Results IronMan Maastricht 2016 by Rob Oostdam

31 juli 2016, Maastricht Bezoekersaantallen Bezoekers- en deelnemersprofiel Economische impact Media-aandacht

Evaluatie Ironman Maastricht-Limburg 2016

Opdrachtgever: Gemeente Maastricht Provincie Limburg Onderzoekers: Zuyd Hogeschool | Facility Management Auteur: Hans Slangen

Fotografie: Ronald du Chatenier

Samenvatting Van donderdag 28 juli tot en met maandag 1 augustus stond Zuid-Limburg, in het bijzonder Maastricht, in het teken van de tweede editie van de Ironman Maastricht-Limburg. De Ironman wordt wereldwijd georganiseerd onder de vlag van de World Triathlon Corporation (WTC). De tweede editie van het evenement was in zoverre bijzonder dat het ook België aandeed. Het fietsparcours voerde maar liefst over 50 kilometer Belgisch grondgebied. Het ‘main event’ op zondag 31 juli trok in totaal ongeveer 33.000 bezoekers waarvan er 11.700 speciaal voor het evenement naar Maastricht waren afgereisd. Het grootste gedeelte van de bezoekers kwam uit Nederland (70%) en van deze Nederlandse bezoekers kwam maar liefst 68% uit Limburg. De groep buitenlandse bezoekers, goed voor 30% van het totaal aantal toeschouwers, bestond grotendeels uit Belgen (52%), Duitsers (20%) en Britten (13%). De gemiddelde leeftijd van de bezoekers was relatief hoog, 46 jaar. Deze hoge leeftijd kan te maken hebben met het feit dat alleen personen van 16 jaar en ouder geïnterviewd zijn (conform de richtlijnen van de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen). In verhouding waren er iets meer mannelijke (52%) dan vrouwelijke bezoekers (48%). Het waarderingscijfer voor het evenement bedroeg een 8,1, een cijfer dat hoog te noemen is ten opzichte van andere (sport)evenementen. Opvallend is dat het waarderingscijfer gegeven door de inwoners van Maastricht, een 8,0, slechts een fractie lager was dan het gemiddelde cijfer van 8,1. Vaak zien we bij grootschalige evenementen dat deze door de inwoners van de organiserende stad lager gewaardeerd worden mede door ondervonden overlast en ander ongemak. De deelnemers, afkomstig uit 58 verschillende landen, waren voor 89% man en 11% vrouw, hun gemiddelde leeftijd bedroeg 41 jaar. Het internationale karakter van het evenement komt ook tot uitdrukking in het percentage buitenlandse bezoekers: 76% van de bezoekers kwam uit het buitenland en 24% uit Nederland. In totaal zijn 1961 unieke deelnemers van start gegaan. De deelnemers waren vooral te spreken over de gastvrijheid van ‘gaststad’ Maastricht: 93% van de deelnemers gaf aan tevreden tot heel tevreden te zijn over de stad en haar inwoners. De Ironman Maastricht-Limburg 2016 genereerde ook economische impact voor de stad en haar directe omgeving. Binnen dit onderzoek wordt verwezen naar de uitgaven door bezoekers, deelnemers en hun begeleiders/ supporters, vertegenwoordigers van de pers, VIP’s, vrijwilligers en organisatie. De uitgaven, die zonder het evenement niet in Maastricht zouden hebben plaats gevonden (additionele uitgaven), zijn vastgesteld op 4,2 miljoen euro. Het grootste gedeelte van dit bedrag wordt uitgegeven door bezoekers (49%) en deelnemers (33%). Het evenement heeft ook aandacht in de media. De ‘klassieke media’ printmedia, radio en televisie, waren goed voor 211 uitingen waarvan er 56 in het buitenland gemeten werden. Steeds meer aandacht krijgen (sport)evenementen tegenwoordig via de social media, zo ook de Ironman. In totaal werd het evenement 120.000 keer genoemd in een bericht op een van de social mediakanalen. Facebook, met 11,3K, had het grootste aandeel waarna Twitter en Instagram op gepaste afstond volgden. Het merendeel van de berichten op social media werd gepost tussen 26 juli en 5 augustus 2016. Gezien de discussie die op dit moment gevoerd wordt, zowel nationaal als internationaal, over het toekennen van waarde aan de media-aandacht is besloten alleen het medium-volume te communiceren.

Inhoudsopgave Samenvatting ........................................................................................................................................... 1 Hoofdstuk 1

Inleiding ........................................................................................................................... 5

1.1 Achtergrond Ironman Maastricht-Limburg 2016 .......................................................................... 5 1.2 Lokaal en provinciaal sportevenementenbeleid ........................................................................... 6 1.3 Structuur van het rapport.............................................................................................................. 6 Hoofdstuk 2

Methodologie .................................................................................................................. 7

2.1 Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP) ........................................................................ 7 2.2 Begripsbepaling en afbakening van het onderzoek ...................................................................... 7 2.3 Dataverzameling ............................................................................................................................ 8 2.4 Representativiteit van het onderzoek ........................................................................................... 9 Hoofdstuk 3

Bezoekersprofiel ............................................................................................................ 10

3.1 Bezoekersaantallen ..................................................................................................................... 10 3.2 Demografische kenmerken bezoekers ........................................................................................ 11 3.3 Herkomst bezoekers .................................................................................................................... 12 3.4 Motief bezoekers......................................................................................................................... 13 3.5 Gezelschap................................................................................................................................... 13 3.6 Bezoektijd .................................................................................................................................... 14 3.7 Gemiddelde bestedingen per persoon exclusief overnachtingen............................................... 14 3.8 Overnachtingen ........................................................................................................................... 15 3.9 Vervoer ........................................................................................................................................ 16 3.10 Waardering van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 door de bezoekers............................. 17 3.11 Bezoekers hotspots ................................................................................................................... 17 3.12 Side events................................................................................................................................. 19 3.13 Sportdeelname .......................................................................................................................... 20 Hoofdstuk 4

Deelnemersprofiel ......................................................................................................... 21

4.1 Aantallen-, geslacht-, leeftijden herkomst van deelnemers ..................................................... 21 4.2 Aantal deelnames ........................................................................................................................ 22 4.3 Vervoer en overnachtingen deelnemers/ begeleiders/ supporters............................................ 23 4.4 Gastvrijheidsgevoel bij deelnemers ............................................................................................ 25 Hoofdstuk 5

Economische impact ...................................................................................................... 26

5.1 Definitie additionele bestedingen ............................................................................................... 26 5.2 Bezoekers, overnachtingen en bestedingen ............................................................................... 26 5.3 Additionele bezoeken en bezoekers ........................................................................................... 26 5.4 Bestedingen van bezoekers ......................................................................................................... 27 5.5 Overnachtingen door additionele bezoekers .............................................................................. 28 5.6 De totale economische impact van additionele bezoekers ........................................................ 29 3

5.7 Economische impact van individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters ............................. 30 5.8 Bestedingen door individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters ........................................ 30 5.9 Overnachtingen door individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters .................................. 30 5.10 De totale economische impact van deelnemers/ begeleiders/ supporters .............................. 32 5.11 Economische impact van vertegenwoordigers van de pers ...................................................... 33 5.12 De totale economische impact van vertegenwoordigers van de pers ...................................... 33 5.13 Economische impact door VIPâ&#x20AC;&#x2122;s ................................................................................................ 33 5.14 Economisch impact van vrijwilligers .......................................................................................... 34 5.15 Economische impact van de organisatie ................................................................................... 34 5.16 Samenvatting economische impact .......................................................................................... 35 Hoofdstuk 6

Aandacht in de media .................................................................................................... 36

6.1 Printmedia, radio en televisie...................................................................................................... 36 6.1 Social media................................................................................................................................. 37 Bronnen ................................................................................................................................................. 41 Bijlage: 1 Samenstelling onderzoeksteam ............................................................................................. 42 Bijlage: 2 Vergelijking Ironman editie 2016 met editie 2015 ................................................................ 43 Bijlage: 3 Verkorte vragenlijst bezoekers .............................................................................................. 44 Bijlage: 4 Major Sporting Event Tourism Flow Model ........................................................................... 45

Hoofdstuk 1

Inleiding

1.1 Achtergrond Ironman Maastricht-Limburg 2016 Op 31 juli 2016 heeft in Nederlands- en Belgisch Limburg het grootste duursportevenement ter wereld plaatsgevonden, de Ironman. De Provincie Limburg, in samenwerking met de Nederlandse gemeenten Eijsden-Margaraten, Maastricht en Valkenburg aan de Geul en de Belgische gemeente Bilzen hebben hun krachten gebundeld om de 2e editie van dit wereldberoemde evenement in de regio mogelijk te maken. In tegenstelling tot de editie van 2015 hebben de atleten ook België aangedaan. Het fietsparcours voerde de deelnemers over ongeveer 50 km Belgisch grondgebied. Onder de vlag van de World Triathlon Corporation (WTC), een commerciële organisatie die ontstaan is uit de triathlon van Hawaï, Ironman Hawaï, worden in 2016 binnen de European Tour ruim 40 evenementen georganiseerd, waarvan er 15 over de ‘full distance’ (FD) gaan. Het atletenbestand is van 57.000 (2014) naar 73.000 (2015) gegroeid. WTC is een sportmarketingbedrijf dat licentieverschaffer is voor alle wedstrijden, wereldwijd, die het Ironman-logo (de zogenaamde 'M-dot') voeren. Alle wedstrijden die onder de vlag van WTC worden georganiseerd binnen het Ironman circuit fungeren als kwalificatiewedstrijden voor het Ironman Wereldkampioenschap dat jaarlijks plaatsvindt in Kailua op het eiland Hawaï. De wedstrijden die onder de titel Ironman (FD) georganiseerd worden, gaan over de klassieke afstanden:   

3,8 kilometer zwemmen 180 kilometer fietsen 42 kilometer lopen

Het is geen toeval dat het evenement in Nederlands- en Belgisch Limburg georganiseerd wordt. De organisatie van de Ironman heeft haar oog op Limburg, met Maastricht als start- en finishplaats, laten vallen vanwege de internationale ligging, goede bereikbaarheid en het feit dat triathlonsport in zowel Nederland, Duitsland en België erg populair is. De regio is gastheer van de Amstel Gold Race, de Tour de France deed de regio diverse keren aan als etappeplaats en daarnaast was Valkenburg aan de Geul liefst vijf keer gastheer voor het WK Wielrennen (in 2012 de laatste keer) op de weg. De regio heeft met de organisatie van deze en andere evenementen laten zien grote (sport)evenementen aan te kunnen. De Ironman Maastricht-Limburg 2016 is volgens een vernieuwd concept georganiseerd. In de aanloop naar de triathlon op zondag 31 juli hebben verschillende activiteiten plaatsgevonden. Zo zijn voor de tweede editie van de Ironman Maastricht-Limburg ook jongeren geïnspireerd om te proeven aan de triathlonsport. Door deel te nemen aan het IRONKIDS programma leerden zij meer over sport en gezond leven. Deelnemen aan evenementen in verschillende formaten was mogelijk zowel in Maastricht als andere plaatsen in Belgisch en Nederlands Limburg. In totaal werden er 11 Swim & Run, Run Bike Run en Triathlon evenementen georganiseerd voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar. De IRONKIDS Events zijn afgesloten met een finale op zaterdag 30 juli in Maastricht, waaraan ongeveer 150 kinderen, met 8 verschillende nationaliteiten, hebben deelgenomen. Naast het IRONKIDS Event is er op vrijdag 29 juli de Maastricht Sport Night Run georganiseerd. De opkomst voor deze eerste editie was met ruim 1100 deelnemers verrassend hoog en overtrof de verwachting van de organisatie. De start voor deze cityrun over 5 km was om 21.30 uur op de Griend, de locatie waar later op de avond ook werd gefinisht. De vrijdagavond 29 juli werd afgesloten met een druk bezochte Ironman pre-party.

