Verslag 2017 • Planning 2018
Moet er nog bos zijn? 1
2
Moet er nog bos zijn? Vroeger poetste men de vloeren met wit zand. ‘Moet er nog zand zijn?’ riepen de leurders die het rondbrachten. Moet er nog bos zijn? Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei leurt niet met bomen, maar nodigt iedereen wel graag uit om mee te werken aan bosversterking en -uitbreiding in de regio. Alle bossen – groot en klein – zijn belangrijk voor natuur, landschap en klimaat. Iedereen kan er wandelen, fietsen en letterlijk op adem komen. In 2018 schuiven we het thema bos extra naar voor in onze acties en communicatie. Uiteraard is dit geen nieuw thema: denk maar aan de vele jaren samenwerking onder ‘Plan Boommarter’ in verband met bossen in Halle of de mooie bosuitbreidingen in het Abdijlandschap van Affligem. Heel wat acties van het Regionaal Landschap met gemeenten, inwoners, landbouwers… dragen bij aan natuur- en bosverbinding: bosranden, boomgaarden, hagen en knotbomen. Via diverse projecten gaan we dit jaar extra inzetten op meer toegankelijke natuur en gevarieerde bossen. We zorgen er mee voor dat alle neuzen in dezelfde richting komen te staan, door intens overleg en veel terreinkennis. Onze gemeenten en de provinciale diensten leefmilieu en erfgoed zijn hierbij de stevige wortels, verder gevoed door samenwerking met verenigingen, inwoners, Vlaanderen, Europa en heel wat andere partners. Het Regionaal Landschap inspireert vanuit een aanzet met suggesties over mogelijke zoekzones voor bosuitbreiding. Nieuw is ook we nauw samenwerken met het provinciaal steunpunt bos. Dankzij deze samenwerking kan elke inwoner met bosplannen gratis beroep doen op advies en ondersteuning in verband met bebossing: overleg, terreinbezoek, plannen, subsidiedossiers… ‘Moet er nog bos zijn?’ is dus geen verontwaardigde roep in het ijle, maar een concreet aanbod om samen duurzame bosprojecten uit te werken.
Gunther Coppens
Alwin Loeckx
Voorzitter
Directeur
3
4
Inhoud
1
Organisatie
1.1
Missie – visie ................................................................................................................. 7
1.2
Overleg en samenwerking ............................................................................................ 8
1.3
Team ............................................................................................................................. 9
1.4
Financies ....................................................................................................................... 12
2
Acties natuur en biodiversiteit
2.1
Koesterburen
2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.1.6 2.1.7 2.1.8 2.1.9
Boomgaarden en Plukteam • steenuil, eikelmuis....................................................................... 14 Hagen, houtkanten en solitaire bomen • steenuil, sleedoornpage ............................................ 15 Poelen • kamsalamander, vroedmeesterpad ............................................................................. 16 Knotbomen en Knotteam • steenuil........................................................................................... 18 Holle wegen • vliegend hert ....................................................................................................... 20 Landbouw • geelgors, veldleeuwerik, patrijs ............................................................................. 22 Bijen en vlinders ......................................................................................................................... 23 Huiszwaluw, boerenzwaluw ....................................................................................................... 24 Vleermuizen ............................................................................................................................... 24
2.2
Natura 2000 – Europese natuurdoelen
2.2.1 2.2.2
Plan Boommarter ....................................................................................................................... 25 Andere acties Natura 2000 ......................................................................................................... 29
2.3
Bedrijfsplanner ............................................................................................................. 31
2.4
Tuinencampagne .......................................................................................................... 34
2.5
Bossen
2.5.1 2.5.2
Provinciaal steunpunt bos .......................................................................................................... 37 Bebossing en bosuitbreiding ...................................................................................................... 40
3
Acties landschap en erfgoed
3.1
Landschapszorg ............................................................................................................ 42
3.2
Zennevallei ................................................................................................................... 47
3.3
Water en Wind.............................................................................................................. 53
3.4
Herder van het Pajottenland ........................................................................................ 56
3.5
Andere
3.5.1 3.5.2 3.5.3 3.5.4
Abdijlandschap Affligem ............................................................................................................. 58 Boomgaarden parels in Gooik .................................................................................................... 63 Duurzame energie in het Pajottenland....................................................................................... 65 LOB ............................................................................................................................................. 66
5
4
Acties natuurrecreatie ...................................................................................... 67
5
Acties draagvlak en educatie
5.1
NME / Plattelandscentrum Paddenbroek ..................................................................... 69
5.2
Jaarthema en -activiteiten ............................................................................................ 71
5.3
Communicatie
5.3.1 5.3.2 5.3.3
Digitale communicatie ................................................................................................................ 74 Pajot Zenne magazine ................................................................................................................ 76 Ontdek Pajot Zenne .................................................................................................................... 77
Bijlagen 1 2 3 4 5 6
6
Indicatorentabel Ledenlijst AV – RVB – DB Verslag accountant – neerlegging Balans en resultatenrekening 2017 Begroting 2018 Verslagen AV – RVB
1
Organisatie
1
Missie – visie
Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei brengt gemeenten, provincie en verenigingen voor natuur, landbouw, toerisme/recreatie en jacht samen om natuur en landschap te versterken in het Pajottenland en de zuidelijke Zennevallei. RL P&Z zijn 16 gemeenten in Zuidwest-Brabant, met een gezamenlijke oppervlakte van 46 104 ha (460 km², 226 000 inwoners). De algemene missie van elk regionaal landschap is bevordering en promotie van het natuurbehoud, het streekeigen karakter, de natuurrecreatie en het recreatieve medegebruik; sensibilisering en informatieverstrekking over natuur, bos en landschap; en het beheer, herstel, aanleg en ontwikkeling van kleine landschapselementen. Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei heeft vanuit deze algemene missie een eigen visie bepaald als leidraad en kader voor de jaarplannen en het uitwerken van nieuwe projecten in periode 20132018. Er zijn drie pistes waarmee we de samenwerking rond natuur en landschap de komende jaren versterken: -
Integrale gebiedswerking in focuszones
-
Linken met streekidentiteit en erfgoed
-
Toeristisch-economische meerwaarde
ďƒ www.pajot-zenne.be/focuszones
In 2017 werd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend met de provincie (2017-2019) op basis waarvan het Regionaal Landschap ook extra prioriteit zal geven bij selectie van projecten aan samenwerking met bedrijven, zorginstellingen en jeugdverenigingen. Er is ook nauwere samenwerking rond bos via de provinciale medewerker bos die aansluit bij het team in Gaasbeek.
7
2
Overleg
Overleg is de belangrijkste manier om draagvlak voor natuur en landschap te stimuleren want als regionaal landschap hebben we geen enkele dwingende of verbiedende bevoegdheid. Voor elk project wordt steeds intens overlegd en samengewerkt met partners, inwoners en doelgroepen (zie projectfiches).
Overlegstructuren Het Regionaal Landschap wordt regelmatig betrokken bij gebiedsgericht of strategisch overleg van partners in de regio. Door deel te nemen aan overleg kunnen we onze visie op het Pajottenland en de Zennevallei inbrengen, en hier komen geregeld gerichte projectsamenwerkingen uit voort. -
Leaderwerking Pajottenland+ Vlaams en Brabants Overleg Regionale Landschappen Beheercommissies Onroerend Erfgoed Landschap van Erembald tot Kravaalbos Overlegplatforms Natura 2000 Hallerbos, ZoniĂŤnwoud en Vlaamse Ardennen Planbegeleidingscommissies Land van Teirlinck in Beersel (landinrichting VLM) en Vlaamse Rand (Rode-Dilbeek) Algemene vergadering FeliXart Europese federatie Europarc
Bestuur Zie ledenlijst en verslagen dagelijks bestuur, raad van bestuur en algemene vergadering in bijlage. In februari 2016 werd een nieuwe raad van bestuur en dagelijks bestuur gekozen (3 jaarlijks). In 2017 werden de statuten aangepast in kader van nieuwe samenwerking met de provincie.
8
3
Team
Verslag 2017 Alwin Loeckx Anneleen Vanderputten Ben Nechelput Hilde Van Gucht / Veerle Dehaeseleer Hugo O Katelijne Aelen / Marijke De Coster Kim Ceusters Koen De Rijck Leen Van de Weghe Lien Urmel Bram De Lameilleure Sarah Hublou Tijs Boelens
Planning 2018 Alwin Loeckx Anneleen Vanderputten Ben Nechelput Veerle Dehaeseleer Hugo O Katelijne Aelen / Marijke De Coster Kim Ceusters Koen De Rijck Leen Van de Weghe Bram De Lameilleure Sarah Hublou Tijs Boelens
Directeur Landschapszorg Landschap en natuur Ondersteuning
100% 100% 80% 80%
Herder Paddenbroek/educatie
100% 20%
Landschap Natuur Draagvlak Draagvlak Natuur Natuur Landbouw
100% 100% 100% vanaf februari 80% tot juli 80% vanaf juli 60% vanaf september 20%
Directeur Landschapszorg Landschap en natuur Ondersteuning Herder Paddenbroek/educatie
90% 100% 80% 80% 100% 60%
Landschap Natuur Draagvlak Natuur Natuur Landbouw
90% 100% 80% 80% 60% 20% tot augustus
Totaal VTE in 2017 was 9. In 2018 wordt een aanwerving voorzien van een medewerker draagvlak (vervanging Lien) en – indien aantal nieuwe projecten goedgekeurd worden – een extra medewerker landschap.
9
Greet De Prins geeft ondersteuning communicatie aan de vijf Vlaams-Brabantse RL’en vanuit de provincie. Matthias Vermeire werkt als provinciaal bosmedewerker 2 dagen per week mee in ons team. Frederik Hanssens is bedrijfsplanner in dienst van de VLM met werking in onze regio. Daan Demey (provincie dienst ruimte) werkt 1 dag per week mee in Gaasbeek vanuit strategisch project Zennevallei. Bijkomend hadden we in 2017 ook voor 1 VTE groenarbeiders (Groenjobs) in te zetten via ProNatura. Voor 2018 zijn dat 2 VTE. ďƒ www.pajot-zenne.be/team
10
11
4
12
Financies
ďƒ Opsplitsing per project en controleverslag van accountant zit in bijlage. In 2017 werd een crowdfunding initiatief opgestart door RL P&Z als actie binnen de activiteiten die we organiseren rond 20 jaar Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei (actie 5.2).
13
2
Acties natuur en biodiversiteit
1
Koesterburen
1.1
Boomgaarden en Plukteam • Koesterbuur: steenuil, eikelmuis
Trekker: Regionaal Landschap, Leen/Anneleen Partners en doelgroepen: inwoners, gemeenten Doelstelling Vrijwilligerswerking pluk fruitbomen om waardering voor landschapselement te behouden. Aanleg en herstel van hoogstamboomgaarden.
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Locatie
Doelgroep / Middelen
Type interventie
Aantal
1
Plukacties plukteam
Provincie leefmilieu
Coördinatie
2
Mobiele en vaste fruitpers Snoeicursus fruitbomen
Publiek
Promotie/Nazorg
Publiek
Vorming
60 boomgaarden 58 plukkers Hele regio 25-tal persdagen, 3 aanbieders 9/9, Dilbeek 15 deelnemers
3
We hadden in 2017 geen specifiek project rond aanleg en herstel van boomgaarden. De terreinrealisaties in verband met boomgaarden zijn daarom opgenomen onder andere acties.
