Reformacja. Sukces czy porażka

TABtalks

1517–2017

Reformacja Sukces czy porażka Kościoła?

PROGRAM

GDAŃSK, 13 MAJA 2017

SPIS TREŚCI: PROGRAM SPOTKANIA ...................str. 2 NASI GOŚCIE .............................. str. 4 PIĘĆ ZASAD REFORMACJI ............. str. 5 ORGANIZATORZY ........................ str. 11 INFORMACJE ............................. str. 12

TAB talks

Reformacja: Sukces czy porażka Kościoła?

Minęło już 500 lat od czasu, kiedy augustiański mnich, Marcin Luter przybił 95 tez do kościoła zamkowego w Wittenberdze. Nie spodziewał się jednak, że postulowane przez niego reformy doprowadzą do tak daleko idących zmian w Kościele. Kościół Zachodni (oddzielony od kościoła Wschodniego już w 1054) podzielił się teraz na nurt katolicki i protestancki.

Potrzeba reform wydaje się być nieodłącznym elementem historii Kościoła. Sięganie do źródła chrześcijaństwa i odkrywanie na nowo tego, jak to było na początku jest naszą stałą potrzebą.

Ale czy Reformacja XVI wieku była sukcesem czy porażka Kościoła? Zjawisko z pewnością jest złożone i nie odpowiemy na wszystkie związane z nim pytania. Chcemy jednak zwrócić uwagę na to, że Reformacja choć odbiła się niemal na wszystkich sferach życia społecznego w istocie była wołaniem o przywrócenie chrześcijaństwu jego pierwotnego charakteru.

Będziemy więc chcieli spojrzeć nie tylko na to, co wydarzyło sie 500 lat temu, ale przede wszystkim na to, co było sercem postulatów Reformacji, co było istotą poszukiwań Lutra.

Mamy nadzieję, że przedstawione prezentacje pozwolą nam spojrzeć na Reformację z nieco innej perspektywy, bardziej osobistej i zachęcą do dalszych własnych poszukiwań.

13

maja

(SOBOTA)

18:00

AUDITORIUM NOVUM PG

Zapraszamy do udziału w dyskusji.

W trakcie dzisiejszego spotkania będzie można wysyłać pytania za pomocą wiadomości SMS pod nr 530-133-430. Na ile czas pozwoli, w trakcie panelu dyskusyjnego pytania te przekażemy naszym gościom.

-3-

Program đ&#x;Žś Zespół Klarnetowy DR WĹ ODZIMIERZ TASAK O co chodzi protestantom?

Dlaczego doszło do Reformacji? Czy chodziło o bunt i ludzkie ambicje? Czy chodziło o moşliwość przeprowadzania rozwodów (patrz Henryk VIII) i poślubiania şon przez księşy (patrz Marcin Luter i inni)? Wbrew pozorom, poza obiegowymi tezami (nadmierne bogacenie się kleru, jego niski poziom moralny), które uzupełniają powyşsze stereotypy, większość z nas niewiele wie o przyczynach Reformacji. Najczęściej słyszymy tylko, şe doszło do rozłamu w Kościele i powstania nowych wyznań oraz wojen religijnych. Tymczasem wydarzenie, które w tym roku obchodzi swoje 500-lecie to zjawisko wyraźnie wielowątkowe, gdzie wzajemnie przenikają się róşne światy, gdzie teologia wpływa na ekonomię, politykę, kulturę i şycie społeczne. Choć intencją Lutra, Kalwina, Zwingliego i innych reformatorów, było w głównej mierze odkrycie na nowo przed człowiekiem biblijnej drogi zbawienia w Chrystusie, niejako „przy okazji� Reformacja przyczyniła się do istotnych zmian w dziedzinach, o które byśmy jej nawet nie podejrzewali.