De Provincie Limburg wil met dit soort evenementen sport en gezondheid zo breed mogelijk promoten. Naast activiteiten op het sportieve vlak heeft zij netwerkbijeenkomsten georganiseerd waarbij het verbinden van gezondheid, sport en techniek centraal stonden. Voor de Ironman Maastricht-Limburg 2016 hadden zich ingeschreven:   

62 pro atleten; 1892 individuele deelnemers, en 51 teams voor de Relay Ironman (estafetteteams bestaande uit 3 atleten).

1.2 Lokaal en provinciaal sportevenementenbeleid Evenementen bepalen mede de aantrekkelijkheid van een omgeving waarin gewerkt, gewoond en gerecreëerd wordt. Zij zijn een belangrijke vorm van vrijetijdsbesteding voor vele doelgroepen waaronder de inwoners van de regio. Evenementen helpen gemeenten en provincie (in dit geval zelfs crossborder) vorm te geven aan beleid op het gebied van cultuur en sport, jongerenparticipatie en economie, werkgelegenheid en imagoversterking. Gebruikmakend van de centrale ligging van Limburg in e Euregio wordt er van overheidswege gestreefd naar een actievere werving van met name sportevenementen. Bij de keuzes van evenementen wordt selectief te werk gegaan. De evenementendruk op de regio mag niet te groot worden want dit kan nadelige gevolgen hebben voor het draagvlak onder de bewoners van het gebied. In eerste instantie wordt ingezet op breedtesportevenementen, daarnaast wordt geprobeerd een select aantal topsportevenementen binnen te halen die voldoen aan de door de provincie en gemeenten geformuleerde criteria.

1.3 Structuur van het rapport In hoofdstuk 2 wordt de methodologie van het onderzoek besproken. Hoofdstuk 3 en 4 richten zich op bezoekers- en deelnemersprofiel waarbij onder andere gekeken wordt naar aantallen, kenmerken, motieven, waarderingen en uitgaven van bezoekers en deelnemers. In hoofdstuk 5 komt de economische impact voor Maastricht en haar omgeving aan bod waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen de economische impact van bezoekers, deelnemers, mediavertegenwoordigers, VIP’s, vrijwilligers en organisatie. Tot slot wordt in hoofdstuk 6 aandacht geschonken aan de media-aandacht voor het evenement, waarbij voor de editie 2016 de nadruk is komen te liggen op de sociale media.

Hoofdstuk 2

Methodologie

2.1 Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (WESP) De evaluatie van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 is afgeleid van de gestandaardiseerde methoden die landelijk zijn vastgesteld binnen de Werkgroep Evaluatie Sportevenementen. In de WESP werken wetenschappers, onderzoekers van Universiteiten en Hogescholen, enkele maatschappelijke- en onderzoeksorganisaties, zoals het NOC*NSF, het Mulier Instituut en het CBS, samen om standaardrichtlijnen te ontwerpen en verder te ontwikkelen om de economische, promotionele en sociale impact van (sport)evenementen te meten. De WESP heeft zich ten doel gesteld kwaliteit, omvang en toegankelijkheid van het sporteconomisch onderzoek te stimuleren om zodoende het nationaal sportbeleid en sportmanagement te kunnen ondersteunen. Ondanks dat evenementen vaak sterk van elkaar verschillen zijn de uitkomsten van de WESP-onderzoeken gebaseerd op de WESP-methodiek onderling goed vergelijkbaar.

2.2 Begripsbepaling en afbakening van het onderzoek Het doel van dit onderzoek is een beeld te schetsen van het bezoekersaantal, het bezoekersprofiel, de economische impact en de media-aandacht voor de Ironman Maastricht-Limburg 2016. Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de richtlijnenhandboeken die door de WESP zijn vastgesteld. De richtlijnen-handboeken zijn gratis te downloaden via de site van de WESP.1 Naast de vragen uit de richtlijnen hebben de onderzoekers van Zuyd Hogeschool, in overleg met de opdrachtgever, vragen opgenomen die betrekking hebben op toeristische- en maatschappelijke effecten, hetgeen de scope van dit onderzoek ten goede is gekomen. Als in het kader van een (sport)evenement gesproken wordt van economische impact is enige toelichting noodzakelijk. De economische impact van een evenement wordt gedefinieerd als de extra bestedingen die door het evenement worden gegenereerd in een bepaalde afgebakende omgeving, in dit geval de gemeente Maastricht. Bij dit onderzoek is gekozen voor deze afbakening omdat zowel de start- en finish locaties van het zwem-, fietsen loopparcours gelegen waren in Maastricht. De gemeenten EijsdenMargaraten, Valkenburg aan de Geul en Blizen (België) zijn wel aangeduid als hotspots (voor bezoekerstellingen en interviews), maar worden geografisch niet tot het gebied gerekend. De atleten doorkruisten deze gemeenten twee keer en dit maakt dat ze als ‘doorkomstgemeente’ bestempeld kunnen worden. Het onderzoek voor de economisch impact richt zich op de additionele inkomsten en uitgaven in de gemeente Maastricht. De volgende zes actoren rondom het evenement werden onderzocht:      

reguliere bezoekers exclusief VIP’s; VIP’s (o.a. genodigden van WTC, Lokaal Organisatie Comité (LOC), gemeenten en provincies); deelnemers, begeleiders en officials; vertegenwoordigers van de pers; vrijwilligers en organisatie.

Bij de bepaling van de economische impact vanuit de organisatie is gekeken naar de inkomsten en uitgaven van de organisatie die in Maastricht worden gedaan. Er is niet gekeken naar derden buiten de stad van wie de organisatie inkomsten ontvangt of aan wie ze uitgaven doet. 1

http://www.evenementenevaluatie.nl.

Een voorbeeld: stel dat de organisator van het evenement een beveiligingsbedrijf uit Maastricht inhuurt, dan worden deze uitgaven volledig tot de stad gerekend. In de praktijk kan de beveiliger echter grotendeels zijn kosten, denk aan personeel, techniek en materialen, buiten Maastricht maken. Daar tegenover kan staan dat de organisatie bijvoorbeeld voor de opbouw van het evenement een bedrijf van buiten de stad inhuurt. Wanneer dit het geval is vallen voor dit onderzoek de uitgaven aan dit bedrijf volledig buiten de stad, ook al blijkt uit praktijk dat dit bedrijf juist allerlei uitgaven (denk hierbij aan de inhuur van personeel, overnachtingen en materialen) binnen de stad doet. Deze indirecte effecten zijn zeker van belang voor de lokale economie in Maastricht maar het is bijzonder lastig en arbeidsintensief om deze in kaart te brengen. De lezer van dit rapport moet zich ervan bewust zijn dat deze indirecte effecten niet zijn meegenomen in onderzoek.

2.3 Dataverzameling De vragenlijst voor de bezoekers (zie bijlage 2) is gericht op het bezoekersprofiel en de economische impact. Om data te vergaren is er veldwerk verricht tijdens het main event op zondag 31 juli. Vanwege de spreiding in de te verzamelen data zijn de enquêtes (face-to-face gebruik makend van een tablet) op onderstaande locaties en tijdstippen afgenomen:   

Centrum Maastricht2 (alles ten noorden van de Prins Bisschopsingel) Sint Pietersberg (alles ten zuiden van de Prins Bisschopsingel) Keerpunt zwemmen bij het Gouvernement, gemeente Maastricht

12.00 – 22.00 12.00 – 22.00 07.00 – 10.00

Naast dit kwantitatief onderzoek is op de hotspots buiten de gemeente Maastricht kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Studenten van Zuyd Hogeschool hebben bezoekers geïnterviewd aan de hand van een aantal onderwerpen en open vragen opgenomen in een gespreksgids. Daar waar gewenst kon door de studenten doorgevraagd worden. Omdat het doel was enkel een indicatie te geven van het bezoekersprofiel op de hotspots, is slechts een beperkt aantal bezoekers geïnterviewd met een minimum van 25 per hotspot. Vanwege de spreiding in de te verzamelen data zijn de interviews op onderstaande locaties en tijdstippen afgenomen:   

Diepstraat/Voerstraat in de gemeente Eijsden-Margraten Geulhemmerberg, gemeente Valkenburg aan de Geul Kloosterstraat (markt en omgeving), gemeente Bilzen in België

09.00 – 16.00 09.00 – 16.00 09.00 – 16.00

De onder de bezoekers afgenomen enquêtes zijn vervolgens door de studenten verwerkt in het computerprogramma Statistical Package for the Social Sciences (SPSS). In totaal zijn er 537 bruikbare enquêtes afgenomen waarmee voldaan is aan de representativiteit zoals vermeld in hoofdstuk 2.4. De bezoekersaantallen zijn afkomstig van schattingen door politie, organisatie en gemeenten, dataverkeer gemeten door View.dat (ter beschikking gesteld door Maastricht Bereikbaar) en eigen tellingen. Geldstromen gegenereerd door deelnemers, hun begeleiders, VIP’s, vrijwilligers en organisatie zijn gebaseerd op data verkregen van WTC en Extra Leisure B.V. Voor het meten van uitingen op internet en in de sociale media is samenwerking gezocht met MCAdvisory3 uit Heerlen en Zuyd partner Connect Limburg4.

Centrum Maastricht: De Vief Köp, Onze Lieve Vrouweplein, Vrijthof, Markt, Mosae Forum en GriendGeorge

Rob oostadam, social media expert 4 George Deswijzen jr., journalist en social media expert

2.4 Representativiteit van het onderzoek Zoals vermeld zijn in totaal 537 bruikbare enquêtes afgenomen onder de bezoekers van het evenement. Om tot een betrouwbaar onderzoeksresultaat te komen is vooraf vastgesteld hoeveel enquêtes er minimaal afgenomen moesten worden. Bij de berekening is gebruik gemaakt van de formule die gehanteerd wordt bij een oneindige populatie, dat wil zeggen een populatie groter dan 5.000: (p * q) * Z2 n = E2     

Z = een constante die afhankelijk is van de gewenste betrouwbaarheid. Voor dit onderzoek is gekozen voor een betrouwbaarheid van 95% met de daarbij behorende Z-waarde van 1,96 Het percentage respondenten (p) dat aan een bepaalde karakteristiek voldoet. Volgens de richtlijnen, afgeleid van de WESP-richtlijnen Economische Impact, wordt hier het gebruikelijke percentage van 50% gehanteerd q = 100 – p n = de minimale respons die behaald moet worden om aan de voorwaarde van betrouwbaarheid (95%) en nauwkeurigheid (5%) te voldoen E = de maat voor de nauwkeurigheid, beter gezegd de geaccepteerde onnauwkeurigheid

Voor de bezoekersenquête is met behulp van bovenstaande formule het minimaal aantal af te nemen enquêtes vastgesteld: (50 * 50) * 1,962 n = 52 n = 384,16, afgerond 385 enquêtes. Dit is het minimale aantal enquêtes dat onder de bezoekers van de IRONMAN Maastricht-Limburg 2016 moet worden afgenomen. Het grootste risico dat onderzoekers lopen in dit verband is dat er niet voldoende enquêtes afgenomen worden (oorzaken kunnen tegenvallende bezoekersaantallen, geen medewerking door bezoekers en slechte weersomstandigheden zijn). Doordat het aantal van 385 enquêtes ruim is gehaald, kan met 95% zekerheid worden gesteld dat de werkelijke resultaten binnen een marge van 5% van de uitkomsten vallen en mag gesteld worden dat de beschreven resultaten een representatief beeld van Ironman Maastricht-Limburg 2016 en zijn bezoekers geven. De resultaten zoals in dit rapport beschreven zijn met relatief weinig onzekerheid omgeven en bieden derhalve een goed beeld van het evenement en zijn bezoekers.