Gepland in 2017 -
14
Verderzetten promotie mobiele fruitpers Verderzetten cursus zomer- en wintersnoei ism partners Opvolgen bestaand plukteam en uitbreiding Project biodiversiteit boomgaarden uitvoeren ism gemeente Gooik en VLM ( 3.5.2)
1.2
Hagen, houtkanten en solitaire bomen •
Koesterbuur: steenuil, sleedoornpage Trekker: Regionaal Landschap, Koen/Leen Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, landbouwers, inwoners, bedrijven, Pro Natura/INL
Doelstelling Aanleg en herstel van hagen, houtkanten en solitaire bomen als leefgebied voor steenuil en sleedoornpage (symboolsoort).
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Locatie
Doelgroep
1
Regio
Inwoners
Type interventie Promotie
2
Gooik
Inwoners
Vorming
Aantal Promo van aankoopacties van gemeenten en verenigingen Haagvlechten en -leggen 13/12, 20 deelnemers
We hadden in 2017 geen specifiek project rond aanleg en herstel van hagen. De terreinrealisaties in verband met hagen zijn daarom opgenomen onder andere acties.
Gepland in 2018 -
Advies op vraag Doorverwijzen naar groepsaankopen en subsidies (gemeentelijk, VLM, VLIF‌) Hagencampagne als deel van tuinencampagne Aanvraag ingediend als provinciaal biodiversiteitsproject: diverse acties rond paardenweides
Financieringskanalen -
Provincie leefmilieu Provincie erfgoed
Situering & illustratie
15
1.3
Poelen • Koesterbuur: kamsalamander, vroedmeesterpad
Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, ANB, landbouwers, inwoners, natuurverenigingen, Pro Natura/INL, Brakona
Doelstelling Aanleg en herstel van poelen en aanleg van houtige landschapselementen als leefgebied voor amfibieën.
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Locatie
1
Lennik Oudenaaksestraat Herne Nattendries
2
3
Cursus onderhoud van poelen - Gooik Monitoring poelen Herne-Bever-Galmaarden
4
5
Monitoring poelen Liedekerke-Ternat
6
Monitoring poelen Sint-Genesius-Rode
7
Herne Rasbeekstraat Herne Rooststraat Sint-Genesius-Rode Hof-ten-Hout
8 9
10
Diverse
Doelgroep / Middelen / Koesterbuur Particulier Dienst leefmilieu Particulier Dienst cultuur Kamsalamander
Type interventie
Aantal
Terreinactie
1 herstelde poel (kleimatten) met veebescherming 1 herstelde poel
Particulieren,… Dienst leefmilieu Poelennetwerk Dienst leefmilieu Kamsalamander Poelennetwerk Dienst leefmilieu Kamsalamander Poelennetwerk Dienst leefmilieu Vroedmeesterpad Particulier Kamsalamander Particulier Kamsalamander Dienst waterlopen Vroedmeesterpad
Vorming 7/10 Opvolging Monitoring
11 deelnemers
Monitoring
3 (potentiële) voortplantingspoelen
Monitoring Voorbereiding Overleg Advies
1 nieuwe vindplaats vroedmeesterpad, overige vindplaatsen (2015) bevestigd 1 herstelde poel
Advies Terreinactie Advies
Knotteam in actie aan poel
Kamsalamander Vroedmeesterpad
Beleid Advies
Terreinactie
3 (potentiële) voortplantingspoelen
Voortplantingsbiotopen opgenomen in voorstel erosiepoelen Opvolging soortbeschermingsplan vroedmeesterpad en kamsalamander
Gepland in 2018 -
16
Monitoring en potentiële locaties screenen in focuszones en voor kamsalamander/vroedmeesterpad Rapportage en overleg met partners (terreinbeheerders, landbouwers, particulieren, diverse overheden) voor kamsalamander/vroedmeesterpad Aanleg en herstel van minstens 15 poelen relevant voor kamsalamander Aanleg en herstel van minstens 10 poelen (algemeen) Aanleg en herstel van 3 à 5 poelen of andere biotopen voor vroedmeesterpad Advies op vraag Databeheer en GIS-overzicht Cursus aanleg en onderhoud van poelen
Situering & illustratie
Financieringskanalen -
Provincie dienst leefmilieu Provincie dienst cultuur ANB
17
1.4
Knotbomen en Knotteam • Koesterbuur: steenuil
Trekker: Regionaal Landschap, Koen Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, landbouwers, inwoners Doelstelling Vrijwilligers onderhouden knotbomen als groene sieraden in het landschap, natuurverbindingselementen en leefgebied voor steenuil.
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Deelactie
Gemeente
Aantal
Affligem
Type interventie Terreinactie
1
Knotteam
2 3
Knotteam
Beersel
Terreinactie
62 bomen geknot
Knotteam
Bever
Terreinactie
0 bomen geknot
4
Knotteam
Dilbeek
Terreinactie
90 bomen geknot
5
Knotteam
Drogenbos
Terreinactie
0 bomen geknot
6
Knotteam
Galmaarden
Terreinactie
46 bomen geknot
7
Knotteam
Gooik
Terreinactie
21 bomen geknot
8
Knotteam
Halle
Terreinactie
15 bomen geknot
9
Knotteam
Herne
Terreinactie
55 bomen geknot
10
Knotteam
Lennik
Terreinactie
11 bomen geknot
11
Knotteam
Liedekerke
Terreinactie
10 bomen geknot
12
Knotteam
Pepingen
Terreinactie
158 bomen geknot
13
Knotteam
Roosdaal
Terreinactie
100 bomen geknot
14
Knotteam
Sint-Genesius-Rode
Terreinactie
0 bomen geknot
15
Knotteam
Sint-Pieters-Leeuw
Terreinactie
201 bomen geknot
67 bomen geknot
Totaal: 836 geknotte bomen, ongeveer 35 (actieve) vrijwilligers 16
Cursus vrijwilligers
Dilbeek – voor hele werkingsgebied
Vorming
25/11 en 2/12 starterscursus 15 deelnemers
17
Nieuwe brochure
Publicatie
Heruitgave ‘Goed geknot’
18
Terreincontrole
Controle
7 terreinbezoeken
19
Uitvoeren procedure aanvrager/RL/uitvoerder Overleg knotteams Vlaanderen (RL’en) Adviezen en doorverwijzigingen
Samenwerking RL’en Hele werkingsgebied Hele werkingsgebied Vlaanderen
Administratie
Continue
Knotmodule
Voorbereiding goedgeknot.be
Hele werkingsgebied
Communicatie
Hele werkingsgebied
Cursus
Diverse vragen over (knot)boombeheer, gebruik van wilgentenen voor wiglo’s… 18/11, Gooik 15 deelnemers
20 21
22
18
Cursus knot- en hakhoutbeheer
Gepland in 2018 -
-
Lancering goedgeknot.be in Pajot & Zenne Verderzetten knotteam en het project waarbij de rol van het regionaal landschap ligt in het samenbrengen en coÜrdineren van vrijwilligers en aanvragers. Terreincontrole, databeheer, centraal aanspreekpunt en promotie. Zoektocht naar uitbreiding knotteam (vooral regio Dilbeek). Cursus knotbeheer voor gevorderden. Cursus knotbeheer voor beginners. Ondersteunden vorming voor knotvrijwilligers (EHBO, gereedschapsonderhoud, ladingzekerheid‌).
Situering & illustratie
Financieringskanalen -
Provincie leefmilieu Provincie erfgoed Landschapsfonds
19
1.5
Holle wegen • Koesterbuur: Vliegend hert
Trekker: Regionaal Landschap, Koen/Sarah Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, inwoners, ProNatura/INL, ANB Doelstelling Herstelbeheer en regulier onderhoud holle wegen als leefgebied voor vliegend hert.
Gerealiseerd in 2017 Nr. 1.
Gemeente Beersel (Alsemberg)
Straat/locatie Holle weg Beukenbosstraat +/- 330m +/- 18 eigenaars
2.
Beersel (Alsemberg)
Holle weg Diepestraat Oude Molenstraat +/- 1km +/- 35 eigenaars
Type interventie Communicatie Realisatie
Administratie Administratie
Communicatie
Voorbereidingen Overleg Inventarisatie 3.
Beersel (Alsemberg)
Termeulenweg
Voorbereidingen Administratie
Aantal Omwonenden Voorbereidende werken Herstelbeheer Heraanplant, erosierillen Opvolgingsbeheer, nazorg Verslag provincie-subsidie Opmaak subsidiedossier ISN en provincie (gemeentelijk natuurproject) Opmaak vergunningsaanvraag Opmaak bestek en gunning Toelatingen eigenaars Info-avond, bezoekmomenten taludeigenaars Omwonenden, passanten Experten-bezoek Betrokken gemeentediensten en INL Herbevestigde waarnemingen vliegend hert Terreinbezoek Opmaak subsidiedossier provincie (gemeentelijk natuurproject)
Gepland in 2018 -
Realisatie herstelbeheer en opvolgingsbeheer Diepestraat-Oude Molenstraat, Alsemberg. Opstart nieuw herstelproject in holle weg Termeulenweg, Alsemberg. Communicatie met 40-tal eigenaars, inventarisatie, opmaak vergunningsaanvraag en bestek, overleg met gemeente en INL,… Nazorg en bewoners-bijeenkomst herstelde holle weg: Beukenbosstraat, Alsemberg Experten-bijeenkomst, infoavond en wandeling vliegend hert in holle weg Diepestraat-Oude Molenstraat, Alsemberg Methodiek en stappenplan holle wegen beheer op punt stellen Ondersteunen inventarisatie vliegend hert via meetnetten.be…
Financieringskanalen -
20
Provincie leefmilieu ANB Gemeente Beersel
Situering & illustratie
21
1.6
Landbouw • Koesterbuur: geelgors, veldleeuwerik, patrijs en andere akkervogels
Trekker: Regionaal Landschap, Koen De Rijck / VLM, Frederik Hanssens (bedrijfsplanner)
Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, landbouwers, natuurverenigingen, vogelwerkgroep, WBE/jagers, Vlaamse Landmaatschappij
Doelstelling Wintervoedsel, zomervoedsel en nestgelegenheid voor akkervogels.
