RL P&Z Verslag 2013 - Planning 2014 by Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei

Jouw

plekje

Verslag 2013  Planning 2014 Februari 2014 

Jouw

plekje

Meer mooie natuurplekjes in je eigen omgeving. Daar werken we aan, samen met jou en andere inwoners, verenigingen, scholen, leden, partners en gemeenten uit het Pajottenland en de Zennevallei. Het zijn stuk voor stuk knappe terreinrealisaties waar ook de Koesterburen mee van genieten. Een aantal intense gebiedsprojecten – o.a. Moeras in Drogenbos en Beemd in Sint-Pieters-Leeuw – zorgen voor prachtige nieuwe groene stapstenen in de Zennevallei. Niet minder trots zijn we op de bottom-up aanpak van onze bomenplekjes die in de gemeenten van het Pajottenland wortel schieten. Onze ‘landschapsmachine’ draait stevig overuren en zorgt bij tal van privé inwoners en eigenaars voor streekeigen landschapsinkleding en een sterke link tussen natuur, landschap en erfgoed. De intussen vanzelfsprekende samenwerking met landbouwers en jagers blijft mooie resultaten opleveren. Minder zichtbaar maar niet minder belangrijk is het overleg- en afstemmingswerk dat we coördineren in de Zennevallei, waarbij ook de relatie stad-platteland steeds meer aan belang wint. Water kent geen grenzen, net zo min als recreatie, landschap, cultuur… Het Wandelnetwerk Pajottenland was al een voltreffer maar in juni 2014 lanceren we de nieuwe versie die dubbel zo veel gemeenten en dubbel zo veel kilometers trage wegen telt. Meer dan 750 km wandelplezier op een boogscheut van Brussel, we nodigen je uit op een driedaagse Expeditie om dat te ontdekken. Ken je PenZine al? Ons streekmagazine koppelt beleving van natuur en landschap aan streekverhalen over erfgoed, toerisme en streekproducten. Dit land van Bruegel en Geuze is een sterk merk. Samen zorgen we voor meer

plekjes om te koesteren!

Gunther Coppens

Alwin Loeckx

Voorzitter

Directeur

Inhoud

Organisatie

Missie – visie ................................................................................................................. 6

Bestuur.......................................................................................................................... 10

Overleg en samenwerking ............................................................................................ 11

Team ............................................................................................................................. 14

Acties - projecten

Natuur - biodiversiteit

1.1

Koesterburen soorten ................................................................................................... 16

1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.1.5 1.1.6

Steenuil – eikelmuis Kamsalamander – vroedmeesterpad Huiszwaluw Vliegende hert Akkervogels Bijen

1.2

Koesterburen leefgebieden – KLE’s ............................................................................. 27

1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5

Hoogstamboomgaarden Hagen – houtkanten Knotbomen – Knotteam Poelen Holle wegen

1.3

Natura 2000 – IHD ........................................................................................................ 41

1.3.1 1.3.2

Plan Boommarter Draakje van de Markvallei

1.4

Bedrijfsplanner ............................................................................................................. 47

Landschap - streek

2.1

Landschapsanimator .................................................................................................... 51

2.2

Zuurstof voor de Zennevallei ....................................................................................... 56

2.3

Pajottenland van je bomen .......................................................................................... 71

2.4

Groene begraafplaatsen .............................................................................................. 84

2.5

Focuszones .................................................................................................................... 86

2.5.1 2.5.2 2.5.3

Abdijlandschap Affligem Groebegrachtvallei Congoberg

Natuurrecreatie - medegebruik

3.1

Wandelnetwerk Pajottenland ....................................................................................... 91

3.2

Weg van Klassiek & Schubertreise ................................................................................ 94

3.3

Beleving P&Z – App’el .................................................................................................. 96

3.4

Visserspad Rode ............................................................................................................ 97

Informatie – educatie

4.1

Koesterburen sensibilisering ......................................................................................... 98

4.1.1 4.1.2 4.1.3

Campagne Pajotse hartjes Groentekans

4.2

Educatie ........................................................................................................................ 105

4.2.1 4.2.2 4.2.3

Regionale NME werking Paddenbroek Publieksactiviteiten en vorming

4.3

Communicatie ............................................................................................................... 108

4.3.1 4.3.2 4.3.3 4.3.4

Website en nieuwsbrief Landschapskranten / PenZine Persberichten Promomateriaal

4.4

Zennefeest & Expeditie Pajottenland ........................................................................... 113

4.5

Publicaties ..................................................................................................................... 116

III

Overzichten

Relatie acties – visie – doelstellingen ........................................................................... 117

Acties per gemeente ..................................................................................................... 119

Financiën

Resultaat 2013 .............................................................................................................. 121

Begroting 2014.............................................................................................................. 127

Landschapsfonds P&Z .................................................................................................. 129

Bijlagen (digitaal)

1 2 3 4 5 6 7

Ledenlijst AV – RVB – DB Lijst persartikels Landschapskranten / PenZine Verslag accountant – neerlegging Balans en resultatenrekening 2013 Begroting 2014 Verslagen AV en RVB

Organisatie

Missie - visie

Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei is een streeksamenwerking van gemeenten, provincie en verenigingen en organisaties van natuur, landbouw, toerisme/recreatie en jacht. RL P&Z zorgt voor overleg en samenwerking om het draagvlak voor natuur en landschap te versterken in het Pajottenland en de zuidelijke Zennevallei. Het werkingsgebied van het regionaal landschap omvat 16 gemeenten met een gezamenlijke oppervlakte van 46 104 ha (zowat 460 kmÂ˛, 226 000 inwoners) in Zuidwest-Brabant. Door het groen golvende Pajottenland stromen de blauwe aders van de Zuun en de Mark. De Zennevallei scheidt dit agrarisch gebied van de Brabantse Ardennen en loopt met holle wegen richting ZoniĂŤnwoud. Eind 2013 is gemeente Sint-Genesius-Rode als gemeente ook formeel lid geworden van RL P&Z (zie I 2). Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei is door de Vlaamse overheid erkend met als huidige erkenningsperiode 2012-2018. De decretaal bepaalde missie van een regionaal landschap is: bevordering en promotie van het natuurbehoud, het streekeigen karakter, de natuurrecreatie en het recreatieve medegebruik; sensibilisering en informatieverstrekking over natuur, bos en landschap, het beheer, herstel, aanleg en ontwikkeling van kleine landschapselementen. RL P&Z heeft vanuit deze algemene missie een eigen visie bepaald als leidraad en kader voor de jaarplannen en het uitwerken van nieuwe projecten in periode 2012-2018. Er zijn drie pistes vooropgesteld om de (samen-) werking rond natuur en landschap de komende jaren te versterken: integrale gebiedswerking, linken met streekidentiteit en erfgoed, toeristisch-economische meerwaarde.

Integrale gebiedswerking in focuszones Het regionaal landschap zal haar integrale werking specifieker richten op een aantal focuszones. Deze aanpak maakt samenwerking intenser (afgebakend gebied), concreter (overleg mondt sneller uit in realisaties) en breder (diverse actoren en interessegebieden). Eind 2012 werd een themafolder gemaakt met selectiecriteria en voorstellen van focuszones. Dit voorstel werd in de loop van 2013 verder afgetoetst bij gemeenten, partners en leden (zie I 3) en is een kader voor nieuwe projecten in 2014 en nadien (II 2.5). Uiteindelijk is het de bedoeling om een landschapsvisie te confronteren met andere visies (opgesteld vanuit landbouw- en andere sectoren) en uit te werken tot gezamenlijk â&#x20AC;&#x2DC;landschapscharterâ&#x20AC;&#x2122;.

Linken met streekidentiteit en erfgoed Het Regionaal Landschap sluit nauw aan bij de samenwerkingsinitiatieven rond streekidentiteit voor het Pajottenland en de Zennevallei. Deze samenwerking is steeds gericht op het verhogen van draagvlak voor natuur en landschap door het bereiken van nieuwe doelgroepen. De link met streekidentiteit en erfgoed is cruciaal voor RL P&Z want in weinig regio’s in Vlaanderen hangen landschap, landbouw, natuur, erfgoed, recreatie en identiteit zo nauw samen als in onze vruchtbare regio. In 2012 veranderde de naam van vzw Regionaal Landschap Zenne, Zuun & Zoniën formeel in Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei. Tegelijk werd ook het hartvormige logo overgenomen dat 17 gemeenten samen ontwikkelden in kader van regional branding. Met de nieuwe naam en logo geeft het regionaal landschap een stevige impuls aan het streekmerk en vult het als een belangrijke lokale speler het ‘DNA’ van het Pajottenland en de Zennevallei mee in.

DNA Pajottenland & Zennevallei

In 2013 werd verder ingezet op samenwerking met Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei, Erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei, Toerisme Pajottenland & Zennevallei en Pajottenland+ (streekproducenten en regional branding). Naast een derde editie van het festival voor klassieke muziek en natuur Weg van Klassiek (II 3.2) werd o.a. ook samengewerkt aan de lancering van het streekmagazine PenZine. In 2014 staat de ontwikkeling van een gezamenlijke streekhuisstijl en smartphone applicatie op het programma (II 3.3).

Toeristisch-economische meerwaarde Met het Wandelnetwerk Pajottenland en het streekmerk Pajottenland (regional branding ) werd de voorbije jaren een stevige basis gelegd om in te spelen op de toeristisch-economische meerwaarde van natuur en landschap in het Pajottenland en de Zennevallei. Dit biedt mogelijkheden voor nieuwe initiatieven waarbij de meer traditionele doelgroepen en partners van het Regionaal Landschap samenwerken met privé initiatieven. Het Regionaal Landschap zorgt op deze manier concreet voor een breder draagvlak: Een aantal streekproducenten richtten eind 2012 een coöperatie ‘Lekkers uit het Pajottenland’ op die zorgt voor gezamenlijke promotie en verdeling van hun producten. Het Regionaal Landschap steunt de coöperatie als nietstemgerechtigde aandeelhouder, door er vaste klant te worden en door de producenten te betrekken bij evenementen zoals het Zennefeest (II 4.4). In 2014 zal de samenwerking versterkt worden door een gezamenlijk streekproduct te ontwikkelen met link naar landschap: Pajotse hartjes (II 4.1.2). Het Wandelnetwerk Pajottenland wordt door het Regionaal Landschap uitgebreid naar Bever, Herne, Galmaarden en delen van Halle, Dilbeek en Sint-Pieters-Leeuw (met verbinding naar de Groene Wandeling in Brussel) en zal in juni 2014 gelanceerd worden (II 4.4). Er wordt ook specifiek ingezet op monitoring van zachte recreatie en bestedingspatronen om de toeristische-economische meerwaarde tastbaarder te maken (II 3.1). Met Weg van Klassiek en Schubertreise Pajottenland brengt het Regionaal Landschap de werelden van cultuur en natuur dichter bij elkaar. Natuur en landschap zijn niet enkel het kader van de concerten maar worden ook inhoudelijk verweven met de muziek. Vanuit beide projecten wordt duidelijk ingezet op meerdaags verblijfstoerisme in de streek en op gebruik van streekproducten (II 3.2). Samen met Erfgoedcel P&Z maken we in 2013 een smartphone applicatie voor de streek die o.a. boomgaarden met moderne technologie ontsluit en opneemt in het recreatieve netwerk (zie 2.1.3). In samenwerking met erfgoedorganisatie Herita lanceert RL P&Z als eerste regionaal landschap een ‘landschapfonds’ waarbij sympathisanten fiscaal aftrekbare giften kunnen overmaken aan onze werking (IV 1).

Zie ook III 1, Relatie acties – visie – doelstellingen.

Bestuur

Begin 2013 werden een nieuwe raad van bestuur en dagelijks bestuur verkozen voor drie jaar. Gunther Coppens (voorzitter), Herman Claeys (ondervoorzitter), Geert De Pauw (secretaris) en Dirk Janssens (penningmeester) namen de fakkel over van Kris Poelaert, Geert De Pauw, Chris Lippens en Annemie Matheussen. Lijst van AV, RVB en DB zit in bijlage V 1. In 2013 is Sint-Genesius-Rode als gemeente formeel lid geworden van RL P&Z. Hiermee zijn alle gemeenten uit regio P&Z aangesloten behalve gemeente Linkebeek. De leden van het regionaal landschap zijn statutair opgedeeld in vertegenwoordigers van provincie en gemeenten (fractie 1), verenigingen en organisaties uit de sector natuur (fractie 2) en uit de sectoren landbouw, toerisme/recreatie en jacht (fractie 3). Daarnaast zijn er ook een aantal adviserende leden zonder stemrecht (niet-effectief). In het dagelijks bestuur zijn de directeur en financieel medewerker adviserend lid. Aanwezigen + volmachten / totaal aantal leden

Algemene vergadering Datum

Fractie 1

Fractie 2

Fractie 3

Totaal

Adviserend

11/2/13

8+4/16

7+1/12

5+2/7

20+7/35

5+1/8

9/12/13

9+3/17

7+2/12

3+4/7

19+9/36

4+0/8

Datum

Fractie 1

Fractie 2

Fractie 3

Totaal

Adviserend

11/2/13

1+4/9

5+1/7

1+0/3

7+5/19

0+1/3

25/3/13

5+1/7

5+0/5

2+0/3

11+1/15

0+0/3

13/5/13

4+0/7

4+1/5

2+0/3

10+1/15

1+0/3

17/6/13

2+1/7

2+3/5

3+0/3

7+4/15

1+0/3

9/9/13

2+1/7

3+2/5

3+0/3

8+3/15

1+0/3

9/12/13

5+1/7

5+0/5

2+1/3

12+2/15

1+0/3

Datum

Fractie 1

Fractie 2

Totaal

Adviserend

14/1/13

1+0/2

2+0/2

3+0/4

2+0/2

11/2/13

1+0/2

2+0/2

3+0/4

2+0/2

13/5/13

2+1/3

1+0/1

3+1/4

2+0/2

6/6/13

2+1/3

1+0/1

3+1/4

2+0/2

12/8/13

2+1/3

1+0/1

3+1/4

1+1/2

21/10/13

1+2/3

1+0/1

2+2/4

2+0/2

14/11/13

2+1/3

0+1/1

2+2/4

2+0/2

9/12/13

2+1/3

1+1/1

3+1/4

2+0/2

Raad van bestuur

Dagelijks bestuur

Overleg en samenwerking

Ronde van gemeenten en themaborrel

In de loop van 2013 hebben we aan alle gemeenten een overleg gevraagd met minstens de milieuschepen en ambtenaar om de samenwerking in de nieuwe legislatuur te bespreken en de focuszones voor te stellen (zie I 1). Specifiek voor Sint-Genesius-Rode werden afspraken gemaakt in verband met het formele toetreden van de gemeente. Vanuit de ronde van gemeenten zijn een aantal gedeelde themaâ&#x20AC;&#x2122;s komen bovendrijven: bijen/boomgaarden, holle wegen, bomenbeleid en groene begraafplaatsen. In augustus 2013 organiseerden we een themaborrel voor gemeenten om inspiratie aan te brengen en stappen te zetten in de richting van een aantal intergemeentelijke projecten in dit verband. Voor elke gemeente hebben we een ook specifiek mailinggroepje samengesteld met lokale politici, ambtenaren, leden en geĂŻnteresseerden die we op de hoogte willen houden van lopende acties in de gemeente. Deze mensen krijgen halfjaarlijks een overzicht van projecten en ook geregeld een mail bij opstart van een nieuw project in de gemeente.

Overleg

Voor elk project wordt breed en geregeld overlegd en samengewerkt met partners, inwoners en doelgroepen (zie projectfiches). Overleg is de belangrijkste manier om draagvlak voor natuur en landschap te versterken, want regionale landschappen hebben geen enkele dwingende of verbiedende bevoegdheid. Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei overlegt regelmatig met de andere regionale landschappen tijdens het Vlaams Overleg Regionale Landschappen (Vorl) en Brabants Overleg (Borl). Sinds voorjaar 2014 is de directeur van RL P&Z secretaris van het Vorl. Intergemeentelijke Natuur- en Landschapsteams (INL) zijn een samenwerking tussen gemeentebesturen, provincie en Econet/ProNatura. Binnen ons werkingsgebied zijn Affligem, Beersel, Bever, Dilbeek, Drogenbos, Gooik, Halle, Herne, Lennik, Liedekerke, Pepingen, Roosdaal en Sint-PietersLeeuw aangesloten. RL P&Z is betrokken bij de planning en opvolging van de werken voor de gemeenten die deelnemen aan INL.

Voor de periode 2008-2013 zijn zeven gemeenten in het Pajottenland (Bever, Galmaarden, Gooik, Herne, Lennik, Pepingen en Roosdaal) erkend als Leader+ gebied: Pajottenland+. Het Regionaal Landschap maakt deel uit van de algemene vergadering en plaatselijke groep van Pajottenland+. Sinds 2013 is de directeur van RL P&Z ondervoorzitter van Pajottenland+. Het werkingsgebied van het regionaal landschap en Bosgroep Zuidwest Brabant lopen grotendeels gelijk. Beide verenigingen huizen ook in dezelfde kantoren in Gaasbeek. Er wordt vooral ad-hoc samengewerkt en onderling doorverwezen voor projecten: poelen, bosranden… Het Regionaal Landschap wordt regelmatig betrokken bij gebiedsgericht of strategisch overleg van partners in de regio. In 2013 nam RL P&Z o.a. deel aan de stuurgroep Richtplan Neerpede (initiatief van VLM en Brussels gewest) en Atelier ‘In Between’ over de toekomst van de open ruimte (initiatief van ANB, Groen in de Stad). Het resultaat van beide initiatieven zal in de loop van 2014 breder gecommuniceerd worden. Door deel te nemen aan zulk overleg kunnen we onze visie op het Pajottenland en de Zennevallei inbrengen en op termijn kunnen hier gerichte projectsamenwerkingen uit voortkomen.

Team

Het team van acht medewerkers (plus bedrijfsplanner van VLM) is niet gewijzigd in 2013 en gaat ook in 2014 verder aan de slag. De taken worden lichtjes anders ingevuld omwille van nieuwe projecten en prioriteiten, o.a. NME en IHD/Natura 2000. De opvolging van de gemeenten en thema’s zit verdeeld de

over alle teamleden. Elke 2 maandag van de maand wordt teamoverleg (TO) gehouden over thema’s en projecten. Tweemaandelijks wordt na het teamoverleg een halve dag terreinbezoek georganiseerd waar een medewerker recent gerealiseerde projecten voorstelt. Om de 3 à 4 weken wordt elke collega individueel opgevolgd door de directeur. Het personeel volgde diverse algemene en thematische vormingen om de organisatie te professionaliseren. Een heel aantal vormingen werden door de provincie gezamenlijk georganiseerd voor alle Vlaams-Brabantse Regionale Landschappen. Ook in 2014 staan gezamenlijke vormingen op til. RL P&Z werkt geregeld samen met stagiairs, jobstudenten en vrijwilligers om de werking te versterken. Katelijne Aelen is in 2014 nog in dienst van De Paddenbroek maar zal in principe vanaf 2015 opnieuw in dienst komen van het Regionaal Landschap (II 4.2.2).

2013 Alwin Loeckx

Jan

Feb

Maa

Apr

Mei

Jun

Jul

80%

Aug

Sep

100%

Hilde Van Gucht

80%

Inge Dooremont

80%

Kim Ceusters

80% 100%

Leen Van de Weghe

80%

Marleen Maldeghem

100%

Sven Verbelen

vrijwilliger 50%

Hanna van Dijk

vrijwilliger 20%

Naomi Limbourg

jobst.

Sarah Hublou

vrijw. 100%

Ine Lapierre

stagiair

Jan

Feb

Maa

Apr

Mei

Jun

Jul

100%

Hilde Van Gucht

80%

Inge Dooremont

80%

Kim Ceusters

Sep

Okt

80%

Koen De Rijck

Nov

Dec

100% 100%

80%

100%

Marleen Maldeghem

100%

Hanna van Dijk

vrijwilliger 20%

Sarah Hublou

Aug

100%

Anneleen Vanderputten

Jonas Bergmans

Dec

100%

Koen De Rijck

Leen Van de Weghe

Nov

100%

Anneleen Vanderputten

2014 Alwin Loeckx

Okt

stagiair vrijwilliger 20%

Acties - projecten

Natuur-biodiversiteit

1.1

Koesterburen soorten

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Milieuraad – Natuurpunt en andere natuurverenigingen – Landbouwers – Inwoners – Agentschap voor Natuur en Bos – ProNatura/INL – WBE/jagers – Bosgroep – imkers – Vlaamse Landmaatschappij –Brakona – Landbouworganisaties Projectperiode doorlopend

Trekker bij RL P&Z Koen

Financiering Provincie – Vlaamse Landmaatschappij (bedrijfsplanner)

Doelstelling  Versterken en verbinden van waardevolle landschappen en kleine landschapselementen.  Specifieke maatregelen voor soorten in hun kenmerkende leefgebieden.  Aantal ‘Bijlage II’-soorten die deels buiten afgebakende Natura 2000 gebieden voorkomen.  Terreinacties en sensibilisering kaderen in de provinciale Koesterburen-campagne

1.1.1 Steenuil â&#x20AC;&#x201C; eikelmuis De steenuil houdt het meeste van een kleinschalig landschap vol variatie aan landgebruik. Daarom is het een van de meest karakteristieke koesterburen van onze regio. Acht gemeenten hebben de steenuil opgenomen in hun lijst van koesterburen. Om het leefgebied van de steenuil te verbeteren worden bomen geknot (1.2.3), boomgaarden hersteld (1.2.1) en hagen geplant (1.2.2). Omdat natuurlijke broedplaatsen - holtes in bomen - pas voorkomen bij knotwilgen of fruitbomen vanaf 50 jaar worden op geschikte locaties nestkasten opgehangen. Het plaatsen van de nestkasten bevordert de nazorg van de terreinrealisaties en het contact met de grondeigenaars. De eikelmuis is een stuk kieskeuriger dan de steenuil en zoekt gebieden met structuurrijke en vruchtdragende bomen, houtkanten en bosranden. Drie gemeenten hebben de eikelmuis opgenomen in hun koesterburenlijst. Op basis oude en recentere waarnemingen willen we gericht inzetten op leefgebiedenherstel, plaatsing van specifieke nestkasten en verdere inventarisatie.