Hoofdstuk 3

Bezoekersprofiel

3.1 Bezoekersaantallen Bij de Ironman Maastricht-Limburg 2016 is geen sprake geweest van kaartverkoop. Het evenement heeft plaatsgevonden in de openbare ruimte en eenieder had vrije toegang tot het evenement. Op de dag van het main event, zondag 31 augustus, hebben bezoekerstellingen plaatsgevonden tussen 07.00 en 23.00 rond het parcours in Maastricht. De economische impact is berekend voor de gemeente Maastricht. Start- en finishlocaties van zowel de onderdelen zwemmen, fietsen als lopen waren immers op de Griend. De onderzoekers hebben er voor gekozen om voornamelijk rond start- en finishlocaties en lang het loopparcours de bezoekers te tellen. De tellingen, meerder malen per dag, hebben plaatsgevonden bij:        

De Vief Köp; Sint Pieter; Onze Lieve Vrouweplein; Vrijthof; Markt, finishlocatie; Mosae Forum; de Maasboulevard/ Kesselskade en De Griend, startlocatie

De tellingen hebben plaatsgevonden over het gehele loopparcours over telkens een afstand van 50 meter aan een zijde ervan. Dit heeft geleid tot een overzicht met bezoekersaantallen op straat/ locatieniveau. Het aantal eenheden van 50 meter is vermenigvuldigd met de aantallen bezoekers per 50 meter van de tellingen. Op deze manier is een totaalbeeld ontstaan van het aantal bezoekers langs het parcours in Maastricht op zondag 31 juli. Naast eigen tellingen is gebruik gemaakt van schattingen door politie, gemeente, organisatie en data verkregen via Maastricht Bereikbaar. Maastricht Bereikbaar werkt met een groot aantal partners samen om Maastricht en haar omgeving blijvend bereikbaar te houden. In dit kader meet Maastricht Bereikbaar bezoekersstromen in de stad en maakt daarbij gebruik van data verkregen uit het gebruik van mobiele telefoons door bezoekers en bewoners. Uit deze gegevens blijkt dat er op zondag 31 juli ongeveer 90.000 mensen in het centrum verkeerd hebben (som van inwoners en bezoekers). Uit de gegevens van Maastricht Bereikbaar blijkt verder dat tijdens een reguliere koopzondag het aantal bezoekers in 2016 ligt tussen de 25.000 en 30.000 (structureel hoger dan in 2015). Leidend bij het vaststellen van het aantal bezoekers zijn de eigen tellingen langs het parcours geweest, die vervolgens vergeleken zijn met aantallen van politie, gemeente, Maastricht Bereikbaar en organisatie. Het totaal aantal unieke bezoekers aan de Ironman Maastricht-Limburg 2016 is door de onderzoekers vastgesteld op 33.000 voor Maastricht. Hierbij dient te worden aangetekend dat het aantal bezoekers uit Maastricht gecorrigeerd is met een ‘verversingsfactor’ van 1,5. Aanleiding om het bezoekersaantal van Maastrichtenaren te corrigeren komt voort uit het feit dat deze groep in interviews heeft aangegeven het evenement gemiddeld 5 uur te hebben bezocht. Van de in totaal 33.000 bezoekers worden er 11.7005 aangemerkt als additionele bezoeker waarbij de groep bezoekers uit Maastricht per definitie niet wordt aangemerkt als additionele bezoeker. Van de additionele bezoekers waren er 6.400 uit Nederland en 5.300 uit het buitenland afkomstig.

Zie ook 5.3 Additionele bezoeken en bezoekers

In Valkenburg aan de Geul, specifiek langs de Geulhemmerberg, hebben naar schatting 1.200 toeschouwers de locatie bezocht om de passage van de atleten van dichtbij mee te maken. In het centrum van Eijsden-Margaraten, specifiek Diepstraat/ Voerstraat, keken, verspreid over de gehele dag, ongeveer 800 mensen naar de doortocht van de atleten. Bij deze eerste crossborder editie van de Ironman Maastricht-Limburg deden de deelnemers ook Bilzen in BelgiĂŤ aan. In het centrum van Bilzen hebben tellingen plaatsgevonden, specifiek in de Kloosterstraat en markt en omgeving. Naar schatting 800 toeschouwers hebben de triatleten op deze locatie aangemoedigd.

3.2 Demografische kenmerken bezoekers Tijdens de Ironman Maastricht-Limburg 2016 lag de verhouding man/ vrouw onder de bezoekers dicht bij elkaar, het percentage mannen bedroeg 52% tegen 48% vrouwen. De gemiddelde leeftijd van de bezoekers, ongeacht geslacht, bedroeg 46 jaar. De gemiddelde leeftijd van de bezoekers wordt omhoog getrokken doordat, volgens de richtlijnen van de WESP, alleen personen van 16 jaar en ouder geĂŻnterviewd mogen worden.

Geslacht berzoekers Man

48%

Grafiek 1: Geslacht bezoekers

Vrouw

52%

=> n = 537

Leeftijden bezoekers 65 jaar en ouder

13%

55 tot 64 jaar

18%

45 tot 54 jaar

23%

35 tot 44 jaar

21%

25 tot 34 jaar

15%

Grafiek 2: Leeftijden van bezoekers

=> n = 537

3.3 Herkomst bezoekers De verdeling Nederlandse versus buitenlandse bezoekers bedraagt 70% - 30%. Van de Nederlandse bezoekers komt het grootste gedeelte uit de provincie Limburg: 68%. Inwoners van de gemeente Maastricht zijn goed voor 40% van het totaal aantal Nederlandse bezoekers. Alle Nederlandse provincies waren verder vertegenwoordigd langs het parcours. Na Limburg scoorden Gelderland en Noord Holland het hoogst met beide 6% van het totaal aantal Nederlandse bezoekers. Het aandeel buitenlandse bezoekers is ten opzichte van de editie 2015 met 3% gestegen tot 30%. Binnen deze groep zijn Belgen (52%) en Duitsers (20) het sterkst vertegenwoordigd. Tijdens het interviewen troffen de studenten maar liefst 19 verschillende nationaliteiten aan rond het parcours.

Herkomst van bezoekers, in procenten van het totaal aantal bezoekers Uit Nederland, van het totaal aantal bezoekers Uit buitenland, van het totaal aantal bezoekers

30%

70%

Grafiek 3: Herkomst van de zoekers

=> n = 537

Naast nationaliteit is de bezoekers ook gevraagd uit welke provincie of, voor de buitenlandse bezoeker, uit welk land ze afkomstig waren. Herkomst bezoekers Uit Limburg, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Uit Gelderland, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Uit Noord Holland, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Uit Noord Brabant, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Uit Utrecht, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Uit Zuid Holland, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Overig Nederland, van het totaal aantal Nederlandse bezoekers Uit België, van het totaal buitenlandse bezoekers Uit Duitsland, van het totaal buitenlandse bezoekers Uit Engeland, van het totaal buitenlandse bezoekers Uit Frankrijk, van het totaal buitenlandse bezoekers Overige landen, van het totaal buitenlandse bezoekers

Aandeel 68% 6% 6% 5% 4% 4% 7% 52% 20% 13% 5% 10%

Tabel 1: Herkomst van bezoekers => n = 537

3.4 Motief bezoekers 46% van de bezoekers bezochten het evenement op eigen initiatief. In tegenstelling tot de editie 2015 is bij de editie 2016 de vraag verfijnd door specifiek te vragen naar ‘het supporter zijn van een atleet’. In 2016 geeft maar liefst 44% van de bezoekers aan supporter te zijn van een deelnemer/ atleet. Een gering percentage van de atleten ( 3%) schaarde zich na afloop van de wedstrijd onder de bezoekers. Het aandeel van bezoekers die op uitnodiging van een sponsor, de organisatie, de Provincie of de gemeente Maastricht aanwezig waren bedroeg 1%. Motief bezoekers Bezoeker op eigen initiatief Bezoeker als supporter van een deelnemer/ atleet Bezoeker als deelnemer Bezoeker op uitnodiging van sponsor, organisatie, Provincie of gemeente Maastricht Anders Tabel 2: Bezoekmotieven van bezoekers

Aandeel 46% 44% 3% 1% 6%

=> n = 537

3.5 Gezelschap 16% van de bezoekers bezochten het evenement alleen, 37% kwam met zijn tweeën. Ook groepen waren aanwezig, 16% van de bezoekers bezocht het evenement in een groep van meer dan 5 personen. Het aantal mensen dat het evenement bezocht in een groep van 11 mensen of meer bedroeg 5%. Doordat het aantal mensen per groep toenam t.o.v. 2015 steeg de gemiddelde groepsgrootte naar iets meer dan 4 personen.

Groepsgrootte van het gezelschap 6 of meer personen 5 personen

16% 8%

4 personen 3 personen

12% 11%

2 personen Alleen

Grafiek 4: Groepsgrootte van het gezelschap

37% 16%

=> n = 537

Van de mensen die aangaven het evenement in een gezelschap te bezoeken, gaf 18% aan geen toeschouwer te zijn en andere interesses te hebben, bijvoorbeeld winkelen. Afwijkingen ten opzichte van het gezelschap zoals weergegeven in de tabel is ontstaan doordat meerdere antwoordmogelijkheden toegestaan waren bij deze vraag. Gezelschap bezoekers Alleen Met partner, echtgeno(o)te zonder kinderen Met partner, echtgeno(o)te met kinderen Alleen met kinderen Met overige familie Met vrienden of kennissen Met school, bedrijf of vereniging Anders

Aandeel 14% 36% 14% 5% 13% 29% 5% 1%

Tabel 3: Het gezelschap waarmee het evenement bezocht wordt

=> n = 537

3.6 Bezoektijd Van alle bezoekers die op zondag 31 juli in Maastricht waren gaf 45% aan langer de stad bezocht te hebben vanwege het evenement. De dagbezoeker, niet afkomstig uit Maastricht, heeft zijn verblijf in de stad gemiddeld verlengd met 5,8 uur. Een dagbezoeker uit Maastricht zelf heeft zijn verblijf rond het parcours met 4,8 uur verlengd. Het feit dat Maastrichtenaren hun verblijf verlengen, geeft aan dat het evenement een belangrijke recreatieve waarde bezit voor de inwoners van Maastricht. De meerdaagse bezoekers van het evenement hebben hun verblijf in de regio gemiddeld met 3,1 dagen verlengd.

3.7 Gemiddelde bestedingen per persoon exclusief overnachtingen Om de gemiddelde bestedingen te bepalen zijn er een drietal berekeningen uitgevoerd. Op de eerste plaats is berekend hoeveel een willekeurige (ongeacht diens herkomst) bezoeker heeft besteed. De totale 14

bestedingen zijn, zonder onderscheid te maken naar de categorie va besteding, gedaan door aan het totaal aantal bezoekers. De besteding per willekeurige bezoeker bedroeg € 59 euro op 31 juli 2016. Vervolgens is een onderscheid gemaakt tussen een bezoeker uit Nederland en een bezoeker uit het buitenland. Bij een Nederlandse bezoeker lag de gemiddelde besteding op 48 euro en bij een buitenlandse bezoeker op 80 euro op 31 juli 2016.