đ&#x;Žś Zespół Klarnetowy WIOLETTA USZKIEWICZ Moja reformacja Dawno, dawno temu, za siedmioma gĂłrami, za siedmioma lasami ĹźyĹ‚ sobie pewien odwaĹźny i wesoĹ‚y, choć ubogi mĹ‚odzieniec, ktĂłry zdobywszy zawĂłd hydraulika, spakowaĹ‚ caĹ‚y swĂłj majÄ…tek w niewielki wÄ™zeĹ‚ek i wyruszyĹ‚ w Ĺ›wiat w poszukiwaniu szczęścia. DotarĹ‚ do grodu nad SĹ‚upiÄ…. Tu ĹźyĹ‚a piÄ™kna i bardzo nieĹ›miaĹ‚a MaĹ‚gorzata, ktĂłra czekaĹ‚a na swego ksiÄ™cia. MĹ‚odzieniec nie byĹ‚ ksiÄ™ciem i nie przyjechaĹ‚ na biaĹ‚ym koniu, w dodatku byĹ‚ z zupeĹ‚nie innej bajki.

Mimo to młodzi się pokochali i postanowili się pobrać. Czy şyli długo i szczęśliwie? „Moja reformacja� to opowieść o pewnej rodzinie, w której w jednym pokoleniu zderzyły się dwie tradycje: katolicka i protestancka. Jak to wpłynęło na jej losy?

Czy miłość moşe całkowicie zniwelować róşnice religijne, mentalne i kulturowe?

Jak dorastanie w takiej rodzinie wpłynęło na dzieci?Jak potoczyły się losy następnego pokolenia?

-4-

Program DR MATEUSZ WICHARY Semper reformanda Semper reformanda - największe wyzwanie Kościoła. Zmiana Kościoła dla Boga jest zadaniem trudnym. Šatwo zadowolić się fałszywym przekonaniem o jego realizacji.

W tym wykładzie poszukamy odpowiedzi na pytanie o to, co naleşy zmieniać, a czego zmieniać nie wolno. Wskaşemy równieş gdzie i jaka zmiana jest konieczna, aby Kościół trwał w prawdzie i był przygotowany do słuşby w zmieniającym się świecie.

đ&#x;Žś Zespół Klarnetowy ROBERT MIKSA O dwĂłch zĹ‚odziejach ewangelii Tertulian (chrzeĹ›cijaĹ„ski apologeta i teolog z II wiek) powiedziaĹ‚ kiedyĹ›: „Tak, jak Chrystus ukrzyĹźowany zostaĹ‚ miÄ™dzy dwoma zĹ‚odziejami, tak nauka o usprawiedliwieniu jest ciÄ…gle krzyĹźowana miÄ™dzy dwoma przeciwnymi sobie bĹ‚Ä™dami.â€? Tymi zagroĹźeniemi sÄ… z jednej strony relatyziwm, a z drugiej legalizm. Czy zagroĹźenia, o ktĂłrym wspomina Tertulian sÄ… aktualne rĂłwnieĹź dzisiaj? SÄ…dzÄ™, Ĺźe tak i to w wiÄ™kszym stopniu niĹź moĹźe nam siÄ™ wydawać.

Ewangelia nie podwaşa ani wolności osobistej człowieka ani świętości Boga wyraşającej się np. w dekalogu. Ewangelia nie prowadzi ani do relatywizmu ani do legalizmu. Ewangelia to zupełnie inny świat. Na tle poglądów forsowanych czy to przez religijnych radykałów, czy i świeckich liberałów, ewangelia lśni jak jasna gwiazda na niebie. Mam nadzieję, şe to właśnie zobaczymy w całej pełni.

DYSKUSYJA PANELOWA
 Pytania moşna przesyłać za pomocą wiadomości SMS pod nr 530-133-430 -5-

NASI GOŚCIE: Dr Włodzimierz Tasak jest człowiekiem dwóch światów: historii i teologii. Raz bardziej pociąga go jeden, innym razem drugi. Na szczęście jest też obszar, gdzie obydwa te światy się spotykają: to historia Kościoła. Ukończył studia historyczne na UG. Natomiast pracę doktorską obronił w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej. Życiowa maksyma: „Nic nowego pod słońcem”. Znaczy to, że błędy, jakie popełniamy, popełniali już inni (warto więc się od nich uczyć), rzeczy, które odkrywamy, odkrywali już inni (warto więc zachować pokorę).

Wioletta Uszkiewicz. Absolwentka filologii polskiej na UG. Od ponad dwadziestu lat pracuje jako nauczyciel języka polskiego w jednej z gdańskich szkół. Żona i matka trójki wspaniałych dziewczyn.

Polski język, historia i kultura zajmują w jej życiu szczególne miejsce, nie tylko ze względów zawodowych...

