle reeds uitgevoerd werd in de tweede helft van mei. In 2012 arriveerden veel huiszwaluwen later dan gewoonlijk in de broedplaatsen met als gevolg dat de aantallen in mei mogelijks een ondertelling zijn. Dit wordt geĂŻllustreerd door de resultaten van een controletelling in Oud Dorp te Wichelen in juni 2012. Hier werden op 24 locaties 48 bewoonde nesten genoteerd. De bezettingsgraad van kunstnesten bedroeg hier zelfs 53% t.o.v. 36% bij natuurlijke nesten. Gepland 2013 -
Begin 2013 wordt een reiningingsactie gepland van alle mestplankjes in het werkingsgebied. Er zal van de gelegenheid gebruikt gemaakt worden om op verschillende plaatsen nog bijkomende kunstnesten te plaatsen.
-
In een deel van de kolonies waar nog niet pro actief gewerkt werd (Elversele, Appels, Schoonaarde en Moleken/Margote te Wichelen) tracht RLSD nieuwe acties te ondernemen in 2013.
-
Indien mogelijk (afhankelijk van beschikbaarheid vrijwilligers/stagiairs) wordt de inventarisatie verder gezet in de gemeenten die nog niet aan bod kwamen.
Nazorg Hieraan wordt grondig aandacht besteed door de inventarisatie en de reiningingsactie voor mestplankjes. Daarnaast worden ook alle adviesvragen die ons bereiken via het natuurloket (Actie 7) en NME-loket (Actie 29) zorgvuldig opgevolgd. Samenwerking en financiering
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
35
RLSD financiert de hierboven beschreven actie met structurele middelen. De gemeentelijke technische diensten/brandweer kunnen op bepaalde plaatsen in natura bijdragen door een deel van de werken kosteloos uit te voeren. Vrijwilligers van lokale natuurverenigingen en vogelwerkgroepen staan mee in voor inventarisatie en opvolging van het succes van de uitgevoerde werken. Gelinkte acties: Zie overige acties in het kader van zwaluwproject, Actie 8: Natuurloket en Actie 29: NME-loket.
Actie 3: Soortgerichte acties boerenzwaluw Idee / Initiatiefnemer: Boerenzwaluw gastheren in de streek / RLSD, Startjaar: 2010, Trekker: Robbert Schepers Partners -
Landbouworganisaties
-
Lokale natuurverenigingen: vogelwerkgroep Durmevallei, lokale afdelingen Natuurpunt en vzw Durme
-
VLM
Doelgroepen Landbouwers en particulieren die onderdak bieden aan boerenzwaluwen in hun stal, schuur, garage, … (hierna: 'gastheren' genoemd) Doelstelling Vergroten van draagvlak bij gastheer. Indien mogelijk: vergroten populatie boerenzwaluw in de streek. Omschrijving Zoals geschetst onder actie 1 gaat het niet goed met de boerenzwaluw in Vlaanderen. De oorzaken voor de sterke achteruitgang van het aantal broedkoppels boerenzwaluw zijn zeer divers en gedeeltelijk onbekend. Maar wat betreft een deel daarvan kan de gastheer een rol spelen. De jaarlijkse subsidie voor bewoonde nesten boerenzwaluw (zie actie 1) wil de gastheer aanmoedigen en ondersteunen om deze factoren te optimaliseren en zo goed mogelijk zorg te dragen voor de zwaluwen in zijn stal, schuur of garage. De voorbije jaren kreeg RLSD van diverse landbouwers en particulieren die gastheer zijn van boerenzwaluw evenwel vragen over het ter beschikking stellen van kunstnesten voor boerenzwaluw. Gezien de grote vraag was het wenselijk hier op in te spelen. Vanaf 2010 stelt RLSD kunstnesten en mestplankjes kosteloos ter beschikking aan gastheren die hiervoor vragende partij zijn. In tegenstelling tot huiszwaluw dient de gastheer zelf in te staan voor de plaatsing van kunstnesten en mestplankjes. Dit is mogelijk aangezien boerenzwaluw zijn nesten op beter bereikbare plaatsen maakt dan huiszwaluw. Vanzelfsprekend adviseert RLSD de gastheer bij de plaatsing (waar, hoe, wanneer, hoeveel, …). Het staat vast dat deze maatregel steeds zal resulteren in een groter draagvlak voor 'hun' boerenzwaluwen bij de gastheer. Verslag werking 2012 In 2012 werden drie kunstnesten afgegeven bij een particulier in Bornem. Bewoners/eigenaars van gebouwen waar boerenzwaluwen broeden krijgen onze plaquette voor 'zwaluwvriendelijke gastheren' overhandigd (zie onderstaande afbeelding).
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
36
Nazorg Het gebruik van de kunstnesten wordt sporadisch opgevolgd tijdens de controles voor zwaluwsubsidies. Daarnaast worden ook alle adviesvragen die ons bereiken via het natuurloket (Actie 8) en NME-loket (Actie 28) zorgvuldig opgevolgd. Gepland 2013 Verder zetten van de actie via het natuurloket (Actie 8). Samenwerking en financiering RLSD financiert de actie vanuit eigen middelen. Gelinkte acties Overige acties in kader van zwaluwproject, Actie 8: Natuurloket, Actie 29: NME-loket
Actie 4: Soortgerichte actie gierzwaluw vanuit gemeentelijk subsidiereglement Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2006, Trekker: Robbert Schepers Partners -
Gemeentebesturen Bornem, Dendermonde, Hamme, Kruibeke, Laarne, Schelle, Sint-Amands, Waasmunster en Wetteren.
-
Gemeentelijke technische diensten
-
Gemeentelijke brandweer
-
Lokale natuurverenigingen: Natuurpunt, vzw Durme, vogelwerkgroep Durmevallei
Doelgroepen Particulieren, bedrijven, ‌ met: -
een gebouw (in aan-/verbouw) dat mogelijkheden biedt voor nestgelegenheid voor gierzwaluw.
-
een gebouw waar momenteel gierzwaluwen broeden maar dat verbouwd of afgebroken wordt.
Doelstelling -
Aanbieden van nieuwe nestgelegenheden voor gierzwaluw op geschikte plaatsen.
-
Realiseren van alternatieve nestgelegenheid op plaatsen waar bestaande nestplaatsen omwille van afbraak en verbouwingen dreigen te verdwijnen.
-
Inwoners informeren i.v.m. deze uitzonderlijke stadsvogel.
-
Vergroten van draagvlak om bij verbouwingen gerichte maatregelen te nemen voor de gierzwaluw.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
37
Omschrijving Gierzwaluwen broeden in Vlaanderen in kernen van steden en gemeenten waar ze nestgelegenheid vinden in spleten en holtes in hoge, oude gebouwen. Dergelijke oude, wat versleten gebouwen worden aan een versneld tempo afgebroken of gerenoveerd, waarbij de nestgelegenheden voor de gierzwaluw verdwijnen. Het RLSD biedt in de kernen van steden, waar nog gierzwaluwen voorkomen, nieuwe nestgelegenheden aan onder de vorm van nestkasten. Waar de eigenaar de toestemming geeft, kunnen ook holtes geboord worden in de dakgootbekisting aangezien deze ook een eenvoudige, goedkope en volwaardige nestgelegenheid bieden. Het gemeentelijke subsidiereglement voor gierzwaluw wil voorkomen dat nestplaatsen voor gierzwaluw verloren gaan door de eigenaar financieel te stimuleren om bij nieuwbouw of verbouwingen kunstmatige nestgelegenheid voor gierzwaluw te voorzien. Verslag werking 2012 In 2012 werd proactief gewerkt rond gierzwaluwen in Kruibeke. Bij deze actie werden 12 nestkasten opgehangen op openbare en particuliere gebouwen. Bewoners/eigenaars van gebouwen met voorzieningen voor gierzwaluw krijgen onze plaquette voor 'gierzwaluwvriendelijke gastheren' overhandigd (zie onderstaande afbeelding).
Gepland 2013 In 2013 staan nog geen proactieve acties gepland. Aanvragen via het natuurloket (Actie 8) worden opgevolgd. Nazorg Er wordt in samenwerking met de gemeente, eigenaar en/of lokale vrijwilligers jaarlijks nagegaan of de geplaatste nestgelegenheden bewoond worden. Binnengekomen vragen via het Natuurloket (Actie 8) en NMEloket (Actie 29) worden zorgvuldig opgevolgd. Samenwerking en financiering De betrokken gemeenten financieren de subsidie. De nestkasten financiert RLSD uit eigen structurele middelen. De gemeentelijke technische diensten/brandweer dragen in natura bij door de plaatsing van de nestgelegenheden kosteloos uit te voeren. Gelinkte acties: Overige acties in kader van zwaluwproject, namelijk Actie 1 tot en met Actie 3.
Actie 5: Weidevogelproject Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2007, Trekker: Robbert Schepers Partners -
Natuurpunt (diverse lokale afdelingen), vzw Durme, vogelwerkgroep Durmevallei, Natuurpunt Studie, Landbouwverenigingen: Boerenbond, Landelijke Gilden, ABS, VAC, Gemeenten Berlare, Laarne, Wetteren en Wichelen, Provincie Oost-Vlaanderen dienst Milieubeleidsplanning, Milieu, WBE's, Agentschap voor Natuur en Bos, VLM Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
38
Doelgroepen Landbouwers die grasland- of akkerpercelen beheren waarop weidevogels broeden, vrijwilligers die aan nestbescherming willen doen. Doelstelling -
Instandhouding en uitbreiding van de broedpopulatie van weidevogels in het algemeen, grutto in het bijzonder binnen het werkingsgebied van RLSD, met een belangrijk accent op de Sigma gebieden van de cluster Kalkense Meersen. Naast de grutto zijn de belangrijkste doelsoorten kievit, paapje (Rode lijst), zomertaling (Rode lijst), slobeend (bescherming i.k.v. Vogelrichtlijn), scholekster, gele kwikstaart, graspieper (Rode lijst) en roodborsttapuit. Door de bescherming van de slobeend levert het project een bijdrage aan de IHD.
-
Samenwerking tussen landbouwers en vrijwilligers stimuleren, om zo te komen tot een goede relatie tussen lokale landbouwers en natuurbeschermers/jagers die aan nestbescherming doen.
Omschrijving 1.
Situering: Het werkingsgebied RLSD is één van de plaatsen in (Oost-)Vlaanderen waar de grutto voorkomt. Ook voor andere weidevogels (o.a. kievit, zomertaling, slobeend, scholekster, gele kwikstaart, roodborsttapuit) zijn de alluviale graslandcomplexen langs Schelde en Durme van belang als broedgebied. Het voortbestaan van de weidevogels in het werkingsgebied is in sterke mate afhankelijk van de medewerking van de landbouwers. Omwille van het voedselaanbod verkiezen weidevogels immers dikwijls de bemeste graslanden boven de verschraalde graslanden in natuurbeheer. Knelpunt is evenwel dat de graslanden in landbouwgebruik in de regel bewerkt worden tijdens het broedseizoen (1 april – 15 juni), waardoor de nesten en de jongen vernietigd worden. Op die manier fungeren de graslanden in landbouwgebruik als een ecologische val. RLSD wil landbouwers ondersteunen om maximaal rekening te houden met de aanwezige weidevogels.
2.
Maatregelen: Met het weidevogelproject geeft RLSD op perceelsniveau invulling aan de bescherming van de weidevogels door de landbouwer. Hiervoor zijn vergoedingen voorzien. Dit project omvat: de maatregelen ‘nest- en kuikenbescherming’(vnl. buiten Kalkense Meersen) en ‘gruttobeheer’ (in Kalkense Meersen), telkens voor één broedseizoen.
Hieronder wordt per maatregelenpakket een onderbouwing gegeven. Gruttobeheer In het toekomstige weidevogelgebied van de cluster Kalkense Meersen van het Geactualiseerde Sigmaplan kunnen op percelen in agrarisch gebruik 'beheerovereenkomsten' worden afgesloten voor de duur van 1 broedseizoen (1 april - 15 juli). De beperking van deze maatregel tot de cluster Kalkense Meersen (KM) vindt zijn oorsprong in volgende motivatie: -
In cluster KM komen de grootste densiteit aan weidevogels, waaronder ook een aantal kritischere soorten (slobeend, grutto, zomertaling, watersnip, …) voor.
-
In cluster KM zijn er omwille van het Geactualiseerd Sigmaplan voldoende garanties dat het weidevogelbeheer duurzaam is.
Er worden drie pakketten voorzien: Rustperiode (1 april - 15 juni), Rustperiode (1 april - 1 juni) met vluchtzone, Extensieve beweiding (1 april – 1 juni).
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
39
Bescherming van nesten en kuikens: In tegenstelling tot gruttobeheer werd bescherming van nesten en kuikens ter beschikking gesteld over het ganse werkingsgebied RLSD (met uitzondering van de Kalkense meersen vanaf 2010). Nestmarkeerders: worden vlak voor de bewerking van het gras- of bouwland geplaatst, rondom het nest wordt een voldoende grote strook tot en met 15 juli onbewerkt te laten. Nestbeschermers: plaatsing verhinderd vertrappeling van nesten door vee op intensief beweide percelen Wegjagen: houdt in dat de weidevogelkuikens op een hooilandperceel vlak voordat een bewerking zal plaatsvinden, worden weggejaagd. Nesten verplaatsen (enkel kievit en scholekster): hierbij worden nesten vlak voor de bewerking van het perceel tijdelijk verplaatst Extra: beheerovereenkomsten VLM: Ten gevolge van de weidevogelwerking van RLSD (vanaf 2008) zijn een aantal gebieden in het werkingsgebied RLSD (Rijkerskouter te Wetteren, Scheldebroeken te Zele-Berlare, SintOnolfspolder te Appels, landbouwgebied ten noorden van Sint-Anna, Durmen en Zogge te Zele-Hamme en Pontrave te Waasmunster), afgebakend als weidevogelgebied. In deze gebieden kunnen landbouwers vijfjaarlijkse beheerovereenkomsten weidevogelbeheer afsluiten met de VLM (zie Actie 15: Landschapsbedrijfsplanning). Verslag werking 2012 In 2012 werden op 95,56 ha agrarisch grasland in de Kalkense meersen beheerovereenkomsten 'gruttobeheer' afgesloten voor de duur van 1 broedseizoen . Ter vergelijking: in 2011, 2010 en 2009 werden respectievelijk op 91,34 ha, 89,16 ha en 55,77 ha beheerovereenkomsten afgesloten. Een overzicht van de beheerovereenkomsten in 2012 wordt weergegeven in tabel en figuur.
Aantal hectare
Betrokken landbouwers
Rustperiode 1 april – 15 juni
70,77 ha
13
Rustperiode 1 april – 1 juni
11,21 ha
3
Extensieve beweiding
13,57 ha
2
TOTAAL:
95,56 ha
13
Beheerovereenkomst
Tabel: overzicht van de verschillende beheerovereenkomsten gruttobeheer en het aantal betrokken landbouwers in de cluster Kalkense meersen.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
40
Fig.: Overzicht van de verschillende beheerovereenkomsten gruttobeheer in de cluster Kalkense meersen. Een evolutie van de beheerovereenkomsten sinds 2009 wordt per jaar weergegeven in onderstaande figuur 80 70 60 50
Rustperiode 1 april – 15 juni
40
Rustperiode 1 april – 1 juni
30 Extensieve beweiding 20 10 0 2009
2010
2011
2012
Figuur : Evolutie van de verschillende beheerovereenkomsten gruttobeheer (in ha) per jaar. Uit bovenstaande tabel is het stijgende aantal ha met beheerovereenkomsten duidelijk zichtbaar. In vergelijking met de vorige jaren zien we in 2012 vooral een duidelijke stijging naar het meest intensieve pakket, met rustperiode tot 15 juni. Het grotere aandeel van percelen dat pas bewerkt wordt na 15 juni zal het broedsucces van de aanwezige weidevogels zeker ten goede komen. Naast het 'gruttobeheer' in de Kalkense meersen werd op 6,5 ha landbouwgrond door twee landbouwers en 3 vrijwilligers aan nest- en kuikenbescherming gedaan. De percelen liggen verspreid in de Koningskouter en Kleit Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
41
(beiden in Berlare, in de ruime omgeving van de Kalkense meersen). Hier vinden we satellietpopulaties terug van respectievelijk grutto en kievit. De belangrijkste kerngebieden van de weidevogels in de Kalkense meersen werden door INBO en RLSD gemonitord. De gruttopopulatie bleef stabiel met 25 koppels. De kievit deed het in 2012 echter zeer slecht met slechts 25 koppels. De resultaten van de beheerovereenkomsten van VLM worden verder besproken (Actie 11). Gepland 2013 Het weidevogelproject wordt in zijn huidige vorm verder gezet in 2013. RLSD zal de weidevogelpopulatie blijven opvolgen (o.a. via alarmtellingen). In 2013 wordt opnieuw een inventarisatie uitgevoerd in samenwerking met INBO. Nazorg In kader van het weidevogelproject doen zich geregeld onverwachte opportuniteiten voor, zoals een broedgeval van grutto buiten de perimeter waar gruttobeheer mogelijk is. Om in dergelijke situaties kort op te bal te kunnen spelen voorziet RLSD ook in de toekomst uit eigen middelen een structureel bedrag voor tijdelijke ad hoc maatregelen rond soortenbescherming. Binnen de cluster Kalkense Meersen van het Geactualiseerde Sigmaplan zijn de voorgestelde maatregelen (aanbieden van pakketten gruttobeheer) op zich tijdelijk van aard. Ze worden hier echter volledig verduurzaamd door de inrichtingen en het beheer gepland i.k.v. het geactualiseerde Sigmaplan. Voor wat betreft de cluster Kalkense Meersen gaat het dus om tijdelijke overgangsmaatregelen die als doel hebben de weidevogelpopulatie (in het bijzonder grutto) hier zo robuust mogelijk te houden zodat bij aanvang van de realisaties i.k.v. het Geactualiseerd Sigmaplan op het terrein gestart kan worden vanuit een zo optimaal mogelijke uitgangssituatie (= zo veel mogelijk koppels weidevogels).
Samenwerking en financiering Het project wordt in belangrijke mate gedragen door landbouwers. ANB staat in voor de financiering van de seizoenscontracten gruttobeheer in de Kalkense Meersen (30 000 €). Ook voor 2013 en later (in principe tot wanneer Sigmaplan in werking treedt) is de werking rond gruttobeheer in de Kalkense Meersen afhankelijk van middelen van ANB. Vergoedingen voor nest –en kuikenbescherming financiert RLSD zelf uit structurele middelen. Gelinkte acties Actie 8: Natuurloket, Actie 11: Landschapsbedrijfsplanning
Actie 6: Poelenproject Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2008, Trekker: Robbert Schepers Partners Provincies, gemeentebesturen, natuurverenigingen (in bijzonder Hyla), landbouwverenigingen, WBE's. Doelgroepen Grondeigenaars (landbouwers, particulieren, verenigingen, scholen, …) die vragende partij zijn om een poel aan te leggen of te herstellen op hun percelen. Doelstelling Herstel van verwaarloosde/dichtgeslibde poelen. Graven van nieuwe poelen op kansrijke plaatsen Dit alles met als doel het bevorderen van de populaties amfibieën, macro invertebraten en waterplanten gebonden aan poelen en oeverzones. In de vallei van de Serskampse beek en de Wase cuesta te Temse en Kruibeke in bijzonder kamsalamander (Bijlage II & IV Habitatrichtlijn) en rugstreeppad (Bijlage IV Habitatrichtlijn). In de riviervallei in bijzonder groene kikker. Op die manier levert de actie een bijdrage aan de IHD. Omschrijving Een belangrijk deel van de natuurwaarde in het platteland langs Schelde en Durme concentreert zich ter hoogte van kleinschalige waterlichamen. Deze waterlichamen zijn heel divers naar ontstaan en Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
42
oorspronkelijke functie (veedrinkpoelen, vlasrootputten, bomputten, wielen, hoekputten in bolle akkersystemen, blusvijvers, …). Op vandaag is de oorspronkelijke functie van deze waterlichamen zeer vaak weggevallen. Hierdoor worden ze niet meer geschoond, groeien ze spontaan dicht of worden ze dichtgestort. Veel typische dieren en planten komen in het gedrang en het sfeervolle beeld van een poel in het landschap gaat verloren. Via het poelenproject wenst RLSD deze teloorgang een halt toe te roepen. Verslag werking 2012 Begin 2012 werden 21 vlasrootputten hersteld in het kader van het PDPO-project 'Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant' (zie Actie 15 voor meer info). In het najaar werden nog eens 18 poelen aangepakt (4 nieuwe, 14 hersteld), het merendeel in Temse. Enkele hiervan zijn aanvragen die ons bereikten via het landschapsloket (Actie 12).Een overzicht van de in 2012 uitgevoerde werken is opgenomen in onderstaande tabel Gemeente
Aantal poelen
Toponiem
Oppervlakte (m²)
Berlare
1
Broekstraat
390
Berlare
1
Brugstraat
150
Bornem
1
Dijkstraat
300
Bornem
1
Pillaen
660
Bornem
2
Boskant
800
Bornem
1
Molenstraat
125
Bornem
1
Kluisstraat
360
Bornem
1
Bleekput
600
Bornem
1
Luipegem
400
Puurs
1
Scheeveld
875
Sint-Amands
1
Smissen
580
Sint-Amands
1
Nijvendries
150
Sint-Amands
3
Meir
350
Sint-Amands
2
De Wildernissen
560
Sint-Amands
1
Dorekensstraat
480
Sint-Amands
1
Calleboutstraat
250
Sint-Amands
1
Buitenveld
400
Sint-Amands
1
Dam
60
St-Amands + Bornem
1
Kattestraat
140
Temse
1
Lepelstraat
150
Temse
1
Burmtiendestraat
100
Temse
1
St-Jozefstraat
200
Temse
1
Broekstraat
100
Temse
2
Leysenbroek
120
Temse
3
Kerkstraat
650
Temse
1
Steendonkstraat
150
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
43
Temse
1
Veldstraat
200
Temse
1
Sweigers-Zuid
130
Temse
1
Hogenakkerstraat
150
Temse
1
Ruisstraat
130
Wetteren
1
Meerkens
110
Zele
1
Mespeleir
140
Totaal
39
9960
Tabel : Overzicht van de uitgevoerde werken in 2012. In totaal werden 39 poelen aangepakt met een gezamenlijke oppervlakte van 9960 m²! -
De translocatie van de rugstreeppadden in Temse werd opgevolgd. Spijtig genoeg werden geen legsels of roepende individuen meer gevonden op de gewezen steenbakkerijsite van AMT. Ook op de Roomkouter werden nog geen roepende individuen waargenomen. Robert Jooris (Natuurpunt Hyla) vermoedt echter dat we in de Roomkouter pas roepende mannetjes kunnen verwachten in 2013.
-
In mei 2012 organiseerde de milieudienst van Temse samen met RLSD een educatief scholenproject waarbij alle lagere scholen werden uitgenodigd om onder begeleiding 'Moord in de poel' te komen spelen aan de educatief ingerichte poelen. Uiteindelijk werden over een periode van 13 dagen 14 klassen (ongeveer 300 leerlingen) ontvangen van 7 scholen, een succes dus. (verdere info actie 28)
-
Naast dit educatieve project organiseerde RLSD samen met Inverde een cursus over poelen en natuurlijke vijvers in Wetteren. Deze cursus ging door in september 2012 te Wetteren. Tijdens de praktijkdag werden enkele poelen bezocht die door RLSD gegraven en hersteld werden in het kader van het kamsalamanderproject. Er namen 16 personen deel aan de cursus.
-
RLSD ondersteunde de poelenwerkgroepen in Temse en Kruibeke.
-
Het wegwerken van een migratieknelpunt voor trekkende amfibieën werd opgestart in Wetteren. (zie Actie 13: Veilige verbindingen voor amfibieën).
-
Er werden twee nieuwe projectvoorstellen ingediend om in 2013 de werking rond poelen verder uit te breiden. Het projectvoorstel 'Stapstenen voor kamsalamander in Kruibeke en de grensregio met Temse' werd ingediend bij de Provincie Oost-Vlaanderen (soortenbescherming). Een ander projectvoorstel 'Aanleg en herstel van natuurlijke poelen in Klein-Brabant' werd ingediend (en reeds goedgekeurd) bij de provincie Antwerpen voor de aanleg van vijf nieuwe poelen en het herstel van een vlasrootput in Klein-Brabant (zie ook verder bij actie 15).
Gepland 2013 -
Verdere ondersteuning poelenwerkgroepen Temse en Kruibeke.
-
Opstart van het kamsalamanderproject in Kruibeke en Temse indien het goedgekeurd wordt.
-
Uitvoering van het project in Antwerpen (5 nieuwe poelen, 1 herstel)
-
Opvolgen aanvragen landschapsloket
-
Opleiding Moord in de poel in Klein-Brabant (zie Actie 29)
-
Aanleg amfibieëntunnel in Wetteren (zie Actie 10: Veilige verbindingen voor amfibieën voor meer info).
-
Opvolgen beschermingsactie rugstreeppad in Temse Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
44
-
Meer aandacht besteden aan opvolging onderhoud van reeds gerealiseerde/herstelde poelen in het verleden.
-
Opvolgen van de aanvragen van het Landschapsloket (Actie 12).