Gerealiseerd in 2017 Nr. 1 2 3 4 5
Deelactie
Gemeente
Opkopen en aanleggen graanranden Aanleggen faunaranden (kruiden, granen, kool) Winter- en zomermonitoring Aanleg erosiestrook Bruinbroekstraat Studiedag akkervogels Vlaanderen
Galmaarden, Pepingen, Bever Galmaarden, Roosdaal Galmaarden, Bever, Pepingen Galmaarden diverse
Type interventie Terreinactie
Aantal
Advies
+/- 3 ha bij 2 WBE’s
Monitoring
4 vrijwilligers
Advies
1 advies t.a.v. dienst waterlopen provincie 1 poster
Evenement
Zie bedrijfsplanner
Gepland in 2018 -
Monitoring door Vogelwerkgroep Cinerea, Natuurpunt-vrijwilligers Samenwerking met geïnteresseerde WBE’s voor terreinactie Samenwerking voor aanleg kleine landschapselementen (in focuszones) Terreinactie bij landbouwers via VLM bedrijfsplanner
Situering & illustratie
Financieringskanalen -
22
Provincie dienst leefmilieu VLM ANB
1.7
Koesterbuur: wilde bijen en vlinders
Trekker: Regionaal Landschap, Koen De Rijck Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, landbouwers, natuurverenigingen, bijenwerkgroepen, imkers
Doelstelling Voedsel, nestgelegenheid en sensibiliseren voor wilde bijen (alle leefgebieden)
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Aantal
Beersel
Type interventie Samenwerking
Beersel
Vorming
13/3 en 4/6, 33 deelnemers
Bijvriendelijk openbaar groen Bijvriendelijk openbaar groen
Beersel
Terreinactie
3 ontwerpen uitgevoerd
Beersel
Communicatie
5
Bijvriendelijke gemeente
Beersel
Administratie
6
Aanleg van bijenbloemenakkers
Hele werkingsgebied
Terreinactie
7
Aanleg van bijenbloemenranden (landbouwers, imkers, openbaar groen)
Terreinactie
8
Bijenblokken
9
Bloemenweide aanleggen
Gooik, Sint-PietersLeeuw, Lennik, Galmaarden, Bever, Halle, Roosdaal, Beersel Hele werkingsgebied Gooik
2 artikels (VVOG, GroenContact), 1 kandidaatdossier Groene Lente Verslag gemeentelijk natuurproject Bijvriendelijk Beersel 2 Eenjarig en meerjarig zadenmengsel samengesteld. 200 zakjes zaad verdeeld 1,50 hectare (mengsel éénjarigen) en 0,10 hectare (mengsel meerjarigen)
1
2 3 4
Deelactie
Gemeente
Coördineren bijenwerkgroep: inventarisaties, terreinactie, sensibilisering Cursus wilde bijen
2 samenkomsten
Terreinactie
200 bijenblokken
Educatie
13/5, 15 deelnemers ism Inverde
Gepland in 2018 -
Advisering en nazorg Verdelen en inzaaien zadenmengsels aan landbouwers en particulieren Verdelen en plaatsen van bijenblokken/hotels
We hebben een aanvraag ingediend voor provinciaal biodiversiteitsproject in verband met vlinders, samen met gemeente Pepingen en vlinderwerkgroep Thecla. Financieringskanalen -
Provincie dienst leefmilieu Provincie dienst landbouw (zadenzakjes)
23
1.8
Koesterbuur: huiszwaluw, boerenzwaluw
Trekker: Regionaal Landschap, Koen Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, landbouwers, natuurverenigingen, vogelwerkgroep
Doelstelling Nestgelegenheid voor zwaluwen. Gerealiseerd in 2017: 4 kunstnesten opgehangen in Gooik bij particulier. Gepland in 2018: geen specifieke acties.
1.9
Koesterbuur: vleermuizen
Trekker: Regionaal Landschap, Anneleen Partners en doelgroepen: school, provincie, Vleermuizenwerkgroep, natuurvereniging
Doelstelling Winterverblijfplaatsen voor vleermuizen inrichten (bunkers, ijskelders) Gerealiseerd in 2017: geen specifieke acties gepland. Gepland in 2018: projectvoorstel uitwerken in verband met KW-linie ism vleermuizenwerkgroep Myotis.
24
2
2.1
Natura 2000 – Europese natuurdoelen
Plan Boommarter
Trekker: Regionaal Landschap, Koen/Kim/Sarah Partners en doelgroepen: Agentschap voor Natuur en Bos, stad Halle, Natuurpunt, provincie, Natuurgidsen ZWB, particulieren
Doelstelling Versterking en uitbreiding van bos en natuur tussen Halle en Hallerbos, mensen verbinden met bos en natuur, Europese natuurdoelen vertalen naar omgeving en bewoners/gebruikers
Gerealiseerd in 2017 Nr. 1
Deelactie Projectsecretariaat
2
Tussentijdse evaluatie 20142016
3
Realisaties natuur
4
Studies natuur
Uitleg Projectbegeleiding, coördinatie, afstemming, aanspreekpunt Dataverwerking Voorbereiden en voorzitten 3-maandelijkse stuurgroepen Opvolging samenwerkingsovereenkomst 2014-2019 en financiën Samenwerking partners, bilateraal overleg Deeldoelstellingen, acties, activiteiten, financiële middelen,… worden overlopen en aangevuld, en tegen de einddoelstelling afgemeten. Conclusie: we zijn goed op koers om de einddoelstellingen te halen en we halen de tussentijdse doelstelling om 40-60% van de deeldoelen te halen. Van alle deeldoelen die nu nog erg laag scoren (0%, 1-24% voortgang) is er concrete verbetering in zicht. Sommige deeldoelen al ruim 100% behaald! Bijhouden realisatie-teller voor aankoop, beheer, inrichting,… volgens afspraken in samenwerkingsovereenkomst Verschillende grote aankoop-dossiers ANB, Natuurpunt en stad in eindfase! Uitvoeren van terreinrealisaties bij particulieren en organisaties (zie aparte tabel) In kaart brengen van houtige KLE’s en poelen per deelgebied Inventariseren das en oude burchten van das i.s.m. Natuurpunt Studie, rondom Hallerbos (ook Waals-Brabant), open oproep via media Opstarten verkenningsnota’s Malakoff-domein en Kasteelpark Lembeek,
25
Zavelput, Zevenbronnen 5
Recreatie
6
Water
7
Communicatie en sensibilisering
8
Activiteiten
9
Extern overleg
10
Bijkomende projectmiddelen
26
Promoten wandelroute ‘In het spoor van de boommarter’ Financiering van vleermuizen-fietsroute in Halle i.s.m. Vleermuizenwerkgroep Oplevering collectieve rioleringswerken Krabbos (Halle/Beersel) Hermeanderen Maasdalbeek i.s.m. dienst waterlopen provincie Lancering nieuwe website www.planboommarter.be Continue werken aan Facebook-pagina Begeleiding en mede-uitgave van Hallerbos-kinderverhaal Bloebelletjesbos Verdeling bus-aan-bus van wandelkaart: 1 in voorjaar, 1 in najaar Aankondigingen via Info Halle, Hyacint en e-nieuwsbrief Lanceren van Prijs Plan Boommarter, voor beste terreinrealisaties bij particulieren e.d. Persberichten: o.a. fakkeltocht, Warandedag, Prijs, opening Kasteelpark Lembeek Hyacintenbloei: gecoördineerde aanpak tijdens bloeiperiode wilde hyacint, vrijwilligers ontvangst bezoekers, verbetering mobiliteit/parkeren o.a. busdienst, bosbezoekers verbinden met stad (en vice versa), Hyacintenfestival in Vlaanderen, linken met Plan Boommarter Opstart van publicatie Hallerbosboek: fotograaf, schrijvers, financiering,… Persoonlijk benaderen 20 paardenhouders voor terreininrichting win-win paard-landschap Fakkeltocht Warandepark (18 maart), 30 deelnemers i.s.m. Natuurgidsen Zennefeest – Park van Buizingen (1 mei) – 1200 deelnemers i.s.m. CC Vondel, jeugddienst, den Ast, bib Halle,… Warandedag (30 augustus), 350 deelnemers i.s.m. jeugddienst en CC Vondel Dag van de Natuur (19 november), natuurbeheer in Berendries, 75 deelnemers Brakona/Natuurpunt Studie, AWV: inventarisatie das en migratieknelpunten Waterlink: landschappelijke inkleding pompstation VLM/provincie Vlaams-Brabant: erosieknelpunten oplossen BOS+: organisatie van kennisdelen-studiedag rond Hyacintenfestival OCWM Halle en Brussel: kansen op samenwerking op OCMW-terreinen ANB, VMM, AWZ, provincie Vlaams-Brabant, Strategisch Project Zennevallei: herinrichtingen Lembeek-Noord en Lembeek-Zuid – zie 3.2 Goedgekeurde projectaanvraag voor uitbreiding, verdere inrichting en toegankelijkheid Warandepark, bij ANB/flankerend beleid VSGB, totaalbudget 165.000 euro in verdere uitvoering Goedgekeurde projectaanvragen voor uitbreiding en visievorming speelbos Zavelput bij provincie/gemeentelijk natuurproject en bij ANB/flankerend beleid VSGB, totaalbudget 62.000 euro uitgevoerd Projectaanvraag voor educatieve uitwerking Warandepark, bij provincie/gemeentelijk natuurproject, totaalbudget 15.000 euro aanvraag opnieuw ingediend Uitbouwen en lanceren van growfunding.be voor Hallerbosboek +/- 10.000 euro gezocht via crowdfunding-formule Projectaanvraag in opmaak voor bundelen van verschillende acties in Plan Boommarter gebied, o.a. bosbeheer, soortbescherming, toegankelijkheid, plantacties, monitoring, door verschillende partners samen aanvraag in opmaak (Duurzaam biodiversiteitsproject) +/- 100.000 euro
Realisaties natuur Nr.
Straat/locatie
Interventie
Aantal
1
Essenbeek, Warandepark
Grondverwerving door stad Terreinactie
+/- 120 are grondverwerving Uitvoeren bosbeheer en aanplantingen 210 lm haag 860 m² houtkant 24 hoogstamfruitbomen 9 bijenpalen 37 hoogstambomen Herstelbeheer brongebied Speelnatuur-inrichting Aanleg paden in grindgazon Plaatsing totempalen ingangen park Herder van het Pajottenland Vergunningen, communicatie omwonenden, nieuw subsidiedossier gemeentelijk natuurproject 5 percelen, 1 verkoper, 1,71 ha Visievorming, terreinbezoek, doelgroepen-overleg, opstart verkenningsnota, externe studie speelnatuur Opmaak ontwerp Terreinactie
Toegankelijkheid Natuureducatie Administratie
2
Halle, Zavelput
Grondverwerving door stad Ontwerp
3
Halle, Kasteelbrakelsesteenweg
Aanleg landschappelijke tuin (particulier)
Gepland in 2018 -
-
-
Verderzetten projectsecretariaat Tussentijdse rapportage, opmaken subsidie-dossiers Aanplantingen particulieren o.a. Berendries, paardenhouders,… Warandepark: o Natuureducatieve werking o Activiteiten o.a. fakkeltocht en Warandedag Zavelput: o Overleg en opmaak verkenningsnota natuurbeheerplan o Impulsen speelnatuur en toegankelijkheid o Beheer Hyacintenbloei, growfunding en publicatie Hallerbosboek Diverse activiteiten o.a. fakkeltocht,… en communicaties o.a. bus-aan-bus folder en Facebook Verderzetten studies natuur o.a. KLE’s, boommarter en das Verderzetten diverse externe contacten
Financieringskanalen -
Provincie dienst leefmilieu Vlaanderen (ANB) Stad Halle
27
Situering & illustratie
Zennefeest Buizingen
Warandepark Halle
28
Warandedag
Fakkeltocht
29
2.2
Andere acties Natura 2000
In 2017 - 2019 wordt hier versterkt op ingezet met bijkomende middelen van ANB via de provincie in een nieuwe specifieke samenwerkingsovereenkomst. Realisaties zijn opgenomen bij andere acties: -
Inventarisaties, overleg en biotoopverbetering voor Europees beschermde soorten binnen en buiten Speciale Beschermingszones (SBZ’s) o Kamsalamander, omgeving Liedekerkebos en Hertigembos actie 2.1.3 o Kamsalamander, omgeving Markvallei actie 2.1.3 o Vroedmeesterpad, Kwadebeekvallei (Sint-Genesius-Rode) actie 2.1.3 o Vliegend hert, holle wegen in Beersel actie 2.1.5
-
Kaart met mogelijkheiden voor bosuitbreiding actie 2.2.5
-
Opvolgen platformoverleg en acties ism ANB voor SBZ Hallerbos en omgeving, SBZ Zoniënwoud en SBZ Bossen Vlaamse Ardennen
30
3
Bedrijfsplanner Foto: VLM Regio Oost
Trekker: VLM, Frederik Hanssens (bedrijfsplanner) Partners en doelgroepen: landbouwers Doelstelling De beheerovereenkomsten VLM hebben als doel de natuurwaarden op landbouwgronden te verhogen en in stand te houden, alsmede de impact van de landbouwvoering op het milieu zoveel als mogelijk te neutraliseren, omgekeerd worden de invloeden vanuit kwetsbare elementen gebufferd richting de landbouwpercelen. Hierbij zijn het de landbouwers zelf die zich vrijwillig engageren om deze doelstellingen te realiseren. In functie hiervan biedt de Vlaamse Overheid, met steun van Europa, hen op maat een heel aantal maatregelen aan. Een beheerovereenkomst is de verzameling van deze maatregelen waarvan de uitvoering geregeld wordt onder de vorm van een overeenkomst tussen een landbouwer en de Vlaamse Landmaatschappij. Zo’n beheerovereenkomst is dusdanig ontworpen dat de uitvoering ervan een haalbare kaart blijft voor de landbouwer. Dit systeem vormt één van de onderdelen van het natuur- en landbouwbeleid. Meer info kan gevonden worden op de website van de Vlaamse Landmaatschapij: www.vlm.be/nl/themas/beheerovereenkomsten
Gerealiseerd in 2017 -
Doelstellingen zoals vermeld in jaarverslag 2016-17 werden gehaald
-
Alle hernieuwingen werden op terrein bezocht (29 dossiers, 60 details) verspreid over het Pajottenland, maar leidden niet steeds tot hernieuwing (om diverse redenen).