Resultaten 2013 -

Verschillende steenuilnestkastbezitters contacteerden ons na waarnemingen van bezette nestkasten (broeden of roesten), vrijwilligers gingen ter plaatse om te ringen (meestal Vogelwerkgroep Citrinella).

Aanleg en herstel van hoogstamboomgaarden en hagen & houtkanten (1.2.1 en 1.2.2) en beheer door de vrijwillige knotteams (1.2.3). Bij realisaties van het regionaal landschap werden in 2013 twee bijkomende steenuilnestkasten geplaatst.

Voor de eikelmuis werden twee gebieden afgebakend voor inventarisatie en leefgebiedenherstel: omgeving Paddenbroek-Lombergbos-Kesterheide in Gooik en omgeving Pontembeek-Puydt in Bever. In Bever werd een oude meidoornhaag bij een historische hoeve door snoei en inboeten hersteld.

Interessante spin-offs zijn de steenuilwerkgroep die wordt getrokken door Vogelwerkgroep Citrinella, het ophangen van extra nestkasten in Sint-Pieters-Leeuw en Sint-Genesius-Rode en de plannen voor het maken van een filmdocumentaire over de steenuil.

Er wordt geĂŤxperimenteerd met nieuwe types nestkasten met een hoger broedsucces, gemakkelijkere plaatsing en onderhoud, en moeilijker toegankelijk voor steenmarters.

Planning 2014 en nazorg -

Met de steenuilnestkastbezitters houden we zoveel mogelijk de vingers aan de pols via mailing (nazorg). Hierbij worden tips gegeven over een beter beheer voor de steenuil en andere koesterburen.

Verder inzetten op leefgebiedenherstel (1.2.1 en 1.2.3) waarbij de voorkeur uitgaat naar projecten in focuszones, projectgebieden (bijv. Plan Boommarter) en gebieden van de landschapsanimator.

Opgehangen steenuilnestkasten worden in de mate van het mogelijke opgevolgd, samen met de natuurverenigingen. Bij een ringactie wordt elk jaar de pers uitgenodigd. Er zullen nog enkele bijkomende steeluilnestkasten opgehangen worden bij terreinrealisaties.

In de twee gebieden voor eikelmuis worden eikelmuisnestkasten opgehangen in overleg met de eigenaars. Vrijwilligers gaan met lifecams aan de slag om een beter beeld te krijgen van de verspreiding, in afstemming met Brakona / Natuurpunt Studie.

1.1.2 Kamsalamander – vroedmeesterpad Onze streek herbergt een bijzondere koesterbuur, de kamsalamander. Je vindt kamsalamanders in poelen in en rond Liedekerkebos – Hertegembos – Kattem en in het grensgebied Galmaarden – Herne – Bever. Kamsalamanders kunnen alleen overleven als er voldoende geschikte poelen zijn in een kwaliteitsvol kleinschalig landschap. De kamsalamander is dus een echte ambassadeur voor poelen en andere kleine landschapselementen in onze streek.

Resultaten 2013 -

In regio Bever – Herne – Galmaarden werden grondeigenaars actief aangesproken om poelen te inventariseren, beheren, herstellen of aan te leggen voor de kamsalamander.

Voor het derde jaar op rij werd een poging ondernomen om een zwaar vervuilde voortplantingspoel in Tollembeek te schonen en deze keer met resultaat! De poel werd geherprofileerd en al het slib en afval werd aan de kant gezet om af te voeren. Door het maken van takkenhopen werd een schuilplaats op de oever gecreëerd in een verder vrij kaal akkerlandschap. Met steun van de provincie en het Agentschap Natuur en Bos kregen we dit financieel rond.

Er werden 12 poelen in het grensgebied Galmaarden – Herne – Bever geïnventariseerd door een vrijwilliger van het regionaal landschap. Er werd een beschrijving van de huidige toestand gemaakt en adviezen geformuleerd voor herstel indien nodig.

Er was een vlotte samenwerking met een vrijwilliger van Natuurpunt Dendervallei voor het monitoren van poelen m.b.v. een vergunde fuik. Buiten de gekende 2 voortplantingspoelen in de regio van de Markvallei kwamen geen nieuwe kamsalamander-waarnemingen binnen.

Op basis van de inventarisatie, terreinkennis en contacten werden eind 2013 4 poelen in Galmaarden en Herne hersteld (1.2.4). Inverde organiseerde een vorming rond poelherstel tijdens een van deze werken.

Er werd advies gegeven en uitgevoerd voor het ruimen van een poel bij een landbouwer in Bever.

Er werden 6 stedenbouwkundige vergunningen aangevraagd en verkregen voor het aanleggen van poelen (met kleimatten) op plaatsen in de regio Bever – Herne – Galmaarden.

Voor de vroedmeesterpad in de focuszone Kwadebeekvallei (Sint-Genesius-Rode) werd een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd en verkregen voor het aanleggen van een nieuwe poel.

Planning 2014 en nazorg -

Verdere aanleg en herstel van poelen (1.2.4), zo mogelijk in combinatie met aanleg van hagen en houtkanten (leefgebiedenbenadering). We plannen in de zomer 2014 op 12 locaties poelwerken uit te voeren in de de regio Bever – Herne – Galmaarden en een 4-tal locaties in de Kwadebeekvallei. Op 6 locaties is een erg geschikt landhabitat aanwezig, maar ligt de grondwatertafel te diep om een poel met voldoende waterstand aan te leggen. Hier zal gewerkt worden met kleimatten en het resultaat zal achteraf geëvalueerd worden.

Nazorg van poelen en monitoring van kamsalamander (larven) met fuik in de regio Bever – Herne – Galmaarden, in samenwerking met vrijwilligers. Eventueel ook in de Kwadebeekvallei.

Het organiseren van een vorming rond poelen en biodiversiteit in september 2014.

1.1.3 Huiszwaluw Het zwaluwproject van RL P&Z loopt al enkel jaren maar maakte in 2012 en 2013 flinke vooruitgang, zowel qua sensibilisatie als op het terrein. Maar liefst 12 gemeenten hebben in het begin van de campagne de huis- en boerenzwaluw als koesterbuur gekozen. Her en der zijn er initiatieven opgestart, zoals gemeentelijke subsidiereglementen, zwaluwwandelingen en lokale kunstnestacties. Het Regionaal Landschap wil hierop inspelen in het kader van de koesterburen-campagne en beschermingsacties voor deze soorten bovenlokaal vorm geven.

Resultaten 2013 In 2013 werd er ingezet op inwoners informeren en betrekken en kunstnesten ophangen in afgebakende actiegebieden om huiszwaluwen meer kansen te bieden. Kandidaat窶人ocaties worden daarbij geselecteerd op basis van de nabijheid van bestaande kolonies, de ligging in het landschap, hoogte van de gevel, aard van de dakoversteek窶ｦ Het Regionaal Landschap staat in voor het overtuigen van inwoners en het aftoetsen van de locaties/kandidaten, terwijl INL voor de uitvoering zorgt. In 2013 lag de nadruk op acties in Herne waar de grootste populaties huiszwaluw van de Markvallei zich bevinden.

Herne (hele gemeente)

- Oproep via gemeenteblaadje - Ophangen van kunstnesten en mestplankje ikv INL - Persmoment

Wijk Witte Roos Sint-Pieters-Leeuw Groebegracht Halle Dilbeek

- Deur-aan-deurbezoeken in de wijk (overdag en â&#x20AC;&#x2122;s avonds) - Gerichte bezoeken door Natuurpunt vrijwilliger - Ophangen van kunstnesten en mestplankje ism Natuurpunt Dilbeek

Galmaarden

- Deur-aan-deurbezoeken in omgeving ten noordoosten van centrum Galmaarden

- 16 dubbele kunstnesten voor huiszwaluw en 32 nesten voor boerenzwaluwen, 25 brochures en 15 deurbordjes - 3 kandidaten, brochure uitgedeeld, uitvoering: 2014 - 40 brochures uitgedeeld - 4 dubbele kunstnesten voor huiszwaluw en 2 voor boerenzwaluw aan 3 huizen, inclusief 3 brochures en 3 deurbordjes - 10 kandidaten, brochure uitgedeeld, uitvoering: 2014

Er was begin 2013 veel aandacht voor de koesterster die gemeenten Dilbeek en Ternat kregen voor de zwaluwacties.

Planning 2014 en nazorg -

In de bovengenoemde woonwijken en gemeenten worden de opgehangen kunstnesten in mei/juni zo veel mogelijk gemonitord, door vrijwilligers van lokale natuurverenigingen. Daar waar gevraagd kunnen we ingaan op verzoeken om mestplankjes en kunstnesten met steun van de INL-werking bij te plaatsen (nazorg) o.a. wijk Witte Roos.

Voor de kandidaten uit Galmaarden zetten we in 2014 een actie op om kunstnesten op te hangen en de populaties in de Markvallei verder te ondersteunen.

1.1.4 Vliegende hert Het vliegend hert is een van de opvallendste koesterburen in onze regio. In de bosrijke Brabantse Ardennen zijn nog enkele populaties te vinden (Beersel en Sint-Genesius-Rode), met ge誰soleerde populaties rond het Neigembos (Gooik) en misschien ook het Kasteel van Gaasbeek (Lennik). Door meer licht (en dus zonnewarmte) binnen te brengen in houtkanten, holle wegen en bosranden in deze regio kunnen we het leefgebied van deze houtminnende soort verbeteren. Ook wordt veel verwacht van het plaatsen van broedhopen (ondergrondse broedkamers met ingegraven boomstammen) bij bestaande populaties.

Resultaten 2013 -

Eind juni was er een infowandeling in het kerngebied aan de Menisberg (Huizingen), georganiseerd door de Natuurgidsen ZWB.

Er werd voor de speelzone Tenbroek in Sint-Genesius-Rode een advies geformuleerd voor de herinrichting van de site i.f.v. het vliegend hert door INL.

Een vraag van de gemeente Beersel over het beheer van holle wegen (zie 1.2.5) biedt kansen voor de bescherming van deze koesterbuur. Een mogelijkheid is het opmaken van een specifieke subsidie die het onderhoud van de holle weg en het behoud van het vliegend hert moet beogen.

Gemeenten buiten ons werkingsgebied (Oud-Heverlee, Overijse) contacteerden ons voor kennisuitwisseling, op basis van onze ervaring in Beersel.

1.1.5 Akkervogels De akkervogelwerking in 2013 bouwde voort op de expertise, contacten en resultaten die het Regionaal Landschap vanaf eind 2007 met de verschillende partners opbouwde. Het doel blijft om stabiele en gezonde akkervogelpopulaties in de streek op te bouwen en te behouden als onmisbaar element van een vitaal platteland in de streek. In 2013 waren we getuige dat de volgehouden inspanning van RL P&Z en partners blijvende resultaten opleveren. Langzaam maar zeker werken we aan een continue opvolging van het akkervogelproject door de vogelwerkgroepen, natuurverenigingen en WBE’s, nog aangevuld met landbouwers en gemeenten.

Resultaten 2013 Terreinrealisaties in afgebakende gebieden, met een focus op de zoekzone Galmaarden-Waarbeke: het voorzien van nestgelegenheid en zomervoedsel (hagen, houtkanten, gras-randen) en wintervoedsel (overstaand graan) gaan hand-in-hand met overleg, monitoring door vrijwilligers, sensibilisering, kennisuitwisseling en samenwerking met jachtgroepen,natuurverenigingen en individuele landbouwers. Op 23 januari 2013 werd een succesvolle gezamenlijke samenkomst voor alle geïnteresseerde jagers en jachtrechthouders van de WBE’s Sint-Pieters ter Waerde, De Kitsen, Oost-Pajottenland, Dendervallei West-Pajottenland, Land van Aalst, De Lavondel en Ter Rijst & Holland georganiseerd. Alle WBE’s waren vertegenwoordigd en toonden hun interesse om aan biotoopverbetering te doen. Eén WBE koos voor een biotoopverbeteringsproject met ANB-projectsubsidie en liet zich hiervoor ondersteunen door het regionaal landschap. Drie andere WBE’s werkten op eigen houtje aan biotoopverbeteringen.

Ruilverkaveling Elingen (kern- en zoekzone)

Galmaarden-Waarbeke (zoekzone)

Sint-Pieters-Kapelle en Bever (kern- en zoekzone) Communicatie

- Advies aan ANB voor herinrichten van wildakkers/graanakkers (uitvoering vond plaats in lente 2013) - Wintermonitoring door biologen VLM

- Zomer- en wintermonitoring met vrijwilligers VWG Cinerea - Samenwerking met jachtgroepen van WBE De Kitsen (2013-2014) - Opkopen van in winter overstaand graan (2013-2014) bij individuele landbouwers - Aanleggen van graan- en wildakker bij vzw De Mark - Advies grasmengsel Michel Mignon, akkervogels Galmaarden - Overleg Boerenbond - Terreinrealisatie bij particulier (Akrenbos) - Beperkte monitoring door VWG Cinerea - Toonmoment wildakkers WBE De Kitsen (12 oktober 2013) - Plaatsen van 6 (tijdelijke) infoborden over wildakkers

- 1 stroken (+/- 1 ha) in Pepingen - Ruim 30 overwinterende geelgorzen (al enkele jaren constant) - Maximaal 89 overwinterende geelgorzen, 10+ veldleeuweriken, 40+ ringmussen - 1,5 ha wildakker met ANB projectsubsidie - 1,19 hectare bij 3 landbouwers - Ongeveer 0,5 hectare - Perceelsrand

- Wildakker, 1 gemengde haag

- Verschillende publicaties in lokale, geschreven pers; ook radio; en stukken in gemeenteblaadjes, NatuurOriolus, Brakona nieuwsâ&#x20AC;Ś

- Publicatie Cinerea-rapport met monitoringsresultaten

Planning 2014 en nazorg -

Voornaamste focus op de zoekzone Galmaarden-Waarbeke, waar we initiatieven rond graanakkers en wildakkers willen blijven ondersteunen. Het is het meest veelbelovend leefgebied voor akkervogels in de regio die bovendien zeer goed gemonitord wordt.

Groepsaankoop voor zaden en plantgoed voor WBEâ&#x20AC;&#x2122;s die een biotoopverbeteringsproject nemen.

1.1.6 Bijen

Als uitbreiding op de koesterburencampagne wil het regionaal landschap gespreid over meerdere jaren de bijenproblematiek te harte nemen. Door een mix van algemene sensibilisering en doelgroepenwerking alsook inventarisatie en terreinactie willen we inzetten op het behoud van deze ambassadeurs van lokale biodiversiteit en onze belangrijkste bondgenoten in de voedselproductie, de bijen. Bijen vervullen een echte sleutelrol in de natuur. Toch bereiken ons de laatste jaren steeds meer alarmerende berichten over de achteruitgang van bijenpopulaties. Bij honingbijen zijn wintersterftes van 10 tot 15% van de kolonies normaal, maar de laatste jaren zijn sterftes van 30 tot 50% geen uitzondering meer. Lokale imkers kunnen deze cijfers bevestigen. Tot overmaat van ramp doen ook de wilde bijen het niet goed door een gebrek aan nestgelegenheid, stuifmeel en nectar (bloemen). Bovendien zijn het soorten waar iedereen in zijn eigen tuin, hoe klein ook, voor aan de slag kan. Dit maakt hen tot ideale biodiversiteitsambassadeurs.

Resultaten 2013 In 2013 lag de nadruk op het organiseren van sensibiliserende activiteiten. Door de vele aandacht die de bijenproblematiek krijgt waren dit telkens druk bijgewoonde evenementen. We maakten dankbaar gebruik van de film â&#x20AC;&#x2DC;More than Honeyâ&#x20AC;&#x2122; en de wilde bijen-avond die de provincie uitwerkte.

Sensibilisering

- Info-avond wilde bijen

- 1 infoavond in Dilbeek (11 juni) - 1x op boerderij in Gooik in kader van Bioweek (8 juni); 1x in De Meent met debat en infomarkt (26 september); - 1 info-avond VELT in Halle door VELT; 1x filmvoorstelling in Halle - naar schatting 220 brochures verdeeld

- Filmvertoningen ‘More than Honey’

- Mee-promoten van initiatieven in de streek Communicatie

Terreinactie

- Gericht verspreiden van de brochure ‘Bloemetjes en bijtjes’ op eigen en externe evenementen - Aanbieden van de zakjes eenjarig bijenbloemenmengsel van de provincie Vlaams-Brabant - Extra aandacht voor nectar- en drachtplanten bij terreinacties van het regionaal landschap (zie o.a. 1.2.2) - Samenaankoop zaadmengsels voor wildakkers bij jagers, met aandacht voor wilde bijen - Advies inrichting Novarode-site in SintGenesius-Rode

- Zo’n 200 zakjes gericht verdeeld

3-4 ha braakliggende, verstoorde grond ingezaaid tot bloemenweide

Planning 2014 We plannen nog meer sensibiliserende activiteiten zoals een info-avond en filmavonden in samenwerking met gemeentebesturen zoals Beersel, Gooik en Liedekerke. Daarnaast willen we sterker inzetten op terreinactie door het gericht verdelen van bijenblokken en kleine bijenhotels o.a. via contacten bij terreinrealisaties van het regionaal landschap, via info-avonden, contacten in focuszones en initiatieven van partners. Zo zal de milieuraad Gooik laagstamfruitkwekers benaderen voor het ophangen van kleine bijenhotels en willen we de contacten in het Plan Boommarter gebied (Halle) aanhalen via bijenblokken. Er wordt voor het eerst een eigen eenjarig bijenbloemenzaadmengsel aangemaakt en verdeeld in de streek, samen met de brochure ‘Bloemetjes en bijtjes’. Verder zijn er enkele ambitieuze samenwerkingen met gemeenten gestart. Zo gaan Beersel en mogelijks ook Drogenbos, Dilbeek en Sint-Pieters-Leeuw met het regionaal landschap samenwerken rond de ecologische inrichting en beheer van begraafplaatsen (2.4). In Beersel wordt een meerjarig bijenactieplan uitgewerkt. We willen eerst meten om te weten, vooral in openbaar groen. Dit moet ons een beter en gedetailleerder inzicht geven in de huidige situatie, knelpunten en uitdagingen – onder begeleiding van experts ter zake. Op basis van de bevindingen kunnen concrete aanbevelingen worden uitgewerkt die zullen leiden tot het uitvoeren van (her)inrichtingsplannen.

1.2

Koesterburen leefgebieden – KLE’s

1.2.1

Hoogstamboomgaarden

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Inwoners – ProNatura/INL – Bosgroep – Agentschap Onroerend Erfgoed – Nationale Boomgaardenstichting – Bedrijven Projectperiode onbepaald

Trekkers bij RL P&Z Koen, Anneleen

Financiering Provincie – Agentschap Onroerend Erfgoed

Doelstelling  Bewaren van houtig erfgoed en het versterken van de ecologische waarde.  Aanleg en herstel van hoogstamboomgaarden.  Adviesverlening rond plantverband, rassenkeuze, uitvoering, subsidies, natuurwaarden…  Sensibilisering en educatie o.a. via brochure Hoogstamboomgaarden en vormingen

Resultaten 2013

Een heel aantal terreinprojecten met boomgaarden staan opgenomen bij de landschapsanimator (2.1). Met projectmiddelen natuur van de provincie werden 4 hoogstamboomgaardprojecten uitgewerkt.

Michiels - Demaeseneer Donkerstraat/Rooststraat Gaasbeek

Biotoopinrichting weiland en boomgaard

Nieuwe boomgaard (12 stuks)

Lerno Veldstraat Lennik

Landschapsinrichting boomgaard

Uitbreiding boomgaard (2 stuks)

Pastorietuin Donkerstraat Gaasbeek Vandormael Jaak Calloenstraat Sint-Pieters-Leeuw

Landschapsinrichting boomgaard

Verjonging boomgaard (5 stuks) met houtkant

Natuurinrichting weiland en boomgaard

Uitbreiding boomgaard (29 stuks) met heggen

In kader van de landinrichting ‘Land van Teirlinck’ in Beersel en Linkebeek nam het Regionaal Landschap het voortouw in het opzetten van een bioboomgaard in Dworp. Het doel is om een rendabele hoogstamboomgaard op te zetten uitgebaat door een bioboer, als duurzamer alternatief voor een publieke collectieboomgaard die na inrichting vaak onbeheerd blijven. In 2013 werd de succesvolle brochure ‘Hoogstamboomgaarden’ veelvuldig gericht uitgedeeld, wat een bijdruk noodzakelijk maakte. De fruitpers groeide verder uit tot een vaste waarde in de streek. Zo stond de mobiele fruitpers 9 dagen op 5 locaties in de gemeenten Pepingen, Halle, Beersel, Lennik en Gooik. Het regionaal landschap besprak de locaties, promootte de evenementen en zorgde voor sensibiliserende info aan de fruitpers. Anders dan de voorbijgaande jaren was het Regionaal Landschap niet meer actief aanwezig tijdens de persmomenten. Ook de vaste pers in Bever werkte als partner van het Regionaal Landschap. Verder werd samen met de Nationale Boomgaardenstichting een 11delige cursus gegeven over de aanplant en onderhoud van hoogstamboomgaarden en kleinfruit. Als regionaal landschap hebben we mee vormgegeven en dit sterk gepromoot als nazorg bij eigenaars van boomgaarden in de streek. Hierdoor kwamen ruim de helft van de 60 deelnemers uit de regio.