Nazorg Een goede nazorg en opvolging is van groot belang voor de duurzame instandhouding van de uitgevoerde werken en is bovendien cruciaal om de eigenaar/beheerder betrokken te houden bij 'zijn' poel. Elke eigenaar/beheerder krijgt van RLSD een toegankelijke brochure over de nazorg van poelen. Op deze manier worden de eigenaars betrokken bij de evolutie en het beheer van hun poel. In samenwerking met de bedrijfsplanner geeft RLSD ook aan welke financiële ondersteuning (bijv. beheerovereenkomst perceelsrandenbeheer, BO aanleg en onderhoud van houtkanten, BO onderhoud van poelen, gemeentelijke subsidie onderhoud KLE, …) de eigenaar/beheerder kan genieten voor de onderhoudswerkzaamheden die hij zelf uitvoert (zie o.a. ook Actie 11 bedrijfsplanning). RLSD verbindt er zich toe elk van de sites in overleg met de eigenaar/beheerder minimum om de twee jaar te bezoeken. Bij dit bezoek wordt de toestand en het beheer van de vlasrootput/poel geëvalueerd. Belangrijk aan deze bezoeken is dat de eigenaar/beheerder zich hierdoor ondersteund voelt. Opvolging en monitoring gebeurt ook via de poelenwerkgroepen (bv. in Temse en Kruibeke). Daarnaast monitort Natuurpunt Hyla (Robert Jooris) ook een deel van de poelen in de omgeving van de Serskampse beek. Samenwerking en financiering: Het herstel van de vlasrootputten in Klein-Brabant werd gefinancierd via een PDPO project (zie actie 15voor meer info) Voor de poelen die buiten specifieke projecten vallen (bv aanvragen via Landschapsloket, Actie 12) wordt een combinatie aan middelen ingezet. Waar mogelijk gebruiken we de middelen van Agentschap Onroerend Erfgoed in combinatie met structurele middelen van RLSD, KLE subsidies van gemeenten en een bijdrage van de eindbegunstigde zelf. In sommige gevallen (zoals Temse) financiert een gemeente zelf ook een deel van de kosten. Indien mogelijk wordt steeds een cofinanciering van 30 procent gevraagd aan de eindbegunstigde. Voor de in 2013 nieuw te graven poelen in de provincie Antwerpen werd 12 000 € subsidie goedgekeurd via dienst Dienst Duurzaam Milieu- en Natuurbeleid. In Oost-Vlaanderen dienden we een soortenbeschermingsproject rond Kamsalamander te Kruibeke en Temse in voor 15 000 €. Gelinkte acties: Actie 7: Slotenproject, Actie 11: Landschapsbedrijfsplanning, Actie 12: Landschapsloket, Actie 15: Herstel van historische vlasrootputten in Klein-Brabant, Actie 16: Intergemeentelijk subsidiereglement voor kleine landschapselementen, Actie 29: NME-loket
Actie 7: Slotenproject Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Robbert Schepers Partners Provincie Oost-Vlaanderen dienst Integraal Waterbeleid, Provinciale Landbouwkamer, natuurverenigingen, landbouwverenigingen, VLM, Polders. Doelgroepen Waterbeheerders, in het bijzonder beheerders (met uitzondering van de Polders) van niet geklasseerde waterlopen (= aangelanden). Doelstelling Achterstallig beheer, herstel en ecologische herinrichting van private en niet-geklasseerde sloten en laantjes op historisch permanent grasland. De vooropgestelde maatregelen hebben een gunstig effect op een breed scala aan organismen die gebonden zijn aan ondiepe sloten en een nat-droog gradiënt in historisch permanente graslanden. Het project focust in de eerste plaats op vegetaties van het kikkerbeetverbond, het Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
45
verbond van grote fonteinkruiden en de eendenkroosklasse (Bijlage I Habitatrichtlijn, habitat 3150: van nature eutrofe meren met vegetaties van het type Magnopotamion of Hydrocharition). Belangrijke doelsoorten zijn kikkerbeet (Rode Lijst + kensoort habitat 3150), groot blaasjeskruid, kleine modderkruiper (Bijlage II Habitatrichtlijn), grote modderkruiper (Bijlage II Habitatrichtlijn), bittervoorn (Bijlage II Habitatrichtlijn), waterspitsmuis (Rode Lijst), glassnijder (Rode Lijst) en variabele waterjuffer (Rode Lijst). Dit project levert een bijdrage aan de IHD. Als vlaggenschipsoort wordt geopteerd voor paling. Paling is immers zeer sterk afhankelijk van een fijnmazig net aan goed ingerichte kleine waterlopen én is bovendien zeer sterk verweven met de volkscultuur in de streek van Schelde en Durme. Omschrijving De natuurwaarden in de riviervalleien van Schelde en Durme concentreren zich in belangrijke mate ter hoogte van de talloze sloten die samen een fijnmazig afwateringssysteem vormen in de complexen van historisch permanent grasland langs Schelde en Durme. In dit kader nemen ook gaversystemen een bijzondere plaats in. De instandhouding van deze natuurwaarden is in sterke mate afhankelijk van een regelmatig onderhoud. Dit belangt ook de landbouw aan omdat dit onderhoud de verzuring tegengaat (vnl. door afvoer van regenwater). De voorbije jaren werd het onderhoud van heel wat niet geklasseerde waterlopen in de streek achterwege gelaten, met een manifeste daling van de natuurwaarde als gevolg. Deze sloten zijn in de regel niet geklasseerd, wat inhoudt dat het beheer ten laste van de aangelanden valt. Via het slotenproject wil RLSD de beheerders ondersteunen bij de ecologische herinrichting, het herstel en het (achterstallig) beheer van deze niet geklasseerde waterlopen. Binnen reservaatpercelen kan het slotenproject van RLSD een welgekomen aanvulling betekenen op subsidies die natuurverenigingen kunnen aanvragen. Concrete maatregelen die zullen genomen worden zijn het achterstallig beheer van sloten (gefaseerd schonen, ruimen of houtopslag kappen) en laantjes. Het achterstallig onderhoud bestaat uit het verwijderen van de vegetatie wanneer grote hoeveelheden rottend plantenmateriaal de waterkwaliteit nadelig beïnvloeden en uit het baggeren van de slib- of bezinksellaag. Verslag werking 2012 Door een goedgekeurde verlenging van het soortenbeschermingsproject van de provincie Oost-Vlaanderen kon ook in 2012 verder gewerkt worden aan het slotenproject. RLSD slaagde erin om in 2012 zo goed als het volledige subsidiebedrag te besteden aan het ecologisch herstel van enkele kilometers waardevolle sloten in onderstaande zoekzones: • Vallei van de Maanbeek (Laarne) •
Vallei van de Serskampse beek (Wetteren-Wichelen)
•
Donkmeer – Berlare Broek (Berlare)
•
Scheldebroeken (Berlare-Zele)
•
Sint-Onolfspolder (Dendermonde)
•
Relicten van gaversystemen in Zele
Uiteindelijk werden met dit soortenbeschermingsproject in 2012 niet minder dan 8,5 km sloten en laantjes ecologisch hersteld met schitterende resultaten: in het merendeel van de geruimde sloten werd reeds na 1 jaar massale bloei van de doelsoorten vastgesteld (o.a. kikkerbeet, loos blaasjeskruid)! Daarnaast ondersteunde RLSD de provinciale landbouwkamer met het herstel van 2 km sloten in het kader van het Interreg IV a project SOLABIO. In het kader van het gebiedsgericht project 'Gestroomlijnd Landschap: Maanbeek-Laresloot' nam RLSD in het najaar ook nog eens het herstel van 3 km sloten en laantjes voor haar rekening (zie actie 17 A voor meer info).
Alles samen ondersteunde RLSD in 2012 het herstel van meer dan 13 km sloten en laantjes in haar werkingsgebied! Er werd in totaal met een 30-tal landbouwers/particulieren samengewerkt
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
46
Gepland 2013 Opportuniteiten in het projectgebied van 'Gestroomlijnd landschap' kunnen worden uitgevoerd met het beschikbare budget. Daarnaast beperkt de rol van RLSD zich tot advies en eventueel uitvoering van werken met de middelen van het landschapsloket (Actie 12). Aanvragen via het landschapsloket worden opgevolgd. Nazorg: Na de werken worden de sloten meerdere malen bezocht om het effect van de werken op de watervegetatie na te gaan. Samenwerking en financiering Het financiële plaatje van (kleinschalige) werken aan waterlopen loopt snel op. Voor de realisaties werd dan ook externe financiering gevonden: -
Soortenbeschermingsproject Provincie Oost-Vlaanderen (2009-2012): 30 000 euro
-
Budget gebiedsgericht project 'Gestroomlijnd Landschap: Maanbeek-Laresloot' (zie Actie 17A)
-
Projectsubsidies Agentschap Onroerend Erfgoed
-
SOLABIO (via Provinciale Landbouwkamer Oost-Vlaanderen) stond in voor de financiering van het herstel van een tweetal km sloot.
Gelinkte acties: Actie 6: Poelenproject, Actie 8: Natuurloket, Actie 12: Landschapsloket, Actie 17A: Gestroomlijnd Landschap
Actie 8: Natuurloket Idee / Initiatiefnemer:RLSD, Startjaar: 2006, Trekker: Robbert Schepers Partners: Natuurverenigingen, landbouwverenigingen, particulieren, openbare besturen Doelgroepen Brede publiek Doelstelling Vervullen van een adviesfunctie rond fauna en flora. Omschrijving Bij RLSD komen vaak concrete vragen rond fauna en flora vanuit verschillende doelgroepen (brede publiek, openbare besturen, …). RLSD wil via het 'natuurloket' deze vragen voor alle soorten op zijn minst beantwoorden (adviesrol). Voor een aantal soorten(groepen) wil RLSD de doelgroepen via dit natuurloket niet alleen bijstaan met advies, maar ook met terreingerichte acties. Het betreft hier concreet een aantal dier- en plantsoorten waarvoor de doelgroepen uit de streek (inwoners, landbouwers, bedrijven, …) vaak zelf relatief eenvoudige, concrete en nuttige maatregelen kunnen nemen om ze te beschermen. Deze aanpak komt niet enkel de beoogde soort(engroep) ten goede maar blijkt ook een zeer doeltreffend instrument te zijn om aan draagvlakverbreding voor natuur te doen. Verslag werking 2012 In 2012 werd binnen het natuurloket ondersteuning geboden voor de volgende soorten(groepen): huiszwaluw (zie Actie 1 en 2), boerenzwaluw (zie Actie 1 en 3), gierzwaluw (zie Actie 4), weidevogels (zie Actie 5), fauna en flora van poelen en sloten(zie Actie 6 en 7), fauna-akkers (zie Actie 9), bijen en ooievaar. In totaal werden 34
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
47
aanvragen ontvangen. Een overzicht wordt weergeven in onderstaande figuur . 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0
Overzicht van het aantal aanvragen via het Natuurloket, opgedeeld per thema. Nazorg Elke aanvraag wordt beantwoord. Aanvragen waar terreingerichte acties werden uitgevoerd worden nadien opgevolgd. Gepland 2013 Aanvragen worden opgevolgd. Financiering Structurele toelagen, diverse projectmatige middelen Gelinkte acties Actie 1 tot 4: Zwaluwenproject, Actie 5 weidevogels, Actie 6: Poelenproject, Actie 7: Slotenproject, Actie 9: Fauna-akkers, Actie 29NME loket
Actie 9: Fauna-akkers Antwerpen Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2011, Trekker: Robbert Schepers Partners Hubertusvereniging Vlaanderen (HVV), Agentschap voor Natuur en Bos Doelgroepen Wildbeheereenheden (WBE's), jachtgroepen, landbouwers en andere landschapsbeheerders met percelen in eigendom/gebruik waarop een zaadmengsel kan worden ingezaaid. Doelstelling -
Doelgroepen sensibiliseren.
-
Schuil- en voedselmogelijkheden bieden voor verschillende soorten diergroepen (insecten: o.a. bijen; vogels: o.a. fazant, patrijs (Rode Lijst), zomertortel (Rode Lijst), veldleeuwerik (Rode Lijst), graspieper (Rode Lijst), gele kwikstaart, kneu, rietgors (Rode Lijst), geelgors (Rode Lijst) en zoogdieren: o.a. ree).
-
Kansen creëren voor natuurlijke akkerkruiden.
-
Creëren van tijdelijke KLE's en natuurverbindingen
Omschrijving Fauna-akkers zijn akkers die ingezaaid worden met een mengsel van akkerkruiden, grassen of oude landbouwgewassen. Ze worden ingezaaid met de bedoeling in elk seizoen voedsel- en schuilmogelijkheden te creëren voor bepaalde diergroepen zoals vogels, zoogdieren en insecten. Het zaadmengsel van een fauna-akker Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
48
is zo samengesteld dat achtereenvolgens verschillende soorten tot bloei komen (van zomer tot herfst). Faunaakkers blijven ook gedurende de winter staan. De klassieke akkers liggen er dan kaal bij, en de dieren profiteren van het voedsel, de beschutting en verbindingsmogelijkheid die de fauna-akkers bieden. Blijft de akker nog een tweede jaar staan, dan nemen natuurlijke kruiden het over, samen met de overgebleven zaden die opnieuw kiemen. Ondanks het feit dat fauna-akkers tijdelijk zijn, kunnen ze een meerwaarde bieden als klein landschapselement. In onze streek is het idee rond fauna-akkers nog niet echt wijd verspreid maar er is wel potentieel en interesse aanwezig om de oppervlakte fauna-akkers uit te breiden. Momenteel worden fauna-akkers meestal ingezaaid door natuurverenigingen of enkele wildbeheereenheden. De bedoeling is om meer wildbeheereenheden, landbouwers en andere landschapsbeheerders warm te maken voor fauna-akkers door hen enerzijds te informeren en te begeleiden en anderzijds gratis een zaadmengsel aan te bieden. Op deze manier kunnen de klassieke ‘maïs-wildakkers’ vervangen worden door fauna-akkers en wordt een win-win situatie gecreëerd voor zowel de jagers als de biodiversiteit. Er wordt daarbij op gelet dat geen graslanden worden omgeploegd of KLE’s worden verwijderd. Bij overleg met WBE’S wordt ook de bredere ondersteuning vanuit RLSD op vlak van KLE’s aangeboden. Verslag werking 2012 In 2012 kon via het Antwerpse PDPO project 'Fauna-akkers, tijdelijke natuur op het platteland' rond faunaakkers gewerkt worden in het Antwerpse deel van het werkingsgebied. Dit PDPO project wordt uitgevoerd in samenwerking met de andere Antwerpse Regionale Landschappen om op die manier een gebiedsdekkend project te realiseren. In het werkingsgebied van RLSD (excl. Schelle, dat voor dit project bediend wordt door RL Rivierenland) namen twee van de vier WBE's deel aan het project. In totaal werd 2,4 ha fauna-akker ingezaaid bij vijf jagers. Door het grote succes bij de andere RL is het beschikbare budget reeds grotendeels opgebruikt en werd een nieuw projectvoorstel ingediend voor 2013. Gepland 2013 Verder zetten van het project in het Antwerpse gedeelte van het werkingsgebied. Indien het project goedgekeurd wordt is er budget voor het inzaaien van 20 ha. Om deze oppervlakte te halen trachten we in 2013 een bredere doelgroep aan te spreken: naast jagers ook landbouwers, natuurverenigingen, gemeenten en particulieren. Nazorg De aanleg van een faunarand of -akker behelst meer dan het uitstrooien van verschillende zaden en dan maar wachten wat de natuur doet. Ook het vervolgbeheer en de opvolging vraagt veel aandacht, dit is o.m. van belang bij de aanwezigheid van veel distels in akkerlandgebied. De fauna-akkers worden samen met eigenaars/gebruikers tweemaal per jaar bezocht en geëvalueerd. Bij de contacten worden de eigenaars/beheerders gemotiveerd om hiervan een duurzaam project van te maken en of er kan samengewerkt worden rond andere thema's (aanplantingen, poelen,…). Samenwerking en financiering -
Om dit provinciedekkend project uit te voeren wordt samengewerkt met alle Antwerpse Regionale Landschappen.
-
Financiering werd bekomen via PDPO (Prov. Antwerpen). Hiervoor was in 2012 4300 euro beschikbaar voor RLSD. Het ingediende projectvoorstel voor 2013 voorziet 2300 euro (waarvan 65% gesubsidieerd wordt door PDPO).
-
Bijkomend kunnen wildbeheereenheden bij het Agentschap voor Natuur en Bos subsidies ontvangen voor biodiversiteitsprojecten in hun jachtgebieden. Met deze projectsubsidies kan een deel van het benodigde zaadmengsel gefinancierd worden.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
49
Gelinkte acties: Actie 8: Natuurloket, Actie 12: Landschapsloket
Actie 10 Veilige verbindingen voor amfibieën Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2011, Trekker: Robbert Schepers Partners Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeente Wichelen, Gemeente Wetteren, Natuurpunt (Hyla) Doelgroepen Gemeenten en andere wegbeherende instanties met migratieknelpunten voor amfibieën binnen hun werkingsgebied. Doelstelling Versterken en doen uitbreiden van de amfibieënpopulaties in het Regionaal Landschap ScheldeDurme met een focus op de kamsalamanderpopulaties (Bijlage II & IV Habitatrichtlijn) in de Vallei van de Serskampse beek. Op die manier levert de actie een bijdrage aan de IHD. Omschrijving In het kader van het poelenproject (zie Actie 6) werden reeds een groot aantal poelen optimaal ingericht. Dankzij de proactieve benadering van de eigenaars op basis van de goed gedocumenteerde verspreiding van de doelsoorten konden de werken heel gericht worden uitgevoerd. De eerste resultaten van de monitoring tonen aan dat de doelsoorten hiervan reeds dankbaar gebruik maken met als gevolg dat de amfibieënpopulaties aangroeien (pers. med. R. Jooris). Het is uiterst belangrijk om hier de komende jaren verder op in te spelen door waar relevant te werken aan de sanering van migratieknelpunten. Eén van die migratieknelpunten ligt aan de Braektestraat te Wetteren (regio Serskampse beek). Op deze plaats wordt een amfibieëntunnel geplaatst zodat amfibieën een veilige doorgang vinden onder het wegdek. Op deze manier wordt ook de verspreiding van de doelsoorten naar nog niet gekoloniseerde gebieden gestimuleerd. Verslag werking 2012 Eind 2012 werd het project opgestart met de partners. Planning 2013 Het project dient gerealiseerd te zijn tegen 1 oktober 2013. Begin 2013 staat verder overleg ingepland. De uitvoering zelf in het late voorjaar – zomer. Nazorg Het project financiert de inrichting van een veilige verbinding tussen verschillende stapstenen. Om deze inrichtingen te verduurzamen wordt in nauw overleg met de gemeente een duurzaam beheerplan opgesteld. Een duurzaam beheer vereist een continue opvolging en monitoring. Dit kan mogelijks samen georganiseerd worden met Natuurpunt. Samenwerking en financiering: RLSD zorgt voor advies en financiert het benodigde materiaal via een soortenbeschermingsproject (Prov. Oost-Vlaanderen: 5613 euro). De betrokken gemeenten financieren de plaatsing van het materiaal. Gelinkte acties: Actie 6 Poelenproject, Actie 29 NME loket
Landschapszorg en streekeigen karakter Actie 11: Landschapsbedrijfsplanning Idee / Initiatiefnemer: Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Startjaar: 2007, Trekker: Silvia Van Houtte Partners: Landbouwverenigingen (lokale afdelingen), gemeentebesturen, Provincie Oost- Vlaanderen Doelgroep: Landbouwers Doelstelling: Stimuleren van actieve landschapszorg op landbouwbedrijven in het werkingsgebied RLSD door het opmaken van bedrijfsplannen in kader van beheerovereenkomsten op niveau van individuele landbouwbedrijven.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
50
Omschrijving: Landbouwers die vrijwillig inspanningen leveren voor natuur, landschap of milieu kunnen hiervoor een vergoeding ontvangen door het sluiten van een beheerovereenkomst. Zo kunnen de landbouwers zelf voor een beter milieu en meer natuur zorgen en bijdragen tot een mooier landschap in Vlaanderen. Omdat het voor een landbouwer niet altijd gemakkelijk is om na te gaan welke beheerovereenkomsten aangewezen zijn voor zijn bedrijf, kan er beroep worden gedaan op de bedrijfsplanner. Die bekijkt in samenspraak met de landbouwer wat mogelijk is op en rond het landbouwbedrijf. De bedrijfsplanner neemt zoveel mogelijk de administratie in verband met de aanvraag, de opvolging van het dossier en het contract op zich. Verslag werking 2012: In het voorjaar 2012 is er zoals voorgaande jaren ingezet op het informeren van landbouwers en leden van landbouw- en milieuraad. Een goede communicatie naar en degelijke sensibilisatie van landbouwers en landbouworganisaties blijft een belangrijk gegeven bij de uitvoering en het sluiten van beheerovereenkomsten. In de loop van 2012 is er aandacht besteed aan verschillende gebiedsgerichte projecten. Er werd o.a. gewerkt rond soortenbescherming in de weidevogelgebieden Durmepolder (Hamme/Waasmunster) en Waterhoek (Berlare). Hierbij was het doel de landbouwers te informeren betreffende de verschillende mogelijkheden op vlak van beschermingsmaatregelen die genomen kunnen worden voor o.a. de Grutto en kievit. Dergelijke acties zijn van belang om landbouwers bewust te maken dat bepaalde soorten in grote mate afhankelijk zijn van de landbouwgrond die zij in gebruik hebben en de daarmee gepaard gaande werkzaamheden. In samenwerking met het regionaal landschap is er gewerkt rond de opvolging van de herstelde vlasrootputten in Klein-Brabant. In totaal zijn er 13 vlasrootputten in kaart gebracht, op terrein geëvalueerd en aansluitend werden de aangelanden geïnformeerd over het belang van de bescherming van de putten. Verder heeft de bedrijfsplanner deelgenomen aan de overlegmomenten ikv het project Gestroomlijnd landschap en zijn er contacten gelegd met landbouwers binnen het projectgebied met als doel de pakketten botanisch beheer en perceelsrandenbeheer te promoten. Ten slotte werden de spontane aanvragen, hernieuwingen en begeleidingen door de bedrijfsplanner behandeld. De werking in 2012 is in sterke mate beïnvloed geworden door de onzekerheid betreffende de nieuwe wetgeving voor het PDPO III en de vele speculaties rond het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) na 2014. Deze toekomstige veranderingen zorgen voor heel wat onrust binnen de landbouwsector waardoor de meeste landbouwers de voorkeur geven deze hervormingen af te wachten. Voor 2012 werden een aantal concrete acties uitgevoerd: Inzetten van beheerovereenkomsten in volgende projecten: • Gestroomlijnd landschap, Maanbeek-Laresloot (promotie beheerovereenkomsten i.k.v. botanisch beheer, KLE’s en perceelsrandenbeheer). • Soortenbescherming: weidevogels (Aubroeck in Berlare, Durmepolder in Hamme/Waasmunster) • Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant • Landschapsloket: onderzoeken van aanvragen voor aanplant/onderhoud KLE’s bij landbouwers. Infomomenten 2012: • 09/02: toelichting beheerovereenkomsten voor landbouwers te Waasmunster • 21/03: toelichting voor landbouwraad Temse • 22/03: gidsen van studenten Bio-ir Urgent in Berlare • 05/04: toelichting voor de landbouwers van Dendermonde in samenwerking met de landbouwraad van Dendermonde • 18/06: Voorstellen van beheerovereenkomsten op de infovergadering i.k.v. het Gestroomlijnd landschap te Laarne • 19/06: toelichting voor milieuraad Melle Communicatie 2012: • Nieuwsbrief RLSD (februari, juni) • Verspreiding infopanelen beheerovereenkomsten (Bornem en Berlare) • Artikel in de landschapskrant Overzicht beheerovereenkomsten 2012 - startjaar 2013. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
51
Ingediende aanvragen: 14 Afgesloten overeenkomsten met startdatum 2013: 10 Waarvan: Weidevogelbeheer uitstellen van maaidatum Weidevogelbeheer nestbescherming Onderhoud houtkanten Onderhoud heg Onderhoud haag Perceelsrandenbeheer Botanisch beheer
: 2.2 ha : 1 overeenkomst (op bedrijfsniveau) : 16.71 are : 100 m : 115 m : 0.25 ha : 6.32 ha
Berlare: 2
Kruibeke: 1
Schelle: 1
Wetteren: 0
Bornem: 0
Laarne: 1
Sint-Amands: 0
Wichelen: 0
Dendermonde: 1
Melle: 0
Temse: 0
Zele: 2
Hamme: 0
Puurs: 0
Waasmunster: 1
Destelbergen: 1
Hernieuwingen (startjaar 2008 – eindjaar 2012). In 2012 liep één overeenkomst ten einde bestaande uit vier details. Mogelijk te hernieuwen detail: • Onderhoud KLE (heg): 100lm Reden van beëindiging overige details: • Onteigening omwille van Sigma • Niet meer voldoen aan de wetgeving • Niet meer in gebruik hebben van landbouwgrond Overzicht actieve beheerovereenkomsten binnen het regionaal landschap Schelde-Durme Gemeente
Dossiers
Details
Berlare
8
77
Bornem
5
42
Dendermonde
9
23
Hamme
1
4
Kruibeke
5
11
Laarne
3
11
Melle
3
12
Puurs
1
4
Schelle
1
7
Sint-Amands
2
4
Temse
9
25
Waasmunster
1
3
Wetteren
2
3
Wichelen
4
8
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
52
Zele
12
17
Totaal
66
251
Overzicht actieve beheerovereenkomsten.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
53
Actieve beheerovereenkomsten 35 30 25 20 Lopende beheerovereenkomsten
15 10 5 0 2009
2010
2011
2012
2013
Gepland 2013: De werking van de bedrijfsplanners zal in het huidige werkjaar sterk verschillend zijn van de werking van de voorbijgaande jaren omwille van de hervormingen in de wetgeving en het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) na 2014. Wanneer hier meer duidelijkheid over is zullen de aflopende dossiers behandeld worden In afwachting hiervan zal er meer aandacht gaan naar de uitwerking van nieuwe projecten en worden de bedrijfsplanners betrokken bij het vorm geven en uitwerken van de nieuwe pakketten in PDPO III. De betrokkenheid van de bedrijfsplanner in lopende projecten blijft in 2013 gegarandeerd. Dit jaar zal er tevens meer aandacht besteed worden aan de begeleiding van lopende dossiers. Nazorg: De beheerovereenkomsten lopen voor een periode van 5 jaar. Na afloop van deze periode worden alle dossiers opgelijst en wordt er nagegaan welke hernieuwd kunnen worden. De bedrijfsplanner neemt steeds contact op met het betrokken landbouwbedrijf. Indien er interesse is voor hernieuwing van de bestaande beheerovereenkomst, wordt een bedrijfsbezoek gepland. Aangezien er tijdens de looptijd van de beheerovereenkomst op gebied van bedrijfsvoering en op gebied van wetgeving van de beheerovereenkomsten, heel wat kan veranderen, worden tijdens dit bedrijfsbezoek alle beheermaatregelen en –voorwaarden opnieuw overlopen. Wanneer het voor de landbouwer mogelijk is om te hernieuwen worden de nodige documenten in samenspraak met de bedrijfsplanner ingevuld. Na het sluiten van een beheerovereenkomst worden de landbouwers verder begeleid en ondersteund. De individuele aanpak en de goede kennis van het terrein, de landbouw en natuur van de bedrijfsplanner, worden door de landbouwer geapprecieerd. Deze begeleidingen zijn geen controles maar kunnen mogelijke problemen in de toekomst vermijden. Begeleidingen in 2012: • Kleine landschapselementen: 7 dossiers • Erosiebestrijdingsmaatregelen: 1 dossier • Perceelsrandenbeheer: 6 dossiers Samenwerking en financiering: De VLM staat in voor de loonkost en werkingsmiddelen van de bedrijfsplanner. Gelinkte acties:, Actie 6: Poelenproject, Actie 7: Slotenproject
Actie 12: Landschapsloket Idee / Initiatiefnemer: Agentschap Onroerend Erfgoed, Startjaar: 2010/2011, Trekker: Jan Maertens Partners: Agentschap voor Onroerend Erfgoed, (natuur)verenigingen, landbouwers en particulieren Doelgroepen: Privaatrechterlijke en natuurlijke personen (landbouwers, verenigingen, particulieren) Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
54
Doelstelling - Behoud, herstel en ontwikkeling van kleine landschapselementen en landschapswaarden, bij voorkeur in prioritaire gebieden (ankerplaatsen, relictzones) en gebiedsgerichte projecten (actie 21) - Aanzetten van eigenaars/beheerders tot actief beheer van waardevolle gebieden. Omschrijving: Een aanzienlijk deel van de landschappelijk waardevolle gebieden in de streek is in eigendom en/of beheer van particulieren of lokale overheden. Via het Landschapsloket wil RLSD deze groep van eigenaars/beheerders ondersteunen om bij inrichting en beheer van deze gebieden de landschappelijke waarde te behouden/maximaliseren. Het Landschapsloket wordt gerund door de Landschapsanimator die instaat voor: communicatie en bekendmaking naar de doelgroepen, contact en overleg met de eigenaar/beheerder van KLE, opmaak van inrichting- en beheerplan in nauw overleg met eigenaar/beheerder, begeleiden van uitvoering van eenmalige inrichtings- en beheerwerken (bij voorkeur door sociale economiebedrijven) en voorzien van de nodige nazorg in nauw overleg met eigenaar/beheerder. Bij het begin van elk werkjaar wordt de planning in nauw overleg met Agentschap Onroerend Erfgoed in een ‘afsprakennota’ vastgelegd.
