[Title will be auto-generated]

5

ÑAÏI SÖ TOÂNG BOÅN

LÔØI NOÙI ÑAÀU

NGUYEÃN MINH TIEÁN dòch vaø chuù giaûi NGUYEÃN MINH HIEÅN hieäu ñính Haùn vaên

歸元直指 QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Q

uy nguyeân tröïc chæ laø moät trong soá raát ít taùc phaåm vaên hoïc Phaät giaùo ñöôïc truyeàn laïi töø caùch ñaây caû ngaøn naêm. Maëc duø muïc ñích chính cuûa saùch naøy laø khuyeân ngöôøi tu taäp, laøm laønh laùnh döõ, nieäm Phaät caàu vaõng sanh, nhöng vôùi vaên taøi cuûa caùc taùc giaû, taäp saùch naøy ñaõ thöïc söï coù ñöôïc moät giaù trò vaên chöông raát ñoäc ñaùo.

Saùch ra ñôøi vaøo trieàu ñaïi Nam Toáng cuûa Trung Hoa, coù leõ ñaõ ñöôïc soaïn trong khoaûng cuoái theá kyû 11. Nhôø ñöôïc löu giöõ trong Ñaïi taïng kinh, neân vaên baûn coù theå noùi laø khaù hoaøn chænh, khoâng coù nhieàu nghi vaán. Ngöôïc laïi, moät soá ñoaïn vaên trích daãn trong saùch naøy coøn gôïi ra nhöõng vaán ñeà khaù thuù vò cho vieäc nghieân cöùu. Chaúng haïn, coù ñoaïn daãn saùch Tam giaùo phaùp soá cho bieát chính xaùc Laõo töû sinh vaøo naêm 605 tröôùc Coâng nguyeân. Dó nhieân, chuùng ta khoâng theå tin chaéc vaøo moät trích daãn ñôn thuaàn nhö theá naøy, nhöng vôùi moät vaán ñeà ñaõ laøm ñau ñaàu caùc nhaø nghieân cöùu töø nhieàu naêm nay nhö nieân ñaïi cuûa Laõo töû, thì ñaây roõ raøng laø moät thoâng tin heát söùc thuù vò. Hoaëc nhö baûn kinh Thi-ca-la-vieät luïc phöông leã baùi ñöôïc khaéc in nguyeân veïn trong saùch naøy laïi hoaøn toaøn khaùc haún vôùi baûn kinh cuøng teân do ngaøi An Theá Cao dòch ñöôïc löu giöõ trong Ñaïi taïng kinh...

Vôùi giaù trò vaên chöông phong phuù cuõng nhö noäi dung chöùa ñöïng nhieàu tö töôûng, laäp luaän saâu saéc, chuùng toâi tin raèng baûn dòch ñöôïc giôùi thieäu laàn naøy keøm theo nguyeân taùc Haùn vaên seõ ñoùng goùp ñöôïc phaàn naøo cho coâng vieäc nghieân cöùu cuõng nhö söï tu taäp haønh trì Phaät phaùp. Raát mong sôùm nhaän ñöôïc söï goùp yù xaây döïng cuõng nhö nhöõng lôøi chæ giaùo töø quyù ñoäc giaû gaàn xa.

NHAØ XUAÁT BAÛN VAÊN HOÙA SAØI GOØN

NHÖÕNG NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN

6

7

歸元直指 序 延慶寺。沙門一元宗本編 寶雲寺。沙門澹雲福慇較 鹿園居士仝較 空諸居士重閱 沙門律傳音義 甞謂教門之利害有四。一曰師授不明邪法 增熾而喪其真。二曰戒法不行綱常紊亂而犯 其禁。三曰教理未彰謬談非義而惑其眾。四 曰行願不修迷入邪歧而墮於魔。 由是亂名改作聾瞽後學非止一端可傷乎 哉。 噫。祖道之不傳也久矣。欲人之無惑者難 矣。 吾雖不敏而實悲焉。是則詢求大教參考玄 文楷定正宗破諸異說。 故此一卷謂之辨明真偽普勸修持。

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ TÖÏ

Dieân Khaùnh töï, sa-moân Nhaát Nguyeân Toâng Boån bieân Baûo Vaân töï , sa-moân Ñaïm Vaân Phöôùc AÂn giaûo Loäc Vieân cö só ñoàng giaûo Khoâng Chö cö só truøng duyeät Sa-moân Luaät Truyeàn aâm nghóa Thöôøng vò, giaùo moân chi lôïi haïi höõu töù: Nhaát vieát, sö thoï baát minh, taø phaùp taêng xí, nhi taùng kyø chaân. Nhò vieát, giôùi phaùp baát haønh, cang thöôøng vaën loaïn nhi phaïm kyø caám. Tam vieát: giaùo lyù vò chöông, maäu ñaøm phi nghóa, nhi hoaëc kyø chuùng. Töù vieát, haïnh nguyeän baát tu, meâ nhaäp taø kyø, nhi ñoïa ö ma.

Do thò loaïn danh caûi taùc, lung coå haäu hoïc, phi chæ nhöùt ñoan, khaû thöông hoà tai!

Y, toå ñaïo chi baát truyeàn daõ cöûu hyõ. Duïc nhaân chi voâ hoaëc giaû nan hyõ.

Ngoâ tuy baát maõn, nhi thöïc bi yeân. Thò taéc tuaân caàu ñaïi giaùo, tham khaûo huyeàn vaên, giai ñònh chính toâng, phaù chö dò thuyeát.

Coá thöû nhöùt quyeån, vò chi bieän minh chaân nguïy, phoå khuyeán tu trì.

8

9

LÔØI TÖÏA SAÙCH QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Sa-moân Nhaát Nguyeân Toâng Boån, chuøa Dieân Khaùnh ghi cheùp

khoâng coøn thaáy nghe ñöôïc Chaùnh phaùp, thaät ñaùng xoùt

Sa-moân Ñaïm Vaân Phöôùc AÂn, chuøa Böûu Vaân vaø cö

thöông thay!

só Loäc Vieân ñoïc duyeät Cö só Khoâng Chö ñoïc duyeät laàn thöù hai Sa-moân Luaät Truyeàn soaïn phaàn aâm nghóa

OÂi! Ñaïo Toå töø laâu ñaõ khoâng truyeàn noái,(1) muoán cho ngöôøi ta khoâng laàm laïc thaät laø raát khoù!

Nhaát Nguyeân naøy tuy chaúng ñuû taøi trí nhöng thaät söï coù

T

loøng thöông xoùt, neân coá söùc tìm caàu trong Chaùnh giaùo, ñoïc oâi(1) thöôøng suy nghó: Choã lôïi haïi trong vieäc tu haønh coù boán ñieàu. Moät laø thaày daïy khoâng saùng

khaép caùc baûn vaên hay, roài theo ñoù maø xaùc ñònh laïi toâng chæ chaân chaùnh, tröø phaù nhöõng luaän thuyeát sai leäch.

suoát, taø kieán phaùt trieån, laøm maát ñi söï chaân thaät. Hai laø khoâng thöïc haønh theo giôùi luaät, khieán cho gieàng moái roái loaïn, phaïm vaøo nhöõng ñieàu nghieâm caám. Ba laø khoâng thaáu hieåu giaùo lyù, bieän luaän sai leäch yù nghóa, laøm cho keû khaùc meâ laàm. Boán laø khoâng tu caùc haïnh nguyeän, meâ laïc vaøo ñöôøng taø, rôi xuoáng ñöôøng ma.

Do nhöõng ñieàu aáy maø raát nhieàu nghóa lyù bò roái loaïn, söûa ñoåi, laøm cho nhöõng keû haäu hoïc phaûi nhö ñui nhö ñieác, (1)

Lôøi ngaøi Nhaát Nguyeân Toâng Boån.

Nhaân ñoù maø soaïn ra quyeån saùch naøy, vôùi muïc ñích phaân bieän roõ raøng moïi leõ chaùnh taø, roäng khuyeân moïi ngöôøi cuøng gaéng söùc tu trì.(2) (1)

Töø laâu ñaõ khoâng truyeàn noái: ñaây noùi söï truyeàn noái theo caùch tröïc tieáp nhö tröôùc kia, laáy y baùt laøm tín vaät. Caùch truyeàn noái nhö theá ñaõ döøng laïi töø sau ñôøi Luïc Toå Hueä Naêng. Caùc Toå sö ñôøi sau chæ coøn “laáy taâm truyeàn taâm”, ngöôøi chöùng ñaïo tuy nhieàu nhöng thaûy ñeàu töï bieát, khoâng laáy gì laøm baèng cöù.

(2) Trong baûn khaéc goã, lôøi töïa naøy ñöôïc ñaët ôû ñaàu quyeån haï, coøn ôû ñaàu saùch laø lôøi töïa cuûa nhöõng laàn khaéc baûn in laïi, do nhieàu vò khaùc vieát ra vaø ñöa theâm vaøo moãi laàn in. Chuùng toâi xem kyõ noäi dung thaáy lôøi töïa naøy tuy ngaén goïn nhöng ñaày ñuû yù nghóa, vaø ñaëc bieät laø do chính ngaøi Toâng Boån soaïn ra, neân ñaõ boû ñi caùc baøi khaùc maø thay vaøo baèng baøi naøy.

10

11

歸元直指

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ QUYEÅN THÖÔÏNG

卷上 念佛正信往生文

Nieäm Phaät chaùnh tín vaõng sanh vaên

蓮宗寶鑑云。夫唯心樂國，普徧十方。自 性彌陀圓融一智，妙應於色聲之境，流光於心 目之閒。就中，返妄歸眞。直下，背塵合覺。

Lieân Toâng Baûo Giaùm vaân: Phuø duy taâm laïc quoác, phoå bieán thaäp phöông. Töï taùnh Di-ñaø vieân dung nhaát trí, dieäu öùng ö saéc thanh chi caûnh, löu quang ö taâm muïc chi gian.

Töïu trung, phaûn voïng quy chaân. Tröïc haï boái traàn hieäp

昔我法藏發弘誓，啟極樂之玄途。故佛世 尊指西方，示韋提之妙域。示乃，廣長舌覆而 同讚。諸餘經盡而獨畱。

Tích ngaõ Phaùp Taïng phaùt hoaèng theä, khaûi Cöïc Laïc chi huyeàn ñoà. Coá Phaät Theá Toân chæ Taây phöông, thò Vi-ñeà chi dieäu vöïc. Thò naõi, quaûng tröôøng thieät phuù nhi ñoàng taùn.

蓋以，利生之喜捨心增。應化之慈悲量 大。教分九品，乃别開方便之門。觀明一心， 實徑直還源之路。聖凡際會，如久客歸於家 鄉。感應道交，似稚子投於慈母。 昧斯至理，觸類皆迷。信此圓談，事無不 達。况復慈光願攝，佛力難思。順水乘船，不 勞自力。推門落臼，豈有他哉。有願必迎。無 機不被。舟石可濟。獄火頓消。

giaùc.

Chö dö kinh taän nhi ñoäc löu.

Caùi dó, lôïi sanh chi hyû xaû taâm taêng. ÖÙng hoùa chi töø bi löôïng ñaïi. Giaùo phaân cöûu phaåm, naõi bieät khai phöông tieän chi moân. Quaùn minh nhaát taâm, thaät kính tröïc hoaøn nguyeân chi loä. Thaùnh phaøm teá hoäi, nhö cöûu khaùch quy ö gia höông.

Caûm öùng ñaïo giao, töï tró töû ñaàu ö töø maãu.

Muoäi tö chí lyù, xuùc loaïi giai meâ. Tín thöû vieân ñaøm, söï voâ baát ñaït. Huoáng phuïc töø quang nguyeän nhieáp, Phaät löïc nan tö. Thuaän thuûy thöøa thuyeàn, baát lao töï löïc. Suy moân laïc cöõu, khôûi höõu tha tai. Höõu nguyeän taát nghinh. Voâ cô baát bò. Chaâu thaïch khaû teá. Nguïc hoûa ñoán tieâu.

12

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

菩薩，聲聞生彼者無量無數。前賢後聖得 道者可檢可尋。鸚鵡，頻伽，尙有法音演唱。 蜎飛蝡動悉蒙教化恩慈。 聖境非虛，佛言不妄。何乃，愛河浪底沈溺 而不憂。火宅焰中焚燒而不懼。密織癡網，淺 智之刃莫能揮。深種疑根，汎信之力焉能援。 遂卽，甘心伏意，幸禍樂災。卻誹清淨之邦。 貪戀煩惱之世。 焦蛾爛蠒，自處餘殃。籠鳥鼎魚，翻稱快 樂。皆由，善力微而業力勝。信根少而罪根 多。 是以，三界茫茫，四生擾擾。盡貪生而兀 兀，孰解知歸。悉遂業以悠悠，不求出要。過 去生死，劫石難竆。未來輪迴，芥城莫盡。 匪夙生之有幸，豈得遇於斯因。擊鼓開囹 圄之門，宜應速出。逢舟濟沈淪之難，詎可遟 疑。敬順金文善隨佛學。不聞不解者。可痛 可傷焉。矧此，五濁惡世，四靣火焚。唯佛一 人力能救援。 旣聞妙法，宜植淨緣。一念信誠，萬德因

QUYEÅN THÖÔÏNG

13

Boà Taùt, Thanh vaên sanh bæ giaû voâ löôïng voâ soá. Tieàn hieàn, haäu thaùnh, ñaéc ñaïo giaû khaû kieåm khaû taàm. Anh vuõ, taàngiaø, thöôïng höõu phaùp aâm dieãn xöôùng. Quyeân phi, nhuyeãn ñoäng, taát moâng giaùo hoùa aân töø.

Thaùnh caûnh phi hö. Phaät ngoân baát voïng. Haø naõi, aùi haø laõng ñeå traàm nòch nhi baát öu. Hoûa traïch dieäm trung, phaàn thieâu nhi baát cuï. Maät chöùc si voõng, thieån trí chi nhaän maïc naêng huy. Thaâm chuûng nghi caên, phieám tín chi löïc yeân naêng vieän. Toaïi töùc, cam taâm phuïc yù, haïnh hoïa laïc tai. Khöôùc phæ thanh tònh chi bang. Tham luyeán phieàn naõo chi theá.

Tieâu nga laïn kieån, töï xöù dö öông. Lung ñieåu ñænh ngö, phieân xöng khoaùi laïc. Giai do, thieän löïc vi nhi nghieäp löïc thaéng. Tín caên thieåu nhi toäi caên ña.

Thò dó, tam giôùi mang mang, töù sanh nhieãu nhieãu. Taän tham sanh nhi ngoät ngoät, thuïc giaûi tri quy. Taát toaïi nghieäp dó du du, baát caàu xuaát yeáu. Quaù khöù sanh töû, kieáp thaïch nan cuøng. Vò lai luaân hoài, giôùi thaønh maïc taän.

Phæ tuùc sanh chi höõu haïnh, khôûi ñaéc ngoä ö tö nhaân. Kích coå khai linh ngöõ chi moân, nghi öng toác xuaát. Phuøng chaâu teá traàm luaân chi naïn, cöï khaû trì nghi. Kính thuaän kim vaên thieän tuøy Phaät hoïc. Baát vaên baát giaûi giaû. Khaû thoáng khaû thöông yeân. Thaån thöû, nguõ tröôïc aùc theá, töù dieän hoûa phaàn.

Duy Phaät nhaát nhaân löïc naêng cöùu vieän.

Kyù vaên dieäu phaùp, nghi thöïc tònh duyeân. Nhaát nieäm tín thaønh, vaïn ñöùc nhaân chuûng. Tö teà tieân trieát, hy ngoä chaân

14

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

種。思齊先哲，希悟眞常。普皆如說奉行。盡 心頂禮信受。 問曰。旣言信者，未知信何法門。答曰。 信憑經中佛說，念佛定生淨土。信念佛定滅諸 罪。信念佛定得佛護。信念佛定得佛證。信 念佛臨終定得佛來迎接。 信 念 佛 往 生 ，定 得 不 退 地 。 信 念 佛 生 淨 土，定不墮三惡道。所以勸信念佛，受此法， 持此念，則往生淨土必矣。 是故三世諸佛，諸大菩薩，歷代祖師，須諸 功行，具大願力，入佛境界，成就菩提，未有不 從這箇信字而入者。

QUYEÅN THÖÔÏNG

15

thöôøng. Phoå giai nhö thuyeát phuïng haønh. Taän taâm ñaûnh leã tín thoï.

Vaán vieát: Kyù ngoân tín giaû, vò tri tín haø phaùp moân. Ñaùp vieát: Tín baèng kinh trung Phaät thuyeát, nieäm Phaät ñònh sanh Tònh ñoä. Tín nieäm Phaät, ñònh dieät chö toäi. Tín nieäm Phaät, ñònh ñaéc Phaät hoä. Tín nieäm Phaät, ñònh ñaéc Phaät chöùng. Tín nieäm Phaät, laâm chung ñònh ñaéc Phaät lai nghinh tieáp.

Tín nieäm Phaät vaõng sanh, ñònh ñaéc baát thoái ñòa. Tín nieäm Phaät sanh Tònh ñoä, ñònh baát ñoïa tam aùc ñaïo. Sôû dó khuyeán tín nieäm Phaät, thoï thöû phaùp, trì thöû nieäm, taéc vaõng sanh Tònh ñoä taát hyõ.

Thò coá tam theá chö Phaät, chö ñaïi Boà Taùt, lòch ñaïi Toå sö, tu chö coâng haïnh, cuï ñaïi nguyeän löïc, nhaäp Phaät caûnh giôùi, thaønh töïu Boà-ñeà, vò höõu baát tuøng giaù caù tín töï nhi nhaäp giaû.

華嚴經云。信爲道元，功德母。信能長養 諸善根。信能超出眾魔路。信能得入三摩 地。信能解脫生死海。信能成就佛菩提。

maãu. Tín naêng tröôûng döôõng chö thieän caên. Tín naêng sieâu

嗟乎。今時齋人，信持戒而不信念佛。信 奉佛而不信往生淨土。是皆自失其大利也。

Ta hoà! Kim thôøi trai nhaân, tín trì giôùi nhi baát tín nieäm

故維摩云。深信堅固，猶如金剛。欲到西 方，要由深信。 君看淨土恒沙佛。 盡是當年正信人。

Hoa Nghieâm kinh vaân: Tín vi ñaïo nguyeân, coâng ñöùc xuaát chuùng ma loä. Tín naêng ñaéc nhaäp Tam-ma ñòa. Tín naêng giaûi thoaùt sanh töû haûi. Tín naêng thaønh töïu Phaät Boà-ñeà.

Phaät. Tín phuïng Phaät nhi baát tín vaõng sanh Tònh ñoä. Thò giai töï thaát kyø ñaïi lôïi daõ.

Coá Duy-ma vaân: Thaâm tín kieân coá, du nhö kim cang.

Duïc ñaùo Taây phöông, yeáu do thaâm tín.

Quaân khaùn Tònh ñoä haèng sa Phaät.

Taän thò ñöông nieân chaùnh tín nhaân.

16

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

1. Chaùnh tín nieäm Phaät seõ ñöôïc vaõng sanh(1)

S

aùch Lieân Toâng Baûo Giaùm(2) noùi raèng: “Taâm theå chính laø coõi Cöïc Laïc(3) traûi khaép möôøi phöông.(4) Töï taùnh laø ñöùc Di-ñaø(5) troøn ñaày trí giaùc.(6) Maàu nhieäm öùng theo thanh saéc nôi ngoaïi caûnh,(7) toûa saùng nôi töï taâm.(8) Bôûi vaäy, boû meâ voïng lieàn veà chaân thaät, thaúng lìa traàn ai töùc laø giaùc ngoä.”(9) “Thuôû tröôùc ngaøi Phaùp Taïng phaùt lôøi nguyeän lôùn, khai môû con ñöôøng nhieäm maàu sang Cöïc Laïc.(10) Cho neân ñöùc (1)

Baøi vaên naøy noùi yù nghóa cuûa vieäc nieäm Phaät, laáy chaùnh tín laøm nhaân, laáy vaõng sanh Tònh ñoä laøm quaû.

(2) Lieân toâng baûo giaùm laø boä saùch 10 quyeån, cuûa ngaøi Öu-ñaøm Toâng chuû (cuõng coù teân laø Phoå Ñoä), giaûng thuyeát vaø xieån döông phaùp tu Tònh ñoä.

(3) Kinh Duy-ma noùi: “Tuøy taâm mình tònh thì coõi Phaät tònh.”(Tuøy kyø taâm tònh taéc Phaät ñoä tònh. - 隨其心淨則佛土淨。) (4) Traûi khaép möôøi phöông: Möôøi phöông hö khoâng ñeàu do nôi taâm maø hieån hieän ra; taâm theå bao quaùt taát caû caùc coõi theá giôùi nhieàu nhö soá haït buïi nhoû li ti.

(5) Töï taùnh laø ñöùc Di-ñaø: Töï taùnh cuûa moãi chuùng sanh töùc laø Phaät, bôûi vì heát thaûy chuùng sanh ñeàu saün coù Phaät taùnh.

(6) Troøn ñaày trí giaùc: Taát caû caùc chuùng sanh ñeàu töï coù saün trí hueä cuûa Nhö Lai, chæ do voâ minh che laáp, meâ muoäi neân khoâng phaùt loä ñöôïc.

(7) Maàu nhieäm öùng theo thanh saéc nôi ngoaïi caûnh: AÂm thanh vaø hình saéc laø hai trong saùu yeáu toá ngoaïi caûnh, goïi laø saùu traàn (luïc traàn): hình saéc, aâm thanh, höông thôm, muøi vò, xuùc chaïm, phaùp traàn. Noùi thanh saéc laø caùch noùi goïn, thaät yù laø muoán chæ caû saùu traàn. Neáu taâm thanh tònh thì öùng hieän ra saùu traàn cuõng thanh tònh, maàu nhieäm nhö thaät töôùng.

(8) Toûa saùng nôi töï taâm: Nguyeân vaên laø “löu quang ö taâm muïc chi gian”. Phaàn sôù giaûi coù ghi: “Cöû taâm xuùc muïc töùc thò Boà-ñeà, coá vieát löu quang” (舉心觸目 即是菩提,故曰流光。) Noái theo yù cuûa caâu treân, töùc laø khi taâm theå thanh tònh, moïi söï xuùc chaïm, thaáy nghe ñeàu laø caûnh trí giaùc ngoä. Neân noùi laø “toûa saùng nôi töï taâm”.

(9) Töï taùnh trí giaùc voán saün coù xöa nay, chæ caàn döùt boû meâ voïng, lìa khoûi traàn caáu thì trí tueä töï nhieân hieån hieän. Neân Thieàn toâng noùi: “Taâm ñòa nhöôïc thoâng, tueä nhaät töï chieáu.” (心地若通,慧日自照。) (10) Kinh Coå AÂm ghi raèng: “Veà thôøi quaù khöù caùch nay voâ soá kieáp, coù ñöùc Phaät Töï Taïi Vöông ra ñôøi ñoä chuùng sanh. Khi aáy coù vò Luaân vöông teân Kieàu-thica nghe phaùp giaùc ngoä, beøn boû ngoâi vua, theo Phaät xuaát gia, hieäu laø Phaùp Taïng. Khi aáy, ngaøi Phaùp Taïng ñoái tröôùc Phaät phaùt 48 lôøi nguyeän lôùn thanh

QUYEÅN THÖÔÏNG

17

Theá Toân môùi chæ veà phöông Taây maø daïy cho baø Vi-ñeà-hy bieát roõ coõi dieäu huyeàn.(1) Khi aáy, möôøi phöông chö Phaät ñeàu hieän töôùng löôõi roäng daøi maø xöng taùn.(2) Neân baùo tröôùc raèng khi caùc kinh khaùc ñeàu ñaõ maát, seõ chæ rieâng löu laïi boä kinh A-di-ñaø.(3) “Bôûi vì, taâm hyû xaû laøm lôïi ích chuùng sanh caøng nhieàu thì löôïng töø bi öùng hoùa caøng theâm lôùn. Giaùo phaùp phaân chia chín phaåm, rieâng môû pheùp tu naøy laøm phöông tieän; moät loøng xeùt roõ, thaät ñaây laø neûo taét quay veà nguoàn coäi.