Planning 2014 en nazorg -

Oproep voor locaties via website, landschapskranten en eigen contacten, en onderzoek en selectie van deze kandidaat-locaties. Er is in toenemende aandacht voor de focuszones en met extra aandacht voor realisaties in kader van projecten Zuurstof voor de Zenne (2.2) en Plan Boommarter (1.3.1).

Ondersteunen van eigenaars met advies en het uitwerken van plantschema’s voor projecten en terreinrealisaties. Op dit ogenblik staan al 10 samenwerkingen in de steigers in 7 gemeenten, goed voor ongeveer 100 fruitbomen.

Opvolging en nazorg van terreinrealisaties hoogstamboomgaarden van de laatste jaren.

Verder verspreiden van de brochure ‘Hoogstamboomgaarden’.

Het mede-organiseren en promoten van de mobiele en vaste fruitpers.

Het organiseren van ééndaagse vormingen rond plant-, vorm- en zomersnoei.

Het opstarten van het project ‘5 sterren voor de boomgaard’

5 sterren voor de boomgaard

Vanaf maart 2014 starten we met een PDPO project rond boomgaarden. Regio Pajottenland en Zennevallei in Zuidwest Brabant staat sinds eeuwen gekend als ‘de fruitkorf van Brussel’ waar hoogstamboomgaarden het landschap sieren. De rooipremies en de komst van intensievere laagstamboomgaarden maakten in de jaren ‘60 een einde aan de bloei van de hoogstamboomgaarden. De recente revival van hoogstamboomgaardenbrengt een reeks kansen en problemen met zich mee die in de regio nog door geen enkele instantie of vereniging opgenomen worden. Als je een appel dwars in twee snijdt, vormt het klokhuis een ster met 5 punten. Dit symbool gebruikt het regionaal landschap voor 5 clusters van acties die inspelen op deze kansen en problemen in verband met hoogstamboomgaarden, telkens vanuit een duidelijk gedefinieerde nood:  Groene parels – eco-netwerk - Opmaken van visie- en detailkaarten over boomgaarden als groene stapstenen zodat aanleg van boomgaarden gebeurt met beter zicht op brede netwerk en open ruimte.  Onderhoud – beheerpakket - Een beheerpakket ontwikkelen voor snoei, maaien/begrazing en pluk van hoogstamboomgaarden in samenwerking met tuinaannemers, landbouwers, herders en vrijwilligers.  Koesterburen – biotopen – bijen - Met natuurmaatregelen in 5 boomgaarden wordt gezorgd voor meer biodiversiteit. De problematiek rond bijen krijgt specifieke aandacht.  Ontdekken – toerisme – toegankelijkheid - 10 boomgaarden worden als belevingsboom-gaarden ingericht en uitgespeeld in een toeristisch-recreatief netwerk. Met een unieke digitale App’el wordt de hele boomgaard scanbaar en maken bezoekers kennis met het verhaal erfgoed- en natuurverhaal erachter.  Genieten – samenwerken – sociaal - Met vier seizoensevenementen wordt met buurten en verenigingen ingezet op samenwerking en creativiteit rond boomgaarden. Voor een boomgaard in Liedekerke ontwikkelen we een methodiek om die uit te werken tot ‘Koesterbuurt’ door maximaal in te zetten om doelgroepen en bewoners te betrekken bij het beheer.

1.2.2

Hagen – houtkanten

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Natuurpunt – Inwoners – Landbouwers – ProNatura/INL – Agentschap Onroerend Erfgoed Projectperiode onbepaald

Trekkers bij RL P&Z Anneleen, Koen

Financiering Provincie – Agentschap Onroerend Erfgoed

Doelstelling  Behoud, herstel en uitbreiding van landschappelijke en cultuurhistorisch waardevolle landschapselementen met een hoge ecologische waarde zoals hagen en houtkanten. Het netwerk van hagen en houtkanten wordt versterkt in functie van landschapsbeleving, landschapsherstel, versterking van leefgebieden en ecologische corridors en behoud van autochtoon genetisch materiaal.  Vele eigenaars stappen zelf naar het regionaal landschap toe met concrete vragen rond de aanleg van hagen en houtkanten. Het regionaal landschap begeleidt en stimuleert deze eigenaars om voor streekeigen hagen te kiezen en zo een ecologische en landschappelijke meerwaarde te realiseren. Daarnaast is er ook behoorlijk wat vraag voor creatieve, praktische en financiële ondersteuning bij de aanleg van streekeigen hagen. Bij deze terreinrealisaties werkt het regionaal landschap waar mogelijk steeds met autochtoon plantgoed. Vaak wordt een koesterbuur zoals de sleedoornpage in ontwerp en communicatie meegenomen.

Resultaten 2013 De terreinprojecten in combinatie met hoogstamboomgaarden staan opgenomen bij de projecten landschapsanimator (2.1). Met projectmiddelen natuur van de provincie werden 5 projecten rond hagen en houtkanten uitgewerkt. Proesmans Terhagenstraat Gooik Demeulemeester Burght Bever Weverbergh Pontembeek - Puydt Bever Blendeman Lombeeksestraat Eizeringen (Lennik) Vandormael Jaak Calloenstraat Sint-Pieters-Leeuw

Natuurinrichting weiland

Uitbreiding houtkant, en aanplant Zwarte populier

Ingroenen laagstamboomgaard

Aanplant gemengde haag (37 lm)

Natuurherstel i.f.v. eikelmuis

Herstelsnoei oude meidoornhaag, en inboeten (270 lm)

Natuurinrichting weiland

Aanplant gemengde haag (70 lm)

Natuurinrichting

Aanplant gemengde haag (90 lm)

In oktober 2011 onderschreef het Regionaal Landschap de intentieverklaring ‘Plant van Hier’. Dit is een engagement om in de mate van het mogelijke de toekomst van autochtone bomen en struiken in Vlaanderen te vrijwaren. De zaadoogsten werden in 2013 overgenomen door kwekerijen om het aanbod van het ‘Plant van hier’ label te kunnen uitbreiden naar de privé markt. De Regionale landschappen ondersteunen dit initiatief en hebben hun kennis overgedragen aan de kwekerijen.

Planning 2014 -

Verder ondersteunen van eigenaars met advies en via projecten/terreinrealisaties, met extra aandacht voor landbouwers, jagers en scholen.

Label ‘Plant van Hier’ uitdrukkelijk gebruiken en communiceren.

Verder verspreiden van de brochure ‘Hagen, heggen en houtkanten’

1.2.3

Knotbomen – Knotteam

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Landbouwers – Inwoners – ProNatura/INL – Bosgroep – Vrijwilligers Projectperiode onbepaald

Trekker bij RL P&Z Koen

Financiering Provincie

Doelstelling  De werking van de knotteams heeft tot doel om de knotboom als typerend landschap- en natuur- en verbindingselement te behouden in de streek van Pajottenland en Zennevallei. Het project wil landschapsonderhoud uitgevoerd door vrijwilligersgroepen actief uitbouwen door omkadering en vorming, met de steenuil als koesterbuur.  Vaak is het achterstallig beheer van knotbomen (geen tijd, materiaal, durf, ervaring…) de reden dat knotwilgen langzaam afsterven of opgeruimd worden. Door vraag (brandhout voor kachels) en aanbod (te knotten bomen) op elkaar af te stellen willen we waardevolle knotbomen op een duurzame en bijna kosteloze manier behouden. Door een groep houtkachelgebruikers in de streek op te leiden en te omkaderen ontstaat er een ervaren en direct inzetbare groep vrijwilligers, die op 5 jaar tijd uitgroeiden van houtzoekers tot biodiversiteitsambassadeurs. De resultaten zijn ook direct zichtbaar op het terrein doordat elke winter ongeveer 250 bomen correct worden geknot.  De gemeente Ternat heeft een eigen knotteam. Aanvragen die voor deze gemeente binnenkomen bij het regionaal landschap worden doorgegeven aan de Ternatse milieudienst.

Resultaten 2013 -

Oproep voor locaties waar knotbomen geknot dienen te worden: via website/nieuwsbrief, lokale media en gemeentebladen, flyer, contacten met gemeentelijke milieuambtenaren, rechtstreeks met eigenaars, via eigen contacten,…

Onderzoek en evaluatie van 45 kandidaat-locaties via aanvraagformulier met foto’s.

Verbeterde procedure en snellere respons naar aanvragers en vrijwilligers toe.

Knotten van 311 knotbomen (vooral knotwilgen).

Terreincontrole in het voorjaar (steekproefsgewijs).

Evaluatiemoment met BBQ in mei met alle vrijwillige knotters.

Intensief contact in de winterperiode met de verantwoordelijken van alle 8 knotteams, o.a. opvolging aanvragen, vrijwilligersverzekering,…

Startmoment met uitreiking van het gadhet (een ski-buff met RL P&Z logo) en bijkomende vormingen voor de bestaande knotters o.a. onderhoud kettingzaag, speciale zaagtechnieken en het verbranding/brandhout/kachelweetjes/stooktips.

Lancering van de nieuwe brochure ‘Knotbomen’, een initiatief van de provincie en de 5 Vlaams-Brabantse regionale landschappen.

Affligem Beersel Bever Dilbeek Drogenbos Galmaarden Gooik Halle Herne Lennik Liedekerke Pepingen Roosdaal Sint-Genesius-Rode Sint-Pieters-Leeuw

Koesterbuur Steenuil Steenuil Steenuil Eikelmuis Huismus Ringmus Steenuil Steenuil Steenuil Steenuil Eikelmuis Steenuil Steenuil

Aantal knotbomen aangevraagd en goedgekeurd in 2013 89 68 4 15 0 12 19 41 1 73 110 1 8 0 24

Aantal knotbomen geknot sinds 2009 104 106 10 114 0 57 65 14 110 69 34 145 31 1 153

Planning 2014 en nazorg -

Verder zetten van het project, waarbij de rol van het regionaal landschap ligt in het samenbrengen en coรถrdineren van vrijwilligers en aanvragers.

Terreincontrole, databeheer, centraal aanspreekpunt, evaluatiemoment en promotie.

Persmoment in najaar bij het knotten van de 1000

Vierde cursus voor nieuwelingen om het team in de Zennevallei en in het gebied van Plan Boommarter

ste

boom door het knotteam.

verder uit te breiden om aanvragen van eigenaars sneller te kunnen beantwoorden. -

Gezamenlijk gezellig startmoment met vorming bij het begin van de winter om groots uit te pakken, zowel naar resultaat als bekendheid toe.

Evaluatiebrief opsturen naar de aanvragers van de laatste jaren.

1.2.4

Poelen

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Landbouwers – Inwoners – Natuurpunt/Hylawerkgroep – ProNatura/INL – Agentschap voor Natuur en Bos – Agentschap Onroerend Erfgoed – WBE/jagers – Brakona Projectperiode onbepaald

Trekker bij RL P&Z Koen

Financiering Provincie

Doelstelling  Het versterken van het aanwezige poelennetwerk in de streek. Hierdoor wordt het leefgebied voor watergebonden planten en dieren uitgebreid, in het bijzonder amfibieën. Vele poelen worden in gebruik genomen als veedrinkpoelen en dragen zo bij tot een natuurvriendelijkere landbouw. Spontaan blijven er jaarlijks heel wat aanvragen binnenkomen voor het herstel van bestaande en de aanleg van nieuwe poelen. Ook vinden steeds meer eigenaars van poelen die door het Regionaal Landschap werden aangelegd, de weg terug naar ons bij (grotere) problemen zoals verlanding. De monitoring van bestaande poelen eind 2013 resulteerde in verschillende herstelprojecten, net als de gerichte zoektocht naar nieuwe poelen in de regio Bever – Herne – Galmaarden (zie 1.1.2).  Gezien het belang van dit klein landschapselement voor huis- en boerenzwaluw, voor watergebonden planten en dieren zoals vinpootsalamander en kamsalamander en als stapsteen in het landschap gaan we hier graag op in. Voor herstel/aanleg wordt rekening gehouden met criteria zoals motivatie, locatie en uitvoering.

Resultaten 2013 De enorme respons die we midden 2013 kregen op de poelenoproep leerde ons dat zoveel mensen (en ook landbouwers en gemeenten) warm lopen voor deze ‘parels in het landschap’. We ontvingen ongeveer een 100-tal (!) reacties, waarna selectie plaatsvond tot een 40-tal geschikte aanvragen. In 2013 werden 11 poelen aangelegd of hersteld, een aanzienlijk aantal maar minder dan verhoopt. Verschillende projecten (15+) staan klaar voor uitvoering, maar eind 2013 waren heel wat terreinen te nat om met een kraan te betreden. Aan elke poel gaat een relatief lang proces gepaard van selectie, overleg, plan- en dossieropmaak, aanvraag bouwvergunning, uitschrijven bestek en uitvoering.

Van den Eede Kramerijkstraat Herne Leirens Groenstraat Tollembeek (Galmaarden) Gemeente Beersel Deuveresseweg Dworp (Beersel) Van Esse Ekelendriesstraat Gooik Wauters Aerebeekstraat Herne Natuurpunt Halle Reservaat Berendries Lembeek (Halle) Proot Keperenbergstraat Itterbeek Willemsens Gustaaf Breynaertstraat Lennik

Herstel van 2 grote historische poelen, met vormingsmoment door Inverde/ANB Sanering en herprofilering van 1 voortplantingspoel van kamsalamander Herstel van 1 kleine bospoel

Focuszone: Rijk van de Akkervogels Koesterbuur: Kamsalamander Focuszone: Rijk van de Akkervogels Koesterbuur: Kamsalamander Natuurherstel

Herstel van 1 poel en aanleg van 1 grote poel

Natuurinrichting

Herstel van 1 poel

Herstel van 1 poel (steengroeve) en aanleg van 1 grote poel

Focuszone: AerebeekSchiebeekvallei Koesterbuur: Kamsalamander Plan Boommarter projectgebied

Aanleg van 1 grote poel

Natuurinrichting

Herstel van 1 poel

Focuszone: Groen Hoefijzer

Specifiek in de Zennevallei en in de regio Bever-Galmaarden-Herne werden respectievelijk 16 en 12 poelen bezocht na afspraak met de eigenaar. Deze monitoring bracht de noden in kaart brengen qua nazorg. Via een evaluatiefiche en een databank willen we voor elke poel waterhuishouding, beschaduwing, begroeiing, verlanding, vervuiling,… oplijsten, waarnemingen verzamelen en enkele foto’s nemen. Verschillende poelen zullen in 2014 hersteld worden. De gegevens zullen verwerkt worden en met de Hyla-werkgroep gedeeld worden.

Planning 2014 en nazorg -

Voor 2014 staat de aanleg van minstens 15 nieuwe poelen (8 met kleimatten â&#x20AC;&#x201C; zie 1.1.2) en het herstel van minstens 15 bestaande poelen op de planning. Een 12-tal poelen liggen in een gebied waar kamsalamander kan voorkomen, een 4-tal in een gebied met vroedmeesterpad.

Om deze projecten goed te laten verlopen schrijven we opnieuw een nieuw, uitgebreid bestek uit om de beste prijs/kwaliteit te verkrijgen.

In de Zennevallei, de regio Bever-Galmaarden-Herne en het projectgebied van Plan Boommarter gaan we verder actief monitoren en op zoek naar poelen en geschikte locaties voor poelaanleg. Hiervoor zal een stagiair en een vrijwilliger worden ingeschakeld.

Eind september plannen we een vormingsdag rond poelen voor nieuwe en oude eigenaars.

Verder verspreiden van de brochure: gericht naar inwoners en doelgroepen, en algemeen op evenementen.

1.2.5

Holle wegen

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Inwoners – ProNatura/INL Projectperiode nog opstarten

Trekker bij RL P&Z Marleen

Financiering nog opstarten

Doelstelling  Versterken van lokale biodiversiteit in holle wegen.  Onderhoud en nazorg van holle wegen in één beheerplan.  Afspraken over uitvoeren en opvolgen van het beheer.

Holle wegen zijn KLE’s (kleine landschapselementen), waardevol voor het landschappelijk erfgoed. Ze bieden habitats voor uitzonderlijke planten diersoorten, zoals bijv. het Vliegend Hert. Het beheer van holle wegen is al te vaak achterstallig, waardoor de holle weg kwetsbaar wordt. Holle wegen zijn juridisch beschermd maar er is soms onduidelijkheid over wie de beheerplicht heeft. Wie onderhoudt de holle weg: de eigenaar zelf of is de gemeente bevoegd? Dit euvel kan best juridisch worden uitgeklaard, zodat een globaal beheerplan kan worden opgesteld.

Planning 2014 Omdat holle wegen een lijn volgen die vaak verdeeld is over verschillende eigenaars, is het belangrijk deze lijnen via een beheerplan in één geheel te beheren. Voor de goede gang van zaken wordt daarbij een overeenkomst opgesteld tussen de gemeente en de verschillende eigenaars. Tegelijkertijd worden de eigenaars gesensibiliseerd (via een brochure die deur aan deur bedeeld wordt) voor het ecologisch en landschappelijk belang van hun holle weg. Het opstellen en afsluiten van deze overeenkomsten met duidelijke afspraken past binnen de reguliere werking van het RL P&Z. Het Regionaal Landschap treedt op als neutrale partner tussen de gemeente en de particulier. Het onderhoud vergt specifieke expertise (rooien op steile hellingen, erosiebestrijding van de taluds…). INL is een mogelijke partner voor het uitvoeren van dit onderhoud. Agrobeheergroepen (zie verder) kunnen hiervoor opgeleid worden. Het beheer van holle wegen wordt best niet overgelaten een vrijwilligers wegens te risicovol en de vereiste expertise. De gemeente kan ook opteren voor de meest duurzame garantie voor de holle wegen door de aankoop ervan. Hiervoor kunnen extra middelen gevonden worden bij een landinrichtingsproject van de Vlaamse Rand. Indien de percelen grenzend aan de holle weg gelegen zijn in agrarisch gebied kan de Vlaamse Landmaatschappij beheerovereenkomsten afsluiten met de landbouwer. De landbouwer wordt dan vergoedt voor het onderhoud van de houtkant van de holle weg. Daarnaast kan het beheer van de holle weg uitgevoerd worden door een Agrobeheergroep. Dit is een groep van landbouwers die middelen krijgen voor het onderhoud. Ze bepalen zelf wie welk onderhoud uitvoert. Holle wegen bieden belangrijke habitats aan koestersoorten zoals het Vliegend Hert. Bij de provincie wordt een aanvraag ingediend voor middelen rond een project rond soortbescherming. Naar analogie met een fonds voor instandhouding van kleine landschapselementen (IKL) in Nederland, kan een extra fonds worden opgericht om giften te verzamelen voor dit KLE. Om al deze mogelijkheden af te tasten en te wegen, zet het RL P&Z half 2014 een project op de rails. De gemeenten Beersel, Sint-Genesius-Rode en evt. andere geïnteresseerde gemeenten zullen hierin betrokken worden.

1.3

Natura 2000 – IHD

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Inwoners – ProNatura/INL – Bosgroep – Agentschap Onroerend Erfgoed – Natuurpunt – Agentschap voor Natuur en Bos – Vlaamse Landmaatschappij (bedrijfsplanner) – Hylawerkgroep – Brakona – Landbouwers – Inwoners Projectperiode onbepaald

Trekker bij RL P&Z Koen

Financiering Provincie

In het werkingsgebied van RL P&Z liggen slechts een beperkt aantal speciale beschermingszones (SBZ) en habitatrichtlijngebied. Het gaat om Hallerbos en nabije boscomplexen met brongebieden en heiden (Hallerbos, Begijnenbos/ Gasthuisbos, Kesterheide, Zuun, Wolfsputten, Ter Rijst en Markvallei) en Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen (Liedekerkebos en Bellebeek/ Steenvoordbeek).

Bij het bepalen van het voorstel van 11 focuszones van het regionaal landschap (1.1) zijn de habitat-gebieden als criterium meegenomen. Hierbij is telkens bekeken in welke mate het regionaal landschap in het gebied een meerwaarde kan bieden. Heel wat van de SBZ in de regio zijn in belangrijke mate in eigendom (of perimeter) van de het Agentschap voor Natuur en Bos of Natuurpunt, met hun eigen werking en middelen. Daarom is vooral gekozen om met het regionaal landschap in te zetten op aansluitende gebieden met potentieel of versterken van natuurverbindingen tussen SBZ. In Halle (Plan Boommarter), Beersel (landinrichting Land van Teirlinck) en Gooik (Kesterheide) lopen specifieke gebiedsprojecten waarbinnen maatregelen kunnen genomen worden die kaderen in IHD. Het regionaal landschap is sterk betrokken bij deze projecten. Voor het Plan Boommarter project staat het regionaal landschap in voor de projectcoordinatie vanaf 1 januari 2014 en de opvolging van de concrete engagementen van de projectpartners (zie 1.3.1). Voor enkele Bijlage II-soorten zoals kamsalamander, vroedmeesterpad en vliegend hert worden acties ondernomen en nazorg uitgevoerd (zie 1.1). In de SBZ van Ter Rijst, ZoniĂŤnwoud en Wolfsputten is het regionaal landschap het minste betrokken omdat deze sterk door ANB en deels Natuurpunt ontwikkeld worden. Voor andere SBZ in focuszones van RL P&Z kunnen de komende jaren projecten voorbereid worden in overleg met ANB, provincie Vlaams-Brabant, Natuurpunt, gemeenten en andere partners. Vanaf 2014 krijgt RL P&Z middelen voor 0,25 VTE om te werken aan IHD en verbindingsgebieden. Het regionaal landschap zal deze middelen in eerste instantie inzetten voor Plan Boommarter en inventarisatie ism de kamsalamander.