Verslag werking 2012: Het landschapsloket kent sinds de oprichting in 2011 een groot succes, in het startjaar kregen we 130 aanvragen (particulieren en gemeenten) over uiteenlopende onderwerpen. Dit konden we met de toenmalige bezetting onmogelijk op korte termijn opvolgen. Daarom werd in 2012 geen promotie via de Landschapskrant gevoerd en wordt de werking sinds september versterkt met 0,2 VTE (= wat OE financiert). Voor zover mogelijk worden ook stagiairs ingeschakeld (13 augustus – 9 september 2012: Robbe De Beelde van Hogeschool Gent, faculteit toegepaste bio-ingenieurswetenschappen; 17 september – 21 december 2012: Kenny Stevens van Erasmushogeschool Brussel Departement Campus Jette). Dit heeft als resultaat dat de achterstand bij de opvolging van de aanvragen volledig kon worden weggewerkt. In 2012 werden 144 aanvragen opgevolgd. Het betreft vragen over advies, aanplant of aanleg, herstelbeheer of onderhoudsbeheer van kleine landschapselementen. De meeste vragen (ongeveer 37%) betreffen houtige kleine landschapselementen (hagen en heggen, knotbomen, houtkanten, bosjes). Daarnaast waren er ook vragen naar advies, aanplant of aanleg en beheer van hoogstamboomgaarden (18%), poelen en sloten (3%). 41% van de vragen zijn van algemene aard en betreffen doorgaans de inrichting en het beheer van tuin, park en openbaar groen. Onderstaande tabel toont het aantal aanvragen per thema en per gemeente.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
55
Bijzondere projecten Aanplant Berrenheibos in Schelle Partners Gemeente Schelle, Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), OVAM, IGEAN, Vereniging voor Bos in Vlaanderen (VBV) Omschrijving Het is de uitdrukkelijke wens van de gemeente Schelle om met de bebossing van de voormalige stortsite Van den Bosch (1,9 ha) een eerste stap te zetten in de realisatie van een aaneengesloten wandelbos vlakbij de gemeentekern (met de mogelijkheid tot ontwikkeling van een aaneengesloten ‘gemeenterandbos’ van 20ha). Na de stortactiviteit werd het afval geïsoleerd met een afdichtlaag en een eindafdek. In 2004 werden de saneringswerken afgerond. Het uiteindelijke bebossingsplan is het resultaat van een dialoog tussen RLSD, ANB, OVAM en VLM. De éénmalige inrichtingswerken bestaan uit twee delen: enerzijds de bebossing zelf, anderzijds de inrichting van een inkomzone en het plaatsen van recreatieve randinfrastructuur (zitbanken, infobord, vuilnisbakken,…). Verslag werking 2012 De voorbereiding werd vooral in 2011 uitgevoerd. In januari 2012 werd het bos aangeplant. De verdere inrichting vond plaats in het voorjaar met een feestelijke opening met persmoment op 5 september 2012. Samenwerking en financiering: Dit project kadert in de Quick Wins plattelandsproject van VLM waarvoor RLSD in opdracht van de gemeente Schelle een projectvoorstel indiende. Het subsidiebedrag bedroeg 38 400 euro. VLM en de gemeente Schelle financieren elk 50 %. Ter ondersteuning werd bij ANB en bij VBV een subsidiedossier voor bebossing ingediend. Het project wordt uitgevoerd door de gemeente Schelle onder coördinatie van het RLSD en ondersteund door VLM en ANB.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
56
Ecologisch maaibeheer parking E-17 in Waasmunster Op vraag van buurtbewoners krijgt de wegberm langsheen beide parkings van de E17 op grondgebied Waasmunster sinds 2011 een ecologisch maaibeheer. Dit is een samenwerking tussen de gemeente Waasmunster, Agentschap Wegen en Verkeer (AWV), Natuurpunt Studie en lokale Natuurpuntvrijwilligers. Naast sensibiliseren is het doel meer kansen te creëren voor fauna en flora van bloemrijke graslanden, in het bijzonder dagvlinders en sprinkhanen (snortikker: Rode Lijst). Dit beheer wordt door de vrijwilliger Orwtin Hoffmann jaarlijks gemonitord en waar nodig bijgestuurd.
Landschapsbeheerplan Nieuwdonk in Berlare Dit is een integrale visie voor het duurzaam beheren van het recreatiedomein Nieuwdonk in Berlare, een voormalige zandwinningsput. De krachlijnen voor dit beheer zijn enerzijds het versterken van de natuurwaarden (met o.a. de inrichting van een oeverzwaluwenwand) en de daarmee samenhangende biotopen. Anderzijds het verder uitbouwen van passieve recreatie en gevoelig uitbreiden van de educatieve activiteiten. In december 2012 werd dit dossier met de aanvrager Intercommunale Dender, Durme en Schelde (DDS) besproken, eerste kwartaal 2013 zal het dossier worden overhandigd.
De Vaag in Waasmunster 'De Vaag' is een terrein van ca 9 ha in gemeentelijk eigendom tussen de Baudelodreef en de E17. Het terrein is een relict van de aanzienlijke oppervlakte heide die hier vroeger aanwezig was. Samen met 6,5 ha bos is het al jarenlang in gebruik als speelzone. Door het terrein loopt een uitgestippelde recreatieve wandeling (het Gerstekotpad). Ism het Regionaal Landschap werd De Vaag ecologisch en cultuurhistorisch heringericht, met oog voor de sociale functie (winter 2011-2012). Om de heide op lange termijn in stand te houden is het terrein in beheer gegeven aan Natuurpunt. Tijdens de Week van het Bos werd op zaterdag 20 oktober het ‘vernieuwde’ speelbos officieel ingespeeld (doorheen de dag telden we 700 deelnemers). Financiering: 50% VLM (Quick Wins plattelandsproject VLM Schelde-Landschapspark), 35% Agentschap voor Onroerend Erfgoed en 15% gemeente Waasmunster.
Vlindertuin in Berlare Dit project behelst de herinrichting (2011-2012) van een perceel in eigendom van de gemeente Berlare aan de oever van het Donkmeer. De site werd deels ingericht als vlindertuin, met respect voor de natuur- en landschapswaarden van terrein en omgeving en het duurzaam sociaal karakter daarvan. Het RLSD zorgde voor het beplantingsplan en bereidde het vergunningsdossier voor. Op 13 mei werd de vlindertuin ingehuldigd. In de winter 2012-2013 werden een aantal planten (twee fruitbomen en enkele streekeigen soorten) die niet groeiden opnieuw aangeplant. Vzw Durme nam de mogelijkheid tot begeleid bezoek op in haar educatief programma, in 2012 goed voor 19 groepsbezoeken. Financiering: 50% VLM (Quick Wins plattelandsproject VLM Schelde-Landschapspark), 50% gemeente Berlare.
Kasteelpark in Berlare Het Regionaal Landschap Schelde-Durme is betrokken bij de uitvoering van het goedgekeurde parkbeheerplan voor het kasteelpark in Berlare. In 2012 werden tijdens de inhuldiging op de Dag van het Park op zondag 27 mei Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
57
2012 in samenwerking met de Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare drie begeleide wandelingen met aandacht voor natuur, landschap en cultuurhistorie van het park op touw gezet. Hier namen 110 mensen aan deel. In de nazomer en herfst 2013 ondersteunt het Regionaal Landschap de ontmoddering van de kasteelvijver en de monitoring van de vissen.
Internaatsdomein in Dendermonde Het domein van het internaat van het gemeenschapsonderwijs in Dendermonde kreeg een natuurlijke en duurzame inrichting. Het Regionaal Landschap Schelde-Durme maakte een plan op, de stad financierde en de leerlingen en opvoeders hielpen mee streekeigen bomen en struiken aan te planten. Een voetbalveld met een ecologische rand, een compostbos en een wilgengordel vormen samen een groen speelgebied waar de kinderen en jongeren kunnen ontspannen na een dag op de schoolbanken, vlakbij de stadsrand van Dendermonde.
Film ‘Leven in de beelden van Massart’ in Bornem RLSD werkte mee aan deze film van de Nederlandse filmmaker Barend Hazeleger, in opdracht van de provincie Antwerpen. Onderwerp is verleden (zoals o.a. vastgelegd door de fotograaf Jean Massart), heden en toekomst van de polder het ‘Groot Schoor’ in Bornem. De film onderzoekt hoe de mensen die leven langs de dijk daar tegenaan kijken. Aan het woord komen onder meer ooggetuigen van de watersnoodramp uit 1953, boeren die hun bedrijf uitoefenen in de polder en de dijkgraaf.
Vrome bomen in het landschap in de provincie Antwerpen In juni 2011 lanceerde de provincie Antwerpen samen met de Antwerpse regionale landschappen en vzw Kempens Landschap het project 'Vrome bomen in het Landschap'. In dit project worden inwoners van de provincie Antwerpen opgeroepen om informatie door te sturen over kapelbomen in hun omgeving. RLSD lanceerde een eerste oproep in de Landschapskrant 10 (2012) en in 2013 volgt een tweede oproep. Verder denkt RLSD mee aan een methodiek om de vergaarde info zo optimaal mogelijk te benutten zodat aanmelders zich gehoord voelen, de kapelbomen extra aandacht krijgen en een maximaal aantal verwaarloosde kapel(bomen) een onderhoudsbeurt krijgen.
Wondermooie wielen in Klein-Brabant Dit project richt zich op de wielen in het landschap van Klein-Brabant. Ze herinneren aan vroegere dijkbreuken. Vooral door voedselaanrijking, 'koterij', het achterwege blijven van beheerwerken en onwetenheid hebben een aantal wielen hun oorspronkelijke uitstraling verloren. Met dit ScheldeHelden-project (gefinancierd door VLM) wil RLSD in samenwerking met de gemeente Bornem, Natuurpunt Klein-Brabant, Toerisme Klein-BrabantScheldeland vzw, Polder Scheldeschorren-Noord, de Heem- en Oudheidkundige Kring Klein-Brabant, vzw De Notelaar en enkele geëngageerde inwoners de wielen opnieuw meer bekendheid geven en enkele beheerwerken uitvoeren.
Nazorg: RLSD ziet nazorg als een cruciaal punt bij de werking van het Landschapsloket. Uitgangspunt is dat het Landschapsloket enkel in werking treedt (inrichting, achterstallig onderhoud) mits voldoende garanties voor de nazorg (overgangsbeheer, regulier beheer). Deze nazorg wordt zoveel mogelijk vastgelegd in een duurzaam Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
58
beheerplan. Voorbeelden: op te stellen beheerplannen door Natuurpunt voor Bosuitbreiding EetgoedSchoolstraat in Wichelen en De Vaag in Waasmunster. In eerste instantie staat de eigenaar/beheerder zelf in voor de nazorg. Waar nodig/mogelijk ondersteunt RLSD de eigenaar/beheerder bij de nazorg (bvb. via gemeentelijk KLE-reglement, Actie 14: Houtzoeker, vrijwilligerswerking natuurverenigingen die eigenaar ondersteunt bij het beheer, enz.) Landschapsteams kunnen ook voor nazorg worden ingezet. Een duurzaam landschapsbeheer vereist een continue opvolging. RLSD volgt de evolutie in de jaren na de werken op door regelmatige terreinbezoeken en overleg met eigenaar/beheerder. Op deze manier kan het beheer waar nodig worden bijgestuurd.
Gepland de komende jaren: Focus op ondersteuning van gebiedsgerichte projecten (Actie 17). Voorlopig wordt gezien de grote vraag geen promotie in de Landschapskrant voorzien. Er zal ook proactief op zoek worden gegaan naar mogelijke projecten, zoals via het jaarlijkse ambtenarenoverleg. De definitieve erkenning heeft voor de werking van het landschapsloket vooral als gevolg dat de projectsubsidies van het Agentschap Onroerend Erfgoed voortaan over alle 14 gemeenten van het werkingsgebied kunnen worden gebruikt.
Samenwerking en financiering: Loonkost Landschapsanimator, werkingskosten en projectkosten worden gefinancierd vanuit Agentschap Onroerend Erfgoed. Daarbuiten zijn ook de beheerovereenkomsten (VLM) en het intergemeentelijke subsidiereglement KLE dankbare instrumenten. Voor de nazorg wordt waar nodig/mogelijk samengewerkt met landbouwers, vrijwilligers-verenigingen en particulieren uit de omgeving. Gelinkte acties: Actie 6: Poelenproject, Actie 7: Slotenproject, Actie 8: Natuurloket, Actie 14: Houtzoeker, Actie 15: Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant, Actie 16: Intergemeentelijk subsidiereglement voor kleine landschapselementen, Actie 17: Geïntegreerde gebiedsgerichte werking, Actie 29: NME-loket Actie 13: Autochtone bomen en struiken/ Plant van Hier Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Eliza Romeijn-Peeters Partners: Boomkwekers, overheden, Bosgroepen en Regionale Landschappen die autochtone bomen en struiken uit herkomstgebied Vlaamse Zandstreek/Brabants District West opkweken en uitplanten. Doelgroepen - Doelgroep voor het terreingerichte luik zijn de instanties/verenigingen die in de streek houtige kleine landschapselement aanplanten. Dit is in eerste plaats RLSD zelf i.k.v. diverse acties (bvb. Actie 16: Landschapsloket); maar ook openbare besturen, bosgroepen, natuurverenigingen, … Bij voldoende beschikbaarheid kan het plantenmateriaal op termijn ook ter beschikking gesteld worden van particulieren (via boomplantactie). - Doelgroepen voor de sensibilisatie rond streekeigen/autochtone bomen zijn zowel verenigingen, gemeenten en het brede publiek. Doelstelling - Sensibilisatie van instanties/verenigingen/gemeenten die houtige kleine landschapselementen aanplanten - Sensibilisatie van over streekeigen/autochtone bomen en struiken. - Opkweken van voldoende autochtoon materiaal zodat aanplantingen van KLE's maximaal met autochtoon plantgoed kunnen worden gerealiseerd. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
59
- Beschermen en verspreiden van autochtone planten binnen het werkingsgebied van RLSD.
Omschrijving: In het werkingsgebied van RLSD zijn streekeigen houtachtige plantensoorten nog talrijk aanwezig. Echter, slechts van een beperkt aantal populaties houtachtige planten (ca 5%) is met relatieve zekerheid geweten dat ze hier vanouds groeien. Veel van deze autochtone populaties zijn bedreigd. RLSD beoogt de versterking van deze genenbronnen. Daarvoor is de aanplant van autochtone bomen en struiken (vooral in relictzones, ankerplaatsen en natuurgebieden) van groot belang. Het werkingsgebied van RLSD is grotendeels gelegen in het ecodistrict Vlaamse Zandstreek en deels in het Brabants District West (vnl. KleinBrabant en Schelle). Het aanbod aan autochtoon plantgoed is momenteel zeer beperkt. RLSD oogst dan ook (i.s.m. een sociaal economie bedrijf) autochtoon zaad om dit via contractteelt te laten opkweken. Bovendien werkt RLSD actief mee om de kennis over en het draagvlak voor autochtone bomen en struiken te vergroten bij zowel het brede publiek als bij instantie en verenigingen die regelmatig houtige Kleine Landschapselementen aanplanten. Aanleiding in het startjaar 2011 Oogst en opkweek RLSD nam meermaals deel aan overleg met diverse partners (andere RL'en, ANB, INBO) over onderlinge afstemming van oogst, opkweek, afname en sensibilisering van het label 'Plant van Hier'. Voor het vierde jaar op rij oogste RLSD op geprospecteerde locaties in de Vlaamse Zandstreek (door de geringe beschikbaarheid aan geïnventariseerde autochtone groeiplaatsen in het werkingsgebied werd ook in Moerbeke en Destelbergen geoogst). Voor het eerst oogste RLSD ook in het Brabants District West. Voor dit ecodistrict maakt RLSD deel uit van een samenwerkingsverband met bosgroepen, regionale landschappen en IGEMO. Waardoor de opkweek en verdeling van het plantgoed gecoördineerd verloopt wat de efficiënte ten goede komt. Zaden van volgende soorten werden geoogst: Alnus glutinosa (zwarte els), Cornus sanguinea (rode kornoelje), Corylus avellana( hazelaar), Crataegus sp. (meidoorn sp), Euronymus europaeus (wilde kardinaalsmuts), Fraxinus excelsior (gewone es), Quercus robur (zomereik), Rhamnus cathartica( wegedoorn), Rhamnus frangula (sporkehout), Rosa canina (hondsroos), Rosa corymbifera (heggenroos), Sambucus nigra( gewone vlier), Viburnum opulus (Gelderse roos) en Sorbus aucuparia (wilde lijsterbes). De oogst van zomereik en hazelaar leverde dit jaar geen zaden op. De oogst in de Vlaamse Zandstreek gebeurde in samenwerking met een sociaal economiebedrijf. De zaden, totaal 24 kg, werden afgeleverd aan de boomkweker Sylva (Waarschoot). Het zaad dat in opdracht van RLSD werd opgekweekt door de boomkwekers Sylva (Waarschoot) en B&C Van Hulle (Maldegem) en dat dit jaar beschikbaar was als bosgoed draagt officieel het label 'Plant van Hier' (zie www.plantvanHier.be). RLSD is sinds 2011 immers officieel gebruiker van dit label en de zaadoogst en opkweek gebeurde volgens de voorschriften. Het plantgoed werd ingekuild op een terrein, ter beschikking gesteld door de stad Dendermonde. Het werd gebruikt voor eigen acties, nl. een plantactie (eerste fase) op de school De Schorre (Bornem), de aanplant op het GO!-internaatsdomein (Dendermonde) en het inboeten van een aanplant op de Gaendijk (Hamme). Verder werd het ook aangeboden aan alle gemeenten en natuurverenigingen uit het werkingsgebied. Er werd plantgoed afgenomen door Bornem, Dendermonde, vzw Durme en 10 particulieren. Een tweede verkoopsactie volgt in het tweede deel van dit plantseizoen (jan-maart 2013). Het resterende plantgoed zal worden overgenomen door de boomkwekers. Plant van Hier (algemeen)
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
60
RLSD sensibiliseerde door artikels in de digitale nieuwsbrief en de Landschapskrant. Bij adviezen over aanplant van bomen en/of struiken kader van het Landschapsloket wordt standaard aandacht besteed aan het belang van autochtone bomen en struiken en het label 'Plant van Hier'. Ook bij adviezen over speelgroen vanuit het NME-loket en adviezen geformuleerd door het Natuurloket wordt waar mogelijk de link gelegd met autochtone bomen en struiken. RLSD stelt een banner over Plant van Hier ter beschikking. Deze banner werd oa gebruikt tijdens de Dag van het Park (Berlare), de aanplant van een geboortebos (Dendermonde), ECO-EXPO (Lochristi), Scheldehapening (SintAmands), Dag van de Natuur (Hamme). Tijdens dergelijke activiteiten worden ook folders verdeeld. Verder nam RLSD Plant van Hier op in het voorbeeld KLE-subsidiereglement en spoorde de gemeenten aan om deze aanpassing over te nemen. PDPO project Plant van Hier, Platteland van Hier RLSD deelt dit project met de drie andere Antwerpse regionale landschappen. De hoofddoelstelling is het veiligstellen van het autochtone genetisch erfgoed van streekeigen bomen en struiken en het verhogen van het aantal autochtone bomen en struiken op het platteland. Dit willen we realiseren door: (1) sensibiliseren over en herstellen van bestaande (bedreigde) autochtone restpopulaties in de provincie Antwerpen; (2) verhogen van het aanbod aan autochtoon plantgoed (via oogst en opkweek); (3) meehelpen aan de erkenning van autochtone groeiplaatsen in de provincie en inburgering van het label ‘Plant van Hier’; (4) vraag en aanbod in de provincie op elkaar afstemmen via breed partnerschap; (5) sensibilisatie van grondeigenaars, grondgebruikers, milieuambtenaren, brede publiek en doorstroming van het plantgoed naar plantacties in het Antwerpse platteland. RLSD startte met een grondige prospectie van de autochtone restpopulaties in Klein-Brabant. Op basis hiervan zullen eigenaars gecontacteerd worden, worden locaties voor zaadoogst geselecteerd en wordt de Inventaris van Autochtone Bomen en Struiken (INBO) verfijnd. Naast de algemene sensibilisering (zie Plant van Hier (algemeen) had RLSD tijdens 2012 overleg met de gemeenten van Klein-Brabant over het project en overtuigde de gemeenten om meer aandacht te besteden aan autochtone restpopulaties, meer te kiezen voor autochtoon plantsoen en te sensibiliseren over het Planten van Hier. RLSD bood hiervoor de nodige ondersteuning. Gepland 2013 Oogst en opkweek: Verder zetten van oogstinspanning in Vlaams Zanddistrict en Brabants District West. Voorafgaand zal een prospectie van potentiële oogstlocaties georganiseerd worden, zodat de oogst beter verspreid en meer gericht kan gebeuren. Tijdens deze prospectie zal extra aandacht besteed worden aan de toestand van de oogstlocaties. Indien nodig/gewenst zal contact opgenomen worden met de eigenaars om hen in te lichten over het belang van en de eventuele noodzakelijke beheerswerken aan autochtone restpopulaties in hun eigendom. Voor het ecodistrict Brabants District West zal de samenwerkingsovereenkomst verder gezet worden. Voor het ecodistrict Vlaamse Zandstreek zal nagegaan worden of ook een samenwerkinsgovereenkomst kan worden opgestart voor een gezamelijke contractteelt van de geoogste zaden. De verspreiding van het autochtoon plantgoed wordt verder op punt gesteld. Dit zal gebeuren door de organisatie van de verkoop bij te sturen nav de ervaringen opgedaan tijdens de verkoop winter 2012-2013 en de communicatie hierover op te drijven. Plant van Hier (algemeen): Verder zetten van overleg over vnl. promotie van het label, website en folder 'Plant van Hier'. Implementering 'Plant van Hier' in het gemeentelijk KLE-subsidiereglement. Gelijkaardig aan de
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
61
bezoeken van de gemeenten van Klein-Brabant zullen ook Schelle en de Oost-Vlaamse aangespoord worden om meer aandacht te besteden aan de autochtone restpopulaties en autochtoon plantsoen.
PDPO project Plant van Hier: Gemeente bezoek aan Schelle. Opstarten van overleg met de eigenaars/gebruikers van autochtone groeiplaatsen in Klein-Brabant met het oog op instandhouding en goed beheer van deze genenbronnen en uitvoeren van beheerwerken op de meest bedreigde sites. Oogsten van zaden (zie ook Oogst en opkweek). Verder zetten van het actief sensibiliseren van instanties, verenigingen en het brede publiek. Samenwerking en financiering: Op vlak van prospectie, oogst, opkweek en verspreiding van het plantgoed wordt zoveel mogelijk samengewerkt met andere regionale landschappen, bosgroepen en overheden. Voor het Brabants District West is deze samenwerking reeds een feit (zie hoger). Voor de Vlaamse Zandstreek dient dit nog te worden opgestart. Voor PDPO 'Plant Van Hier Platteland van Hier' werkt RLSD samen met drie Regionale Landschappen uit Antwerpen (Voorkempen, Kleine en Grote Nete, Rivierenland). Deze actie is opgenomen in de afsprakennota die in overleg met het Agentschap voor Onroerend Erfgoed (gewezen ' Ruimte en Erfgoed) werd opgesteld en gesubsidieerd. Gelinkte acties: Het opgekweekte autochtone plantgoed wordt in de eerste plaats gebruikt voor aanplantingen die RLSD zelf uitvoert i.k.v. diverse acties (bvb. Actie 6: Poelenproject, Actie 8: natuurloket, Actie 11: Landschapsbedrijfsplanning, Actie 12: Landschapsloket, Actie 29: NME-loket).