3.8 Overnachtingen Op de vraag of de bezoeker de afgelopen nacht(en) of de komende nacht(en) op een andere plaats slaapt dan zijn vaste woonadres geeft 32% van de bezoekers aan niet op zijn/ haar vaste woonadres te hebben geslapen. De meest populaire vorm om te overnachten is het hotel. 49% van de overnachters geeft aan geslapen te hebben in een hotel, waarbij 30% aangaf een voorkeur te hebben voor een hotel in het hogere segment. De gewogen gemiddelde betaalde prijs voor een overnachting bedraagt 35 euro per persoon per nacht. Het merendeel van de mensen heeft overnacht in Maastricht. Het aandeel van de bezoekers die in het buitenland overnacht hebben, bedraagt 7%. In de categorie ‘overig’ werd door de bezoekers community Airbnb een aantal keren genoemd. Bijzonder is dit niet, wel dat dit de eerste keer is dat deze overnachtingsvorm genoemd wordt bij onderzoek tijdens evenementen in Zuid-Limburg. De gemiddelde prijs per overnachting is gedaald ten opzichte van 2015. Waarschijnlijk is dit een gevolg van de Airbnb en een toename van overnachtingen op campings.

Accommodatietype Overig

11%

Bed & Breakfast

13%

Camping Bungalowpark

14% 3%

Hotel 4 – 5 sterren

30%

Hotel 0 – 3 sterren Vrienden/ familie/ kennissen

Grafiek 5: Accommodatietype bij overnachten

19% 10%

=> n = 125

Gemiddelde prijs per persoon per overnachting per accommodatietype Bed & Breakfast Hotel 0 – 3 sterren Hotel 4 – 5 sterren Bungalowpark Camping Overig

Euro € 28 € 39 € 70 € 33 €9 € 23

Gewogen gemiddelde prijs per overnachting Tabel 4: Gemiddelde prijs per accommodatietype

€ 35

=> n = 125

Locatie van overnachten Duitsland

België

Midden en noord Limburg

Overig Zuid-Limburg

21%

Valkenburg aan de Geul

10%

Maastricht

59%

Grafiek 6: Locatie van overnachten

=> n = 125

3.9 Vervoer Gezien het internationale karakter van een Ironman-event is aan de bezoekers gevraagd hoe ze naar Maastricht zijn afgereisd. Meer dan de helft van de bezoekers (52%) heeft gebruik gemaakt van auto of motor. Van de bezoekers uit Maastricht geeft 37% aan per fiets, scooter of lopend naar de binnenstad te zijn gekomen. Gezien het hoge aantal andere nationaliteiten onder deelnemers en bezoekers is het niet verwonderlijk dat ook 2% van de bezoekers aangeeft gebruik gemaakt te hebben van het vliegtuig om Maastricht te bereiken. Vervoermiddel bezoekers Auto of motor Trein Vliegtuig Fiets, bromfiets, scooter Lopend Anders Tabel 5: Vervoersmiddel

Aandeel 52% 7% 2% 26% 11% 2%

=> n = 537

3.10 Waardering van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 door de bezoekers De bezoekers van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 beoordelen het evenement gemiddeld met het cijfer 8,1. De bezoekers woonachtig in Maastricht beoordelen het evenement met een 8,0. Dit cijfer is slechts een fractie lager is dan het ‘overall’ gemiddelde van 8,1. Het cijfer dat de bezoekers uit Maastricht aan het evenement toekennen is in vergelijking met andere sportevenementen hoog. Vaak wordt het cijfer van de ‘host’ negatief beïnvloed door ervaren overlast, waarbij onder andere gedacht moet worden aan wegafsluitingen, wegomleggingen, afvaloverlast en parkeerproblemen. Bezoekers niet afkomstig uit Maastricht beoordelen het evenement met het cijfer 8,1 terwijl de buitenlandse bezoekers het hoogste waarderingscijfer toekennen, een 8,2.

Waarderingscijfer 'overall' 10

21%

Cijfer

49%

17%

Onvoldoende

Grafiek 7: Beoordelingscijfer ‘overall’ door bezoekers

=> n = 537

Beoordelingscijfer naar herkomst van de bezoeker Bezoekers uit Nederland Bezoekers uit Maastricht Bezoekers uit het buitenland Gemiddelde waardering overall (1-10) Tabel 6: Beoordelingscijfer door bezoekers

Cijfer 8,1 8,0 8,2 8,1

=> n = 537

3.11 Bezoekers hotspots De organisatie van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 heeft op voorhand een aantal locaties aangeduid als hotspot. Het zijn locaties die uitermate geschikt zijn om de atleten te volgen tijdens hun race. Op een

viertal van deze locaties, niet gesitueerd langs het loopparcours, hebben studenten van Zuyd Hogeschool toeschouwers geïnterviewd.  Keerpunt van het zwemmen, Maastricht, bij het Gouvernement De start van de Maastricht-Limburg Ironman vond ook in 2016 plaats op de Griend, tevens transitiepunt voor de diverse wedstrijdonderdelen. Na 1,9 km stroomopwaarts gezwommen te hebben bereikten de deelnemers het Bestuurseiland van het Gouvernement alwaar gekeerd werd. Rond en om het Gouvernement werden in totaal 76 mensen geïnterviewd. Van de bezoekers bij het Gouvernement was 34% supporter van een of meerdere deelnemers, 2% van de mensen ter plekke waren er op uitnodiging van de gemeente, Provincie, organisatie of een sponsor. Het aandeel buitenlandse bezoekers, in de vroege ochtend, bedroeg 12% van het totaal het totaal aantal mensen dat het onderdeel zwemmen heeft bezocht. Ruim 78% van deze bezoekers bij het Gouvernement gaf aan alle onderdelen in de loop van de dag te gaan bezoeken. Ondanks het vroege tijdstip is ook de gevraagd naar een sfeercijfer voor deze hotspot: 8,5. Bijzonder werd de ochtendnevel gevonden die bij aanvang van de wedstrijd boven de Maas hing. Deze zorgde, samen met het klapperende geluid van armen en benen in het water, voor een sfeer die als ‘mysteriek’ werd ervaren. Naar schatting 700 toeschouwers hebben gedurende het zwemmen deze hotspot bezocht.  Geulhemmerberg, Valkenburg aan de Geul, langs het fietsparcours Op en rond de Geulhemmerberg zijn in totaal 25 mensen geïnterviewd. Op het moment van interviewen was het weer ronduit slecht te noemen waar het regende behoorlijk. Van de 25 mensen waarmee gesproken is waren er 16 afkomstig uit de regio, 8 uit andere provincies en een persoon was woonachtig in het buitenland, Seattle VS. Alle geïnterviewden, niet afkomstig uit de regio, verbleven langer in Zuid Limburg, variërend van 3 dagen tot 2 weken. Van de toeschouwers op deze locatie hadden er 13 een relatie met een deelnemer, 4 hebben reeds het zwemmen bezocht en 15 vertrokken in de namiddag naar Maastricht om de marathon te bezoeken. Gevraagd naar de bestedingen op de locatie bleek dat er gemiddelde 22 euro besteed was. Hierbij moet aangetekend worden dat het gros van deze bestedingen plaats had gevonden bij de lokale horeca op en rond de Geulhemmerberg. De sfeer op de locatie was goed. Positief werd vooral gesproken over organisatie, de prestaties van de atleten en de kwaliteit en gastvrijheid van de horeca. Het aantal toeschouwers viel de bezoekers tegen, een aantal mensen weet dit aan de uitgestrektheid van het parcours en de tijd die het evenement nodig heeft om te groeien. Gedurende de gehele dag hebben naar schatting 1200 toeschouwers de atleten zien passeren op hun fiets. Gevraagd naar een overall rapportcijfer werd een 7,6 gegeven.  Diepstraat/ Voerstraat, Eijsden-Margaraten, langs het fietsparcours Op deze locatie zijn 26 bezoekers geïnterviewd. Tijdens de afname van de interviews waren de weeromstandigheden slecht (matige regenval). Ondanks het slechte weer waren de mensen goed gehumeurd en enthousiast over de prestaties van de atleten. Het gros van de mensen langs het parcours kwam uit Eijsden-Margaraten zelf, een enkeling uit een andere provincie. Bij 14 geïnterviewden was er op een of andere manier een relatie met een deelnemer, variërend van echtgenoot, vriend/ kennis tot familie. Deze laatste groep gaf aan na het onderdeel wielrennen te vertrekken naar Maastricht om de marathon te bekijken en als fan daar hun favoriet aan te moedigen. Het bedrag besteed op locatie was gemiddeld 5 euro, de meesten nuttigden een hapje en/ of drankje in een van de plaatselijke horecaondernemingen. Gedurende de ruim 7 uur dat atleten het centrum van Eijsden-Margaraten doorkruisten hebben naar schatting ruim 800 mensen de wedstrijd gezien. Ondanks de slechte weersomstandigheden werden sfeer, randgebeuren en organisatie gewaardeerd met het rapportcijfer 8,5.

 Kloosterstraat, Bilzen (België) langs het fietsparcours In Bilzen zijn in totaal 27 interviews afgenomen. Het gros van de toeschouwers (12) waarmee gesproken is kwam uit Bilzen zelf. 9 toeschouwers waren afkomstig uit een andere Belgische provincie. Anders dan op andere hotspots zijn in Bilzen veel buitenlandse gasten aangetroffen, maar liefst 6 Nederlanders en 1 Nieuw Zeelander (vakantie gecombineerd met evenement). Mensen uit Bilzen hadden geen van allen een relatie met een deelnemer, ze waren nieuwsgierig en besloten een kijkje te nemen. Toeschouwers uit andere provincies en het buitenland hadden juist allemaal een relatie met een deelnemer. In de vroege ochtend hadden ze al het zwemmen bezocht en na afloop van het wielrennen waren ze voornemens naar Maastricht te gaan voor het looponderdeel. Wat betreft de organisatie waren de mensen in Bilzen tevreden. Minpunten die genoemd werden waren het aantal toiletten op de Griend (voor atleten bij transitiepunt), de slechte bereikbaarheid van Bilzen doordat wegen waren afgesloten en het feit dat er geen alternatieve routes werden aangegeven. Kijkend naar het bestedingspatroon van de toeschouwers in Bilzen valt op dat dit relatief hoog was met 152 euro per persoon, hetgeen te verklaren valt door het groot aantal meerdaagse bezoekers in Bilzen. Toeschouwers afkomstig uit Bilzen en andere Belgische provincies besteed gemiddeld 10 euro in de lokale horeca. Gevraagd naar een rapportcijfer gaf de bezoeker in Bilzen een 8,7 waarbij aangetekend moet worden dat dit cijfer hoger was geweest bij meer muziek in de stad en betere weersomstandigheden. Naar schatting hebben rond de 800 toeschouwers het evenement in Bilzen, gedurende de ruim 7 uur dat de deelnemers het centrum doorkruisten, bezocht.