Thaùnh phaøm gaëp gôõ laø duyeân, nhö khaùch phöông xa trôû veà queâ cuõ; caûm öùng giao thoâng laø ñaïo, nhö treû thô quaán quít meï hieàn.

“Nhöõng ai meâ muoäi khoâng hieåu roõ lyù naøy, ñoái tröôùc ngoaïi caûnh thaûy ñeàu laàm laïc; nhöõng ai coù loøng tin troïn veïn, moïi söï aét ñeàu hieåu thaáu. Huoáng chi laïi coøn ñöôïc söùc nguyeän löïc khoân löôøng cuûa ñöùc Phaät, phoùng haøo quang tònh, tieáp daãn chuùng sanh veà coõi Cöïc laïc. Tyø-kheo Phaùp Taïng thuôû xöa, nay chính laø ñöùc Phaät A-di-ñaø, quaû thaønh nhö nguyeän.”

(1) Kinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät ghi raèng: “Thaùi töû A-xaø-theá taïi thaønh Vöôngxaù, nghe lôøi xuùi giuïc cuûa Ñeà-baø-ñaït-ña neân giam caàm vua cha laø Taàn-baøsa-la, chaúng cho aên uoáng. Meï cuûa thaùi töû laø baø Vi-ñeà-hy ñem baùnh boät vaø nöôùc leùn daâng leân vua. Thaùi töû nghe bieát chuyeän aáy, muoán gieát meï ñi. Caùc quan ñaïi thaàn ngaên caûn, A-xaø-theá beøn giam meï vaøo nguïc toái. Phu nhaân saàu khoå, leã Phaät, nguyeän ñöôïc sanh veà theá giôùi khoâng coù söï aùc nghòch. Phaät vì baø maø phoùng haøo quang hieän cho thaáy caùc coõi theá giôùi trong saïch möôøi phöông ñeå baø löïa choïn. Phu nhaân vui möøng, nguyeän sanh veà theá giôùi Cöïc Laïc ôû phöông taây. Phaät nhaân ñoù ngôïi khen phaùp moân nieäm Phaät, daïy baø chuyeân taâm nieäm danh hieäu ñöùc Phaät A-di-ñaø, seõ ñöôïc vaõng sanh veà theá giôùi Cöïc Laïc cuûa ñöùc Phaät aáy.

(2) Khi ñöùc Phaät Thích-ca giaûng thuyeát kinh A-di-ñaø, chö Phaät trong möôøi phöông ñeàu hieän töôùng löôõi roäng daøi bao truøm caùc coõi theá giôùi, toû lôøi xöng taùn ñöùc Phaät Thích-ca vaø kinh A-di-ñaø. Töôùng löôõi roäng daøi laø töôùng traïng hieän ra ñeå minh chöùng cho lôøi noùi chaân thaät khoâng hö doái.

(3) Phaät daïy raèng khi Chaùnh phaùp saép dieät maát, kinh Thuû Laêng Nghieâm seõ bò maát tröôùc nhaát, sau ñoù caùc kinh khaùc cuõng daàn daàn maát ñi, duy chæ coøn kinh A-di-ñaø seõ coøn laïi cho ñeán giai ñoaïn cuoái cuøng ñeå cöùu ñoä voâ löôïng chuùng sanh.

18

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

töø bi tieáp ñoä, nhö thuyeàn xuoâi theo nöôùc, chaúng caàn nhoïc söùc; cöûa ñaåy coái rôi, quyeát chaéc nhö vaäy. Ñaõ laäp nguyeän taát ñöôïc ñoùn veà; khoâng cô duyeân naøo khoâng öùng tieáp. Nhö taûng ñaù naëng nhôø thuyeàn coù theå noåi treân maët nöôùc;(1) nhö löûa ñòa nguïc coù theå nhôø söùc nieäm Phaät maø töùc thì dieät maát.(2) “Haøng Boà Taùt, Thanh vaên vaõng sanh veà coõi aáy soá nhieàu khoâng keå xieát. Baäc hieàn thaùnh töø tröôùc veà sau, ngöôøi ñaéc ñaïo coù theå thaáy bieát raát nhieàu. Chim anh vuõ, taàn-giaø(3) maø coøn dieãn xöôùng phaùp aâm; neân nhöõng loaøi bieát bay bieát chaïy, haún ñeàu ñöôïc nhôø ôn laønh giaùo hoùa.

“Caûnh giôùi baäc thaùnh voán khoâng hö voïng; lôøi Phaät noùi ra khoâng theå sai laàm. Vì sao laïi chìm ñaém giöõa gioøng (1)

Kinh Tyø-kheo Na-tieân ghi ñoaïn vua Di-lan-ñaø hoûi ngaøi Na-tieân raèng: “Samoân caùc ngaøi daïy raèng: Ngöôøi ta duø laøm ñuû caùc ñieàu aùc, cho ñeán luùc saép cheát quay laïi nieäm Phaät. Nhö vaäy sau khi cheát lieàn ñöôïc sanh veà tònh ñoä.

Traãm khoâng tin ñieàu aáy. Laïi coøn noùi raèng: Chæ caàn gieát haïi moät sanh maïng, khi cheát phaûi ñoïa vaøo ñòa nguïc. Traãm caøng khoâng theå tin ñöôïc!” Na-tieân hoûi vua: “Naøy ñaïi vöông, nhö coù ngöôøi caàm hoøn ñaù nhoû neùm xuoáng maët nöôùc. Ñaù aáy noåi hay chìm?” Vua ñaùp: “Taát nhieân laø chìm.” Na-tieân laïi hoûi: “Nhö coù ngöôøi laáy caû traêm hoøn ñaù to maø xeáp leân thuyeàn lôùn, thuyeàn aáy coù chìm khoâng?” Vua ñaùp: “Khoâng chìm.” Na-tieân noùi: “Haøng traêm hoøn ñaù to nhôø coù chieác thuyeàn neân khoâng bò chìm. Ngöôøi ta cuõng vaäy, tuy coù laøm caùc ñieàu aùc nhöng nhôø bieát hoài taâm nieäm Phaät neân khoâng bò ñoïa vaøo ñòa nguïc. Sau khi cheát ñöôïc sanh sanh veà tònh ñoä. Chæ moät hoøn ñaù nhoû rôi xuoáng nöôùc taát phaûi chìm, cuõng nhö ngöôøi laøm vieäc aùc nhöng khoâng ñöôïc hoïc bieát kinh Phaät. Sau khi cheát nhaát ñònh phaûi ñoïa vaøo ñòa nguïc.”

(2) Tröông Thieän Hoøa ñôøi nhaø Ñöôøng, laøm ngheà gieát boø, luùc laâm chung thaáy coù chieác xe toaøn löûa hieän ra, môùi voäi vaû thænh thaày taêng maø caàu cöùu. Thaày taêng daïy cho nieäm Phaät A-di-ñaø. Hoøa noùi raèng: “Ñòa nguïc ñeán nôi roài.” Beøn caáp toác ñi kieám chieác lö höông vaø naâng leân traùn. Nieäm Phaät vöøa ñöôïc möôøi laàn, thì noùi raèng: “Coù Phaät ñeán röôùc toâi.” Noùi xong lieàn thaùc.

(3) Theo kinh A-di-ñaø thì chim anh vuõ (chim keùt) vaø chim ca-laêng-taàn-giaø laø nhöõng loaøi chim do Phaät A-di-ñaø hoùa hieän ôû coõi Cöïc Laïc, ngaøy ñeâm thöôøng hoùt leân aâm thanh vi dieäu vaø thanh nhaõ ñeå dieãn ñaït nhöõng baøi thuyeát phaùp veà Nguõ caên, Nguõ löïc, Thaát Boà-ñeà phaàn, Baùt chaùnh ñaïo. Ngöôøi nghe chim dieãn xöôùng lieàn sanh taâm nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng.

QUYEÅN THÖÔÏNG

19

soâng aùi luyeán(1) cuoän soùng maø chaúng bieát lo; ôû trong caên nhaø löûa(2) chaùy böøng ñoát thieâu hoaøi maø khoâng sôï? Löôùi si meâ daøy ñaëc, löôõi göôm trí hueä neáu khoâng saéc beùn laøm sao cheùm phaù? Moái nghi ngaïi troàng saâu, ñöùc tin neáu caïn côït deã ñaâu nhoå boû? Vaäy neân cuoái cuøng roài cam taâm nhuït chí, ñaønh loøng maø nhaän laáy tai öông. Vôùi coõi thanh tònh laïi cheâ bai, vôùi ñôøi phieàn naõo thì tham luyeán!

“Böôùm thieâu, keùn chaùy, toaøn choán tai öông; caù vaïc, chim loàng, laáy laøm khoaùi laïc! Thaûy ñeàu laø do aùc nghieäp naëng hôn caên laønh; goác toäi saâu hôn ñöùc tin.

“Cho neân ba coõi meânh mang, boán loaøi(3) laên loän. Thaûy ñeàu vì tham soáng maø laän ñaän, naøo bieát ñöôøng veà? Cuoái cuøng ñeàu theo nghieäp maø lao ñao, chaúng lo tìm caùch thoaùt ra. Cheát ñi soáng laïi trong quaù khöù ñaõ voâ soá kieáp,(4) ñöôøng luaân hoài saép ñeán cuõng laâu xa khoâng sao tính heát!(5) (1)

Soâng aùi luyeán: aùi haø (愛河) hay aùi duïc haø (愛欲河), nghóa ñen laø con soâng aùi luyeán, tham duïc. Vì loøng aùi luyeán, tham duïc cuûa chuùng sanh khieán cho ngöôøi ta phaûi chìm ñaém maõi trong ñoù, cuõng nhö doøng soâng cuoän soùng nhaän chìm ngöôøi, neân so saùnh maø goïi teân nhö vaäy.

(2) Nhaø löûa: hoûa traïch (火宅), caên nhaø ñang chaùy. Trong kinh Phaps Hoa, Phaät daïy raèng ba coõi (hay Tam giôùi, goàm coù Duïc giôùi, Saéc giôùi vaø Voâ saéc giôùi) nhö caên nhaø ñang chaùy ñoû. Chuùng sanh ôû trong ba coõi cuõng nhö ñang ôû trong caên nhaø chaùy ñoû. Caùc moái phieàn naõo: tham duïc, saân haän, si meâ trong ba coõi tyû nhö nhöõng ngoïn löûa nung ñoát hoï maõi, theá maø hoï chaúng bieát sôï maø tìm loái thoaùt ra. Muoán ra khoûi caên nhaø löûa aáy, phaûi sôùm bieát tu taäp theo phaùp Phaät.

(3) Boán loaøi (töù sanh): caùc loaøi trong luaân hoài thaûy ñeàu sanh ra baèng moät trong boán caùch: thai sanh (sanh töø baøo thai), noaõn sanh (sanh ra töø tröùng), thaáp sanh (sanh ra do nôi aåm thaáp), hoùa sanh (do bieán hoùa maø sanh), neân goïi chung laø boán loaøi.

(4) Nguyeân vaên laø “kieáp thaïch”, kieáp ñaù. Thuaät ngöõ naøy coù nghóa laø thôøi gian laâu xa voâ cuøng. Ví nhö coù moät hoøn ñaù vuoâng vöùc 40 daëm; cöù moät traêm naêm duøng maûnh luïa meàm maø phaát vaøo hoøn ñaù moät laàn. Nhö vaäy cho ñeán khi hoøn ñaù phaûi moøn heát, ñoù laø quaõng thôøi gian moät “kieáp thaïch”, neân noùi laø voâ soá kieáp.

(5) Nguyeân vaên laø “giôùi thaønh”: thaønh haït caûi. Thuaät ngöõ naøy chæ moät khoaûng thôøi gian laâu xa khoâng tính heát ñöôïc. Ví nhö coù moät caùi thaønh lôùn, beà cao

20

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

“Neáu chaúng nhôø duyeân laønh thuôû tröôùc, deã ñaâu gaëp ñöôïc nhaân naøy? Troáng ñaùnh môû cöûa nguïc tuø, neân mau ra khoûi; gaëp thuyeàn vôùt naïn traàm luaân, chôù neân chaäm chaïp. Kính thuaän lôøi vaøng, kheùo nöông hoïc Phaät. Nhöõng ai chaúng nghe, chaúng hieåu, thaät ñaùng xoùt thöông! Huoáng chi, coõi aùc coù naêm moùn oâ tröôïc naøy,(1) löûa ñoát boán beà, muoán ñöôïc nhôø cöùu vôùt ra khoûi, duy chæ coù Phaät maø thoâi! “Ñaõ ñöôïc nghe phaùp nhieäm maàu, neân troàng laáy duyeân thanh tònh. Moät nieäm thaønh tín, muoân ñöùc do ñoù vun boài.(2) Duø nhö hieàn trieát thuôû xöa, cuõng khoù gaëp ñöôïc phaùp chaân thöôøng. Mong sao moïi ngöôøi ñeàu theo nhö lôøi daïy, kính caån vaâng laøm, heát loøng ñaûnh leã tin nhaän.”

°°° ° Hoûi: Noùi laø tin, nhöng chöa bieát tin ôû phaùp moân naøo? ª Ñaùp: Tin aáy laø döïa vaøo Phaät thuyeát trong kinh: Nieäm Phaät nhaát ñònh sanh veà Tònh ñoä. Tin nieäm Phaät, chaéc chaén dieät ñöôïc toäi loãi. Tin nieäm Phaät, chaéc chaén ñöôïc Phaät hoä trì. Tin nieäm Phaät, chaéc chaén ñöôïc Phaät chöùng bieát. Tin nieäm Phaät, khi laâm chung chaéc chaén ñöôïc Phaät tieáp ñoä. vaø chu vi ñeàu 40 daëm; boû ñaày haït caûi vaøo trong thaønh aáy. Cöù qua moät traêm naêm thì laáy ra moät haït caûi. Nhö vaäy, chöøng naøo laáy heát haït caûi trong thaønh thì vöøa troïn moät kieáp. Neân noùi laø laâu xa khoâng sao tính heát.

(1) Theo trong kinh A-di-ñaø thì “nguõ tröôïc aùc theá” laø naêm söï oâ tröôïc ôû coõi aùc naøy. Ñoù laø: kieáp tröôïc, kieán tröôïc, chuùng sanh tröôïc, maïng tröôïc, phieàn naõo tröôïc.

(2) Trong phaùp tu nieäm Phaät, loøng thaønh tín laø nhaân; coøn vieäc ñöôïc vaõng sanh, thaønh Phaät coù ñuû muoân ñöùc laø quaû.

QUYEÅN THÖÔÏNG

21

Tin nieäm Phaät vaõng sanh, chaéc chaén ñöôïc ñòa vò khoâng thoái chuyeån. Tin nieäm Phaät sanh Tònh ñoä, chaéc chaén khoâng ñoïa vaøo ba neûo döõ.(1) Vì vaäy maø khuyeân neân tin nieäm Phaät, tin nhaän phaùp naøy, thöôøng nieäm nhö theá naøy, chaéc chaén ñöôïc vaõng sanh Tònh ñoä.

Bôûi vaäy cho neân ba ñôøi chö Phaät,(2) chö ñaïi Boà Taùt, caùc ñôøi Toå sö tu caùc coâng haïnh, ñuû nguyeän löïc lôùn, vaøo caûnh giôùi cuûa Phaät, thaønh töïu quaû Boà-ñeà, chöa coù ai chaúng nhôø nôi moät chöõ tin aáy maø ñöôïc vaøo.

Kinh Hoa Nghieâm noùi: “Loøng tin laø goác cuûa ñaïo, sanh ra caùc coâng ñöùc. Loøng tin coù theå nuoâi lôùn caùc caên laønh. Loøng tin coù theå vöôït khoûi caùc ñöôøng ma. Loøng tin coù theå ñaéc nhaäp vaøo ñaïi ñònh. Loøng tin coù theå giaûi thoaùt khoûi bieån sanh töû. Loøng tin coù theå thaønh töïu quaû Phaät Boà-ñeà.” °°° Than oâi! Ngöôøi ñôøi nay bieát aên chay, tin vaøo vieäc giöõ giôùi, maø chaúng tin phaùp nieäm Phaät; tin thôø Phaät maø chaúng tin vieäc vaõng sanh Tònh ñoä. Nhö vaäy ñeàu laø töï mình boû maát ñi moät ñieàu lôïi lôùn!

Cho neân kinh Duy-ma noùi raèng: “Loøng tin saâu vöõng kieân coá cuõng nhö chaát kim cang.” Muoán ñeán coõi Taây phöông, tröôùc heát phaûi do loøng tin saâu vöõng.

Haõy nhìn xem nôi caùc coõi theá giôùi thanh tònh, chö Phaät soá ñoâng nhö caùt soâng Haèng, thaûy ñeàu laø nhöõng ngöôøi tröôùc ñaây ñaõ töøng gieo nhaân chaùnh tín.

(1) (2)

Ba neûo döõ, hay Tam aùc ñaïo, ñoù laø: ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh.

Ba ñôøi chö Phaät: Chö Phaät trong quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai.

22

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

尊崇三寶教法篇 天上天下，三寶爲尊。世出世閒，三寶爲 最。何名三寶。佛法僧也。 三寶者，有三種。一曰同體三寶。謂眞如 之理，自性開覺，名爲佛寶。德用軌則，自性 眞正，名爲法寶。動無違諍自性清淨，名爲僧 寶。 二曰出世三寶。謂法報化身，隨類應現，是 爲佛寶。六度詮旨，四諦緣生，名爲法寶。十 聖三賢，五果四向，名爲僧寶。 三曰世閒住持三寶。謂泥龕塑像，名爲佛 寶。黃卷赤軸，名爲法寶。剃髪染衣，名爲僧 寶。 歸依者，罪滅河沙。瞻仰者，福增無量。今 有邪愚不解，僞撰眞宗妙義經。妄言精是佛 寶，氣是法寶，神是僧寶。致使入善門者，信 其邪說，不敬三寶，實可憐愍。 若夫不敬世閒三寶，則同體，出世三寶，何 所得哉。自賺猶可，又賺他人。可謂，岐人天

QUYEÅN THÖÔÏNG

23

Toân suøng Tam baûo giaùo phaùp thieân Thieân thöôïng thieân haï, Tam baûo vi toân. Theá xuaát theá gian, Tam baûo vi toái. Haø danh Tam baûo? Phaät, Phaùp, Taêng daõ.

Tam baûo giaû, höõu tam chuûng. Nhaát vieát Ñoàng theå Tam baûo. Vò chaân nhö chi lyù, töï taùnh khai giaùc, danh vi Phaät baûo. Ñöùc duïng quyõ taéc, töï taùnh chaân chaùnh, danh vi Phaùp baûo. Ñoäng voâ vi traùnh, töï taùnh thanh tònh, danh vi Taêng baûo.

Nhò vieát Xuaát theá Tam baûo. Vò Phaùp, Baùo, Hoùa thaân, tuøy loaïi öùng hieän, thò vi Phaät baûo. Luïc ñoä thuyeân chæ, töù ñeá duyeân sanh, danh vi Phaùp baûo. Thaäp thaùnh tam hieàn, nguõ quaû, töù höôùng, danh vi Taêng baûo.

Tam vieát Theá gian truï trì Tam baûo. Vò neâ khaùm toá töôïng, danh vi Phaät baûo. Huyønh quyeån xích truïc, danh vi Phaùp baûo. Theá phaùp nhieãm y, danh vi Taêng baûo.

Quy y giaû, toäi dieät haø sa. Chieâm ngöôõng giaû, phöôùc taêng voâ löôïng. Kim höõu taø ngu baát giaûi, nguïy soaïn “Chaân toâng dieäu nghóa kinh”. Voïng ngoân tinh thò Phaät baûo, khí thò Phaùp baûo, thaàn thò Taêng baûo. Trí söû nhaäp thieän moân giaû, tín kyø taø thuyeát, baát kính Tam baûo, thaät khaû laân maãn.

Nhöôïc phuø baát kính theá gian Tam baûo, taéc ñoàng theå, xuaát theá Tam baûo, haø sôû ñaéc tai. Töï traùm du khaû, höïu traùm

24

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

之正路，瞎人天之眼目。毀因果之眞教，澆定 慧之淳風，無甚於此也。 佛言。一切眾生若不歸依三寶，永劫墮三 惡道。 不見古教云。十方薄伽梵，圓滿修多羅， 大乘菩薩僧，功德難思議。歸依佛者，不墮地 獄。歸依法者，不墮餓鬼。歸依僧者，不墮旁 生。 何以故。佛，爲無上醫王。法，侍是除病良 藥。僧，乃道人知識。竝爲眞淨福田。背之則 邪。向之則正。凡見一切佛像，起如來想。 見一切聖教，生難遭想。見一切比丘僧，起祖 師想。禮拜供養無得輕欺。以佛莊嚴而自莊 嚴。如此則一體三寶唯心備具矣。 諸仁者。若欲得道，當依佛語。違而得 者，無有是處。 或曰。達磨西來不立文字。直指人心，見 性成佛。何須看經教而悟道乎。 答曰。達磨老祖之說，實是應病之良藥。 今人不達祖師宗旨，反以執 藥成病矣。祖師

QUYEÅN THÖÔÏNG

25

tha nhaân. Khaû vò, hoã nhaân thieân chi chaùnh loä, haït nhaân thieân chi nhaõn muïc. Huûy nhaân quaû chi chaân giaùo, kieâu ñònh hueä chi thuaàn phong, voâ thaäm ö thöû daõ.

Phaät ngoân: Nhaát thieát chuùng sanh nhöôïc baát quy y Tam baûo, vónh kieáp ñoïa tam aùc ñaïo.

Baát kieán coå giaùo vaân: Thaäp phöông Baïc-giaø-phaïm, vieân maõn Tu-ña-la, Ñaïi thöøa Boà Taùt taêng, coâng ñöùc nan tö nghò.

Quy y Phaät giaû, baát ñoïa ñòa nguïc. Quy y Phaùp giaû, baát ñoïa ngaï quyû. Quy y Taêng giaû, baát ñoïa baøng sanh.

Haø dó coá? Phaät, vi voâ thöôïng y vöông. Phaùp, thò tröø beänh löông döôïc. Taêng, naõi ñaïo nhaân tri thöùc. Tònh vi chaân tònh phöôùc ñieàn. Boäi chi taéc taø. Höôùng chi taéc chaùnh. Phaøm kieán nhaát thieát Phaät töôïng, khôûi Nhö Lai töôûng. Kieán nhaát thieát thaùnh giaùo, sanh nan tao töôûng. Kieán nhaát thieát tyøkheo taêng, khôûi Toå sö töôûng. Leã baùi cuùng döôøng, voâ ñaéc khinh khi. Dó Phaät trang nghieâm, nhi töï trang nghieâm. Nhö thöû taéc, nhaát theå Tam baûo, duy taâm bò cuï hyõ.

Chö nhaân giaû! Nhöôïc duïc ñaéc ñaïo, ñöông y Phaät ngöõ.

Vi nhi ñaéc giaû, voâ höõu thò xöù.