Actie 14: Houtzoeker Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Jan Maertens Partners: Gemeenten en middenveldverenigingen actief rond groen- en natuurbeheer (VELT, landbouwverenigingen, vzw Durme, Natuurpunt, ‌), NME actoren in de streek, scholen, Agentschap voor Natuur en Bos, Inverde, Agentschap voor Onroerend Erfgoed Doelgroepen: Doelgroep aan aanbodzijde: eigenaars/beheerder van houtige KLE's die niet kunnen instaan voor achterstallig beheer/onderhoud. Doelgroep aan vraagzijde: particulieren die bereid zijn houtige KLE's te onderhouden in ruil voor het hout. Doelstelling - Particulieren betrekken bij landschapsbeheer - Stimuleren van onderhoud van KLE's, in het bijzonder knotbomenrijen. - Behoud en waar mogelijk versterking van de populatie holenbroedende vogels (typische soorten zijn o.a.: steenuil, holenduif, ringmus en de Rode lijstsoort gekraagde roodstaart). Omschrijving: Knotbomenrijen vormen in de streek typische Kleine Landschapselementen. Maar o.w.v. verminderd gebruiksnut worden ze vaak niet meer onderhouden en daardoor in hun voortbestaan bedreigd. Anderzijds zit de interesse voor brandhout de laatste jaren sterk in de lift. Steeds meer particulieren ('houtzoekers') zijn vragende partij om zelf hout te zagen voor hun houtkachel. Via het project houtzoekers wil RLSD de particuliere vraag naar brandhout en het aanbod aan te onderhouden houtige KLE's op elkaar afstemmen. Om deze afstemming te stimuleren neemt RLSD volgende taken op zich: communicatie naar doelgroepen aan vraag- en aanbodzijde, opleiden van houtzoekers, opname van vraag- en aanbodzijde in een databank, vraag- en aanbodzijde onderling in contact brengen, verzekeren houtzoekers tegen lichamelijke ongevallen.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
62
Verslag werking 2012: In het najaar 2009 werd de werking rond houtzoekers opgestart. Ondertussen werden 7 opleidingssessies voor de houtzoekers georganiseerd (vanaf 2012 en na overleg met de verzekeringsmaatschappij aangevuld met nieuwe, ervaren kandidaten) met een pool van ca 160 houtzoekers als resultaat. Werkwijze: na een eerste contact met de aanbieder wordt (vnl. met het oog op inschatting van risico's) indien mogelijk een terreinbezoek georganiseerd waarna het contract kan worden afgehandeld. In drie winters 2009-2010-2011 werden ca 3150 bomen (vnl. knotwilgen, ook houtkanten) onderhouden. Deze winter 2012 wordt gewerkt voor ca 80 aanbieders van hout, wat betekent dat het aanbod blijft toenemen. Er wordt ook aandacht besteed aan doelgroepspecifieke promotie. Via deze weg werd ons hout aangeboden van het ANB, W&Z, Intercommunale DDS, de terreinbeherende natuurvereniging vzw Durme en verschillende gemeenten van het werkingsgebied (in 2012: Berlare, Bornem, Hamme en Waasmunster). In overleg met de opgeleide houtzoekers werd ook 'proactief ' gewerkt, wat inhoudt dat een aantal potentiële eigenaars op initiatief van de houtzoekers/het RLSD werden gecontacteerd. Op vrijdag 1 juni 2012 hebben we in het Donkoeverpark in Berlare i.s.m. de gemeente een ontmoetingsmoment georganiseerd waarop alle houtzoekers werden uitgenodigd, er waren 21 deelnemers. Op 5 juli 2012 werd op het secretariaat van RLSD met afgevaardigde van de verzekeringsmaatschappij Ethias Edwin Vangoidsenhoven een (tweede) informatief overleg gepleegd over de vrijwilligersverzekering. Nieuw is de samenwerking met Bosgroep Midden-Oost-Vlaanderen, actief in de Scheldevallei en de benedenloop van de Dendervallei. In het werkingsgebied van RLSD is zij actief in stad Dendermonde en de gemeenten Melle, Laarne, Wetteren, Berlare, Wichelen, Hamme, Temse en Kruibeke. In 2012 werd de actie ‘aanbieden van veiligheidskledij’ van de Bosgroep ook gepromoot bij de houtzoekers van RLSD (met gering succes: 2 bestellingen) en is afgesproken om voortaan elk jaar na te gaan of kan worden samengewerkt op vlak van het onderhoud van bomen. In 2012 werd daartoe een promotie-artikel voor houtaanbieders gepubliceerd in het tijdschrijft ‘De Bosbode’ van de Bosgroep. Volgende vormingsdagen werden in 2012 bijgewoond door de landschapsanimator: Quantumgis (15 maart en 4 juni), provinciale landschapsdag Antwerpen (25 september), bezoek Floriade Nederland (2 oktober). Nazorg: Advies bij aanplant van houtkanten en knotbomen. Advies bij specifiek beheer van houtkanten en van zowel recent gepote als oudere knotbomen. Dit is een vast onderdeel van de cursus, mailings en het ontmoetingsmoment. Opvolging van uitgevoerde werken via steekproefsgewijze terreincontrole en navraag bij de aanbieders. Gepland de komende jaren: Verder zetten van deze permanent groeiende actie. Aandachtspunten: promotie tegenover aanbieders vanaf de lente via de gebruikelijke kanalen van RLSD + doelgroepspecifieke promotie, pro-actieve aanpak, verder onderzoek naar samenwerking met boeren en Bosgroepen. Samenwerking en financiering: Deze actie is opgenomen in de afsprakennota die in overleg met het Agentschap voor Onroerend Erfgoed wordt opgesteld en gesubsidieerd. Specifieke kosten: verzekering houtzoekers, cursus 'veilig omgaan met de kettingzaag'. Gelinkte acties: Actie 8: Natuurloket, Actie 12: Landschapsloket, Actie 16: Intergemeentelijk subsidiereglement voor KLE’s
Actie 15: Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Robbert Schepers Partners: Gemeentebesturen Bornem, Puurs en Sint-Amands, Natuurpunt, landbouwverenigingen en landbouwers, erfgoedverenigingen.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
63
Doelgroepen: Eigenaars en beheerders van een historische vlasrootput in het Antwerps deel van het werkingsgebied RLSD. Doelstelling: Herstel van verwaarloosde/dichtgeslibde vlasrootputten in Klein-Brabant. Omschrijving: In het landbouwgebied tussen de dorpskernen van Bornem, Puurs en Sint-Amands bevinden zich een 75-tal gewezen vlasrootputten die zeker dateren van voor 1850. Deze putten vormen een stille getuige van de belangrijke rol die Klein-Brabant speelde voor de stedelijke linnennijverheid in Brussel en Antwerpen. Door hun typische, langwerpige vorm en ligging zijn het nu kleine landschapselementen die mee het uitzicht van het platteland in Klein-Brabant bepalen. Tot op vandaag vormen de putten biotopenrijke omgevingen. Sinds de teloorgang van de vlasindustrie worden de meeste vlasrootputten verwaarloosd (verlanding, gebruik als stortplaats). Omwille van hun cultuurhistorische, landschappelijke, ecologische en esthetische waarde loont het de moeite de vlasrootputten in het Klein-Brabantse landschap te herstellen. Met een PDPO project werden hiervoor subsidies verkregen. Verslag werking 2012 Begin 2012 werden de resterende 21 vlasrootputten aangepakt. Een overzicht van deze putten is opgenomen bij Actie 6 Poelenproject. In juni werden twee vlasrootputten educatief ingericht met een vlonder. Eén ervan kreeg ook een infobord. Bij de afronding van het project in juni werd een perstekst verstuurd met daarin een vermelding van de resultaten. Met dit project werd een belangrijk onderdeel van het cultuurhistorisch en landschappelijk erfgoed in Klein-Brabant hersteld (ongeveer 1/3 van de nog aanwezige vlasrootputten) In totaal werden 43 eigenaars/gebruikers (waaronder veel landbouwers) betrokken bij het herstel van de vlasrootputten. Door het grote succes van de brochure 'fietsen langs vlasrootputten' was er nood aan een herdruk. Nazorg: Een goede opvolging en nazorg is van groot belang voor de duurzame instandhouding van de uitgevoerde werken en is bovendien cruciaal om de eigenaar/gebruiker betrokken te houden bij 'zijn' vlasrootput. Het Regionaal Landschap verbindt er zich toe elk van de sites in overleg met de eigenaar/gebruiker ongeveer om de twee jaar te bezoeken. Bij dit bezoek wordt de toestand van de vlasrootput geëvalueerd en wordt bekeken of het beheer voldoet en nog steeds haalbaar is voor de eigenaar/gebruiker. Belangrijk aan deze bezoeken is dat de eigenaar/gebruiker zich hierdoor ondersteund voelt. Het merendeel van de vlasrootputten is in eigendom van de gemeenten Bornem en Sint-Amands. Voor deze putten wordt i.s.m. de gemeenten en Natuurpunt een duurzaam beheerplan opgesteld zodat dit in de planning van de gemeentediensten en Natuurpunt kan opgenomen worden. Er zal gewerkt worden met een peter/meterschap om jaarlijks de toestand van deze vlasrootputten op te volgen. Voor vlasrootputten op of langs percelen van landbouwers werd er dit jaar door de bedrijfsplanner via overleg met landbouwers nagegaan of er beheerovereenkomsten (BO's) konden afgesloten worden voor het onderhoud van een poel/vlasrootput, perceelsranden, botanisch beheer, onderhoud KLE's,… Via perceelsranden kan bijvoorbeeld inspoeling van meststoffen en bestrijdingsmiddelen beperkt worden wat een positief effect zal hebben op de waterkwaliteit en biodiversiteit van de vlasrootputten. Van 13 vlasrootputten werden de aangelanden gecontacteerd, voorlopig echter zonder resultaat (zie ook bij Actie 11 bedrijfsplanning). Gepland 2013: Het PDPO project zelf is afgerond. Aangezien één van de biologisch meest waardevolle vlasrootputten niet hersteld kon worden omwille van slechte weersomstandigheden werd deze opgenomen in een nieuw
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
64
projectvoorstel 'Aanleg en herstel van natuurlijke poelen in Klein-Brabant' dat voor subsidie werd ingediend bij de provincie Antwerpen. Deze vlasrootput te Sint-Amands (De Wilgskens) wordt in het najaar 2013 hersteld. Financiering: De actie rond vlasrootputten werd gefinancierd via PDPO as 3 (project 'Herstel van historische vlasrootputten in Klein-Brabant').De totaal goedgekeurde projectkost bedroeg 69779,9 euro. Hiervan diende RLSD 35% zelf te voorzien. De gemeente Sint-Amands en Bornem cofinancierden samen 4836,38 euro. Gelinkte acties: Actie 6: Poelenproject, Actie 8: Natuurloket, Actie 12: Landschapsloket
Actie 16 : Intergemeentelijk subsidiereglement voor kleine landschapselementen Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2010, Trekker: Jan Maertens Partners: Gemeentebesturen, Agentschap voor Onroerend Erfgoed Doelgroep: Privaatrechterlijke en natuurlijke personen (landbouwers, verenigingen, particulieren), lokale overheden. Doelstelling: Optimalisering en onderlinge afstemming van de bestaande subsidiesystemen. Vereenvoudiging en uniformiseren van procedures en voorwaarden. Afstemming op subsidies hogere overheden en daarbij horend vermijden van dubbele subsidiëring. Afstemming op de werking van het Regionaal Landschap en andere organisaties. Omschrijving: Nagenoeg alle gemeenten van het werkingsgebied van RLSD beschikken over een gemeentelijk subsidiereglement voor de aanplant en/of het onderhoud van Kleine Landschapselementen. Via deze reglementen geeft de gemeente zijn inwoners een belangrijke stimulans om op hun privéterrein bijkomende KLE's aan te leggen en/of om de bestaande KLE's goed te onderhouden. Dit systeem heeft absoluut zijn deugdelijkheid bewezen. Toch zijn er een aantal verbeteringen mogelijk. Ruimte tot dubbele subsidiëring bleek immers aanwezig en lang niet alle opportuniteiten werden benut. RLSD heeft op vraag van de gemeenten en na breed overleg een vrijblijvend maar in detail uitgewerkt voorstel gedaan om het huidige systeem te optimaliseren. Daarbij vallen voor de meeste gemeenten een aantal nieuwe elementen op zoals de subsidiëring van het onderhoud van een Trage Weg en het onderhoud van een sloot. Aan elke toelage zijn bepaalde voorwaarden verbonden. Essentieel onderdeel is de uitgebreide inhoudelijke en administratieve begeleiding die is voorzien en die wordt verzorgd door RLSD. Naast het reguliere spoor van uitvoering van werken door de aanvrager tegen een gemeentelijke vergoeding wordt indien mogelijk een bijkomend spoor aangeboden dat voorziet in uitvoering door RLSD tegen maximum 30 procent van de reële kost. Dit is bijvoorbeeld het geval voor werken in relictzones of ankerplaatsen waarvoor projectsubsidies van het Agentschap Onroerend Erfgoed kunnen worden aangesproken. Verslag werking 2012: Ondertussen is het nieuwe reglement al in 10 gemeenten (Berlare, Hamme, Kruibeke, Melle, Puurs, Sint-Amands, Waasmunster, Wetteren, Wichelen en Zele) goedgekeurd. Elke gemeente die het nieuw reglement goedkeurde, biedt de door het RLSD samengestelde wervende infobrochure ‘Werk mee aan een mooier landschap’ over het intergemeentelijk subsidiereglement KLE (gekaderd binnen de totale landschapswerking van RLSD) aan. Op 11 oktober 2012 werd tijdens het jaarlijkse ambtenarenoverleg de werking van het nieuwe subsidiereglement geëvalueerd. Op die basis zal het reglement worden aangepast m.b.t. de subsidies voor de aanplant en het onderhoud van knotbomen en houtkanten. Voortaan zal via deze weg ook het gebruik van autochtone bomen en struiken (label ‘Plant van Hier’) worden gepromoot. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
65
Nazorg: Opvolging van het project wordt allereerst verzekerd door de controles (telkens in het zomerhalfjaar) van elke aangevraagde en goedgekeurde aanplant, aanleg of onderhoud van KLE. In geval van aanleg of aanplant van KLE worden de aanvragers altijd uitgenodigd om zich ook bij het toekomstig beheer te laten ondersteunen door RLSD. In geval van subsidieaanvragen wordt dit in de meeste gevallen zelfs door het nieuw reglement verplicht. Gepland de komende jaren: Op regelmatige basis wordt bij de gemeenten die het nieuw reglement nog niet hebben goedgekeurd, geïnformeerd naar hun planning op dit vlak. Gemeentebesturen en gemeentelijke adviesraden kunnen een uiteenzetting en/of verdere begeleiding over het nieuw reglement aanvragen. Bij de gemeenten die wel al met het nieuw reglement werken, valt op dat de interesse vanuit de potentiële aanvragers (veelal particulieren) sterk verschilt. Sommige gemeenten ontvangen opmerkelijk veel, andere opmerkelijk weinig aanvragen. Daarom zal op regelmatige basis promotie worden gemaakt via de kanalen van RLSD en de gemeenten zelf. Samenwerking en financiering: Het project gaat uit van een uitgebreide en permanente samenwerking met de gemeentelijke milieudiensten. De subsidiëring komt van de gemeenten. Elke gemeente beslist autonoom over het jaarlijks te begroten budget. Deze actie is opgenomen in de afsprakennota die in overleg met het Agentschap voor Onroerend Erfgoed wordt opgesteld en gesubsidieerd. Gelinkte acties: Actie 8: Natuurloket, Actie 21: Trage Wegen, Actie 12: Landschapsloket, Actie 13: Autochtone Bomen en Struiken, Actie 14: Houtzoeker, Actie 7: Slotenproject, Actie 15: Herstel van vlasrootputten in KleinBrabant, Actie 17: Geïntegreerde gebiedsgerichte werking
Actie 17: Geïntegreerde gebiedsgerichte werking, bijdragen aan IHD Omschrijving Om soorten te houden in Speciale Beschermingszones SBZ moeten, in ons versnipperd landschap, ook de randen en de verbindingen kwalitatief zijn. Elk gebied vraagt daarom ook maatwerk. In elk gebied zal het realiseren van SBZ een werk zijn dat niet door één partner kan worden gedragen en gerealiseerd. Het zal werk zijn van vele handen en schouders. Beheer Natura 2000 netwerk Een deel van het Natura 2000 netwerk ligt in gebieden waar de Vlaamse overheid een eigen bevoegdheid heeft, bv. een domeinbos of door ANB beheerde natuurreservaten. Andere delen van het netwerk vallen samen met (erkende) natuurreservaten in beheer bij de terreinbeherende verenigingen. In specifieke gevallen worden terreinen beheerd via overeenkomsten met ANB of een natuurvereniging, bv. op militair domein. In deze gebieden is de uitvoering van de IHD’s in principe gegarandeerd vermits het onder het beleid van de overheid of de vereniging valt. Echter, grote delen van het Natura 2000 netwerk liggen op gronden van private eigenaars, lokale overheden, landbouwers, … Voor grote delen van de Natura 2000 gebieden is een duurzaam natuurgericht beheer dus actueel nog onvoldoende verzekerd. In de belangrijke stukken van ons Natura 2000 gebied die in particulier bezit zijn, is in de praktijk weinig of geen aandacht besteed aan de Europese doelstellingen, tenzij in het kader van het vergunningenbeleid. Het behalen van de doelstellingen zal via aankoop of samenwerkingsmodellen moeten gebeuren. Diverse beleid en maatwerk Om de realisatie van het Natura 2000 te halen zal een zeer divers beleid gevoerd moeten worden, waarin niet enkel de Vlaamse overheid zelf, maar ook vele partners een rol zullen moeten spelen. Elk SBZ gebied is uniek en heeft zijn eigen (verhoudingen met) actoren en gebruikers. De IHD’s realiseren is daarom in elk gebied specifiek en maatwerk. Naast de doelstellingen m.b.t. de IHD is er in het Vlaamse natuurbeleid ook specifiek sprake van de G-IHD waarbij op gewestelijk niveau doelstellingen worden beoogd m.b.t. soorten en habitats die niet steeds gebonden zijn aan de SBZ, zoals bv. akker- en weidevogels. In het bijzonder kunnen de RL’en vanuit hun Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
66
platformwerking een belangrijke meerwaarde bieden bij de draagvlakvorming voor deze G-IHD’s, de ondersteuning van het hiervoor beschikbare instrumentarium (zoals de beheerovereenkomsten) en het uitvoeren van maatregelen in eigen beheer om de doelstellingen hieromtrent te behalen. Regionale Landschappen spelen nu reeds een belangrijke rol via hun brede plattelandswerking. Elk RL legt de focus op samenwerking met doelgroepen en actoren om meer draagvlak voor natuurbehoud te bekomen. Via vele terreingerichte concrete projecten en acties verhogen zij nu reeds de natuurwaarden in het buitengebied aanzienlijk, buiten de erkende reservaten en domeinbossen. Het is duidelijk dat er voor de RL’n daarom een grote opdracht ligt in het creëren van draagvlak voor de Natura 2000 gebieden bij het grote publiek en de betrokken particulieren in het bijzonder. Ook zullen er grote inspanningen geleverd moeten worden om particulieren daadwerkelijk bij te staan via communicatie, educatie, concrete ondersteuning en het opzetten van samenwerkingsverbanden. Particuliere eigenaars zullen immers eerder zelden intrinsiek gemotiveerd zijn voor bescherming van zeldzame dier- of plantensoorten. Hun medewerking wordt bekomen door hen aan te spreken op andere waarden zoals streekidentiteit, erfgoedwaarden, beeldkwaliteit (schoonheid-‘properheid’), toeristische potenties e.d. Financiële ondersteuning en concrete bijstand bij plannen, vergunningen, documenten is bijna steeds noodzakelijk om medewerking van deze partners te bekomen. Locale overheden hebben voor het nakomen van hun verplichtingen ook bijkomende ondersteuning nodig. Het ontbreekt hen immers aan expertise, tijd en middelen. Expertise Regionale Landschappen In het proces en het realiseren van het Natura 2000 netwerk kunnen de regionale landschappen dan ook een belangrijke rol vervullen. Ze beschikken over heel wat troeven om deze taken op zich te kunnen nemen: -
Ze beschikken over de knowhow van soortgericht werken en gebiedsgericht werken;
-
Ze zijn aanvaard als gesprekspartner bij vele actoren die eerder huiverig staan tegenover natuurbeheer;
-
Ze hebben geen beleidstaken of vergunningsbevoegdheid maar zijn draagvlak- en uitvoeringsgericht;
-
Ze benaderen de omgeving via een brede insteek van natuur – landschap – erfgoed;
-
Ze beschikken over multi-inzetbare teams met naast biologen en bio-ingenieurs ook communicatiemedewerkers, erfgoeddeskundigen en educatieve medewerkers;
-
Ze spelen vlot in op bijkomende subsidiemogelijkheden als Interreg, Life, PDPO, Leader… waardoor zij een groot multiplicator effect teweegbrengen en extra middelen kunnen aantrekken;
-
Ze hebben een werking die is afgestemd op de specifieke streek en op de kenmerkende actoren van de streek, ze leveren passend maatwerk.
Het Regionaal Landschap Schelde-Durme zet de komende jaren in op de volgende vier acties (17A, 17B, 17C en 17 D). Meer informatie hieronder. Actie 17 A: Gestroomlijn Landschap, Vallei van de Maanbeek- Laresloot Idee / Initiatiefnemer: Provincie Oost-Vlaanderen, RLSD; Startjaar: 2009, Trekker RLSD: Stijn Van Belleghem Partners: Bosgroep Midden Oost-Vlaanderen, VLM, betrokken gemeente (Destelbergen, Laarne en Wetteren) - en provinciebestuur, lokale organisaties (natuur, landbouw, jacht, polder, …), Doelgroep: Grondeigenaars en gebruikers in de vooropgestelde gebieden Doelstelling: Het behouden van biodiversiteit en het verminderen van overstromingsrisico's. Gebiedsgericht ondersteunen van eigenaars en gebruikers bij het nemen van natuur- en landschapsgerichte maatregelen in de vallei van de Maanbeek -Laresloot. Omschrijving: Het valleigebied van de Maanbeek en de Laresloot realiseert een natuurverbinding tussen enerzijds het bekende wetlandgebied "Kalkense Meersen" en anderzijds in noordwestelijke richting de "Damvallei". Beide natuurkernen werden aangeduid als onderdeel van het VEN alsook als Europees beschermd Habitatrichtlijngebied, de Kalkense Meersen bovendien als Vogelrichtlijngebied. Dit levert concreet een bijdrage aan de IHD. De Maanbeek en de zijbeken Larebeek/ Heusdensesloot en de Sloot vormen de blauwgroene ruggengraat van het projectgebied. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
67
Eigenaars en gebruikers van de grond in de regio zijn onze belangrijkste doelgroep (bvb. poelen, sloten, bedrijfsplanning, landschapsloket, weidevogels, …). Sinds 2009 werkt het Regionaal Landschap samen met de Provincie Oost-Vlaanderen om in een aantal pilootgebieden in Oost-Vlaanderen een geïntegreerde, gebiedsgerichte samenwerking op te bouwen met verschillende besturen en lokale partners. Het kader voor deze gebiedsgerichte samenwerking is 'het realiseren van natuurverbinding gekoppeld aan het beheer van waterlopen, recreatie, mobiliteit,landbouw, educatie,…' In de streek van Schelde en Durme wordt gewerkt in het pilootgebied van 'de Maanbeek -Laresloot'(gemeente Laarne en Wetteren). Verslag werking 2012 Aanplantingen te Wetteren Na overleg met de provincie Oost-Vlaanderen en met toestemming van het college Wetteren zijn 55 zomereiken aangeplant langsheen de Trage Weg Gereedstraat in Wetteren, geïnspireerd door oude kaarten die op deze plek een dreef tonen (oa Ferraris). Wegens de overwegend noord-zuid oriëntatie van de weg is de beschaduwing van de omringende landbouwpercelen hierbij minimaal. Het werk werd uitgevoerd door Spoor 2 op 11 en 12 december 2012 en werd gefactureerd voor een bedrag van 6884,90 euro (btw incl.). Ondanks de ligging in Relictzone Scheldevallei van Wetteren tot Uitbergen werd geen beroep gedaan op de subsidies van Onroerend Erfgoed. Sloten en vispaaiplaatsen Begin september werd een slootje hersteld bij de inrichting van trage weg 3a (zie verder bij onderdeel 'trage wegen' voor meer info). Daarnaast werd het historisch slotenpatroon hersteld in twee deelgebieden. In het deelgebied rondom hoeve 't Kattenheye, langs de Kolkbeek, werd eind oktober 1800 lopende meter sloten en greppels hersteld. Omdat verschillende oude duikers volledig defect en dichtgeslibt waren werden er drie vervangen door nieuwe duikers van 5m lang. Het vervangen van deze duikers was noodzakelijk om de landbouwer volledig mee te krijgen en had als resultaat dat we zo goed als elke verlandde sloot rondom de hoeve konden herstellen. Op de kruising van enkele sloten was een klein poeltje aanwezig dat ook werd hersteld. De herstelde sloten die in verbinding staan met de Kolkbeek kunnen nu bovendien opnieuw dienst doen als vispaaiplaats. Later op het jaar in november werd in het deelgebied 'Meerkens' (omgeving van de Kalkense meersen) nog eens voor 1400 lopende meter sloten hersteld. Hier werd één duiker vervangen en werden er twee geplaatst die de landbouwers zelf hadden aangeleverd. Op één van de percelen waar sloten werden hersteld bevond zich ook een verlandde poel van 110m² die in verbinding stond met de 'Sloot'. Deze poel werd hersteld en de verbinding met de 'Sloot' werd gedicht waardoor geen vuil water vanuit de 'Sloot' in de poel meer terecht komt. Aangezien de poel dienst doet als veedrinkpoel werd de landbouwer gevraagd om minstens de helft van de oppervlakte af te zetten met prikkeldraad zodat het vee de poel niet opnieuw volledig dicht loopt. In totaal werd er voor deze actie met drie landbouwers samen gewerkt. Naast deze werken werd ook onderhandeld met een particulier om een sloot en een poel te laten ruimen langs de Maanbeek (tussen trage weg 3a en 'de Kolk'). Deze sloot mondt via een driehoekige verbreding met ondiepe zones uit in de Maanbeek. Door een ruiming van deze sloot kan deze terug dienst doen als vispaaiplaats. Momenteel wordt hiervoor nog een slibanalyse uitgevoerd. De werken worden vermoedelijk begin 2013 uitgevoerd. Deze werken zijn uitgevoerd voor. een bedrag van € 5.242,80. Verslag herstel Trage Weg 3A Trage weg 3A vormt een aangename trage verbinding tussen de Schoolstraat en de Meersstraat ten noorden van het dorpscentrum van Laarne. Het maakt deel uit van een oude kerkwegel die de inwoners recht naar de kerk leidde. Deze voetweg ligt parallel aan de Lepelstraat/Brandemanstraat en vormt dus een veilig alternatief hiervoor. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
68
Het is een officiële voetweg (sentier 95 in de Atlas der Buurtwegen) van 1 m breed. Deze trage weg was over een groot deel niet toegankelijk. Het ontoegankelijke deel was afgesloten door veeafsluitingen en was ingenomen door weilanden.
TW 3A dwarst de Maanbeek. loopt een zeer rustige en landschappelijk zeer waardevol gebied, nl de Maanbeekvallei. Door het heropenen van deze voetweg, krijgen de avontuurlijke wandelaars opnieuw de kans om van deze mooie plek te genieten. Bewoners kunnen deze weg ook gebruiken als trage weg richting centrum. Gezien de vochtige graslanden waardoor de voetweg doorloopt, kon een droog pad enkel verkregen worden door het aanleggen van een vlonderpad. Om de impact op het landschap te beperken en tegemoet te komen aan de wensen van de betrokken landbouwers, werd er geen vlonderpad aangelegd. Het is bijgevolg een 'laarzenpad' geworden: een wandelpad voor de meer avontuurlijke wandelaar. De voetweg werd gedeeltelijk verlegd naar de perceelsgrenzen, hiervoor moest een nieuwe voetgangersbrug geplaatst worden over de Maanbeek. Verder werd de voetweg opgewaardeerd door het vervangen van veeafsluitingen, het verwijderen van oude en overbodige veedraden en het grondig maaien van het pad. Ter hoogte van de weide met vee werden twee voetgangerssluizen geplaatst. Tenslotte werd een gracht geruimd en een duiker geplaatst. Deze werken werden uitgevoerd door AgroAanneming en kosten in totaal € 10.714 (incl BTW): a.
Plaatsen 2 voetgangerssluizen: €721
b.
Verwijderen oude brug + plaatsen nieuwe brug met leuning: €5079
c.
Vervangen schrikdraad: €3688
d.
Egaliseren pad: €237
e.
Transportkosten: €532
f.
Leveren van een duiker tussen twee weilanden: €457 (de gracht werd verder hersteld op kosten van het slotenproject.
Financiering herstel TW: de kosten voor de inrichting van de trage weg worden gefinancierd door de gemeente Laarne (15%) en projectmiddelen van het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (65%). De resterende 20% wordt, zoals afgesproken, gefinancierd door Gestroomlijnd Landschap (20%): €2142.80. Gepland 2013: Er zal in de eerste plaats geïnvesteerd worden in de uitvoering van het project 'Gestroomlijnd Landschap.' Het Regionaal Landschap en de bedrijfsplanner zullen - in opdracht van de Provincie Oost-Vlaanderen- - zich inzetten om acties uit te voeren die betrekking hebben op landschapselementen op particulier terrein. Concreet zullen volgende maatregelen uitgevoerd worden in het projectgebied 'Maanbeek –Laresloot': Herstel van beekbegeleidende bomenrijen en houtkanten, Inrichten vispaaiplaats, Optimaliseren wandelnetwerk, Herstel Slotenpatroon, Onderhoud en (her)aanleg specifieke dreef, bomenrij, houtkant. Deze acties leveren concreet een bijdrage aan de IHD. Beide genoemde natuurkernen die we willen verbinden werden aangeduid als onderdeel van het VEN alsook als Europees beschermd Habitatrichtlijngebied, de Kalkense Meersen bovendien als Vogelrichtlijngebied. Samenwerking en financiering: Het project 'gestroomlijnd landschap' wordt gefinancierd door de Provincie Oost-Vlaanderen (dienst Milieubeleidsplanning,- Ondersteuning en Natuurontwikkeling) en wordt uitgevoerd in samenwerking met verschillende partners. Gelinkte acties: Actie 6, poelenproject, Actie 7, Slotenproject, Actie 12: Landschapsloket, Actie 13 autochtone bomen en struiken, Actie 14 Houtzoeker, Actie 16: intergemeentelijk subsidiereglement voor KLE's.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
69
Actie 17 B: Natuurinrichting Berlarebroek en Donkmeer Idee / Initiatiefnemer: VLM en ANB, RLSD, Startjaar: 2011, Trekker: Stijn Van Belleghem Partners: VLM, ANB, gemeente Berlare, intercommunale DDS, vzw Durme Doelgroep: Bewoners van de streek, met name de inwoners van gemeente Berlare Doelstelling: Het Natuurinirichtingsproject (NIP) beoogt de volgende doelstellingen: - zoeken naar structurele oplossing voor de (ruimtelijke en functionele) versnippering: zonering natuur en recreatie - wettelijke en beleidsmatige bescherming zoals VEN, Natura 2000, beschermd landschap, duurzaam bosbeheer, integraal waterbeleid,…optimaal implementeren op terrein, waardoor landschaps- en natuurwaarden kwantitatief en kwalitatief worden verhoogd. Een belangrijke doelstelling is het behouden, versterken en ontwikkelen van Europees belangrijke habitats (onder andere elzenbroek, laagveen,…) en soorten (moerasvogels, vissen,…) binnen het SBZ. Dit levert een bijdrage aan IHD. - uitwerken van een duurzame oplossing voor hydrologische vraagstukken in het gebied voor de functies natuur, bosbouw en recreatie. Concrete doelstelling voor RLSD: Gebiedsgericht ondersteunen van de gemeenteen DDS bij het nemen van natuur- en landschapsgerichte maatregelen in het projectgebied. Omschrijving: Het RLSD is stuurgroeplid van het project en is betrokken bij de werkgroep Landschap, natuur en bos. Tevens ook actief in de werkgroep Natuureducatie en recreatie. Vanuit die organen brengen we onze kennis in (adviesfunctie). Indien het project in uitvoeringsfase komt zal het RLSD daarin een rol spelen. Verslag werking 2012: In 2012 heeft het Regionaal Landschap de overlegmomenten bijgewoond op het gemeentehuis van Berlare en het kantoor van de VLM in het kader van geïntegreerde gebiedsgerichte werking. Ook zijn de diverse werkgroepen gestart om tot de mogelijkheden van een verkorte procedure natuurinrichting (getrokken door de VLM en het ANB) te verkennen en bespreken met alle betrokken eigenaren. Er vonden ook terreinbezoeken plaats, ook voorbeeldprojecten weren bezocht (Stropersbos) om een beeld te krijgen van de mogelijkheden na realisatie van het project.
RLSD adviseert en stelde het document ‘de vissen van Donkmeer en Reservaatzone Donkmeer’ (verzamelde historische en actuele gegevens over + enkele voorstellen tot inrichting en beheer) samen, op basis van de monitoring-gegevens van vzw Durme (2006 en 2008) en het INBO (2008) en de informatie van lokale vissers.