3.12 Side events Ook in 2016 zijn er in de aanloop naar het evenement verschillende side events georganiseerd voor zowel kinderen als volwassenen. Zo zijn zwemlopen en Run Bike Run’s georganiseerd waarbij kinderen uit de (Eu)regio kennis maakten met de verschillende onderdelen van de triathlon sport. De evenementenreeks voor kinderen is op zaterdag 30 juli afgesloten met de Maastricht Sport IRONKIDS op de Griend. Een groot succes, met tweemaal zoveel deelnemers als verwacht (meer dan 1100), was de Maastricht Sport Night Run op vrijdag 29 juli. Deze cityrun, voor jong en oud, van 5 km door het centrum van Maastricht startte en eindigde op de Griend en werd afgesloten met een druk bezochte afterparty. Onder de bezoekers van triathlon op zondag is gevraagd naar het bezoek en voorgenomen bezoeken aan een aantal side events (op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk). Bezoek side events op 29, 30, 31 juli en 1 augustus 2016

Aandeel

29 juli Maastricht Sport Ironman Night Run 30 juli Maastricht Sport IRONKIDS 30 en 31 juli Ironman SportExpo en Merchandise Store 1 augustus Awards Ceremony Geen enkel side event/ activiteit bezocht

6% 5% 13% 7% 80%

Tabel 7: Bezoek- en voorgenomen bezoek aan side events op 29, 30 en 31 juli en 1 augustus 2016

=> n = 537

3.13 Sportdeelname Van de bezoekers die op 31 juli geĂŻnterviewd zijn geeft 12% aan niet te sporten. Van deze 12% niet sporters zegt 28 % na te gaan denken om alsnog te gaan sporten terwijl 72% aangeeft helemaal niet aangemoedigd te worden om te gaan sporten na het zien van de Ironman. Wanneer gekeken wordt naar alle bezoekers zien wij een ander beeld waaruit blijkt dat de groep die reeds aan sport doet juist meer gaat sporten. Sportdeelname door bezoekers Ja Enigszins Nee Tabel 8: Bezoekers aanmoedigen tot meer sporten

Aandeel 30% 20% 50% => n = 537

Hoofdstuk 4

Deelnemersprofiel

4.1 Aantallen-, geslacht-, leeftijden herkomst van deelnemers Uit data verkregen vanuit de organisatie (WTC en Extra Leisure) is het gelukt een deelnemersprofiel samen te stellen. WTC voert na elk Ironman evenement een onderzoek uit onder de individuele deelnemers. Het aantal individuele deelnemers dat van start ging op 31 juli bedroeg 1848 atleten waarvan er 735 hebben deelgenomen aan het onderzoek.

Geslacht deelnemers Man

Vrouw

11%

89%

Grafiek 8: Geslacht van de individuele deelnemers

=> n = 735

Naast de individuele deelnemers zijn er ook 40 professionals en 51 estafetteteams (onderdeel Relay) gestart. Elk estafetteteam bestond uit drie personen die elk een onderdeel van de triathlon voor hun rekening namen. Kijkend naar het totaal aantal gestarte deelnemers en de 3 drie onderdelen bij elkaar opgeteld, komen wij uit op 1961 deelnemers, waarbij aangetekend dient te worden dat een inschrijving in de categorie Relay gezien wordt als slechts ĂŠĂŠn deelnemer. Het individuele deelnemersveld bestaat voor 89% uit mannen en voor 11% uit vrouwen. De gemiddelde leeftijd van de deelnemers bedraagt 41,3 jaar, waarbij de leeftijdscategorie 45 tot 50 jaar met 19,1% het best vertegenwoordigd is.

Leeftijdsopbouw deelnemersveld 18 tot 25 jaar 25 tot 30 jaar 30 tot 35 jaar 35 tot 40 jaar 40 tot 45 jaar 45 tot 50 jaar 50 tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 tot 65 jaar 65 jaar en ouder

Aandeel 1,9% 9,0% 15,8% 16,2% 19,1% 17,4% 13,3% 5,5% 1,2% 0,7%

Gemiddelde leeftijd

41,3 jaar

Tabel 9: Leeftijd en gemiddelde leeftijd van individuele deelnemers

=> n = 735

Het internationale karakter van de Ironman blijkt uit de samenstelling van het individuele deelnemersveld: 76% van de deelnemers komt uit het buitenland. Duitsland, Spanje en BelgiĂŤ zijn het best vertegenwoordigd met respectievelijk 18%, 18% en 14% van het totaal aantal deelnemers. In totaal hebben deelnemers uit 45 verschillende landen aan de enquĂŞte (en dus ook aan de race) van WTC deelgenomen. In totaal verschenen er deelnemers uit 58 landen aan de start.

Herkomst van de deelnemers

Duitsland

12%

Belgie

13%

Engeland

13%

Nederland

19%

Overig Grafiek 9: Herkomst van de individuele deelnemer

43% n = 1961

4.2 Aantal deelnames Deelnemers die aan een Ironman-event hebben geproefd krijgen meestal de smaak te pakken want het blijft zelden bij een deelname. Onderstaande grafiek laat zien dat voor 68% van de deelnemers de Ironman Maastricht Limburg 2016 niet de eerste Ironman is geweest.

Aantal deelnames aan een Ironman-event 10 of meer

11%

5 of meer

17%

13%

19%

Dit was de eerste keer

32%

Grafiek 10: Aantal deelnames aan een Ironman-event door individuele deelnemers

=> n = 735

4.3 Vervoer en overnachtingen deelnemers/ begeleiders/ supporters Gezien de herkomst van deelnemers en hun supporters is het niet verwonderlijk dat een aantal van hen (16%) is aangereisd per vliegtuig. Het grootste gedeelte heeft gebruik gemaakt van de auto en bij overig werd vooral de bus een aantal keren genoemd.

Vervoer deelnemers/ begeleiders/ supporters Auto

Vliegtuig

Overig

7% 16%

77%

Grafiek 11: Vervoer van individuele deelnemers en hun begeleiders

=> n = 585

De deelnemers aan een Ironman-event reizen meestal niet alleen. Het gezelschap bestaat verder uit begeleiders en supporters. Aan de bezoekersenquête is in 2016 een vraag toegevoegd waarin de bezoeker gevraagd wordt naar ‘de relatie met de deelnemers’. Reden voor het toevoegen van deze vraag is dat er in 2015 het vermoeden ontstond dat er tussen deelnemers en bezoekers vaak een verband aanwezig was. 23

Het resultaat is dat in de analyse dubbeltellingen in de groep supporters en begeleiders voorkomen kunnen worden zodat de economische impact voor deze groep betrouwbaarder en nauwkeuriger bepaald kan worden. Gemiddeld bestond het gezelschap waarmee gereisd werd uit 4,2 personen.

Aantal begeleiders/ supporters per deelnemer 6 of meer

29%

15%

10%

21%

Geen

12%

Grafiek 12: Aantal begeleiders/ supporters van individuele deelnemers

=> n = 585

De groep deelnemers/ begeleiders/ supporters reist meestal niet voor een dag af naar Maastricht. Gevraagd naar het aantal overnachtingen werden de onderstaande antwoorden gegeven. Gemiddeld verbleef iemand uit de groep deelnemers/ begeleiders/ supporter 4,5 nacht in de regio.

Aantal overnachtingen per deelnemer/ supporter/ begeleiders 7 of meer

10%

22%

40%

13%

1 Geen overnachting

6% 0,2%

Grafiek 13: Aantal overnachtingen door deelnemers/ begeleiders/ supporters

=> n = 585

4.4 Gastvrijheidsgevoel bij deelnemers Maastricht is als ‘gaststad’ bijzonder belangrijk voor zowel deelnemers, begeleiders, supporters als bezoekers. In de enquête van het WTC is de deelnemers gevraagd hoe ze de gastvrijheid van ‘Host City’ Maastricht hebben ervaren. In totaal hebben 594 deelnemers deze vraag beantwoord.

Gastvrijheidsgevoel deelnemers/ begeleiders/ supporters

Heel erg tevreden

75%

Tevreden

18%

Niet tevreden/ niet ontevreden

Ontevreden

Heel erg ontevreden

Grafiek: 14: Ervaren gastvrijheid deelnemers/ begeleiders/ supporters

=> n = 594

Hoofdstuk 5

Economische impact

Met de economische impact van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 worden de additionele bestedingen bedoeld. Dit zijn bestedingen die zonder het evenement niet in het gebied terecht gekomen zouden zijn. Het betreft in dit specifieke geval bestedingen in Maastricht, het gebied dat afgebakend is voor de metingen in het kader van dit impactonderzoek. Bij een internationaal (topsport)evenement als de Ironman worden verschillende economische effecten onderscheiden: uitgaven door bezoekers, deelnemers, begeleiders, organisatie, enzovoorts. Al deze uitgaven worden gegenereerd door de Ironman Maastricht-Limburg 2016 en hebben betrekking op de lokale economie. De centrale vraag luidt: welke effecten zijn additioneel en niet het gevolg van een verschuiving van de regionale, of in dit geval de Maastrichtse vraag?

5.1 Definitie additionele bestedingen Bestedingen worden pas additioneel genoemd indien deze: 



Er is een oorzakelijk verband aanwezig met de organisatie van het evenement. Dit betekent dat alleen de bestedingen worden meegenomen van bezoekers, deelnemers, begeleiders, organisatie, mediaprofessionals enzovoort die speciaal voor de Ironman Maastricht-Limburg 2016 naar Maastricht zijn gekomen. In het onderzoek worden de bestedingen van inwoners van Maastricht als niet additioneel gezien aangezien het aannemelijk is dat zij het geld dat zij door het evenement besteden, in Maastricht, anders ook in Maastricht zouden hebben uitgegeven. De uitgaven die aan het evenement worden toegeschreven moeten niet teniet gedaan worden door een vermindering in vraag in andere delen van de lokale economie Met andere woorden, er mag geen verschuiving van vraag ontstaan. Een voorbeeld van verschuiving zijn subsidies van lokale overheid 6: als de Ironman Maastricht-Limburg 2016 niet had plaatsgevonden, dan waren de subsidies verleend van de gemeente waarschijnlijk toch in de lokale economie terechtgekomen. Dit is een verschuiving van vraag en derhalve worden deze uitgaven niet meegeteld als additioneel.

5.2 Bezoekers, overnachtingen en bestedingen De economische impact van de bezoekers wordt bepaald door het aantal additionele bezoekers te vermenigvuldigen met de gemiddelde uitgaven per persoon. Op vergelijkbare wijze wordt het aantal overnachtingen bepaald, nu aan de hand van de gemiddelde verblijfsduur. Voor zowel het vaststellen van het aantal overnachtingen als voor het vaststellen van de totale economische impact is het aantal bezoekers essentieel.

5.3 Additionele bezoeken en bezoekers Personen van buiten Maastricht die bij de Ironman Maastricht-Limburg 2016 aanwezig zijn, worden als additioneel aangemerkt indien zij zonder het evenement niet in Maastricht waren geweest. Tijdens de face-to-face interviews kregen de bezoekers de volgende vraag voorgelegd: ‘Als de Ironman niet had plaatsgevonden in Maastricht, was u dan vandaag toch in Maastricht geweest?’. Respondenten van buiten Maastricht die hierop instemmend gereageerd hebben, worden niet tot de additionele bezoekers gerekend. De bestedingen van deze groep mensen zouden waarschijnlijk ook zonder de Ironman in 6

Het sfgebakende gebied is Maastricht. Subsidies van de provincie zijn in dit geval additioneel omdat ze zonder de Ironman niet ‘per definitie’ in Maastricht terecht gekomen zouden (zie ook hoofdstuk 5.15, economische impact organisatie).