Hoaëc vieát: Ñaït-ma taây lai, baát laäp vaên töï. Tröïc chæ nhaân taâm, kieán taùnh thaønh Phaät. Haø tu khaùn kinh giaùo nhi ngoä ñaïo hoà? Ñaùp vieát: Ñaït-ma laõo toå chi thuyeát, thaät thò öùng beänh chi löông döôïc. Kim nhaân baát ñaït Toå sö toâng chæ, phaûn dó chaáp döôïc thaønh beänh hyõ. Toå sö yeáu nhaân ngoä taâm hieäp

26

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

要人悟心合教，故說此言。恐學泥於文字而不 叅求佛。亦恐滯指而迷月也。 六祖云。達磨道箇直指早是曲了也。何以 故。要知不立兩字，亦是文字。豈可謂無文字 乎。若眞不立文字，人亦不合語言。只此語言 亦是文字之相。豈可言其不立乎。愚人見說 不立，就便一向執空。只說不立文字，反謗佛 經。罪障深重，可不戒哉。 不見達磨傳法偈曰。 吾本來茲土， 傳法救迷情。 一花開五葉， 結果自然成。 祖又曰。吾有楞伽經四卷，亦用付汝。卽 是如來心地要門。令諸眾生開示悟入。如此 者。達磨豈無文字與人乎。 先德云。看經者，明佛之理也。則是藉教 明宗，心與教合。以心印心，無二無別。故知 唷欲欱達眞乘，須親教典。禀教，乃能明理。 明理然後修行。行願無虧，道果可證。看教旣 有此益，焉可輕其教法乎。

QUYEÅN THÖÔÏNG

27

giaùo, coá thuyeát thöû ngoân. Khuûng hoïc nhaân neâ ö vaên töï, nhi baát tham caàu Phaät. Dieäc khuûng treä chæ nhi meâ nguyeät daõ.

Luïc toå vaân: Ñaït-ma ñaïo caù tröïc chæ, taûo thò khuùc lieãu daõ.

Haø dó coá? Yeáu tri baát laäp löôõng töï, dieäc thò vaên töï. Khôûi khaû vò voâ vaên töï hoà? Nhöôïc chaân baát laäp vaên töï. Nhaân dieäc baát hieäp ngöõ ngoân. Chæ thöû ngöõ ngoân dieäc thò vaên töï chi töôùng. Khôûi khaû ngoân kyø baát laäp hoà? Ngu nhaân kieán thuyeát baát laäp, töïu tieän nhaát höôùng chaáp khoâng. Chæ thuyeát baát laäp vaên töï, phaûn baùng Phaät kinh. Toäi chöôùng thaâm troïng, khaû baát giôùi tai!

Baát kieán Ñaït-ma truyeàn phaùp keä vieát: Ngoâ boån lai tö thoå, Truyeàn phaùp cöùu meâ tình.

Nhaát hoa khai nguõ dieäp, Keát quaû töï nhieân thaønh.

Toå höïu vieát: “Ngoâ höõu Laêng-giaø kinh töù quyeån, dieäc duïng phoù nhöõ. Töùc thò Nhö Lai taâm ñòa yeáu moân, linh chö chuùng sanh khai thò ngoä nhaäp.” Nhö thöû giaû, Ñaït-ma khôûi voâ vaên töï döõ nhaân hoà?

Tieân ñöùc vaân: Khaùn kinh giaû, minh Phaät chi lyù daõ. Taéc thò tòch giaùo minh toâng, taâm döõ giaùo hieäp. Dó taâm aán taâm, voâ nhò voâ bieät. Coá tri duïc ñaït chaân thöøa, tu thaân giaùo ñieån.

Baåm giaùo, naõi naêng minh lyù. Minh lyù, nhieân haäu tu haønh.

Haïnh nguyeän voâ khuy, ñaïo quaû khaû chöùng. Khaùn giaùo kyù höõu thöû ích, dieân khaû khinh kyø giaùo phaùp hoà?

28

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

潙山警策云。教理未嘗措懷，玄道無因契 悟。及至年高臘長，空腹高心，不肯親附良 朋，惟知倨傲。遂成疎野，觸事面牆。後學咨 詢，無言接引。縱有談說，不涉典章。或被 輕言，反責後生無禮。纔相覺察，便言我是山 僧。人我貢高，欺壓後學。遂使一生空過，後 悔無追。展轉輪迴，何時休息。 噫。若有中流之士，未能頓超。且於教法 留心，温尋貝葉，精搜義理，傳唱敷揚，接引 後來，報佛恩徳。時光亦不虚棄，必須以此扶 持。住止威儀，便是僧中法器。豈不見，倚松 之葛，上聳千尋。附託勝因，方能廣益。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Quy sôn caûnh saùch vaân: “Giaùo lyù vò thöôøng thoá hoaøi, huyeàn ñaïo voâ nhaân kheá ngoä. Caäp chí nieân cao laïp tröôûng, khoâng phuùc cao taâm, baát khaúng thaân phuï löông baèng, duy tri cöù ngaïo...” “Toaïi thaønh sô daõ... xuùc söï dieän töôøng, haäu hoïc tö tuaân voâ ngoân tieáp daãn. Tuùng höõu ñaøm thuyeát, baát thieäp ñieån chöông. Hoaëc bò khinh ngoân, phaûn traùch haäu sanh voâ leã.” “Taøi töông giaùc saùt, tieän ngoân ngaõ thò sôn taêng.” Nhaân ngaõ coáng cao, khi yeåm haäu hoïc. Toaïi söû nhaát sanh khoâng quaù, haäu hoái voâ truy. Trieån chuyeån luaân hoài, haø thôøi höu töùc?

Y! “Nhöôïc höõu trung löu chi só, vò naêng ñoán sieâu. Thaû ö giaùo phaùp löu taâm, oân taàm boái dieäp. Tinh söu nghóa lyù, truyeàn xöôùng phu döông, tieáp daãn haäu lai, baùo Phaät aân ñöùc. Thôøi quang dieäc baát hö khí, taát tu dó thöû phoø trì. Truï chæ oai nghi, tieän thò taêng trung phaùp khí. Khôûi baát kieán, yû tuøng chi caùt thöôùng tuûng thieân taàm, phuï thaùc thaéng nhaân,

如此者。豈可輕其教法乎。輕其知識乎。 若輕其知識，卽輕其教法。輕其教法，卽輕其 佛祖。輕其佛祖，則自欺其心。自欺其心，則 反沈苦海矣。

phöông naêng quaûng ích.”

嗚呼。釋迦世尊，尙捨全身，而求半偈。 身爲牀座，而求妙法。不見行願品云。剝皮

khoå haûi hyõ!

爲紙，柝骨爲筆，刺血爲墨，書寫經典積如須 彌，爲重法故，不惜身命，何况王位，國城，妻

29

Nhö thöû giaû, khôûi khaû khinh kyø giaùo phaùp hoà, khinh kyø tri thöùc hoà? Nhöôïc khinh kyø tri thöùc, töùc khinh kyø giaùo phaùp. Khinh kyø giaùo phaùp, töùc khinh kyø Phaät toå. Khinh kyø Phaät toå, taéc töï khi kyø taâm. Töï khi kyø taâm, taéc phaûn traàm OÂ hoâ! Thích-ca Theá Toân thöôïng xaû toaøn thaân, nhi caàu baùn keä. Thaân vi saøng toøa, nhi caàu dieäu phaùp. Baát kieán Haïnh nguyeän phaåm vaân: Baùc bì vi chæ, thaùc coát vi buùt, thích huyeát vi maëc, thö taû kinh ñieån tích nhö Tu-di, vò troïng phaùp coá,

30

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

31

子，象馬，七珍。世尊重法旣如此，凡夫可輕 其教法乎。

baát tích thaân maïng, haø huoáng vöông vò, quoác thaønh, theâ töû,

藥王菩薩將身爲燭而報佛深恩。常啼菩薩 賣心肝而學般若。神光斷臂叅請。善財泣血 南求。皆是爲法亡軀。纔得了明大事。

Döôïc Vöông Boà Taùt töông thaân vi chuùc nhi baùo Phaät

圓覺經云。末世眾生欲修行者，當求一切 正知見人。卽得成就無上菩提。 智度論云。於諸導師生世尊想。若有能開 釋深義，解散疑結，於我有益，則盡心恭敬， 不念餘惡。如弊囊盛寶，不以囊惡故不取其 寶。又如夜行險道，弊人執炬。不以人惡故不 取其照。 華 嚴 經 云 。 但 於 能 說 佛 法 之 人 ，生 難 遭 想。應於自身，生病苦想。於善知識生醫王 想。於所說法，生良藥想。於所修行，生除病 想。

töôïng maõ, thaát traân. Theá Toân troïng phaùp kyù nhö thöû, phaøm phu khaû khinh kyø giaùo phaùp hoà? thaâm aân. Thöôøng Ñeà Boà Taùt maïi taâm can nhi hoïc Baùt-nhaõ.

Thaàn Quang ñoaïn tí tham thænh. Thieän Taøi khaáp huyeát nam caàu. Giai thò vò phaùp vong khu. Taøi ñaéc lieãu minh ñaïi söï.

Vieân Giaùc kinh vaân: Maït theá chuùng sanh duïc tu haønh giaû, ñöông caàu nhaát thieát chaùnh tri kieán nhaân, töùc ñaéc thaønh töïu voâ thöôïng Boà-ñeà.

Trí Ñoä luaän vaân: Ö chö ñaïo sö, sanh Theá Toân töôûng.

Nhöôïc höõu naêng khai thích thaâm nghóa, giaûi taùn nghi kieát, ö ngaõ höõu ích, taéc taän taâm cung kính, baát nieäm dö oá. Nhö teä nang thaïnh baûo, baát dó nang oá coá baát thuû kyø baûo. Höïu nhö daï haønh yeåm ñaïo, teä nhaân chaáp cöï. Baát dó nhaân oá coá baát thuû kyø chieáu.

Hoa Nghieâm kinh vaân: Ñaõn ö naêng thuyeát Phaät phaùp chi nhaân, sanh nan tao töôûng. Öng ö töï thaân, sanh beänh khoå töôûng. Ö thieän tri thöùc, sanh y vöông töôûng. Ö sôû thuyeát phaùp, sanh löông döôïc töôûng. Ö sôû tu haønh, sanh tröø beänh töôûng.

Nhöôïc vaên nhaát cuù nhaát keä, vò taèng höõu phaùp, thaéng

若聞一句一偈，未曾有法，勝得三千大千 世界滿中七寶，及釋梵轉輪王位。

ñaéc tam thieân ñaïi thieân theá giôùi maõn trung thaát baûo, caäp

法華經云。能說此經之人，應以如來供養 而供養之。應持天寶而以散之。天上寶聚應

Phaùp Hoa kinh vaân: Naêng thuyeát thöû kinh chi nhaân, öng

Thích phaïm Chuyeån luaân vöông vò. dó Nhö Lai cuùng döôøng nhi cuùng döôøng chi, öng trì thieân

32

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

以奉獻。所以者何。是人歡喜說法，須臾聞 之，卽得究竟阿耨多羅三藐三菩提。 起信論云。如木中火性，是火正因。若無 人知，不假方便，能自燒木者，無有是處。眾 生亦爾。雖有正因熏習之力。若不遇諸佛菩 薩經教，及一切善知識開示，能自成佛者，無 有是處。 不聞先德云。生我者父母，成我者師友。 豈不然哉。要知，大乘經典諸佛所師，佛果菩 提皆從中出。觀經三種淨業，幷上品上生者。 皆言讀誦大乘，解第一義。能如是者，决定往 生。 何名大乘經。卽華嚴，法花，般若，涅槃， 楞嚴，楞伽，圓覺等經。幷觀無量壽佛等經。 及一切專談等經。須淨業人當受持讀誦，如說 須行。 問曰。識字之人可行，不識字者何爲。答 曰。雖不識字讀誦，亦可印施流通。再能頂禮 歸依，有日自然通曉。不見善財一生證果，龍 女八歲成佛。蓋因。致力於多生。豈能一朝 成辯爾。

QUYEÅN THÖÔÏNG

33

baûo nhi dó taùn chi, thieân thöôïng baûo tuï öng dó phuïng hieán.

Sôû dó giaû haø? Thò nhaân hoan hyû thuyeát phaùp, tu-du vaên chi, töùc ñaéc cöùu caùnh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.

Khôûi tín luaän vaân: Nhö moäc trung hoûa taùnh, thò hoûa chaùnh nhaân. Nhöôïc voâ nhaân tri, baát giaû phöông tieän, naêng töï thieâu moäc giaû, voâ höõu thò xöù. Chuùng sanh dieäc nhó, tuy höõu chaùnh nhaân huaân taäp chi löïc. Nhöôïc baát ngoä chö Phaät Boà Taùt kinh giaùo, caäp nhaát thieát thieän tri thöùc khai thò, naêng töï thaønh Phaät giaû, voâ höõu thò xöù.

Baát vaên tieân ñöùc vaân: Sanh ngaõ giaû phuï maãu, thaønh ngaõ giaû sö höõu. Khôûi baát nhieân tai. Yeáu tri, Ñaïi thöøa kinh ñieån chö Phaät sôû sö, Phaät quaû Boà-ñeà giai tuøng trung xuaát. Quaùn kinh tam chuûng tònh nghieäp, tinh thöôïng phaåm thöôïng sanh giaû, giai ngoân ñoäc tuïng Ñaïi thöøa giaûi ñeä nhaát nghóa. Naêng nhö thò giaû, quyeát ñònh vaõng sanh.

Haø danh Ñaïi thöøa kinh? Töùc Hoa Nghieâm, Phaùp Hoa, Baùt-nhaõ, Nieát-baøn, Laêng Nghieâm, Laêng-giaø, Vieân Giaùc ñaúng kinh, tinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät ñaúng kinh, caäp nhaát thieát chuyeân ñaøm Tònh ñoä ñaúng kinh. Tu tònh nghieäp nhaân, ñöông thoï trì ñoäc tuïng, nhö thuyeát tu haønh.

Vaán vieát: Thöùc töï chi nhaân khaû haønh, baát thöùc töï giaû haø vi? Ñaùp vieát: Tuy baát thöùc töï ñoäc tuïng, dieäc khaû aán thi löu thoâng. Taùi naêng ñaûnh leã quy y, höõu nhaät töï nhieân thoâng hieåu. Baát kieán Thieän Taøi nhaát sanh chöùng quaû, Long Nöõ baùt tueá thaønh Phaät. Caùi nhaân: Trí löïc ö ña sanh. Khôûi naêng nhaát trieâu thaønh bieän nhó.

34

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

妙莊嚴王品云。若善男子，善女人，種善根 故，世世得善知識。其善知識，能作佛事。示 教利喜，令入阿耨多羅三藐三菩提。

QUYEÅN THÖÔÏNG

35

Dieäu Trang Nghieâm Vöông phaåm vaân: Nhöôïc thieän nam töû thieän nöõ nhaân, chuûng thieän caên coá, theá theá ñaéc thieän tri thöùc. Kyø thieän tri thöùc, naêng taùc Phaät söï. Thò giaùo lôïi hyõ, linh nhaäp A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.

諸大德當知。善知識者，是大人緣。所以

Chö ñaïi ñöùc ñöông tri: Thieän tri thöùc giaû, thò ñaïi nhaân

化導令得見佛。豈小補哉。今生不明佛理之

duyeân. Sôû dó hoùa ñaïo linh ñaéc kieán Phaät. Khôûi tieåu boå tai.

人。皆因前世輕慢佛法。今世再不尊崇，來生 愈加愚困。 不見法華經云。於千萬億劫不聞佛名字。 亦不聞正法。如是人難度。苦哉，苦哉。若是 毀經教，謗法師，其罪過於罵佛。可不愼歟。 若不信之，法師，火宅，二品中可見。 吾勸後之學者。欲須無上菩提，必須叅禮 明師，聽從教法。若遇盲師指示，要超昇反沈 墜矣。可謂。渡河須用筏，到岸不須用舩。

Kim sanh baát minh Phaät lyù chi nhaân, giai nhaân tieàn theá khinh maïn Phaät phaùp. Kim theá taùi baát toân suøng, lai sanh duõ gia ngu khoán.

Baát kieán Phaùp Hoa Kinh vaân: Ö thieân vaïn öùc theá baát vaên Phaät danh töï, dieäc baát vaên chaùnh phaùp. Nhö thò nhaân nan ñoä. Khoå tai, khoå tai! Nhöôïc thò huûy kinh giaùo, baùng phaùp sö, kyø toäi quaù ö maï Phaät, khaû baát thaän dö! Nhöôïc baát tín chi, Phaùp sö, Hoûa traïch nhò phaåm trung khaû kieán.

Ngoâ khuyeán haäu chi hoïc giaû, duïc tu voâ thöôïng Boà-ñeà, taát tu tham leã minh sö, thính tuøng giaùo phaùp. Nhöôïc ngoä manh sö chæ thò, yeáu sieâu thaêng phaûn traàm truïy hyõ. Khaû vò: Ñoä haø tu duïng phieät, ñaùo ngaïn baát tu duïng thuyeàn.

36

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

2. Toân suøng Tam baûo vaø giaùo phaùp (1)

K

haép coõi thieân haï, Tam baûo laø toân quyù. Trong ngoaøi coõi theá, Tam baûo laø treân heát. Tam baûo laø gì? Laø Phaät, Phaùp, Taêng vaäy.

Tam baûo coù ba caùch hieåu. Moät laø Ñoàng theå Tam baûo.(2) Theo lyù chaân nhö, töï taùnh saùng toû goïi laø Phaät baûo. Giöõ ñöùc theo khuoân pheùp, töï taùnh chaân chaùnh goïi laø Phaùp baûo. Choã ñoäng khoâng phaïm, khoâng tranh, töï taùnh thanh tònh, goïi laø Taêng baûo.

Hai laø Xuaát theá Tam baûo.(3) Phaùp thaân, Baùo thaân vaø Hoùa thaân tuøy loaïi öùng hieän, goïi laø Phaät baûo. Luïc ñoä, Töù ñeá, Thaäp nhò nhaân duyeân,(4) goïi laø Phaùp baûo. Nhöõng baäc (1)

Baøi naøy yù nghóa tieáp theo baøi tröôùc. Baøi tröôùc laáy pheùp “Nieäm Phaät vaõng sanh, tin saâu töï taùnh” laøm chaùnh nhaân, ñoù laø töï löïc. Coøn baøi naøy laáy söï “toân suøng Tam baûo vaø giaùo phaùp” laøm trôï duyeân, ñoù laø tha löïc. Nhaân vaø duyeân hoøa hôïp, trôï vôùi chaùnh xen nhau. Ñoù laø leõ: xuoâi nöôùc giöông buoàm; laïi theâm cheøo laùi, chaúng nhoïc coâng lao, chæ khaûy ngoùn tay cuõng coù theå veà Taây phöông Cöïc Laïc.

(2) Phaät, Phaùp, Taêng, voán ñoàng moät theå, neân goïi laø ñoàng theå. Theå aáy chính laø töï taùnh baûn lai thanh tònh. Töï taùnh aáy ôû nôi chuùng sanh khoâng bôùt, ôû nôi hieàn thaùnh khoâng theâm, chuùng sanh vôùi Phaät voán ñoàng moät theå, khi meâ töï taùnh laø chuùng sanh, giaùc ngoä töï taùnh laø Phaät. Cuõng theo lyù naøy neân goïi laø Ñoàng theå Tam baûo, cuõng goïi laø Nhaát theå Tam baûo. Vì vaäy maø toân kính Tam baûo theo nghóa naøy töùc laø quay veà toân kính töï taùnh trong taâm, chuyeân caàn tu taäp cho ñöôïc thanh tònh, saùng suoát, seõ ñöôïc nhö Phaät khoâng khaùc.

(3) Phaät, Phaùp, Taêng hieän ra nôi theá gian ñeå cöùu ñoä chuùng sanh, neân goïi laø Xuaát theá Tam baûo. Vì coù hoùa hieän neân coù ñuû Phaùp thaân, Baùo thaân, Hoùa thaân. Nhö ôû coõi naøy laø ñöùc Thích-ca Maâu-ni ñaûn sanh, laäp giaùo. Ngaøi ñaõ töï mình thò hieän vieäc tu taäp vaø thaønh Phaät ngay nôi theá gian naøy, truyeàn daïy caùc giaùo phaùp cho Tam thöøa laø Phaùp baûo, ñoä chuùng sanh ngoä ñaïo, chöùng thaùnh quaû, ñöôïc giaûi thoaùt soá ñoâng voâ keå laø Taêng baûo. Vì vaäy neân cuõng goïi laø Hieän tieàn Tam baûo, hay Bieät theå Tam baûo.

(4) Luïc ñoä, Töù ñeá, Thaäp nhò nhaân duyeân, töùc laø caùc giaùo phaùp cô baûn cuûa ba thöøa.

QUYEÅN THÖÔÏNG

37

Tam hieàn,(1) Thaäp thaùnh,(2) Töù höôùng,(3) Töù quaû,(4) goïi laø Taêng baûo.

Ba laø Theá gian truï trì Tam baûo.(5) Tranh veõ, aûnh töôïng duøng thôø phuïng, goïi laø Phaät baûo. Kinh quyeån löu truyeàn, goïi laø Phaùp baûo. Nhöõng vò caïo toùc maëc aùo caø-sa, goïi laø Taêng baûo.

Ngöôøi quy y Tam baûo, dieät ñöôïc voâ soá toäi nghieäp; ngöôøi chieâm ngöôõng thì phöôùc baùo ñöôïc taêng voâ löôïng. Nay coù keû taø ngu chaúng hieåu, giaû taïo ra quyeån “Chaân toâng dieäu nghóa kinh”, noùi baäy raèng “tinh laø Phaät baûo, khí laø Phaùp a) Luïc ñoä, hay Luïc ba-la-maät: Saùu phaùp tu taäp ñeå ñaït ñeán giaûi thoaùt. Ñaây laø phaùp moân haønh trì cuûa haøng Boà Taùt Ñaïi thöøa. Goàm coù: 1.Boá thí ba-la-maät, 2.Trì giôùi ba-la-maät, 3.Nhaãn nhuïc ba-la-maät, 4.Tinh taán ba-la-maät, 5.Thieàn ñònh ba-la-maät, 6.Trí hueä ba-la-maät. b) Töù ñeá, hay Töù dieäu ñeá: Laø boán chaân lyù caàn phaûi tin nhaän vaø tu taäp ñeå ñaït ñöôïc giaûi thoaùt. Ñaây laø phaùp moân tu taäp cuûa Thanh vaên thöøa. Boán chaân lyù aáy laø: 1.Khoå ñeá, 2.Taäp ñeá, 3.Dieät ñeá, 4.Ñaïo ñeá. c) Thaäp nhò nhaân duyeân: Möôøi hai nhaân duyeân maø theo ñoù vaïn phaùp ñöôïc sanh khôûi. Goàm coù: 1.Voâ minh, 2.Haønh, 3.Thöùc, 4.Danh saéc, 5.Luïc nhaäp, 6.Xuùc, 7.Thoï, 8.AÙi, 9.Thuû, 10.Höõu, 11.Sanh, 12. Laõo Töû. Giaùo phaùp Thaäp nhò nhaân duyeân laø phaùp moân quaùn xeùt vaø haønh trì cuûa Duyeân giaùc thöøa.