Habitatgebied of -deelgebied

ANB

Natuurpunt

Gebiedsproject

Focuszone RL P&Z

Hallerbos

Plan Boommarter

Ter Rijst

ZoniĂŤnwoud

Zuunbeekvallei

Strategisch project

Markvallei

Liedekerkebos

Wolfsputten

Begijnenbos/Gasthuisbos

Landinrichting

Neigembos (deel Gooik)

Ruilverkaveling

Kesterheide

1.3.1

Plan Boommarter

Partners Stad Halle – Natuurpunt – Agentschap voor Natuur en Bos – Natuurgidsen Zuidwest Brabant – Provincie; met steun van BOS+ – Vlaamse Landmaatschappij (bedrijfsplanner) Projectperiode 2014-2020

Trekker bij RL P&Z Koen, Kim

Financiering Provincie, Agentschap voor Natuur en Bos, Stad Halle

Doelstelling Plan Boommarter staat voor de uitwerking van een groot bos- en natuurcomplex ten zuiden van Halle. Hierbij worden de bestaande bos- en natuurelementen versterkt en eventueel omgevormd of uitgebreid. Daarnaast worden deze groengebieden met elkaar in verbinding gebracht door de stapsgewijze omvorming van tussenliggende gebieden tot bos- of natuurgebied, om zo tot een aaneengesloten groengebied te komen. Eind 2013 werd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst gesloten tussen ANB, Natuurpunt, Natuurgidsen en het Regionaal Landschap voor de periode 2014-2020. Met de nieuwe overeenkomst wordt Plan Boommarter expliciet gericht op de realisatie van de Instandhoudingsdoelstellingen (IHD) binnen de Natura 2000 gebieden uit rapport BE2400009 Hallerbos en nabije boscomplexen. Daarnaast kan zo de verdere verstedelijking van het projectgebied vermeden worden, terwijl de bestaande bewoning behouden blijft en de bestaande landbouwfunctie zoveel mogelijk geïntegreerd wordt. Het projectsecretariaat van Plan Boommarter secretariaat wordt getrokken door een medewerker van het Regionaal Landschap. Daarnaast engageert het Regionaal Landschap zich tot het realiseren van kleine landschapselementen bij particulieren en het opzetten van een sensibiliseringscampagne voor inwoners en gebruikers van het gebied.

Resultaten 2013 -

Terreinrealisaties bij 3 particulieren (zie 2.1)

Opmaken nieuwe samenwerkingsovereenkomst met centrale betrokkenheid van RL P&Z

Eindrapport met aanbevelingen rond aanpak van vervolgproject

Prijs Boommarter voor boomgaard die werd aangelegd door RL P&Z

Overdracht van het projectsecretariaat van BOS+ naar RL P&Z

Planning 2014 -

Projectsecretariaat: algemene coรถrdinatie en projectbeheer, samenroepen stuurgroepen, op zoek gaan naar mogelijkheden om de realisatie van Plan Boommarter te versterken o.a. externe fondsen aanspreken

Brede en gerichte communicatie en sensibilisering, naar inwoners, gebruikers en bezoekers van het gebied;.

Project koppelen aan de koesterburencampagne en de werking rond natuur- en milieueducatie.

Nadruk op het betrekken van particulieren en landbouwers bij het realiseren van aanleg en onderhoud van kleine landschapselementen.

1.3.2

Draakje van de Markvallei

Partners Gemeenten – Natuurpunt – Agentschap voor Natuur en Bos – Provincie – Hyla-werkgroep – Brakona – Vlaamse Landmaatschappij (bedrijfsplanner) – andere natuurverenigingen Projectperiode onbepaald

Trekker bij RL P&Z Koen

Financiering Provincie, Agentschap voor Natuur en Bos

Doelstelling  De kamsalamander is een bijzondere koesterbuur. Het is niet alleen de grootste inheemse watersalamandersoort, ook de zeldzaamste. De volwassen mannetjes van deze zeldzame amfibieënsoort hebben een grote kam op de rug: het lijken net miniatuur-draakjes. In ons werkingsgebied komt dit draakje voor rond het Liedekerkebos en in de Markvallei (zie 1.1.2). Uit gegevens van Natuurpunt.Studie en de Hyla-werkgroep kunnen we hier niet meer spreken van duurzame populaties.  De soort en zijn habitat worden beschermd door de Europese habitatrichtlijn en is aangemeld voor de 2 speciale beschermingszones in ons werkingsgebied: Hallerbos en nabije boscomplexen met brongebieden en heiden (BE2400009) en Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen (BE2300007). Vooral de situatie in de regio Bever – Galmaarden – Herne (Focuszone Rijk van de Akkervogels) is acuut: inventarisatie gebeurde in het verleden steeds zeer fragmentarisch en de twee bekende voortplantingspoelen liggen te midden van een intensief bewerkt akkerlandschap.

Resultaten 2013 -

Monitoring en poelwerkzaamheden: zie 1.1.2 en 1.2.4

Planning 2014 en nazorg -

Monitoring en poelwerkzaamheden: zie 1.1.2 en 1.2.4

Sensibilisering en communicatie via brochure, infotekstjes en poelencursus

Aantrekken van bijkomende middelen b.v. quick-win ANB

1.4

Bedrijfsplanner Foto © VLM Regio Oost

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie diensten Landbouw en Waterlopen – Landbouwers – Landbouworganisaties – Vlaamse Landmaatschappij Projectperiode onbepaald

Trekker bij RL P&Z Frederik (bedrijfsplanner VLM)

Financiering Vlaamse Landmaatschappij

Doelstelling De algemene doelstellingen van de bedrijfsplanner en beheerovereenkomsten VLM blijven hetzelfde zoals de vorige jaren (cfr. Jaarverslag 2013). Kernwoorden blijven: bedrijfsplannen, persoonlijk, klantgericht, aanspreekpunt, gebieds- en projectgericht, … De doelstellingen van de pakketten blijven ook dezelfde, nl. erosiebestrijding, perceelsranden, KLE’s, akkervogels en botanisch beheer. In de nabij toekomst kan dit wijzigen. Zoals reeds vorig jaarverslag aangehaald zijn er grote landbouwhervormingen aan de gang. Vanaf 01/01/2015 kunnen nieuwe beheerovereenkomsten gesloten worden onder nieuwe voorwaarden. Hierover zal in de loop van 2014 worden gecommuniceerd. Een eerste teken van verschillende hervormingen is het niet opnemen van variabele beheerovereenkomsten erosiebestrijding (niet-kerende bodembewerking) in PDPOIII, bestaande doven uit, hernieuwingen voor 1 jaar zijn ook niet opgenomen. Op initiatief van minister-president Kris Peeters, bevoegd voor landbouw en platteland, werd een globaal erosiebestrijdingsplan opgemaakt voor de sector. Daarbij wordt de kaart gekozen van brongerichte maatregelen die geleidelijk aan worden ingevoerd. Aangezien de maatregelen (na overleg en

in dialoog met alle belanghebbenden) zullen opgenomen worden in het BVR houdende randvoorwaarden voor het verkrijgen van steun (onder meer directe betalingen en agro-milieu), kan er geen steun meer gegeven worden voor vrijwillige betalingen (onder de vorm van de huidige beheerovereenkomsten ER) in de periode 2014-2020. Stimulerende maatregelen zoals ER-stroken, strodammen, aanleg van strategisch gelegen grasland zijn voorgesteld als beheerovereenkomsten in het PDPOIII.

Resultaten 2013 Voor 57,8% van de bedrijven in het werkingsgebied is een begeleidingstraject afgelegd. De doelstelling was 50% voor 2013 en is zodoende ruim gehaald. Er is gekozen om nieuw gestarte contracten en te hernieuwen contracten in eerste instantie te begeleiden, daarnaast kregen landbouwbedrijven met details binnen de prioritaire zones van RLP&Z ook begeleiding. In 2013 zijn er geen nieuwe contracten afgesloten. Op 1 januari 2014 waren er 121 landbouwbedrijven in de regio met één of meerdere contracten alles samen voor 600 details. 8 contracten, die afliepen op 01/01/2014, hebben een 1-jarige verlenging gekregen. Sommige details konden niet hernieuwd worden, 2 dossiers werden niet verlengd door de persoonlijke keuze van de bedrijfsleider/landbouwer. Zodoende werd de doelstelling van 90% net niet gehaald. Projectmatig werd er acties ondernomen voor: -

Zuurstof voor de Zenne (erosietrefdag te Beersel op 22/05 samen met het veldbezoek erosiebestrijding en aardappelen van Provincie Vlaams-Brabant te Galmaarden)

RVK Gooik (algemene planvorming, thema beheer, projectteam , ondersteuning specialisten, terreindagen, communicatiemomenten in Gooik, visievorming,…)

Jaarlijkse communicatie naar steden en gemeenten over beheerovereenkomsten

Doorbraak 39 (ikv interne staatshervorming/witboek, stroomlijnen-bijsturen-oplijsten van maatregelen voor agronatuurbeheer)

Ondersteuning bij erosieproblemen in gemeenten ism erosiecoördinatoren (oa Herne, Sint-G-Rode,…)

Projectschrijven ‘Voortplantingspoelen kamsalamander in Zuid-West-Brabant ikv flankerend beleid IHD in 2014 – projectoproep VLM)

Ondersteuning VLM-projecten (Land van Teirlinck, Vlaamse Rand, …)

Jaarlijkse zitdag voor landbouwers in Roosdaal (ism Mestbank en Bedrijfsadvies).

Interne werking (competentienetwerk, regiodagen, opleidingen (intern-extern), focusgroep, …)

Nazorg via monitoring van de akkervogelmaatregelen in beheerovereenkomst

Netwerking in al zijn facetten (oa. Dag van de Regionale Landschappen,…)

Vertegenwoordiging VLM bij Algemene Vergadering RLP&Z

De aangehaalde randvoorwaarden in het vorige jaarverslag hebben inderdaad een invloed gehad op het afsluiten van contracten maar er is zo goed als geen invloed geweest door de personeelsverschuivingen. Enig punt was de extra ondersteuning bij de nieuwe bedrijfsplanner Groene Corridor (echte teamwerking is ĂŠĂŠn van de sterktes binnen de dienst BO te Leuven). Een andere randvoorwaarde was dat de bedrijfsplanner ouderschapsverlof heeft genomen (4/5 van 01/01 tot 01/07).

Begeleiding in 2013 Bedrijf met contract in 2013

Begeleide contracten in 2013

Affligem

Beaumont

Beersel

Bever

Braine-le-comte

Dilbeek

Enghien

Galmaarden

Gooik

Halle

Herne

Lennik

Ninove

Pepingen

Roosdaal

Sint-Genesius-Rode

Sint-Pieters-Leeuw

Ternat

Tubize

Zottegem

121

70 (57,8%)

Gemeente

Totaal Hernieuwingen 01/01/2014 Gemeente

Contract te hernieuwen

Contract effectief ondertekend

Beersel

Galmaarden

Gooik

Halle

Lennik

Pepingen

Roosdaal

Zottegem

Totaal

8 (80%)

Planning 2014

Grote randvoorwaarde: Planning voor 2014 is sterk afhankelijk van het tijdstip van de implementatie en voorwaarden van de ‘nieuwe’ BO’s binnen het GLB en PDPOIII. En zodoende zal de BP de evolutie nieuwe wetgeving GLB/PDPOIII en beheerovereenkomsten verder opvolgen.

Conitinuïteit aanbieden ivm werking en diensten in de regio (gaande van individuele bedrijfsbezoeken tot algemene communicatie- en vormingsmomenten, dossierbeheer in al zijn facetten, aftoetsing aanvragen, …)

Begeleiding van bedrijven met beheerovereenkomsten (doelstelling 10%) en hernieuwingen contracten (114 + 35 objecten) en monitoring indien gevraagd

Samenwerking met RL P&Z in projectgebied ‘Zuurstof voor de Zenne’ (effectief afsluiten contracten)

Doorbraak 39 (interne staatshervorming)

Plan Boommarter (gespreid over verschillende jaren) (onder voorbehoud ivm afspraken rond inzet binnen IHD-gebieden)

Akkervogels (hoofdzakelijk zoekzone Galmaarden en Waarbeke)(gespreid over verschillende jaren)

RVK Gooik (verder zetten taken oa. prospectie oprichting ABG en samenwerkingsovereenkomsten ivm beheer)(gespreid over verschillende jaren)

Samenwerking met de erosiecoördinatoren (gespreid over verschillende jaren)

Vertegenwoordiging VLM bij Algemene Vergadering RLP&Z (gespreid over verschillende jaren)

Beheerovereenkomsten in Vlaanderen in de voorbije jaren (voortgangsrapport BO) (publicatie januari 2014) http://www.vlm.be/SiteCollectionDocuments/Beheerovereenkomsten/ voortgangsrapport%20BO%20-%20lres.pdf

Landschap - streek

2.1

Landschapsanimator

Partners en doelgroepen Agentschap Onroerend Erfgoed – Gemeenten – Provincie – Natuurpunt – Inwoners – ProNatura/INL Projectperiode blijvend

Trekker bij RL P&Z Anneleen

Financiering Provincie - Agentschap Onroerend Erfgoed

Doelstelling  De projecten van de landschapsanimator en landschapsteams hebben als doel om het karakter van waardevolle landschappen (ankerplaatsen en relictzones) te herstellen en te versterken.  Tegelijk betekenen deze projecten, door hun functie als ecologische stapsteen, een belangrijke meerwaarde voor biodiversiteit. Naast de terreinrealisaties besteedt de landschapsanimator veel aandacht aan adviesverlening.

Prospectie, vertaling en promotie van bestaand instrumentarium In de voorbije jaren zijn al heel wat projecten uitgevoerd en voorgesteld. Door de belangstelling voor deze projecten en de opgebouwde contacten met gemeentebesturen, natuur- en milieuverenigingen wordt de landschapsanimator steeds meer om advies gevraagd. Waar mogelijk proberen we dan ook eigenaars, gemeenten en verenigingen met vragen over beschermde landschappen en dorpsgezichten door te verwijzen naar andere subsidiemogelijkheden. De landschapsanimator stelt ook haar ervaring ter beschikking aan lopende beheercommissies om een beheerplan op te maken.

Resultaten 2013 - Beheercommissies Ternat – ‘Kruikenburg’ Dilbeek – ‘Watermolen SintGertrudis-Pede’ Galmaarden ‘Congoberg’ Dilbeek – ‘Kasteeldomein GrootBijgaarden’

28/03/2013

Beheerplan goedgekeurd op 20 december 2013.

niet samengeroepen in 2013

Beheerplan deels in uitvoering.

niet samengeroepen in 2013

Zie 2.5.3

niet samengeroepen in 2013

Dilbeek – Het Neerhof

16/04/2013 – 14/05/2013

Lennik - Gaasbeek

12/09/2013 - 14/11/2013

Beheerplan goedgekeurd op 11 januari 2013 Offerte ‘opmaak landschapsbeheerplan’ uitgeschreven Bespreking offerte ‘opmaak landschapsbeheerplan’

Planning 2014 - Beheercommissies -

Nieuwe adviesaanvragen verder ondersteunen

Beheercommissies verder opvolgen en ondersteunen

Begeleiden opstart mogelijke nieuwe beheercommissie: Lennik – Nelleken

Landschapselementen als erfgoed Kleine landschapselementen dragen bij tot het streekeigen karakter van een streek. Ze bepalen mee het ‘beeld’ dat we van een streek hebben. Denkhierbij in het bijzonder aan dreven die erg beeldbepalend zijn en heel dikwijls ook het cultuurhistorische karakter van een site beklemtonen. Of solitaire bomen die als markering op de grens van percelen werden geplant, of als aankleding van een kapelletje. Naast deze visuele kenmerken spelen ze ook een belangrijke rol als verbindingsgebieden voor vogels, insecten, ... tussen grotere structuren.

Resultaten 2013 Beazar Langestraat Affligem Lenaerts Aalsterse Dreef Affligem

Landschapsinrichting Focuszone: ‘Abdijlandschap’

Boomgaard (22 ) Eikendreef (11) Gemengde heg (110 lm) Boomgaard (13) Houtkant (275 m²) Meidoornhaag (25 lm) Poel Boomgaard (12) Gemengde heg (66 lm)

Landschapsherstel Focuszone: ‘Abdijlandschap’

Sergooris Langestraat (weide) Affligem Coulommier-Beckers Akrenbos Bever Ballet Woestijnstraat, Gooik Woestijnkapel Woestijnstraat Gooik Taelman / Magnus Houtveld Halle Goessens Dries Halle Coussement Boslaan Halle Vranckaert Pausleenstraat Herne

Landschapsherstel Focuszone: ‘Abdijlandschap’

Landschapsinrichting Focus: versterken historisch landschap Restauratie hondenmolen Focus: materieel erfgoed Versterken natuur rond kapel Focus: Bomenproject & funerair erfgoed Landschapsherstel Focuszone: Zenneproject & Plan Boommarter Landschapsherstel Focuszone: Zenneproject & Plan Boommarter Landschapsherstel Focuszone: Zenneproject & Plan Boommarter Landschapsinrichting Focus: versterken historisch landschap

Boomgaard (23) Bloemen/gras-akker

Fruitbomen (6) Solitaire loofboom Gemengde hagen (50lm) Boomgaard (8)

Boomgaard (9) Gemengde heg (122 lm) Ligusterhaag (38 lm) Fruitbomen (3) Gemengde haag (27 lm)

Lindenlaan (9) Boomgaard (6) Gemengde heg (35 lm) Haagbeukenhaag (140 lm) vrijmaken gracht Boomgaard (7) Bosrand (150 m²) Gemengde heg (33 lm) Meidoornhaag (80 lm) Biotoopherstel bosje met poel 2 eiken in dreef 3 fruitbomen

d’Hoore Losgatstraat Lennik

Landschapsherstel Focus: versterken historisch landschap

Van der Mijnsbrugge Nellekensstraat Lennik Schooltje Hartentroef Boekhoutstraat Pepingen Decrick Ninoofsesteenweg (weide) Pepingen Kapel Heidestraat Roosdaal Vanackere Koning Albertstraat Roosdaal De Maeght Brabantsebaan Sint-Pieters-Leeuw Michiels Donkerstraat Gaasbeek

Landschapsherstel Focus: historische dreef

Gemengde haag (8lm) Fruithaag Moestuin Boomgaard (20) Houtkant (300 lm)

Introduceren natuur en landschap op school Focus: Bomenproject Landschapsinkleding Focus: versterken historisch landschap Restauratie kapel Focus: funerair erfgoed

Ism gemeente Roosdaal en Natuurpunt

Historisch herstel voortuin Focus: historisch herstel

landschapsherstel Focus: versterken historisch landschap Landschapsherstel Beschermd landschap (via onderhoudspremie)

Afwerken herstel muur Aanvullen Polyantha rozen (inboet 2012) Boomgaard (8)

Boomgaard (29) Houtkant (50 lm)

Planning 2014 -

Nazorg en opvolging afgewerkte projecten

Inboeten beplanting indien nodig

Opstarten nieuwe projecten inzake cultuurhistorisch landschapsherstel gelegen in relictzones en ankerplaatsen

Adviseren toekomstbeheer

Afwerking lopende projecten

2.2

Zuurstof voor de Zennevallei

Partners en doelgroepen Agentschap Ruimtelijke Planning - Gemeenten Beersel, Drogenbos, Halle, Sint-Pieters-Leeuw – Provincie Vlaams-Brabant (ruimtelijke planning – milieu – toerisme) – Vlaamse Landmaatschappij (VLM) – Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) – Agentschap voor Natuur en Bos – ProNatura/INL – Bos+ - ADLO – Natuurpunt –CC ’t Vondel – lagere scholen – Erasmus Hogeschool Brussel – Université Catholique de Louvain –Coördinatie Zenne – Kanaaltochten - landbouwers – inwoners … Projectperiode 2011-2014

Trekkers bij RL P&Z: Marleen, Kim, Koen

Financiering Vlaamse overheid, afdeling Ruimtelijke Planning – Gemeenten – RL P&Z

Doelstelling Gedurende de 3 jaar van het project is het de bedoeling enerzijds een visie op het projectgebied te ontwikkelen en anderzijds meteen acties binnen het kader van deze visie uit te voeren. De Vlaamse Overheid subsidieert strategische projecten, zodat de bestaande planningscontext van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) een vertaling krijgt in concrete projecten. Bij Ruimtelijke Ordening Vlaanderen is er een nieuw Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) in opmaak. De visie van het strategisch project ‘Zuurstof voor de Zennevallei’ wil deze nieuwe krijtlijnen geprononceerder uittekenen en kan wederzijds een bijdrage leveren aan een lange termijnvisie voor het BRV.

Een groene, blauwe en oranje visie wordt ontwikkeld voor de open ruimte, het integraal waterbeheer en het recreatief netwerk in de Zennevallei. De bestaande planningscontext van gewestelijke, provinciale en gemeentelijke RUPâ&#x20AC;&#x2122;s en structuurplannen is hiervoor het vertrekpunt. Deze kaarten werden gebundeld en op een visuele manier gesynthetiseerd in ĂŠĂŠn overzichtskaart.