31
-
Er werden 37 contracten afgesloten, waarvan 6 contracten met landbouwers die in het verleden nooit een beheerovereenkomst hebben gehad.
-
Verschillende acties ivm erosie werden ondernomen in samenwerking met gemeenten en erosiecoördinatoren (Dilbeek, Pepingen, StPLeeuw,…) (soms ook kaderend in het project Belini). Erosiemaatregelen worden nog gesloten maar soms haken landbouwers op het laatste moment af ondanks het nut en belang voor de maatschappij (op vraag van gemeenten). Er werd ook meegewerkt aan het inspiratiemoment rond Landschap en Erosie op 31/05/2017, van RL (landschap van boeren-Breughel) en van Provincie Vlaams-Brabant (
-
Verschillende werkgroepen werden opgevolgd, gaande van driehoekoverleggen, over competentienetwerken en interne VLM-projecten (RVK Gooik,…)
-
Overzichtstabel: indien gewenst kunnen alle burgers de locatie van beheerovereenkomsten terugvinden op geopunt.be vanaf mei 2017 (tot op heden is dit niet gebeurd). Indien gewenst kan bv. een gemeentebestuur een shapefile opvragen bij de Vlaamse Landmaatschappij waarbij het type van maatregel en locatie (altijd met respect voor de privacy) te bekijken zijn.
Gepland in 2018 -
De bedrijfsplanners van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) gaan dit jaar actief de boer op in die gebieden waar beheerovereenkomsten de meeste kans op resultaten hebben. De focus ligt voornamelijk op gebieden voor soortenbescherming. Met de sterke inzet op een gebiedsgerichte aanpak, streeft de VLM naar meer resultaten van de maatregelen uitgevoerd via een beheerovereenkomst. Vooral voor landbouwgebonden soorten zoals akker- en weidevogels, maar ook voor de NATURA 2000-soorten grauwe kiekendief en Europese hamster worden extra inspanningen gedaan om de geschikte leefgebieden nog beter in te richten. Denk daarbij onder meer aan de aanleg van voedselgewassen, vogelakkers of perceelsranden. De bedrijfsplanners van de VLM zullen in de voornaamste gebieden voor soortenbescherming gericht contact opnemen met landbouwers om hen te overtuigen een beheerovereenkomst te sluiten. Daarnaast zullen de bedrijfsplanners proactief landbouwers benaderen in een aantal zorgvuldig geselecteerde gebieden waar gewerkt wordt aan concrete doelstellingen rond landschap, natuur of milieu. Buiten de afgebakende gebieden zullen de bedrijfsplanners van de VLM nog wel spontane aanvragen van landbouwers voor een beheerovereenkomst behandelen.
Concreet voor de bedrijfsplanner van het Pajottenland wil dit zeggen dat de klemtoon zal liggen op het akkervogelkerngebied rond Elingen en het meerjarig project Belini in het Zuunbekken (specifieke
32
klemtonen zullen uitgewerkt worden). De bedrijfsplanner zal ondersteuning bieden aan de bedrijfsplanner van Zuid-Hageland (7 gebieden in Tienen en Boutersem), conform de klemtonen voor 2018. Daarnaast blijven spontane aanvragen van landbouwers uit de Pajotse regio verder verwerkt. Zoals elk jaar zullen landbouwers verder begeleid worden. Interne projecten zullen indien ruimte verder opgevolgd worden.
Planning kan steeds aangepast worden op basis van de noden en de vereisten binnen de Dienst Beheerovereenkomsten Regio Oost vestiging Leuven.
Foto: VLM Regio Oost
33
4
Tuinencampagne: leve de tuin!
Trekker: Regionaal Landschap ism Provincie, Leen Partners en doelgroepen: inwoners Doelstelling Via verhalen en tips wil de provincie groene oases maken van de Vlaams-Brabantse tuinen. 86% van de VlaamsBrabanders heeft een tuin. Acht procent van de grondoppervlakte is tuin. Met een tuin kunnen we het verschil maken tussen een groene en een grijze provincie. Want een tuin, klein of groot, is waardevol. Ze vormen een groen lint en zijn vaak stapstenen voor dieren en planten naar andere tuinen, parken of bossen ĂŠn een bron van genot voor de eigenaars. Vlaams-Brabant streeft naar een natuurvriendelijke manier van tuinieren. Om inwoners te helpen, selecteerde men 75 tuinverkenners uit gans Vlaams-Brabant. Het zijn enthousiaste tuinliefhebbers en onafhankelijke die graag hun ervaringen gratis delen via inspirerende tuinverhalen. De komende drie jaar geven ze Vlaams-Brabanders gratis tips over de inrichting en het onderhoud van hun tuin. Hierbij komen tuinontwerp, bodem, beplanting, water, constructies en dieren in de tuin aan bod. Er komen infosessies voor alle tuineigenaren. In het voorjaar zijn er vijf infosessies voorzien: op 25 april in het Provinciedomein Halve Maan in Diest, op 27 april in het Provinciehuis in Leuven, op 4 mei in het Provinciedomein Het Vinne in Zoutleeuw, op 8 mei in Hanenbos in Dworp en op 9 mei in PIVO in Asse. Met deze vragen kan men terecht bij het Steunpunt Tuinen van de provincie. De tuin is geen eiland maar een onderdeel van een groter geheel. De biodiversiteit in de tuin en op het balkon is daarom afhankelijk van de omgeving waar men woont en vice versa. Een doeltreffende aanpak om de biodiversiteit te verhogen is alleen mogelijk als overheid en burgers met elkaar samenwerken.
34
Resultaten 2017
Nr.
Deelactie
1
Samenwerking en promotie
Provincie en de 5 RL’en
2
Infosessie Verken je terrein
Provincie en de 5 RL’en
Type interventie Breed publiek
Breed publiek
Aantal Tuinverkenners Tuindoosjes Wedstrijd Boom je Buurt 8/5, 12 deelnemers
Situering
Planning 2018 -
Organisatie van tuinactiviteiten in de regio – aansluitend bij deze tuinencampagne Twee workshops met Intradura: Kringlooptuinieren / Vlechten Project Volkstuinen Café Courgette – samentuinieren in de kloostertuin o o o o o o o o o o o o
Aanplanting knotwilgen (aanbod vlechthout vergroten > cursus vlechtwerk) Aanplanting houtkant hazelaar (aanbod vlechthout vergroten) Bouwen van wilgenhut Bouwen van een schapen/kippenhok – met ruimte om hooi te laten drogen Optimaliseren omgeving composthoek Opmaak plannen naar rolstoelvriendelijk parcours Verwijderen oude stal (metaalconstructie – versleten) Plaatsen bescherming rond fruitbomen Ontwikkelen en begeleiden graasbeheer Aankoop kleine hakselaar + ander materiaal Plaatsen ronde boombank + verbeteren picknick-infrastructuur Aanleg infopunt
35
36
5
Bossen
5.1
Provinciaal steunpunt bos
Trekker: Provinciaal Steunpunt Bos (PSB) / Matthias Vermeire in tandemwerking met RLPZ. Bosuitbreiding: Bram De Lameilleure, Natuur: Koen de Rijck, Sarah Hublou Doelgroepen: Private boseigenaars en openbare besturen met bos in de provincie Vlaams-Brabant. Doelstellingen Stimuleren van duurzaam bosbeheer in de Provincie Vlaams-Brabant via het actieplan Provinciaal Steunpunt Bos 2017-2019. Het uitrollen van een volledige dienstverlening naar private boseigenaars toe bestaande uit: - Een informatieloket: Het PSB houdt boseigenaars op de hoogte van het reilen en zeilen in de bossector. - Persoonlijk advies: Het PSB informeert boseigenaars over hun bosperceel opdat zij doordachte keuzes kunnen maken over hun bos, zelfredzamer worden en hun bos beter kunnen beheren. - Administratieve ondersteuning: Boseigenaars kunnen voor administratieve ondersteuning beroep doen op het PSB (kapmachtiging, plantplan, offertes evalueren). - Gezamenlijke aankoop van plantgoed: Aanbieden van inheems, autochtoon plantgoed door mee aan te sluiten bij de lopende acties van het regionaal landschap. - Gegroepeerde bosbeheerwerken: Het aanbieden van bosbeheerwerken aansluitend op de gunningen van het Regionaal landschap of via opzet van nieuwe gunningen. - Natuurbeheerplan (NBP): Het PSB ondersteunt boseigenaars bij de opmaak van een natuurbeheerplan. Het PSB stelt zelf NBP type 1 op, mits voldoen aan bepaalde ‘kwaliteitseisen’, en doet aan procesbegeleiding voor de overige types (2,3), de eigenlijke opstelling ervan wordt uitbesteed aan gespecialiseerde studiebureaus. - Gegroepeerde houtverkopen: Het opzetten van industriële en brandhoutverkopen in de Provincie Vlaams Brabant zodoende houtvolumes vermarkt kunnen worden. - Vorming: Het organiseren van theorie- en praktijkcursussen rond bosbeheer met het doel om de boseigenaar zelfredzamer te maken.
37
Gerealiseerd in 2017 - Opmaak van het Provinciaal actieplan bos 2017-2019 - Start van administratieve ondersteuning en persoonlijk advies naar private boseigenaars in werkingsgebied Groene Corridor: kapmachtigingen verstrekken, bosbezoekverslag , plantplannen opmaken - Start van administratieve ondersteuning en persoonlijk advies naar gemeenten en andere openbare besturen in werkingsgebied Groene Corridor: kapmachtigingen verstrekken, bosbezoekverslag , plantplannen opmaken, houtverkoop opstellen.
Nr.
Contact
Gemeente
Type interventie (prospectie, aanleg, herstel of advies)
1.