Maastricht terecht gekomen zijn. Alle andere bezoekers van buiten Maastricht zijn speciaal voor het evenement naar Maastricht afgereisd en zijn, evenals hun uitgaven, additioneel. Van alle bezoekers was 28% afkomstig uit Maastricht zelf (dus bezoekers die als niet additioneel geteld worden). In totaal kan 51% van de bezoekers als additioneel beschouwd worden, hetgeen neerkomt op 11.700 bezoekers (51% van het aantal bezoekers voor verversing7 van het aantal inwoners van Maastricht). Bezoekersaantallen, totaal en additioneel Aantal bezoekers voor verversing

Totaal 23.000

Totaal aandeel additionele bezoekers van het aantal bezoekers voor verversing Aandeel additionele Nederlandse bezoekers van het aantal bezoekers voor verversing Aandeel additionele buitenlandse bezoekers van het aantal bezoekers voor verversing Aantal additionele bezoekers Aantal additionele Nederlandse bezoekers Aantal additionele buitenlandse bezoekers

51% 28% 23% 11.700 6.400 5.300

Tabel 10: Additionele bezoekersaandelen, absoluut en relatief

5.4 Bestedingen van bezoekers Bij het bepalen van de gemiddelde dagbesteding van de additionele bezoekers is onderscheid gemaakt tussen de Nederlandse en de buitenlandse additionele bezoeker. De Nederlandse bezoeker geeft per dag ongeveer 57 euro uit en de buitenlandse 81 euro. Bestedingen aan overnachtingen zijn hierbij niet inbegrepen. Van de additionele bezoekers heeft 45% van de Nederlandse en 64% van de buitenlandse bezoekers zijn/ haar verblijf in de regio verlengd. De Nederlandse bezoekers verlengde hun verblijf gemiddeld met 1,3 dagen en de buitenlandse bezoekers met 2,1 dagen. De economische impact van de additionele dagbestedingen van bezoekers komt in totaal uit op 1.604.900 euro. Economische impact door bezoekers qua gemiddelde dagbesteding Gemiddelde dagbesteding additionele Nederlandse bezoekers Gemiddelde dagbesteding additionele buitenlandse bezoekers % additionele Nederlandse bezoekers dat langer verblijft % additionele buitenlandse bezoekers dat langer verblijft Gemiddeld aantal dagen langer van de additionele Nederlandse bezoekers Gemiddeld aantal dagen langer van de additionele buitenlandse bezoekers

Totaal â&#x201A;Ź 57 â&#x201A;Ź 81 45% 64% 1,3 2,1

Tabel 11: Gemiddelde dagbesteding en de gemiddelde verlenging van het verblijf door de additionele bezoekers

Aangenomen wordt dat de bezoekers tijdens hun langer verblijf in Maastricht of in de regio hetzelfde bestedingspatroon vertonen als op de dag van de Ironman zelf. De additionele bestedingen bedragen dan

Zie ook 3.1: Bezoekersaantallen waarbij het totaal aantal unieke bezoekers is vastgesteld op 33.000

op zondag 31 juli 811.200 euro en de bestedingen door de verlening van het verblijf in Maastricht of regio 793.700 euro8. De totale additionele dagbestedingen vanuit bezoekers bedragen derhalve 1.604.900 euro. Economische impact door bezoekers qua dagbesteding Totale additionele bestedingen door Nederlandse bezoekers op 31 juli Totale additionele bestedingen door Nederlandse bezoekers door langer verblijf Totale additionele bestedingen door Nederlandse bezoekers

Totaal € 381.900 € 216.700 € 598.600

Totale additionele bestedingen door buitenlandse bezoekers op 31 juli Totale additionele bestedingen door buitenlandse bezoekers door langer verblijf Totale additionele bestedingen door buitenlandse bezoekers

€ 429.300 € 577.000 € 1.006.300

Totale additionele bestedingen door bezoekers

€ 1.604.900

Tabel 12: Economische impact door dagbestedingen van bezoekers (inclusief de verlenging van het verblijf)

5.5 Overnachtingen door additionele bezoekers De gemiddelde overnachtingduur van de additionele Nederlandse bezoekers is één nacht, de buitenlandse additionele bezoeker verblijft gemiddeld twee nachten. In totaal bedraagt het aantal additionele overnachters ongeveer 5.300 die samen goed zijn voor 8.500 overnachtingen. Economische impact door bezoekers qua overnachtingen % additionele Nederlandse bezoekers dat overnacht % additionele buitenlandse bezoekers dat overnacht

Totaal 32% 61%

Gemiddeld aantal nachten van de additionele Nederlandse overnachter Gemiddeld aantal nachten van de additionele buitenlandse overnachter Totaal aantal additionele overnachters Totaal aantal additionele overnachtingen

1,0 2,0 5.300 8.500

Tabel 13: Aantallen absoluut- en relatief van overnachters en het gemiddeld aantal overnachtingen

Van de additionele overnachters overnacht 59% in Maastricht, hetgeen een additionele economische impact voor de stad oplevert van 179.000 euro. Van de overige additionele overnachters overnacht 7% in het buitenland en de rest in overig Limburg. Het gemiddelde overnachtingbedrag ligt op 35 euro per persoon per nacht. Het is een gewogen gemiddelde per overnachting, waarbij alle accommodatietypen zijn meegenomen. In totaal bedragen de additionele uitgaven aan logies 298.000 euro (inclusief buitenland).

Gezien de spreiding van de overnachtingaccommodaties hebben deze bestedingen niet in zijn geheel in Maastricht plaatsgevonden maar gedeeltelijk ook in regio.

Economische impact door bezoekers qua overnachtingen Gemiddelde prijs per overnachting

Totaal € 35

Aandeel economische impact door overnachtingen voor Maastricht Aandeel economische impact door overnachtingen in Valkenburg aan de Geul Aandeel economische impact door overnachtingen in Zuid-Limburg Aandeel economische impact door overnachtingen in overig Limburg Aandeel economische impact door overnachtingen in België Aandeel economische impact door overnachtingen in Duitsland

€ 175.800 € 29.800 € 62.600 € 8.900 € 17.900 € 3.000

Totale economische impact door overnachtingen door bezoekers

€ 298.000

Tabel 14: Totale economische impact door overnachtingen

5.6 De totale economische impact van additionele bezoekers Bij de totale economische impact dient aangetekend te worden dat een gedeelte van de additionele bestedingen niet in Maastricht, maar in de regio hebben plaats gevonden. Op basis van de opsplitsing die in de antwoorden op de enquêtevragen kan worden gemaakt tussen overnachting in en buiten Maastricht bedraagt deze correctie 122.200 euro qua overnachten. Aannemelijk is dat van de dagbestedingen het grootste gedeelte in Maastricht heeft plaats gevonden daar alle interviews in Maastricht zijn afgenomen de antwoorden van de respondenten voornamelijk op bestedingen in Maastricht betrekking hadden. . Totale economische impact door additionele bezoekers Additionele bestedingen bezoekers op 31 juli Additionele bestedingen bezoekers door langer verblijf Economische impact door overnachtingen bezoekers Totale economische impact van additionele bezoekers Tabel 15: Totale economische impact van additionele bezoekers

Totaal € 811.200 € 793.700 € 298.000 € 1.902.900

5.7 Economische impact van individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters Aan de hand van de uitgebreide informatie die ontvangen is van het WTC en Extra Leisure, is het mogelijk geweest een economische impactberekening te maken voor deelnemers/ begeleiders/ supporters.

5.8 Bestedingen door individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters Het aantal individuele deelnemers dat daadwerkelijk aan de start is verschenen, is vastgesteld op 1848 atleten. Uit de informatie verkregen uit de enquête van het WTC is becijferd dat een deelnemer gemiddeld 4,2 personen als begeleider/ supporter als gezelschap heeft meegebracht. Door aan de bezoekersenquête een vraag over ‘relatie met deelnemer/ supporter van deelnemer’ toe te voegen is het mogelijk de gegevens betreffende dagbesteding en besteding aan overnachtingen nauwkeuriger te berekenen. Van het totaal aantal begeleiders/ supporters is het aandeel van de buitenlandse additionele bezoekers afgetrokken (5300) omdat deze groep aangeeft dat er een relatie aanwezig is met de deelnemer. Door deze correctie toe te passen worden dubbeltellingen in deze categorie voorkomen. Wat betreft de gemiddelde dagbesteding in euro’s is uitgegaan van de gewogen gemiddelde dagbesteding van de bezoekers waarbij de aantallen additionele bezoekers als wegingsfactor gebruikt zijn. Vanuit de gegevens uit de bezoekersenquête is ook de gemiddelde verlenging van de verblijfsduur voor deze groep berekend waarbij wederom de aantallen additionele bezoekers als wegingsfactor gebruikt zijn. De gemiddelde verlenging van het verblijf is vastgesteld op 1,7 dagen. Economische impact door deelnemers/ begeleiders/ supporters qua dagbestedingen Aantal deelnemers Gemiddeld aantal begeleiders/ supporters per deelnemer Totaal aantal begeleiders/ supporters

Totaal 1848 4,2 7762

Totaal aantal deelnemers/ begeleiders/ supporters voor correctie (7762 + 1848)

9610

Totaal aantal deelnemers/ begeleiders/ supporters na correctie (9610 – 5300)

4310

Aandeel additionele deelnemers/ begeleiders/ supporters Gemiddelde verlening van het verblijf

100% 1,7

Tabel 16: Kerncijfers bestedingen deelnemers/ begeleiders/ supporters

Economische impact door dagbestedingen van deelnemers/ begeleiders/ supporters Bestedingen van deelnemers/begeleiders/ supporters op zondag 31 juli 2016 Bestedingen van deelnemers/begeleiders/ supporters door verlenging verblijf Economische impact door dagbestedingen van deelnemers/ begeleiders/ supporters

Totaal € 293.012 € 498.120 € 791.132

Tabel 17: Totalen economische impact door dagbesteding van deelnemers/ begeleiders/ supporters

5.9 Overnachtingen door individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters Uit het onderzoek onder de deelnemers/ begeleiders/ supporters blijkt dat ruim 95% uit deze groep gekozen heeft voor een accommodatie binnen een straal van 10 kilometer van het parcours. Als wij een straal van 10 kilometer beschouwen als zijnde ‘grondgebied gemeente Maastricht’, dan moet 5% van de economische impact ‘door overnachten’ van deze groep beschouwd worden als niet additioneel. Gezien het regionale karakter van het evenement is besloten toch uit te gaan van een percentage van 100 voor

het â&#x20AC;&#x2DC;additioneel zijnâ&#x20AC;&#x2122; daar slechts 0,3% van de deelnemers gekozen heeft voor een accommodatie verder van 50 kilometer van Maastricht.