Tuy phaân chia nhö theá, cuõng chæ laø phöông tieän giaùo hoùa ñeå phuø hôïp vôùi caên cô cuûa moãi chuùng sanh. Xeùt ñeán choã roát raùo chaân lyù thì taát caû caùc phaùp aáy ñeàu laø Phaät thöøa, ñeàu töøng böôùc daãn daét ngöôøi tu ñeán quaû vò giaûi thoaùt hoaøn toaøn laø quaû Phaät. Chæ nhöõng ai coá chaáp vaøo caùc phaùp moân, phöông tieän tu taäp môùi thaáy laø Phaät phaùp chia ra coù caùc thöøa khaùc nhau, do ñoù maø bò troùi buoäc veà caû söï vaø lyù, khoâng theå tieáp nhaän ñöôïc chaân lyù roát raùo vieân dung laø Phaät thöøa.

(1) Tam hieàn: Nhöõng baäc tu haønh ñaït caùc ñòa vò Thaäp truï, Thaäp haïnh vaø Thaäp hoài höôùng.

(2) Caùc thaùnh vò töø Sô ñòa ñeán Thaäp ñòa Boà Taùt. Tam hieàn vaø Thaäp thaùnh laø thuoäc veà Ñaïi thöøa.

(3) Töù höôùng: Nhöõng baäc tu haønh höôùng ñeán Töù thaùnh quaû.

(4) Töù quaû: Boán thaùnh quaû laø Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm vaø A-lahaùn. Töù höôùng vaø Töù quaû laø thuoäc veà Tieåu thöøa.

(5) Hình töôùng Tam baûo ñeå löu giöõ, thôø phuïng trong coõi theá gian, nhaân ñoù maø giaùo phaùp ñöôïc löu truyeàn, neân goïi laø Theá gian truï trì Tam baûo, cuõng goïi Truï trì Tam baûo hay Truï theá Tam baûo.

38

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

baûo, thaàn laø Taêng baûo”,(1) khieán cho nhöõng ngöôøi ñaõ böôùc vaøo neûo laønh, chæ vì tin theo taø thuyeát aáy maø chaúng toân kính Tam baûo, thaät ñaùng thöông thay!

Nhö chaúng bieát toân kính Theá gian Tam baûo(2) thì do ñaâu maø ñöôïc Ñoàng theå Tam baûo vaø Xuaát theá Tam baûo? Ñaõ ñaønh laø töï doái mình, laïi coøn doái gaït caû ngöôøi khaùc nöõa! Ñieàu ñoù chính laø ngaên trôû con ñöôøng chaân chaùnh, che khuaát taàm maét cuûa moïi ngöôøi, huûy hoaïi giaùo lyù chaân chaùnh veà nhaân quaû, khuaáy roái neáp laønh ñònh hueä. Thaät khoâng coøn gì teä haïi hôn theá nöõa!

Phaät daïy raèng: “Heát thaûy chuùng sanh neáu chaúng quy y Tam baûo, maõi maõi phaûi chòu ñoïa trong ba neûo döõ.”(3) Chaúng nghe lôøi xöa daïy: “Chö Phaät möôøi phöông, Giaùo phaùp troïn ñuû, vôùi Boà Taùt taêng Ñaïi thöøa, ba ngoâi aáy coâng ñöùc khoù nghó baøn.”

Ngöôøi quy y Phaät thì chaúng ñoïa ñòa nguïc. Ngöôøi quy y Phaùp thì chaúng ñoïa ngaï quyû. Ngöôøi quy y Taêng thì chaúng ñoïa suùc sanh. Taïi sao vaäy? Vì Phaät laø vò vua thaày thuoác,(4) khoâng ai hôn ñöôïc. Phaùp laø thuoác hay tröø beänh. Taêng laø baäc tri thöùc daãn ñöôøng. Ba ngoâi aáy ñeàu laø ruoäng phöôùc chaân chaùnh trong saïch. Ñi ngöôïc laïi laø taø, höôùng theo (1)

Tinh, khí vaø thaàn ôû ñaây chæ 3 yeáu toá trong con ngöôøi. Luaän thuyeát naøy aûnh höôûng töø Ñaïo giaùo.

(2) Töùc laø Truï trì Tam baûo ñaõ noùi treân, laø caùc hình töôùng ñang löu truyeàn trong coõi theá.

(3) Ba neûo döõ hay Tam aùc ñaïo: ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh. Caâu naøy yù noùi, chæ coù quy y Tam baûo laø loái thoaùt vónh vieãn cho chuùng sanh. Neáu chaúng quy y Tam baûo, thì luaân chuyeån maõi maõi trong ba coõi, taïo taùc caùc nghieäp laønh döõ, cho duø nhaát thôøi ñöôïc sanh ôû coõi laønh, roài cuõng coù luùc seõ phaûi ñoïa vaøo ba neûo döõ. Neáu khoâng quy y Tam baûo thì khoâng do ñaâu maø thoaùt ñöôïc ra.

(4) Chuùng sanh khoå naõo ví nhö beänh taät, Phaät coù theå cöùu ñoä cho thoaùt khoå, ví nhö vò thaày thuoác. Vì laø thaày thuoác gioûi nhaát, cao quyù nhaát, neân goïi laø Vua thaày thuoác (Y vöông).

QUYEÅN THÖÔÏNG

39

ñoù laø chaùnh. Phaøm ñöôïc thaáy moãi hình töôïng cuûa Phaät, neân xem nhö chính ñoù laø ñöùc Nhö Lai. Thaáy ñöôïc moãi phaàn Thaùnh giaùo,(1) neân nghó töôûng raát laø khoù gaëp.(2) Gaëp moãi vò tyø-kheo Taêng, neân xem nhö ñoù laø baäc toå sö. Vaäy neân phaûi leã baùi cuùng döôøng, khoâng ñöôïc khinh khi. Duøng nhöõng moùn trang nghieâm thaân Phaät maø trang nghieâm thaân mình.(3) Ñöôïc nhö vaäy thì töï taâm ñaõ troïn ñuû Nhaát theå Tam baûo.(4) Naøy caùc vò! Neáu muoán ñaéc ñaïo, neân y theo lôøi Phaät daïy.

Nhö traùi lôøi Phaät daïy maø ñaéc ñaïo, quyeát khoâng theå ñöôïc. °°°

Hoaëc coù keû hoûi raèng: “Ngaøi Ñaït-ma töø Taây phöông sang ñaây, chaúng laäp vaên töï. Chæ thaúng vaøo taâm ngöôøi, thaáy taùnh thì thaønh Phaät. Nhö vaäy caàn gì phaûi xem kinh giaùo roài môùi ngoä ñaïo sao?” Ñaùp raèng: “Giaùo thuyeát cuûa ngaøi Ñaït-ma thaät laø moùn thuoác hay öùng theo beänh maø trò. Ngöôøi ñôøi nay chaúng ñaït toâng chæ cuûa toå sö, trôû laïi chaáp laáy thuoác maø thaønh beänh.

Toå sö vì muoán cho ngöôøi ta ngoä ñöôïc töï taâm, hoøa hôïp theo giaùo phaùp, cho neân thuyeát ra lôøi aáy. Ngaøi sôï raèng ngöôøi hoïc ñaïo coá chaáp nôi vaên töï maø chaúng chòu suy xeùt caàu (1)

Töùc laø giaùo phaùp do ñöùc Phaät truyeàn daïy.

Vì bieát laø raát khoù gaëp, neân khi ñöôïc gaëp môùi sanh loøng vui möøng, cung kính maø hoïc hoûi, laøm theo.

(3) Chö Phaät voán trang nghieâm thaân mình baèng caùc coâng ñöùc thieän caên tích luõy töø voâ soá kieáp, khoâng phaûi baèng nhöõng hình töôùng nhö ngöôøi theá gian taàm thöôøng öa thích. Ngöôøi tu neân hoïc theo ñoù, tu taäp caùc coâng ñöùc laønh, neân goïi laø trang nghieâm gioáng nhö Phaät.

(4) Nhaát theå Tam baûo, töùc laø Ñoàng theå Tam baûo nhö ñaõ noùi ôû tröôùc.

(2)

40

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Phaät quaû, cuõng gioáng nhö keû maõi nhìn nôi ngoùn tay chæ maø chaúng chòu ngoù leân maët traêng vaäy!(1) Luïc toå noùi: “Ngaøi Ñaït-ma noùi lyù chæ thaúng laø caën keõ laém. Vì sao vaäy? Phaûi bieát raèng, chæ rieâng hai chöõ “chaúng laäp” cuõng ñaõ laø vaên töï roài. Sao laïi baûo raèng khoâng coù vaên töï? Neáu thaät laø chaúng laäp vaên töï, thì ngöôøi ta chaúng neân noùi naêng gì. Chæ vieäc noùi naêng cuõng laø caùi töôùng cuûa vaên töï roài. Sao noùi raèng chaúng laäp ñöôïc sao? Ngöôøi ngu nghe noùi raèng chaúng laäp, lieàn chæ moät loøng chaáp khoâng. Chæ noùi chaúng laäp vaên töï, trôû neân huûy baùng kinh Phaät. Toäi chöôùng saâu naëng laém, chaúng neân ngaên ngöøa sao?

Chaúng nghe keä truyeàn phaùp cuûa ngaøi Ñaït-ma raèng: Voán ta laïi ñaát naøy, Truyeàn phaùp cöùu meâ tình Moät hoa troå naêm caùnh, Keát quaû töï nhieân thaønh.(2) Toå Ñaït-ma coøn noùi raèng: “Ta coù boán quyeån kinh Laênggiaø, cuõng ñem trao cho ngöôi.(3) Ñaây laø phaùp moân quan troïng cuûa taâm ñòa Nhö Lai, khieán cho chuùng sanh ñöôïc môû thoâng, chæ baøy, hieåu ñaïo vaø nhaäp ñaïo.”(4) Nhö vaäy, ngaøi (1)

Baäc thaùnh hieàn duøng vaên töï trong kinh giaùo maø chæ baøy ñaïo lyù, chæ roõ taùnh Phaät cho ngöôøi ñôøi, tyû nhö ngöôøi ta laáy ngoùn tay maø chæ maët traêng cho keû khaùc. Nhöng ngöôøi meâ chaáp laáy vaên töï maø chaúng thaáy chaân lyù, cuõng nhö keû nhìn nôi ngoùn tay maø chaúng chòu theo höôùng chæ cuûa ngoùn tay ñeå thaáy maët traêng.

(2) Moät hoa troå naêm caùnh: Moät boâng hoa coù naêm caùnh hoa, chæ cho giaùo phaùp maø ngaøi Ñaït-ma truyeàn daïy, sau truyeàn löu qua naêm vò toå, töø Nhò toå cho ñeán Luïc toå thì vieäc giaùo hoùa ñöôïc thaønh töïu höng thaïnh, Thieàn toâng lan roäng khaép nôi, ngöôøi ñaït ñaïo soá nhieàu khoâng keå xieát.

(3) Ñaây laø lôøi noùi vôùi Nhò toå Hueä Khaû.

(4) Ñaây töùc laø yeáu chæ cuûa kinh, goàm trong boán chöõ: khai, thò, ngoä, nhaäp. Khai, töùc laø khai môû tri kieán Phaät, môû ra choã thaáy cuûa chuùng sanh cho ñoàng vôùi chö Phaät, töùc laø thaáy ñöôïc nhöõng chaân lyù maø chö Phaät truyeàn daïy. Thò, töùc laø chæ baøy tri kieán Phaät, chæ baøy cho chuùng sanh thaáy bieát choã tri kieán cuûa

QUYEÅN THÖÔÏNG

41

Ñaït-ma haù laïi khoâng laáy vaên töï truyeàn cho ngöôøi ñoù sao?

Ngöôøi xöa noùi raèng: “Xem kinh laø ñeå hieåu roõ giaùo lyù cuûa Phaät.” Ñoù laø nhôø giaùo lyù maø hieåu roõ toâng chæ, neân taâm mình vôùi giaùo phaùp hieäp nhau. Laáy taâm truyeàn taâm, khoâng hai khoâng khaùc. Cho neân phaûi bieát raèng, muoán ñaït chaân thöøa, phaûi neân hoïc hoûi giaùo ñieån. Theo nôi giaùo phaùp môùi roõ ñöôïc lyù. Roõ ñöôïc lyù roài, sau ñoù môùi tu haønh. Haïnh vaø nguyeän ñeàu khoâng thieáu soùt, ñaïo quaû coù theå chöùng ñaéc.

Xem kinh giaùo ñaõ coù lôïi ích nhö theá, haù neân khinh cheâ hay sao?

Quy sôn caûnh saùch(1) noùi: “Lôøi Phaät daïy khoâng chòu ghi loøng taïc daï thì ñaïo nhieäm maàu khoâng theå do ñaâu maø toû ngoä. Cho ñeán khi tuoåi taùc veà giaø, duø xuaát gia traûi ñaõ nhieàu naêm maø trong taâm thaät chaúng ñöôïc gì. Vì chaúng chòu gaàn guõi hoïc ngöôøi hieàn ñöùc, chæ bieát ngoâng ngheânh cao ngaïo...

Cuoái cuøng roài thaønh ra buoâng lung thoâ loã, gaëp vieäc beá taéc nhö quay maët vaøo töôøng. Ngöôøi môùi hoïc ñeán thænh giaùo, chaúng coù gì ñeå chæ baøy. Nhö coù göôïng noùi ra cuõng chæ laø sai kinh leäch nghóa. Vaäy maø coù bò khinh cheâ, laïi traùch raèng haäu sanh voâ leã. Chæ vöøa hoïc bieát ñöôïc chuùt ít, lieàn töï xöng laø baäc sôn taêng.(2) Loøng cao ngaïo chaáp laáy nhaân ngaõ, khinh khi ngaên trôû keû haäu hoïc. Uoång phí caû moät ñôøi, khi aên naên cuõng chaúng cöùu vôùt laïi ñöôïc. Xoay chuyeån maõi trong luaân hoài, bieát bao giôø môùi döùt! chö Phaät. Ngoä, töùc laø chöùng ngoä, hieåu ñöôïc tri kieán Phaät, khieán cho chuùng sanh thaáy roõ taâm Phaät cuûa mình, töï bieát töï tin töï thaáy mình cuõng töï coù choã tri kieán khoâng khaùc chö Phaät möôøi phöông. Nhaäp, töùc laø nhaäp vaøo tri kieán Phaät, khieán cho chuùng sanh tu taäp heát thaûy caùc thieän nghieäp thanh tònh, caùc giaùo phaùp huyeàn dieäu, ñaéc nhaäp vaøo choã tri kieán ñoàng vôùi möôøi phöông chö Phaät.

(1) Quy Sôn caûnh saùch: Baøi vaên saùch taán vieäc tu taäp cuûa ngaøi Quy Sôn Linh Höïu thieàn sö, laø moät baøi vaên raát coù giaù trò, noåi tieáng trong giôùi xuaát gia.

(2) Sôn taêng: vò taêng tu ôû nuùi, yù noùi laø baäc chaân tu ñaït ngoä, ñaõ döùt haún vieäc ñôøi.

42

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

“OÂi! Nhö coù ngöôøi caên cô chæ ôû möùc bình thöôøng, khoâng theå nhaát thôøi vöôït thoaùt, thì neân heát söùc chuù taâm maø hoïc hoûi giaùo phaùp.(1) Thoâng thuoäc kinh ñieån, nghieàn ngaãm cöùu xeùt nghóa lyù tinh töôøng, roài truyeàn roäng ra khaép nôi, daãn daét ngöôøi haäu hoïc, baùo ñaùp ôn ñöùc Phaät. Thôøi gian troâi qua, chôù neân luoáng maát, phaûi neân laáy söï tu taäp nhö treân maø laøm choã döïa ñôøi mình. Giöõ laáy oai nghi, thaønh baäc phaùp khí giöõa chuùng taêng. Chaúng thaáy nhö daây leo kia, nhôø döïa vaøo thaân caây tuøng maø leân ñöôïc ñeán taàng cao choùt voùt. Haõy choïn laáy taùc nhaân cao troåi maø kyù thaùc ñôøi mình, môùi coù theå roäng laøm lôïi ích.”(2) Nhö vaäy, haù coù theå khinh thöôøng giaùo phaùp, khinh thöôøng baäc trí thöùc hay sao? Neáu khinh thöôøng baäc trí thöùc, töùc laø khinh thöôøng giaùo phaùp. Khinh thöôøng giaùo phaùp töùc laø khinh thöôøng chö Phaät, chö Toå. Khinh thöôøng chö Phaät Toå töùc laø töï khinh thöôøng taâm thöùc cuûa mình.

Khinh thöôøng taâm thöùc cuûa mình thì töï phaûi chìm ñaém trong beå khoå vaäy!

Than oâi! Ñöùc Theá Toân Thích-ca coøn boû caû thaân maïng maø caàu nghe nöûa baøi keä;(3) laáy thaân mình laøm choã naèm (1)

Nguyeân vaên laø “oân taàm boái dieäp”, nghóa laø tìm toøi hoïc hoûi nôi giaùo phaùp, kinh ñieån. Vì thuôû xöa kinh Phaät ñöôïc vieát baèng tieáng Phaïn treân laù caây boái, moät loaïi laù daøi, roäng, saùng, mòn, ñöôïc goïi teân theo tieáng Phaïn laø boái-ña-la.

(2) Chuùng toâi ñaõ dòch theo ñuùng phaàn Haùn vaên ñöôïc trích daãn trong baûn Quy nguyeân tröïc chæ naøy. Neáu so vôùi nguyeân taùc cuûa thieàn sö Quy Sôn Linh Höïu thì coù moät vaøi khaùc bieät nhoû. Xin tham khaûo Quy Sôn caûnh saùch vaên, Nguyeãn Minh Tieán dòch vaø chuù giaûi, Nxb Toân giaùo.

(3) Nöûa baøi keä: Kinh Nieát-baøn, quyeån 14 ghi: Thuôû xöa, ñöùc Theá Toân laøm moät thaày tu khoå haïnh trong nuùi. Vò Ñeá-thích hoùa thaønh La-saùt ñoïc nöûa baøi keä raèng: 諸行無常， 是生滅法。 (Chö haønh voâ thöôøng. Thò sanh dieät phaùp.

- Caùc haønh voâ thöôøng, Laø phaùp sanh dieät.) Ñöùc Phaät vì muoán nghe troïn baøi keä, phaûi nguyeän xaû thaân cho La-saùt aên thòt. La-saùt ñoïc tieáp raèng: 生滅 滅以， 席滅為樂。 (Sanh dieät dieät dó, Tòch dieät vi laïc. - Sanh dieät döùt roài, Tòch dieät laø vui.)

QUYEÅN THÖÔÏNG

43

ngoài ñeå caàu ñöôïc phaùp maàu.(1) Kìa chaúng thaáy trong phaåm Haïnh nguyeän noùi raèng: “Loät da laøm giaáy, cheû xöông laøm buùt, trích maùu laøm möïc, vieát cheùp kinh ñieån,(2) chaát chöùa nhö Tu-di,(3) laø vì kính troïng giaùo phaùp vaäy.” Thaân maïng coøn chaúng tieác, huoáng chi laø ngoâi vua, thaønh trì, vôï con, voi ngöïa vaø baûy moùn baùu? Ñöùc Theá Toân ñaõ kính troïng giaùo phaùp nhö vaäy, phaøm phu laïi coù theå khinh thöôøng giaùo phaùp sao?

Boà Taùt Döôïc Vöông laáy thaân mình laøm ñuoác ñeå baùo ñeàn aân saâu cuûa Phaät,(4) Boà Taùt Thöôøng-ñeà baùn tim gan maø hoïc phaùp Baùt-nhaõ,(5) ngaøi Thaàn Quang chaët tay caàu phaùp,(6) (1)

Vì muoán ñöôïc nghe phaùp maàu neân töï nguyeän laáy thaân mình laøm choã naèm ngoài (thaân vi saøng toøa) cho vò phaùp sö, ñeå vò aáy giaûng phaùp cho nghe.

(2) Ñaây chæ noùi laø phaåm Haïnh nguyeän, neáu goïi teân ñaày ñuû laø phaåm Nhaäp baát tö nghò giaûi thoaùt caûnh giôùi (入不思議解脫境界普賢行願品), ñöôïc trích töø kinh Hoa Nghieâm, quyeån thöù 40. “Loät da laøm giaáy, cheû xöông laøm buùt, trích maùu laøm möïc, vieát cheùp kinh ñieån” laø laáy yù töø boä Ñaïi luaän coù ghi raèng: “Thuôû xöa, ñöùc Phaät Thích-ca coøn laøm Boà Taùt, teân laø Nhaïo Phaùp.

Vaøo luùc chaúng coù Phaät ra ñôøi, ngaøi ñi khaép boán phöông caàu phaùp nhöng chaúng ñöôïc. Luùc aáy, Ma vöông hoùa laøm moät thaày baø-la-moân, noùi raèng: “Ta coù phaùp Phaät, neáu ngöôi coù theå loät da laøm giaáy, cheû xöông laøm buùt, trích maùu laøm möïc maø cheùp laáy, thì ta seõ daïy cho.” Boà Taùt Nhaïo Phaùp töùc thì loät da ra phôi. Ma vöông bieán maát. Ñöùc Coå Phaät thaáy bieát Boà Taùt thaønh taâm, beøn hieän ra maø thuyeát dieäu phaùp cho nghe. Ngaøi Nhaïo Phaùp nghe roài lieàn chöùng quaû “Voâ sanh phaùp nhaãn”.

(3) Chaát chöùa nhö Tu-di: Vieát thaønh soá kinh ñieån nhieàu ñeán noãi neáu chaát laïi seõ cao nhö nuùi Tu-di, töùc laø quaû nuùi cao lôùn nhaát trong coõi Ta-baø.

(4) Ngaøi Döôïc Vöông Boà Taùt laáy thaân mình laøm caây ñuoác, töï thieâu chaùy ñeå cuùng döôøng baùo ñaùp ôn Phaät. Chuyeän naøy trích töø phaåm thöù 23 (Döôïc Vöông Boà Taùt boån söï phaåm) trong kinh Phaùp Hoa. (5) Boà Taùt Thöôøng-ñeà baùn tim gan: Trong kinh ghi raèng: Ngaøi Thöôøng-ñeà ôû taïi Höông thaønh hoïc phaùp Baùt-nhaõ. Ñöôïc phaùp roài, aân haän vì khoâng coù gì cuùng döôøng ñöùc Theá Toân. Khi aáy gaëp moät ngöôøi tröôûng giaû coù beänh, thaày thuoác baûo phaûi laáy tuûy cuûa ngöôøi maø hoøa vôùi thuoác thì beänh môùi khoûi. Ngaøi Thöôøng-ñeà töï huûy mình, ñaäp xöông laáy tuûy, baùn ñöôïc tieàn maø mua caùc thöù höông hoa cuùng döôøng Phaät.

(6) Ngaøi Thaàn Quang ñeán xin hoïc ñaïo vôùi Sô Toå Boà-ñeà Ñaït-ma ôû chuøa Thieáu Laâm taïi Tung Sôn, quyø moät ñeâm tröôùc cöûa ñoäng, tuyeát rôi ngaäp ñeán quaù goái. Toå quôû laø chöa ñuû thaønh yù, Thaàn Quang beøn töï laáy dao beùn chaët moät caùnh tay ñeå toû loøng chí thaønh caàu phaùp. Toå hoûi: “Ngöôi muoán caàu ñieàu chi?”

44

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

ngaøi Thieän Taøi ñi tham hoïc veà höôùng nam, khoùc chaûy maùu maét.(1) Ñoù ñeàu laø nhöõng baäc vì phaùp queân mình. Nhôø vaäy môùi hieåu roõ ñöôïc vieäc lôùn sanh töû.(2) Kinh Vieân Giaùc daïy raèng: “Chuùng sanh muoán tu haønh ôû ñôøi maït phaùp, neân caàu ñöôïc baäc coù tri kieán chaân chaùnh hieåu bieát moïi söï, aét seõ ñöôïc thaønh töïu quaû Voâ thöôïng Boàñeà.”