Dhr. Schouppe
Halle
Adviesverlening + kapmachtiging
2.
Dhr Michiels
3
Dhr. Vandendriessche
Adviesverlening Dilbeek
Adviesverlening + kapmachtiging
4
Mevr. Scholte
5
Natuurpunt Halle
Dilbeek
Adviesverlening Adviesverlening
Gepland in 2018 -
-
38
Verder formaliseren en operationaliseren van het actieplan Provinciaal Steunpunt Bos 20172019. Streefcijfers op provinciaal niveau: o Aantal boseigenaars bereikt: 500 à 1000 o Aantal terreinbezoeken: 500 à 1000 o Aantal gegeven adviezen: 500 à 1000 o Aantal ondersteuningen rond administratieve handelingen: 100 à 200 o Er zijn 10 natuurbeheerplannen opgestart o 50 boseigenaars hebben beroep gedaan op provinciale boswerking ifv bosexploitatie o Er worden 4 houtverkopen georganiseerd Streven naar maximale samenwerking en complementariteit met nieuwe vzw Bosgroep Vlaams-Brabant.
Situering & illustratie
Financieringskanalen: provincie
39
5.2 Bosuitbreiding en bebossing
Partners en doelgroepen: gemeenten, provincie, inwoners Projectperiode: 3 jaar Trekker bij RLP&Z: Bram De Lameillieure Financiering: Agentschap Natuur en Bos Doelstelling Het coördineren van projectvoorbereiding met het oog op bebossing van niet eerder beboste terreinen, Het verhogen van kennis en draagvlak voor (meer) bos bij betrokken landeigenaars en terreinbeheerders, lokale besturen en verenigingen, door middel van een aangepast communicatie- en vormingsprogramma, Het coördineren van uitvoeringswerken (bv aanplanting, inrichting) van bebossingsprojecten naar het brede publiek toe. Resultaten 2017 - Opmaak van een projectplan ‘potentiële locaties voor bebossing’ voor de regio Pajottenland & Zennevallei, - Aanduiding van potentiële locaties voor bosrealisatie op kaart, - Overzicht van de betrokken actoren, - Overzicht van de zgn. quickwins nl. concrete projectvoorstellen, ingediend door de actoren. Nr. Deelactie 1
2
Opstellen infofiche per boscluster Opstellen en aftoetsen quickwins
Inventarisatie
4
Actorenoverleg op streekniveau
Overleg
5
Projectplannen aftoetsen met betrokken eigenaars/beheerders Opstart communicatie en sensibilisering
Overleg en draagvlak
3
6
40
Type interventie Onderzoek naar potentiële Onderzoek locaties voor bebossing
Overleg en inventarisatie
Communicatie
Uitleg Opmaak GIS-werkkaart, anaylse en verfijnen criteria, doorvoeren verscherpte erfgoed- en natuurtoets Per boscluster wordt een zone onderzocht waarbinnen bosuitbreiding wenselijk is Voor planperiode 2017-2019 werd 25 ha als quickwin vooropgesteld in Affligem, Halle en Sint-Pieters-Leeuw Drie vergaderingen, zowel op provinciaal als Vlaams niveau met alle betrokken RL’en en bosgroepen Gemeentes (Affligem, Dilbeek, Herne, Lennik), VLM, ANB, Natuurpunt (afd. Liedekere, Lennik) Artikels in Penzine, website, facebook. Overleg rond website voor bosuitbreiding op Vlaams niveau
7
Ondersteuning gemeenten Terreinbezoek en particulieren
Adviesverlening rond bebossing en bosbeheer, in samenwerking met provinciale bosmedewerker Projectvoorstel Opmaken van subsidieaanvraag ANB-VSGB voor grondaankoop door de gemeente Affligem i.k.v. bosuitbreiding in Abdijlandschap Affligem
8
Ondersteuning uitvoeren quickwin
Situering
Planning 2018 - Overleg met betrokken actoren en lokale besturen over de potentiële locaties voor bebossing - Adviesverlening en ondersteuning aan gemeenten en particulieren, in samenwerking met de provinciale bosmedewerker - Publieksactiveiten rond het centrale jaarthema ‘bos’ actie 5.2 - Voorbereiding en medewerking aan nieuwe promotiecampagne met alle regionale landschappen en bosgroepen, in samenwerking met de provincies en ANB - Inventarisatie eigendomssituatie per boscluster - Medewerking overleg en opmaak diverse natuurbeheerplannen
41
3
Acties landschap en erfgoed
1
Landschapszorg
Trekker: Regionaal Landschap, Anneleen en Ben Partners en doelgroepen: inwoners, gemeenten, provincie, ProNatura/INL Doelstelling De projecten landschapszorg hebben als doel om het karakter van waardevolle landschappen (ankerplaatsen en relictzones) te herstellen en te versterken. Tegelijk betekenen deze projecten, door hun functie als ecologische stapsteen, een belangrijke meerwaarde voor biodiversiteit. Naast de terreinrealisaties besteedt de medewerker landschap en erfgoed veel aandacht aan adviesverlening.
Streekeigen landschapszorg De middelen voor landschapszorg worden gericht naar drie streekeigen thema’s. 1. Hoogstamboomgaarden als smakelijk erfgoed Regio Pajottenland en Zennevallei in Zuidwest Brabant staat sinds eeuwen gekend als ‘de fruitkorf van Brussel’ waar hoogstamboomgaarden het landschap sieren. Tot eind jaren ’60 kende het Pajottenland & Zennevallei een belangrijke fruittraditie (belangrijkste fruitstreek in Vlaanderen op Meetjesland en Hageland-Haspengouw na). Elke boerderij beschikte wel over een aantal fruitbomen. Van een interessante nevenactiviteit voor de landbouwers werd fruitteelt zelfs lange tijd een belangrijke bron van inkomsten in de regio.
42
De betekenis van hoogstamboomgaarden in Vlaams-Brabant staat kort beschreven in de infobrochure ‘Hoogstamboomgaarden: een praktische gids’ die RL P&Z in 2012 heruitgegeven heeft in samenwerking met de vier andere regionale landschappen uit Vlaams-Brabant. Het meer specifieke verhaal over hoogstamboomgaarden in regio Pajottenland & Zennevallei is het thema van ‘Smakelijk erfgoed’, een publicatie van RL P&Z uit 2004. Beide publicaties zijn online beschikbaar. Om de streekeigenheid zo veel mogelijk te vergroten wordt een selectie van de meest typische fruitvariëteiten opgesteld. In elk boomgaardproject zal dan minstens een aantal van die soorten aangeplant worden. In overleg met brouwers en tuincentra zal nagegaan worden welke acties kunnen opgezet worden in verband met de herintroductie van Schaarbeekse krieken in de regio. 2. Land van Bruegel met grote hoeven en kleine kapellen “Het Pajottenland is een lappendeken van vruchtbare akkers en weiden, omheind met populieren of knotwilgen. Het Brabantse trekpaard kent hier zijn oorsprong en de Markrivier met zijn watermolens is nooit veraf. Het landbouwleven weerspiegelt zich in de talrijke vierkantshoeven in het landschap. Langs de kronkelende wegjes passeer je vele kapelletjes die met zorg worden onderhouden.” Zo staat het te lezen op de toeristische informatie over onze regio. De landschapszorg van het Regionaal Landschap wil deze belofte waarmaken door in te zetten op acties de gelinkt aan het landbouwverleden en kapellen. 3. Erfgoedwaarden in focuszones De medewerker landschap en erfgoed zal ingezet worden om mee de 11 focuszones van het Regionaal Landschap te inventariseren op aanwezig klein historisch erfgoed en landschapsacties. Zie focuszones op pagina 7.
Gerealiseerd in 2017 Nr. 1.
Gemeente Affligem
Straat/locatie Bosstraat
Interventie Abdijlandschap
Aantal Afwerking project 2016
2.
Affligem
Kluizerij - Kluizenweg
Abdijlandschap
Inboet project 2015
3.
Affligem
Domentstraat
4.
Bever
Akrenbos
360° erfgoed (2017) Abdijlandschap Landschapsherstel
5.
Bever
Puydt
360° erfgoed (2016)
6.
Dilbeek
Centrum St-MartensBodegem
Zierbeek – Bodegem Landschapsinkleding
Restauratie kapel Inkleding landschap 2018 7 hoogstamfruitbomen schaarbeekse krieken veebescherming Restauratie veldkapel + omgevingswerken 1 olm achter de kapel 4 hoogstambomen 15 knotwilgen 60 lm gemengde heg Bodembedekker veebescherming aan kapel 1 linde 50 lm gemengde haag
43
7.
Dilbeek
Buurtpark & Trage Wegen verbinding Oosthoekstraat
8.
Dilbeek
Poverstraat
9.
Dilbeek
10.
Dilbeek
Stationsstraat Hoeve Hongersveld Geboorteboomgaard
Wolfsputten Landschapsinkleding Streekmeubilair
11.
Gooik
Paddenbroekstraat
360° erfgoed 2018
12.
Halle
Natuurpark Dassenveld
13.
Herne
Nattendries
Landschapsherstel Zenneproject Landschapsherstel
14.
Lennik (Eizeringen)
Nellekenstraat
Landschapsherstel
15.
Lennik
Andreas Masiusplein
Dekenijtuin
16.
Ternat
17.
Ternat
18.
Ternat
Heirbaan ZelfPluktuin Monnikstraat Duizendblad Baron Liebaertstraat
19.
Ternat Opalfene/Neeralfene
Neeralfenestraat
20.
Landschapsbeheercommissies Hele werkingsgebied
Dilbeek Lennik Gemeenten Privé Landbouw
Landschapsinkleding Zierbeek - Bodegem Landschapsinkleding Zierbeek - Bodegem Landschapsinkleding Zierbeek - Bodegem Herstel watermolen / spaarvijver / trage wegen verbindingen Overleg
21.
44
Zierbeek – Bodegem Landschapsinkleding Zierbeek – Bodegem Landschapsinkleding
Advies aanleg, soortenkeuze, beheer
verwilderingsbollen 1 bijenpaal Gemengde hagen Levering plantsoen 13 hoogstamfruitbomen 5 wilgen 162 m² houtkant 45 lm veldesdoornhaag 65 lm gemengde haag Kleinfruit Takkenrillen Veebescherming 24 hoogstamfruitbomen 60 lm houtkant 2 picknickbanken Opmaak bestek restauratie bakoven Afwerking project 2016 Actie 3.2 Afwerking project 2016 2 hoogstamfruitbomen 50 lm gemengde haag Schaarbeekse kriek Inboet project 2016 Start uitvoering aanleg Afwerking 2018 Leveren plantsoen 400 lm gemengde heg Leveren plantsoen 100 m² hakhoutbos Leveren plantsoen 60 lm houtkant Projectonderzoek Uitwerken en indienen VSGB dossier Pedemolen Gaasbeek / Nelleken
Illustratie
45
Flankerende acties 22.
Gemeente
Overleg
IOED
23.
Affligem, Dilbeek, Roosdaal, Sint-Pieters-Leeuw, partners Beersel
Begraafplaats Lot
Beschermd monument
24.
Dilbeek
Pedemolen
Beschermd monument & landschap
25.
Halle
Groebegracht centrum, Gamma
26.
Lennik
Woonzorgcentrum Armonea
27.
Pajottenland+ gemeenten
Water & Wind
28.
Pajottenland+ gemeenten
‘Thuis in het Pajottenland’
29.