Afstand van accommodatie tot parcours meer dan 50 kilometer

21-50 kilometer

11-20 kilometer

6-10 kilometer

0,3%

1,4%

4,0%

5,4%

0-5 kilometer

Grafiek 15: Afstand accommodatie tot het parcours

88,9%

=> n = 353

Evenals bij de dagbestedingen is het aantal begeleiders/ supporters gecorrigeerd met het aantal additionele buitenlandse bezoekers. Voor de gemiddelde prijs per persoon per overnachting is uitgegaan van hetzelfde bedrag dat gehanteerd is voor de bezoekers, namelijk 35 euro. Overnachtingen door deelnemers/ begeleiders/ supporters Aantal deelnemers Aantal begeleiders per deelnemer Aantal overnachtingen per deelnemer/ begeleider/ supporter Totaal aantal begeleiders/ supporters na correctie Percentage deelnemers/ begeleiders/ supporters dat overnacht Aandeel additionele deelnemers/ begeleiders/ supporters Gemiddelde prijs per overnachting

Totaal 1848 4,2 4,5 2462 74,4% 100% 35 euro

Tabel 18: Kerngegevens overnachtingen door individuele deelnemers/ begeleiders/ supporters

Onderstaande tabel geeft inzicht in de totale economisch impact door overnachten van deelnemers/ begeleiders/ supporters. Economische impact door overnachtingen van deelnemers/ begeleiders/ supporters Economische impact door overnachtingen van deelnemers Economische impact door overnachtingen van begeleiders/ supporters9 Economische impact door overnachtingen van deelnemers/ begeleiders/ supporters

Totaal € 216.548 € 663.527 € 850.075

Tabel 19: Totale economische impact door overnachtingen van deelnemers/ begeleider/ supporters

5.10 De totale economische impact van deelnemers/ begeleiders/ supporters Onderstaande tabel geeft inzicht in de totale economisch impact van deelnemers/ begeleiders/ supporters. Totale economische impact van de deelnemers/ begeleiders/ supporters Economische impact door bestedingen van deelnemers/ begeleiders/ supporters Economische impact door overnachtingen van deelnemers/ begeleiders/ supporters Totale economische impact van de deelnemers en begeleiders/ supporters

Totaal € 791.132 € 850.075 € 1.641.207

Tabel 20: Totale economische impact van de deelnemers/ begeleiders/ supporters

Voor het vaststellen van het aantal deelnemers/ begeleiders/ supporters is hun aantal gecorrigeerd met 5300 vanwege dubbeltellingen met buitenlandse bezoekers. Anderzijds heeft er een correctie plaatsgevonden om het verschil in profiel van bezoekers en deelnemers/ begeleiders/ supportersprofiel te compenseren. Immers bezoekers verbleven 2 nachten, deelnemers/ begeleiders/ supporters 4,5 nachten. De correctie: 5300 * 0,744 * 2,5 * 35 = 345.030 euro

5.11 Economische impact van vertegenwoordigers van de pers Het aantal journalisten dat de Ironman Maastricht-Limburg 2016 heeft bezocht bedraagt 63. 12 van hen kwamen uit het buitenland. De journalisten uit het buitenland verbleven gemiddeld 3 dagen in de stad, hun Nederlandse collega’s gemiddeld twee. Van alle mediaprofessionals wordt aangenomen dat zij additioneel zijn want zonder Ironman waren ze op 31 juli 2016 niet in Maastricht geweest. Voor de berekening van de economische impact door vertegenwoordigers van de pers worden dezelfde bedragen voor dagbesteding en overnachten gehanteerd als voor de additionele bezoekers. Bestedingen en overnachtingen van vertegenwoordigers van de pers Totaal aantal journalisten Aantal Nederlandse journalisten Aantal buitenlandse journalisten

Totaal 62 50 12

Aandeel additioneel voor de journalisten

100%

Gemiddeld aantal dagen verblijf van de Nederlandse journalisten Gemiddeld aantal dagen verblijf van de buitenlandse journalisten Gemiddelde dagbesteding Nederlandse journalisten Gemiddelde dagbesteding buitenlandse journalisten Gemiddeld aantal nachten van de Nederlandse journalist Gemiddeld aantal nachten van de buitenlandse journalist Gemiddelde overnachtingprijs per persoon per nacht

2 3 € 57 € 81 1 2 € 35

Tabel 21: Bestedingen en overnachtingen van vertegenwoordigers van de pers

5.12 De totale economische impact van vertegenwoordigers van de pers Totale economische impact van vertegenwoordigers van de pers Economische impact door bestedingen Nederlandse journalisten Economische impact door bestedingen van buitenlandse journalisten Economische impact door overnachtingen van Nederlandse journalisten Economische impact door overnachtingen van buitenlandse journalisten Totale economische impact van de vertegenwoordigers van de pers

Totaal € 5.700 € 2.900 € 1.800 € 800 € 11.200

Tabel 22: Totale economische impact van vertegenwoordigers van de pers

5.13 Economische impact door VIP’s Uit het interview met Extra Leisure blijkt dat alleen op zondag 31 juli 2016 VIP’s bij het evenement aanwezig zijn geweest. De VIP’s waren aanwezig op uitnodiging van de Provincie Limburg, de gemeente Maastricht, sponsoren en organisatie. Uit de gesprekken blijkt dat het aantal overnachtingen onder de VIP’s te verwaarlozen is, de VIP’s bezochten het evenement alleen op de dag van het main event zondag 31 juli. De gemiddelde bezoekduur aan de stad bedraagt derhalve een dag. De gemiddelde kosten liggen rond de 110 euro per VIP. De besteding door de VIP’s komen geheel ten laste van de organisatie, uitgaven voor eigen rekening door VIP’s zijn te verwaarlozen. Aangenomen mag wordt dat de bezoekers die als VIP 33

zijn uitgenodigd geheel additioneel zijn want zonder de Ironman in de stad waren ze er niet geweest op 31 juli. Economische impact van VIP’s Totaal aantal VIP’s Waarvan: Op uitnodiging van de Provincie Limburg Op uitnodiging van de gemeente Maastricht Op uitnodiging van sponsoren, organisatie en overigen

Totaal 253

Gemiddelde verblijfsduur VIP

1 dag

Gemiddelde besteding per VIP

€ 11010

Totale economische impact van de VIP’s

64 66 123

€ 28.000

Tabel 23: Economische impact van VIP’s

5.14 Economisch impact van vrijwilligers Bij de Ironman Maastricht-Limburg 2016 waren in totaal 868 vrijwilligers betrokken. De vrijwilligers zijn voor een groot gedeelte afkomstig uit Maastricht en overig Zuid-Limburg. Naast de Nederlandse vrijwilligers waren bij deze editie ook veel buitenlandse vrijwilligers aanwezig, maar liefst 12 nationaliteiten werden er geteld. De Nederlandse vrijwilligers worden hoofdzakelijk geworven via verenigingen. 16 Limburgse verenigingen hebben hun bijdrage geleverd waardoor er in totaal 8.000 euro naar het verenigingsleven is gestroomd. Buitenlandse vrijwilligers ontvangen een onkostenvergoeding die individueel wordt uitbetaald, In totaal is 3.000 euro uitbetaald aan buitenlandse vrijwilligers. De vrijwilligers zijn door de organisatie voorzien van alle faciliteiten. Er worden derhalve geen additionele bestedingen van vrijwilligers opgenomen in de berekening van de totale economische impact van het evenement. De 8.000 euro uitgekeerd aan Limburgse verenigingen worden als additioneel aangemerkt en opgevoerd in de uitgaven van de organisatie. Economische impact van vrijwilligers Totaal aantal Aantal nationaliteiten

Totaal 868 16

Vrijwilligervergoeding uitbetaald aan Limburgse verenigingen Vrijwilligervergoeding uitbetaald aan buitenlandse vrijwilligers

€ 8.000 € 3.000

Tabel 24: Economische impact van vrijwilligers

5.15 Economische impact van de organisatie Hoe wordt de additionaliteit van de inkomsten en uitgaven van de organisatie bepaald?

De besteding per VIP is substantieel hoger dan in 2015 vanwege de verbouwing van het Stadhuis op de Markt in Maastricht dat daardoor niet beschikbaar was als VIP locatie. De kosten van de opbouw van de VIP- locatie zijn in dit bedrag opgenomen.



Een subsidie van de gemeente Maastricht voldoet niet aan het criterium van additionaliteit van inkomsten. Dit geld wordt waarschijnlijk toch, ook zonder de Ironman, in de stad besteed (alleen op een ander moment). Een subsidie van de Provincie Limburg daarentegen wordt wel beschouwd als additioneel want het is niet vanzelfsprekend dat dit geld in Maastricht terecht gekomen zou zijn zonder Ironman (het kan ook elders in de Provincie besteed worden11). De uitgaven door de organisatie die ten goede komen aan het Maastrichtse bedrijfsleven tellen mee voor de economische impact voor Maastricht en omgeving. Uitgaven voor diensten ingehuurd van bedrijven buiten Maastricht tellen niet mee.

In tegenstelling tot de editie 2015 is er bij de editie 2016 wel onderzoek gedaan naar de economische impact van de organisatie. Vanwege de bedrijfsgevoeligheid zijn de berekeningen, uitgevoerd om te bepalen welk gedeelte van de uitgaven gedaan in Maastricht betaald is met additioneel geld door de onderzoekers niet toegevoegd aan het rapport. Er is vastgesteld dat van de inkomsten 89% als additioneel kan worden aangemerkt. Van de 712.000 euro die door de organisatie in Maastricht en haar directe omgeving is uitgegeven kan, wanneer inkomsten en uitgaven elkaar in evenwicht houden, derhalve gesteld worden dat hiervan 635.000 euro (89%) als additioneel mag worden aangemerkt.

5.16 Samenvatting economische impact Zonder rekening te houden met eventuele verdringingseffecten (mensen die de stad mijden vanwege het evenement en niet op een ander tijdstip de stad bezoeken) kan de economische impact voor de Ironman Maastricht-Limburg 2016 vastgesteld worden op 4,2 miljoen euro. Tabel 25 laat zien hoe dit bedrag is opgebouwd. Categorie Totale economische impact van de bezoekers Totale economische impact van de deelnemers/ begeleiders/ supporters Totale economische impact van vertegenwoordigers van de pers Totale economische impact van VIP’s Totaal economische impact vrijwilligers12 Totale economische impact van de organisatie13 Totale economisch impact Ironman Maastricht-Limburg 2016 Tabel 25: Economische impact totaal

Zie hoofdstuk 5.1 Zie ook 5.14: Economische impact door vrijwilligers, 8.000 euro opgenomen in de impact van de organisatie. 13 Zie ook 5.15: Economische impact door organisatie, 635.000 euro exclusief de uitbetaling aan vrijwilligers. 12

Totaal € 1.902.900 € 1.641.207 € 11.200 € 28.000 € 643.000 €4.226.307

Hoofdstuk 6

Aandacht in de media

De media- en communicatiewaarde van evenementen spelen een belangrijke rol bij de keuze om een evenement wel of niet naar een bepaalde stad of regio te halen. Evenementen worden steeds vaker ingezet om, zowel nationaal als internationaal, een land, regio of stad onder de aandacht te brengen van een groot publiek. Voor gemeenten en provincie is het belangrijk het volume (hoeveelheid) van de mediauitingen met het daar bijhorende bereik en de daaraan gekoppelde mediawaarde inzichtelijk te maken. Probleem bij onderzoeken naar media-aandacht/ en waarde is dat deze onderzoeken tijdrovend en doordoor ook duur zijn. Daarnaast zijn er verschuivingen waarneembaar: de aandacht voor een aantal traditionele middelen neemt af (met name voor de printmedia) terwijl de aandacht voor de social media alsmaar groeit. Een ander probleem is het toekennen van economische waarde aan de media-uitingen. Nationaal en internationaal wordt onderzoek gedaan naar methodieken hoe op een objectieve manier economisch waarde toe te kennen aan media-aandacht. Binnen het onderzoek van de Ironman Maastricht-Limburg 2016 is alleen onderzocht hoe groot het volume van de media-aandacht is geweest zonder daar een economische waarde aan te koppelen.

6.1 Printmedia, radio en televisie Voor het onderzoek is gekozen voor de belangrijkste nationale en internationale kranten14. Veruit de meeste berichten die in de kranten verschenen zijn, zijn in het Nederlands geschreven. Van de 89 Nederlandstalige berichten waarin melding gemaakt wordt van â&#x20AC;&#x2DC;Ironman Maastrichtâ&#x20AC;&#x2122; verschenen er 75 in Nederlandse dagbladen waarbij aangetekend dat 48 artikelen voor rekening zijn van de kranten van Media Groep (Limburg Limburgs Dagblad en Dagblad de Limburger), uitgever van de regionale kranten in Limburg. In de Belgische kranten verschenen 14 artikelen. Voor het monitoren van de regionale weekbladen is de keuze gevallen op de weekbladen van A&C Media, dit is de grootste aanbieder van weekbladen in Brabant en Limburg.