Luaän Trí Ñoä vieát: “Ñoái vôùi caùc baäc thaày daïy ñaïo, neân cung kính nhö ñöùc Theá Toân. Nhö ai coù theå vì mình maø giaûng roõ nghóa lyù saâu xa, giaûi tröø ñöôïc nhöõng moái ngôø vöïc troùi buoäc, ñoù laø laøm lôïi ích cho mình, phaûi heát loøng cung kính, chaúng neân nghó ñeán nhöõng choã xaáu beà ngoaøi cuûa hoï.

Ví nhö caùi tuùi xaáu maø ñöïng cuûa baùu, chaúng neân vì cheâ tuùi xaáu maø chaúng duøng cuûa baùu. Laïi nhö khi ñi ñöôøng hieåm luùc ban ñeâm, coù ngöôøi maëc aùo raùch caàm ñuoác cuøng ñi, chôù neân vì veû ngoaøi raùch röôùi cuûa ngöôøi maø chaúng nhôø laáy aùnh saùng.”

Kinh Hoa Nghieâm noùi: “Ñoái vôùi ngöôøi thuyeát giaûng phaùp Phaät, neân nghó bieát laø raát khoù gaëp. Ñoái vôùi töï thaân, neân Thaàn Quang thöa: “Taâm ñeä töû khoâng an, xin thaày an taâm cho.” Toå baûo: “Ñöa taâm ñaây ta an taâm cho ngöôi.” Hoài laâu, Thaàn Quang laïi thöa: “Ñeä töû tìm taâm khoâng thaáy. Toå baûo: “Ta an taâm cho ngöôi roài ñoù.” Thaàn Quang khi aáy tænh ngoä, ñöôïc Toå ñoåi hieäu cho laø Hueä Khaû. Veà sau noái phaùp laøm Toå thöù hai.

(1) Trong kinh cheùp raèng: Ngaøi Thieän Taøi ôû phía ñoâng Phöôùc Thaønh gaëp ñöùc Boà Taùt Vaên-thuø chæ daïy pheùp phaùt taâm Boà-ñeà troïn veïn. Ñöùc Vaên-thuø khuyeán taán raèng: “Nhaø ngöôi ñöôïc caùi trí goác reã, chöù chöa ñöôïc caùi trí phaân bieät.”

Beøn chæ cho tôùi caàu phaùp nôi ngaøi Tyø-kheo Ñöùc Vaân, laïi theo con ñöôøng ñi veà phía nam, laàn löôït traûi qua 110 thaønh, ra maét 53 vò thieän tri thöùc, ñeán cöûa naøy sang cöûa noï, kham khoå neám traûi ñuû muøi cay ñaéng, cho neân noùi laø “khoùc chaûy maùu maét”. Sau gaëp ñöùc Phoå Hieàn, môùi thaønh töïu troïn veïn haïnh Boà Taùt.

(2) Nguyeân vaên laø “ñaïi söï”, töùc laø vieäc lôùn cuûa ñôøi ngöôøi, vieäc giaûi thoaùt sanh töû. Ngaøi Huyeàn Giaùc noùi “Sanh töû söï ñaïi, voâ thöôøng taán toác.” (生死事大， 無常進速。- Sanh töû laø vieäc lôùn, voâ thöôøng mau choùng laém.)

QUYEÅN THÖÔÏNG

45

nghó bieát ñoù laø beänh khoå. Ñoái vôùi baäc thieän tri thöùc, neân xem nhö baäc y vöông. Ñoái vôùi phaùp ñöôïc thuyeát, neân xem nhö thuoác hay. Ñoái vôùi vieäc tu haønh, neân xem nhö pheùp tröø beänh.

“Nhö nghe ñöôïc moät caâu kinh, moät baøi keä, ñoù laø phaùp chöa töøng coù, coøn hôn laø ñöôïc baûy thöù baùu chöùa ñaày trong coõi ba ngaøn ñaïi thieân theá giôùi, cuøng laø ngoâi vò Ñeá-thích, Chuyeån luaân vöông.”

Kinh Phaùp Hoa noùi: “Ñoái vôùi ngöôøi thuyeát ñöôïc kinh naøy,(1) neân cuùng döôøng nhö ñöùc Nhö Lai, neân laáy nhöõng vaät baùu coõi trôøi maø raõi quanh xöng tuïng, neân duøng nhöõng kho baùu coõi trôøi maø phuïng hieán. Vì sao vaäy? Vì ngöôøi aáy hoan hyû thuyeát phaùp, neáu nghe qua trong choác laùt thì ñaït ñöôïc choã cöùu caùnh laø quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.(2) Luaän Khôûi Tín noùi: “Nhö trong caây coù taùnh löûa, löûa töùc laø chaùnh nhaân. Nhöng neáu khoâng ai bieát ñeán, khoâng nhôø duøng phöông tieän maø töï taùnh aáy thieâu chaùy ñöôïc caây, quyeát khoâng theå ñöôïc! Chuùng sanh cuõng vaäy. Cho duø saün coù söùc chaùnh nhaân un ñuùc laâu ñôøi, nhöng neáu chaúng gaëp kinh giaùo cuûa chö Phaät, Boà Taùt, cuøng söï khai thò cuûa heát thaûy thieän tri thöùc, maø töï mình coù theå thaønh Phaät, quyeát khoâng theå ñöôïc!”

Ngöôøi xöa noùi: “Sanh ra ta laø cha meï, giuùp ta thaønh ñaït laø thaày vôùi baïn.” Chaúng phaûi ñuùng nhö vaäy sao?

Caàn phaûi bieát raèng, kinh ñieån Ñaïi thöøa laø thaày cuûa chö (1)

Töùc laø Kinh Phaùp hoa.

Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc, dòch töø tieáng Phaïn laø A-naäu-ña-la Tammieäu Tam-boà-ñeà (anuttarā-saṃyak-saṃbodhi) töùc laø quaû Phaät Theá Toân.

(2)

46

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Phaät.(1) Quaû vò Boà-ñeà cuûa chö Phaät ñeàu do ñoù maø ra.

Xem khaép nhöõng ngöôøi tu ba tònh nghieäp(2) vaø ñöôïc Thöôïng phaåm thöôïng sanh,(3) ñeàu thaáy noùi laø coù ñoïc tuïng kinh ñieån Ñaïi thöøa, hieåu ñöôïc chaân lyù toái thöôïng.(4) Neáu coù theå nhö vaäy, chaéc chaén ñöôïc vaõng sanh.

Kinh Ñaïi thöøa laø gì? Ñoù laø nhöõng kinh nhö Hoa Nghieâm, Phaùp Hoa, Baùt-nhaõ, Nieát-baøn, Laêng Nghieâm, Laêng-giaø, Vieân Giaùc, Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät .v.v... cuøng vôùi taát caû nhöõng kinh chuyeân luaän veà Tònh ñoä. Ngöôøi tu tònh nghieäp neân thoï trì ñoïc tuïng caùc kinh aáy, y theo lôøi daïy trong kinh maø tu haønh. °°°

Hoûi: Nhöõng ngöôøi bieát chöõ coù theå ñoïc kinh ñöôïc, coøn nhöõng keû khoâng bieát chöõ thì laøm sao? Ñaùp: Tuy khoâng bieát chöõ ñeå ñoïc tuïng, nhöng cuõng coù theå döï phaàn trong vieäc in aán löu haønh. Laïi neáu nhö thöôøng xuyeân leã baùi nöông theo, seõ coù ngaøy töï nhieân thoâng hieåu.

(1)

Chö Phaät ñeàu do tu taäp kinh ñieån Ñaïi thöøa maø ñöôïc thaønh Chaùnh quaû, neân noùi kinh ñieån Ñaïi thöøa laø thaày chö Phaät.

(2) Tam chuûng tònh nghieäp: Ba loaïi tònh nghieäp. Kinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï noùi ba loaïi tònh nghieäp aáy laø: 1.Hieáu döôõng cha meï, phuïng söï sö tröôûng, loøng töø taâm chaúng gieát haïi, tu Möôøi ñieàu laønh.

2.Thoï trì Tam quy, troïn ñuû caùc giôùi, chaúng phaïm oai nghi.

3.Phaùt Boà-ñeà taâm, tin saâu lyù nhaân quaû, ñoïc tuïng kinh Ñaïi thöøa, khuyeán taán ngöôøi tu haønh.

(3) Thöôïng phaåm thöôïng sanh: Nhöõng ngöôøi ñöôïc vaõng sanh veà coõi Cöïc Laïc vôùi phaåm vò cao nhaát trong chín phaåm.

(4) Nguyeân vaên laø “ñeä nhaát nghóa”, töùc laø chaân lyù toái thöôïng. Ñeä nhaát nghóa ñeá laø nghóa cao nhaát, so vôùi caùc nghóa tuøy thuaän theo theá gian maø thuyeát nhö Tuïc ñeá hoaëc Theá ñeá.

QUYEÅN THÖÔÏNG

47

Kìa chaúng thaáy nhö Thieän Taøi moät ñôøi chöùng quaû,(1) Long nöõ taùm tuoåi thaønh Phaät(2) hay sao? Ñoù thaät phaûi laø nhôø ñaõ gaéng söùc trong nhieàu ñôøi, haù chæ moät ngaøy maø thaønh töïu ñöôïc?

Phaåm Dieäu Trang Nghieâm Vöông trong kinh Phaùp Hoa noùi raèng: “Nhö coù nhöõng keû nam ngöôøi nöõ loøng laønh, nhôø troàng saün thieän caên, neân ñôøi ñôøi thöôøng gaëp caùc baäc thieän tri thöùc. Caùc baäc thieän tri thöùc aáy coù theå laøm ñöôïc Phaät söï, chæ baøy daïy doã ñieàu lôïi ích vui veû cho mình, khieán cho ñaéc nhaäp quaû Voâ thöôïng Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.”

Chö ñaïi ñöùc neân bieát raèng: Baäc thieän tri thöùc, ñoù laø nhaân duyeân lôùn. Nhôø ngöôøi chæ daïy, daét daãn, giuùp cho mình ñöôïc thaáy Phaät, laïi laø chuyeän lôïi ích nhoû hay sao? Ñôøi nay, nhöõng ngöôøi chaúng roõ lyù Phaät, ñeàu laø do ñôøi tröôùc khinh cheâ phaùp Phaät. Nhö ñôøi nay cuõng chaúng bieát toân suøng, ñôøi sau laïi caøng theâm ngu si, khoán ñoán.

Kinh Phaùp Hoa daïy raèng: “Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi maø trong ngaøn muoân öùc kieáp chaúng nghe danh hieäu Phaät, cuõng chaúng ñöôïc nghe chaùnh phaùp, thaät raát khoù cöùu ñoä.”

Chaúng nghe ñieàu aáy sao?

Khoå thay! Khoå thay! Nhöõng keû cheâ bai kinh giaùo vaø nhaïo baùng phaùp sö nhö vaäy, coøn naëng toäi hôn caû maéng Phaät. Laïi khoâng bieát sôï maø traùnh ñi sao? Neáu ai chaúng (1)

Thieän Taøi nhôø chuyeân caàn caàu phaùp, khoâng neä khoù khaên, tìm caàu khaép choán, neân chæ trong moät ñôøi maø ñöôïc chöùng quaû.

(2) Long nöõ taùm tuoåi thaønh Phaät: Trong kinh Phaùp Hoa, ôû phaåm Ñeà-baø-ñaït-ña coù ghi: Boà Taùt Trí-tích hoûi Boà Taùt Vaên-thuø raèng: “Nhaân giaû tôùi Long cung maø giaùo hoùa, vaäy coù chuùng sanh naøo nghe kinh Phaùp Hoa mau thaønh quaû Phaät?” Vaên-thuø ñaùp: “Coù con gaùi cuûa Long vöông Ta-kieät-la, môùi ñöôïc taùm tuoåi, thieän caên lôïi trí, saün troàng coäi ñöùc, nghe kinh ñieån aáy trong giaây laùt lieàn thaønh Phaät ñaïo...”

48

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

tin leõ aáy, neân xem qua phaåm Hoûa traïch vaø phaåm Phaùp sö trong kinh Phaùp Hoa ñeå roõ.

Nay ta khuyeân ngöôøi hoïc ñaïo sau naøy, neáu muoán tu quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, neân tham leã baäc minh sö vaø nghe theo lôøi daïy baûo. Neáu gaëp phaûi vò thaày keùm coûi,(1) thì ngöôøi hoïc

QUYEÅN THÖÔÏNG

ñaïo daãu muoán sieâu thaêng, hoùa ra laïi phaûi chòu chìm ñaém maát vaäy! Cho neân môùi noùi raèng: Qua soâng phaûi duøng beø. Ñeán bôø caàn chi ghe! °°°

(1)

Nguyeân vaên laø “manh sö” töùc oâng thaày muø, yù noùi ngöôøi ngu doát chaúng coù ñuû tri thöùc, töï mình chöa bieát ñöôøng ñi.

孝養父母報恩文 連宗寶鑑云。念佛，乃諸法之要。孝養，爲 百行之先。孝心卽是佛心，孝行無非佛行。欲 得道同諸佛，先須孝養二親。 故賾禪師云。孝之一字，眾妙之門。佛語 以孝爲宗。佛經以孝爲戒。言中不昧，口出戒 光。直下分明，頓開心地。 夫孝者，有在家之孝，有出家之孝。在家孝 者，父母愛之，喜而不忘。父母惡之，勞而不 怨。承順顏色，以盡養生。出家孝者，割愛辭 親，飡微契本。深入無之理。上酬罔極之恩。 趣解脫之要途。報慈親之犍徑。非但未來獲 益，亦於鋧見世成功。

49

Hieáu döôõng phuï maãu baùo aân vaên Lieân Toâng Baûo Giaùm vaân: Nieäm Phaät, naõi chö phaùp chi yeáu. Hieáu döôõng, vi baùch haïnh chi tieân. Hieáu taâm töùc thò Phaät taâm, hieáu haïnh voâ phi Phaät haïnh. Duïc ñaéc ñaïo ñoàng chö Phaät, tieân tu hieáu döôõng nhò thaân.

Coá Traïch Thieàn sö vaân: Hieáu chi nhaát töï, chuùng dieäu chi moân. Phaät ngöõ dó hieáu vi toâng, Phaät kinh dó hieáu vi giôùi.

Ngoân trung baát muoäi, khaåu xuaát giôùi quang. Tröïc haï phaân minh, ñoán khai taâm ñòa.

Phuø hieáu giaû, höõu taïi gia chi hieáu, höõu xuaát gia chi hieáu.

Taïi gia hieáu giaû, phuï maãu aùi chi, hyû nhi baát vong. Phuï maãu oá chi, lao nhi baát oaùn. Thöøa thuaän nhan saéc, dó taän döôõng sanh. Xuaát gia hieáu giaû, caùt aùi töø thaân, xan vi kheá boån.

Thaâm nhaäp voâ vi chi lyù. Thöôïng thuø voõng cöïc chi aân. Thuù giaûi thoaùt chi yeáu ñoà. Baùo töø thaân chi kieän kính. Phi ñaõn vò lai hoaïch ích, dieäc ö hieän theá thaønh coâng.

50

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

所以。如來子夜踰城，道圓雪嶺，盧能白 金遺母，法繼黃梅。然而。以法斷恩，應恩報 德。是以迦維省父。忉利寧親。至於貧乏無 依，理合躬親給侍。

QUYEÅN THÖÔÏNG

51

Sôû dó Nhö Lai töû daï du thaønh, ñaïo vieân tuyeát laõnh, Lö Naêng baïch kim di maãu, phaùp keá Huyønh Mai. Nhieân nhi, dó phaùp ñoaïn aân, öng aân baùo ñöùc. Thò dó Ca-duy tænh phuï, Ñao-lî ninh thaân. Chí ö baàn phaïp voâ y, lyù hieäp cung thaân caáp thò.

是故。畢陵伽起盡心之戒。忍大師有養母

Thò coá, Taát-laêng-giaø khôûi taän taâm chi giôùi. Nhaãn Ñaïi sö

之堂。陳睦州織屨供親。朗法師荷擔遊學。 然則出家者，以法味爲甘旨。不忘反哺之心。 以佛事爲勤勞。未遺世諦之礼禮。非但一世 父母，而多生父母皆報。不唯一身父母，而法 界父母皆度。同豋覺岸。

höõu döôõng maãu chi ñöôøng. Traàn Muïc Chaâu, chöùc luõ cung

豈止周公之配天。普示迷津，故逾考叔之 純孝。

Khôûi chæ Chaâu coâng chi phoái thieân. Phoå thò meâ taân, coá

出家之孝，其利溥哉。如或因緣未和，父母 不聽。宜盡在家之孝，勸修出世之因。若能卽 俗而眞，亦有成佛之路。 覬反嬰兒之行，無虧膝下之嚴。報雙親顧 復之勞。致一乘圓滿之地。遂使在家菩薩， 行解無疑。出俗高人，因斯可鑑。其有局於事 佛，不能盡於事親。睹斯有感于中，可以克全 其孝。

thaân. Laõng Phaùp sö, haø ñaûm du hoïc. Nhieân taéc xuaát gia giaû, dó phaùp vò vi cam chæ, baát vong phaûn boä chi taâm. Dó Phaät söï vi caàn lao. Vò di theá ñeá chi leã. Phi ñaõn nhaát theá phuï maãu, nhi ña sanh phuï maãu giai baùo. Baát duy nhaát thaân phuï maãu, nhi phaùp giôùi phuï maãu giai ñoä. Ñoàng ñaêng giaùc ngaïn.

du Khaûo Thuùc chi thuaàn hieáu.

Xuaát gia chi hieáu, kyø lôïi phoå tai. Nhö hoaëc nhaân duyeân vò hoøa, phuï maãu baát thính. Nghi taän taïi gia chi hieáu, khuyeán tu xuaát theá chi nhaân. Nhöôïc naêng töùc tuïc nhi chaân, dieäc höõu thaønh Phaät chi loä.

Kyù phaûn anh nhi chi haïnh, voâ khuy taát haï chi nghieâm.

Baùo song thaân coá phuïc chi lao. Trí nhaát thöøa vieân maõn chi ñòa. Toaïi söû taïi gia Boà Taùt haønh giaûi voâ nghi. Xuaát tuïc cao nhaân, nhaân tö khaû giaùm. Kyø höõu cuoäc ö söï Phaät, baát naêng taän ö söï thaân. Ñoå tö höõu caûm vu trung, khaû dó khaéc toaøn kyø hieáu.

52

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

OÂ hoâ! Quang aâm dò vaõng, phuï maãu nan vong. Höõu thaân

嗚呼。光陰易往，父母難忘。有親在堂如 佛在世。以此報親之德，圓成念佛之功。

taïi ñöôøng, nhö Phaät taïi theá. Dó thöû baùo thaân chi ñöùc. Vieân thaønh nieäm Phaät chi coâng.

是知，父母喜歡，則諸佛喜懽。此心清淨， 則佛土清淨。可謂。

53

Thò tri, phuï maãu hyû hoan, taéc chö Phaät hyû hoan. Thöû taâm thanh tònh, taéc Phaät thoå thanh tònh. Khaû vò: Daõ saéc caùnh voâ sôn caùch ñoaïn.

野色更無山隔斷，

Thieân quang tröïc döõ thuûy töông lieân.

天光直與水相連。 3. Hieáu döôõng vaø baùo ôn cha meï(1)

T

rong Lieân Toâng Baûo Giaùm coù noùi raèng: “Nieäm Phaät laø phaùp coát yeáu trong caùc phaùp; hieáu döôõng laø haïnh ñöùng ñaàu trong traêm haïnh. Taâm hieáu laø taâm Phaät, haïnh hieáu khaùc chi haïnh Phaät? Muoán ñöôïc ñaïo lôùn nhö chö Phaät, tröôùc phaûi lo hieáu döôõng song thaân.”

Cho neân Traïch Thieàn sö noùi raèng: “Moät chöõ hieáu laø cöûa moïi ñaïo maàu.” Lôøi Phaät laáy hieáu laøm toâng, kinh Phaät laáy hieáu laøm giôùi. Trong lôøi noùi chaúng coù ñieàu aùm muoäi, ngoaøi cöûa mieäng giöõ gìn cho saùng suoát, thaúng suoát roõ raøng, mau khai taâm ñòa.

Phaøm trong ñaïo hieáu, coù caùi hieáu cuûa ngöôøi taïi gia, coù caùi hieáu cuûa baäc xuaát gia. Hieáu cuûa ngöôøi taïi gia laø: cha meï coù yeâu, mình möøng maø chaúng queân; cha meï coù gheùt, (1)

Baøi tröôùc ñaõ noùi veà vieäc toân suøng Tam baûo, ñoù laø bieát ôn tröôûng döôõng phaùp thaân. Baøi naøy noùi veà vieäc hieáu döôõng cha meï, ñoù laø bieát ôn sanh thaønh, nuoâi naáng saéc thaân. Coù bieát ôn Tam baûo, baùo hieáu cha meï, thì coâng ñöùc nieäm Phaät môùi ñöôïc thaønh töïu troïn veïn.

mình nhoïc maø chaúng oaùn. Ñem heát söùc maø phuïng döôõng, löu taâm thuaän theo veû maët cuûa meï cha.(1) Hieáu cuûa baäc xuaát gia laø: caét ñöùt tình aùi, lìa boû ngöôøi thaân, tieát cheá vieäc aên uoáng maø quay veà hôïp vôùi baûn tính, hieåu saâu lyù voâ vi, treân ñaùp ñeàn ôn ñöùc cao daøy, nöông theo ñöôøng giaûi thoaùt, baùo hieáu meï cha theo caùch maïnh meõ vaø nhanh choùng, chaúng nhöõng ñöôïc lôïi ích trong töông lai, maø ngay ñôøi hieän taïi cuõng ñöôïc phaàn coâng quaû.

Cho neân, ñöùc Nhö Lai vöôït thaønh luùc nöûa ñeâm, thaønh ñaïo treân nuùi Tuyeát;(2) toå Lö Naêng ñeå tieàn cho meï, noái phaùp (1)

Nghóa laø phaûi bieát tuøy theo söï buoàn vui cuûa cha meï maø heát loøng chieàu chuoäng, ñeå cho cha meï ñöôïc haøi loøng.

(2) Ñöùc Nhö Lai vöôït thaønh luùc nöûa ñeâm: Ñöùc Thích-ca Nhö Lai khi coøn laøm thaùi töû, ñi ra boán cöûa thaønh, xem thaáy boán töôùng khoå (sanh, laõo, beänh, töû), lieàn phaùt taâm caàu ñaïo giaûi thoaùt. Vua cha laø Tònh-phaïn khoâng thuaän theo yù ngaøi, neân coá tìm moïi caùch ñeå giöõ ngaøi laïi trong cung vua. Vì theá, thaùi töû phaûi nhaân luùc ñeâm khuya maø vöôït thaønh ñeå ra ñi theo con ñöôøng xuaát gia caàu ñaïo. Veà sau ngaøi tu haønh vaø thaønh ñaïo treân Hy-maõ-laïp sôn. (Hymalaya).

Daõy nuùi naøy quanh naêm tuyeát phuû neân cuõng ñöôïc goïi laø Tuyeát sôn.