2.2.1 Visie Groene, oranje en blauwe visie De groene visie als een soort casco, verder bouwend op het bestaande landschap, stelt een structuur voor als basis voor de verdere groene aankleding van de ruimte en om groene stapstenen te realiseren in de komende jaren. Het Zennepad vormt de ruggengraat voor het recreatieve netwerk in de Zennevallei. Voor de uitbouw van het recreatief netwerk hebben studenten van de Erasmushogeschool gezocht naar oplossingen om het toeristisch en recreatief gebruik van de Zennevallei te verbeteren. De overstromingen van november 2010 lijken bij beleidsmakers alweer ver weg. Via integraal waterbeheer is een goede afstemming tussen de vele waterbeheerders cruciaal. In elk project of overleg houden we rekening met het wateraspect en sensibilisering rond dit heikel thema. Voor de Zennevallei werd een bundel uitgeschreven met een visie. Deze is te verkrijgen op aanvraag.

2.2.2 Acties 2.2.2.1. Het Moeras in Drogenbos Met ‘Het Moeras’ vallen de drie krachtlijnen waarrond we in dit strategisch project werken mooi samen: de clustering van de open groene ruimte van circa 5 ha, het ruimen van de beek en het graven van drie poelen in het laagst gelegen deel als element van integraal waterbeheer en de realisatie van een fietsen wandelweg als eerste schakel in uitvoering van het Zennepad. ‘Het Moeras’ is gelegen aan het museum FeliXart en versterkt daarmee ook de poortfunctie van deze site tussen het stedelijke Brussel en de groene Zennebeemden.

Resultaten 2013 Op terrein (uitgevoerd door INL en externe aannemers)

Overleg

Activiteiten

- Verwijderen wilgenopslag voor meer licht en ruimte - Verwijderen sluikstortafval /omheiningen - Hooien van hooiland en plaatsen van hooihoppers - Opstellen vergunningsdossier graven en herstel van twee poelen - Aanleg vlonderpad, grindgazonpad, houtschorspad - Bouwen van insectenhotels, takkenrillen, stammentheater - Planten van gevarieerde houtkanten met streekeigen beplanting - Inzaaien bloemenweide - Uitbreiding bestaande hoogstamboomgaard - Aanplant laanbomen - Creëren van vogelbosjes - Plaatsen infoborden - Rechtzetten wip - Plaatsen post&rail afsluiting - Indienen provinciaal subsidiedossier ondersteuning gemeentelijke natuurprojecten ) - fase twee - Organiseren maandelijkse overlegmomenten - Ter kennismaking met het gebied werden op 8 september workshops met de Franstalige gemeenteschool georganiseerd: bouwen nestkastjes, takkenrillen, hooihoppers, insectenhotel - Op de Vlaamse Open Monumentendag op 8 september werd Het Moeras opengesteld voor het publiek. Ruim vierhonderd mensen kwamen die dag een kijkje nemen.

Planning 2014 en nazorg Op terrein (uitgevoerd door INL en externe aannemers)

Overleg

- Finaliseren fase 1 - Uitwerken en uitvoeren fase 2 - Aanleg fiets-en wandelbrug - Graven en herstellen van twee bijkomende poelen - Herstel hoogstamboomgaard Figeys - Aanplanten van hagen, houtkanten en laanbomen - Verwijderen uitheemse beplanting en betonnen afsluitingen - Verbinding maken met begraafplaats en gemeenteschool - Ingroenen van onthaalpunten - Plaatsen van zitbanken en schuilhut met groendak en insectenwand - Uitwerken natuureducatief pakket met de museum - Vergroenen begraafplaats - Organiseren maandelijkse overlegmomenten

2.2.2.2. Groen Ruisbroek in Sint-Pieters-Leeuw Ondanks de sterke verstedelijking en de slierten lintbebouwing, beschikt Ruisbroek nog steeds over een groot stuk groengebied, met name de ‘beemd’. Hoewel deze groene strook ontzettend veel mogelijkheden omvat, is dit voor vele inwoners van Ruisbroek nog steeds een onbekend en bijgevolg onbemind stukje terrein. Omdat dit gebied, gekneld tussen de woonkern van Ruisbroek en de R0-ringweg, een heuse opwaardering verdient werd het project ‘Groen Ruisbroek’ in het leven geroepen. Recreatie en natuurbeleving gaan hier hand in hand. Met dit project wenst de gemeente actief in te zetten op het behoud van de beemd als een groene cluster in haar sterk verstedelijkte omgeving.

Resultaten 2013 Op terrein Overleg

- Nog geen actie ondernomen - Opmaken van visieplan, ontwerp, beheerplan,… - Indienen provinciaal subsidiedossier ondersteuning gemeentelijke natuurprojecten ) - Indienen subsidiedossier Quickwin Vlaamse Rand - Voorstellen project college, interne diensten,… - Maandelijkse overlegmomenten

Planning 2014 en nazorg Op terrein (uitgevoerd door INL en externe aannemers) Overleg Nazorg

Activiteiten

- Uitvoeren van ontwerp adhv subsidiedossiers en opgemaakte plannen

- Organiseren maandelijkse overlegmomenten - INL zorgt voor een correct beheer op deze site a.d.h.v. de opgemaakte plannen. - Het Regionaal Landschap volgt deze werken op. - Organiseren activiteiten om bewoners te betrekken bij het project (o.a. openmilieuraad)

2.2.2.3. Albertpark in Halle

De Zenne loopt in Halle dwars door de stad langs het Albertpark en het Elisabethpark, al is ze daar aan het zicht onttrokken. De directe aanwezigheid van deze rivier biedt mogelijkheden om in beide parken de Zenne bij het stadszicht te betrekken. Samen met de stad wordt er een ontwerpvoorstel uitgewerkt.

Resultaten 2013 Op terrein Overleg

- Nog geen actie ondernomen - Inventarisatie en analyse van het park en zijn omgeving (van Leide tot Arkenvest) - Opmetingsplan Albertpark (ism VLM) - Inventarisatie en analyse van alle bomen Albertpark - Controle van de bomen op fysische gebreken (ism VLM) - Opmaak zoneringsplan voor wijde omgeving - Opmaken offerteaanvraag en bestek voor boomonderzoek en daaraan gekoppelde werkzaamheden

Planning 2014 en nazorg Op terrein (uitgevoerd door externe aannemers of eigen diensten) Overleg

-Uitvoeren werkzaamheden in kader van boomonderzoek -Voorbereidende werken naar aanleiding van goedgekeurd â&#x20AC;&#x2DC;herinrichting Albertparkâ&#x20AC;&#x2122; - Organiseren overlegmomenten - Zoeken van subsidiekanalen en aanvraag indienen - Opmaken van schetsontwerp

ontwerp

2.2.2.4. Groene begraafplaats in Lot, Beersel

Met het oog op het pesticidendecreet en samen met het vernieuwde deel van de begraafplaats in Lot wenst de gemeente Beersel ook het oudere gedeelte van het kerkhof te vergroenen en arbeidsextensiever in te richten. Door middel van brainstormsessies, structuurplannen, ontwerp en een uitgebreide communicatie zal deze begraafplaats omgevormd worden tot een aantrekkelijke, groenere en rustgevende ruimte.

Resultaten 2013 Op terrein Overleg

- Nog geen actie ondernomen - Eerste overlegmomenten met de gemeente

Planning 2014 en nazorg Op terrein Overleg

- Begeleiden en uitvoeren van de werken op terrein (eerste fase) - Opmaken van structuurplan, ontwerp, â&#x20AC;Ś - Nagaan van mogelijke subsidiekanalen en eventuele indiening ervan - Maandelijkse overlegmomenten - Opzetten van communicatieplan

2.2.2.5. Volkstuinen

Doelstelling Volkstuinen stimuleren buurtcontacten, contact met de natuur, leveren gezonde voeding en arbeidsvreugde. Ecologisch tuinieren versterkt niet alleen de sociale cohesie maar ook de biodiversiteit. Een van de opgelijste acties van het Zenneproject is het realiseren van volkstuinen.

Omschrijving In de 4 gemeenten werd gezocht naar geschikte percelen en kandidaten om volkstuinen op te starten. In SintPieters-Leeuw zal Pro Natura in Ruusbroekschool tafeltuinen aanleggen. De bedoeling is dat ook senioren van het aangrenzende centrum ‘’t Paviljoentje’ mee kunnen komen tuinieren samen met de kinderen van de school. In Drogenbos wordt de aanleg van een volkstuin voorgesteld in derde fase van de uitvoering van het deelproject ‘Het Moeras’ (zie eerder). In Beersel werd geen geschikt perceel gevonden. In Halle werden 2 geschikte locaties gevonden, waar voor beide een subsidie werden verworven.

Resultaten 2013 Op terrein Overleg Extra middelen

- Terreinen gevonden met geschikte bodem (Halle, Michelstraat en Reinaertweg) - Overlegmomenten met de gemeente, Woonpunt Zennevallei en kandidaattuinierders - Goedkeuring subsidie Min. Peeters voor de aanleg van 2 volkstuinen

Planning 2014 en nazorg -

Zoeken naar één of twee vrijwilligers om dit project te trekken, samenwerking met de stad, communicatie met bewoners opzetten, kandaaat-tuinierders samenbrengen, opleiding ‘ecologisch tuinieren’ met Velt, inrichting van beide terreinen (ook in 2015).

2.2.2.6. Terreinacties bij particulieren

Het projectgebied van Zuurstof voor de Zennevallei is een focuszone van RL P&Z en krijgt prioriteit bij het aanleggen van poelen, hagen, houtkanten en boomgaarden bij particulieren. Resultaten 2013 Fam. Wauters - Goessens Dries 18 Halle

Fam. Magnus-Taelman Houtveld 120 Halle Fam. Coussement Boslaan 203 Halle

Herstel hoogstamboomgaard Aanleg houtkant Aanleg haag Veebescherming Inzaaien bloemenweide Aanleg wadi Herstel hoogstamboomgaard Veebescherming

- 9 hoogstamfruitbomen - 160 lm haag/houtkant - 90 m² bloemenweide

- Aanleg gemengde haag - Aanplant hoogstamfruitbomen - Veebescherming

- 3 hoogstamfruitbomen - 30 lm haag

- 8 hoogstamfruitbomen

Het project van Mira Vermeulen – Dr. Spitaelslaan – Halle werd bekroond met de Plan Boommarterprijs voor vergroeningsacties op private gronden. In 2012 plantte het Regionaal Landschap hier 11 hoogstamfruitbomen en 51 lm houtkant aan.

Planning 2014 en nazorg Voor 2014 staan er nog geen projecten op stapel voor terreinacties bij particulieren.

2.2.2.7. Integraal waterbeheer Zoeken naar ruimte voor water In tijden van klimaatsverandering is het thema van integraal waterbeheer brandend, maar helaas minder actueel geworden. De overstromingen van november 2010 die het gebied van de Zennevallei teisterden deden de hoop rijzen dat er snel oplossingen zouden komen. Dat de Zenne en haar zijrivieren buiten hun oevers treden, is een fenomeen waarmee de regio om de paar jaar wordt geconfronteerd en dat exponentieel zal toenemen. Dat in 2010 ook het kanaal overstroomde is erg uitzonderlijk. Voor duurzame oplossingen is overleg tussen de verschillende waterbeheerders en de verschillende gewesten een cruciale noodzaak. Doelstelling De Zennevallei werd in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) aangegeven als drager van de natuurlijke structuur. In het nieuw Beleidsplan Ruimte (BRV) is een groenblauwe dooradering van valleigebieden belangrijk voor veerkrachtige ruimte. De ambitie is om met de case van Lembeek Noord in te spelen op het nieuwe BRV inzake klimaatadaptatie.

Omschrijving De rol die we met het project Zuurstof voor de Zenenvallei hierin spelen â&#x20AC;&#x201C; zij het als bijrol - is die van intermediair tussen gemeentelijk, provinciaal en Vlaams niveau. Ook de intergewestelijke uitwisseling van gegevens en het afstemmen van maatregelen voor o.m. het vasthouden, bufferen en afvoeren van overtollig regenwater is cruciaal om tot doelmatige oplossingen te komen. De modelleringsstudie van het gehele Zennebekken van het Waterbouwkundig Laboratorium, moet een ruimtelijke vertaling krijgen. Daarvoor zal sectoroverschrijdend samengewerkt moeten worden. Aangezien het nu juist de ruimtelijke schaarsheid is die deze betrachting belemmert, en de noodzaak om out of the box te denken, benadrukken we het belang van de zoektocht om toch nog de ruimte te vinden voor overstromingsgebieden langs de Zenne binnen dit strategisch project.

Resultaten 2013 Planningscontext Overleg

- In het provinciaal RUP werd voor Lembeek Noord een gedeelte binnen de Kleine Zennearm van paars naar groen ingekleurd - Vele overlegmomenten met de Vlaamse partners (VMM-ANB-VLM-RWO-CIW, de provincie en de stad) met een breed draagvlak van de gekozen richting voor Lembeek Noord.

Planning 2014 en nazorg -

Nota voorleggen aan de gouverneur en de bevoegde minister.

Planruil voor de bedrijvenzone uitwerken o.b.v. het nieuwe decreet Landinrichting

Lembeek Noord nota

Waterbeheer in de gemeenten Doelstelling Sensibiliseren en terreinacties rond integraal waterbeheer. Omschrijving Tijdens de ronde van de gemeenten werden de lokale besturen geïnformeerd over het belang van kleinschalige maatregelen i.k.v. integraal waterbeheer. Afstemmen van de waterbeheerders, informeren en sensibiliseren van adequate maatregelen is van belang op alle schaalniveaus. Daarom spreken we ook de gemeentelijke beleidsmakers aan om maatregelen aan te moedigen die de verzegeling door verharding van het landschap verhelpen. De mogelijkheid van inrichting van wadi’s of poelen, groendaken en semi-doorlaatbare verhardingen wordt bekeken in élk lokaal project. Resultaten 2013 Er werd een oproep gelanceerd om een poelennetwerk uit te bouwen in de Zennevallei. Hierop werd massaal gereageerd (zie 1.2.4). Ongeveer een kwart (23) van de reacties kwam uit de gemeente van de Zennevallei. Er werden reeds 3 poelprojecten uitgevoerd in Halle en Beersel (waarvan 1 nieuwe poel) en een vergunning voor 2 nieuwe poelen werd verkregen.

Specifiek in de Zennevallei werden 16 poelen bezocht na afspraak met de eigenaar. Deze monitoring bracht de noden in kaart brengen qua nazorg (zie 1.2.4). De gegevens worden verwerkt en gedeeld met de relevante instanties en verenigingen. Planning 2014 en nazorg We plannen poelwerkzaamheden aan 10 poelen in de Zennevallei, waarvan minstens 4 nieuwe. Ook de monitoring van poelen gaat verder met een focus op het bezoeken van poelen die niet via het Regionaal Landschap werden aangelegd (b.v. op terreinen van ANB en Natuurpunt of bij landbouwers en particulieren).

Doelstelling Erosiebestrijding op akkers Omschrijving Omdat er in 2013 geen Europese middelen waren voor het afsluiten van beheerovereenkomsten ten voordele van de natuur op landbouwgronden, is er een actie op touw gezet i.s.m. de VLM en de erosiebestrijdingscoรถrdinator van de provincie om landbouwers te sensibiliseren omtrent niet-kerende bodembewerking. De resultanten in bestudeerde experimenten rond de toepassing van niet-kerende bodembewerking waren positief voor de opbrengst en vooral voor het milieu. Als de vruchtbare grond bij regen niet wordt weggespoeld en het water krijgt meer kans in te sijpelen in de bodem en ondergrond, dan betekent dat een slok op een borrel voor overstromingen. Resultaten 2013 Activiteit Overleg

Erosiedag ter sensibilisering van landbouwers VLM

Erosiebestrijdingsdag in Vollezele met een tiental landbouwers uit de Zennevallei.

Planning 2014 en nazorg Indien mogelijk opnieuw afsluiten van beheerovereenkomsten.

2.2.2.9. Het Zennepad

Doelstelling Een pad langs de Zenne dat de 4 gemeenten van het project verbindt, is de ruimtelijke drager van het recreatief netwerk. Een tracé werd uitgestippeld langs de Zenne tussen van Wallonië tot Brussel. Omschrijving Via werkgroepen werd een tracé met enkele alternatieven uitgestippeld in de 4 gemeenten van het Zenneproject. In Halle heeft het College beslist een aantal gronden in de omgeving van de site van de Eisingenmolen te verwerven, die nodig zijn voor een publiek weg. Bij Agentschap Ruimtelijke Planning werd hiervoor een subsidiedossier ingediend voor een tegemoetkoming van 40% op de te verwerven gronden. Resultaten 2013 Werkgroepen

Inventarisatie van knelpunten en potenties langs de Zenne in Beersel, Drogenbos en Sint-Pieters-Leeuw. In de werkgroepen werd het indicatief tracé uitgestippeld en prioritaire acties vastgelegd.

Overleg

Gemeenten, Zenne & Zoniën, Trage Wegen, Pro Natura

Planning 2014 en nazorg -

Halle: inrichting door Pro Natura van een brug, vlonderpaden en een leuning

Halle: opvolgen subsidie en aankoop van gronden door stad voor het Zennepad

Zennepad opnemen in nieuwe provinciale catalogus van wandellussen

Communicatie: linken in groter verhaal (vb. met project van ULB – Living Lab sur La Senne)

2.2.2.10. Recreatief netwerk Doelstelling Aantakkingen van wandel- en fietsroutes op het wandelnetwerk en de Groene Wandeling van Brussel. Omschrijving Een bijkomende verbinding tussen de Zuun en de Zenne. Resultaten 2013

Overleg

Gemeente Sint-Pieters-Leeuw: uitstippelen verbinding tussen Zenne en Zuun Subsidieaanvraag voor Quick Win (fase1)

Planning 2014 en nazorg -

Fase 2 van Groen Ruisbroek met subsidieaanvraag voor recreatieve verbinding.

Wandellus van de Malakoff in wandelboekje van Toerisme Vlaams-Brabant

Publieksevenement (Groen Ruisbroek)

2.2.2.11. Boomgaarden Vanuit de analyse van het visiegebied bleek dat nog heel wat bestaande of restanten van boomgaarden aanwezig zijn. Hier willen we mee aan de slag door een apart project uit te werken â&#x20AC;&#x2DC;5 sterren voor de boomgaardâ&#x20AC;&#x2122; dat in 2013 als PDPO werd ingediend (zie 1.2.1.).

2.2.3. Overleg met partners 2013

Planbegeleidingsgroep ‘Land van Teirlinck’ van de Vlaamse Landmaatschappij

Sistercase ‘ingroenen van bedrijven’ voor Europees project GIFT-T (Green Infrastructure for Tomorrow – Together)

Stuurgroep voor de opmaak van het Warandepark

Open milieuraden Beersel, Halle en Sint-Pieters-Leeuw

Algemeen Bekken Overleg van het Dijle-Zennebekken van de Vlaamse Milieu Maatschappij

Stuurgroep Plan Boommarter Halle: pilootproject voor IHD’s van Agentschap voor Natuur & Bos

Projectteam De Vlaamse Rand, flankerend aan het VSGB van de Vlaamse Landmaatschappij

Partnerforum Beleidsplan Ruimte Vlaanderen + werkgroep ‘Veerkrachtige Ruimte’

Promotor masterproof van Naomi Limbourg, Stedenbouw Erasmushogeschool Brussel

Afstemming met project ‘Living Lab sur La Senne’ UCL

Een haalbaarheidsstudie werd uitgeschreven rond het opwekken van alternatieve energie via een Zennerad aan de Molensite van Eizingen. De studie wijst uit dat dit een zeer relevante piste is. Er zijn kandidaat-energieleveranciers voor de installatie van een overslagrad.

Stuurgroep Richtplan Anderlecht – Dilbeek – Sint-Pieters-Leeuw

In Between workshop van ANB door Architecture Workroom

2.3

Pajottenland van je bomen/dromen

Partners en doelgroepen Gemeente Bever, Galmaarden, Gooik, Herne, Lennik, Pepingen, Roosdaal – Provincie – Scholen – Landbouwers – Inwoners Projectperiode 2012-2014

Trekkers bij RL P&Z Leen, Koen

Financiering Leader Pajottenland+ – ANB (Groen in de Stad) – Provincie

Doelstelling In het Pajottenland kunnen bomen gezien worden als de dragers van ons landschap. Dat bomen zuurstof leveren, stofdeeltjes absorberen, bescherming bieden tegen wind en zon weet iedereen. Maar bomen doen veel meer dan dit alleen. Bomen optimaliseren de bodem- en waterkwaliteit, geven visuele afscherming, bieden bescherming tegen erosie en overstromingen, verminderen geluidsoverlast, zorgen voor een rustgevende sfeer en hebben ook een invloed op de psyche van de mens. Bomen zorgen voor ons welzijn. Met dit Leader-project zet het Regionaal Landschap in op draagvlak, terreinrealisaties en intergemeentelijk beleid rond bomen in het Pajottenland. Er worden in elke gemeente bomenplekjes ingericht, een handleiding gemaakt voor bewoners, publieksactiviteiten georganiseerd en samengewerkt met de diensten van de gemeenten om beleid, handhaving en informatie op streekniveau af te stemmen.

2.3.1 Bomenplekjes

Het Regionaal Landschap zal samen met de 7 gemeentes van het Pajottenland bewoners interesseren voor hun groene leefomgeving door hen te betrekken bij buurtprojecten. Na het lanceren van een oproep kunnen bewoners, scholen, verenigingen, lokale besturen reageren en hun boomidee indienen. Door groene initiatieven van de bewoners te ondersteunen en te stroomlijnen wordt een duurzaam kader gecreëerd. In elke gemeente zullen drie plekjes ingericht worden waarvan minstens 1 op aangeven van de gemeenten, minstens 1 op aangeven van bottum-up en minstens 1 in relatie tot een school.