Pepingen
Woonzorgcentrum Mater Dei
30.
Roosdaal
Centrum Strijtem
31.
Affligem
32.
SP Landschap van Erembald tot Kravaalbos Snoeicursus
Opmaak bestek ‘Opmaak beheerplan’ Uitschrijven bestek 2018 Uitwerken aanvragen handelingen Afwerking 2018 Voorstel verfraaiing Groebegracht in stedelijk gebied - verder verloop 2018 Uitwerken herstel boomgaard + onderhoud + belevingstuin Verder verloop 2018 Opzoeking & ondersteuning project Ontwerp inrichtingsplekjes voor P+ Advies rechten en plichten nieuwbouw in historische tuin Uitwerken natuur- en rolstoelvriendelijke verbindingen + verfraaiing plekjes Verder verloop 2018 Opzoeking Ondersteuning project Actie 2.1.1
33.
Cursussen en bescherming
Knotteam
Publiek
Evenement
Actie 2.1.4
Gepland in 2018 -
Uitwerken nieuwe acties met focus op streekeigen landschapszorg Afwerken 360° Erfgoedproject 2017 + inzegening kapel Actie 360° Erfgoed 2018 - 2019 Acties focuszone Zierbeek-Bodegem (Ternat, Dilbeek) Acties boomgaardenproject Gooik Adviesverlening aan gemeenten en privé eigenaars Opvolgen en ondersteuning IOED Opstart acties WO II bunkerproject indien goedkeuring project Project indienen rond herstel bronnen en waterputten bij leader.
Financieringskanalen: Provincie erfgoed Naast de ondersteuning vanuit landschapszorg, werd ook via Groenjobs (sociale economie) een ondersteuning gegeven aan gemeenten. Voor 2018 wordt nagegaan of deze Groenjobs eventueel kunnen gebruikt worden voor acties in tuinencampagne (2.4).
46
2
Strategisch project Zennevallei
Trekker: Provincie Vlaams-Brabant (Daan Demey) en Regionaal Landschap, Kim en Ben Partners en doelgroepen: Vlaamse overheid (Ruimte Vlaanderen), gemeenten Beersel, Drogenbos, Halle en Sint-Pieters-Leeuw
Doelstelling Ontwikkelen van een visie op het projectgebied en concrete acties binnen het kader van deze visie uitvoeren. Strategisch project om de bestaande planningscontext van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) te vertalen naar concrete projecten. In oktober 2016 ging een nieuw strategisch project ‘Slimme transformatie in de verstedelijkte Zennevallei’ van start. Met de provincie Vlaams-Brabant als projectcoördinator kan RL P&Z niet alleen stevig verder werken aan projecten rond open ruimte, landschap en groen; ook thema’s als bedrijven, mobiliteit, waterbeheersing, klimaat en kernversterking komen aan bod. De ruimtelijke strategie bestaat er vooral in om de bestaande ruimtelijke structuren, natuurlijke systemen, woon-en werkomgevingen in het gebied op integrale wijze te optimaliseren.
47
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Gemeente
Straat/locatie
Type interventie (prospectie, aanleg, herstel of advies)
1.
Halle
Stadspark, Parklaan
Herinrichting park:
2.
Halle
Elisabethpark
•
Opmaak ontwerp
•
Opmaak subsidiedossier
•
Overleg met alle betrokken actoren
Uitvoering voorbereiden van herinzaai bloemenweide + inboet vasteplantenborder
3.
Halle
Lembeek Noord
Aankoop gronden + omvorming privaat domein naar publiek toegankelijk groen:
4.
Halle
Lembeek Zuid
•
Opmaak concepten
•
Opmaak subsidiedossiers
•
Overleg met alle betrokken actoren
•
persmoment
Masterplanning Boon + brownfield bedrijventerrein: •
5.
Halle
School Atheneum
Overleg met betrokken actoren voor ruimer gebied
Ondersteuning opmaak subsidiedossier ‘Natuur op school’ (Middenschool)
6.
7.
Halle
Halle
School Heilig Hart -
Ondersteuning opmaak subsidiedossier ‘Natuur op school’
College
(kleuter – en lager)
Zennepad
Openstellen van pad langs zenne: •
Overleg met stad Halle en aansturen van terreinacties
8.
Halle
Park Buizingen
Zennefeest ism stad Halle, CC Vondel, Natuurpunt, Pasar…
9.
Beersel
Zennebeemden
Studie rond natuur, waterbeheersing, recreatieve & toeristische verbindingen (o.a. zennepad), mogelijkheden voor landbouw,…
10.
11.
Beersel
Beersel
Lot centrum
Franckveldpark
•
Organiseren van workshops & publieksmomenten
•
Opvolgen van voortgang
Studie rond Kernversterking, bedrijven, water, mobiliteit,… •
Organiseren van workshops
•
Opvolgen van voortgang
Onderzoek mogelijkheden uitbreiding park – gezicht naar Drogenbos:
48
• 12.
Sint-Pieters-
Ruysbroeckveld
Leeuw
13.
Betrekken van alle betrokken actoren
Inrichting groene bufferzone aan bedrijventerrein met oog voor wateropvang, recreatie, voldoende buffering,…
Wildersportcomplex
•
Overleg met alle betrokken actoren
•
Opmaak concepten
Omvorming kale grasvlakte naar publiek toegankelijk groen voor wateropvang, speelnatuur, rustzone,… •
14.
3-fonteinen
15.
Zilverlinde
Overleg met alle betrokken actoren
Opmaken van een geïntegreerde opwaardering van de ruime bedrijvenzone 3 Fonteinen. Het samenleggen van plannen, uitwerken van integrale oplossingen, capteren en oplossen van kleine knelpunten of kansen, gezamenlijk beheermanagement, … • Oprichten en coördineren van stuurgroep met betrokken overheidsadministraties + VOKA • Betrekken bedrijven en omwonenden • Organiseren info & ontbijtmeetings Omvorming kale grasvlakte naar publiek toegankelijk groen als parkzone aan rusthuis
16.
Hoge Paal
•
Opmaak ontwerp, meetstaat, raming
•
Overleg met betrokken actoren
Herinrichting van parkzone met oog voor waterberging, versterking natuurwaarden en speelnatuur •
17.
Zuunpad
Opmaak concepten en actieplan
Uitwerken van tracé voor pad langs Zuun met oog voor hermeandering Zuun
18.
School Zuun
•
Overleg met betrokken actoren
•
Uitstippelen tracé
Ondersteuning opmaak subsidiedossier ‘Natuur op school’ (kleuter en lagere school)
19.
Vogelzang-Zuunbeek
Integratie van beek en omgeving in landschap en bedrijvenzone •
20.
21.
Drogenbos
Catala en omgeving
Boomgaardwijk
Overleg met betrokken actoren
Herontwikkeling van het gebied met combinatie van private belangen van de grondeigenaar(s) en maatschappelijke doelstellingen. • Proces begeleiden van studie Zennebeemden waarbij de verschillende belangen in kaart worden gebracht en waarbij een coherent geheel wordt voorgesteld Omvorming privaat domein naar publiek toegankelijk groen voor wateropvang, speelnatuur, rustzone,
49
buurtcomposteren,…:
22.
Begraafplaats
23.
Sterstraat
•
Opmaak concepten
•
Overleg met alle betrokken actoren
Omvorming kerkhof naar groene parkbegraafplaats: •
Opmaak concepten
•
Overleg met alle betrokken actoren
•
Opmaak subsidiedossiers
Herinrichting straat als groene corridor tussen natuurgebied het Moeras, Keyenbempt & centrum Drogenbos. •
24.
25.
Opmaak concepten en ontwerp
Binnengebied
Herinrichting parkzone tot aangename groene, natuurlijke
Sterstraat
verblijfsplek voor omwonenden.
Trage weg M. Collart
•
Opmaak concepten, ontwerp, meetstaat, raming
•
In bestelling geplaatst
Herinrichting brede trage weg met oog voor versterking natuurwaarden en speelsere beleving •
Opmaak concepten, ontwerp, meetstaat, raming
•
In bestelling geplaatst
Communicatie en sensibilisering -
Informeren a.d.h.v. website – www.projectzennevallei.be
-
Opmaak en verdeling infofolder Zenneproject
-
Continue verder werken aan Facebook-pagina
-
Gebiedsgerichte participatie omwonenden: infomarkten met luchtfoto-panelen & 3D maquettes
-
Workshops & buurtbabbels
Gepland in 2018 -
Opstarten en verder uitwerken van concrete acties (zie tabel bovenaan)
-
Zennefeest 2018 – Stadspark Halle
Financieringskanalen
50
-
Strategisch project (Ruimte Vlaanderen, departement Vlaamse Overheid)
-
Projectbijdrage van gemeenten
-
Projecten VSGB toegankelijk openbaar groen (ANB)
-
Gemeentelijke biodiversiteitsprojecten (provincie)
Expo wonen en werken in de Zennevallei – Felixart
Infostands/ ontbijtmeetings
51
Lembeek Noord - Halle
Huidige situatie
Toekomstbeeld
Begraafplaats Drogenbos
Huidige situatie Toekomst beeld
52
3
Water en Wind
Trekker bij RLP&Z: Lien Urmel, Leen Van de Weghe, Tijs Boelens Partners en doelgroepen: Heetveldemolen vzw, Erfgoedcel PZ, gemeenten Bever, Herne, Galmaarden, Gooik, Roosdaal, Pepingen, Lennik, inwoners van ons werkingsgebied, Provincie, scholen, verenigingen, inwoners, landbouwers, molenaars Projectperiode: 2016-2019
Doelstelling Diverse partners werken samen rond vier gelinkte plattelandsthema’s met acties ivm vrijwilligersnetwerken, inventariseren, investeren en ontsluiting. Symbool is het samen bakken en delen van ‘Bruegelbrood van het Pajottenland’. De vier thema’s zijn, als schoepen van een waterrad, elk onontbeerlijk om te komen tot het Bruegelbrood: rivier de Mark, oude graansoorten, water- en windmolens en bakovens. -
-
-
Netwerken: We brengen mensen samen en ondersteunen vrijwilligers in verschillende werkgroepen. Inventariseren: Voor de thema’s graan, molens en bakovens verzamelen we erfgoedinformatie en informatie over wat er vandaag leeft rond deze thema’s in de regio. Voor het thema Mark verzamelen we terreingegevens over het Markpad en omgeving. Investeren: We ondersteunen de herstelling van bakovens. De Heetveldemolen verbouwt een schuur tot polyvalente ruimte. We werken aan de realisatie van het Markpad en nieuwe aanplantingen in de Markvallei. Ontsluiten: We bundelen de informatie over graan, molens, bakovens en de Mark in een folder. We maken ook een educatieve route langs de Mark en brengen alle erfgoedinformatie in de online erfgoeddatabank Erfgoedplus.