Verder schreef RLSD het Landschapsbeheerplan Nieuwdonk in Berlare, dit is een integrale visie voor het duurzaam beheren van het recreatiedomein Nieuwdonk in Berlare, een voormalige zandwinningsput. De krachlijnen voor dit beheer zijn enerzijds het versterken van de natuurwaarden (met o.a. de inrichting van een oeverzwaluwenwand) en de daarmee samenhangende biotopen. Anderzijds het verder uitbouwen van passieve recreatie en gevoelig uitbreiden van de educatieve activiteiten. In december 2012 werd dit dossier met de opdrachtgever Intercommunale Dender, Durme en Schelde (DDS) besproken, het eerste kwartaal 2013 zal het worden overhandigd. Gepland 2013: De komende jaren zal in de eerste plaats geïnvesteerd worden in de werkgroepvergaderingen en de stuurgroepbijeenkomsten. Aangezien ook een verkorte procedure natuurinrichting zeker vijf jaar zal duren vooraleer de werken uitgevoerd zijn, zal het RLSD betrokken blijven als adviesorgaan en later ook een rol krijgen in de uitvoering. Samenwerking en financiering: VLM en ANB zijn de instanties die middelen hebben gezocht voor dit natuurinrichtingsproject. Gelinkte acties: Actie 12: Landschapsloket, Actie 29 NME loket, Actie 21 Trage wegen
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
70
Actie 17 C: Kruibeekse Polders: Onthaalplan Idee / Initiatiefnemer: ANB, W en Z, RLSD, Startjaar: 2011, Trekker RLSD: Stijn Van Belleghem Partners: ANB, gemeente Kruibeke, Toerisme Vlaanderen, W en Z Doelgroep: Bewoners van de streek, met name de inwoners van gemeente Kruibeke en omliggende gemeenten Doelstelling: - een actieve bijdrage leveren aan het Europees project STEP (Sustainable Tourism in Estuary Parks) door mee te werken aan het communicatieplan rond biodiversiteit en duurzaam toerisme. Een belangrijke overkoepelende doelstelling van het project is het behouden, versterken en ontwikkelen van Europees belangrijke habitats en soorten binnen het SBZ. Dit levert een bijdrage aan IHD. - uitwerken van een duurzame oplossing voor vraagstukken in het gebied voor de functies natuur, recreatie en en veiligheid. Concrete doelstelling voor RLSD: Gebiedsgericht ondersteunen van de overheden (o.a. gemeente) bij het nemen van natuur- en landschapsgerichte maatregelen in het projectgebied. Omschrijving: Ter hoogte van Kruibeke mondt de Rupel uit in de Schelde. Op deze strategisch gekozen plek wordt gewerkt aan het grootste gecontroleerd overstromingsgebied Kruibeke-Bazel- Rupelmonde (GOG KBR), dat ruim 600 ha telt. Een gedeelte van het overstromingsgebied herbergt straks getijdennatuur, een ander deel wordt wetland. Zo geeft het project KBR een boost aan authentieke Scheldenatuur: liefst 300 hectare slikken en schorren, 150 hectare weidevogelgebeid en 92 hectare elzenbroekbossen komen erbij. Verslag werking 2012: In 2012 heeft het Regionaal Landschap de overlegmomenten bijgewoond en zijn we met het ANB in gesprek over onze toekomstige taak en rol. RLSD zit o.a. in de jury voor de ontwerpwedstrijd 'onthaalsite'. Gepland komende jaren: De komende jaren zal in de eerste plaats geïnvesteerd worden in onze afbakening van onze rol en taak, met oog op het betrokken blijven als adviesorgaan. Later beoogt het RLSD ook een rol in de uitvoering. Samenwerking en financiering: ANB en Wen Z de instanties die middelen hebben gezocht voor dit project. RLSD levert een bijdrage door inzet van personeel. Gelinkte acties: Actie 12: Landschapsloket, Actie 29 NME loket, Actie 17 A en 17 B. Actie 17 D: voorbereiding Life aanvraag 'communicatie' Initiatiefnemer/trekker: Vlaamse Koepel Bosgroepen en Vlaams Overleg Regionale Landschappen Contactpersoon RLSD: Stijn Van Belleghem Partners: Bosgroepen, regionale landschappen, ANB Doelgroepen: Particuliere (bos-)eigenaars Doelstelling: Het faciliteren van het leveren van een bijdrage door private eigenaars aan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen in Vlaanderen Omschrijving: Bosgroepen en regionale landschappen ambiëren de indiening van een LIFE+-project in juni 2013. Het faciliteren van het leveren van een bijdrage door private eigenaars aan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen in Vlaanderen is hierbij het leidmotief. Inmiddels is reeds een intern voortraject doorlopen waarbij bosgroepen en regionale landschappen een onderwerp hebben afgelijnd, een werkwijze hebben vastgelegd en kwamen tot een voorstel van structuur voor de projectorganisatie. Vertrekpunt in het voorgestelde project is het nemen van (communicatie)acties op het terrein om een effectieve, wezenlijke en zichtbare bijdrage te leveren aan het implementeren van de IHD op private gronden. Hierbij willen we vertrekken vanuit een coherente visie.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
71
Het generieke idee is om op private eigendommen op grote schaal kleine, maar zinvolle (communicatie)maatregelen te nemen ten behoeve van het biotoopsverbetering van amfibieën en vleermuizen die tot doel zijn gesteld voor Speciale beschermingszones in Vlaanderen. Om de samenwerking van bosgroepen en regionale landschappen maximaal tot expressie te laten komen, is het de bedoeling dat beide organisaties in de geselecteerde focusgebieden maatregelen plannen die elkaar wederzijds versterken. Om die reden worden acties voorbereid rond soortgroepen die gebaat zijn bij de combinatie van rijk gestructureerde overgangen tussen bos en open landschap en waar (de som van vele) kleine maatregelen een echte meerwaarde zijn. Haast vanzelf kwamen we zo bij vleermuizen en amfibieën waarvoor gerichte realisatie van ‘kleine maatregelen’, geconcentreerd in NATURA2000 gebieden (of afgebakende delen ervan), erg waardevol zijn. Verloop actie: Uitgevoerd 2012: Voortraject: projectdefinitie en overleg VORL, bosgroepen, ANB, kabinet en VVP Gepland 2013 - Januari-april 2013: verdere uitwerken van projectaanvraag + partners/eigenaren, - Mei 2013: Partnerverklaringen en financiering officieel laten goedkeuren - Juni 2013: LIFE dossier indienen
begroting
+
engagementen
Samenwerking en financiering: 50% financiering vanuit Europa, 50% cofinanciering vanuit de partners Gelinkte acties: Actie 10. Veilige verbinding voor amfibieën, Actie 16 Kleine Landschapselementen, Actie 8 Natuurloket
Actie 18: Scheldehelden Schelle 'Neuzen in het nautisch verleden' Idee / Initiatiefnemer: Toerisme Rupelstreek-Vaartland, Startjaar: 2012, Trekker: Stijn Van Belleghem Partners: Gemeentebestuur Schelle, AGB Fluctus (Gemeente Schelle), Gemeentebestuur Hemiskem, Natuurpunt Rupelstreek, Heemkundige kring Schelle, Heemkundige kring Hemiksem, Projectvereniging Erfgoed Rupelstreek – werkgroep nautisch project, Padvinders project Trage Wegen Schelle-Hemiksem, IvebIC (intergemeentelijke cultuurdienst Hemiksem-Schelle), Gilliot- & Roelants Tegelmuseum, Ergoed- en Landschapshuis Rupelstreek, Strategisch Project Rupelstreek (gebiedsgerichte werking PROVANT), Toerisme Rupelstreek-Vaartland VZW. Doelgroepen: Alle omwonenden omgeving Schelle Doelstelling: Het plan is om de natuur- en landschapswaarde van de vallei van de Benedenvliet op de grens van de gemeenten Schelle en Hemiksem te versterken met aandacht voor het nautisch verleden van deze site. Omschrijving: Het project beoogt de herinrichting van de linkeroever van de Benedenvliet, met oog voor de versterking van: (1) De huidige natuur- en landschapswaarden van de Benedenvliet beter zichtbaar te maken (en verbeteren) vanop de Trage Weg (2) Zichtbaar maken en ontsluiten nautisch erfgoed langs de Benedenvliet (onder meer slib ruimen, vrijmaken van deze cultuurhistorische relicten incl. meerpalen, plaatsen infobord met duiding, plaatsing audiozuil met verhalende linken naar de verdwenen scheepswerven, …)
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
72
(3) De natuurwaarden langs de Benedenvliet versterken (door middel van vb. aanleg oeverzwaluwenwand, aanplantingen, bestrijding invasieve exoten: Japanse duizendknoop en de Reuzenbalsemien) (4) Totaalbeleving versterken van Benedenvliet voor gebruikers van de Trage Weg (door middel van een betere landschappelijke integratie van bestaande storende elementen zoals omheining van het Park, de achterzijde van de sporthal, het pompstation… en het plaatsen van een infobord op de hoek tussen de Schelde en de 'Dörf am Fuss'/een beeld van het schilderij van Jan Breugel de Oude (1568-1625) met als thema: Sint-Petrus en Pauluskerk Schelle (met scheve toren). We voorzien ook in de plaatsing van een kleiner infobord ter hoogte van de sluis aan het pompgemaal van VMM. Dit heeft een belangrijke functie in de waterhuishouding waarvan maar weinig mensen op de hoogte zijn.
Verslag werking 2012: Er hebben verschillende terreinbezoeken en overleggen plaatsgevonden tussen de partners, om zo de concrete realisaties voor te bereiden voor het jaar 2013. (opstart project) Gepland 2013: Alle realisaties genoemd in de omschrijving / projectplan voltooien en project afronden. Samenwerking en financiering: Samenwerking: zie alle partners, financiering: VLM Gelinkte acties: Actie 12: Landschapsloket, Actie 8 Natuurloket, Actie 29 NME loket, Actie 21 Trage Wegen
Actie 19: Scheldehelden Bornem 'Wondermooie Wielen' Idee / Initiatiefnemer: Natuurpunt Rupelstreek, Startjaar: 2012, Trekker: Stijn Van Belleghem Partners: Gemeentebestuur Bornem, Natuurpunt Klein-Brabant, Toerisme Klein-Brabant-Scheldeland VZW, Polderbestuur Scheldeschorren-Noord, Francis Peeters (lokale kunstenaar/dichter), Heemkundige kring KleinBrabant, VZW De Notelaer Doelgroepen: Alle omwonenden uit de regio Klein-Brabant Doelstelling: Natuurlijk oeverherstel langs de Wielen met aandacht voor recreatie, landschap en cultuurhistorie. Omschrijving: Het project sluit aan bij de vraag naar betere samenwerking tussen de verschillende verenigingen die aan het beheer doen in deze natuurlijke vijvers. Aandacht voor ecologisch beheer. (1) Inventarisatie bestaande natuurwaarden (2) Nagaan welke maatregelen mogelijk / noodzakelijk zijn voor het herstel van water- en oevervegetatie, in overleg met de partners uitvoeren van die maatregelen. Voorbeeld: exotenbestrijding (voor invasieve soorten) toepassen.
-
Recreatieve ontsluiting van de wielen verbeteren, met aandacht voor educatie
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
73
(3) Ontsluiting van de wandelknooppunten langs enkele openbaar toegankelijke wielen, er wordt een nieuwe wandel / fietsbrochure gemaakt (naar voorbeeld van de uitgave 'fietsen langs Vlasrootputten in Klein-Brabant). (4) Het aanleggen van 1 of 2 houten vlonders voor wandelaars / vissers / fietsers. (5) Er worden enkele infoborden gemaakt die geplaatst worden (bijvoorbeeld bij vlonders) bij de toegankelijke wielen die deels heringericht zijn, of al aantrekkelijk zijn. Hierop is uitleg te vinden over de ontstaansgeschiedenis, natuurwaarde, oude foto's en kaarten, onderscheid visput en wiel, enz.
-
Publieksparticipatie (6) Er wordt een educatieve ochtend / causerie georganiseerd met presentaties over ontstaan en waarde van wielen, film over overstromingen (beschikbaar in paviljoen De Notelaer). In de middag zijn er excursies voor het brede publiek met bezoek aan wielen enz.
Verslag werking 2012: Er hebben verschillende terreinbezoeken en overleggen plaatsgevonden tussen de partners, om zo de concrete realisaties voor te bereiden voor het jaar 2013. (opstart project) Gepland 2013: Alle realisaties genoemd in de omschrijving / projectplan voltooien en project afronden. Samenwerking en financiering: Samenwerking: zie alle partners, financiering: VLM Gelinkte acties: Actie 12: Landschapsloket, Actie 8 Natuurloket, Actie 29 NME loket, Actie 21 Trage Wegen
Actie 20: Buiten-gewone plekjes Idee/Initiatiefnemer: RLRL (hoofdpromotor) i.s.m. Antwerpse Regionale Landschappen, Startjaar: 2012, Trekker: Eliza Romeijn-Peeters Partners Provincie Antwerpen, RL de Voorkempen, RL Schelde-Durme, RL Kleine Grote Nete, Landschapspark Zuidrand, Antwerpse gemeenten, overige instanties, brede publiek… Doelgroepen Brede publiek (gemeenten, open ruimte gebruikers, andere instanties, …) Doelstelling Door opknappen en vergroenen willen de Antwerpse regionale landschappen 50 locaties in de provincie Antwerpen transformeren tot “buiten-gewone plekjes”. Dit door een participatieve benadering waarbij het brede publiek een centrale rol speelt in het project. Zij zorgen voor het aanmelden van locaties en kunnen ook ingeschakeld worden bij de opknapwerken. We willen aantonen dat je met vele kleintjes een groot verschil kan maken. Volgende doelstellingen staan hierbij voorop: Een rechtstreekse kwaliteitsverbetering van de leefomgeving in de Antwerpse gemeenten Een verhoging van de beleefbaarheid van woon- en werkomgeving Een verhoogde betrokkenheid van gemeenten en inwoners Draagvlakvergroting voor het belang van groen, ook de kleine plekjes De buiten-gewone plekjes fungeren als demonstratieprojecten waarmee een katalysator-effect wordt beoogd om bijkomende locaties aan te pakken Omschrijving Via dit project zullen in heel de provincie Antwerpen zo’n 50 locaties opgefleurd worden. Dit is niet alleen ten voordelen van de natuur maar ook ten voordelen van de openruimte gebruikers van deze locaties. Er zijn zoveel plekjes en hoekjes in de provincie die tussen de mazen van het net glippen. We zetten daarom ook Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
74
vooral in op de sociale betekenis van het groen om zo een breed publiek aan te spreken en een mooie samenwerking tussen mens en natuur tot stand te brengen die ook na het project nog blijft voortbestaan. Door het opknappen van deze plekjes tonen we aan het brede publiek dat je met relatief kleine ingrepen (zonder vergunningplicht) grote veranderingen kan maken. Het project werkt daardoor mee aan landschapszorg maar speelt ook een belangrijke rol in de sensibilisatie van het thema. Verslag werking 2012: Het Projectvoorstel PDPO Buiten-gewone plekjes werd opgemaakt en ingediend door de provincie Antwerpen. Op 18 december 2012 vond de startvergadering plaats. Het project gaat pas echt van start in januari 2013. Gepland 2013 Uitvoering van het project door de Antwerpse regionale landschappen volgens de vooropgestelde planning in het projectvoorstel: Informeren en sensibiliseren van de gemeenten met de vraag hen mee te engageren voor het project. Dit vooral voor de communicatie naar hun inwoners toe alsook financiëel indien de gekozen locatie op gemeentelijke grond ligt. Informatiecampagne naar het brede publiek dmv opmaak projectwebsite, affiche en flyer. Er worden zoveel mogelijk informatiekanalen aangesproken om een zo breed mogelijk publiek aan te spreken. Zoektocht 50 geschikte locaties in de provincie Antwerpen: Deze zal starten vanaf het voorjaar 2013. - Fase 1: aanmelden van verrommelde locaties door het brede publiek waarbij de projectwebsite als eerste aanmeldpunt fungeert - Fase 2: er wordt per gemeente een shortlist (3-5 plekjes per gemeente) samengesteld van alle aanmeldingen waarop iedereen kan stemmen om zo tot 50 locaties te komen Ontwerp en aanleg Buiten-gewone plekjes komend winterseizoen. Buurtbewoners, jeugdbewegingen, scholen, andere verenigingen en openruimte gebruikers worden betrokken bij ontwerp en aanleg. Dit kan gaan van het maken van een insectenhotel tot het aanplanten van een boomgaard. Er zal vanuit RLRL ook getracht worden om gevarieerde ontwerpen te maken zodat er een aantal demonstratieprojecten zijn om achteraf te gebruiken bij de stimulatie bijkomende plekjes aan te pakken. Na de werken worden de realisaties in de kijker gezet, oa op de projectwebsite. - Fase 3: opzetten van publiekswedstrijd waarin het brede publiek kan stemmen op het mooiste buitengewone plekje. Er worden 3 plekjes verkozen die dan een publieksevenement verdienen. Organisatie van een publieksevenement bij de 3 winnende plekjes in samenspraak met de gemeenten om de locatie en het projectthema in de kijker te zetten bij het brede publiek. Nazorg en opvolging RLSD zal de opgeknapte plekjes na 2 en na 5 jaar gaan bezoeken ter ondersteuning van de eigenaar. Hier kan de landschapsanimator ook bijspringen indien de locaties in ankerplaats of relictzone gelegen zijn. Samenwerking en financiering Personeelskost (0.1 VTE) per plekje waarvoor RLSD verantwoordelijk is voor de uitvoering. Financiering opknap- en ingroeningswerken 50 plekjes: € 65% door PDPO en 35% door eigenaar Gelinkte acties Actie 12: Landschasploket Actie 13. Autochtone bomen en struiken
Recreatief medegebruik en natuurrecreatie Actie 21: Trage wegen doen herleven Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2008, Trekker: Ilse Smitz, Eliza Romeijn-Peeters Partners Gemeentebesturen van het werkingsgebied van RLSD
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
75
Provincie Oost-Vlaanderen (dienst Mobiliteit; dienst Milieuplanning, Milieu ondersteuning en Natuurontwikkeling; cel GIS; dienst Integraal Waterbeheer; dienst Landbouw en Platteland; provinciale werkgroep natuur en sport) Provincie Antwerpen (dienst Duurzaam Milieu en Natuurbeleid - Team Natuur en Landschap, cel GIS) Toerisme Oost-Vlaanderen Toerisme Provincie Antwerpen Toerisme Scheldeland Toerisme Klein-Brabant Toerisme Rupelstreek- Vaartland vzw Intercommunale IGEMO Lokaal middenveld (milieu- en natuurverenigingen, landbouwverenigingen, recreatieve en vrije tijdsverenigingen, wijkraden, socio-culturele verenigingen, jeugdverenigingen, lokale adviesraden, VVV’s, heemkundige kringen, …) vzw Trage Wegen Doelgroepen Brede publiek, gemeentebesturen, eigenaars, gebruikers en aangelanden Doelstellingen Versterken van het maatschappelijke draagvlak voor trage wegen Bekomen van een inventaris van de trage wegen in het werkingsgebied RLSD Bekomen van een maatschappelijk gedragen trage wegenplan in het werkingsgebied RLSD Realisatie van dit trage wegenplan, enerzijds op het terrein en anderzijds op het niveau van het wettelijke statuut van betreffende trage wegen. Na realisatie wordt een trage wegennetwerk bekomen dat maximaal voldoet aan de huidige maatschappelijke behoeften op het vlak van mobiliteit, recreatief gebruik, landbouwgebruik, natuur- en landschappelijke beleving. Omschrijving De term 'trage wegen' is de verzamelnaam voor het uitgebreide en kleinschalige wegennetwerk dat gebruikt wordt door 'trage' weggebruikers zoals wandelaars, fietsers, ruiters, … Trage wegen vervullen een breed scala aan functies. Ze bieden de mogelijkheid tot een duurzaam en veilig verplaatsingsgedrag en nemen vaak ook een groot deel van het recreatieve trage verkeer op zich. Daarnaast vervullen trage wegen een belangrijke rol als toegangs- en doorgangsweg voor landbouwverkeer. Ten slotte fungeren heel wat trage wegen als drager van diverse ecologische, landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Trage wegen krijgen niet steeds de aandacht die ze verdienen. Om hieraan tegemoet te komen, stelt het RLSD een trage wegenplan op i.s.m. gemeentebesturen, bewoners en lokale middenveld -organisaties. In elk van de deelgebieden (= een deelgemeente of een duidelijk afgelijnd gebied) worden volgende fases doorlopen: Fase 1 - Opmaken van een werkkaart. Dit cartografisch overzicht geeft weer welke trage wegen er strikt juridisch gesproken op het terrein aanwezig zouden moeten zijn. Fase 2 - Opmaken van een evaluatiekaart. Deze stap omvat het toetsen van de werkkaart aan de werkelijke situatie op het terrein. Op de evaluatiekaart wordt onderscheid gemaakt tussen de toegankelijke en de niet toegankelijke trage wegen. Dit gebeurt in samenwerking met vrijwilligers ('padvinders') uit de streek. Fase 3 – Rondvraag bij de bevolking. De evaluatiekaart vormt het vertrekpunt voor een publieke rondvraag over de functionaliteit en de toekomst van het trage wegennetwerk. Zowel actieve gebruikers, eigenaars en
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
76
aangelanden maar ook occasionele gebruikers worden uitgenodigd voor een bevraging. In samenwerking met het gemeentebestuur worden twee overlegavonden georganiseerd: Infoavond: we lichten thema en de te hanteren methodiek toe. Alle aanwezigen krijgen na deze bijeenkomst een vragenlijst mee waarin ze elke trage weg kunnen evalueren (huidige toestand, wenselijke ingrepen, ...). Evaluatieavond: op basis van de ingevulde vragenlijsten komen we samen tot een breed gedragen voorstel waarin per trage weg de functionele meerwaarde en de uitdagingen beschreven zijn samen met concrete suggesties. Fase 4: Opmaken en goedkeuren van een maatschappelijk gedragen trage wegenplan. Na afloop van de rondvraag wordt per deelgebied een trage wegenplan opgemaakt, onder de vorm van een adviesnota en een wenselijkheidskaart. RLSD legt deze ter goedkeuring voor aan de gemeenteraad en/of college van burgemeester en schepenen. Fase 5: Opmaken van het inrichtings- en/of beheersplan. De gemeenten stellen - samen met het RLSD- een prioriteitenlijst op. Voor deze selectie van trage wegen worden inrichtings- en beheersmaatregelen uitgewerkt door het Regionaal Landschap. Hierbij worden eigenaars, gebruikers en aangelanden nauw betrokken. De ondersteuning van het RLSD in deze fase kan bestaan uit: het geven van juridisch en/of technisch advies en/of het overleg opstarten met betrokkenen. Fase 6: Uitvoeren van het inrichtings- en/of beheersplan. Na goedkeuring van deze maatregelen door de betrokkenen, wordt overgegaan tot de effectieve werkzaamheden op het terrein. De ondersteuning van het RLSD kan bestaan uit: de zoektocht naar subsidies voor uitvoering, de aanvraag van de nodige vergunningen, het opmaken van bestekken en de opvolging van de aannemers op het terrein. Fase 7: Regulier onderhoud, nazorg en opvolging RLSD maakt voor de trage wegen -die ze samen met de gemeentebesturen ingericht hebben- een beknopt beheersplan op. De uitvoerende diensten van de gemeente staan in voor het reguliere beheer van de trage wegen. RLSD stelt zijn kennis en ervaring rond het thema ook na opmaak van het beheersplan ter beschikking van de gemeente. RLSD moedigt de gemeenten aan om geleidelijk het volledige trage wegenplan uit te voeren. Voor de trage wegen die het RLSD mee ingericht heeft, gaat het RLSD op zoek naar peters of meters om deze trage wegen op regelmatige tijdstip af te wandelen. Indien er problemen zich voordoen dan melden zij dit aan de gemeente of het RLSD zodat er snel kan ingespeeld worden op hindernissen en beschadigingen. Verslag werking 2012 RLSD streeft naar een gebiedsdekkende trage wegen werking. In 9 (van de 15) gemeenten werkte het RLSD het voorbije jaar actief rond trage wegen nl. in de gemeente Berlare, de stad Dendermonde, de gemeente Hamme, de gemeente Kruibeke, de gemeente Laarne, de gemeente Melle, de gemeente Waasmunster, de gemeente Wichelen en de gemeente Zele. We maakten werk- en evaluatiekaarten, organiseerden rondvraagprocessen, stelden inrichtings- en beheersplannen op, begeleidden gemeentebesturen bij de uitvoering op het terrein en huldigden de eerste realisaties in. Voor een aantal deelgebieden stelden we ook bebordingsplannen op. Voor het behoud van het trage wegennetwerk is het van groot belang dat de trage wegen regelmatig worden gebruikt. Het plaatsen van naambordjes draagt bijgevolg in grote mate bij tot de bekendmaking van de trage wegen en dus ook tot het onderhoud ervan.
Onderstaande tabel geeft een stand van zaken van het beleidsproces per gemeente. Per deelgebied wordt er specifiek aangeduid wat in 2012 is gebeurd.
bebordingsplan
Opvolging
Realisaties
Inrichtingsplan
TW-plan
Rondvraag
Evaluatiekaart
Werkkaart
Deelgebied
Gemeente
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
77
Rondvraag
TW-plan
Inrichtingsplan
Realisaties
Dendermonde
Hamme
Kruibeke
x
X
x
x
x
Overmere
X
X
x
x
x
x
x
Uitbergen
X
X
x
x
Mespelaar
X
Oudegem
X
X
x
x
x
x
Schoonaarde
X
X
x
x
x
x
x
Grembergen
X
X
x
x
Baasrode
X
Hamme-centrum
X
x
x
x
x
x
x
Moerzeke
X
x
x
x
x
x
Hamme Zogge
X
Hamme Anna
X
X
x
x
x
Kalken
X
x
x
x
x
x
x
Laarne
X
x
x
x
x
X
x
Gontrode
X
x
x
x
Melle
X
x
x
x
Breendonk
x
Liezele
x
x
x
x
Sint-
Kastel
X
Kruibeke
X
Rupelmonde Bazel Laarne
Melle
Puurs
bebordingsplan
Evaluatiekaart X
en
x
Temse heeft op eigen kracht een trage wegenplan opgemaakt
Waasmunster
Waasmunster Noord
X
Waasmunster Zuid
X
x
x
x
x
Wetteren heeft op eigen kracht een trage wegenplan opgemaakt
x
x
Wichelen
Serskamp
x
x
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
x
X
Wetteren
X
x
x
Temse
x
Opvolging
Werkkaart X
Deelgebied
Berlare
Gemeente
Berlare
x
78
TW-plan
Inrichtingsplan
x
x
X
x
X
x
Zele Oost
X
Zele West
X
bebordingsplan
Rondvraag x
Opvolging
Evaluatiekaart X
Realisaties
Werkkaart
Deelgebied
Gemeente
Zele
X
Wichelen
x
Onderstaande tabel geeft een overzicht van belangrijkste indicatoren die een beeld geven van het resultaat die het Regionaal Landschap dit jaar behaalde op het terrein: Resultaatsindicatoren
Resultaat
Aantal km trage weg dat hersteld is (= inrichting en/of achterstallig beheer)
13
Aantal km trage weg dat opnieuw is opengesteld (= voordien was het niet toegankelijk)
5,5
Aantal geplaatste recreatieve randinfrastructuur (zitbanken, brugjes, trapjes, slagboom, voetgangersluis,…)
19
Aantal geplaatste straatnaambordjes trage wegen
321
Aantal eigenaars, gebruikers, aangelanden waarmee overlegd wordt voor de realisatie
115
Meer in detail. In totaal zijn acties ondernomen- met positief resultaat- ter hoogte van 25 trage wegjes -
-
-
Berlare: -
Heropening van TW 13A (deelgebied Overmere)
-
Inrichting van TW 14A (deelgebied Overmere)
-
Herstel en inrichting van TW 16A (deelgebied Overmere)
-
Herstel van TW 21A (deelgebied Overmere)
-
Herstel van TW 5A (deelgebied Uitbergen) (wordt gefinancierd door gemeente)
Dendermonde: -
Herstel en inrichting van ‘het Appels baantje’ (deelgebied Oudegem)
-
Herstel en inrichting van ‘de Warandelwegel’ (deelgebied Oudegem)
-
Heropening en inrichting van TW 5D en 5F (deelgebied Schoonaarde)
-
Herstel van TW 10D (deelgebied Schoonaarde)
-
Heropening van TW 13C (deelgebied Schoonaarde)
Hamme: -
Herstel en inrichting van TW 1B (deelgebied Hamme centrum)
-
Herstel van TW 3C (deelgebied Hamme centrum)
-
Inrichting van TW 7A en 7B (deelgebied Hamme centrum) Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
79
-
-
-
Herstel van TW 9F (deelgebied Hamme) (uitgevoerd en gefinancierd door gemeente)
-
Inrichting van TW 11A (deelgebied Hamme centrum)
-
Herstarten debat omtrent heropenen TW 12d (deelgebied Hamme) (gemeente trekt)
-
Herstel van TW 13C (deelgebied Hamme) (uitgevoerd en gefinancierd door gemeente)
Laarne: -
Openstelling en inrichting TW 3A (deelgebied Laarne)
-
Herstel TW 4A (deelgebied Kalken)
-
Herstel TW 12B (deelgebied Kalken)
-
Herstel TW 22A (deelgebied Kalken)
Wichelen: -
-
Inrichting wegje Eetgoed (deelgebied Serskamp)
Waasmunster: -
Heropening en inrichting van ‘de Houten kruiswegel' (deelgebied Waasmunster ten Z E17)
-
Heropening en inrichting van ‘de Sterrewegels’(deelgebied Waasmunster ten Z E17)
-
Inrichting van TW 32A ‘oude Durmedijk’ (deelgebied Waasmunster ten Z E17)
In totaal werd actie ondernomen bij 2 trage wegjes die voorlopig niet verder uitgewerkt worden omwille van gebrek aan politiek draagvlak: -
Eén dossier in Kalken (Laarne) (heropening van de cluster trage wegen TW 21A, TW 23A, TW 23B en TW 23C)
-
Eén dossier in Zele (heropening van TW 31B)
Er zijn 3 acties opgestart in 2012 waarvan gestreefd wordt naar uitvoering in 2013. -
Zele: -
-
Dendermonde: -
-
Aanleg nieuwe trage verbinding tussen TW21A en TW 21B (deelgebied Zele ten W van de N47)
Inrichting van de TW 20 E te Oudegem
Waasmunster: -
Openstelling en inrichting van de Sterrewegels (fase 2)
Om trage wegen bij het brede publiek meer bekendheid te geven, organiseerden we evenementen, verstuurden we persteksten, organiseerden persmomenten, publiceerden artikels in de Landschapskrant, gemeentelijke infobladen, namen deel aan ‘de Dag van de trage weg’ en plaatsen we naambordjes langs trage wegen. We stelden ook 2 uitgebreide trage wegenbrochures samen met een 6-tal wandelingen verspreid over de twee provincies: ‘Wandelen langs trage wegen in Berlare, Wichelen en Hamme’ en ‘Wandelen langs trage wegen in Klein-Brabant’. De brochures werden beiden gedrukt op elk 7000 exemplaren. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belangrijkste communicatieve resultaten die we dit jaar behaalden met de trage wegenwerking. Een aantal indicatoren geven ook een beeld van het maatschappelijk draagvlak.
