Column

Als vrijwilliger bij KBO-PCOB heb ik regelmatig gesprekken met mensen over levensvragen. Enkele weken geleden werd ik gebeld door een vrouw van rond de zestig. Zij had mijn nummer gevonden in de nalatenschap van haar moeder, die onlangs overleden was. Zij herinnerde zich nog goed hoe tevreden haar moeder een jaar of vijf geleden was over de informatie die zij gekregen had over “een voltooid leven”. Maar er zat haar iets dwars...

Hebben we het niet willen zien?

Na enig doorvragen had ik weer een beeld van haar moeder. Een krasse vrouw, eind zeventig, begin tachtig, zeer zelfbewust, heel vitaal en op het oog nog kerngezond. Niets om je zorgen over te maken. Maar dat deed zij wel. Ze was een aantal jaren ziekenbezoekster geweest namens de afdeling, kwam bij mensen thuis, in het ziekenhuis en andere instellingen. Daar had zij met eigen ogen de aftakeling gezien bij veel van haar “patiënten”. En het idee had bij haar postgevat: ik wil niet als een somber wezen in een verpleeghuis eindigen. Als ik last van dementie of alzheimer zou krijgen, dan ben ik willoos geworden, niet meer in staat om aan te geven of te zeggen, dat ik euthanasie wil. Ik wil zelf bepalen, hoe mijn leven eindigt. Zij wilde een levenstestament opstellen. Zij kreeg het advies om eens met haar huisarts te gaan praten. Bovendien wilde zij ook eens informeren bij de NVVE. Haar dochter vertelde over die tijd.

Moeder was in die tijd een poosje heel onrustig, vol van alle informatie die zij kreeg, ze raakte er niet over uitgepraat. Mijn zussen en ik wisten dus best goed wat haar beweegredenen waren. Op een verjaardag vertelde moeder opeens heel kalm aan haar dochters “dat zij het geregeld had: zij had met haar huisarts gesproken, samen hadden ze een document opgesteld waarin zij alles beschreven hadden. In alle kamers van haar appartementje lag een mapje met een kopie, in haar tassen ook en ze had een niet-reanimeren penning.” Ze leek wel opgelucht. Daarna was het onderwerp niet meer zo vaak aan de orde geweest, hooguit één keer per jaar, want dan ging zij naar haar huisarts om te vragen of alles nog goed geregeld was.

Moeder was begin vorig jaar 85 geworden. Zij maakte zich erg druk over haar gezondheid. Zij hoorde immers tot de risicogroep zoals op radio en tv zo vaak te horen was. Toen zij in het praatprogramma Op1 hoorde dat het helemaal niet erg was voor de maatschappij dat wat “dor hout”, de ouderen dus, gesnoeid werd, was zij in alle staten. Ze belde ons dan zelfs ’s avonds laat nog om haar hart te luchten. Wij namen de tijd om rustig met haar te praten. Toen ook nog de lockdown ingesteld werd, zorgden wij er samen voor dat iedere dag iemand contact met haar had, deden boodschappen voor haar, haalden haar op voor een ommetje op 1,5 meter afstand. In onze ogen genoot zij van onze aandacht en leek weer op te fleuren.

Het werd zomer. De lockdown werd opgeheven. Je mocht er voorzichtig weer op uit. En dat wilde zij ook graag. Soms namen wij haar mee naar een museum, maar ze nam ook zelfstandig de bus naar de stad. Ze leek echt op te leven. Ze leek het zonnetje in huis. Tot die dag in september...

Haar buurvrouw belde. De gordijnen bij moeder waren de hele dag dicht. Dat gebeurde anders nooit. Zou er iets met moeder aan de hand zijn? Ik belde mijn zussen. Dat was niet normaal voor moeder. Altijd vroeg op, gordijnen open. En vandaag zou de werkster er toch zijn? Een angstig voorgevoel besloop ons. We wachtten op elkaar voor we naar binnen gingen. We riepen haar naam en vonden haar levenloze lichaam op de bank. Op de salontafel een doosje met een paar tabletten. En een briefje: “De besmettingen nemen weer toe. Nog een lockdown met al die eenzaamheid trek ik niet. Sorry, dit heb ik niet met iemand afgesproken, maar ik kan niet anders. Het is MIJN beslissing. Ik hoop dat jullie mij begrijpen. Ik heb jullie geen pijn willen doen. Ik houd van jullie, moeder.”