53
Resultaten 2017 Nr. 1
Diverse locaties
Doelgroep / Middelen Projectpartners
2
Bever, Paddenbroek, Vlezenbeek
Werkgroep rond Bakhuisjes, inwoners
Workshop
6 workshops ‘brood bakken’
3
Galmaarden, Baljuwhuis
Inspiratiegroep rond de Markvallei
Overleg
3
Pedemolen Dilbeek
Inwoners
workshop
1 netwerkmoment / overlegmoment rond de realisatie van het Markpad 1 workshop Takkenbussels
4
Galmaarden, Heetveldemolen, Internationaal
inwoners
Netwerk / kunst
Futurefarmers Seed Ceremony Kunstenaars / boeren van Noorwegen tot Turkije
5
Zorgboerderij Geraardsbergen
inwoners
Netwerk
Van graan tot brood - Bezoek zorgboerderij
6
Galmaarden, Heetveldemolen
inwoners
Evenement
2 dagen publieksevenement Molendag mei 2017
8
Bakkersmuseum Schepdaal
Werkgroep rond Bakhuisjes, inwoners
Netwerk
2 bezoekmomenten bakkersmuseum, overleg toekomstige samenwerking
9
Galmaarden, Heetveldemolen
inwoners
Evenement
1 dag publieksevenement Molendag september 2017 Open Monumentendag
10
Regio Pajottenland+
inwoners
Databank
92 stuks / databank van molens in de regio Pajottenland+
11
Galmaarden, Heetveldemolen
inwoners
Vorming
2 dagen workshop ‘fotografie’ De weg van de graankorrel
12
Galmaarden, Herne, Bever
inwoners
Evenement
2 dagen ‘Weg van Klassiek’ – molens/herder
13
Regio werkingsgebied
inwoners
Communicatie
270 volgers Facebook-pagina Water en Wind
14
Regio werkingsgebied
inwoners
Publicatie
500 exemplaren 1 boek Molens van Galmaarden (medewerking Erfgoedcel)
15
Galmaarden, Heetveldemolen
Internationale uitwisseling
Netwerk
Gegevens uitwisselen Puratos / Spaanse bakkerij/molen – The Sourdough Company
16
Galmaarden, Flietermolen
Inwoners
Ondersteuning
Growfunding
54
Locatie
Type interventie Overleg
Aantal 26 vergaderingen
Gepland in 2018 -
Publieksactiviteiten o Workshops rond brood bakken, takkenbussels, graan, bakovens herstellen o Molendag in het thema Molens o Molendag in het thema Bakovens o Evenement met Bozar, rond biologisch graan: Toekomstzaaien/ Dorsdagen o Opening Markpad
-
Educatief pakket o Opdracht Erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei o Molenaar voor een dag – familiepakket
-
Publicaties o Publicatie thema: Molens (familie-uitgave) o Publicatie thema: Mark - landschap o Publicatie thema: Bakovens – Brood o Publicatie thema: Graan
-
Netwerken o Werkgroepen versterken door de organisatie van activiteiten en workshops. o Opvolgen van de realisatie van het Markpad. Overlegmomenten met werkgroep organiseren o Overlegmomenten met werkgroep Bakovens, Mark, Molens, Graan
-
Inventariseren o Vragenlijst rond bakovens rondsturen om databank bakovens aan te vullen o Inventaris Pajotse molens - databank Erfgoedplus aanvullen met 50 nieuwe objecten
-
Communicatie en ontsluiting o Projectpagina en facebook groep verder uitbouwen o Artikel in PenZine rond molens o Artikel in PenZine rond rivier de Mark o Aanzet maken voor ontsluiting van het Markpad door middel van brochure en infoborden o Promofilmpje Molens ism studenten Karel de Grote-Hogeschool (opleiding Multimedia) o Compilatiefilmpje Mondelinge geschiedenis ism studenten Karel de Grote-Hogeschool (Lerarenopleiding – vak mondelinge geschiedenis)
-
Investeringen en realisaties o Opvolgen heropbouw van bakoven in Paddenbroek o Aanzet maken voor plan aanplantingen langs Markpad o Herinrichting schuur Heetveldemolen o Proefvelden met biologische graanvariëteiten
Financieringskanalen -
Leader Pajottenland+ Draagvlakproject natuur-landbouw (LNE, ANB, VLM)
55
4
Herder van het Pajottenland
Trekker: Regionaal Landschap, Hugo Partners en doelgroepen: inwoners, gemeenten (Gooik, Dilbeek…), ANB, verenigingen, plattelandscentrum Paddenbroek, Natuurpunt Pajottenland, Heemkundige Kring van Gooik
Doelstelling Na 70 jaar opnieuw een herder in het Pajottenland? Dit is geen nostalgie of romantiek. Onze herder zet een streekeigen schapenras in voor erfgoed, landbouw, natuurbeheer, educatie en toerisme. Je kan bij de herder van het Pajottenland terecht voor educatie, begrazing van weilanden, boomgaarden en bermen (onderhoud en/of natuurbeheer), evenementen en gegidste wandelingen. www.herdervanhetpajottenland.be en www.facebook.com/herderpajottenland
Gerealiseerd in 2017 Nr. 1
3
Diverse wandelingen, processies, evenmenten… Diverse privé begrazingsopdrachten Park Tour en Taxis
4
Pedemolen, Dilbeek
5
Weg van Klassiek, diverse locaties
2
56
Locatie
Doelgroep / Middelen Brede publiek / verenigingen Eigenaars terrein
Type interventie Educatie
Aantal
Natuurbeheer
5 opdrachten
Brede publiek / evenement Brede publiek/leerlingen Brede publiek
Educatie
20 en 21/5 500 deelnemers 6 tot 15/6
Educatie / natuurbeheer Educatie
7 activiteiten
25 tot 27/8
6
Warandepark, Halle
Educatie / natuurbeheer Educatie
28/8 tot 9/9
Educatie / natuurbeheer Natuurbeheer
14 tot 17/9
Gaasbeek (slotgracht)
Brede publiek/leerlingen Brede publiek (OMD) Brede publiek/leerlingen ANB
7
Moeras, Drogenbos
8
Geboortebos, Roosdaal
9 10
Schepdaal (spoorweg)
ANB
Natuurbeheer
18 tot 25/9
11
Wolfsputten
ANB
26/9 tot 10/10
12
Provinciedomein Huizingen
Brede publiek/leerlingen
Educatie / natuurbeheer Educatie / natuurbeheer
10 en 11/9
8 tot 17/9
15/10 tot 1/11
Gepland in 2018 -
Educatieve week in Paddenbroek
-
Bijkomende inkomsten uit opdrachten halen om economische rendabiliteit op te bouwen
Financieringskanalen -
Eigen middelen
-
Bijdragen van opdrachtgevers
-
Gemeente Gooik
Situering & illustratie
57
3.5.1
Abdijlandschap Affligem
Trekker: Regionaal Landschap, Koen
Foto: Jo De Coninck
Partners en doelgroepen: gemeente Affligem, inwoners, milieuraad, Natuurpunt Affligem-Liedekerke, naburige bosgroepen en regionale landschappen, partners project ‘Landschap van Erembald tot Kravaalbos’
Doelstelling
58
Gerealiseerd in 2017 Nr. 1
Deelactie Ondersteuning aankopen
Type interventie Advies, overleg, expertise, administratie
2
Ondersteuning inrichting in Koudenbergbeekvallei
3
Ondersteuning beheer in Koudenbergbeekvallei
Advies, ontwerp, expertise, administratie Advies, expertise
4
Kerkuilen
Terreinactie
5
Zwarte populier
Terreinactie
6
Recreatie: Roofridderspad Toegankelijkheid
Beheer Ontwerp
7
8
9
Actieve deelname aan Landschap van Erembald tot Kravaalbos Wandelhappening van Landschap van Kravaal en Erembald Lopende en nieuwe projectaanvragen, bijkomende projectmiddelen
Terreinactie Vorming Overleg
Activiteit
Samenwerking
Uitleg Aankopen terrein in Koudenbergbeekvallei/GNOP1 door gemeente als uitvoering van gemeentelijk natuurproject (provincie) en VSGB (ANB): 13 percelen van 3 eigenaars, samen 2,38 ha - Herinrichting gemeentelijke terreinen o.a. bosomvorming en aanplant bosrand en houtkanten - Opmaken gebruiksovereenkomsten gemeentelijke terreinen met 2 landbouwers - Overleg met jagers Selecteren en plaatsen van 4 kerkuilnestbakken Herstelsnoei ‘vermeende’ zwarte populier (Mariladicapopulier) Onderhoud wandelpaden Nieuwe wandelpaden, verdere uitbreiding van Roofridderspad In Koudenbergbeekvallei Plaatsing knuppelpaden Vorming streekgidsen Affligem Stuurgroep en projectgroep, bilateraal overleg, masterplan abdijsite en omgeving Ongeveer 1000 bezoekers op wandelhappening aan Kravaalbos
10
Voortgang opvolgen
Overleg
- 1 goedgekeurde en 1 nieuwe projectaanvraag bij provincie VlaamsBrabant (gemeentelijke natuurprojecten) - 1 goedgekeurde en 1 nieuwe projectaanvraag voor grondverwerving in Koudenbergbeekvallei bij ANB/flankerend beleid VSGB Met bestuur, diensten en milieuraad
11
Aanplantingen bij particulieren
Terreinactie Advies
Zie 3.1 (Kluizenweg en Bosstraat) Abdijtuin
59
Gepland in 2018 -
Actieve participatie en input voor stuur/projectgroep Landschap van Erembald tot Kravaalbos
-
Landschapsacties in het gebied o.a. bosomvorming, aanleg bosrand, knotteam, houtkanten, bebossing,‌
-
Opmaak natuurbeheerplan
-
Vernieuwing wandellus, aanleg knuppelpaden, bijkomende info- en onthaalborden
-
Verdere ondersteuning aan gemeente o.a. uitvoering VSGB-projectdossier en gemeentelijk natuurproject
Financieringskanalen Gemeente Affligem (voor acties van RL P&Z) Provincie ANB (voor VSGB-project) Vlaanderen (strategisch project)
60
61
3.5.2
Boomgaarden parels in Gooik
Trekker: Regionaal Landschap, Leen en Anneleen Partners: gemeente Gooik, VLM, provincie, plattelandscentrum De Paddenbroek Doelgroepen: inwoners, bio-fruittelers, fruittelers regio PZ, milieuraad werkgroep Bij-een, Pronatura, PPK, De oude Cam, Pajottenlander, e.a.
Doelstelling Dit biodiversiteitsproject dat start vanuit een zoekzone van 100 hectare voor herstel en aanplant boomgaarden in Gooik beoogt het verhogen van de biodiversiteit in Gooik en omstreken. Met dit project willen we de betrokkenheid en het draagvlak voor hoogstamboomgaarden vergroten. Door de aanleg van nieuwe boomgaarden, verjonging van oude boomgaarden en het organiseren van doelgroepgerichte activiteiten wensen we een integrale aanpak van landschapsbeheer en –herstel uit te rollen binnen de gemeente Gooik, specifiek rond het thema Boomgaarden.
Gerealiseerd in 2017 Nr.
62
Deelactie
Type interventie
Uitleg
1
Opstarten project
Intern overleg en uitbreiden netwerk
Projectplanning opmaken in samenspraak met collega’s. Prospectie mogelijke partners
2
Prospectie mogelijke locaties
Terreinbezoek en verspreiden vraag
Gepland in 2018 Nr
Deelactie
1.
Onderzoek naar commerciĂŤle rendabiliteit privĂŠ-boomgaarden
2.
Promoten Schaarbeekse Kriek
3.
Plukteam + digitaal platform uitbouwen
4.
Samenwerking met bijenwerkgroep Gooik (Bij-een)
5.
Snoeicursus organiseren
6.
Lokale aankoopactie ondersteunen
7.
Educatief pakket rond boomgaarden ontwikkelen / herzien
8.
Sensibiliseringscampagne
9.