Dr Mateusz Wichary pastor i teolog, Przewodniczący Rady Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP, Przewodniczący Aliansu Ewangelicznego w RP. Ma żonę Beatę oraz dwoje dzieci wieku szkolnym. Życiowa maksyma: „Przyjdź Królestwo Twoje”, w nas i przez nas.

Robert Miksa od 27 lat jest pastorem Pierwszego Zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów w Gdańsku. Absolwent Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie oraz Advanced Training Studies w Austrii.

Założyciel i wykładowca w Trójmieskiej Akademii Biblijnej (TAB).

Ma żonę Elżbietę oraz troje dorosłych dzieci. Życiowa maksyma: „Początkiem mądrości jest bojaźń Boża”.

-6-

PIĘĆ „SOLI” REFORMACJI XVI wiek to niezwykle burzliwy okres w dziejach Europy.

Przełomowe wydarzenia, takie jak odkrycie Ameryki przez Kolumba zapoczątkowały okres wielkich zmian. Starym Kontynentem wstrząsnęła nowa fala wojen i konfliktów, które tym razem bardziej niż wcześniej były inspirowane przemianami społecznymi.

Również chrześcijaństwo, dominująca religia Europy miało przejść przez serię radykalnych przemian, kiedy zwykły, augustiański mnich, Marcin Luter wystąpił z listą 95 tez potępiających niektóre praktyki Kościoła i wzywających do zmian. Wydarzenia te, począwszy od 1517 roku pociągnęły za sobą wielu myślących podobnie i przeszły do historii pod nazwą Reformacja.

U podstaw chrześcijańskiej reformacji w XVI w. leżały zasady, które dziś często przedstawia się w postaci pięciu haseł zapisanych w języku łacińskim jako: Sola Scriptura - Tylko Pismo Sola Gratia - Tylko Łaska Sola Fide - Tylko Wiara Solus Christus - Tylko Chrystus Soli Deo Gloria - Tylko Bogu Chwała Nie są one formalnym wyznanie wiary reformatorów (formę tzw. pięciu „soli” reformacji otrzymały dużo później), ale dobrze wyrażają przekonania i wartości, które leżały u podstw Reformacji.

-7-

SOLA SCRIPTURA

1

Sola Scriptura, tj. „tylko Pismo” zwraca uwagę na fundamentalną zasadę, na której wyrosło chrześcijaństwo od samego początku stawiające autorytet Pisma Świętego ponad filozofię czy później tradycję. Głosi ona, że Biblia jest jedynym źródłem chrześcijańskiej wiary, szczególnym Bożym objawieniem, w którym Bóg pozostawił swoją wolę dla Kościoła. Jej teologicznym fundamentem są słowa apostoła Pawła, które znajdujemy jego liście do Tymoteusza: „Całe Pismo przez Boga jest natchnione i pożyteczne do nauki, do wykrywania błędów, do poprawy, do wychowywania w sprawiedliwości, aby człowiek Boży był doskonały, do wszelkiego dobrego dzieła przygotowany.” (II Tym 3:16-17).

W myśl tych słów reformatorzy pragnęli skierować uwagę Kościoła z powrotem na Pismo Święte. Jako natchniony przez Boga tekst, Pismo Święte jest ostateczną wyrocznią w sprawach wiary i życia chrześcijańskiego. Uznając Biblię za najwyższy autorytet, Luter i jego następcy stawiali jej treść ponad ludzkie opinie i sądy. Protestanci szanują tradycję, ale traktują ją jako narzędzie pomocne w interpretacji Pisma, a nie jako samodzielny autorytet.

-8-

SOLA GRATIA

2

Sola Gratia, tj. „tylko łaska” podkreśla prawdę o tym, że przebaczenie grzechów i pojednanie z Bogiem nie jest zasługą człowieka lecz darem Bożym. Ponieważ wszyscy zeszliśmy z Bożych dróg, wszyscy potrzebujemy jego łaski.

Na podstawie nauki samego Pisma Luter doszedł do przekonania, że na przebaczenie grzechów nie da się zasłużyć, ani tym bardziej nie da się go kupić. Zasada ta nabiera szczególnego znaczenia w kontekście wystąpień Lutra. Choć nie wszystkie one dotyczyły tego tematu, tezy augustiańskiego zakonnika w dużej mierze były polemikę z praktyką sprzedawania i kupowania odpustów.