Voor het zoeken van nationale- en internationale berichten in de printmedia is gebruik gemaakt van LexixNexis Academic, Zuyd Bibliotheek heeft een licentie op deze databank.

Voor het bepalen van de aandacht op televisie zijn 2 nationale en 1 regionale zenders gevolgd. In totaal zijn in de periode vanaf 1 juni tot en met 8 augustus 2016 op deze zenders 40 items over het evenement verschenen, waarbij aangetekend dat de NOS slechts in 1 item over de â&#x20AC;&#x2DC;Ironman Maastrichtâ&#x20AC;&#x2122; berichtte. Media-aandacht in de printmedia, radio en televisie Dagblad de Limburger/Limburgs Dagblad (MGL) Dagbladen overig Nederland A&C Media L1NWS, L1SPRT en L1Radio 1Limburg NOS Totaal aantal uitingen in Nederland

Uitingen 48 27 20 39 20 1 155

Dagbladen Belgie Dagbladen Engelstalig Dagbladen Duitstalig Dagbladen Franstalig Totaal aantal uitingen internationaal

14 6 27 9 56

Tabel 26: Media-aandacht in printmedia en op radio en televisie, periode 1 januari tot 1 november 2016.

6.1 Social media Social media neemt steeds vaker de rol van de traditionele communicatiemiddelen over. Voor de evaluatie van de social media bij de Ironman Maastricht-Limburg 2016 is contact gezocht met Rob Oostdam van MC-Advisory uit Heerlen. MC-Advisory is specialist op het gebied van monitoring van social media en het internet. Door het uitvoeren van een pilot is het mogelijk voor de Ironman MaastrichtLimburg 2016 een analyse te maken wat betreft de communicatie op het internet. De metingen hebben plaats gevonden tussen 1 juli en 31 augustus 2016. In alle berichten die op internet verschenen zijn wordt ongeveer 120.000 keer melding gemaakt van de Ironman Maastricht-Limburg 2016. Opvallend is dat de herkomst van de meldingen en de overige demografische kenmerken een zekere mate van overeenkomst vertonen met het bezoekers- en deelnemersprofiel zoals vastgesteld voor dit evenement.

Grafiek 16: Social media, totaal mentions naar land 37

Grafiek 17: Social media, mentions naar geslacht

Berichten op de social media worden via verschillende kanalen gepost. Uit onderstaand overzicht is te zien dat Facebook, Twitter en Instagram, het grootste gedeelte van de berichten voor hun rekening nemen. De nieuwsites zijn vertegenwoordigd met 1.4K mentions.

Grafiek 18: Social media, top sources

Om berichten te categoriseren heeft Twitter de alom bekende hashtags (woord of zin met als prefix het #-leesteken) geïntroduceerd. Hashtags stellen gebruikers in staat om een bericht met één woord samen te vatten. Op deze manier wordt een ‘onderwerp’ gecreëerd dat snel gevonden kan worden door (mede) gebruikers. In potentie kan met een hashtag een enorm bereik gecreëerd worden. De meeste zoekfuncties van social media platformen en hun gebruikers zoeken daarom binnen hashtags. Hashtags zijn door de meeste social media platformen inmiddels geïntegreerd, het gebruik van hashtags is echter per platform afwijkend. Tegenwoordig gebruikt niet alleen Twitter de hashtags, ook LinkedIn, Facebook, Pinterest, Instagram en Google+ zijn tot gebruik overgegaan. Aan te bevelen is het aantal hashtags te beperken omdat bij teveel verschillende hashtags de boodschap onduidelijk wordt en sommige volgers afhaken omdat ze hashtags irritant vinden. Voor de Ironman Maastricht-Limburg 2016 zijn de onderstaande hashtags het meest gebruikt.

Grafiek 19: Social media, gebruikte hashtags

Bij de analyse van social media kan nog een stap verder worden gegaan. Wanneer een bepaalde doelgroep bereikt is, heeft deze waarschijnlijk iets gedaan met de melding en er iets van gevonden. Er is interactie geweest want ze hebben gereageerd op een bericht. Tegenwoordig is mogelijk om een onderscheid te maken tussen een positieve en negatieve interactie, dit noemen we ‘het sentiment’, het gevoel dat iemand bij een bericht heeft. Voor de Ironman 2016 zijn de volgende sentimenten gemeten.

Grafiek 20: Social media, sentiment totaal

Het sentiment is ook te meten per land. Op deze manier kan vastgesteld worden of bezoekers/ deelnemers uit een bepaald land anders ‘tegen het evenement aankijken’ dan bezoekers uit andere landen, m.a.w. hoe wijken de sentimenten van bezoekers/ deelnemers uit een bepaald land af van het gemiddelde sentiment.

Grafiek 21: Social media, sentiment per land

Grafiek 22: Social media, trends per land

Bronnen Sportevenementen in Nederland: over sportevenementen en hun maatschappelijke betekenis Hover, P., Straatmeijer, J., Breedveld, K., Cevaal, A. Vrijetijdstudies NRIT Media | Evenementenmonitoring: Van rendementsmeting naar impactevaluatie Hans Slangen en Wil Munsters The Economic Impact of Visitors at Major Multi-sport Events Holger Preuss http://www.evenementenevaluatie.nl Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (2010). Richtlijnenhandboek Bezoekersaantallen http://www.evenementenevaluatie.nl Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (2010). Richtlijnenhandboek Bezoekersprofiel http://www.evenementenevaluatie.nl Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (2010). Richtlijnenhandboek Economische impact. http://www.evenementenevaluatie.nl Werkgroep Evaluatie Sportevenementen (2014). Richtlijnenhandboek Participatie en Cohesie http://www.evenementenevaluatie.nl http://www.limburg.nl http://www.delimburger.nl http://www.ironman.com http://www.reuters.com http://academic.lexisnexis.nl/ http://www.engagor.com/ http://mc-advisory.nl â&#x20AC;&#x201C; Rob Ooostdam http://www.extraleisure.nl â&#x20AC;&#x201C; Emiel en Rob Frambach https://www.maastrichtbereikbaar.nl/

Bijlage: 1 Samenstelling onderzoeksteam 

Werving en voorlichting enquêteurs

Inge Rijnders Hans Slangen Tom Berghmans 

Algemene coördinatie op zondag 31 juli

Hans Slangen Tom Berghmans Carry Buttolo 

Review

Wil Munsters 

Analyse databestanden

Inge Rijnders Hans Slangen 

Enquêteurs

Kira Ackermans Sharon Hermanns Moniek Copal Bo Koch Roost Kimberly Frances Versteegen Judith Verhoijsen Melissa Heidenrath Jill Ven van de Amber List Kim Mourmans Buddy Faessen Claudia Hupperichs Anouk Lamers Michelle Lucas Selina van de Zwan Gaulili van den Ham Carlijn de Warle Cyril Teeuwen Danielle Gouw Milou Janssen

Bijlage: 2 Vergelijking Ironman editie 2016 met editie 2015 Editie Algemeen Bezoekersprofiel

2015

2016

Toeschouwers totaal Aandeel mannen Aandeel vrouwen Gemiddelde leeftijd in jaren Aandeel Nederlandse bezoekers (van totaal) Aandeel buitenlandse bezoekers (van totaal) Toeschouwers additioneel Gemiddelde groepsgrootte in personen Verlenging verblijf door dagbezoeker in uren Verleniging verblijf door meerdaagse bezoeker in dagen Gemiddelde dagbesteding Nederlandse bezoeker Gemiddelde dagbesteding buitenlandse bezoeker Aandeel overnachters Gemiddelde overnachtingsprijs Beoordelingscijfer

24000 55% 45% 46 73% 27% 10500 3,4 4,5 1,9 44 € 77 € 33% 40 € 8,1

33000 52% 48% 46 70% 30% 11700 4,2 5,8 3,1 48 € 80 € 32% 35 € 8€

796 89% 11% 46 93%

1961 89% 11% 41 92%

10500 6700 3800 875.000 € 223.500 € 210.100 € 117.200 € 11.400 € 20.800 € 9.000 € 550.000 €

11700 6400 5300 1.604.900 € 298.000 € 791.000 € 850.100 € 11.200 € 28.000 € € 643.000 €

2.017.000 €

4.226.200 €

Deelnemersprofiel Deelnemers totaal Aandeel mannen Aandeel vrouwen Gemiddelde leeftijd in jaren Enigszins /helemaal tevreden

Economische impact Aditionele bezoekers Waarvan Nederlanders Waarvan buitenlanders Economische impact door bestedingen bezoekers Economische impact door overnachtingen bezoekers Economische impact door bestedingen van deelnemers /begeleiders /supporters * Economische impact door overnachtingen van deelnemers /begeleiders /supporters * Economische impact door vertegenwoordigers van de pers Economische impact door VIP's Economische impact door vrijwilligers *** Economische impact vanuit de organisatie **

Totale economische impact

* 2015 gecorrigeerd ivm vergelijkbaarheid 2016 (dubbeltelling begeleider /supporters) ** Aanmame voor 2015, afgeleid van cijfers 2016 *** Impact door vrijwilligers is in 2016 (8.000 €) opgenomen in de impact vanuit de organisatie

Bijlage: 3 Verkorte vragenlijst bezoekers 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.

Geslacht In welke hoedanigheid bent U hier? Wat zijn de vier cijfers van uw postcode of wat is het land waar u woont? Woont u in Maastricht? In welk gezelschap bent u hier? Uit hoeveel personen bestaat uw gezelschap? ..... personen Hoeveel van deze personen zijn GEEN toeschouwer van dit evenement (bijv. omdat ze andere interesses hebben/gaan winkelen e.d.)? Als de IRONMAN niet had plaatsgevonden in Maastricht, was u dan vandaag toch in Maastricht geweest? Bent u langer in Maastricht gebleven door dit evenement? Stel dat dit evenement niet in Maastricht, maar elders in Nederland had plaatsgevonden, was u dan daarheen gegaan voor dit evenement? Respondent â&#x2030; inwoner Maastricht: Hoe lang bent u van plan Maastricht te bezoeken? Respondent = inwoner Maastricht: Hoe lang bent u van plan van huis te zijn? Overnacht u, of heeft u afgelopen nacht(en), ergens anders dan op uw vaste woonadres overnacht? Waar en hoe vaak overnacht u? In welke type accommodatie overnacht u en wat is de prijs van 1 overnachting? Op hoeveel personen heeft deze overnachtingsprijs betrekking? Heeft u bezocht of gaat U nog een van de volgende evenementen bezoeken die in het kader van de IRONMAN georganiseerd zijn/worden? Wat is vandaag op u van toepassing? Hoeveel denkt u vandaag ongeveer uit te geven voor uzelf en/of uw gezelschap aan het volgende? Het gaat om bestedingen in Maastricht. Op hoeveel personen hebben deze uitgaven betrekking? Met welk vervoermiddel heeft u de langste afstand van uw vaste woonadres naar deze locatie afgelegd? Bent u door het bezoek aan de IRONMAN aangemoedigd om meer te gaan sporten? Bent u door het bezoek aan de IRONMAN aangemoedigd om te gaan sporten? Wat is uw geboortejaar? Wat is uw hoogst voltooide opleiding? Als u de IRONMAN Maastricht-Limburg als totaal beoordeelt, welk rapportcijfer zou u dat dan geven?

Bijlage: 4 Major Sporting Event Tourism Flow Model

Relevant groups when considering visitor expenditure during mega-events (Preuss 2004, Only Extentioners, Event Visitors and Home Stayers create true positive)