Resultaatsindicatoren
Resultaat Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
80
Aantal georganiseerde publieksevenementen (Scheldehappening Landschapswandeling Gestroomlijnd landschap 18/11/2012)
9/4/2012
en
2
Aantal officiële persmomenten (Scheldehappening 27/03/2012, Houten Kruiswegel 24/06/2012)
2
Aantal aanwezigen op de publieks- en persmomenten trage wegen (Scheldehappening 9/4/2012,Landschapswandeling Gestroomlijnd landschap 18/11/2012, Scheldehappening 27/03/2012, Houten Kruiswegel 24/06/2012)
7370
Aantal verstuurde persberichten
13
Aantal verschenen artikels over trage wegen: in gemeentelijke infobladen, persitems,artikels in ledenbladen sectororganisaties, eigen nieuwsbrieven RLSD, landschapskrant,…
50
Aantal deelnemers op de opleidingen padvinders, lokale info- en discussievergaderingen, contactavonden,…
764
-contactavond TW 31B (Zele- 30/1/2012) -contactavonden Kalken (Laarne 21/2/2012 en 23/2/2012) -opleiding padvinders (Kruibeke- 28/2/2012) -contactavond Sterrewegels (Waasmunster- 16/4/2012 en 19/4/2012) -infoavond Melle (Melle- 14/5/2012) -contactavond Schoonaarde (Dendermonde- 4/6/2012) -infoavond Bazel en Rupelmonde ( Kruibeke- 28/6/2012) -evaluatieavond Melle (Melle- 5/9/2012) -evaluatieavond Bazel en Rupelmonde ( Kruibeke- 6/11/2012) Trage wegenbrochures met uitgestippelde wandelingen (oplage van
2
2 X 7000 exemplaren)
Afgelopen jaar stelde het Regionaal Landschap ook zijn opgebouwde kennis en expertise beschikbaar aan derden. Het RLSD nam deel aan de expertenwerkgroep van vzw Trage wegen, aan de jaarlijks weerkerende studie- en praktijkmomenten georganiseerd door de Provincie Oost-Vlaanderen (dienst mobiliteit) ( 21 maart 2012), de overlegmomenten met de andere Oost-Vlaamse Regionale Landschappen en de Provincie Ovl. De ervaring van het RLSD (nl. opmaak inrichtings- en beheersplannen, de opmaak van bebordingsplannen, overleg met eigenaars,…) is complementair aan de juridische kennis van vzw Trage wegen.
Gepland 2013 - Opvolging van het onderhoud van de herstelde trage wegen uit het Plattelandsproject (opmaken van onderhoudsplannen, opstarten en coördineren van het peter en meters systeem, coachen gemeentediensten,…) - Mee promotie voeren zodat de herstelde trage wegen gebruikt worden (o.a. gemeentediensten aansturen om trage wegen op te nemen op het gemeentelijk stratenplan, gemeenten stimuleren om deel te nemen aan de ‘Dag van de trage weg ’, stimuleren van andere actoren tot organiseren van landschapswandelingen langs de aangepakte trage wegen, een publiekshappening mee organiseren, mee stimuleren en samenwerken dat trage wegen ontsloten worden in een wandelnetwerk ' Kalkense meersen' en de uitbreiding van het wandelnetwerk ' In het land van Stille Waters',…) Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
81
-Proefproject opstarten met een voorbeeldgemeente om het goedgekeurde trage wegenplan digitaal te ontsluiten (bv via Route You) - Trage wegenwerking opbouwen in 7 deelgebieden. Dit zijn de: de gemeente Zele (uitvoering/communicatie), de gemeente Waasmunster (uitvoering/opmaak trage wegenplan/ communicatie), de gemeente Hamme (uitvoering/ opmaak trage wegenplan), de stad Dendermonde (uitvoering/communicatie), de gemeente Kruibeke (uitvoering), de gemeente Melle (uitvoering) en de gemeente Puurs (uitvoering) -Uitwerken van een beheersbaar GIS-loket voor trage wegen -Mee invulling geven aan het Provinciale trage wegenbeleid in Oost-Vlaanderen en Antwerpen. -Kennisuitbouw en –delen door actieve deelname aan de expertenwerkgroep Trage wegen, aan studie- en praktijkmomenten,… Samenwerking Gemeentebesturen zijn omwille van hun wettelijke bevoegdheden rond trage wegen vanzelfsprekende partners. Het welslagen van het project is voor een groot deel afhankelijk van de medewerking van de gemeenten. De gemeentebesturen (politiek en ambtelijk verantwoordelijken, adviesraden) worden dan ook van zeer nabij betrokken bij elke stap van het trage wegen tracé. De medewerking van het lokale middenveld is van groot belang, dit in het bijzonder in de stappen van inventarisatie en rondvraag. De eigenaars ( landbouwers, landeigenaren,…) zijn de sleutelfiguren bij uitvoering. De Provincie Oost-Vlaanderen en Provincie Antwerpen zijn belangrijke partner in de bovenlokale afstemming tussen de uitvoerende partners, in het geven van juridisch advies en GIS- ondersteuning. Vzw Trage wegen blijft een belangrijke partner in uitwisseling van kennis en expertise. Financiering In 2013 wordt de personeelstijd ( 1 voltijds equivalent) deels betaald met -structurele middelen van het Regionaal Landschap en - met budget van de Provincie Oost-Vlaanderen ( dienst mobiliteit). Regionaal Landschap zal een subsidie aanvraag indienen voor de begeleiding van 4 deelgebieden ( 2 opmaak trage wegenplan, 2 uitvoering trage wegenplan) (3500 euro per deelgebied) Voor de uitvoeringen op het terrein worden waar mogelijk projectmiddelen gezocht en ingezet. - Quick -win Scheldelandschapspark ‘Mooie en veilige wandel- en fietsverbinding tussen Zele en Berlare’ (8650 euro) -Via budget van Onroerend Erfgoed indien in ankerplaatsen en relictzones ( 70% van de totale kosten) -Via subsidie -aanvraag van de Provincie Oost-Vlaanderen ( 30% van de totale kosten) -Via eigen middelen van de gemeentebesturen. Gelinkte acties Actie 12 Landschapsloket, Actie 16 Intergemeentelijk subsidiereglement voor KLE's, Actie 17 Geïntegreerde gebiedsgerichte werking en Actie 22 Groene Halte
Actie 22 : Groene Halte Idee / Initiatiefnemer: Trein Tram Bus, Startjaar: 2009, Trekker: Ilse Smitz en Els Dever Partners: Trein Tram Bus Toerisme Scheldeland Toerisme Klein-Brabant -Scheldeland Provincie Oost-Vlaanderen dienst mobiliteit Provincie Oost-Vlaanderen dienst Milieuplanning, Milieu ondersteuning en Natuurontwikkeling Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
82
Toerisme Oost-Vlaanderen Provincie Antwerpen Dienst Recreatie, Sport en Toerisme lokale natuurverenigingen Gemeentebesturen uit het werkingsgebied van het RLSD De Lijn NMBS-groep Doelgroepen: Brede publiek, met bijzondere aandacht voor natuurliefhebbers en wandelaars. Doelstelling: Stimuleren van de rol van het openbaar vervoer als modus in het voor- en natransport van recreatief wandelen Omschrijving: Het Groene Halte concept combineert wandelen met openbaar vervoer. De wandelaar reist met het openbaar vervoer naar groene halte A, waar een wandeling "in rechte lijn" vertrekt. Op het eindpunt van de wandeling stapt de wandelaar aan groene halte B terug over op het openbaar vervoer. De Groene Halteroute dient te voldoen aan een aantal normen: -
de wandelafstand ligt tussen 7 en 15 km (verkortingsmogelijkheden kunnen aangegeven worden)
-
de wandelroute is een lijnwandeling: begin- en eindhalte zijn verschillend
-
de bus, tram (of trein) die stopt bij een groene halte heeft een minimale frequentie van 1 uur, ook in het weekend of op vakantiedagen
-
de Groene Halte-wandelroute wordt beschreven in een kwalitatieve brochure
-
Groene Halte-informatie wordt aan de groene haltes aangebracht
In Vlaanderen startte Trein Tram Bus met het concept Groene Halte. (o.m. in de Kalkense Meersen, In het land van Stille Waters). TTB is de instantie die het Groene Halte-label toekent in Vlaanderen. Gepland 2013: RLSD zal de bestaande Groene Halte wandelingen (In het Land van Stille Waters en de Kalkense meersen) evalueren en waar nodig verbeteren en -samen met de partners- het beheer coördineren RLSD zal -waar er draagvlak is- nieuwe Groene Halte wandelingen ontwikkelen in de streek RLSD zal partners stimuleren om het principe van Groene Halte concept te integreren in nieuwe toeristischrecreatieve producten (o.a. het wandelnetwerk) Samenwerking: Voor de realisatie van de Groene Halte wandeling 'In het Land van Stille Waters' werd intens samengewerkt met Trein Tram Bus; Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Scheldeland, Toerisme Waasland; Toerisme Klein-Brabant – Scheldeland en de betrokken gemeenten. Financiering: De Groene Halte wandeling ' In het land van Stille Waters' werd gerealiseerd met financiële steun van de Provincie Oost-Vlaanderen (dienst milieuplanning- Milieuondersteuning en natuurontwikkeling, dienst mobiliteit) en Toerisme Oost-Vlaanderen. Voor de ontwikkeling van nieuwe Groene Haltewandelingen dient er gezocht te worden naar externe financiering: projectfonds Toerisme Vlaanderen, via de Provincies, Toerisme Oost-Vlaanderen, Toerisme Provincie Antwerpen, PDPO-as 3, toeristische organisaties,…
Actie 23: Stiltegebieden Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Ann Sels Partners: Gemeente Bornem, Stilteplatform Bornem, Provincie Antwerpen Dienst Milieu en Natuur, Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH), lokale middenveldverenigingen, natuurpunt Educatie. Gemeenten Berlare, Laarne, Wetteren en Wichelen, ANB; Provincie Oost-Vlaanderen dienst Milieuplanning, Milieu ondersteuning en Natuurontwikkeling, Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek, lokale middenveldverenigingen Doelgroepen: Omwonenden en bezoekers van de potentiële stiltegebieden Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
83
Doelstelling: In de kijker brengen van stilte en rust als één van de kwaliteiten van het buitengebied. Bekend maken van de Kalkense Meersen (na afloop sigmawerken vermoedelijk 2014) en de Scheldepolder te Bornem als stiltegebied Omschrijving: De Kalkense Meersen en de Scheldepolder te Bornem zijn aangeduid als potentieel stiltegebied. RLSD wil deze potenties de komende jaren samen met een breed aantal lokale partners valoriseren. Concreet zal RLSD werken aan de officiële erkenning (kwaliteitslabel) van de potentiële stiltegebieden en aan de integratie van het thema stilte en rust in de lokale gemeenschap. Het project kan voor de lokale overheden een hefboom zijn om ook in de omgeving van de stiltegebieden stilte bevorderende acties te ondernemen. Dit project kan een voorbeeldstellend project zijn, waarvan de methodieken naderhand ook in andere 'stille' delen van RLSD kunnen toegepast worden. Verslag werking 2012 Het resultaat van een actieve werking rond de integratie van het thema stilte en rust in de lokale gemeenschap van Bornem werpt zijn vruchten af. De stiltegidsen die RLSD in 2011 opleidde gingen in 2012 actief aan de slag en begeleidden in het totaal 17 stiltewandelingen. Van deze wandelingen werden er 5 georganiseerd ism gemeente Bornem. Deze seizoenswandelingen werden op voorhand gecommuniceerd en stonden open voor spontane deelnemers. De andere 12 wandelingen vonden plaats op vraag van groepen (klassen, wandelclubs, verjaardagen,…) en werden begeleid door stiltegidsen binnen de werking van De Notelaer, De Zilverreiger en/of Natuurgidsen Klein-Brabant. In het totaal stapten 434 deelnemers mee in een stiltewandeling. Tijdens 13 wandelingen werd gebruik gemaakt van de stiltekoffer. De overige wandelingen waren ingevuld met een thema (bv poëzie, volksverhalen,…) binnen het stilteverhaal. We kunnen concluderen dat de lokale NME-organisaties stilte als een deel van hun werking zijn gaan beschouwen. Bovendien worden op deze manier veel stiltezoekers bereikt. RLSD heeft in het verleden door middel van buurtwandelingen, brochure "wandelen in het stiltegebied", stiltehappening, opleiding stiltegidsen en de aanmaak van een stiltekoffer een goede basis gelegd voor deze werking. De NME-actoren werden goed ondersteund en werken nu op zelfstandige basis verder aan het stilteverhaal. Planning 2013 • RLSD blijft stilte promoten via zijn communicatiekanalen. Indien er vragen komen naar stiltewandelingen wordt er doorverwezen naar één van de lokale NME organisaties in het stiltegebied Bornem. Indien nodig (als geen van de lokale NME-organisaties een aanbod kan doen) zorgt RLSD voor een opgeleidde gids. Dit past binnen de lijn van onze algemene gidsenwerking. Groepen betalen 35 euro voor een gegidste themawandeling. De gids ontvangt hiervoor een vrijwilligersvergoeding. • Op te volgen indicatoren: aantal wandelingen per jaar: streefdoel minimum 5. Aantal deelnemers aan stiltewandelingen: streefdoel minimum 100 Aantal keer dat de stiltekoffer gebruikt wordt: streefdoel minimum 2 • Binnen het stilteplatform zijn een meter en een peter aangeduid die regelmatig terugkomdagen organiseren ism RLSD voor de groep stiltegidsen. Zo blijven ze elkaar inspireren en wordt de link met het stiltegebied behouden. • De brochures worden blijvend verspreid. Nieuw is dat ze gratis zullen verspreid worden. De geluidsmetingen voor het behalen van het stiltelabel kunnen in de Kalkense Meersen pas opgestart worden van zodra het akoestisch klimaat in het gebied genormaliseerd is (dus na uitvoering van de werken van het Geactualiseerd Sigmaplan). Tot dan wordt ook de werking rond stilte in het gebied in de koelkast gehouden, het behalen van het label is immers een cruciale voorwaarde voor het opzetten van een maatschappelijke werking rond stilte in de Kalkense Meersen. Samenwerking - Het Provinciaal Centrum voor Milieuonderzoek (Kalkense Meersen) engageert zich om bijkomende geluidsmetingen, nodig voor het behalen van de erkenning als stiltegebied uit te voeren (toekomst na uitvoering van het sigma-plan) - De gemeenten worden nauw betrokken bij het project en staan in voor het nemen van stiltebevorderende maatregelen. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
84
-
Samen met de middenveldverenigingen in de omgeving van het projectgebied wordt gewerkt rond de integratie van het thema stilte en rust in de lokale gemeenschap. Samenwerking rond de stiltegidsen: natuurpunt educatie, natuurpunt klein-brabant, de notelaer, de zilverreiger, gemeente Bornem, stilteplatform Bornem, natuurgidsen Klein-Brabant.
Financiering - Vrijwilligersvergoeding van de stiltegidsen tijdens de seizoenswandelingen wordt betaald door gemeente Bornem - Stiltewandelingen op aanvraag: binnen de normale werking van De Notelaer, De Zilverreiger of Natuurgidsen Klein-Brabant. Indien geen van deze lokale NME-organisaties kan ingaan op een vraag geldt de algemene gidsenregeling van RLSD: groep betaalt 35 euro waarmee de vrijwilligersvergoeding bekostigd wordt. Natuureducatie en informatie
Actie 24: Landschapskrant Idee / Initiatiefnemer RLSD
Startjaar 2006
Trekker Els Dever
Doelgroepen -
Alle inwoners van RLSD
-
Verenigingen en besturen actief in het werkingsgebied van RLSD
-
Geïnteresseerden van buiten de streek
Doelstelling -
Het verhogen van het draagvlak voor natuur en landschap bij de inwoners van het werkingsgebied en geïnteresseerden van buiten de streek
-
Het kenbaar maken van: •
De doelstellingen en de werking van RLSD
•
De karakteristieke natuur- en landschapswaarden van de streek
•
De projecten rond natuur, landschap, landbouw, erfgoed en (zachte) recreatie uitgevoerd in de regio van Schelde en Durme
•
Brede publieksactiviteiten m.b.t. natuur, landschap, landbouw, erfgoed en (zachte) recreatie georganiseerd langs Schelde en Durme.
Omschrijving De Landschapskrant is hét communicatiemiddel bij uitstek van RLSD. De krant verschijnt twee maal per jaar. Ze wordt binnen het werkingsgebied RLSD verspreid, en gericht opgestuurd naar geïnteresseerden. Op de website kunnen de verschillende edities van de Landschapskrant gedownload worden. De Landschapskrant bevat artikels over natuur, landschap, landbouw, erfgoed en (zachte) recreatie in de regio van Schelde en Durme. De foto's en teksten voor de Landschapskrant worden samengesteld door de medewerker communicatie. De Landschapskrant bestaat uit een recto-verso gedrukte A2, die wordt geplooid tot A4-formaat via kruisvouw. Ze wordt gedrukt op chloorvrij gebleekt recyclagepapier (Cyclus Offset 115 g/m²) op een oplage van 20 000 exemplaren. Verslag werking 2012 In 2012 verschenen twee nummers van de landschapskrant: één in het voorjaar en één in het najaar. Beide nummers werden op 20 000 exemplaren gedrukt en verdeeld via publieke en commerciële verdeelpunten (gemeentehuizen, culturele centra, bibliotheken, bakkers, Aveve winkels, plantenwinkels, natuurwinkels…). Er werd ook een mailing opgezet naar individuele personen. De verspreiding van de landschapskrant werd aangevuld met een uitgebreide communicatiemix: artikels in gemeentelijke infobladen, persberichten naar Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
85
regionale pers, vermelding op websites, verwijzing in digitale nieuwsbrief (+/- 1000 abonnees), verwijzing op facebookpagina en verspreiding van de krant tijdens evenementen van RLSD. Het aprilnummer had ‘erfgoed in het landschap’ als thema. Als typisch voorbeeld van erfgoed in het landschap, stond er een pagina in over trage wegen, invalshoek voor de Scheldehappening, die ook erfgoed als thema had. Verder stonden er korte artikels in over vlasrootputten, sloten, fauna-akkers, knotactie en plant van hier. De krant bevatte ook een antwoordcoupon om gratis de brochures over ‘wandelen langs trage wegen in Berlare, Hamme en Wichelen’ en ‘wandelen langs trage wegen in Klein-Brabant’ op te vragen. Van de brochure O-VL werden 103 exemplaren opgevraagd van de brochure Klein-Brabant 90 exemplaren. De rugzijde van de krant vermelde een greep uit het aanbod van activiteiten op Scheldehappening. Het oktobernummer zette speelnatuur in de kijker met een groot artikel over de opening van het speelbos De Vaag in Waasmunster. Andere artikels handelden over beheerovereenkomsten (op verzoek van VLM), Plant van Hier en over het afgeronde PDPO project ‘trage wegen’. De rugzijde vermeldde zoals gebruikelijk een aantal activiteiten die plaatsvonden in het najaar. De krant bevatte ook een antwoordcoupon om gratis de brochures over ‘wandelen langs trage wegen in Berlare, Hamme en Wichelen’ en ‘wandelen langs trage wegen in Klein-Brabant’ op te vragen. Van elke brochure werden telkens 94 exemplaren opgevraagd. Het vroegere systeem voor de verspreiding van de landschapskrant bij een ruim publiek, zijnde een bus aan bus bedeling via BPost was zeer duur en bovendien weinig doelgroepgericht. Elke inwoner van het werkingsgebied krijgt de krant, ongeacht of de boodschap of het thema voor hem / haar bedoeld is of niet. Uit contacten met bewoners van ons werkingsgebied dat veel mensen de krant ontvangen zonder die werkelijk te lezen. Een verspilling dus van papier en middelen. Het nieuwe verdeelsysteem is beduidend goedkoper. Na evaluatie van dit nieuwe systeem moeten we voor 2013 een keuze maken voor het meest kostenefficiënte systeem. Gepland 2013: Er wordt naar voorbeeld van andere Regionale Landschappen voor kleiner formaat gekozen in handige display die tevens kan dienen als verpakking
Actie 25: Website Idee / Initiatiefnemer RLSD
Startjaar 2006
Trekker Els Dever
Doelgroepen -
Brede publiek woonachtig binnen én buiten de grenzen van RLSD
-
De verenigingen en besturen actief binnen én buiten de grenzen van RLSD
Doelstelling -
-
Mensen naar de organisatie/streek brengen en informeren over de organisatie/streek door het kenbaar maken van: •
De doelstellingen en de werking van regionale landschappen in het algemeen en RLSD in het bijzonder
•
De karakteristieke natuur- en landschapswaarden van de streek van Schelde en Durme
•
De projecten rond natuur, landschap, landbouw, erfgoed en (zachte) recreatie uitgevoerd in de regio van Schelde en Durme
•
Brede publieksactiviteiten m.b.t. natuur, landschap, landbouw, erfgoed en (zachte) recreatie georganiseerd in de regio van Schelde en Durme.
•
De contactgegevens van RLSD
Het verhogen van het draagvlak voor de karakteristieke natuur en landschapswaarden langs Schelde en Durme
Omschrijving De website van RLSD is toegankelijk via de URL www.rlsd.be. Naast een toelichting over RLSD (streek, vereniging) en de projecten die door RLSD op poten gezet worden, bevat de website een centrale activiteitenkalender waarin de verschillende activiteiten in de streek door de verenigingen worden ingegeven. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
86
Daarnaast ontsluit de website de verschillende publicaties waaronder de Landschapskrant. Ten slotte is op de website een uitgebreide ledenpagina (extranet) voorzien waar de leden toegang hebben tot relevante documenten (verslagen van AV en RvB, statuten, ledenregister, …). Verslag werking 2012 -
De website wordt – onder meer dankzij de inhoudelijke input van de projectmedewerkers – in de mate van het mogelijke geactualiseerd.
-
De website wordt gepromoot via de landschapskrant, digitale nieuwsbrief en onze facebookpagina. Ook via de websites van de 15 gemeenten in ons werkingsgebied.
tot
toename absoluut
%
2009 17.658 2010 16.728 2011 24.205
7.477
44,70%
2012 26.989
2.784
11,50%
In 2012 werden per dag 74 pagina's geraadpleegd op onze website!
Hieronder vindt u de 10 meest populaire pagina's voor de periode van 1/1/2012 – 12/12/2012. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Home (8157 maal bezocht) Activiteiten in de regio (3805 maal bezocht) Wie zijn we? (3670 maal bezocht) Wat doen we? (3041 maal bezocht) Schelde en Durme in beeld (2102 maal bezocht) Publicaties (2029 maal bezocht) Team (1978 maal bezocht) Wat kan jij doen? (1916 maal bezocht) 2012.11.16 (1106 maal bezocht) Situering (1019 maal bezocht)
Gepland 2013 In 2013 wordt de website online gehouden en blijvend (minimum eens per maand) geactualiseerd. We streven naar een toename van het aantal bezoekers van 5 %.
Actie26: Communicatiemateriaal RLSD Idee / Initiatiefnemer RLSD
Startjaar 2009
Trekker Els Dever
Doelgroepen brede publiek Doelstelling Promotie over RLSD Verslag werking 2012 Volgende materialen werden ontwikkeld:
Publicaties Twee brochures: ‘wandelen langs trage wegen in Berlare, Hamme en Wichelen’ en ‘wandelen langs trage wegen in Klein-Brabant’ Gepland 2013 nog te voorzien drukwerk, infoborden Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
87
Financiering Structurele middelen RLSD, projectmiddelen Gelinkte acties Actie 24: Landschapskrant
Actie27: Digitale nieuwsbrief Idee / Initiatiefnemer RLSD
Startjaar 2010
Trekker Els Dever
Doelgroepen Selectie van geïnteresseerden binnen brede publiek; abonnees te werven via Landschapskrant, website, … Doelstelling Doelgroep van geïnteresseerden op regelmatige basis informeren over: -
natuur en landschap in de streek
-
de werking van RLSD en partners
-
de activiteiten in de regio
Een bijkomende doelstelling is meer bezoeken genereren aan onze website. Omschrijving Regelmatige digitale nieuwsbrief (richtfrequentie: maandelijks). In eerste instantie wordt gestart met één nieuwsbrief, op termlijn kan die aangevuld worden met thematische nieuwsbrieven over de verschillende aspecten van de werking RLSD. Verslag werking 2012 Verstuurde nieuwsbrieven: -
februari: Landbouwer als landschapsbouwer ; Tel dit weekend de vogels in jouw tuin ; Trage weg aan de Scheve villa van Berlare is opnieuw vlot toegankelijk ; Boeiende akkers
-
maart: De nieuwe landschapskrant is uit ; kom wandelen op de Scheldehappening ; kom op paasmaandag naar de Steenovens in St-Amands ; Weidevogels in de Kalkense meersen
-
april: stort wordt bos in Schelle ; trage wegen in Melle ; Jagers zaaien bloemen ; aanbieders knothout gezocht
-
Juni: Landbouwers werken mee aan mooier landschap ; bezoek eens een vlasrootput in Klein-Brabant ; nieuwe woningen voor zwaluwen in Kruibeke ; bezoek gratis de Steenovens met audioguide ; geniet deze zomer van ons landschap
-
Juli: Kom spelen in de Vaag ; Houten Kruiswegel hersteld en gevierd ; ravotten op een ‘wild landje’ ; test je natuurkennis en win een mooie prijs
-
Augustus: terug naar school langs trage wegen ; kom naar de ‘dag van de landbouw’ ; 2000 poelen in Vlaanderen
-
September: De nieuwe landschapskrant is er ; iedereenwelkom tijdens de week van het bos ; fluistertocht in de Hemelse Rij in Berlare
-
Oktober: Kom morgen spelen in de Vaag (Waasmunster) ; Trage wegen in Waasmunster ; in de bres voor poelen ; Dag van de trage weg
-
November: Kom zondag wandelen in Laarne ; dag van de natuur ; maak zelf je wilgenhut ; meters & peters gezocht ; Bornem vroeger en nu
-
December: eindejaarswensen, badge een boom, planten van hier te koop, sluit het jaar af met een stiltewandeling
Aantal abonnees eind 2012: 1.036 Gepland 2012 Ook in 2012 zullen we maandelijks een digitale nieuwsbrief versturen.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
88
Gelinkte acties Landschapskrant (actie 24), website (Actie 25) ,
Actie 28: Social media Idee / Initiatiefnemer RLSD
Startjaar 2010
Trekker Els Dever
Doelgroepen Mensen die onze facebook pagina 'leuk' vinden en zo op de hoogte blijven van ons nieuws Doelstelling Momenteel heeft het RLSD enkel een Facebookpagina. Op andere sociale media zoals twitter zijn we (nog niet) actief. Doelgroep van geïnteresseerden op regelmatige basis informeren over korte weetjes, evenementen. Een bijkomende doelstelling is meer bezoeken genereren aan onze website. Omschrijving In de mate van het mogelijke probeert de communicatiemedewerker wekelijks een bericht te posten op de faceboekpagina van RLSD
Resultaten in 2012 (op datum van 20/12/2012) Totaal aantal vind-ik-leuks 108 Planning 2013 Verder zetten van berichtgeving zoals in 2012.