W społeczeństwie XVI-wiecznej Europy powszechnie wierzono że pieniądze i własne zasługi mogą uratować człowieka od wiecznego potępienia. W tej sytuacji tezy Macina Lutra miały rewolucyjny wydźwięk.

Zgodnie ze słowami apostoła Pawła ratunkiem przed sprawiedliwym Bożym sądem jest tylko Boża łaska: „Albowiem łaską zbawieni (ocaleni) jesteście przez wiarę, i to nie z was: Boży to dar; nie z uczynków, aby się kto nie chlubił.” (Ef 2:8-9).

-9-

SOLA FIDE

3

Sola Fide, czyli „tylko wiara”. Nie chodzi jednak o wiarę w istnienie Boga (w to wierzy nawet diabeł), ale o wiarę w Jezusa jako „Baranka Bożego, który gładzi grzechy świata” (J 1,29).

Jedynym sposobem, w jaki człowiek może przyjać łaskę Bożą i otrzymać przebaczenie swoich win, jest wiara w to, że Jezus Chrystus złożył swoje zycie w ofierze za grzech człowieka. Apostoł Paweł pisał w swoim liście: „Wszyscy zgrzeszyli i brak im chwały Bożej, i są usprawiedliwieni darmo, z łaski jego, przez odkupienie w Chrystusie Jezusie, którego Bóg ustanowił jako ofiarę przebłagalną przez krew jego, skuteczną przez wiarę” (Rz 3,23-25).

Reformacja na nowo odkryła biblijny paradygmat wiary.

Zwróciła ona uwagę na jej wymiar osobisty. „Tylko wiara” to postulat, który ostatecznie walczy z przekonaniem, że ludzie rodzą się chrześcijanami. Sama przynależność do pewnej grupy, czy to społecznej czy religijnej nie wystarcza, by móc powiedzieć o kimś, że ma właściwy stosunej do Boga. Wiara wymaga świadomej i osobistej decyzji i świadczy o zaufaniu do Boga. Tylko taka wiara jest czymś, co podoba się Bogu.

- 10 -

SOLA CHRISTUS

4

Solus Christus, czyli „tylko Chrystus” wyraża przekonanie, że Jezus i tylko Jezus przez swoją zastępczą śmierć na krzyżu może być pośrednikiem pomiędzy Bogiem a człowiekiem. Jest to kolejny postulat, który dotyka najważniejszego dla człowieka zagadnienia, tj. ratunku od wiecznych konsekwencji jego grzechów.

Reformatorzy bardzo podkreślali fakt, że jedynie ofiara Jezusa daje możliwość pojednania człowieka z Bogiem.

Tylko śmierć Jezusa mogła zgładzić grzech, tworzący barierę nie do pokonania w relacji Bóg-człowiek. Dlatego jedynie Jezus, Syn Boży może być pośrednikiem, przez którego grzeszny człowiek może zbliżyć się do świętego Boga. Ta myśl wywodzi się z nauczania apostoła Paweł, który pisze: „Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus, który siebie samego złożył jako okup za wszystkich, aby o tym świadczono we właściwym czasie.” (I Tym 2:5-6).

Reformacja podkreślała wyjątkowość dzieła Chrystusa.

Ani nasze wysiłki, ani działania innych ludzi nie są w stanie tego zastąpić, ponieważ zbawienie jest tylko w Jezusie Chrystusie.

- 11 -

SOLI DEO GLORIA

5

Soli Deo Gloria, co przetłumaczyć można jako „tylko Bogu chwała”. Hasło to zwraca uwagę na Boga, który jest nie tylko źródłem życia, ale również wybawicielem, który dla ratowania człowieka z powodu jego grzechów pozwolił, by zabito jego Syna, by Jego śmierć zastąpiła śmierć, na jaką każdy z nas zasłużył. Dzieło zbawienia człowieka w gruncie rzeczy jest dziełem samego Boga, dlatego tylko Jezum należy się chwała.

Jednoczesnie reformatorzy zwracali w ten sposób uwagę na motywacje w życiu chrześcijanina. Co tak naprawdę nas motywuje do działania, własna chwała czy Boża chwała?

Bóg jest najważniejszą osobą w życiu każdego człowieka.

Niezależnie od tego, czy zdajemy sobie z tego sprawę czy nie, nasze życie w pełni zależy od Jego dobroci wobec nas.