54

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

taïi Hoaøng Mai.(1) Nhöng duø ñaõ tu haønh döùt loøng aùi luyeán, cuõng phaûi lo vieäc baùo ñaùp aân ñöùc meï cha. Bôûi vaäy neân Phaät leân cung Ñao-lî thaêm meï,(2) veà ñeàn Ca-duy vieáng cha.(3) Daàu cho ngheøo khoù khoâng choã nöông nhôø, cuõng neân ñích thaân phuïng döôõng haàu haï. Cho neân, vì oâng Taát-laênggiaø taän hieáu maø Phaät cheá giôùi,(4) Nhaãn Ñaïi sö laøm nhaø nuoâi meï,(5) Traàn Muïc chaâu may deùp nuoâi meï,(6) Laõng Phaùp (1)

Toå Lö Naêng ñeå baïc cho meï: Theo kinh Phaùp Baûo Ñaøn, Luïc toå Ñaïi sö hoï Lö teân Hueä Naêng, ngöôøi xöù Laõnh Nam. Cha maát sôùm, nhaø ngheøo thöôøng ñi ñoán cuûi baùn laáy tieàn nuoâi meï. Moät ngaøy kia ñeán choã baùn cuûi, nghe ngöôøi ta tuïng kinh Kim Cang boãng nhieân tænh ngoä, lieàn hoûi thaêm môùi bieát coù Nguõ toå ñang truyeàn phaùp ôû huyeän Hoaøng Mai. Ngaøi muoán tìm ñeán hoïc ñaïo, nhöng nhaø ngheøo vaø coøn coù meï giaø neân khoâng bieát laøm sao ra ñi. Khi aáy coù ngöôøi khaùch taëng cho möôøi löôïng baïc. Ngaøi ñeå baïc ôû nhaø cho meï, roài tìm ñeán huyeän Hoaøng Mai tham hoïc vôùi Nguõ toå. Sau ñöôïc truyeàn phaùp thaønh Toå thöù saùu (Luïc Toå).

(2) Phaät leân cung Ñao-lî thaêm meï: Trong Ma-da Kinh coù ghi laïi chuyeän Phaät leân caûnh trôøi Ñao-lî, ñeán trong vöôøn Hoan Hyû, an cö nôi coäi caây Ba-lî-chaátña-la trong ba thaùng. Meï ngaøi tröôùc ñaây laø hoaøng haäu Ma-gia nay ñaõ sanh leân coõi trôøi naøy. Ngaøi lieàn ñeán thaêm hoûi vaø thuyeát phaùp giuùp meï tieâu tröø phieàn naõo, chöùng ñaïo giaûi thoaùt.

(3) Veà ñeàn Ca-duy vieáng cha: Trong Phaät thuyeát Tònh phaïn vöông baùt Nieát-baøn kinh (佛說淨飯王般涅槃經) coù ghi raèng: Luùc aáy, ñöùc Theá Toân ngöï taïi nuùi Linh Thöùu, nhìn veà thaønh Ca-duy (hay Ca-duy-veä, phieân aâm töø Kapilavastu, thöôøng gaëp hôn laø caùch ñoïc Ca-tì-la-veä), thaáy phuï vöông naèm treân giöôøng beänh saép baêng. Phaät lieàn phoùng ra aùnh ñaïi quang minh, duøng pheùp Thaàn tuùc maø bay veà thaønh Ca-duy, coù A-nan vaø nhieàu vò ñeä töû khaùc cuøng ñi theo.

Phaät thaêm vieáng vaø thuyeát phaùp vôùi cha, nhôø ñoù maø vua Tònh phaïn thaêng haø moät caùch an oån.

(4) Trong boä Ñaïi luaän coù ghi vieäc oâng Taát-laêng-giaø-baø-taù (Pilingavatsa) xuaát gia laøm tyø-kheo nhöng cha meï ngheøo khoù, khoâng coù gì aên uoáng. OÂng Taát-laênggiaø chaúng daùm ñem cuûa tín thí maø nuoâi cha meï, môùi ñem vieäc aáy baïch vôùi Phaät. Phaät thaáy oâng heát loøng hieáu thaûo, lieàn daïy oâng khuyeân cha meï thoï Tam quy, Nguõ giôùi, roài sau ñoù moãi khi khaát thöïc ñöôïc pheùp mang thöùc aên veà cuùng döôøng cha meï. Phaät nhaân ñoù cheá thaønh ñieàu giôùi, daïy chö tyø-kheo raèng: “Töø nay veà sau, neáu ai chaúng laøm ñuùng nhö vaäy maø duøng cuûa tín thí ñeå nuoâi cha meï thì phaïm giôùi.”

(5) Nhaãn Ñaïi sö nuoâi meï coù nhaø: Töùc laø Nguõ toå Hoaèng Nhaãn Ñaïi sö, ñöôïc taâm phaùp cuûa Töù toå Ñaïo Tín. Ngaøi töø nhoû ñaõ sôùm khoâng coù cha. Khi ñöôïc Töù toå truyeàn phaùp roài, ngoaøi vieäc thuyeát phaùp ñoä sanh, ngaøi cuõng khoâng queân caát rieâng moät caên nhaø ñeå sôùm hoâm phuïng döôøng meï giaø.

(6) Traàn Muïc Chaâu: Töùc laø sö Ñaïo Minh, hoï Traàn, vì ôû taïi thaønh Muïc Chaâu,

QUYEÅN THÖÔÏNG

55

sö gaùnh cha meï ñi tham hoïc.(1) Vaäy neân, baäc xuaát gia laáy phaùp vò laøm muøi ngon ngoït, cuõng khoâng queân baùo ñaùp coâng ôn nuoâi döôõng töï aáu thôøi; duø laáy Phaät söï laøm vieäc caàn lao, cuõng chaúng boû leã nghi ñuùng ñaén cuûa theá tuïc.

Chaúng nhöõng cha meï moät ñôøi, maø cha meï nhieàu ñôøi cuõng ñeàu phaûi lo baùo ñaùp; chaúng nhöõng cha meï cuûa moät thaân naøy, maø cha meï ôû khaép phaùp giôùi cuõng ñeàu ñoä thoaùt, cuøng ñeán bôø giaùc ngoä.

Haù chæ coù Chaâu coâng thuaän vôùi ñaïo trôøi,(2) caûnh tænh keû laàm meâ coøn coù Khaûo Thuùc ñöôïc toân thuaàn hieáu.(3) neân goïi laø Traàn Muïc chaâu. Sö goác ngöôøi Giang Nam, luùc môùi sanh ra coù haøo quang maøu hoàng tía chieáu khaép nhaø, treân maët coù baûy ngoâi sao, hình töôùng khaùc ngöôøi. Nhaân khi ñeán chuøa Khai Quang leã Phaät, lieàn phaùt taâm xuaát gia, ñöôïc cha meï cho pheùp. Ngaøi giöõ giôùi haïnh tinh nghieâm, hoïc thoâng Ba taïng kinh ñieån. Khi ôû chuøa Khai Quang, ngaøi may deùp coû boà ñeå baùn laáy tieàn nuoâi meï.

(1) Laõng Phaùp sö gaùnh cha meï ñi tham hoïc: Töùc laø Toân giaû Taû Kheâ Laõng, ngaøi maëc moät chieác aùo caø sa baûy mieáng ñeán boán möôi naêm chöa boû, duøng moät caùi toïa cuï troïn ñôøi khoâng ñoåi. Khi Ngaøi röûa baùt, coù baày khæ theo böng; khi ngaøi tuïng kinh, coù baày chim bay tuï ñeán quanh ñaøn. Trong khi ñi tham hoïc, ngaøi ñaët cha meï ngoài ôû hai ñaàu gaùnh maø gaùnh ñi theo ñeå chaêm soùc, phuïng döôõng.

(2) Chaâu coâng thuaän vôùi ñaïo trôøi: Chaâu coâng hoï Cô teân Ñaùn, laø em cuûa Voõ vöông Cô Phaùt, (1134-1116 tröôùc Coâng nguyeân), ngöôøi ñaõ dieät nhaø Thöông cuûa vua Truï maø leân ngoâi, laäp ra nhaø Chaâu trò vì trong khoaûng 900 naêm. Voõ vöông truy toân cha laø Cô Xöông hieäu Vaên vöông vaø phong cho Cô Ñaùn töôùc coâng, neân goïi laø Chaâu coâng. Chaâu coâng giuùp Voõ vöông cheá ra nghi leã cuûa nhaø Chaâu, ñaët ñieàu leä teá töï trôøi ñaát, xem vua laø baäc Thieân töû (con trôøi) thuaän theo ñaïo trôøi maø cai trò thieân haï. Sau khi Voõ vöông baêng haø, Thaønh vöông noái ngoâi cha laïi duøng Chaâu coâng laøm nhieáp chaùnh. Trong saùch Hieáu kinh, ñöùc Khoång töû khen Chaâu coâng laø baäc ñaïi hieáu.

(3) Khaûo Thuùc ñöôïc toân thuaàn hieáu: Trong saùch Taû chuyeän coù ghi raèng: Trang coâng teân Muïc Sanh laø con tröôûng cuûa Voõ coâng. Meï laø Khöông thò thöông con nhoû laø Thuùc Ñoaïn, em cuûa Trang coâng, beøn baøy möu cho Thuùc Ñoaïn cöôùp ngoâi vua. Vieäc baát thaønh, Trang coâng lieàn gieát em vaø ñaøy meï ra ñaát Dónh. Coù moät vò quan laø Khaûo Thuùc bieát chuyeän aáy, noùi raèng: “Ñaønh raèng meï chaúng ra meï, nhöng con khoâng leõ chaúng ra con!” Beøn kieám laáy ñaàu con chim cuù daâng leân vua. Trang coâng hoûi chim gì, Khaûo Thuùc thöa raèng: “Ñoù

56

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ñaïo hieáu cuûa haøng xuaát gia, lôïi ích phoå caäp lôùn thay!

Coøn nhö nhaân duyeân chöa hoøa, cha meï chaúng thuaän, thì neân gaéng heát söùc giöõ troøn ñaïo hieáu taïi gia, khuyeán khích cha meï tu trì ñeå taïo moái nhaân duyeân xuaát theá. Neáu coù theå bieát tuïc laø chaân, cuõng laø con ñöôøng thaúng leân coõi Phaät.

Nhöõng mong noi theo neát cuõ, trôû laïi laøm treû thô, ñöøng rôøi xa giöôøng goái meï cha.(2) Ñaùp ñeàn ôn nuoâi döôõng sanh thaønh, cuõng laø ñeán Nhaát thöøa troïn veïn. Neáu ngöôøi taïi gia thaät söï giöõ troøn ñöôïc haïnh Boà Taùt, thì nhöõng baäc xuaát (1)

laø chim cuù, ban ngaøy noù chaúng nhìn thaáy nuùi Thaùi sôn, nhöng ban ñeâm coù theå troâng roõ maûy loâng muøa thu. Vaäy neân noù saùng veà vieäc nhoû maø toái veà vieäc lôùn. Luùc noù nhoû, meï noù nuoâi naáng, tôùi chöøng lôùn leân noù caén laïi vaø moå maét meï. Noù laø gioáng chim baát hieáu cho neân phaûi gieát.” Vua ngoài laëng thinh.

Boãng coù ngöôøi ñaàu beáp daâng leân moùn thòt deâ. Vua sai laáy moät mieáng vai maø ban cho Khaûo Thuùc. Thuùc löïa laáy choã ngon maø goùi vaøo oáng tay aùo. Vua laáy laøm laï, beøn hoûi duyeân côù. Khaûo Thuùc thöa raèng: “Thaàn ôû nhaø coøn coù meï giaø, thöôøng ngaøy aên ñoà phuïng döôõng cuûa tieåu thaàn chôù chöa heà ñöôïc höôûng ôn vua. Cho neân thaàn caát ñi moät mieáng ñaëng ñem veà daâng cho meï.”

Vua khen raèng: “Khanh ñaùng goïi laø hieáu thaûo!” Noùi xong, vua thôû daøi. Khaûo Thuùc hoûi duyeân côù, vua ñaùp raèng: “Khanh coøn coù meï giaø ñeå phuïng döôõng, nhö quaû nhaân ñaây thaät chaúng baèng.” Khaûo Thuùc vôø nhö khoâng bieát, hoûi raèng: “Quoác thaùi phu nhaân coøn ñoù, côù sao laïi noùi laø chaúng baèng?” Vua ñem vieäc ñaõ laøm ra keå laïi. Khaûo Thuùc thöa raèng: “Thuùc Ñoaïn ñaõ maát khoâng baøn ñeán, nay Quoác thaùi phu nhaân haõy coøn, neáu khoâng phuïng döôõng, coù khaùc gì chim cuù!” Vua noùi: “Tröôùc ta coù lôøi theà raèng, neáu chaúng tôùi suoái vaøng thì khoâng nhìn nhau nöõa. Vaäy phaûi laøm sao?” Khaûo Thuùc ñaùp: “Thaàn coù moät keá coù theå giaûi lôøi theà aáy. Xin ñaøo ñaát thaønh haàm saâu, laøm moät con suoái vaøng döôùi ñoù, ñöa Thaùi phu nhaân xuoáng nôi aáy roài vua môùi ñeán maø ra maét, xin aên naên toäi. Nhö vaäy coù theå chaúng traùi vôùi lôøi theà, roài môùi röôùc meï veà phuïng döôõng.” Vua möøng rôõ laøm y theo lôøi aáy, meï con môùi gaëp nhau. Vua röôùc meï veà trieàu maø phuïng döôõng nhö xöa. Ngöôøi trong nöôùc khen raèng: “Khaûo Thuùc laø baäc thuaàn hieáu, caûm hoùa ñöôïc Trang coâng.”

(1) Trôû laïi laøm treû thô: Saùch Nhò thaäp töù hieáu keå chuyeän oâng Laõo Lai töû ñôøi nhaø Chaâu laø baäc cao só, thôø cha meï chí hieáu, thöôøng daâng leân nhöõng moùn ngon ngoït. Tuoåi oâng ñaõ baûy möôi nhöng chaúng toû veû giaø yeáu, sôï cha meï thaáy vaäy raàu buoàn. OÂng thöôøng maëc aùo naêm maøu saëc sôõ, giaû nhö treû thô muùa haùt, ñuøa côït beân caïnh cha meï ñeå laøm vui. Laïi coù khi böng nöôùc leân theàm, giaû vôø tröôït chaân ngaõ roài khoùc oa oa ñeå cha meï phaûi baät cöôøi.

(2) Cha meï tuoåi giaø phaûi chaêm soùc moãi ngaøy, moãi giôø, khoâng ñöôïc rôøi ñi nôi xa. Ngöôøi xöa noùi: “Phuï maãu taïi ñöôøng baát khaû vieãn du. – 父母在堂不可遠 遊” (Cha meï coøn soáng, con chaúng ñöôïc ñi xa.) Cuõng chính laø yù naøy.

QUYEÅN THÖÔÏNG

57

gia cao quyù cuõng neân noi theo göông aáy. Chaúng neân chaêm chaêm giöõ vieäc tu haønh theo Phaät maø chaúng heát loøng hieáu döôõng meï cha. Nhö ai coù hieåu vaø caûm nhaän ñöôïc leõ naøy, neân xeùt kyõ laïi mình cho troøn ñaïo hieáu.

Than oâi! Ngaøy thaùng troâi qua thaám thoaùt, coâng ôn cha meï haù deã queân sao? Coøn ñöôïc thaáy cha meï hieän tieàn, khaùc naøo nhö coù Phaät taïi theá. Laáy söï baùo hieáu meï cha laøm ñöùc, ñoù chính laø nieäm Phaät thaønh coâng.

Neân bieát, cha meï vui loøng thì chö Phaät hoan hyû, taâm naøy trong saïch thì coõi Phaät thanh tònh. Coù theå noùi laø: Ñoàng noäi traûi xa khoâng ñoài nuùi.

Naéng soi nöôùc chieáu chaúng phaân hai!

58

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

行腳求師開示字 弟子宗本，生于四明，陳氏。承感雙親撫 恤，請師訓誨。入學攻書，父教師嚴，頗通詩 禮。 年十五時，有族兄朽木處士，因恙棄世，屍 臥空堂。余經堂門而過。乃見亡兄四大。驚 怖憂疑，自叹歎曰。 世相非堅，命如風燭，無常忽到，難躱難 逃。遂欲出家學道，超脫輪迴。不識修行路 頭，心中猶豫。到於本境茶亭禮佛。偶見一僧 危然端坐。 余乃叩問。是何大德。僧曰。吾是遊方 禪和子也。余見此說不勝喜悅。遂卽迎請歸 家，具辯香齋供養。

QUYEÅN THÖÔÏNG

59

Haønh cöôùc caàu sö khai thò töï Ñeä töû Toâng Boån, sanh vu Töù Minh, Traàn thò. Thöøa caûm song thaân phuû tuaát thænh sö huaán hoái. Nhaäp hoïc coâng thô, phuï giaùo sö nghieâm, phaû thoâng thi leã.

Nieân thaäp nguõ thôøi, höõu toäc huynh, Huû Moäc xöû só, nhaân daïng khí theá, thi ngoïa khoâng ñöôøng. Dö kinh ñöôøng moân nhi quaù. Naõi kieán vong huynh töù ñaïi. Kinh boá öu nghi, töï thaùn vieát.

Theá töôùng phi kieân, maïng nhö phong chuùc, voâ thöôøng hoát ñaùo, nan ñoùa nan ñaøo. Toaïi duïc xuaát gia hoïc ñaïo, sieâu thoaùt luaân hoài. Baát thöùc tu haønh loä ñaàu, taâm trung do döï. Ñaùo ö boån caûnh traø ñình leã Phaät, ngaãu kieán nhaát taêng nguy nhieân ñoan toïa.

Dö naõi khaáu vaán, thò haø ñaïi ñöùc? Taêng vieát: Ngoâ thò du phöông thieàn hoøa töû daõ. Dö kieán thöû thuyeát baát thaéng hyû duyeät, toaïi töùc nghinh thænh quy gia, cuï bieän höông trai cuùng döôøng.

Phaïn thöïc dó ngaät, baùi vaán thieàn sö. Ñeä töû duïc ñaøo sanh

飯食已訖，拜問禪師。弟子欲逃生死，不知 依何法修。禪師問我，是何姓名，是何年紀。

töû, baát tri y haø phaùp tu. Thieàn sö vaán ngaõ, thò haø taùnh danh,

宗本答曰。弟子姓陳，名靜修，年十五歲

Toâng Boån ñaùp vieát, ñeä töû taùnh Traàn, danh Tónh Tu, nieân

也。禪師讚歎曰。年己幼而發心高，世之希 有。陳善男子，一心寂靜聽吾所說。

thò haø nieân kyû. thaäp nguõ tueá daõ. Thieàn sö taùn thaùn vieát: Nieân kyû aáu nhi phaùt taâm cao, theá chi hy höõu. Traàn thieän nam töû, nhaát taâm tòch tónh thính ngoâ sôû thuyeát.

60

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

唯有徑路修行，但念阿彌陀佛。宗本問。 念阿彌陀佛，焉得便超生死乎。 禪師答曰。信憑佛說，脫苦良方，無如念 佛。若不念佛，生死難逃。

QUYEÅN THÖÔÏNG

61

Duy höõu kinh loä tu haønh, ñaõn nieäm A-di-ñaø Phaät. Toâng Boån vaán: Nieäm A-di-ñaø Phaät, yeân ñaéc tieän sieâu sanh töû hoà?

Thieàn sö ñaùp vieát: Tín baèng Phaät thuyeát, thoaùt khoå löông phöông, voâ nhö nieäm Phaät. Nhöôïc baát nieäm Phaät, sanh töû nan ñaøo.

問曰。念佛法門有何所出。

Vaán vieát: Nieäm Phaät phaùp moân höõu haø sôû xuaát?

答曰。念佛法門非止一經一教之中所載。

Ñaùp vieát: Nieäm Phaät phaùp moân phi chæ nhaát kinh nhaát

蓋大千恒沙經卷之內，無一不具念佛法門也。 若依此法而修，决定往生淨土。 問。念佛有幾許功德，可以往生淨土。 答。若人以四天下七寶，供養佛及菩薩，緣 覺，聲聞等，其福甚多。不如勸人念佛一聲， 其福勝彼。 問。一聲佛名，云何能勝。 答 。 佛 國 往 生 論 云 。 譬 如 有 人 ，初 生 墮 地，卽能一日行千里，足一千年，滿中七寶奉 施於佛。不如有人，於後惡世能稱一聲阿彌陀 佛，其福過彼。自念尙以如此，何兄勸人。

giaùo chi trung sôû taûi. Caùi ñaïi thieân haèng sa kinh quyeån chi noäi, voâ nhaát baát cuï nieäm Phaät phaùp moân daõ. Nhöôïc y thöû phaùp nhi tu, quyeát ñònh vaõng sanh Tònh ñoä.

Vaán: Nieäm Phaät höõu kyû höùa coâng ñöùc, khaû dó vaõng sanh Tònh ñoä? Ñaùp: Nhöôïc nhaân dó töù thieân haï thaát baûo, cuùng döôøng Phaät, caäp Boà Taùt, Duyeân giaùc, Thanh vaên ñaúng, kyø phöôùc thaäm ña. Baát nhö khuyeán nhaân nieäm Phaät nhaát thanh, kyø phöôùc thaéng bæ.

Vaán: Nhaát thanh Phaät danh, vaân haø naêng thaéng? Ñaùp: Phaät quoác Vaõng sanh luaän vaân. Thí nhö höõu nhaân, sô sanh ñoïa ñòa, töùc naêng nhaát nhaät haønh thieân lyù, tuùc nhaát thieân nieân, maõn trung thaát baûo, phuïng thí ö Phaät, baát nhö höõu nhaân, ö haäu aùc theá naêng xöng nhaát thanh A-diñaø Phaät, kyø phöôùc quaù bæ. Töï nieäm thöôïng dó nhö thöû, haø huoáng khuyeán nhaân.

62

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Vaán: Phaät ñöùc tuy nhieân nhö thò. Phaøm phu toäi nghieäp

問。佛德雖然如是，凡夫罪業所多。云何 一世念佛便得往生淨土。

sôû ña. Vaân haø nhaát theá nieäm Phaät tieän ñaéc vaõng sanh Tònh ñoä?

答。十六觀經云。至心念南無阿彌陀佛一 聲，滅八十億劫生死重罪。有人平生造五逆十 惡，臨終十念阿彌陀佛，尙得往生。况一世齋 戒念佛乎。

Ñaùp: Thaäp luïc quaùn kinh vaân: Chí taâm nieäm Nam moâ A-di-ñaø Phaät nhaát thanh, dieät baùt thaäp öùc kieáp sanh töû troïng toäi. Höõu nhaân bình sanh taïo nguõ nghòch, thaäp aùc, laâm chung thaäp nieäm A-di-ñaø Phaät, thöôïng ñaéc vaõng sanh.

Huoáng nhaát theá trai giôùi nieäm Phaät hoà.

問。阿彌陀佛，何故有如是廣大功德，廣大 行願。 答。大阿彌陀經云。釋迦佛一日容顏異

63

Vaán: A-di-ñaø Phaät, haø coá höõu nhö thò quaûng ñaïi coâng ñöùc, quaûng ñaïi haïnh nguyeän. Ñaùp: Ñaïi A-di-ñaø kinh vaân: Thích-ca Phaät nhaát nhaät dung nhan dò thöôøng. Thò giaû A-nan quaùi nhi vaán chi. Phaät

常。侍者阿難恠而問之。佛言。善哉汝所問

ngoân: Thieän tai nhöõ sôû vaán giaû, thaéng ö cuùng döôøng nhaát

者，勝於供養一天下聲聞緣覺及布施諸天下人

thieân haï Thanh vaên, Duyeân giaùc caäp boá thí chö thieân nhaân

民，以至蜎飛蝡動之類。雖至累劫，猶百千萬 億倍，不及所問功德。 所以者何。以諸天帝王人民，乃至蜎飛蝡 動之類，皆因汝所問而得度脫。以此觀之， 是釋迦佛初欲說阿彌陀佛之時，其存於心而形

daân, dó chí quyeân phi nhuyeãn ñoäng chi loaïi. Tuy chí luïy kieáp, du baùch thieân vaïn öùc boäi, baát caäp sôû vaán coâng ñöùc.