De dochter zuchtte. Begrijpen: ja en toch ook weer niet. Vooral omdat we in de zomermaanden zoveel fijne momenten met haar hebben gehad. Het ergste voor ons is: we hebben het niet zien aankomen. Hebben we het niet willen zien? We praatten nog een tijdje door. Ik wist heel duidelijk, dat ik hierbij niet kon helpen. Dit was iets voor een professional. Zij bedankte me voor de tijd, die ik voor haar genomen had en voor het adres dat ik haar gegeven had. Het is inmiddels alweer een maand geleden. Ik ga haar straks even bellen.

Wim Moll

vrijwilliger werkgroep Columns

Heeft u naar aanleiding van deze column behoefte aan een gesprek? Zoek via de link naar een geestelijk verzorger bij u in de buurt:

“Op een dag verhuis ik misschien naar een zorgcentrum. Maar zolang ik nog veel dingen zelf kan, blijf ik lekker in mijn eigen vertrouwde huis. Dat kan dankzij de fijne hulp van Zorgcentra De Betuwe. Zo blijf ik langer zelfstandig en hoef ik minder een beroep te doen op mijn kinderen!”

Hebt u hulp of zorg nodig?

Wij helpen u graag met: Meer weten?

- Thuiszorg - Hulp en services thuis Bel 0800 - 77 33 444 (gratis) - Dagvoorzieningen of mail naar info@stzdb.nl of mail naar info@stzdb.nl - Revalidatie Maak gebruik van - Wonen met zorg onze diensten in - Behandeling en therapie Buren, Culemborg, gespecialiseerd in ouderen, Dodewaard, Lienden, Maurik, Ochten dementie en Parkinson en Tiel. - Ontmoeting en activiteiten - Ondersteuning voor mantelzorgers uggink & van Beek • adviseur s an Beek adviseur s uggink & van Beek • adviseur s Bruggink & van Beek notarissen • adviseurs www.zorgcentradebetuwe.nl | Zorgcentra De Betuwe: verrassend veel meer dan wonen!

Aangesloten bij Netwerken Notarissen

Uitvaartverzorging en Uitvaartcentrum Maas & Waal Koningstraat 99 | 6651 KK | Druten | 0487 - 53 17 59 www.uitvaartmaasenwaal.nl

Als u een uitvaart moet regelen spelen emoties een grote rol. U moet in korte tijd veel beslissingen nemen. Wij willen u daarbij graag helpen om, samen met u, de uitvaart zo vorm te geven dat hij past bij het leven van de overledene en bij u en uw naasten. Wij hebben vele mogelijkheden in ons uitvaartcentrum; twee 24-uurskamers, een grote ruimte voor rouwbezoeken en een ruime aula voor uitvaartdiensten. Ook als de overledene was verzekerd bij bijv. DELA, Yarden, Monuta of Ardanta, kunnen wij de uitvaart voor u verzorgen.

Grafmonumenten „de Steen” Met passie bewerken van natuursteen Duurzaam, natuurlijk, uniek en tijdloos

GRAFMONUMENTEN | URNEN | IN- EN EXTERIEUR GRAFONDERHOUD | GRAFKELDERS | RESTAURATIE

Op dit moment zijn wij geopend op afspraak. Bel of mail gerust. Joost van Luijn 0487-511 938 SHOWROOM: 06-51 24 30 59 Grotestraat 20a info@desteen.com 6653 BL Deest www.desteen.com

. van 08.30 - 17.00 uur en na afspraak op Openingstijden . van 08.30 - 17.00 uur en na afspraak op . van 08.30 - 17.00 uur en na afspraak op dinsdag- en woensdagavond tot 20.00 uur ma. t/m vr. van 08.30 - 17.00 uur en na afspraak op dinsdagavond dinsdag- en woensdagavond tot 20.00 uurtot 20.00 uur

Oosterweg 6 6602 HD Wijchen T (024) 641 45 44 E info@bvbnotarissen www.bvbnotarissen

13 9 13 13 9 13

13 9 13

The place to be, voor al uw zorg op maat!

Zorgcentrum St.Barbara biedt U:

- Verzorgingshuiszorg in ons huis - Kleinschalig beschermend wonen voor mensen met dementie - Thuiszorg op maat, gerichte zorg bij u thuis - Dagopvang structurele, zinvolle dagbesteding voor ouderen