Resultaten 2013 De oproep naar gemeentelijke bomenplekjes werd mondeling gelanceerd tijdens de overlegronde in aanloop van de opmaak van het Bomenproject. Uit deze ronde van colleges en milieuraden kwamen reeds een aantal concrete voorstellen. In overleg met gemeentebesturen, milieuraden, lokale verenigingen en andere stakeholders werden verschillende plekjes in detail uitgewerkt en deels ook uitgevoerd in 2013. Op 24 december 2012 werd het dossier ‘Pajottenland van je bomen, inrichting van boom-droomplekjes in het Pajottenland’ goedgekeurd door de minister van Leefmilieu. Dit dossier kadert in het project Groen in de Stad en gaat om een geïntegreerde-participatieve gebiedsontwikkeling waarin het bomenproject gecombineerd wordt met een poortenverhaal. In elke gemeente van het Pajottenland zullen bomenplekjes worden uitgewerkt rond een gekozen poortthema dat de eigenheid van de gemeente versterkt. Uit dat stukje eigenheid kunnen educatieve, recreatieve en economische troeven worden gehaald. Met thema’s als volksmuziek, trekpaarden, stiltegebied, heksen, landschap, kleinfruit, kastelen en kunst tast dit project diep in de identiteit van het Pajottenland.

Thema

Gemeentelijke bomenplekjes

Bever

Heksen

Openbaar petanqueplein, wandelpad

Galmaarden

Paarden/ Stilte

Boom voor Paul Cardoen + Baljuwtuin

Herne

Landschap

Dominicanessenklooster

Gooik

Volksmuziek

Pastorietuin Leerbeek

Pepingen

Kunst

Houtzagerij + kerkhof Bellingen

Lennik

Kasteel

dorpsplein Gaasbeek

Roosdaal

Kleinfruit

Pastorietuin Strijtem

Zie voorbeelden op de volgende bladzijden.

Galmaarden (Vollezele): Herdenkingsboom schepen Paul Cardoen

Bomenplekje Herne: inrichting tuin Dominicanessenklooster Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: aanplanting geboortedreef, aanleg hagen met kasseiranden

Bomenplekje Roosdaal: inrichting omgeving grot van Poelk (verwijderen van naaldbomen, aanplant houtkant, aanleg bloemenwei, diagnose beuken op grot)

Educatieve bomenplekjes In de zeven gemeenten zullen zeven educatieve boomplekjes kunnen worden ingericht. I.s.m. vzw De Padden broek, Plattelandsklassen, Landelijke Gilden, Provinciaal Proefcentrum voor Kleinfruit Pamel en Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei worden onder de noemer â&#x20AC;&#x2DC;Educatief Pajottenlandâ&#x20AC;&#x2122; meerdere acties uitgewerkt. In de landschapskrant werd een oproep naar scholen gelanceerd om het schoolterrein of de nabije omgeving van de school of een andere educatieve plek groen(er) in te richten. In 2012 werd de aanzet gegeven door de basisschool van Pepingen, Hartentroef.

Bomenplekjes van buurten en verenigingen In 2013 werd stevig ingezet op het creëren van een draagvlak. Buurtbewoners, verenigingen, scholen, lokale besturen, beheerders en uitvoerders werden op de hoogte gebracht en maakten kennis met elkaar.

Bever

Thema

Buurt/vereniging/partners

Plekje

kapellen

Eigenaar Van Weverbergh –

Hoeve en omgeving

koppeling voetbalterrein Galmaarden

Paarden/ Stilte

Buurtgroep Café Congo

Congoberg

Herne

Landschap

Chiro Herne - gemeente

Omgeving chirolokaal

Gooik

Volksmuziek

Natuurpunt – buurt –

Weiland centrum Gooik

gemeente – Scouts Pepingen

Kunst

Kunstverenigingen

Bomenroute

Lennik

Kasteel

Buurtgroep Nelleken

Dries Nelleken

Roosdaal

Kleinfruit

Natuurpunt - buurtbewoners

Poelk - grot

Enkele van deze voorstellen moeten nog bevestigd of aangevuld worden.

Gooik: aanleg bomenplekje rond Woestijnkapel

Gooik: aanleg Muziekvallei met Scouts Gooik, JNM, Milieuraad, buurtbewoners, gemeente en Natuurpunt.

Pepingen: aanleg schooltuin HartenTroef

Herne: inrichten omgeving speelterrein Chiro â&#x20AC;&#x201C; samen met lokale sportvereniging

Planning 2014 -

Aanleggen gemeentelijke, buurt en scholenplekjes.

Waar nodig: ontwerpplannen verfijnen in overleg met de gemeentebesturen, de eigenaars, de gebruikers, schooldirecties, oudercomités en leerlingenraden, lokale verenigingen en andere stakeholders.

Trajectbegeleiding aanleg scholenplekjes

Creëren lokaal draagvlak beter beheren van bomen door o.a. organisatie van Impulsdag Bomen (januari 2014): o

Toelichting Onroerend Erfgoed: historische functie en landschappelijke waarde van bomen in het Pajottenland, kennismaking met de inventaris -houtige beplanting met erfgoedwaarde- die werd opgemaakt in Herne, oproep naar vrijwilligers om aan de hand van fiches bijzondere bomen in het Pajottenland in kaart te brengen

Toelichting Inverde: kennismaking ‘visuele boomveiligheidscontrole’: mogelijke bomenbeheerders of adviesverleners krijgen af en toe te maken met potentieel gevaarlijke bomen: bomen met een holtes, vruchtlichamen van houtrotzwammen of een scheve stam. De boom zonder meer vellen is vaak niet te verantwoorden (en gelukkig meestal ook niet nodig), maar toch mag je als beheerder geen onnodige risico’s nemen, zeker niet in openbare domeinen of bij straatbomen. Door het correct beoordelen van de veiligheid van bomen zorg je er dus voor dat je omwonenden en voorbijgangers niet in gevaar brengt, maar ook dat bomen niet onnodig worden geveld .

Kennismaking met deze techniek tijdens excursie in de kloostertuin: defectsymptomen bij bomen correct inschatten. op basis van wat je ziet, zonder gespecialiseerde technieken, kunnen beslissen wat er verder met een boom moet gebeuren: gewoon zijn gang laten gaan, onmiddellijk vellen, maatregelen nemen of er toch maar een specialist bijhalen.

Oproep vrijwilligers: opmaak inventaris Houtige beplanting met Erfgoedwaarde in het Pajottenland en de Zennevallei

2.3.2 Bomenbeleidsplan Door het bomenbeleidsplan intergemeentelijk op te maken garandeert dit een duurzaam bomenbeleid en versterkt dit de regionale identiteit van het Pajottenland. Het is een kans om kennis en ervaring te delen over de gemeentegrenzen heen. In het bomenbeleidsplan zullen o.m. een aantal doelstellingen en principes (inzake aanplant, soortkeuze, eindbeeld, beheer, enz.) worden vastgelegd. Om een gevarieerd en duurzaam bomenbestand te bekomen en te behouden zullen milieusubsidies, handhaving en regelgeving binnen de 7 gemeenten worden afgestemd op elkaar en worden concrete richtlijnen en maatregelen besproken. Naast een visie voor bomen zullen ook maatregelen rond het beheren, begeleiden en stimuleren van de aanplanting van diverse soorten KLEâ&#x20AC;&#x2122;s zal worden omschreven (bomen, hagen, poelen, boomgaarden). Wij wensen dit in overleg en samenwerking met de gemeentelijke diensten op te stellen.

Resultaat 2013 -

Samenstelling inhoud Bomenbeleidsplan

Voorbereidend onderzoek bomen in de huidige wetgeving en actuele beleidsstukken: oplijsten juridische of beleidsmatige bepalingen (decreten en beleidsplannen)

Voorbereiding mogelijke beleidsopties

Planning 2014 -

Aftoetsen huidige regelgeving na opmaak BBC

De gemeente richt haar boombeheer niet primair op het handhaven van zoveel mogelijk bomen, maar veel meer op het creĂŤren van die omstandigheden dat bomen daadwerkelijk groot uit kunnen groeien en oud kunnen worden. Het effect dat bereikt wordt met een volledig uitgegroeide eik van bijvoorbeeld honderd jaar is vele malen groter dan dat van 5 eiken van 20 jaar. Gedacht moet worden aan de kwantiteit van bladmassa, luchtzuivering en beleving.

In eerste plaats wordt een aanzet van het bomenbeleidsplan opgemaakt door het Regionaal Landschap. Dit concept wordt afgetoetst tijdens het burgemeestersoverleg en verder verfijnd in overleg met de medewerkers van ANB. Regelmatig zal er worden teruggekoppeld met de lokale besturen.

2.4

Groene begraafplaatsen

Partners en doelgroepen Gemeente Beersel + later: Dilbeek – Drogenbos – Sint-Pieters-Leeuw Projectperiode 2014+

Trekker bij RL P&Z Anneleen

Financiering nop opstarten

Doelstelling

 De zin om met de omvorming van begraafplaatsen aan de slag te gaan is ondertussen bij de meeste gemeenten wel aanwezig, maar het ontbreken van goede praktijkvoorbeelden, begeleiding of kennisuitwisseling zorgt toch voor nog wat terughoudendheid.  Op deze vlakken kan het Regionaal Landschap de gemeenten ondersteunen. In overleg kan nagedacht worden over het aanpassen van het beheer, ontwerp, materiaal – en plantenkeuze. De communicatie en educatie errond, zowel binnen de gemeente als voor de gebruikers, mag hierbij zeker niet vergeten worden.

Resultaten 2013 Beersel

Eerste overlegmoment met gemeente

Opmaken van structuurplan, ontwerp, â&#x20AC;Ś Nagaan van mogelijke subsidiekanalen en eventuele indiening ervan Begeleiden en uitvoeren van de werken op terrein (eerste fase) Maandelijkse overlegmomenten Opzetten van communicatieplan

Overleg met gemeente Terreinbezoek Informatie geven Project uitschrijven voor heel de verstedelijkte rand?

Begraafplaats Lot

Planning 2014 en nazorg Beersel Begraafplaats Lot

Dilbeek / Drogenbos / SintPieters-Leeuw Algemeen - denkpiste

Zie ook 2.2.2.4

2.5

Focuszones

2.5.1

Abdijlandschap Affligem

Partners en doelgroepen Gemeente Affligem – Milieuraad – Natuurpunt – Inwoners – Wandelaars – Landbouwers – Bosgroep Groene Corridor – Gidsen – Strategisch project Projectperiode opvolgen

Trekkers bij RL P&Z: Koen, Anneleen

Financiering Agentschap Onroerend Erfgoed – Provincie

Doelstelling  De gemeente Affligem heeft een aantal jaar geleden een gemeentelijk natuurontwikkelingsproject (GNOP) opgestart in de Bleregemkouter – Domentse bossen, een kleinschalig landbouwgebied met weides, bossen, enkele akkers en restanten van de vijvers van de abdij. In 2010 is het Regionaal Landschap samen met het gemeentebestuur, Natuurpunt Affligem en de milieuraad gestart met een herwaarderingssproject voor het GNOP-gebied. Trage wegen werden opnieuw opengemaakt, het Roofridderspad werd bewegwijzerd en KLE’s werden opnieuw onderhouden en aangeplant.  In 2012 werd een draagvlakverbredingsproject uitgevoerd in het gebied van het Abdijlandschap en werd een landschapsvisie opgemaakt die nu geleidelijk gerealiseerd wordt.

Resultaten 2013 In 2013 werd de landschapsvisie verder ingevuld en waargemaakt op het terrein, voornamelijk met middelen landschapsanimator (zie 2.1) en door het vrijwillige knotteam (zie 1.2.3). Beazar Langestraat Affligem Lenaerts Aalsterse Dreef Affligem

Landschapsinrichting Focuszone: ‘Abdijlandschap’

Landschapsherstel Focuszone: ‘Abdijlandschap’

Sergooris Langestraat (weide) Affligem

Landschapsherstel Focuszone: ‘Abdijlandschap’

Boomgaard (22 ) Eikendreef (11) Gemengde heg (110 lm) Boomgaard (13) Houtkant (275 m²) Meidoornhaag (25 lm) Poel Boomgaard (12) Gemengde heg (66 lm)

Op 5 mei werd een drukbezochte wandeltocht door het gebied georganiseerd door de milieuraad en de gidsenwerking. Op het beleidsniveau werd afgestemd met de coördinator van het Strategisch project ’Landschap van Erembald tot Kravaalbos’ en met de dienst milieu van de provincie Oost-Vlaanderen in kader van het project Gestroomlijnd Landschap. Weg van Klassiek had Affligem twee dagen als gastgemeente, zie 3.2.

Planning 2014 -

De aanleg van een poel op het perceel Eylenbosch in het GNOP-gebied wordt uitgevoerd m et kleimatten en uitgesteld tot een droge periode in de zomer 2014.

Opvolgen afwerking projecten 2013

Opstarten nieuwe projecten binnen deze focuszone

Organisatie wandeltocht met gemeente en buurtbewoners langs alle projecten die uitgevoerd werden

2.5.2

Groebegrachtvallei Foto Jan Decreton

Partners en doelgroepen Stad Halle, gemeente Pepingen – Provincie – Natuurpunt – Inwoners – Landbouwers – Wandelwerkgroep Zuidwest-Brabant – Colruyt Group Projectperiode 2010-2015

Trekker bij RL P&Z: Kim

Financiering Stad Halle – Colruyt Group – PDPO (tot 2012)

Doelstelling  Bij het PDPO project ‘De Groebegrachtvallei, een regenboog van kansen’ werd een integrale landschapsvisie ontwikkeld voor het gebied langs de Groebegracht tussen Halle en Pepingen. Door de verlenging van het project (2012-2015) kunnen we nu een uitvoering geven aan de voorziene plannen.  Het ontwikkelen van een veilig, functioneel en recreatief wandel -en fietspad van de stadskern van Halle naar de dorpskern van Beert loopt als een rode draad doorheen het hele project. Het is dan ook logisch dat we ons concentreren op de uitwerking van deze tragewegverbinding bij dit project.

Resultaten 2013 Geen acties.

Planning 2014 -

Het Natuurpark van Dassenveld krijgt een meer natuurlijke inrichting, nadat de rioleringswerken zijn uitgevoerd. Geplande werken: 800 meter lopende meter haag, aanvullen houtkant, hoogstamboomgaard van 40 fruitbomen, 2 vlonders, 4 solitaire heesters, bloemenweide, natuurlijk wachtbekken.

Uitbouw wandel- en fietsroute.

2.5.3

Congoberg

Partners en doelgroepen Gemeente Galmaarden – Inwoners – Landbouwers – Waerbeke – WBE De Lavondel – Landelijke Gilde – Provincie Projectperiode onbepaald

Trekker bij RL P&Z Leen

Financiering Agentschap Onroerend Erfgoed (landschapspremie)

Doelstelling Aan de rand van het stiltegebied Dender-Mark ligt het beschermde landschap van de Congoberg. Deze getuigenheuvel domineert het Pajottenland en biedt een schitterend panorama over de Dendervallei. Het complexe beheerplan dat voor het beschermde landschap werd opgemaakt, omvat tal van acties om het historische karakter en de ecologische waarden van de Congoberg te versterken. Het Regionaal Landschap stimuleert en begeleidt eigenaars en betrokkenen om hun percelen natuurvriendelijk in te richten. We leveren suggesties bij de plantenkeuze en ondersteunen de eigenaars bij de aanvraag van de landschapspremie. In overleg met de leden van de beheercommissie werd besloten dat het noodzakelijk is om een vervolg te geven aan het eerste beheerplan van de Congoberg dat eindigt in 2012. Een goede basis werd gelegd met het opstellen van het eerste beheerplan en de uitvoering hiervan maar men stelt vast dat er nog heel wat mooie projecten kunnen gerealiseerd worden en dat er wat begint te leven op sociaal vlak.

Resultaten 2013 en planning 2014 Geen acties, in afwachting van opstellen van nieuw beheerplan.

Natuurrecreatie – medegebruik

3.1

Wandelnetwerk Pajottenland

Partners en doelgroepen Gemeente Bever, Galmaarden, Gooik, Herne, Lennik, Pepingen, Roosdaal – Toerisme Vlaams-Brabant – Toerisme Pajottenland&Zennevallei – Inwoners – Landbouwers – Agentschap voor Natuur en Bos – Wandelwegenraden – Wandelverenigingen Projectperiode 2012-2014

Trekkers bij RL P&Z Inge

Financiering Leader Pajottenland+ – Toerisme Vlaams-Brabant

Doelstelling  In dit project willen we het huidige wandelknooppuntennetwerk (Lennik-Gooik-Pepingen) vervolledigen met de gemeente Bever, Galmaarden, Herne en een stuk van Sint-Pieters-Leeuw, Halle en Dilbeek. Op die manier zal het uiteindelijke ‘Wandelnetwerk Pajottenland’ het grootste wandelnetwerk van Vlaanderen worden en het Pajottenland als wandelregio steviger op de kaart zetten.  Het project zal zich eveneens focussen op de monitoring van het gebruik van de routes in het wandelnetwerk, om de economische return voor het Pajottenland te kunnen bepalen.

3.1.1 Ontwikkeling wandelnetwerk De ontwikkeling van het wandelnetwerk gebeurt in nauwe samenwerking met Toerisme Vlaams-Brabant. Het Regionaal Landschap staat in voor de inventarisatie en selectie van de trage wegen, het overleg met de aangelanden en de lokale gebruikers, de opmaak van de ontwerpkaart met infobrochure én het uittekenen van de knooppuntennummering. De aankoop en plaatsing van de bewegwijzering, lay-out en druk wandelkaart én verkoop en promotie neemt Toerisme Vlaams-Brabant voor zijn rekening. Investeringen worden door Toerisme Vlaams-Brabant gedragen, met cofinanciering van Toerisme Vlaanderen via een Toeristisch Impulsproject.

Resultaten 2013 Het ontwerp wandelnetwerk werd in nauwe samenwerking met Toerisme Vlaams-Brabant en de betrokken gemeenten verfijnd tot een netwerk van 350 km wandeltrajecten in Galmaarden, Bever, Herne, Dilbeek, Halle en Sint-Pieters-Leeuw. Deze trajecten worden, samen met 160 km nieuwe trajecten in Oost-Vlaanderen, toegevoegd aan het bestaande wandelnetwerk (Lennik, Gooik, Pepingen, Roosdaal). Op die manier wordt het ‘Wandelnetwerk Pajottenland’ met 810 km wandeltrajecten het grootste wandelnetwerk van Vlaanderen. De trage wegen in het wandelnetwerk die momenteel nog niet toegankelijk zijn, maar waarvoor wel een herstelprogramma is overeengekomen met de betrokken gemeente, werden opgenomen in een ‘knelpuntenrapport’. Het Regionaal Landschap stond in voor de opvolging van het oplossen van deze knelpuntwegen en bood ondersteuning aan de gemeenten waar nodig, zoals aanleveren juridische informatie statuut voetwegen, opzoekwerk kadaster, overleg met aangelanden, advies omtrent inrichting. Omtrent de realisatie van het Markpad in Galmaarden en Herne, zijn de onderhandelingen met de aangelanden nog steeds lopende. Ook in dit moeilijk dossier blijft het Regionaal Landschap aan de kar duwen om dit historisch wandelpad langs de oevers van de Mark te kunnen realiseren. In het najaar werd gestart met de organisatie van het openingsevenement van het wandelnetwerk. Het grootste wandelnetwerk van Vlaanderen zal gelanceerd worden tijdens een wandel 3-daagse die vertrekt op de Grote Markt in Brussel op vrijdag 13 juni 2014 en aankomt in het Baljuwhuis van Galmaarden op zondag 15 juni 2014. Het Regionaal Landschap wil met dit concept aantonen dat het Pajottenland een unieke regio is met een sterke identiteit en lekkere Pajotse producten op een boogscheut van de Europese hoofdstad Brussel. Het wandelnetwerk is de ideale manier om toeristen en bezoekers te laten kennismaken met het Pajottenland en al haar troeven. Het wandelevenement wordt in de loop van 2014 verder concreet uitgewerkt met verschillende partners.

Planning 2014 en nazorg -

Opvolgen knelpunttrajecten en verdere ontwikkeling Markpad

Opmaak infobrochure en kaart (i.s.m. Toerisme Vlaams-Brabant)

Feestelijke opening wandelnetwerk 13-14-15 juni 2014

Systeem van meter- en peterschap uitbouwen voor het onderhoud van de trage wegen

3.1.2 Monitoring routes wandelnetwerk Met behulp van digitale wandeltellers en schriftelijk en mondelinge bevragingen, zal het gebruik van de routes in het bestaande wandelnetwerk (Lennik, Gooik, Pepingen, Roosdaal ) gemonitord worden. De resultaten van deze monitoring moeten ons een inzicht geven in de economische impact van het wandelnetwerk Pajottenland en in het profiel, gedrag, tevredenheid en bestedingen van wandelaars. Deze informatie laat toe om het wandelnetwerk gerichter te promoten en te versterken en zal extra draagvlak creëren voor het trage wegennetwerk door de plaatselijke bevolking te overtuigen dat natuur en landschap een belangrijke bron van inkomsten kunnen genereren.