Sôû dó giaû haø? Dó chö thieân ñeá vöông nhaân daân, naõi chí quyeân phi nhuyeãn ñoäng chi loaïi, giai nhaân nhöõ sôû vaán, nhi ñaéc ñoä thoaùt. Dó thöû quaùn chi thò Thích-ca Phaät sô duïc thuyeát A-di-ñaø Phaät chi thôøi, kyø toàn ö taâm nhi hình ö saéc giaû. Dó dò ö bình nhaät, taéc A-di-ñaø Phaät, sôû dó caûm chö Phaät

於色者。以異於平日，則阿彌陀佛所以感諸佛

giaû, coá dó phi thöôøng. Huoáng ö caûm nhaát thieát chuùng sanh

者，固已非常。况於感一切眾生乎。

hoà.

64

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

何則。觀其阿彌陀佛，初發願云。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Haø taéc? Quaùn kyø A-di-ñaø Phaät, sô phaùt nguyeän vaân:

我至成佛時， 名聲超十方。 人天欣得聞， 俱來生我剎。

Ngaõ chí thaønh Phaät thôøi.

... ... ...

... ... ...

地獄鬼畜生， 亦生我剎中。

Ñòa nguïc, quyû, suùc sanh.

是則，凡在三界，六道輪迴之內者，無所不 度，可知矣。阿彌陀佛現在西方極樂世界， 又在十方世界教化無央數人天，以至蜎飛蝡動 之類。蜎飛者，謂微細蛆蟲也。若此者佛尚化 度，况於人乎。 阿彌陀佛又有願云。若稱我名必生我國。 若不爾者，誓不作佛。是以廣度眾生，無有竆 極。而人一念歸依，遂生其國。由此推之，念 佛功德實不可思議也。 阿彌陀佛又云。若有眾生，欲生我國，上品 者，須用慈悲不殺，愛護含靈，具諸戒行，讀誦 大乘，解第一義，諦理深明，供養三寶，孝敬雙

65

Danh thanh sieâu thaäp phöông.

Nhaân thieân haân ñaéc vaên.

Caâu lai sanh ngaõ saùt,

Dieäc sanh ngaõ saùt trung.

Thò taéc, phaøm taïi tam giôùi luïc ñaïo luaân hoài chi noäi giaû, voâ sôû baát ñoä, khaû tri hyõ. A-di-ñaø Phaät hieän taïi Taây phöông Cöïc laïc theá giôùi, höïu taïi thaäp phöông theá giôùi giaùo hoùa voâ öông soá nhaân thieân, dó chí quyeân phi nhuyeãn ñoäng chi loaïi.

Quyeân phi giaû, vò vi teá phi truøng daõ. Nhuyeãn ñoäng giaû, vò vi teá thö truøng daõ. Nhöôïc thöû giaû Phaät thöôïng hoùa ñoä, huoáng ö nhaân hoà.

A-di-ñaø Phaät, höïu höõu nguyeän vaân: Nhöôïc xöng ngaõ danh, taát sanh ngaõ quoác. Nhöôïc baát nhó giaû, theä baát taùc Phaät. Thò dó quaûng ñoä chuùng sanh, voâ höõu cuøng cöïc. Nhi nhaân nhaát nieäm quy y, toaïi sanh kyø quoác. Do thöû suy chi, nieäm Phaät coâng ñöùc, thaät baát khaû tö nghò daõ.

A-di-ñaø Phaät höïu vaân: Nhöôïc höõu chuùng sanh, duïc sanh ngaõ quoác, thöôïng phaåm giaû, tu duïng töø bi baát saùt, aùi hoä haøm linh, cuï chö giôùi haïnh, ñoäc tuïng Ñaïi thöøa, giaûi ñeä nhaát nghóa, ñeá lyù thaâm minh, cuùng döôøng Tam baûo, hieáu

66

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

67

親，悲憐貧苦，教化有情，加持法食，普施鬼 神，諸惡莫作，眾善奉行。若能如是念佛者， 决定上品上生，直至成佛。

kính song thaân, bi laân baàn khoå, giaùo hoùa höõu tình, gia trì

其或力量未充，且自堅持齋戒，一心念佛。 若能念念無閒，亦不在下品生矣。

Kyø hoaëc löïc löôïng vò sung, thaû töï kieân trì trai giôùi, nhaát

况此法門不揀賢愚，不擇貴賤，不在貧富， 不分男女，不問老幼，不拘僧俗，不論久近，皆 可念佛。 念佛軌則亦以不拘，或高聲念，低聲念， 流水念，頂禮念，攝心念，叅究念，觀想念， 輪珠念，行道念，伷住立念，靜坐念，側臥念， 默念，明念，千念，萬念，皆同一念，唯要决定 信心，求生淨土。果能如是行持，何用別尋知 識。 可謂。

phaùp thöïc, phoå thí quyû thaàn, chö aùc maïc taùc, chuùng thieän phuïng haønh. Nhöôïc naêng nhö thò nieäm Phaät giaû, quyeát ñònh thöôïng phaåm thöôïng sanh, tröïc chí thaønh Phaät. taâm nieäm Phaät. Nhöôïc naêng nieäm nieäm voâ giaùn, dieäc baát taïi haï phaåm sanh hyõ.

Huoáng thöû phaùp moân, baát giaûn hieàn ngu, baát traïch quyù tieän, baát taïi baàn phuù, baát phaân nam nöõ, baát vaán laõo aáu, baát caâu taêng tuïc, baát luaän cöûu caän, giai khaû nieäm Phaät.

Nieäm Phaät quyõ taéc dieäc dó baát caâu, hoaëc cao thanh nieäm, ñeâ thanh nieäm, löu thuûy nieäm, ñaûnh leã nieäm, nhieáp taâm nieäm, tham cöùu nieäm, quaùn töôûng nieäm, luaân chaâu nieäm, haønh ñaïo nieäm, truï laäp nieäm, tónh toïa nieäm, traéc ngoïa nieäm, maëc nieäm, minh nieäm, thieân nieäm, vaïn nieäm, giai ñoàng nhaát nieäm, duy yeáu quyeát ñònh tín taâm, caàu sanh Tònh ñoä.

Quaû naêng nhö thò haønh trì, haø duïng bieät taàm tri thöùc.

Khaû vò:

行船盡在把梢人， 達者同登安養國。 宗本問曰。世閒之人多說家緣縈絆，世務 纏身。且待老來，然後念佛。此等之人，唯願 釋之。

Haønh thuyeàn taän taïi baû sao nhaân. Ñaït giaû ñoàng ñaêng An Döôõng quoác.

Toâng Boån vaán vieát: Theá gian chi nhaân ña thuyeát gia duyeân oanh baùn, theá vuï trieàn thaân, thaû ñaõi laõo lai nhieân haäu nieäm Phaät. Thöû ñaúng chi nhaân, duy nguyeän thích chi.

68

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

禪師曰。苦哉。苦哉。何等愚謬之言也。 豈不見死心禪師云。世閒之人，財寶如山，妻 妾滿室。日夜歡樂，他豈不要長生在世。争柰 前程有限，暗裏相催，符到便行，不容遲滯。 閻羅老死不順人情，無常鬼王有何靣目。 且據諸人眼裏親見，耳裏親聞，前街後巷，親 情眷屬，朋友兄弟，強壯後生，死卻多少。 豈不聞古人云。 莫待老來方學道， 孤墳盡是少年人。 又云。自從早年，索養妻子。經營家計，受

QUYEÅN THÖÔÏNG

69

Thieàn sö vieát: Khoå tai! Khoå tai! Haø ñaúng ngu maäu chi ngoân daõ. Khôûi baát kieán Töû Taâm thieàn sö vaân: Theá gian chi nhaân, taøi baûo nhö sôn, theâ thieáp maõn thaát, nhaät daï hoan laïc, tha khôûi baát yeáu tröôøng sanh taïi theá. Tranh naïi tieàn trình höõu haïn, aùm lyù töông thoâi, phuø ñaùo tieän haønh, baát dung trì treä.

Dieâm La laõo töû baát thuaän nhaân tình, voâ thöôøng quyû vöông höõu haø dieän muïc? Thaû cöù chö nhaân nhaõn lyù thaân kieán, nhó lyù thaân vaên, tieàn nhai haäu haïng, thaân tình quyeán thuoäc, baèng höõu huynh ñeä, cöôøng traùng haäu sanh, töû khöôùc ña thieåu.

Khôûi baát vaên coå nhaân vaân: Maïc ñaõi laõo lai phöông hoïc ñaïo.

Coâ phaàn taän thò thieáu nieân nhaân.

Höïu vaân: Töï tuøng taûo nieân, saùch döôõng theâ töû, kinh

盡萬千辛苦。忽然三寸氣斷，未免一旦皆休。

doanh gia keá, thoï taän vaïn thieân taân khoå. Hoát nhieân tam

若是孝順兒孫，齋得幾僧，看得部經，燒得陌

thoán khí ñoaïn, vò mieãn nhaát ñaùn giai höu. Nhöôïc thò hieáu

紙。春三秋九，做得碗羹飯，哭得幾聲。猶是 記憶爺娘。

thuaän nhi toân, trai ñaéc kyû taêng, khaùn ñaéc boä kinh, thieâu ñaéc maïch chæ. Xuaân tam, Thu cöûu, toá ñaéc uyeån canh phaïn, khoác ñaéc kyû thanh, do thò kyù öùc gia nöông.

若是不肖之子，父母方死，骨頭未冷。作撻

Nhöôïc thò baát tieáu chi töû, phuï maãu phöông töû, coát ñaàu

財產，出賣田圓，恣意作樂。以此較之，著甚

vò laõnh. Taùc thaùc taøi saûn, xuaát maïi ñieàn vieân, töù yù taùc laïc.

麽急。兒孫自有兒孫福，莫與兒孫作遠憂。 復引古德云。

Dó thöû giaùc chi, tröôùc thaäm ma caáp. Nhi toân töï höõu nhi toân phöôùc, maïc döõ nhi toân taùc vieãn öu.

Phuïc daãn coå ñöùc vaân:

70

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

冷笑富家翁， 營生恾似箭。 囤內米生蟲，

Laõnh tieáu phuù gia oâng.

庫中錢爛貫， 日裏把秤稱， 夜閒點燈算。 形骸如偎儡，

Khoá trung tieàn laïn quaùn.

莫教繩索斷。

Maïc giaùo thaèng saùch ñoaïn.

死心，如此苦口勸人。曾許儞，且做世業， 待老來方念佛乎。當思人生在世，能有幾時。 石火電光，貶眼便過。趂此未老無病之前， 抖擻身心，撥棄塵事。得一日光景，念一 日佛 名。得一時工夫，修一時淨業。 由 他 臨 命 終 時 ，好 死 惡 死 。 只 要 我 之 盤 纏，預辯了也。我之前程，穩穩當當了也。若 不如此，後悔難追，思之，思之。

71

Doanh sanh mang tôï tieãn. Ñoän noäi meã sanh truøng.

Nhaät lyù baû söùng xöng.

Daï gian ñieåm ñaêng toaùn.

Hình haøi nhö oâi loãi.

Töû taâm, nhö thöû khoå khaåu khuyeán nhaân. Taèng höùa neã, thaû toá theá nghieäp, ñaõi laõo lai phöông nieäm Phaät hoà. Ñöông tö nhaân sanh taïi theá, naêng höõu kyû thôøi. Thaïch hoûa ñieän quang, bieám nhaõn tieän quaù. Saán thöû vò laõo voâ beänh chi tieàn, ñaåu taåu thaân taâm, baùt khí traàn söï. Ñaéc nhaát nhaät quang caûnh, nieäm nhaát nhaät Phaät danh. Ñaéc nhaát thôøi coâng phu, tu nhaát thôøi tònh nghieäp.

Do tha laâm maïng chung thôøi, haûo töû oá töû. Chæ yeáu ngaõ chi baøn trieàn, döï bieän lieãu giaû. Ngaõ chi tieàn trình, oån oån ñöông ñöông lieãu daõ. Nhöôïc baát nhö thöû, haäu hoái nan mieãn, tö chi, tö chi.

且喜。彌陀甚易念，淨土甚易生。世人雖

Thaû hyû, Di-ñaø thaäm dò nieäm, Tònh ñoä thaäm dò sanh. Theá

然，難免營辯家緣。亦須早晚焚香念佛。况此

nhaân tuy nhieân, nan mieãn doanh bieän gia duyeân. Dieäc tu

念佛法門人皆可以通行。譬如千年暗室，一燈

taûo vaõn phaàn höông nieäm Phaät. Huoáng thöû nieäm Phaät phaùp moân nhaân giai khaû dó thoâng haønh. Thí nhö thieân nieân aùm

72

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

照之則爲明矣。故雖殺牛屠馬之人，放下屠 刀，亦可以修。 所 以 修 者 不 難 ，亦 不 妨 一 切 俗 事 。 在 官

QUYEÅN THÖÔÏNG

73

thaát, nhaát ñaêng chieáu chi taéc vi minh hyõ. Coá tuy saùt ngöu ñoà maõ chi nhaân, phoùng haï chöõ ñao, dieäc khaû dó tu.

Sôû dó tu giaû baát nan. Dieäc baát phöôøng nhaát thieát tuïc söï. Taïi quan giaû, baát phöôøng chöùc nghieäp. Taïi só giaû baát

者，不妨職業。在士者，不妨修讀。在商賈，

phöôøng tu ñoäc. Taïi thöông coå baát phöôøng phieán maïi. Taïi

不妨販賣。在農夫，不妨耕種。在婦人，不妨

noâng phu baát phöôøng canh chuûng. Taïi phuï nhaân baát phöôøng

女工。在公門，不妨事上。在僧嵞徒，不妨叅 禪。凡一切所爲，皆不相妨。

nöõ coâng. Taïi coâng moân, baát phöôøng söï thöôïng. Taïi taêng ñoà, baát phöôøng tham thieàn. Phaøm nhaát thieát sôû vi, giai baát töông phöôøng.

或在晨昏禮念，或在忙裏偂閑。每日或念

Hoaëc taïi thaàn hoân leã nieäm, hoaëc taïi mang lyù tieån nhaøn.

千聲百聲，或念三五百聲，或念十聲，唯要回

Moãi nhaät hoaëc nieäm thieân thanh baùch thanh, hoaëc nieäm tam

向發願，願往西方。誠能如是，决定往生矣。 陳善男子。儞若齋戒精嚴，一心念佛。不 生淨土者，某甲當墮拔舌地獄。 我見禪師發誓深重，是則驚騤拜，蒙感開示 念佛法門也。 禪師曰。若言淨土教門，億劫之中，說不能 盡。是以略舉數言耳。

nguõ baùch thanh, hoaëc nieäm thaäp thanh, duy yeáu hoài höôùng phaùt nguyeän, nguyeän vaõng Taây phöông. Thaønh naêng nhö thò, quyeát ñònh vaõng sanh hyõ.

Traàn thieän nam töû! Nhó nhöôïc trai giôùi tinh nghieâm, nhaát taâm nieäm Phaät, baát sanh Tònh ñoä giaû, moã giaùp ñöông ñoïa Baït thieät ñòa nguïc.

Ngaõ kieán thieàn sö phaùt theä thaâm troïng, thò taéc kinh quyø baùi, moâng caûm khai thò nieäm Phaät phaùp moân daõ.

Thieàn sö vieát: Nhöôïc ngoân Tònh ñoä giaùo moân, öùc kieáp chi trung thuyeát baát naêng taän. Thò dó löôïc cöû soå ngoân nhó.

古德云。 上士一决一切了， 中下多聞多不信。

Coå ñöùc vaân: Thöôïng só nhaát quyeát nhaát thieát lieãu.

Trung haï ña vaên ña baát tín.

74

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

誠哉是言也。夫眞信修行之士，要生西方 淨土，不是說了便休。須是把做一件大事相 似。 若是信得及便從今日去，發大勇猛，發大精 進，莫問會與不會，見性不見性，但只執持一 句。南無阿彌陀佛。 如靠著一座須彌山，搖撼不動。只此一念是 汝本師。只此一念卽是化佛。只此一念是破 地獄之猛將。只此一念是斬羣邪之寶劍。只 此一念是開黑暗之明燈。只此一念是渡苦海 之大船。只此一念是脫生死之良方。只此一 念是出三界之徑路。只此一念是本性彌陀。 只此一念是唯心淨土。 但只要記得，這一句阿彌陀佛在念，莫教失 落。念念常現前，念念不離心。無事也如是 念，有事也如是念。安樂也如是念，病苦也如 是念。生也如是念，死也如是念。 如是一念分明，又何必問人覓歸程乎。可 謂。 一句彌陀無别念， 不勞彈指到西方。

QUYEÅN THÖÔÏNG

75

Thaønh tai thò ngoân daõ. Phuø chaân tín tu haønh chi só, yeáu sanh Taây phöông Tònh ñoä, baát thò thuyeát lieãu tieän höu. Tu thò baû toá nhaát kieän ñaïi söï töông töï.

Nhöôïc thò tín ñaéc caäp tieän tuøng kim nhaät khöù, phaùt ñaïi duõng maõnh, phaùt ñaïi tinh taán, maïc vaán hoäi döõ baát hoäi, kieán taùnh baát kieán taùnh, ñaõn chæ chaáp trì nhaát cuù: Nam-moâ A-di-ñaø Phaät.

Nhö khaùo tröôùc nhaát toøa Tu-di sôn, dieâu haùm baát ñoäng, chæ thöû nhaát nieäm, thò nhöõ boån sö. Chæ thöû nhaát nieäm, töùc thò Hoùa Phaät. Chæ thöû nhaát nieäm, thò phaù ñòa nguïc chi maõnh töôùng. Chæ thöû nhaát nieäm, thò traûm quaàn taø chi baûo kieám. Chæ thöû nhaát nieäm, thò khai haéc aùm chi minh ñaêng.

Chæ thöû nhaát nieäm, thò ñoä khoå haûi chi ñaïi thuyeàn. Chæ thöû nhaát nieäm, thò thoaùt sanh töû chi löông phöông. Chæ thöû nhaát nieäm, thò xuaát tam giôùi chi kinh loä. Chæ thöû nhaát nieäm, thò boån taùnh Di-ñaø. Chæ thöû nhaát nieäm, thò duy taâm Tònh ñoä. Ñaõn chæ yeáu kyù ñaéc, giaù nhaát cuù A-di-ñaø Phaät taïi nieäm, maïc giaùo thaát laïc. Nieäm nieäm thöôøng hieän tieàn, nieäm nieäm baát ly taâm. Voâ söï daõ nhö thò nieäm, höõu söï daõ nhö thò nieäm.

An laïc daõ nhö thò nieäm. Beänh khoå daõ nhö thò nieäm. Sanh daõ nhö thò nieäm, töû daõ nhö thò nieäm.

Nhö thò nhaát nieäm phaân minh, höïu haø taát vaán nhaân mòch quy trình hoà? Khaû vò: Nhaát cuù Di-ñaø voâ bieät nieäm.

Baát lao ñaøn chæ ñaùo Taây phöông.

76

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

禪師叮嚀再告曰。陳善男子。今將十法戒 之法，付囑與汝。汝將此法，亦以開示後人。 精進修行，同成佛果。 宗本答曰。用廣發揮於後世，庶幾有補於 將來。 禪師曰。善哉。善哉。十法戒者。佛法 戒，菩薩法戒，緣覺法戒，聲聞法戒，天法戒， 人 法戒，修羅法戒，餓鬼法戒，畜生法戒，地獄 法戒。 夫十法戒者，一心具足。隨造隨受。據儞 所作因，還儞所作果。是以善行惡行，世閒之 因也。三界六道，世閒之果也。持戒念佛，出 世閒之果也。淨土成佛，出世閒之果也。 人天路上，作福爲先。生死海中，念佛第 一。今有欲快樂人天，而不修福。欲出離生 死，而不念佛。是猶鳥無翼而欲飛，木無根而 欲茂，然可得哉。

QUYEÅN THÖÔÏNG

77

Thieàn sö ñinh ninh taùi caùo vieát: Traàn thieän nam töû, kim töông thaäp phaùp giôùi chi phaùp, phoù chuùc döõ nhöõ. Nhöõ töông thöû phaùp, dieäc dó khai thò haäu nhaân. Tinh taán tu haønh, ñoàng thaønh Phaät quaû.

Toâng Boån ñaùp vieát: Duïng quaûng phaùt huy ö haäu theá, thöù kyû höõu boå ö töông lai.

Thieàn sö vieát: Thieän tai, thieän tai. Thaäp phaùp giôùi giaû: Phaät phaùp giôùi, Boà Taùt phaùp giôùi, Duyeân giaùc phaùp giôùi, Thanh vaên phaùp giôùi, Thieân phaùp giôùi, Nhaân phaùp giôùi, Tula phaùp giôùi, Ngaï quyû phaùp giôùi, Suùc sanh phaùp giôùi, Ñòa nguïc phaùp giôùi.

Phuø thaäp phaùp giôùi giaû, nhaát taâm cuï tuùc. Tuøy taïo tuøy thoï, cöù nhó sôû taùc nhaân, hoaøn nhó sôû taùc quaû. Thò dó thieän haønh aùc haønh theá gian chi nhaân daõ. Tam giôùi luïc ñaïo, theá gian chi quaû daõ. Trì giôùi nieäm Phaät, xuaát theá gian chi nhaân daõ. Tònh ñoä thaønh Phaät, xuaát theá gian chi quaû giaû.

Nhaân thieân loä thöôïng taùc phöôùc vi tieân. Sanh töû haûi trung, nieäm Phaät ñeä nhaát. Kim höõu duïc khoaùi laïc nhaân thieân, nhi baát tu phöôùc. Duïc xuaát ly sanh töû, nhi baát nieäm Phaät. Thò do ñieåu voâ döïc nhi duïc phi, moäc voâ caên duïc maäu, nhieân khaû ñaéc tai.

Yeáu töông nieäm Phaät vi chaùnh nhaân, taùc phöôùc vi trôï

要 將 念 佛 爲 正 因 ，作 福 爲 助 道 。 福 慧 雙 修，成等正覺。所以因該果海，果徹因源，因

ñaïo. Phöôùc hueä song tu, thaønh ñaúng chaùnh giaùc. Sôû dó nhaân

果無差，始終不眛。何以故。形直影端，聲和

chung baát muoäi. Haø dó coá? Hình tröïc aûnh ñoan, thanh hoøa

cai quaû haûi, quaû trieät nhaân nguyeân, nhaân quaû voâ sai, thuûy

78

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

響順。應知因實，果則不虛。如今是人臨終是 果。作惡而惡境現前。念佛而佛界自至。 豈不見華嚴經云。

QUYEÅN THÖÔÏNG

höôûng thuaän. Öng tri nhaân thaät, quaû taéc baát hö. Nhö kim thò nhaân, laâm chung thò quaû. Taùc aùc, nhi aùc caûnh hieän tieàn.

Nieäm Phaät, nhi Phaät giôùi töï chí.

Khôûi baát kieán Hoa Nghieâm kinh vaân:

若人欲了知， 三世一切佛。

Nhöôïc nhaân duïc lieãu tri.