Actie 29 NME loket Idee / Initiatiefnemer: Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, RLSD, Startjaar: 2007, Trekkers: Ann Sels, Catherine Tydgat, Els Dever, Julie Decuyper Partners: Alle NME actoren in de streek Doelgroepen: De NME actoren uit de streek zijn de doelgroep voor het proces rond NME netwerking. Het brede publiek is de doelgroep voor de producten die door het proces gegenereerd worden. Afhankelijk van product tot product kan de doelgroep specifieker omlijnd worden (bvb. leerlingen basisonderwijs, natuurgidsen, bezoekers streek, …). Doelstelling -
Coördineren en promoten van het bestaande natuur- en milieu educatief aanbod in de regio.
-
Stimuleren en ondersteunen van onderlinge samenwerkingsverbanden tussen de verschillende NME actoren in de streek.
-
Functioneren als aanspreekpunt voor vrijwilligers; organiseren van vorming, bijscholing en inzetbaarheid voor vrijwillige educatieve krachten.
-
Uitbouwen van een informatiepunt waar geïnteresseerden terecht kunnen voor info en documentatie, advies, uitleenmateriaal, ondersteuning bij streekinitiatieven, …
-
Verzorgen van de contacten, vertegenwoordiging en samenwerking met de verschillende streekcentra en met de NME actoren buiten de streek.
Omschrijving In het werkingsgebied van RLSD worden op heden door verschillende NME actoren reeds tal van initiatieven ontwikkeld rond NME. Deze initiatieven zijn in de regel zeer waardevol. Tussen de verschillende actoren zijn er evenwel niet altijd contacten en wordt er niet vaak onderling overlegd of samengewerkt. Zo gaat veel kostbare tijd en energie verloren. De opstart van de NME werking van RLSD vormde hét moment om aan deze problematiek tegemoet te komen. In plaats van hals over kop van start te gaan met een eigen aanbod aan educatieve activiteiten en zich op te Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
89
werpen als een bijkomende NME actor wenst RLSD in de eerste plaats in te zetten op samenwerking, afstemming en planning van NME in haar werkingsgebied. Na de individuele gesprekken worden de verschillende actoren een eerste maal samen geroepen. Bedoeling is dat uit deze (en volgende) samenkomst concrete acties groeien die voornoemde taken mee realiseren. Volgende concrete acties kwamen uit de brainstorm en werden als prioritair bestempeld: - Een gecentraliseerde NME kalender - In de kijk zetten van de NME actoren in de Landschapskrant - Educatieve projecten/activiteiten waar samengewerkt word tussen de diverse NME actoren uit de streek - Samenwerken aan brede publieksevenementen - Gezamenlijke publicaties - Ondersteuning van NME-actoren met veldwerkmateriaal Verslag werking 2012 Na de eerste uitbouw van het NME netwerk werd aan het netwerk gewerkt door uitbouw van de concrete prioritaire actiepunten zoals de materiaaluitleenpost, en een gedeelde activiteitenagenda.. Deze acties zitten nu ingebed in onze algemene werking. In dit verslag geven we een overzicht van alle gedane acties en zullen we dieper ingaan op de nieuwe activiteiten die dit NME-netwerk en NME in de streek ondersteunen. Per actie wordt ook een vooruitblik naar 2013 gegeven. Samenwerking en financiering: De realisatie van voorliggend project is zeer sterk afhankelijk van de medewerking van en de onderlinge samenwerking tussen de betrokken NME actoren. De visie op de NME werking van RLSD werd vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst met de dienst NME van de Provincie Oost-Vlaanderen. Via deze samenwerkingsovereenkomst verleent de provinciale dienst NME aan RLSD een jaarlijkse ondersteuning van € 20.000 voor de realisatie van het NME netwerk in de streek. In overleg met het PIME zal RLSD zoveel mogelijk samenwerken met NME-actoren in concrete projecten in Klein-Brabant. Aangezien het PIME zelf met het ANNET zorgt voor NME-netwerking op provinciaal niveau moet deze taak niet opgenomen worden door RLSD. Wat niet wegneemt dat er geen samenwerking is natuurlijk. Nazorg: NME netwerking is een dynamisch gegeven. De netwerking vormt de kern van de NME werking van RLSD. RLSD engageert zich dan ook om het netwerk blijvend te ondersteunen en actief te houden. Gelinkte acties: Alle volgende NME activiteiten waar RLSD in participeert
Actie 29 a Gezamenlijke communicatie NME aanbod Idee / Initiatiefnemer: NME actoren uit de streek / RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Ann Sels, Els Dever, Partners: NME actoren uit de streek, Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME Doelgroepen: Brede publiek Doelstelling: Gezamenlijk communiceren over het NME aanbod in de streek om het brede publiek zo efficiënt mogelijk te bereiken. Omschrijving: RLSD communiceert op regelmatige basis over het aanbod van alle NME-actoren. Dit gebeurt enerzijds via bestaande communicatiemiddelen zoals de landschapskrant of de website. Anderzijds kunnen hiervoor ook nieuwe initiatieven genomen worden zoals een gezamenlijke wervende folder, de aanmaak van flyers, een extra digitale nieuwsbrief of de coördinatie van ingave in cultuurdatabank of prettig geleerd Verslag werking 2012
- Website: Alle NME actoren worden voorgesteld op onze website: - Gemeenschappelijke, digitale activiteitenkalender van de streek: Elke NME-verantwoordelijke van een vereniging heeft een eigen login om activiteiten in te voeren op de gemeenschappelijke kalender. In 2010 werden 224 activiteiten ingevoerd, in 2011 waren dit 222 activiteiten en in 2012 werden 164 activiteiten ingevoerd. Het aantal ingevoerde activiteiten ging dus naar beneden zie onderstaande figuur. Maar het online bezoekers aantal van de kalender bleef behouden (2010: 1804; 2011: Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
90
4286; 2012: 4164). Ondanks een nieuwe vorm van verspreiding van de landschapskrant blijft onze site en met name de digitale activiteitenkalender trouwe bezoekers hebben. Bezoekers zien op onze hompage onmiddellijk de mogelijkheden om deel te nemen aan een activiteit. De pagina "activiteiten in de regio" is dan ook na de "home pagina" de meest bezochte pagina van onze website. Verder worden de evenementen die we zelf (mee)organiseren gepromoot via de kalender van Uit in Vlaanderen en via de websites van de NME-partnerorganisaties.
aantal bezoekers op de digitale kalender 5000 4000 3000 aantal bezoekers op de digitale kalender
2000 1000 0 2010
2011
2012
Aantal ingevoerde activiteiten 250 200 150 Aantal ingevoerde activiteiten
100 50 0 2010
2011
2012
- Landschapskrant: Telkens wanneer een nieuwe landschapskrant uitkomt, roepen we alle NME-verantwoordelijken op om activiteiten in te voeren in de online agenda. Immers vlak na het verschijnen van de landschapskrant kent de site altijd een piek in bezoekersaantallen. Zo kunnen alle activiteiten in de kijker komen te staan. In de landschapskrant zelf blijft nog steeds 1 pagina voorbehouden voor de NME-actoren in de regio. Om een selectie in de veelheid van activiteiten te maken werken we regelmatig met een thema: In 2012 stelden we enkel in de lente een thema voor waarbinnen mogelijke activiteiten geselecteerd werden om op deze pagina gepromoot te worden. De lente-editie zette de Schelde in de kijker. Aanleiding hiervoor was de Scheldehappening waar vele NME-actoren actief aan deelnemen. In de landschapskrant Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
91
werden hun activiteiten in de kijker gezet. De herfsteditie had voor de verandering geen echt thema zodat vele NME-actoren een kans hadden om een activiteit naar keuze te promoten. - Digitale nieuwsbrief: op vraag kunnen we evenementen van NME-actoren promoten in de digitale nieuwsbrief. De evenementen die we zelf (mee)organiseren, worden altijd in de digitale nieuwsbrief aangekondigd - Flyers: Voor brede publieksactiviteiten verspreiden we regelmatig flyers in samenwerking met partners. - De Scheldehappening (2012) werd eveneens gepromoot met een flyer (26 000 ex) die op kosten van Rivertours wordt gedrukt en verspreid en waarin het volledige programma van de dag staat opgenomen. - Speelbos De Vaag werd ingehuldigd tijdens de week van het bos. Op deze manier konden we in de huisstijl van "week van het bos" gratis 1500 flyers versprieden onder alle lagere school kinderen in Waasmunster.
Gepland komende jaren Elk van deze communicatiemiddelen blijkt zeer waardevol. In de toekomst zullen we blijvend zo breed mogelijk communiceren over de diverse NME-activiteiten in de regio. Het aantal activiteiten in de online agenda blijkt licht te dalen. In 2013 zullen we de verschillende verenigingen aansporen om dit medium nog beter en frequenter te gebruiken. Zodat het aantal activiteiten constant blijft of kan stijgen. Financiering: Samenwerkingsovereenkomst Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, projectmiddelen, betrokken gemeentes
Actie 29 b : Afstemming NME aanbod Idee / Initiatiefnemer: NME actoren uit de streek / RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Ann Sels, Partners: NME actoren uit de streek, Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, Doelgroepen: Brede publiek Doelstelling: Onderling afstemmen van de NME activiteiten in de streek. Omschrijving: In het werkingsgebeid van RLSD ontwikkelen verschillende NME actoren al tal van initiatieven rond NME. Deze initiatieven zijn in de regel zeer waardevol. In het verleden bleken er tussen de verschillende actoren niet altijd contacten te zijn, waardoor er weinig onderling werd overlegd of samengewerkt. Hierdoor gingen heel wat kansen verloren. Van bij de start van het proces rond netwerkontwikkeling organiseerde RLSD overlegmomenten en werden de activiteitenkalenders actief opgevraagd om overlap na te gaan. In de beginjaren was dit echt nodig. Nu blijkt dat er door de werking van RLSD een klimaat tot stand is gekomen waarbij de verschillende verenigingen vaak informeel en tijdens projecten met elkaar in contact komen. Verslag 2012 Door de goede werking van RLSD en meer specifiek de NME-netwerking van de afgelopen jaren bleek er nog maar zeer weinig problematische overlap in 2012 tussen de verschillende NME-activiteiten in de streek. Integendeel er wordt steeds meer samengewerkt aan diverse projecten en de Scheldehappening in het bijzonder. Het doel is om dit evenement samen uit te dragen tot hĂŠt natuurrecreatieve evenement van de streek. Door iedereen van het prille begin bij dit evenement te betrekken, zorgen we ervoor dat 1) de verenigingen elkaar beter leren kennen en samenwerking opzoeken en 2) dat er tijdens de rest van het jaar geen problematische overlap is wat betreft grote en brede publieksactiviteiten. Zo legden we in 2012 de contacten met Scaldwin om te komen tot een samenwerking in 2013 tussen de 'internationale Scheldeweek' en de Scheldehappening. Zie ook volgende actie voor meer informatie. Gepland 2013 RLSD wil de Scheldehappening i.s.m. Scaldisnet in de toekomst jaarlijks organiseren met een breed netwerk aan lokale NME-actoren. In het kader van netwerkontwikkeling is de doelstelling: zorgen voor het cement tussen al
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
92
deze partners. We zullen steeds alert zijn voor mogelijke samenwerkingspartners en zullen open staan voor ieders relevante inbreng.
Actie 29 c : Evenementen Idee / Initiatiefnemer: NME actoren uit de streek / RLSD, Startjaar: 2008, Trekker: Ann Sels en Els Dever Partners: Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, Middenveldverenigingen actief in de streek (Natuurpunt, Landelijke Gilden, Toerisme Scheldeland, vzw Durme, Toerisme Waasland, VVV's, KVLV, heemkundige kringen, Pasar, Gezinsbond, gemeentes…) Doelgroepen: Brede publiek Doelstelling: Brede publiek op laagdrempelige manier laten kennis maken met het streekeigen karakter (natuur, landschap, folklore en traditie, erfgoed, …) Omschrijving Om erkend te blijven, dient RLSD jaarlijks 3 evenementen te organiseren (of mee te organiseren) waaraan telkens minimum 100 mensen deelnemen. Deze evenementen groeien in de regel vanuit spontane oproepen van lokale organisaties opgenomen in het NME streeknetwerk. Doel van evenementen is niet zozeer RLSD bekend maken, wel mensen sensibiliseren voor de natuur en het landschap in de streek. Heel vaak wordt met deze evenementen ingepikt op thematische dagen (bvb. dag van de aarde 22 april, dag van de biodiversiteit, open monumentendag, dag van de trage weg, week van het bos, dag van de landbouw, dag van het park, dag van de natuur, …) Verslag werking 2012 In 2012 was RLSD organisator en/of medeorganisator van vier evenementen voor het brede publiek. - Scheldehappening op paasmaandag 9 april: Omschrijving en doelstelling: RLSD zorgt voor het inhoudelijk aanbod rond Schelde en natuur door alle NME-verenigingen uit te nodigen tot deelname aan dit evenement. In 2012 was het thema "natuur en erfgoed". Hierbij is het varen op de Schelde aan 1 euro een echte publiekstrekker. Met de organisatie van de Scheldehappening willen we de mooie getij-beïnvloedde Scheldenatuur in de kijker zetten. Evaluatie en indicatoren: De editie van 2012 op paasmaandag 9 april kreunde onder het gure weer. Felle wind en buien teisterden deze editie. Tegen de verwachtingen in kochten nog 5200 mensen een bootticket en lokten voornamelijk de musea en de wandelingen toch nog heel wat bezoekers/deelnemers. We schatten dat ongeveer 7000 mensen deelnamen aan deze scheldehappening. Het programma was dan ook nog uitgebreider dan tijdens de tweede editie. 66 verschillende verenigingen/gemeentes/ organisaties/musea zorgen voor een aanbod of medewerking aan het evenement. RLSD voorzag verschillende activiteiten in het kader van het Trage Wegen project in de Steenovens in Sint-Amands. Meer info zie actie 21 trage wegen. Indicatoren: In de figuren x en y ziet u de evolutie van de afgelopen 3 edities van de Scheldehappening. De eerste twee edities kenden prachtig zomers weer en voornamelijk de editie 2011 werd daardoor een overrompeling. Ondanks het gure weer viel en bezoekersaantal toch niet volledig in het water en verkochtten we zelfs nog meer boottickets (zeer betrouwbare indicator) dan in 2010. Ook de evolutie in deelnemende verenigingen stemt hoopvol dat we op weg zijn naar een traditie die jaarlijks herhaald kan worden dankzij de inzet van vele streek organisaties.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
93
Aantal bezoekers op de Scheldehappening 10000 8000 aantal geschatte extra bezoekers (te voet, met de fiets)
6000 4000
aantal verkochtte boottickets
2000 0 2010
2011
2012
aantal deelnemende organisaties aan de Scheldehappening 70 60 50 40 aantal deelnemende organisaties
30 20 10 0 2010
-
2011
2012
Inhuldiging Kasteelpark in Berlare: 27 mei 2012, Dag van het Park Het Regionaal Landschap Schelde-Durme is betrokken bij de uitvoering van het goedgekeurde parkbeheerplan voor het kasteelpark in Berlare. Tijdens de Dag van het Park werden in samenwerking met Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare drie begeleide wandelingen met aandacht voor natuurlandschaps- en cultuurhistorie van het park georganiseerd. Hier namen 110 mensen aan deel.
-
Opening speelbos De Vaag in Waasmunster: 20 oktober 2012 RLSD zorgde eind 2011 begin 2012 mee voor de herinrichting en achterstallig natuurbeheer van het speelbos De Vaag in Waasmunster. Op 20 oktober werd het speelbos officieel ingespeeld en werd de nieuw aangelegde vuurput op een mysterieuze manier ingehuldigd. Het programma was heel divers van herders tot saptrappen van boswachters met weetje over het bos tot bosvrouwtjes die creatief aan de slag gingen met bos. Natuurlijk was er veel ruimte voor vrij spel. Met een woudloperskeuken georganiseerd door de lokale jeugdbewegingen liep de namiddag vlot over naar het avondgedeelte waar de Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
94
Vuurmeesters voor een mystieke vuuranimatie zorgde en iedereen kon genieten van een groot kampvuur. RLSD trok dit evenement waaraan vele lokale partners mee hielpen: Natuurpunt ZuidWaasland, gemeente Waasmunster, VVV Waasmunster, Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Onroerend Erfgoed, provincie Oost-Vlaanderen, Natuuratelier Sombeke en de lokale jeugdverenigingen. Naar schatting kwamen er in de namiddag een 400'tal kinderen en gezinnen spelen en 's avonds genoten 300 mensen van het kampvuur. In het totaal verwelkomden we 700 bezoekers.
Foto' s en meer info vind je hier: http://www.rlsd.be/wat_doen_we/natuureducatie/speelnatuur/spelen_op_de_vaag -
Landschapswandelingen Gestroomlijnd Landschap: Maanbeek, Laarne 18 november 2012 De vallei van de maanbeek en de Laresloot vormt de natuurlijke verbinding tussen de Kalkense Meersen en de Damvallei. In het project Gestroomlijnd Landschap werkt RLSD mee aan de versterking van deze natuurverbinding, een betere waterhuishouding en de herwaardering van de waterlopen in het landschap. Tijdens een geleide wandeling kunnen bewoners en geïnteresseerden deze natuurverbindingen ontdekken. De basisscholen uit de buurt lieten zich inspireren door "het leven in en rond het water" hun land-art kunstwerken worden tentoongesteld langs het wandelparcours. Na afloop van de wandelingen was er randanimatie op het domein van 't Kattenheye. RLSD was medeorganisator van het evenement. We verwelkomden 125 wandelaars.
Gepland 2013 1 april: Ook in 2013 zal RLSD opnieuw de Scheldehappening organiseren samen met Scaldisnet. Het thema voor 2013 is "vissen". In 2013 zal de scheldehappening het slotevenement zijn van de "internationale Scheldeweek van Scaldwing". De Scheldehappening wordt een traditie en een jaarlijks weerkerend evenement. 23 april: wilde landjes opentuin dag De Schorre. 26 mei: Project Scheldehelden ‘De Vliet’ inhuldiging op Dag van het Park in Schelle (door cultuurdienst Schelle – Hemiksem) 22 september: ‘Wondermooie wielen’ publieksdag Bornem (door dienst toerisme Bornem) Datum onbekend: evenementen rond trage wegen in Oost-Vlaanderen Financiering: Structurele middelen RLSD, eventuele cofinanciering vanuit (toeristische, gemeentelijke) projectpartners, eventuele projectfinanciering
Actie 29 d : Samenwerkingsverbanden andere dan evenementen Idee / Initiatiefnemer: Op vraag van NME actoren kan RLSD ondersteuning bieden of als trekker optreden om projecten met een duidelijke natuur educatieve invalshoek mee te ondersteunen, Startjaar: 2011, Trekker: Ann Sels Partners: Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, Middenveldverenigingen actief in de streek (Natuurpunt, Landelijke Gilden, Toerisme Scheldeland, vzw Durme, Toerisme Waasland, VVV's, KVLV, heemkundige kringen, Pasar, Gezinsbond, …) Doelgroepen: Brede publiek Doelstelling: Brede publiek op laagdrempelige manier laten kennis maken met het streekeigen karakter (natuur, landschap, folklore en traditie, erfgoed, …) Omschrijving: De beste manier om NME-actoren binnen onze streek meer met elkaar in contact te brengen is door het ondersteunen en stimuleren van samenwerkingsverbanden rond concrete projecten. Binnen het NME-loket krijgen we regelmatig de vraag tot ondersteuning van samenwerkingsprojecten. Indien het financieel haalbaar is gaan we hier steeds op in om zo het NME-netwerk in de streek al doende te verstevigen en zorgen voor een solide basis in de toekomst. Verslag werking 2012: - Wilde landjes in Klein-Brabant: Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
95
Met dit project wil het Regionaal Landschap Schelde-Durme scholen ondersteunen in de aanleg van een "groen schoolplein". Een groen schoolplein is zo ontworpen dat er "wilde landjes" aanwezig zijn. Het gaat hier om speelnatuur dat het vrij spel van kinderen en natuur stimuleert. Vanzelfsprekend biedt de aanwezigheid van natuur op school ook educatieve kansen. Leerkrachten zullen met de natuur nabij veel makkelijker met de kinderen naar buiten trekken voor een leerwandeling of een andere natuureducatieve activiteit. RLSD bood ondersteuning dmv expertise, begeleiding en middelen aan het schoolteam en de trekkersgroep wild landje op 4 verschillende scholen en 1 crèche in Klein-Brabant. In samenwerking met Natuurpunt Educatie werd een workshop bijenhotel georganiseerd op OLVPLS in Bornem. Op de Huveneersschool realiseerden de trekkersgroep ism het Beeldend Mozaïekatelier een 10-meterlange e mozaïekbank ontworpen en gemaakt door alle kinderen van kleuter tot 6 leerjaar. De workshop bouwen met wilg werd verzet naar januari 2013. Deze zal doorgaan op de Schorre in Sint-Amands. Financiering: provincie Antwerpen Partners: provincie Antwerpen, Mos Antwerpen, gemeentes sint-amands, Bornem, Puurs en Schelle, lokale verenigingen (natuurpunt, JNM, VELT,..), natuurpunt Educatie, Beeldend Mozaïekatelier, de deelnemende scholen. Foto's en meer info vind je hier: http://www.rlsd.be/wat_doen_we/natuureducatie/speelnatuur/wilde_landjes_klein_brabant -
Begeleiding Kikvorst, Kruibeke: RLSD ondersteunde het jeugdatelier Kikvorst bij het participatieproces en het ontwerp van hun verwaarloosd stukje wilgenbos. Een masterplan werd uitgetekend waarmee Kikvorst in zijn werking verder aan de slag kan om natuur en cultuur met elkaar te verbinden in een speelse, avontuurlijke en natuurlijke omgeving. Meer info: http://jeugdatelierkikvorst.wordpress.com/speelbos-groeit/
-
Vergroening Internaatsdomein, Dendermonde In het najaar van 2012 gingen de kinderen van het internaat van Dendermonde aan de slag om het groene domein rond de gebouwen op een duurzame manier in te richten. Het Regionaal Landschap tekende de plannen, begeleidde de werken en de stad Dendermonde voorzag logistieke en financiële steun. Zie ook actie landschapsloket
Gepland 2013 - Wild Landje op de Schorre: Opvolger van het project Wilde Landjes in Klein-Brabant. De Schorre was één van de deelnemende scholen aan dit project. Zij hebben een groot terrein met heel veel potentieel voor speelnatuur. Provincie Antwerpen zorgde voor subsidies van 8000 euro, de oudervereniging cofinancier het project met 1000 euro. RLSD trekt de uitvoeringswerken: haagplantacties, speelbos aanplanten, graven poel, aanleg speelheuvels, wilgenhutten-bouwen-workshop,… - Jury wedstrijd Scheldelei: Kruibeke RLSD maakt deel uit van de ontwerpwedstrijd van de toegangspoort van het GOG Kruibeke. RLSD zit in deze jury met het oog op de beoordeling van de kansen voor natuurbeleving en speelnatuur in het ontwerp. Dit is een samenwerking met ANB. - Ondersteuning natuurinrichtingsproject Berlare Broek-Donkmeer. In dit project is er een zone waar ruimte is voor wilde speelnatuur. RLSD zal de gemeente ondersteunen bij het participatieproces en advies verlenen bij het ontwerp en inrichting. Meer info zie actie gebiedsgeïntegreerde werking. - toekomst: vrij spel voor natuur en kinderen
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
96
Als regionaal landschap krijgen we regelmatig de vraag samen te werken rond speelbossen en vergroening van speelplaatsen/terreinen. We willen in de toekomst graag blijven ingaan op deze vragen. NME gaat immers verder dan een begeleide wandeling en veldwerkmateriaal. Kinderen van nu zijn de volwassenen van later. Jeugdherinneringen gaan heel vaak terug naar het vrij rondscharrelen in de natuur. Van hieruit groeit het respect voor natuur en landschap. Door kinderen de ruimte te geven om in een natuurlijke en avontuurlijke omgeving vrij te kunnen spelen, werken we dus actief aan draagvlakverbreding in de toekomst. Dergelijke projecten zijn tijdsintensief wegens de noodzakelijke zorg voor participatie van alle betrokken actoren. Bovendien zijn er ook aanzienlijke kosten verbonden aan de uitvoering. We hopen in de toekomst hier middelen voor te vinden. Financiering: Structurele middelen RLSD, eventuele cofinanciering vanuit (toeristische, gemeentelijke, educatieve) projectpartners, eventuele projectfinanciering
Actie 29.e : Gidsenwerking Idee / Initiatiefnemer: RLSD, Startjaar: 2008, Trekker: Catherine Tydgat, Ann Sels, Partners: Provincie OostVlaanderen dienst NME, Doelgroepen: Gidsen in de streek, Groepen en Scholen in de streek Doelstelling: Organiseren van vormingen voor gidsen in de streek. Thematische aanvullingen bieden op het NME-aanbod in de streek. Als NME-loket zorgen voor een link tussen vragers en aanbieders van een gegidste wandeling volgens een bepaald thema op maat van de groep. Omschrijving De gidsenwerking groeide in de schoot van Zwaluwen op school. Er bleken in Vlaanderen geen specifieke educatieve wandelingen te zijn waarbij een gids op bezoek bij de boer(en)zwaluw ging met een klas. Daarom organiseerden we een opleiding tot zwaluwgids. Een aantal jaren was het mogelijk voor scholen om gratis een zwaluwgids aan te vragen. Ondanks herhaaldelijke promotie bleek deze formule niet aan te slaan. We moeten het over een andere boeg gooien. Vanaf 2013 zullen we onze zwaluwgidswerking intens promoten gedurende een bepaalde periode (1 à 2 weken) in één bepaalde gemeente. Jaarlijks kiezen we een andere gemeente. Scholen kunnen gedurende die periode een zwaluwgids boeken. In het kader van andere projecten organiseren we in de streek vormingen voor gidsen: bijvoorbeeld stiltegidsopleiding en moord in de poel. Ook deze themawandelingen met gidsen kunnen door groepen aangevraagd worden. Promotie gebeurt via onze site en de sites van partners. Praktisch: de groepen reserveren bij het NME-loket, de groep betaalt 35 euro voor 1 gids. De gids ontvangt van RLSD een vrijwilligersvergoeding en is verzekerd. Verslag werking 2012 - Opleiding Moord in de Poel, in Temse: Volledige dag: 3 april 2012, 12 deelnemers, Partners: gemeente Temse, vzw Mondina, Financiering: structurele middelen RLSD e e e e - Moord in de poel voor alle 5 en 6 leerjaren in Temse: van 14 tot 25 mei kregen alle 5 en 6 leerjaren in Temse de kans om met een opgeleidde gids het spel "Moord in de poel" te spelen aan één van de educatief ingerichtte poelen door RLSD. 15 klassen bezochten de plaats van de moord, 218 kinderen gingen op zoek naar de moordenaar. 10 verschillende gidsen begeleidden de groepen en deden ervaring op in het begeleiden van "moord in de poel". - Werking Zwaluwgidsen: We legden de focus op het aanbod zwaluwgidsen en het huisbezoek of bezoek aan de boer dat een lagere school in onze regio kan ondernemen. Het regionaal landschap zorgt voor de match tussen gids, boer en school zodat het bezoek op een vlotte manier kan plaatsvinden. In 2012 gingen 2 scholen op bezoek gingen bij de boer(en)zwaluw. - Werking Stiltegidsen: De stiltegidsen begeleiden 17 wandelingen bereikten in het totaal 434 stiltezoekers en gebruikten regelmatig de stiltekoffer. Meer info: zie actie 23: stiltegebieden
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
97
Gepland 2013 Vanaf 2013 zullen we onze gidsen actief en doelgericht er op uit sturen: zwaluwen op school in Dendermonde: april tot juni, moord in de poel in Sint-Amands en Hamme, stiltegidsen in Bornem. Alle gidsen zijn ook door groepen vrij te reserveren op een moment naar keuze. In 2014 evalueren we deze manier van werken. We willen alleszins de gidsen in onze streek blijvend ondersteunen en op vragen van scholen en groepen kunnen inspelen. In Bornem draait de stiltewerking zeer goed binnen de lokale NME-organisaties. Dit is een sterkte die we niet willen ondergraven. Samenwerking: Gemeentes, stilteplatform Bornem, natuurpunt educatie, lokale natuurpuntafdelingen Financiering: Structurele middelen, sponsoring, project middelen Gelinkte acties: Materiaaluitleenpost
Actie 29 f: Uitleenpost voor NME materiaal Idee / Initiatiefnemer: NME actoren uit de streek / RLSD, Startjaar: 2009, Trekker: Catherine Tydgat Partners: NME actoren uit de streek, Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, PIME, verschillende NME centra binnen en buiten de regio die hun materiaal ter beschikking stellen van de uitleenpost Doelgroepen: Doelgroepen zijn verenigingen, NME actoren en gidsen; scholen en particulieren en milieudiensten van stad en gemeenten. Doelstelling: De verschillende doelgroepen ondersteunen in hun NME-werking door gratis uitleenbaar educatief veldwerkmateriaal in hun streek te voorzien. Omschrijving De uitleenpost stelt een ruim aanbod aan NME materiaal ter beschikking, gaande van klein educatief materiaal (schepnetten, vlindernetten, loupepotjes, zoekkaarten, fluovestjes, verrekijkers, …) over groter en kostbaarder materiaal (batdetector, nachtvlinderval, volgspot op batterij, binoculair, flexcam, kit voor chemisch wateronderzoek, kit voor bodemonderzoek, grondboor, decibelmeter, telescoop, …) tot meer thematisch en gespecialiseerde zaken zoals thematische koffers (waterkoffer, bodemkoffer, boskoffer, weidevogelkoffer, …), natuureducatieve spelen en educatieve tentoonstellingen (fototentoonstelling, zwaluwtentoonstelling, …). Het volledige aanbod en de uitleenvoorwaarden staan in de digitale catalogus op onze website onder de rubriek 'Wat kan jij doen? – materiaaluitleenpost'. Alle ontleningen gebeuren via reservatie en met een overeenkomst. Met uitzondering van de door De Kaaihoeve ter beschikking gestelde koffers zijn de ontleningen gratis; wel wordt voor sommige stukken een waarborg gevraagd. Verslag werking 2012 Na het voorbereidende werk van 2009 werd in september 2010 de materiaaluitleenpost officieel gelanceerd. In de loop van 2010 werd al het NME materiaal verzameld, werd een praktische regeling opgesteld ter ontlening van het NME materiaal en werd een promotiecampagne naar verenigingen, gidsen en leerkrachten opgezet. Er werd een mailing gedaan naar het NME-netwerk, naar alle gidsen en naar alle scholen via het adresbestand van MOS. Op dit momtent loopt de reguliere werking van de materiaaluitleenpost goed, met jaarlijks meer dan 50 ontleners die langskomen om hun gereserveerde veldwerkmateriaal op te halen. In 2012 werden twee nieuwe "natuur-werk-koffers" toegevoegd aan de materiaaluitleenpost: De “bijenhotel-bouw-koffer” ( snoeischaren, takkenschaar, bankvijzen, bankschroef, boormachine, houtboren, oorbeschermers) en de "bouwen-met-wilg-koffer" (snoeischaren, takkenscharen, ijzerzagen, houtzaag, spade, grondboren). Financiering gebeurde door Provincie Antwerpen binnen het project "wilde landjes in KleinBrabant.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
98
Aantal ontleners per jaar 60 50 40 30
aantal ontleners per jaar
20 10 0 2010
2011
2012
In 2012 bereikten we ongeveer evenveel ontleners als in 2011. We voerden geen speciale promotiecampagnes. Het lijkt er dus op dat de materiaaluitleenpost redelijk gekend is in de streek en dat men de weg ernaar kan vinden. Ook blijkt hieruit dat de materiaaluitleenpost tegmoet komt aan een vraag naar educatief veldwerkmateriaal in onze regio.