Zasada Soli Deo Gloria jest zasadą, które dotyczy każdej dziedziny ludzkiego życia. Z historii wiemy, że stawała się inspiracją i mottem życiowym takich twórców jak m.in. Jan Sebastian Bach, który sygnował swoje dzieła akronimem „S.D.G.”, w ten sposób przyznając, że jego praca jest owocem działania Bożej łaski i ma służyć Bożej chwale.

- 12 -

WSPÓŁTWÓRCY DZISIEJSZEGO SPOTKANIA: Młodzi Młodym, to organizacja studencka mająca na celu mobilizowanie młodych ludzi do poszerzania swoich horyzontów między innymi poprzez inspirowanie działalności woluntariackiej (np. w domach dziecka) organizowanie spotkań dyskusyjnych, a także organizowanie konferencji i wykładów popularnonaukowych. www.facebook.com/mlodzimlodym3city Gdańskie FORUM DIALOGU Nauki i Religii im. Heweliusza jest nieformalnym stowarzyszeniem pracowników nauki, teologów, nauczycieli i tych, których łączy przekonanie, że dialog nauki i religii jest nie tylko możliwy ale wręcz stymulujący dla rozwoju obydwu dziedzin ludzkiej aktywności. www.heveliusforum.org Trójmiejska Akademia Biblijna jest instytucja zajmującą się nieformalną edukacją działającą w ramach Kościoła Baptystów na terenie Trójmiasta. Jej celem jest popularyzowanie chrześcijańskiego światopoglądu oraz upowszechnienie nauczania pierwotnego kościoła. Chcemy patrzeć w przeszłość, uczyć się na błędach i naśladować to, co najlepsze. www.tab.org.pl Oprawę muzyczną zapewnia Zespół Klarnetowy Sopockiej Szkoły Muzycznej w składzie: • Dariusz Egielman • Wiktoria Kupiec • Hanna Dziórawiec • Dominika Łudzik • Antonina Gumienna • Stanisław Górka • Dominika Kowalska • Stanisław Latuszek

- 13 -

INFORMACJE DODATKOWE Nasi goście są również autorami książek, z których dwie chcemy polecić Państwa uwadze.

Włodziemierz Tasak jest autorem m.in książki pt. Reformacja – sukces czy porażka? wydanej przez wydawnictwo Vocatio w 2017 roku.

Mateusz Wichary jest autorem m.in. książki Najczęstsze pytania o protestantyzm? wydanej przez wydawnictwo Słowo Prawdy w 2013 roku.

Polecamy również książkę Czesława Basary, która w bardzo przystępny sposób wspomniane tutaj „pięć soli” Reformacji.

Książki te są do kupienia w holu przed główną aulą.

- 14 -

KOLEJNE SPOTKANIA Serdecznie zapraszamy również na otwarte wykłady prowadzone przez dr Włodzimierza Tasaka pt. „Alternatywna historia Reformacji: Czy Polska mogła się stać protestancka?”

Spotkamy się 3 czerwca, godz. 9:00-12:15 (sala atramentowa). Adres: Gdańsk, ul. Dąbrowskiego 11 (budynek Kościoła Chrześcijan Baptystów, wejście w części administracyjnej w głębi posesji /ale NIE od strony garaży/).

Koszt udziału w zajęciach 20 zł.

*** Informujemy również, że kolejna edycja „TAB talks” planowana jest na listopad br. Spotkanie to będzie miało bardzo gdański charakter ponieważ chcielibyśmy wziąć pod lupę „Biblię Gdańską” i jej wpływ na życie gdańszczan, i nie tylko gdańszczan. Powiemy m.in. o kłopotach, na jakie natrafiają tłumacze Biblii, a także o wielu niezwykle ciekawych kwestiach związanych z tą nadzwyczajną księgą. *** Wszelkie bieżące informacje dotyczące działalności organizatorów dzisiejszego spotkania można znaleźć w internecie www.facebook.com/mlodzimlodym3city www.heveliusforum.org www.facebook.com/TrojmiejskaAkademiaBiblijna www.tab.org.pl

R

500

Gdańskie Forum Dialogu Nauki i Religii im. J. Heweliusza

eformacja

TAB

TRÓJMIEJSKA AKADEMIA BIBLIJNA