Resultaten 2013 -

10 locaties, verspreid over Lennik, Gooik, Pepingen en Roosdaal, werden in overleg met Toerisme VlaamsBrabant geselecteerd voor het plaatsen van een wandelteller met optische straal

Opvragen toelatingen gemeenten en ANB voor plaatsen wandeltellers

Lancering oproep vrijwilligers om te enquêteren

Voorbereiding infomoment enquêteurs: informeren verzekering, opmaak vrijwilligersovereenkomst, opmaak handleiding enquêteurs

Planning 2014 -

Organiseren startmoment enquêteurs (8/1/2014)

coördineren enquêteurs

terreinbegeleiding plaatsen wandeltellers

3.1.3. Opmaak beleidsplan trage wegen Roosdaal In dit deelproject willen we een antwoord formuleren op de vraag: wat met de trage wegen die niet worden opgenomen in het wandelnetwerk? Welke functie krijgen ze toegewezen en voor welke gebruikersgroep worden ze hoofdzakelijk ontwikkeld of onderhouden? Samen met gemeente Roosdaal willen we voor alle in kaart gebrachte trage wegen concrete adviezen geven inzake functie, gebruikers, onderhoud en inrichtingsmaatregelen. Het bundelen van al deze adviezen zal uiteindelijk resulteren in een beleidsplan op maat van de trage wegen van Roosdaal.

Resultaten 2013 -

Digitalisatie van bestaande inventarissen trage wegen Roosdaal, recreatieve wandelroutes en overige recreatieve routes in Roosdaal (ruiters, fietsers, MTB)

Toelichting van deze digitale inventaris tijdens de opstartvergadering van de hernieuwde werkgroep Trage Wegen Roosdaal

3.2

Weg van Klassiek & Schubertreise

Het regionaal landschap werkt als partner mee aan twee initiatieven die natuur en landschap verbinden met klassieke muziek in het Pajottenland en de Zennevallei. Bedoeling is om deze combinatie als een â&#x20AC;&#x2DC;streekproductâ&#x20AC;&#x2122; te ontwikkelen en een alternatieve manier van landschapsbeleving aan te bieden.

3.2.1 Weg van Klassiek Driedaags festival met elke dag 3 concerten op inspirerende locaties, onderling verbonden met natuuractiviteiten en gidsbeurten. In samenwerking met Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei, Kasteel van Gaasbeek en andere partners. www.wegvanklassiek.be

Resultaten 2013 Weg van Klassiek ding door op 23, 24 en 25 augustus in Liedekerke, Affligem en Ternat. Het regionaal landschap werkte opnieuw inhoudelijk mee aan de keuze van locaties en natuuractiviteiten. We stelden o.a. het project Abdijlandschap Affligem en het Roofridderspad voor.

Planning 2014 Geen festival in 2014 om tijd te nemen om concept en financiering verder scherp te stellen.

3.2.2 Schubertreise Met Schubert als gids ontdekken we het 'romantische' kleinschalige landschap van het Pajottenland - en de Koesterburen die daar thuis zijn. De Schubertreise brengt op initiatief van Rosario gedurende 10 jaar alle liederen van Schubert ten gehore met telkens 1 zanger, Conor Biggs en 1 pianist, Michel Stas. www.schubertreise.be

Resultaten 2013 De negende etappe van de Schubertreise, op 8 september 2013, speeld zich af op het snijvlak tussen cultuur en natuur, letterlijk In Between... Met bezoek aan project ‘In Between’ in Gaasbeek. Schubertreise X op zondag 8 december werd ingeleid door de film uit 1987 van over het Pajottenland van Guido De Cocker. Zowat 25 jaar geleden filmde Guido zijn Pajottenland als een verdwijnende wereld waarin boeren nog met paarden ploegden en alles aan een geëigend ritme ging. Toch zijn er heel wat dingen gebleven: boerenmarkten, ommegang met paarden, wipschieting en… enthousiaste muzikanten.

Planning 2014 -

Schubertreise XI op 15/6 gekoppeld aan lancering Wandelnetwerk Pajottenland.

Schubertreise XII op 28/9 in thema trekpaarden

3.3

Beleving P&Z

Partners en doelgroepen Erfgoedcel P&Z – Toerisme P&Z – Pajottenland+ – Arch’educ Projectperiode doorlopend

Trekkers bij RL P&Z Alwin

Financiering VLM (quickwin) – Erfgoedcel P&Z

Doelstelling  Samen met regiopartners werken aan projecten om het streekmerk Pajottenland te versterken en concreet toe te passen.  Belevingswaarden van regio verhogen met link naar natuur en landschap.

Resultaten 2013 -

Lancering belevingsmagazine PenZine (4.3.2)

Planning 2014 -

Uitwerken digitale smartphone applicatie voor streekbeleving: quickwin App’el (1.2.1) in samenwerking met Erfgoedcel P&Z verbreden qua thema’s en openstellen voor hele regio.

Project voorbereiden rond gezamenlijke huisstijl voor toeristische infrastructuur en belevingspunten in elke gemeente.

3.4

Visserspad Rode

Partners en doelgroepen Gemeente Sint-Genesius-Rode – Natuurpunt – Inwoners – Streekvereniging Zenne & Zoniën Projectperiode 2014 Trekkers bij RL P&Z Inge Financiering VLM (quickwin) – Sint-Genesius-Rode

Doelstelling  Het Visserspad herwaarderen zodat het wordt gekoesterd en gebruikt door de buurtbewoners als een pad met een waardevol verleden en een huidige functie als kwalitatief groene en verkeersveilige verbindingszone tussen het station en de omringende woonkernen.

Planning 2014 -

Verbeterde inrichting en beheer van het Visserspad (heraanleg kasseien, saneren sluikstort, onderhoudswerken, herstel trapconstructie)

Aangelanden, directe bewoners en gebruikers sensibiliseren voor het multifunctioneel karakter van het Visserspad (infowandeling, sensibilisatie, opmaak educatieve folder)

Informatie – educatie

4.1

Koesterburen sensibilisering

4.1.1

Campagne

Partners en doelgroepen Gemeenten – Provincie – Milieuraad – Natuurpunt – Scholen – Landbouwers – Inwoners – Agentschap voor Natuur en Bos – ProNatura/INL – Bosgroep – WBE/jagers – Vlaamse Landmaatschappij – Brakona Projectperiode sinds 2009

Trekker bij RL P&Z Koen

Financiering Provincie

Doelstelling  Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei is hoofdpartner in de provinciale biodiversiteitscampagne ‘Je hebt meer buren dan je denkt’. De regionale landschappen spelen zowel een rol in de voorbereidings-, plannings- als uitvoeringsfase om samen met gemeenten, verenigingen, doelgroepen en scholen te werken aan een rijke én blijvende variatie aan planten en dieren.  De koestercampagne heeft lange termijndoelstellingen en heeft als kernelementen lokale biodiversiteit, laagdrempelige sensibilisatie, gerichte terreinacties, leefgebiedenbenadering, gemeenten, verenigingen en nieuwe doelgroepen. Terreinacties, sensibilisering en communicatie worden steeds zo veel mogelijk gekoppeld.

Resultaten 2013 Heel wat terreinen soortbeschermingsacties worden gerealiseerd of ondersteund vanuit deze campagne. De concrete realisaties staan beschreven in acties 1.1 Soorten en 1.2 Kleine landschapselementen. Naar partners en publiek werd via verschillende publicaties aandacht gegeven aan de koesterburencampagne. Naast het eigen PenZine, nieuwsbrieven en website heeft het Regionaal Landschap ook meegewerkt aan koesterbuur-publicaties in gemeenteblaadjes, gemeentelijke websites, provinciale publicaties… Zie persberichten in 4.3.3. Op de koesterburenwebsite van de provincie werden inspirerende verhalen van projecten uit de regio gepubliceerd: Het Moeras in Drogenbos. Dit project werd ook in de provinciale milieukrant gepubliceerd. De campagne werd ook op verschillende evenementen gepromoot. Er werd gebruik gemaakt van de koesterburen-banners, de koesterschijven, posters, bladwijzers,… RL P&Z maakt zelf enkele banners aan, met een prominente rol voor de koesterburen. Ook van de de koesterkermis werd goed gebruik gemaakt tijdens o.a. het Zennefeest (mei), de Natuurhappening Pajottenland in Gooik (september), het Gordel-feest in Pepingen (september) en de sneukeltocht in Roosdaal (mei). Voor deze evenementen werd een oude stock educatief materiaal gekocht en als prijs of gadget verdeeld o.a. kleine bijenhotels en posters. Ook werd er gretig gebruikt gemaakt van de brochures zwaluwen en poelen, hagen en houtkanten, knotbomen, en hoogstamboomgaarden. We streven naar een zo gericht mogelijke verspreiding van deze brochures, net als de nieuwe verjaardsgkalender en het memory-gadget. Samen met de provincie Vlaams-Brabant werden gemeenten gestimuleerd om acties te nemen voor ‘hun’ koesterburen. Hierbij was er voorstelling van overleg met het Regionaal Landschap tijdens de gemeenteronde

bij alle (nieuwe) gemeentebesturen (uitzondering Liedekerke) en werd ondersteuning gegeven voor subsidie-dossiers voor gemeentelijke natuurprojecten (opvolgen Pelinkbos – Affligem en groeve Rodenem – Halle en nieuw bijenproject in Beersel). Bij gemeentelijk overleg, in mailings naar de gemeente en op de gemeenteborrel (november) werd teruggekoppeld over uitgevoerde projecten, mogelijkheden zoals koesterkermis, draaiboek, modelartikels en bijen-infomomenten voorgesteld, nieuwe communicatie-materiaal (b.v. verjaardagskalender) en best-cases gepresenteerd, nieuwe afspraken over terreinactie en sensibilisering gemaakt etc. In januari werden gemeenten en INL warm gemaakt om kandidaturen op te sturen voor de koesterster 2012 –Dilbeek/Ternat ging met een koesterster naar huis voor het project ‘Huiszwaluwen krijgen een sociale woning’. Dit project kreeg daarna veel belangstelling in de De VlaamsBrabander. Ook was er overleg rond de jaarprogramma’s van de Intergemeentelijke Natuur- en Landschapsteams, en hoe deze kunnen afgestemd worden om de doelstellingen rond koesterburen te verwezenlijken. Twee nieuwe gemeenten sloten in 2013 aan bij de koesterburencampagne: Roosdaal en Sint-Genesius-Rode. In Roosdaal werd er direct ondersteuning gegeven bij de sneukeltocht-happening (mei), In Sint-Genesius-Rode werden een 3-tal projecten opgestart voor terreinactie (zie 2.1 en 3.4). Voor de open milieuraad van Sint-Pieters-Leeuw werd een presentatie en bijdrage gedaan voor het op te starten gemeentelijk vlinderproject. In Halle werd Natuurpunt voorzien van sensibiliserend materiaal voor de kerstmarkt. In Gooik werd samen met Natuurpunt een koesterburen-infobord ontworpen op de Kesterheide. Vanuit de provincie werden een aantal werkgroepen opgericht ter ondersteuning en inhoudelijke vormgeving van de campagne. Het Regionaal Landschap neemt deel aan volgende werkgroepen: -

Overleg biodiversiteitsmedewerkers: deze bijeenkomsten van de biodiversiteitsmedewerkers maken het mogelijk om het verloop van de koesterburencampagne in heel Vlaams‐Brabant op te volgen, om ervaringen vanuit verschillende hoeken te delen en elkaar bij te staan en te inspireren voor nieuwe initiatieven. De biodiversiteitsmedewerkers kwamen in 2013 vier keer samen.

100

Brakona (bij BD-overleg): activiteitenkalender van input voorzien en verspreiden, de discussie ‘BO particulieren’ voeren, promotie maken voor de contactdag.

De koestersafari vond plaats eind september in Gooik en werd medegeorganiseerd door RL P&Z. Verschillende interessante locaties zoals Paddenbroek (educatie), Kesterheide (IHD’s) en een biolandbouwer (koesterburen in kleinschalig cultuurlandschap) werden per fiets bezocht met een ruime groep belangstellenden.

Intern was er eind juni een geslaagde onderdompelsessie koesterburen om de integratie van de campagne in de andere projecten van RL P&Z te bevorderen. Ook werd hier een eerste insteek opgemaakt voor het ‘In Between’ evenement in het Kasteel van Gaasbeek, wat de dienst leefmilieu zeer geslaagd verder uitwerkte. Vanuit het brede koesterburenverhaal werden 2 cursussen meegeorganiseerd: -

Samen met CVN de cursus landbouw-natuur in het najaar 2013 met bedrijfsbezoeken en sessie over landbouweconomie, historie, link met natuur en landschap…

Samen met de Vogelwerkgroep Citrinella werd een foto-cursus georganiseerd in de lente 2013.

Planning 2014 en nazorg -

Campagne verderzetten met terreinacties, sensibilisering en communicatie. Hierbij wordt extra aandacht gegeven aan koppeling met Zuurstof voor de Zenne (2.2), het Pajottenland van je bomen (2.3) en Plan Boommarter (1.3.1).

Aanspreekpunt voor gemeenten, verenigingen en doelgroepen.

Aandacht voor samenwerking en ondersteuning van gemeenten door overleg, subsidieaanvragen, promoten infoavonden (draaiboek/bijen), kenbaar maken van lokale terreinacties…

Aandacht voor laagdrempelige sensibilisering door ophangen van koesterburen-bordjes, gebruiken van gadgets en koesterkermis, zichtbaar maken van activiteiten op UiT in Vlaanderen…

Meewerken aan provinciale initiatieven: koestercaroussel, koesterster, inspirerende verhalen (b.v. Muziekbos – Gooik, In Between – Kasteel van Gaasbeek), biodiversiteitsmedewerkersoverleg, nieuwe brochure of filmpjes, nieuwe projectvoorstellen, afstemming rond natuurverbindingen, educatie en instandhoudingsdoelstellingen, databanken…

101

4.1.2

Pajotse hartjes

Partners en doelgroepen Streekproducenten/landbouwers – Natuurverenigingen – Inwoners/consumenten Projectperiode 2014 Trekkers bij RL P&Z Alwin Financiering Pajottenland+

Doelstelling  Momenteel is er geen direct verband tussen de Pajottenland-streekproducten en acties die natuur en landschap versterken in de regio. Dit is een missing link die we willen ontwikkelen.  Gezamenlijk onwikkelen van een nieuw streekproduct, Pajotse hartjes-koekjes, dat een expliciet verband maakt tussen landbouw, landschap en natuur.

Planning 2014 -

Overleg met producenten, natuurbeschermers en partners

Ontwikkeling 'Pajotse hartjes' en communicatiemateriaal

Proefsessies tijdens ontmoetingsmomenten Lancering tijdens week van de smaak

102

4.1.3

Groentekans

Partners en doelgroepen 3WPlus - Gemeente Herne – OCMW Galmaarden – OCMW Bever – OCMW Herne Projectperiode 2014 Trekkers bij RL P&Z Leen Financiering Maatschappelijke integratie

Doelstelling  Het project wil de doelgroep, namelijk mensen in armoede en/of in arbeidszorg, leren hun ecologische voetstap te verkleinen vooral door het aanleggen en onderhouden van een moestuin. We willen de voedselketen zo kort mogelijk houden en tegelijkertijd gezonde en verse voeding betaalbaar maken voor de doelgroep.  Dit willen we bereiken door, in samenwerking met mensen uit de welzijnssector, vrijwilligers, en de doelgroep zelf, een aantal praktische zaken aan te leren en een mentaliteitsverandering te bewerkstelligen, zowel bij mensen in armoede, arbeidszorg als het middenveld.

103

De hoofdmoot van de activiteiten zal er in bestaan mensen samen te brengen uit de doelgroep met vrijwillige tuiniers om hen de waarde van het zelf tuinieren bij te brengen, hen te leren in hun eigen tuintje groenten te kweken en/of kippen te houden.

In de tuin van het Dominicanessenklooster te Herne gaan we aan de slag met een groep kansarme kinderen. 3Wplus Sociale Werkplaats huurt er een stuk grond van de gemeente Herne waarop we groenten kweken met kinderen. Dit gebeurt onder leiding van de coördinator van het project die daarvoor ondersteuning inschakelt van Velt, Café Courgette en het Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei.Rond het tuinieren wordt een aanvullend aanbod uitgewerkt. Dat aanbod wil educatief, ecologisch en tegelijk ontspannend zijn. Naast de OCMW’s zullen andere partners bij het project betrokken volgens hun mogelijkheden en aanbod: VELT en Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei.

De collectieve werking met de kinderen wordt doorgetrokken naar de situatie thuis. We ondersteunen de ouders van de kinderen om thuis een moestuin of een kruidentuin aan te leggen. Op deze wijze betrekken we de ouders bij het project en proberen we een ingang te zoeken naar wat er op tafel komt in de respectieve gezinnen. We rekenen daarbij op het enthousiasme van de kinderen die kun vaardigheden met trots kunnen demonstreren bij hun ouders.

Resultaten 2013 -

Ontwikkelen project met partners

Goedkeuring Staatssecretaris Maatschappelijke Integratie Maggie De Block

Opstart project

Aanwerving coördinator

Planning 2014 - Fase 1: o

start vorming

winteronderhoud van de centrale tuin in het Dominicanessenklooster

contact met de deelnemende gezinnen

toekennen taken aan partners

voorbereiding van de tuinen bij de gezinnen

tuinieren in de centrale tuin op woensdag en zaterdag

tuinieren bij de gezinnen

- Fase 2:

- Kansarme gezinnen laten kennismaken met koesterburencampagne van de provincie - Ondersteuning bieden bij andere vormingsactiviteiten in de kloostertuin

104

4.2

Educatie

4.2.1

Regionale NME werking

Partners en doelgroepen De Paddenbroek – Provinciedomein Huizingen – Provincie (NME) – Educatief Natuurbeheer – Natuurgidsen ZWB – CVN Projectperiode 2014+ Trekkers bij RL P&Z Inge Financiering Provincie

Doelstelling  Regionale ondersteuning en afstemming rond natuur- en milieueducatie.

Planning 2014 -

Overleg en afstemming met De Paddenbroek, provinciedomein Huizingen, Educatief Natuurbeheer

Ontwikkelen van Koesterburenschijf voor educatie in gebieden o.a. Moeras/FeliXart in Drogenbos

Najaar: vorming voor NME-vrijwiligers in regio

105

4.2.2

Paddenbroek

Partners en doelgroepen De Paddenbroek – Gemeente Gooik – Provincie Vlaams-Brabant – Partners Projectperiode 2014+ Trekkers bij RL P&Z Alwin Financiering Provincie

Doelstelling  Uitbouw van plattelandscentrum Paddenbroek met vijf pijlers: landbouw, natuur/landschap, duurzaamheid, recreatie en streekidentiteit.  Coördinatie van thema natuur/landschap in De Paddenbroek voor regio P&Z.

Resultaten 2013 -

Opstellen van masterplan Paddenbroek

Planning 2014 -

Voorstellingsrondes van masterplan.

Engagementen vinden bij partnerorganisaties.

Betrekken van coördinator van De Paddenbroek in team RL P&Z

Gezamenlijke communicatie en vormingen

106

4.2.3

Publieksactiviteiten en vorming

Resultaten 2013

23/1 Feb - Sep Apr - Sep 1/5 16/5 26/5 8/6 11/6 1 tot 5/7 23-25/8 8/9 8/9 15/9 26/9 26/9 Sept - Okt Sept - Dec 1, 2, & 16/11 17/11 8/12

Toonmoment WBE akkervogels Cursus hoogstamfruit ism NBS Cursus vogelfotografie ism Citrinella Zennefeest ism cc ’t Vondel e.a. Vorming groene speelplaatsen Lancering Koesterburen Roosdaal Bijenactiviteit en film ‘More than Honey’ - Gooik Koester je bijen-buren - Dilbeek Streekverkenning Pajottenland ism CVN, Natuurgidsen ZWB, De Paddenbroek Weg van Klassiek ism o.a. Cultuurregio Schubertreise In Between ism Rosasio Opening Moeras - Drogenbos Trefdag Natuurpunt ism Natuurpunt, De Paddenbroek Koestersafari Pajottenland Bijenactiviteit en film ‘More than Honey’ - Beersel Mobiele fruitpers in regio P&Z Kijk op landbouw en natuur ism CVN Knotcursus evaluatie en vorming Koesterburenfeest / Dag van de Natuur ism Natuurpunt Schubertreise film Pajottenland ism Rosario

Deelnemers 15 40 15 1000 30 1000 50 20 20

Actie 1.1.5 1.2.1 2.2/4.4 2.3 2.1.1 1.1.6 1.1.6 4.2.2

300 15 250 900 35 250 15 30 100 15

2.3.3 3.2 2.2 4.1/4.2.2 4.1.1 1.1.6 1.2.1 4.1 1.2.3 4.1.1 3.2

Planning 2014

30/1 20/2 15 & 29/3 1/5 9/5 13-15/6 Sept Sept - Okt Sept Okt Nov

Impulsdag bomen/dromen Bijenactiviteit en film ‘More than Honey’ - Liedekerke Dagcursus wintersnoei hoogstamboomgaard Zennefeest Infoavond wilde bijen - Beersel Lancering Wandelnetwerk Pajottenland GordelFestival in Drogenbos Mobiele fruitpers in regio P&Z Cursus onderhoud poelen Vorming NME vrijwilligers Cursus knotteam

Actie 2.3 1.1.6 1.2.1 4.4 1.1.6 4.4 2.2 1.2.1 1.2.4 4.2.1 1.2.3

Zie ook 4.4 Zennefeest & Expeditie Pajottenland.

107

4.3

Communicatie

4.3.1

Website - nieuwsbrief

Onze website wil in eerste instantie een voorstelling van het Regionaal Landschap geven en een overzicht bieden van de werking. Door een regelmatige aanpassing van de site wordt ook telkens recente informatie gegeven over projecten of activiteiten. Maandelijks worden een aantal artikels van de website ook per email verstuurd als ‘Landschapsnieuws’.

Resultaten 2013 Bezoeken per maand van onze website:

In 2013 telden we in totaal 12 507 bezoeken tov 16 000 in 2012. Deze dalende trend is algemeen voor traditionele websites. Het regionaal landschap ging op zoek naar andere manieren om internetgebruikers te bereiken: daarom startten we eind 2012 met een Facebook pagina www.facebook.com/pajot-zenne (die momenteel 570 fans heeft). Eind 2013 hadden we 3019 abonnees op onze maandelijkse nieuwsbrief (uitgezuiverd op dubbele en ongeldige emailadressen).