Wie ontleende educatief veldwerkmateriaal in 2011?
Wie ontleende educatief veldwerkmateriaal in 2012?
verenigingen gidsen
14%
14%
gidsen 18%
37%
10%
verenigingen
stad / gemeenten scholen
25% anderen
41% 17%
stad / gemeenten scholen
17% 7%
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
anderen
99
Wie ontleende educatief veldwerkmateriaal?
25 20
2011
15
2012
10 5 0 verenigingen
gidsen
stad / gemeenten
scholen
anderen
Interessant is het om te kijken naar de doelgroepen die we bereiken. We zien dat de NME-actoren (verenigingen) procentueel nog steeds de grootste groep is. Positief is dat we meer scholen en steden en gemeentes kunnen bereiken. Individuele gidsen bereiken we dan weer minder.
Welk materiaal werd ontleend in 2011?
Welk materiaal werd ontleend in 2012?
tentoonstelling en
tentoonstellin gen
17% 4% 9%
educatieve pakketten en spelen
27% 50% 8%
70% materiaalkisten
15%
educatieve pakketten en spelen materiaalkist en
In 2011 waren ontlener voornamelijk geïnteresseerd in het los veldwerkmateriaal. In 2012 merken we op dat de verdeling tussen de verschillende ontleenbare types veldwerkmateriaal mooi verdeeld is. De helft van de ontleningen zijn los veldwerkmateriaal, de andere helft is mooi verdeeld over tentoonstellingen, educatieve pakketten en spelen en thema materiaalkisten. We kunnen dus concluderen dat ver verschillende types materiaal in de materiaaluitleenpost regelmatig ontleend worden. Gepland 2013 De reguliere werking wordt verder gezet. Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
100
Financiering: Samenwerkingsovereenkomst Provincie Oost-Vlaanderen dienst NME, Financiering in natura via ter beschikking stellen van materiaal door NME centra binnen en buiten de regio Gelinkte acties: Actie 29 e NME loket: gidsenwerking
Actie30 : "Educatieve ontsluiting Steenovens " Idee / Initiatiefnemer RLSD
Startjaar 2010
Trekker Els Dever
Partners Vereniging voor Natuur- en Stedenschoon vzw (Kvns) Doelgroepen bewoners van de regio, toeristen, scholen uit de regio Doelstelling Educatief aanbod uitwerken voor deze site Omschrijving Het project Steenovens in Sint-Amands is een multifunctioneel en inclusief project, opgezet rond een historische site met een hoge erfgoedwaarde. De Steenovens hebben een verleden dat ver in de geschiedenis teruggaat en hebben achtereenvolgens en/of tegelijk gefungeerd als veer over Schelde, handelsplaats, plek van de veldovens (steenovens), blekerij en tenslotte, sinds de 16 eeuw, als boerderij. Verlaten in 1937, kwam het verval van de gebouwen langzaam te verkommeren tot een ruïne in de jaren 1980. In de loop van de jaren 1990 werd de site aangekocht en de omliggende gronden in erfpacht genomen door KVNS. KVNS startte de ontwikkeling van een breed inhoudelijk verhaal en werkt samen met partners aan een zinvolle inhoudelijke invulling van het project. Daarnaast werkt KVNS aan de restauratie van de site. De KVNS staat in voor de volledige coördinatie van de restauratie van de site en voor de ontwikkeling van een breed inhoudelijk verhaal. De pijlers van dit verhaal zijn gesteund op vier doelstellingen: sociaal, cultureel, toeristisch en educatief. Voor het educatieve aspect werd door KVNS een PDPO dossier ingediend. RLSD engageert zich om de educatieve doelstelling mee te realiseren. Verslag werking 2012 Na de voorbereidende stappen – gerealiseerd in 2011 - kwamen we tot de conclusie dat we grotendeels zouden afstappen van het initiële idee om een permanente tentoonstelling uit te werken voor de Steenovens en wel om volgende redenen: - de site is onvoldoende 'klaar' voor het opstellen van een tentoonstelling: dit vergt openingsuren, een onthaalfunctie, een degelijke tentoonstellingsruimte en zo meer. - de site is nog volop in evolutie en een tentoonstelling kan minder inspelen op veranderingen op de Steenovens - een tentoonstelling is een eerder 'passieve' belevenis van een site en het omringende landschap. We streefden naar een actieve belevenis met doe-opdrachten die het voor kinderen én volwassenen interessanter en tot een beklijvende ervaring maakt! Verdere stappen: • Opmaak van een conceptnota: als basis voor de briefing voor het uitvoerende bureau • Opmaak van een stappenplan: om de verdere werking te concretiseren • Schrijven van eerste basisteksten: als basisinformatie voor het uitvoerende bureau • Voorstelling van het project aan een klankbordgroep bestaande uit kenners van cultuur en erfgoed in Sint-Amands die voeling hebben met de site: aan hen werden het stappenplan, de conceptnota en de basisteksten voorgelegd om deze verder af te toetsen voor finalisering. • Oplijsten van mogelijke uitvoerders van educatieve aanbod / tentoonstelling en contactopname voor het indienen van een voorstel en offerte • Keuze van uitvoerend bureau We hebben gekozen voor de vzw Casa Blanca • De samenwerking met Casa Blanca vzw bestond uit: - Vergaderingen op 15/11/2011, 17/2/2012 ; 27/4/2012 en 13/6/2012 - Een ontwikkelingsdocument waarin een volledige planning en afspraken voor samenwerking staan opgenomen Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
101
•
- Een nota voor de ontwikkeling van de website en de huisstijl voor de Steenovens Opvolging van de productie van de educatieve pakketten en de website. Lancering van het project In het laatste stadium werd een lanceringsevenement georganiseerd op 15 juni 2012 voor partners de van het project, hoogwaardigheidsbekleders en de pers. Er was ook een klas (3 leerjaar) uit SintAmands aanwezig om het project voor de aanwezigen te demonstreren. Naar aanleiding van deze lancering werden ook:volgende zaken gerealiseerd: - 2 infoborden aangebracht aan de toegangspoorten van de site - 3000 folders - 100 affiches - 500 uitnodigingskaarten
Er waren een 40-tal deelnemers aan dit evenement en er verschenen artikels in GVA, Nieuwsblad en gemeentelijk infoblad Sint-Amands. Ook wordt het project gepromoot via de websites van Sint-Amands, RLSD en via onze digitale nieuwsbrief en facebookpagina. Huidige fase: Het project is nu afgerond: gezinnen en klassen kunnen het materiaal ontlenen en de site bezoeken na reservering. Gepland 2013 Dit project is afgerond voor het RLSD en loopt nu autonoom verder via de vzw Steenovens Nazorg Geen verdere nazorg vereist. Samenwerking en financiering In het PDPO dossier was budget voorzien voor de betaling van het loon voor 1 werkdag per week van de communicatiemedewerker. Gelinkte acties Actie 12: Landschapsloket
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
102
3. Verplichte activiteiten 3.1 Landschapskrant In 2012 verschenen twee edities van de Landschapskrant. Meer informatie hieromtrent is opgenomen in actie 24
3.2 Publieksactiviteiten Een overzicht van de publieksactiviteiten is opgenomen in onderstaande tabel Tabel: Brede publieksactiviteiten Datum
Omschrijving
Aantal deelnemers
Rol RLSD
Totaal 7000 mensen 9 april
Scheldehappening
medeorganisator (300 aan onze stand)
27 mei
Begeleide wandeling Berlare Dag van het Park
110 personen
medeorganisator
1 juni
Ontmoetingsmoment Houtzoekers Berlare
21 personen
organisator
18 juni
Presentatie op infovergadering Gestroomlijnd Landschap
34 deelnemers
medeorganisator
18 juni
OfficiĂŤle opening houten Kruiswegel Waasmunster
75 deelnemers
organisator
20 oktober
Inhuldiging De Vaag
400
organisator
18 november
Geleide wandeling start project Gestroomliind Landschap
100
medeorganisator
Uit bovenstaande tabel blijkt dat RLSD in 2012 betrokken was bij 7 brede publieksactiviteiten, waarbij het voor 3 activiteiten als organisator optrad. Met deze brede publieksevenementen op initiatief van RLSD werden in totaal naar schatting meer dan 500 deelnemers bereikt. De Scheldehappening was opnieuw een overweldigend succes. Er waren meer dan 7000 deelnemers. De happening is heel professioneel georganiseerd en voorziet ook in een grote publiciteit en mediapartnerships die een grote ruchtbaarheid geven aan het evenement tot in Nederland. Wij ontvingen een 300-tal personen aan onze stand. 3.3 Vormingsactiviteiten Een overzicht van de georganiseerde vormingsactiviteiten is opgenomen in onderstaande tabel. Tabel: Vormingsactiviteiten Datum
Omschrijving
Aantal deelnemers
Rol RLSD
28 februari
Opleiding Padvinders Kruibeke
35
Organisator
3 april
Opleiding Moord in de Poel, Temse
15
Organisator
September
Curus poelen en natuurlijke vijvers
16
medeorganisator
Mozaikworkshop
240
Organisator
Workshop bijenhotel bouwen
70
Organisator
26 sept + 1 okt 27 sept.
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
103
Uit bovenstaande tabel blijkt dat RLSD in 2012 betrokken was bij 5 educatieve activiteiten, waarbij het in 4 activiteiten als belangrijkste initiatiefnemer optrad. Met deze educatieve activiteiten werden in totaal meer dan 350 deelnemers bereikt.
3.4. Participatie van doelgroepen en bevolking In 2012 ontplooide RLSD volgende activiteiten en initiatieven die de participatie van de doelgroepen en de bevolking aan het beheer, het herstel, de aanleg en de ontwikkeling van kleine landschapselementen en het natuurbehoud bevorderen. Natuurbehoud en kleine landschapselementen Actie 1 Gemeentelijk subsidiereglement voor huis- en boerenzwaluw Actie 2 Soortgerichte acties huiszwaluw Actie 3 Soortgerichte acties boerenzwaluw Actie 4 Soortgerichte acties gierzwaluw vanuit gemeentelijk subsidiereglement Actie 5 Weidevogelproject Actie 6 Poelenproject Actie 7 Slotenproject Actie 8 Natuurloket Actie 9 Fauna-akkers Actie 10 Veilige verbinding voor amfibieën Landschapszorg en streekeigen karakter Actie 11 Landschapsbedrijfsplanning Actie 12 Landschapsloket Actie 13 Autochtone bomen en struiken/ Plant van Hier Actie 14 Houtzoeker Actie 15 Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant Actie 16 Intergemeentelijk subsidiereglement voor kleine landschapselementen Actie 17 Geïntegreerde gebiedsgerichte werking, bijdragen aan IHD Actie 17 A: Vallei van de Maanbeek- Laresloot Actie 17 B: Natuurinrichting Berlarebroek en Donkmeer Actie 17 C: Kruibeekse Polders, Onthaalplan Actie 17 D: voorbereiding Life- aanvraag 'communicatie' Actie 18 Scheldehelden Schelle 'neuzen in het nautisch verleden' Actie 19 Scheldehelden Bornem 'Wondermooie Wielen' Actie 20: Buitengewone plekjes Recreatief medegebruik en natuurrecreatie Actie 21 Trage wegen doen herleven Actie 22 Groene Halte Actie 23 Stiltegebieden Natuureducatie en informatie Actie 24 Landschapskrant Actie 25 Website Actie 26 Communicatiemateriaal RLSD Actie 27 Digitale nieuwsbrief Actie 28 Social Media Actie 29 NME loket Actie 29a gezamenlijke communicatie aanbod NME Actie 29 b Afstemming NME aanbod Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
104
Actie 29 c Evenementen Actie 29d Samenwerkingsverbanden andere dan evenementen Actie 29e Gidsenwerking Actie 29 f Uitleenpost NME materiaal Actie 30 Educatieve ontsluiting Steenovens
4
Relatie doelstellingen/activiteiten
De relatie tussen de uitgevoerde/geplande activiteiten en de doelstellingen van RLSD wordt weergegeven in onderstaande tabel Tabel: Relatie doelstellingen-activiteiten Doelstelling
Actie 1: Gemeentelijk subsidiereglement voor huis- en boerenzwaluw
X
X
X
Actie 2: Soortgerichte acties huiszwaluw
X
X
X
Actie 3: Soortgerichte acties boerenzwaluw Actie 4: Soortgerichte actie gierzwaluw vanuit gemeentelijk subsidiereglement
X
X
X
X
X
X
Actie 5: Weidevogelproject
X
X
X
X
Actie 6: Poelenproject
X
X
X
X
Actie 7: Slotenproject
X
X
X
X
X
X
X
Actie 8: Natuurloket Actie 9: Fauna-akkers
X
X
Actie 8: Natuurloket
X
Actie 10 veilige verbindingen voor amfibiën
x
X X
X
Actie 11 Landschapsbedrijfsplanning
x
x
Actie 12: Landschapsloket
X
X
X
X
Actie 13: Autochtone bomen en struiken
X
X
X
X
Actie 14: Houtzoeker
X
X
X
X
Actie 15: Herstel van vlasrootputten in Klein-Brabant
X
X
X
X
Actie 16: Intergemeentelijk subsidieregeling KLE
x
x
Actie 17: geïntegreerde gebiedsgerichte werking
X
X
x
X
X
Actie 18: Scheldehelden Schelle
X
X
X
X
X
Actie 19: Scheldehelden bornem
x
x
x
x
X
Actie 20: Buitengewone plekjes
X
X
X
X
X
Actie 21: Trage wegen doen herleven
X
X
X
Actie 22: Groene halte
X
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
Draagvlak
Natuurdecreet
Doelgroepen
Natuureducatie en informatie
Natuurrecreatie en recreatief medegebruik
Natuurbehoud en KLE's
Streekeigen karakter
Omschrijving actie
X
X
X
X
X X
X
105
Actie 23: Stiltegebieden
X
X
X
Actie 24: Landschapskrant
X
X
Actie 25: Website
X
X
Actie 26: Communicatiemateriaal RLSD
X
X
Actie 27: Digitale nieuwsbrief
X
X
x
x
x
X
X
X
X
X
X
Actie 28 Social Media
x
X
x
Actie 29: NME loket Actie 30: Educatieve ontsluiting Steenovens
X
X
Jaarverslag 2012 – Jaarplanning 2013
106
5 Financieel verslag 5.1 Balans en resultatenrekening 2012 De werking van 2012, gestaafd door het ingesloten accountantsverslag, sluit af met een positief saldo. De algemene vergadering van 6 februari 2013 beslist om dit resultaat te bestemmen als toevoeging aan het eigen vermogen: 'fondsen voor sociaal passief' 20865,24 euro en 'andere bestemde fondsen' 17279,54 euro. Budgetcontrole zowel wat de projecten betreft als de algemene kosten, zonder de werking financieel te beïnvloeden, bestendigt dat voor RLSD een gezond, duurzaam financieel beleid een absolute prioriteit is. De balans en resultatenrekening zijn opgenomen in het accountantsrapport voor 2012 in Bijlage 6
5.2 Begroting 2013 Ook in 2013 zal de opgestarte subsidie- en projectadministratie verder verfijnd worden. Naast de coördinator en de medewerker algemene ondersteuning, hoort het ook dat elke projectmedewerker zich inwerkt in het financiële en administratieve luik van zijn of haar projectdossier. Elke organisatie heeft behoefte aan, en belang bij, een goed georganiseerde administratie; archiveren van zowel fysieke als digitale documenten hoort daarbij. RLSD maakt verder werk van een archiefsysteem dat uniform is in uitvoering en eenvoudig is in gebruik. De algemene vergadering keurde op 6 februari 2013 een voor 2013 sluitende begroting goed. De boekhoudkundige reserve en bijgevolg de kredietwaardigheid van RLSD wordt bewaard. De meerinkomsten van de definitieve erkenning generen meer uitgaven. Deze besteding wordt toegewezen, met goedkeuring van de algemene vergadering van 6 februari 2013, aan zowel projectmiddelen, algemene kosten en lonen. De mogelijkheid in te zetten op personeel resulteren in een verhoging van voltijdse equivalenten (VTE). Voor 2012 noteren we 6.6 VTE’s; voor 2013 worden 7,1 VTE’s begroot. De begrote inkomsten voor 2013 zijn opgenomen in onderstaande tabel. Tabel: Begrote inkomsten 2013 Grootboek
Omschrijving
Absoluut (€)
Structurele middelen Vlaams gewest
172000
701 001
Agentschap voor Natuur en Bos
120000
702 002
Agentschap Onroerend Erfgoed Landschapsanimator Structurele middelen provincies
52000 183439
701 020
Provincie Antwerpen - Structurele toelage
42000
701 010
Provincie Oost-Vlaanderen - Structurele toelage
74500
710 000
Provincie Oost-Vlaanderen - tussenkomst loon coördinator
66939
Structurele middelen gemeenten
100698
701 100
Gemeente Berlare 9290
5433
701 101
Gemeente Bornem 2880
7874
701 102
Stad Dendermonde 9200
16460
701 103
Gemeente Hamme 9220
9046
701 104
Gemeente Kruibeke 9150
5918
701 105
Gemeente Laarne 9270
4542
701 114
Gemeente Melle 9090
4057
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
107
701 106
Gemeente Puurs 2870
6180
701 107
Gemeente Schelle 2627
2987
701 108
Gemeente Sint-Amands 2890
3006
701 109
Gemeente Temse 9140
701 110
Gemeente Waasmunster 9250
3854
701 111
Gemeente Wetteren 9230
8800
701 112
Gemeente Wichelen 9260
4174
701 113
Gemeente Zele 9240
7683
10684
Projectmatige tussenkomsten lonen
47546
703 013
Provincie Oost-Vlaanderen - rondvraag trage wegen
7000
703 013
Provincie Oost-Vlaanderen - uitvoering trage wegen
7000
702 010
Provincie Oost-Vlaanderen - Dienst Natuur- en milieu-educatie
20000
746 000
VIA uitbreidingstewerkstelling 2013
13546
708 000
Diverse tussenkomsten
2040
gebruikersovereenkomst Toerisme Scheldeland
2040
Projectmiddelen goedgekeurd of in aanvraag
189047
702 002
Agentschap Onroerend Erfgoed - Landschapsanimator
53000
703 001
Agentschap voor Natuur en Bos - weidevogelproject
30000
703 021
PDPO ANT - Fauna-akkers 2013
2300
703 020
Provincie Antwerpen – DMN 'wild landje op de Schorre'
9000
703 020
Provincie Antwerpen - DMN poelen in Klein-Brabant
12000
703 000
Quick-Win Scheldelandschapspark ' veilige en mooie fietsverbinding Zele'
8650
703 010
Provincie Oost-Vlaanderen - soortenbescherming kamsalamander
703 010
Provincie Oost-Vlaanderen - inrichting amfibieëntunnels
5613
703 000
Quick-Win Scheldehelden - Neuzen in het nautisch verleden van de Schelde
7500
703 000
Quick-Win Scheldehelden – Wondermooie wielen in Bornem
6400
703 012
Gestroomlijnd Landschap P OVL 2013
20000
707 000
Cofinanciering landschapswerken eindbegunstigde
17554
703 021
PDPO plant van hier
15000
2030 TOTALE INKOMSTEN
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
694770
108
Een verhouding van de begrote inkomsten is weergegeven in onderstaande grafiek:
Begrote inkomsten 2013
Structurele middelen Gemeenten 15%
Structurele middelen Provincies 26%
Projectmatige tussenkomst lonen 7%
Diverse tussenkomsten 0%
Projectmatige middelen goedgekeurd 27%
Structurele middelen Vlaams gewest 25%
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
109
De begrote uitgaven voor 2013 zijn weergegeven in onderstaande tabel. Tabel: Begrote uitgaven 2013 Grootboek
Omschrijving
Algemene werking
Absoluut (€)
43150
612 001
GSM
612 020
Postzegels
1500
612 040
Kantoorbenodigdheden
3600
Meubilair in afschrijving
0
Aankoop copiër/ICT-materiaal in afschrijving
0
612 041
700
Boeken, tijdschriften en documentatie, publicaties voor derden
500
612 050, 612 051, 612 052 Onderhoudsproducten, verpakkingsmateriaal, klein materiaal
250
612 054
Veldwerkmateriaal
613 020
Erelonen accountant, incl. niet aftrekbare BTW en administratiekosten
2600
613 050
Kost seminaries en opleiding
3500
613 051
Erelonen docenten
613 060
Lidgelden
613 070
Wettelijke bekendmaking
200
614 030
Relatiegeschenken
500
614 000, 614 010, 614 020 Representatie (divers), onthaal-receptiekost 618 600
Vrijwilligers
613 071
Vergunningen
613 080, 613 082, 613 084 Octrooien, (software)licenties, merken, Reprobel 657 000, 659 000
0 1000
2000 200 1000 3500
Bankkosten
659 000
Intrest
612 060
Werkkledij voor zagen en aanplanten
63
500
Afschrijvingen
100 0 2500 19000
Vervoer
8700
611 060
O & H personenwagen
1000
611 050
O & H fiets
200
612 013
Brandstof
3000
616 000
Verplaatsing personenwagen
2000
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
110
616 001
Reis- en verplaatsingskost
1500
640 001
Verkeersbelasting
1000
Verzekeringen
5250
613 010
Brandverzekering - inhoud-diefstal
1000
613 011
BA (ook bestuurders)
1000
613 012
Lichamelijke ongevallen Rvb + VW
613 013
Verzekering personenwagen
613 014
Verzekering dienstverplaatsing
623 000
Wetsverzekering - AO begrepen in brutolonen Huisvesting en burelen
650 1700 900 0 22200
610 020
Huur gebouwen
7100
611 020
O & H gebouwen
3300
611 030
O & H installaties, machines, gereedschappen, copiĂŤr
610 030, 611 030, 611 230 Leasing multifunctional
500 1600
612 000
Telefoon en internet
612 003
Telebewaking
700
612 010, 612 011
Water en gas
5000
Personeel 62
Bruto bezoldigingen
62
CoĂśrdinator
613 040
Erelonen sociaal secretariaat inbegrepen in brutoloon
613 041
Erelonen maaltijdcheques 0,65
620 290
Patronaal deel maaltijdcheques 4,91 inbegrepen in brutoloon
623 000
Arbeidsongevallen inbegrepen in brutoloon
623 200, 623 410
4000
376676,00
Externe medische dienst inbegrepen in brutoloon Groepsverzekering
613 015 623 500, 623 800
Hospitalisatieverzekering begrepen in brutoloon Woon-werkverkeer
Communicatie
32600
612 021
Kosten LK
16000
612 030
Druk- en kopieerwerk algemeen
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
3000
111
613 030
Erelonen lay-out
1100
612 002
Hosting website en nieuwsbrieven
2000
613 081
Fotolicenties
615 021
Infoborden
3000
Persmomenten
1000
Branding
2000
Evenementen (met viering erkenning)
4000
614 615 100 610 000 – 619 000
600 100 tot 600 400 en 61
500
Projectkosten
202623
Agentschap Onroerend Erfgoed - Landschapsanimator
53000
Agentschap voor Natuur en Bos - weidevogelproject
30000
PDPO ANT - Fauna-akkers 2013
3105
Provincie Antwerpen – DMN 'Wild landje op de schorre'
9000
Provincie Antwerpen – DMN voor poelen Klein-Brabant
12000
Quick-Win Scheldelandschapspark 'veilige en mooie fietsverbinding Zele' Provincie Oost-Vlaanderen – soortenbescherming kamsalamander
8650
16500
Provincie Oost-Vlaanderen – inrichting amfibieëntunnels
6174
Quick-Win Scheldehelden - neuzen in het nautisch verleden van de Schelde
7500
Quick-Win Scheldehelden – Wondermooie wielen in Bornem
6400
Gestroomlijnd Landschap P OVL 2013
20000
Cofinanciering landschapswerken eindbegunstigde
17554
Soortenbescherming RLSD
5000
Middelen voor NME (materiaal, moord in de poel, speelnatuur)
3000
PDPO plant van hier
2740
Route You Trage wegen
2000
TOTALE UITGAVEN
691199
Een verhouding van de begrote uitgaven is weergegeven in onderstaande grafiek:
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
112
Begrote uitgaven 2013 Verzekeringen 1% Huisversting en Algemene werking 6%
Vervoer 1%
burelen 3%
Projectkosten 29%
Communicatie 5% Personeel 55%
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
113
6. Overzicht bijlagen Bijlage 1: Verslagen van de Algemene Vergadering Bijlage 2: Verslagen Raad Van Bestuur Bijlage 3: Persknipsels Bijlage 4: Landschapskranten 2012 Bijlage 5: Accountantsrapport
Jaarverslag 2012 – Jaarprogramma 2013
114