Boomgaardenroute ontwikkelen met Toerisme Vlaams-Brabant
10.
Begrazingsbeheer promoten
11.
Aanplanting of herstel van 15 boomgaarden
Financieringskanalen -
Provincie: Biodiversiteitsprojecten
Situering & illustratie
63
64
3.5.3 Strategisch project duurzame energie in het Pajottenland Trekker: Provincie, RL P&Z en PajoPower Partners en doelgroepen: gemeenten uit het Pajottenland, inwoners, landbouwers… Periode september 2018 - 2021 Doelstelling Het Pajottenland is gevoelig voor de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte en wateroverlast door hevige regenbuien. Maar het landschap biedt ook kansen om te werken aan klimaatbestendigheid. Een gedragen visie over de rol van hernieuwbare energie in het Pajottenland en alle Pajotten erbij betrekken: dat is de uitdaging van een nieuw project waar de provincie VlaamsBrabant, Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei, PajoPower cvba-so en de gemeenten de komende 3 jaar mee aan de slag gaan. Mogelijke ideeën zijn alvast de oprichting van een ‘klimaatfonds’, het opstarten van een coöperatief energieproject en de versterking van het fijnmazige natuur- en waternetwerk dat vanuit de open ruimte doorloopt tot in de dorpskernen.
Financiering: Vlaanderen, provincie dienst ruimte
65
3.5.4 Loket Onderhoud Buitengebied Trekker: RL P&Z, RLGC/BK, Eco² en ProNatura Partners en doelgroepen: gemeenten, inwoners, landbouwers… Periode najaar 2018 - 2021 Doelstelling is om voor een aantal pilootgebieden uit te werken hoe beheer van landschapselementen op een gecoördineerde manier kan verlopen door samenwerking van gemeenten, landbouwers, sociale economie, vrijwilligers, andere beheerders… Dit gebeurt met een digitaal systeem ‘DIPLA’ dat ook reeds toegepast wordt in de meeste andere LOB-projecten die overal in Vlaanderen lopen. Voor regio Pajottenland & Zennevallei zijn volgende voorstellen van pilootzones aangevraagd om mee aan de slag te gaan: -
Het ‘Rijk van de Akkervogels’ (Gooik – Pepingen – Galmaarden) Gebied Zierbeek-Bodegem (Ternat – Dilbeek) Groene parels en oevers in de Zenne- & Zuunvallei (Sint-Pieters-Leeuw – Beersel – Halle)
Financiering: Europa, Vlaanderen, provincie (plattelandsproject)
66
4
Recreatie
Doelstelling Mensen betrekken bij natuur en landschap via aanbod en ontwikkeling van recreatie en toerisme rond deze thema’s met ook op een toeristisch-economische meerwaarde.
Gerealiseerd in 2017 Nr.
Deelactie
Type interventie
Uitleg
1
Zomerwandelingen met Pasar
Wandelingen
1
Realiseren van Markpad in Galmaarden en Herne
Overleg
3
Weg van Klassiek
Evenement
5
Zennefeest, Warandedag, Fakkeltocht Erembald-Kravaal happening, Affligem
Evenement
11 wandelingen met telkens +/- 120 deelnemers actie 5.2 actie 3.1 Ism gemeenten, ProNatura, ANB, VMM en Toerisme Vlaams-Brabant 25, 25 & 27/8/16 500 deelnemers Ism o.a. Westrand, Kasteel van Gaasbeek actie 2.2.1
Evenement
actie 3.5.1
7
Gepland in 2018 -
Weg van Klassiek Zennefeest (actie 2.2.1) Molendagen (actie 3.4) Project indienen rond versterking recreatieve netwerken bij leader.
67
Situering & illustratie
www.facebook.com/wegvanklassiek
68
5
Draagvlak en educatie
1
NME / De Paddenbroek
Trekker: Regionaal Landschap, Marijke/Katelijne/Veerle Partners & doelgroepen: gemeenten, scholen, provincie, Educatief Natuurbeheer, Natuurgidsen, CVN, domein Huizingen, museum FeliXart, plattelandscentrum De Paddenbroek Doelstelling Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei bouwt natuur- en milieueducatie uit vanuit plattelandscentrum Paddenbroek met regionale ondersteuning voor acties natuur- en milieueducatie en andere provinciale acties. Inzetten op consolideren en structurele uitbouw van werking in regio. Leerlingen basisonderwijs doorlopen een traject waarbij ze minstens om de 2 jaar actief deelnemen aan NME activiteit op drie schaalniveaus (domein zelf, natuurgebied/schoolomgeving en regio). Katelijne was door ziekte heel 2017 afwezig. Om de educatieve activiteiten op Paddenbroek zo goed mogelijk door te laten gaan, werd Marijke De Coster aangenomen (1/5). Marijke is al enkele jaren Paddenbroek-gids. Samen met Lien en Leen heeft ze de schoolbezoeken en de educatieve week met de herder opgevolgd. Gerealiseerd in 2017 Nr.
Deelactie
Type interventie
Uitleg
1
Scholenbezoeken aan Paddenbroek
Educatie
1966 leerlingen
2
Cursus natuurlijk imkeren
Educatie
Organisatie: Landwijzer
3
Cursus bloemenweide
Educatie
Organisatie ism Inverde (13/5): 15 deelnemers
4
Cursus knot -en hakhoutbeheer
Educatie
Organisatie ism Inverde (18/11): 15 deelnemers
5
Cursus hagen leggen
Educatie
Organisatie ism Inverde (13/12): 20 deelnemers
6
Educatieve week met herder: - Met lam-o-biel in klas - Op stap met herder (in Paddenbroek) - Op zoek naar de herder met GPS
Educatie 15 klassen 309 leerlingen (1e – 3e lj) 128 leerlingen (4e – 6e lj)
69
Dit is een selectie van resultaten, volledig overzicht staat in apart verslag NME / Paddenbroek (incl. stand van zaken realisatie pijlers landbouw, toerisme, streekidentiteit, duurzaamheid en verbouwing). Gepland in 2018 - Verderzetten en consolideren van acties (voorjaar 2018 reeds 1100 leerlingen ingeschreven) - Educatieve week met herder - Familiedag ‘op zoek naar de herder’ (22/4) - Masterplan: start verbouwing Paddenbroek - Cursussen ism Inverde: poelen, hagen leggen - Samenwerking met Erfgoedcel voor promocampagne educatief aanbod in regio: Tripz Financieringskanalen - Provincie leefmilieu - Bijdragen van scholen
Financieringskanalen -
Provincie leefmilieu Bijdragen van scholen
Situering & illustratie
70
2
Jaarthema en -activiteiten
Trekker: Regionaal Landschap Partners & doelgroepen: inwoners Doelstelling Het Regionaal Landschap schuift jaarlijks een thema naar voor en koppelt hier een eigen evenement of activiteiten aan (ism partners). Bij andere streekevenementen sluiten we aan waar relevant.
Gerealiseerd in 2017 Activiteiten in thema van 20 jaar Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei.
-
Feest op 2/9 in Gaasbeek (200 deelnemers)
71
Sinds 20 jaar schrijven Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei het landschapsverhaal van het groene Pajottenland en de blauwe Zennevallei. Op de ‘vernieuwing van hun landschapsbeloften’ vierden we feest in de Oude Pastorie van Gaasbeek. Tijdens dit porseleinen huwelijk was er plaats voor mooie herinneringen, feestelijke hapjes en… samen klinken op de komende jaren. De gasten werden onthaald met een nostalgisch taartenbuffet in de boomgaard van de oude Pastorie, daarna konden de gasten genieten van een mooie landschapswandeling. Op het dorpsplein stond de ‘Boerenmarkt Pajottenland’ en speelde de 'Koninklijke Harmonie Sint-Cecilia van Sint-Martens-Lennik'. Er waren babbels met schilders in de tuin en workshops Ictus (landschapsklanken) op de zolder met een toonmoment in de tuin. De namiddag werd afgesloten met een gezellige receptie met streekbieren, fruitsappen en lekkere hapjes.
-
Ondersteuning crowdfunding voor 20 projecten uit regio ism www.growfunding.be
Na oproep en workshops zijn er 4 projecten gestart met Growfunding, waarvan 2 gefinancierd raakten.
72
-
Zomerwandelingen ism Pasar (11 x +/- 120 deelnemers)
Planning 2018 -
Themajaar bossen met diverse educatieve acties, wandelingen, cultuur/film (nog uit te werken)
-
Voorbereiden van regionaal programma Bruegel 2019 ism Pajottenland+, Toerisme P&Z, Erfgoedcel P&Z, gemeente Dilbeek (kapel Sint-Anna-Pede) en Kasteel van Gaasbeek
73
3
1
Communicatie
Digitale communicatie
-
Facebookpagina Water en Wind opgestart en www.ontdekpajotzenne.be gelanceerd
-
Projectwebsite Plan Boommarter vernieuwd
Website resultaten 2017
74
Facebook resultaten 2017
Nieuwsbrief resultaten 2017 Eind 2017 hadden we 3213 abonnees op onze digitale nieuwsbrief. De nieuwsbrief werd 11 keer verstuurd.
Gepland in 2018 -
Verderzetten digitale communicatie
-
Lancering www.goedgeknot.be en www.goedgeplukt.be
-
Lancering www.tripzindeklas.be ism Erfgoedcel
-
Drone filmpjes over acties
75
2
Pajot Zenne magazine
Gerealiseerd in 2017 Magazine in samenwerking met Toerisme Pajottenland & Zennevallei, Erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei en cultuurcentra. Pajot Zenne magazine verspreiding van oplage 20 000 via 450 verdeelpunten in de regio.
Lente
Zomer
Herfst/winter
- Pajots graan - Zomerdromen - IJskelders - Tuinencampagne
- Ontdek Pajot Zenne - Natuur apps - Growfunding - Pep-in-gen - Weg van Klassiek - Zomerdromen (Pasar)
- Project Zennevallei - Boswerking - Wild van Ruisbroek - Growfunding - Haagcampagne
Planning 2018 -
Lentenummer, zomernummer en herfst/winternummer
-
Voorbereiding regionaal activiteitenprogramma Bruegel 2019
-
Verderzetten regelmatige persmomenten en -berichten
76
3
Ontdek Pajot Zenne
Met de campagne “Ontdek Pajot Zenne” worden gekende én minder gekende plekjes van het Pajottenland en de Zennevallei in de kijker gezet. Zo krijgen inwoners en toeristen de kans onze unieke regio te ontdekken en hartelijk te koesteren. Samenwerking met Erfgoedcel Pajottenland Zennevallei, Pajottenland +, Toerisme Pajottenland & Zennevallei Carrousels lieten postkaarten met mooie plekjes uit het Pajottenland & de Zennevallei door onze regio dwarrelen. Ze effenen de weg voor de nieuwe smartphonetoepassing www.ontdekpajotzenne.be. Resultaten 2017 - Postkaartenwedstrijd - Carrousels - Lanceringsmoment in Ternat - QR – code – ontwikkeling streekapp (smartphonetoepassing) - Wedstrijd Postkaarten
Planning 2018 -
Organisatie workshop ism Arch’educ (mediawijsheid, omgaan met QRcodes, plezier in fotograferen, kennismaken met en teasen voor ontdekpajotzenne.be) Organisatie mediawandeling Lancering QR-codes – pilootgemeente Ternat Ontwikkelen regiodraaiboek QR-codes Vervolg postkaartencampagne: nieuwe fotokaartenreeks
77
78
79