Planning 2014 -

In het project ‘5 sterren voor de boomgaard’ gaan we een smartphone applicatie ontwikkelen voor beleving van boomgaarden en fietsen wandeltochten tussen boomgaarden.

Er zijn geen grote wijzigingen voorzien aan de website. We willen wel graag werk maken van een integratie van gegevens op basis van GIS en link met Google Maps/Earth (interactief overzicht van onze projecten).

108

4.3.2 Landschapskrant Resultaten 2013 De traditionele landschapskrant werd herwerkt en omgevormd tot het streekbelevingsmagazine PenZine. We werken hiervoor samen met Toerisme Pajottenland & Zennevallei, Erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei en Pajottenland+ (streekproducenten). De verspreiding van telkens 30 000 kranten gebeurt via 420 verdeelpunten in de regio: bibliotheken, gemeentehuizen, handelaars en een aantal gerichte verdeelpunten. In elk PenZine staat minimaal evenveel info over natuur en landschap als destijds in de landschapskranten. Dankzij samenwerking kon de oplage verdubbeld worden aan een lagere bijdrage door RL P&Z.

Lente -

Promo Zennefeest

PenZinies: Koesterster, Pajottenland van je bomen/dromen

Zuurstof voor de Zennevallei

Paradijsplekjes: op dreef in Ter Rijst

109

Zomer -

PenZinies: poelen, Moeras

Abdijlandschap Affligem

Weg van Klassiek

Kunst in Pepings landschap

Publiek geheim: IJzeren Man

Pajottenland van je bomen/dromen

Herfst/winter -

PenZinies: poelen, Plan Boommarter, fruitpers

Jungle wordt â&#x20AC;&#x2DC;moerasâ&#x20AC;&#x2122; in Drogenbos

Knotteam

Landschapsprojecten: Zot van P&Z

Planning 2014 -

Lentenummer: NME in de regio, Schubertreise, Bijenhotel, aankondiging Wandelnetwerk

Zomernummer: themanummer lancering Wandelnetwerk Pajottenland

Herfst/winternummer: landschapsprojecten en -geschiedenis, Plan Boommarter/Natura 2000

110

4.3.3 Uitgestuurde persberichten Resultaten 2013 5/2/13 25/2/13 21/3/13 23/3/13 23/3/13 8/4/13 15/4/13 15/4/13 24/4/13 29/4/13 8/5/13 16/5/13 22/5/13 26/5/13 31/5/13 14/6/13 21/6/13 1/7/13 27/7/13 22/8/13 22/8/13 28/8/13 28/8/13 2/9/13 5/9/13 5/9/13 6/9/13 8/9/13 26/9/13 12/10/13 17/10/13 8/11/13 9/11/13 17/11/13 17/11/13 21/11/13 22/11/13 2/12/13 8/12/13 10/12/13 20/12/13

Voorstelling onderzoek recreatie in Zennevallei Koesterster Dilbeek, Ternat en Liedekerke Zwaluwactie wint koesterster Aanplant Cardoen-linde in Galmaarden Cursus hoogstamboomgaarden Cursus vogelfotografie ism Citrinella Streekmagazine PenZine Aankondiging Zennefeest Lente in het Moeras Van grijs naar groen speelparadijs Zwaluwactie in Herne Buren bij-en en film â&#x20AC;&#x2DC;More than Honeyâ&#x20AC;&#x2122; Natuur troef in Hartentroef Koesterburencampagne in Roosdaal Oproep poelen Zennevallei Promo Weg van Klassiek Zomernummer PenZine Streekverkenning Pajottenland Terugblik Weg van Klassiek Kijk op natuur en landbouw Koestersafari Pajottenland Fruitpers Meer parel in P&Z OMD in Moeras Knotteam Nieuw bestuur RL P&Z Restauratie hondenmolen Schubertreise IX More than Honey in Beersel Toonmoment WBE Galmaarden Koesterburenschijf In Between Themaborrel voor gemeenten Aanplant met Chiro Herne Koesterburenfeest Muziekvallei Actie Plan Boommarter Groentekans Landschapsmachine: erfgoedprojecten Masterplan Paddenbroek Schubertreise X Sint-Genesiur-Rode wordt lid van RL P&Z Vrijwilligers monitoring Wandelnetwerk

Zie lijst persartikels in bijlage 2.

111

4.3.4 Promomateriaal

Resultaten 2013 -

Werfborden â&#x20AC;&#x2DC;Hier werkt een landschapsbouwerâ&#x20AC;&#x2122;

Hoodies voor herkenbaarheid (zie teamfoto I 4)

Verticale beachvlaggen RL P&Z

Infobanners RL P&Z, drie types

Planning 2014 -

112

Gadgets op basis van noden

4.4

Zennefeest & Expeditie Pajottenland

Het regionaal landschap zet jaarlijks in op een groot eigen evenement in samenwerking met diverse partners. Tijdens dit evenement betrekken we inwoners uit de hele regio bij onze werking en stellen we de diversiteit van onze werking voor. Ieder jaar werken we met andere partners en verenigingen samen om een stevig netwerk uit te bouwen.

Zennefeest 2013 Editie 2013 richt zich op de Zenne en ons project Zuurstof voor de Zennevallei (2.2). In samenwerking met o.a. CC ’t Vondel en stad Halle organiseerden we op 1 mei kanotochten op de Zenne en animatie en activiteiten rond de site van de Malakoff-toren in Lembeek (ankerplaats en natuurgebied in eigendom van Agentschap voor Natuur en Bos). De picknick gebeurde in samenwerking met ‘Lekkers uit het Pajottenland’ (regional branding) en er waren boottochten met vzw Kanaaltochten (vaarhappening). Op die manier bracht het Zennefeest een geïntegreerd verhaal van natuur, landschap, toerisme, erfgoed, streekproducten. In 2014 zal stad Halle het Zennefeest opnieuw organiseren ism o.a. Kanaaltochten en MuziekMozaïek. RL P&Z is geen trekker meer maar gewone partner.

113

114

Expeditie Pajottenland 2014 Lancering van Wandelnetwerk Pajottenland met driedaagse activiteit (13 tot 15 juni) en evenement op 15 juni rond Baljuwhuis, Galmaarden. Vrijdag 13 juni – Manneke Pis fietst naar de nachtegaal Een enkel ritje Galmaarden-Brussel per trein: je bent er in amper 30 minuten… De Expeditie start met een fotoshoot op de Grote Markt en een brunch in Muntpunt met Pajotse streekproducten in hartje Brussel. Nadien per metro onder muzikale begeleiding naar de skiheuvel in Neerpede voor een aperitief met uniek zicht op Brussel en het Pajotteland. Lunch in het Groen & Blauw huis van Anderlecht, knooppunt van duurzame projecten. We knopen verder langs het Fietsknooppuntennetwerk en fietsen – via een kersenvieruurtje in plattelandscentrum Paddenbroek – naar hoeve Herrebeekhof in Pepingen voor een Breugelmaal (fietstocht). Overnachten onder de sterren in tentjes op domein Ter Rijst, met avondzang van de nachtegaal. Zaterdag 14 juni – Eerste stapjes richting romantiek Vroege vogels laten zich luistergidsen in het vogelreservaat Ter Rijst. Na een stevig ontbijt in de boerderij zet je als pionier de eerste stappen op het gloednieuwe Wandelnetwerk Pajottenland (wandeling). Het wordt even extra romantisch tijdens een picknick op de oevers van de Mark in Herne. We stappen verder richting stiltecentrum Rosario in Bever waar we onze wandelschoenen uitdoen om aan te schuiven bij een gedekte biotafel. Je droomt zalig weg met flarden van Schubertliederen over dolende wandelaars… Zondag 15 juni – Onderweg naar Ergens of Iets Na yoga en food for thought krijg je een Pajots lunchpakket mee richting Galmaarden. Je kan je naar optie met de benenwagen of per huifkar verplaatsen (wandeling of koetsrit). ’s Middags komen we aan in het Baljuwhuis en worden er verwelkomd tijdens het lanceringsevenement Wandelnetwerk Pajottenland. Het treinstation van Galmaarden is vlakbij en maakt de cirkel rond.

115

4.5 Publicaties Resultaten 2013

Brochure Knotbomen – gezamenlijke uitgave van de 5 Vlaams-Brabantse Regionale Landschappen Koesterburenschijf In Between ism NME provincie en Kasteel van Gaasbeek Masterplan Paddenbroek

Actie 1.2.3 4.1.1 4.2.2

Planning 2014

Landschappen voor het leven – Johan Van den Bosch Koesterburenschijf Moeras – Drogenbos Beleidsboek Pajottenland van je bomen/dromen Nieuwe wandelkaart Wandelnetwerk Pajottenland Digitale smartphone app ‘Beleving P&Z’

116

Actie 2.2 2.3 3.1 3.3

III

Overzichten

1 Relatie acties – visie – doelstellingen

1 1.1

1.2

1.3

1.4 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Natuur – biodiversiteit Koesterburen soorten 1.1.1 Steenuilen – eikelmuizen 1.1.2 Kamsalamanders – vroedmeesterpadden 1.1.3 Zwaluwen 1.1.4 Vliegend herten 1.1.5 Akkervogels 1.1.6 Bijen Koesterburen leefgebieden – KLE’s 1.2.1 Hoogstamboomgaarden 1.2.2 Hagen – houtkanten 1.2.3 Knotbomen – Knotteam 1.2.4 Poelen 1.2.5 Holle wegen Natura 2000 – IHD 1.3.1 Plan Boommarter 1.3.2 Draakje van de Markvallei Bedrijfsplanner Landschap – streek Landschapsanimator Zuurstof voor de Zennevallei Pajottenland van je bomen Groene begraafplaatsen Focuszones 2.5.1 Abdijlandschap Affligem 2.5.2 Groebegrachtvallei 2.5.3 Congoberg

NME

Landschapszorg

Duurzaam tuinieren (2014)

Bijen (2014)

Ontsluiting (ANB)

IHD (ANB - Provincie)

Draagvlak

Beheer, herstel en aanleg

Natuurbehoud

Recreatief medegebruik

Natuureducatie

Streekeigen

Groen in de Stad (ANB)

Doelen samenwerkingsovereenkomst

Doelen natuurdecreet

Natuurrecreatie

Toerisme - Economisch

Focuszones

Streekmerk - Identiteit

Prioriteit 2014

Visie RL P&Z 2012-2018

                                       

                     

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

117

3 3.1 3.2 3.3 3.4

Natuurrecreatie – medegebruik Wandelnetwerk Pajottenland Weg van Klassiek & Schubertreise Beleving P&Z – App’el Visserspad Rode

4 4.1

Informatie – educatie Koesterburen sensibilisering 4.1.1 Campagne 4.1.2 Pajotse hartjes 4.1.3 Groentekans NME 4.2.1 Regionale NME werking 4.2.2 Paddenbroek 4.2.3 Vorming Evenementen Communicatie Publicaties

4.2

4.3 4.4 4.5

Zie ook 1.1 Missie – visie.

118

NME

Landschapszorg

Duurzaam tuinieren (2014)

Bijen (2014)

Ontsluiting (ANB)

IHD (ANB - Provincie)

Draagvlak

Beheer, herstel en aanleg

Natuurbehoud

Natuureducatie

Recreatief medegebruik

Natuurrecreatie

                                                                                                                                                                                                                   

Groen in de Stad (ANB)

Doelen samenwerkingsovereenkomst

Doelen natuurdecreet

Streekeigen

Toerisme - Economisch

Focuszones

Streekmerk - Identiteit

Prioriteit 2014

Visie RL P&Z 2012-2018

                                                                                                                    

1 1.1

1.2

1.3

1.4 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Natuur – biodiversiteit Koesterburen soorten    1.1.1 Steenuilen – eikelmuizen   1.1.2 Kamsalamanders – vroedmeesterpadden 1.1.3 Zwaluwen    1.1.4 Vliegend herten    1.1.5 Akkervogels    1.1.6 Bijen    Koesterburen leefgebieden – KLE’s   1.2.1 Hoogstamboomgaarden    1.2.2 Hagen – houtkanten    1.2.3 Knotbomen – Knotteam    1.2.4 Poelen    1.2.5 Holle wegen    Natura 2000 – IHD    1.3.1 Plan Boommarter    1.3.2 Draakje van de Markvallei    Bedrijfsplanner    Landschap – streek Landschapsanimator Zuurstof voor de Zennevallei Pajottenland van je bomen Groene begraafplaatsen Focuszones 2.5.1 Abdijlandschap Affligem 2.5.2 Groebegrachtvallei 2.5.3 Congoberg

        

Ternat

Sint-Pieters-Leeuw

Roosdaal

Sint-Genesius-Rode

Pepingen

Lennik

Liedekerke

Herne

Halle

Gooik

Galmaarden

Drogenbos

Bever

Dilbeek

Beersel

Affligem

2 Acties per gemeente

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

119

Natuurrecreatie – medegebruik Wandelnetwerk Pajottenland Weg van Klassiek & Schubertreise Beleving P&Z – App’el Visserspad Rode

             

4 4.1

            

4.2

4.3 4.4 4.5

120

            

                 

Ternat

Sint-Pieters-Leeuw

Roosdaal

Sint-Genesius-Rode

Pepingen

Lennik

Liedekerke

Herne

Halle

Gooik

Galmaarden

Drogenbos

Bever

Dilbeek

Beersel

Affligem 3 3.1 3.2 3.3 3.4

                                                                                                                                                                                                                                                                        

FinanciĂŤn

Resultatenrekening 2013

De balans en resultatenrekening 2013, evenals de gedetailleerde cijfertabellen van kosten en opbrengsten en het verslag van de account zitten in bijlage 4 en 5.

Opbrengsten 2013

In 2013 bestonden de opbrengsten voornamelijk uit Vlaamse subsidies, zoals 18% van het Agentschap voor Natuur en Bos, 12% van het Agentschap Ruimte & Erfgoed (landschapsanimator) en 14% van de Afdeling Ruimtelijke Planning (Zenneproject). Europese subsidies voor plattelandsontwikkeling voor onze twee Pajottenland+ projecten (Bomen en Wandelnetwerk) leverden 7%. Daarnaast maakten de gemeentelijke

121

bijdragen en de provinciale basissubsidie respectievelijk 9% en 8% uit van de totale opbrengsten. De doorrekening van projectkosten vormden samen ongeveer 7% van de opbrengsten in 2013. Door de interne staatshervorming behoren de regionale landschappen vanaf 1 januari 2014 niet meer tot de bevoegdheid van de Vlaamse overheid. Het kabinet van minister Bourgeois besliste bijgevolg om het saldo van de landschapsanimator 2013 niet meer uit te betalen. Vanaf 2014 wordt de werking van de landschapsanimator gefinancierd met een provinciale subsidie landschapszorg (dienst cultuur). De kosten die in boekjaar 2013 werden gemaakt, overeenstemmend met het saldo landschapsanimator, worden gedekt door reeds een deel van deze provinciale subsidie landschapszorg als opbrengst te boeken in 2013 (2% van totale opbrengsten 2013). De loontoelagen vanuit het Sociaal Fonds voor de Social Profit (VIA-akkoorden, Sociale Maribel, VIVO) zijn met 9% opmerkelijk hoger als andere jaren (4%). Dit is te verklaren als volgt: enerzijds kregen de Regionale Landschappen van het departement Leefmilieu een subsidie (12.721,66 euro) voor de toepassing van de VIAakkoorden met betrekking tot de verhoging van de eindejaarspremie. Anderzijds heeft het Sociaal Fonds alle achterstallige VIA-subsidies (eindejaarspremie 2012 = 18.393,96 euro) dit jaar uitbetaald. Uitzonderlijke opbrengsten maakten 3% uit van het totaal in 2013. Deze uitzonderlijke opbrengsten zijn opbrengsten die betrekking hebben op voorgaand boekjaar en niet voorzien werden als ‘nog te vorderen opbrengsten’ bij het afsluiten van het boekjaar 2012. Het gaat hier vooral om saldo’s van subsidies van afgelopen projecten (Akkervogels, Draagvlak Affligem, Sociale Maribel), die hoger waren dan voorzien in boekjaar 2012. Daarnaast is begin 2013 een aannemer in de loop van een project failliet gegaan. Een voorschotfactuur werd reeds geboekt als kost in 2012. Deze factuur werd in 2013 gecrediteerd en geboekt als uitzonderlijke opbrengst vorig werkjaar.

122

Kosten 2013

De uitgaven in 2013 bestonden vooral uit personeelskosten, specifieke realisatiekosten (terreinprojecten natuur- en landschap) en kosten van inhoudelijke werking (o.a. PenZine, publieksactiviteiten). De uitzonderlijke kosten hebben betrekking op niet aanvaarde kosten in projectafrekeningen. Het subsidiebedrag van deze projecten werd in boekjaar 2012 als te verwachten opbrengst hoger ingeschreven dan werkelijk uitbetaald. Het verschil wordt geboekt als uitzonderlijke kosten vorig boekjaar. Een project van de landschapsanimator diende opnieuw aanbesteed te worden, na failliet verklaring van de aannemer (zie ook bij opbrengsten). De kost van deze aanbesteding werd geboekt als uitzonderlijke kost vorig boekjaar.

123

Resultaat 2013

Vergelijking kosten 400000 350000 300000

250000 200000 150000 100000

Begroting 2013 zoals goedgekeurd op AV 3/12/12 Resultaat 31/12/13

50000 0

Er werden 77.000 euro minder kosten gemaakt dan voorzien in de begroting 2013, o.a. te verklaren door -

Inhoudelijke werking: de opmaak en druk van PenZine kostte 10.000 euro minder dan begroot dankzij de samenwerking met partners.

Specifieke realisatiekosten: de realisatie van de verschillende bomenplekjes i.k.v. ANB Groen in de stad werd uitgesteld naar voorjaar 2014, bijgevolg werden hiervoor geen kosten geboekt in 2013

ReĂŤele personeelskosten liggen lager dan begroot, omwille van ouderschapsverlof van twee personeelsleden in de loop van 2013

De uitzonderlijke kosten zijn hoger dan begroot, maar worden grotendeels gecompenseerd door de uitzonderlijke opbrengsten, die eveneens hoger zijn dan voorzien in de begroting.

124

Vergelijking opbrengsten 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000

Andere

Uitzonderlijke opbrengsten

Loontoelagen

FinanciĂŤle opbrengsten

Doorrekening natuurprojecten

Doorrekening landschapsteams

Afdeling Ruimtelijke Planning

Doorrekening administratieve kosten

Europa (Leader +)

Gemeentelijke bijdragen (projecten)

Gemeentelijke bijdragen (lidmaatschap)

Provincie subsidie Landschapszorg

Provincie (basissubsidie)

Provincie (projectmiddelen)

ANB Groen in de stad

Agentschap Ruimte en Erfgoed

Resultaat 31/12/13

Agentschap voor Natuur en Bos

20.000

Sponsoring

Begroting 2013 zoals goedgekeurd op AV november 2012

Bedrijfsopbrengsten

40.000

Er werden 18.365 euro minder opbrengsten geboekt dan voorzien in de begroting 2013 -

Project ANB Groen in de stad werd uitgesteld naar 2014, bijgevolg konden geen opbrengsten geboekt worden (maar werden ook geen kosten gemaakt)

Het verschil in subsidie Agentschap Ruimte en Erfgoed wordt aangevuld met de provinciale subsidie Landschapszorg

De loontoelagen zijn veel hoger dan verwacht in de begroting (verklaring: zie hierboven)

Uitzonderlijke opbrengsten werden niet voorzien in de begroting (verklaring: zie hierboven)

125

Winst/Verlies

Begroting 2014

Resultatenrekening 2013

Begroting 2013

Resultatenrekening 2012

Begroting 2012

Resultatenrekening 2011

80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 -10.000 -20.000

De resultatenrekening 2013 levert een positief resultaat op van 72.240 euro. Tijdens de Algemene Vergadering van 17/2/2014 wordt het voorstel goedgekeurd om het sociaal passief verder aan te vullen met 70.000 euro tot een totaal van 100.000 euro. Bijgevolg wordt het boekjaar 2013 afgesloten met een positief resultaat van 2.239,91 euro en wordt in totaal 277.625,57 euro uit voorgaande jaren gecumuleerde winst overgedragen naar 2014.

126

Begroting 2014

Deze begroting werd goedgekeurd door de algemene vergadering op 9 december 2013. Belangrijkste aanpassing is de overdracht van middelen van Agentschap voor Natuur en Bos en Onroerend Erfgoed naar provincie Vlaams-Brabant. De volledige begroting 2014 zit in bijlage 6.

127

128

Landschapsfonds P&Z

Het landschap van het Pajottenland en de Zennevallei krijgt als eerste regionaal landschap in Vlaanderen een projectrekening voor landschappelijk erfgoed bij de erfgoedorganisatie Herita. Om de werking van Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei te steunen opent Herita een specifieke projectenrekening voor fiscaal aftrekbare giften. Giften zijn welkom op projectrekening BE76 7450 6806 7595 met vermelding â&#x20AC;&#x2DC;Landschapsfonds Pajot-Zenneâ&#x20AC;&#x2122;. Fiscaal attest voor 45% belastingvermindering vanaf 40 euro per jaar. Het landschapfonds werd voorbereid in 2013 en zal begin 2014 breed gecommuniceerd worden via persbericht, flyers en mailing naar contactenlijst. Het fonds is opgevat als experiment want het valt moeilijk in te schatten welke respons hier op zal komen.

129

130