應觀法戒性，

Öng quaùn phaùp giôùi taùnh.

一切唯心造。

Nhaát thieát duy taâm taïo.

是也。 宗本問曰。依何法修，得到佛法果。 禪師曰。當知六道眾生皆有佛性眞如平 等。一體同觀如諸佛想，如父母想。無問寃 親，悉皆濟度。盡未來世，行普賢行。能於此 法而修，卽與諸佛齊等。 問。依何法修，得到菩薩法界。 答。布施度慳貪。持戒度毀犯。忍辱度瞋 恚。精進度懈怠。禪定度昏散。智慧度愚 癡。能依此法而修，卽與菩薩同等。 問。依何法修，只到緣覺法界。 答。中乘之人，樂獨善寂。雖知諸因緣，不 行普度。是以只到緣覺法界。

79

Tam theá nhaát thieát Phaät.

Thò daõ.

Toâng Boån vaán vieát: Y haø phaùp tu, ñaéc ñaùo Phaät phaùp quaû?

Thieàn sö vieát: Ñöông tri luïc ñaïo chuùng sanh, giai höõu Phaät taùnh chaân nhö bình ñaúng. Nhaát theå ñoàng quaùn nhö chö Phaät töôûng, nhö phuï maãu töôûng. Voâ vaán oan thaân, taát giai teá ñoä. Taän vò lai theá, haønh Phoå Hieàn haïnh. Naêng ö thöû phaùp nhi tu, töùc döõ chö Phaät teà ñaúng.

Vaán: Y haø phaùp tu, ñaéc ñaùo Boà Taùt phaùp giôùi. Ñaùp: Boá thí ñoä xan tham. Trì giôùi ñoä huûy phaïm. Nhaãn nhuïc ñoä saân nhueá. Tinh taán ñoä giaûi ñaõi. Thieàn ñònh ñoä hoân taùn. Trí hueä ñoä ngu si. Naêng y thöû phaùp nhi tu, töùc döõ Boà Taùt ñoàng ñaúng.

Vaán: Y haø phaùp tu, chæ ñaùo Duyeân giaùc phaùp giôùi? Ñaùp: Trung thöøa chi nhaân, nhaïo ñoäc thieän tòch. Tuy tri chö phaùp nhaân duyeân, baát haønh phoå ñoä. Thò dó chæ ñaùo Duyeân giaùc phaùp giôùi.

80

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Vaán: Y haø phaùp tu chæ trí Thanh vaên phaùp giôùi?

問。依何法修，只致聲聞法界。 答。小乘之人，怕怖生死如獞獐跳，不顧後 羣。欲速出三界，自求涅槃。是以只到聲聞法

81

Ñaùp: Tieåu thöøa chi nhaân, phaï boá sanh töû nhö ñoàng chöông khieâu, baát coá haäu quaàn. Duïc toác xuaát tam giôùi, töï caàu Nieát-baøn. Thò dó chæ ñaùo Thanh vaên phaùp giôùi.

界。

Vaán: Y haø phaùp tu chæ sanh Thieân ñaïo?

問。依何法修，只生天道。

Ñaùp: Tu thaäp thieän nghieäp, ñaéc sanh thieân phaùp giôùi.

答。修十善業，得生天法界。

Vaán: Y haø phaùp tu phuïc ñaéc nhaân luaân? Ñaùp: Nguõ giôùi kieân trì, ñaéc sanh nhaân phaùp giôùi.

問。依何法修，復得人倫。

Vaán: Taïo haø toäi nghieäp ñoïa laïc tu-la?

答。五戒堅持，得生人法界。 問。造何罪業，墮落修羅。

Ñaùp: Nhöôïc nhaân tuy tu thieän nghieäp, thöôøng hoaøi thaéng phuï saân maïn chi taâm, ñoïa taïi tu-la phaùp giôùi.

Vaán: Taïo haø aùc nghieäp ñoïa laïc ngaï quyû?

答。若人雖修善業，常懷勝負瞋慢之心，墮

Ñaùp: Xan tham baát xaû, maïn chuùng ñoäc thöïc, ñoïa taïi ngaï

在修羅法界。 問。造何惡業，墮落餓鬼。

quyû phaùp giôùi.

Vaán: Taïo haø aùc nghieäp ñoïa laïc suùc sanh?

答。慳貪不捨，慢眾獨食，墮在餓鬼法界。 問。造何惡業，墮落畜生。

Ñaùp: Taïo taùc ngu si taø aùc chi nghieäp, quyeát ñoïa suùc sanh phaùp giôùi.

Vaán: Taïo haø aùc nghieäp ñoïa laïc ñòa nguïc?

答。造作愚癡邪惡之業，决墮畜生法界。 問。造何惡業，墮落地獄。

Ñaùp: Huûy baùng Tam baûo, taïo taùc chuùng aùc, ñònh ñoïa ñòa nguïc phaùp giôùi.

答。毀謗三寶，造作眾惡，定墮地獄法界。 此上十法界者，蓋隨人所作所修。

Thöû thöôïng thaäp phaùp giôùi giaû, caùi tuøy nhaân sôû taùc sôû tu.

82

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

宗本頂禮，謝師曰。若非宿生慶幸，焉得遇 於明師開示也。 禪師告辭而又曰。汝若有疑未决，可看蓮 宗寶鑑，淨土指歸，龍舒淨土文，萬善獞同歸 集，智者大師十疑論，天如則禪師或問，神棲 安養賦，淨土决疑論。凡所讚揚淨土經教者， 皆可看之。 宗本曰。恭禀師命，信受奉行。出家叅學 事理，文長不錄。

QUYEÅN THÖÔÏNG

83

Toâng Boån ñaûnh leã, taï sö vieát: Nhöôïc phi tuùc sanh khaùnh haïnh, yeân ñaéc ngoä ö minh sö khai thò daõ.

Thieàn sö caùo töø, nhi höïu vieát: Nhöõ nhöôïc höõu nghi vò quyeát, khaû khaùn Lieân Toâng Baûo Giaùm, Tònh ñoä chæ quy, Long Thö Tònh ñoä vaên, Vaïn thieän ñoàng quy taäp, Trí Giaû Ñaïi sö thaäp nghi luaän, Thieân Nhö Taéc Thieàn sö hoaëc vaán, Thaàn Theâ An Döôõng phuù, Tònh ñoä quyeát nghi luaän. Phaøm sôû taùn döông Tònh ñoä kinh giaùo giaû, giai khaû khaùn chi.

Toâng Boån vieát: Cung baåm sö maïng, tín thoï phuïng haønh.

Xuaát gia tham hoïc söï lyù, vaên tröôøng baát luïc.

4. Treân ñöôøng caàu thaày hoïc ñaïo(1)

T

oâng Boån toâi sanh ôû nhaø hoï Traàn nôi xöù Töù Minh, nhôø ôn cha meï nuoâi döôõng vaø röôùc thaày daïy doã töø nhoû. Ñeán luùc vaøo tröôøng ñeøn saùch, cha nghieâm huaán, thaày chæ baûo, neân cuõng hieåu thoâng ñöôïc vaên chöông leã nghóa.

Naêm 15 tuoåi, coù ngöôøi anh hoï laø Huû Moäc,(2) nhaân coù beänh nheï maø qua ñôøi, thi theå coøn ñaët nôi nhaø troáng. Toâi (1)

Baøi naøy laø lôøi töï thuaät cuûa ngaøi Toâng Boån, ghi laïi luùc môùi phaùt taâm xuaát gia tu taäp vaø gaëp thaày daãn daét, nhôø ñoù môùi tænh ngoä vaø ñaéc nhaäp phaùp moân nieäm Phaät vôùi Möôøi phaùp giôùi.

(2) Nguyeân vaên laø Huû Moäc xöû só. Xöû só laø nhöõng ngöôøi coù hoïc nhöng vì lyù do naøo ñoù khoâng muoán tham gia vieäc ñôøi, cuõng coù nghóa nhö aån só, cö só. Huû Moäc coù leõ laø teân hieäu chöù khoâng phaûi teân thaät. Ngöôøi naøy töï cho raèng thaân mình khoâng ra giuùp ñôøi, cuõng nhö caây goã muïc chaúng laøm ñöôïc gì, môùi töï xöng laø Huû Moäc xöû só.

ñi ngang qua cöûa, thaáy caùi thaân töù ñaïi(1) cuûa anh mình thì sôï seät, lo buoàn, töï than raèng: “OÂi! Hình töôùng ôû ñôøi khoâng heà beàn chaéc, maïng soáng chæ nhö ngoïn ñeøn tröôùc gioù. Voâ thöôøng xaûy tôùi, troán traùnh khoù thay!” Lieàn muoán xuaát gia hoïc ñaïo, caàu ñöôïc sieâu thoaùt luaân hoài.

Nhöng chaúng bieát khôûi söï tu haønh nhö theá naøo, neân loøng coøn do döï. Lieàn ñeán ngoâi chuøa nhoû trong vuøng maø leã Phaät. Boãng gaëp moät vò taêng ñang ngoài thaúng löng daùng (1)

Caùi thaân töù ñaïi: Theo quan nieäm xöa thì thaân theå con ngöôøi hôïp bôûi boán chaát, goïi laø boán ñaïi hay töù ñaïi. Boán ñaïi aáy laø: 1. Ñòa ñaïi, hay chaát ñaát, cuõng chæ chung nhöõng yeáu toá thuoäc veà theå raén. 2. Thuûy ñaïi, hay chaát nöôùc, cuõng chæ chung nhöõng yeáu toá thuoäc veà theå loûng. 3. Hoûa ñaïi, hay chaát löûa, cuõng chæ chung nhöõng yeáu toá thuoäc veà söùc noùng, hôi aám. 4. Phong ñaïi, hay chaát gioù, cuõng chæ chung nhöõng yeáu toá thuoäc veà söï chuyeån ñoäng. Khi boán ñaïi tan raõ thì thaân xaùc con ngöôøi khoâng coøn toàn taïi nöõa.

84

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

85

veû uy nghi, toâi lieàn cuùi ñaàu laøm leã thöa hoûi raèng: “Ñaïi ñöùc laø ai?”

Toâng Boån laïi hoûi: “Phaùp moân nieäm Phaät naøy do ñaâu maø coù?”

Vò taêng ñaùp: “Toâi laø ngöôøi tu thieàn(1) ñi du phöông.”(2)

Thieàn sö ñaùp: “Phaùp moân nieäm Phaät chaúng phaûi chæ coù daïy trong moät kinh maø thoâi. Trong voâ soá kinh ñieån, khoâng coù kinh naøo laïi chaúng noùi ñuû veà phaùp moân nieäm Phaät. Neáu y theo pheùp naøy maø tu, chaéc chaén seõ ñöôïc vaõng sanh veà Tònh ñoä.”

Toâi nghe ñöôïc lôøi aáy, möøng khoân keå xieát. Töùc thì thænh vò taêng aáy veà nhaø, saém ñuû höông hoa vaø caùc thöù vaät thöïc cuùng döôøng.

Leã cuùng döôøng ñaõ xong, toâi quyø laïy thieàn sö maø thöa hoûi raèng: “Ñeä töû muoán thoaùt khoûi voøng sanh töû, chöa bieát neân tu theo phaùp gì?”

Thieàn sö lieàn hoûi roõ hoï teân vaø tuoåi taùc. Toâng Boån naøy thöa raèng: “Ñeä töû hoï Traàn, teân laø Tónh Tu, naêm nay ñöôïc möôøi laêm tuoåi.”

Thieàn sö khen ngôïi raèng: “Tuoåi coøn nhoû maø phaùt taâm cao, thaät laø ít coù trong ñôøi! Naøy thieän nam töû hoï Traàn, haõy giöõ moät loøng tòch tónh maø nghe ta noùi ñaây: Duy coù moät phaùp tu thaúng taét laø chæ caàn nieäm ñöùc Phaät A-di-ñaø maø thoâi.”

Toâng Boån naøy hoûi laïi: “Nieäm Phaät A-di-ñaø coù theå vöôït thoaùt ñöôïc sanh töû hay sao?

Thieàn sö ñaùp: “Cöù tin theo lôøi Phaät daïy thì trong caùc phaùp tu thoaùt khoå, chaúng phaùp naøo baèng nieäm Phaät. Neáu chaúng nieäm Phaät, khoù maø vöôït thoaùt ñöôïc sanh töû.”

Laïi hoûi: “Coâng ñöùc nieäm Phaät ñöôïc bao nhieâu maø coù theå vaõng sanh veà Tònh ñoä?” Ñaùp raèng: “Neáu coù ngöôøi ñem baûy moùn baùu trong boán coõi thieân haï(1) maø cuùng döôøng chö Phaät, Boà Taùt, Duyeân giaùc, Thanh vaên, La haùn, phöôùc ñöùc raát nhieàu. Nhö coù ngöôøi khuyeân ngöôøi khaùc nieäm Phaät moät tieáng, phöôùc ñöùc laïi coøn nhieàu hôn theá nöõa.”

Laïi hoûi: “Nieäm Phaät moät tieáng, laøm sao phöôùc ñöùc laïi coù theå nhieàu hôn?”

Thieàn sö ñaùp: “Saùch Vaïn thieän ñoàng quy daãn lôøi trong Trí luaän noùi raèng:(2) ‘Ví nhö coù ngöôøi vöøa sanh ra rôi xuoáng ñaát ñaõ coù theå ñi ñöôïc moãi ngaøy ngaøn daëm, ñi nhö vaäy troïn ngaøn naêm, duøng heát thaûy baûy moùn baùu trong caùc coõi theá giôùi mình ñaõ ñi qua maø daâng cuùng Phaät, cuõng khoâng baèng coù ngöôøi ôû ñôøi aùc tröôïc veà sau xöng nieäm ñöôïc moät caâu (1)

(1)

Nguyeân vaên laø “thieàn hoøa töû du phöông”. Caùch duøng “thieàn hoøa töû” ôû ñaây cuõng gioáng nhö “thieàn taêng”. Töø ñieån Ñinh Phuùc Baûo ghi: “Thieàn hoøa, cuõng vieát laø thieàn hoøa töû. Thieàn hoøa töùc laø ngöôøi tham thieàn.” (禪和, 又曰禪和 子。禪和者,參禪之人也。- Thieàn hoøa, höïu vieát thieàn hoøa töû. Thieàn hoøa giaû, tham thieàn chi nhaân daõ.)

(2) Du phöông: ñi nhieàu nôi. Vò taêng du phöông laø ngöôøi choïn caùch du hoùa khaép nôi, vöøa ñeå hoùa ñoä nhöõng keû höõu duyeân, vöøa ñeå tham hoïc vôùi nhöõng baäc cao taêng thaïc ñöùc.

Boán coõi thieân haï: Chæ chung coõi theá gian naøy. Theo quan nieäm xöa laø goàm coù boán chaâu: 1. Phöông baéc laø Caâu-loâ chaâu, 2. Phöông nam laø Thieäm-boä chaâu, 3. Phöông ñoâng laø Thaéng thaàn chaâu, 4. Phöông taây laø Ngöu-hoùa chaâu.

(2) Nguyeân vaên ghi laø “Phaät quoác Vaõng sanh luaän”. Tuy nhieân, cho ñeán nay chuùng toâi chöa bieát coù boä luaän naøo mang teân naøy, nhöng thöïc söï coù tìm ñöôïc ñoaïn trích daãn treân ñaây trong saùch Vaïn thieän ñoàng quy, noùi laø trích töø boä Trí luaän. Coù leõ ñaây laø nhaàm laãn cuûa ngöôøi bieân soaïn Quy nguyeân tröïc chæ. Vì theá chuùng toâi xin ñieàu chænh laïi ñeå taïo söï deã daøng cho quyù ñoäc giaû naøo muoán tra khaûo caùc vaên baûn goác.

86

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Nam moâ A-di-ñaø Phaät. Phöôùc cuûa ngöôøi nieäm Phaät coøn hôn caû phöôùc cuûa ngöôøi kia. Töï mình nieäm Phaät coøn ñöôïc nhö theá, huoáng chi coøn khuyeân ngöôøi khaùc nieäm?”

Laïi hoûi: “Tuy bieát laø ñöùc ñoä cuûa Phaät lôùn lao nhö theá, nhöng keû phaøm phu nghieäp aùc voán ñaõ nhieàu, laøm sao chæ nieäm Phaät trong moät ñôøi maø coù theå vaõng sanh veà Tònh ñoä?” Ñaùp: “Kinh Thaäp luïc quaùn(1) noùi: “Chí taâm nieäm moät tieáng Nam moâ A-di-ñaø Phaät coù theå dieät ñöôïc toäi naëng trong taùm möôi öùc kieáp sanh töû. Coù ngöôøi troïn ñôøi taïo naêm toäi nghòch,(2) laøm möôøi ñieàu aùc,(3) nhöng luùc laâm chung nieäm ñöôïc möôøi caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät coøn ñöôïc vaõng sanh. Huoáng chi ngöôøi troïn ñôøi aên chay, giöõ giôùi vaø nieäm Phaät?”

Toâng Boån laïi hoûi: “Do ñaâu maø ñöùc Phaät A-di-ñaø laïi coù coâng ñöùc vaø haïnh nguyeän roäng lôùn nhö vaäy?” Ñaùp: “Long Thö Taêng Quaûng Tònh ñoä vaên(4) coù daãn kinh (1)

Thaäp Luïc Quaùn Kinh, töùc laø Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät Kinh.

Naêm toäi nghòch, hay nguõ nghòch: Naêm toäi ñöôïc xem laø naëng neà nhaát, ngoã nghòch nhaát, vaø vì theá maø quaû baùo cuõng naëng neà nhaát. Ñoù laø: 1. Gieát cha, 2. Gieát meï, 3. Gieát A-la-haùn, 4. Phaù hoøa hôïp taêng, 5. Laøm thaân Phaät chaûy maùu.

(3) Möôøi ñieàu aùc, hay thaäp aùc, ngöôïc laïi vôùi möôøi ñieàu thieän hay thaäp thieän.

Möôøi ñieàu aùc laø: 1. Saùt sanh, 2. Troäm cöôùp, 3. Taø daâm, 4. Noùi doái, 5. Noùi hai löôõi, ñaâm thoïc, 6. Noùi ñieàu aùc, gaây toån haïi 7. Noùi lôøi trau chuoát, 8. Tham duïc, 9. Saân nhueá, 10. Si meâ, taø kieán.

(4) Nguyeân taùc ghi laø “Ñaïi A-di-ñaø kinh vaân...”, nhöng chuùng toâi tìm thaáy chính xaùc laø nguyeân vaên ñoaïn trích daãn ôû ñaây ñöôïc trích laïi töø Long Thö Taêng Quaûng Tònh ñoä vaên (龍舒增廣淨土文) cuûa Vöông Nhaät Höu ñôøi Toáng, neân ñaõ coù ñieàu chænh ñeå deã daøng hôn cho söï tra cöùu. Trong Phaät thuyeát Ñaïi A-di-ñaø kinh (Ñaïi chaùnh taïng, quyeån 12, trang 326, soá hieäu 364), noäi dung cuûa trích ñoaïn naøy ñöôïc trình baøy ôû phaàn thöù hai: A-nan phaùt vaán (阿難發 問分第二 – A-nan phaùt vaán ñeä nhò phaàn), nhöng kinh vaên coù moät vaøi khaùc bieät nhoû.

(2)

QUYEÅN THÖÔÏNG

87

Ñaïi A-di-ñaø(1) noùi raèng: ‘Moät ngaøy noï, ñöùc Phaät Thíchca dung nhan khaùc thöôøng. Thò giaû(2) laø A-nan laáy laøm laï, beøn thöa hoûi. Phaät daïy raèng: ‘Laønh thay caâu hoûi cuûa nhaø ngöôi, coøn hôn laø cuùng döôøng cho caùc vò Thanh vaên vaø Duyeân giaùc trong moät coõi thieân haï, cuøng laø boá thí cho chö thieân, nhaân daân, cho ñeán nhöõng loaøi chuùng sanh nhoû beù nhaát. Daàu cho traûi qua raát nhieàu kieáp cuùng döôøng vaø boá thí nhö vaäy, laïi ñem coâng ñöùc aáy nhaân leân gaáp traêm, ngaøn, muoân, öùc laàn, cuõng chaúng baèng coâng ñöùc cuûa caâu hoûi naøy. Taïi sao vaäy? Bôûi vì chö thieân, vua chuùa, nhaân daân, cho ñeán nhöõng loaøi chuùng sanh nhoû beù nhaát ñeàu seõ do nôi caâu hoûi naøy maø ñöôïc ñoä thoaùt.’

“Theo ñoù suy ra, ñaây chính laø luùc Phaät Thích-ca muoán khôûi thuyeát veà ñöùc Phaät A-di-ñaø. Ngaøi vöøa khôûi leân ñieàu aáy trong taâm, maø ñaõ hieän ra veû maët khaùc vôùi ngaøy thöôøng, thì moái giao caûm cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø ñoái vôùi chö Phaät ñaõ laø phi thöôøng, huoáng chi laø choã giao caûm vôùi heát thaûy chuùng sanh.

“Vì sao vaäy? Xeùt theo lôøi phaùt nguyeän ban sô cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø coù noùi raèng: Nguyeän khi ta thaønh Phaät.

Danh vang khaép möôøi phöông.

Trôøi, ngöôøi vui ñöôïc nghe.

Cuøng sanh veà nöôùc Phaät. ... ... ...

(1)

Töùc laø kinh Voâ löôïng Thoï.

Thò giaû: ngöôøi ñeä töû thöôøng xuyeân theo haàu beân caïnh moät vò thaày, ñeå phuïc vuï nhöõng coâng vieäc thöôøng ngaøy cuõng nhö ñeå thaày sai baûo. Moãi vò toân sö ñeàu coù moät thò giaû töï nguyeän theo haàu. Thò giaû cuûa ñöùc Phaät Thích-ca laø ngaøi A-nan.

(2)

88

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ñòa nguïc, quyû, suùc sanh.

Cuõng sanh veà nöôùc Phaät.

“Theo ñoù thì ñaõ coù theå bieát raèng heát thaûy nhöõng chuùng sanh ñang luaân hoài trong ba coõi, saùu ñöôøng,(1) khoâng moät ai maø ngaøi chaúng muoán cöùu ñoä. Ñöùc Phaät A-di-ñaø hieän ôû taïi theá giôùi Cöïc Laïc beân phöông taây vaø caùc coõi theá giôùi trong möôøi phöông maø giaùo hoùa haøng trôøi, ngöôøi soá ñoâng khoâng keå xieát, cho ñeán nhöõng loaøi chuùng sanh nhoû beù nhaát. Nhö ñeán caùc loaøi chuùng sanh nhoû beù nhaát maø Phaät coøn hoùa ñoä, huoáng chi laø loaøi ngöôøi! “Ñöùc Phaät A-di-ñaø laïi coù phaùt nguyeän nhö theá naøy: ‘Nhö ai nieäm danh hieäu ta, aét sanh veà coõi Phaät cuûa ta.

Neáu chaúng ñöôïc nhö vaäy, ta theà khoâng laøm Phaät.’ Do ñoù maø ngaøi roäng ñoä khaép chuùng sanh, khoâng coù giôùi haïn.

Ngöôøi phaùt taâm quy y chæ trong moät nieäm, roát laïi cuõng ñöôïc sanh veà coõi Phaät cuûa ngaøi. Theo ñoù maø suy ra, coâng ñöùc nieäm Phaät thaät khoâng theå nghó baøn heát ñöôïc. “Ñöùc Phaät A-di-ñaø laïi coù daïy raèng: Neáu chuùng sanh naøo muoán sanh veà coõi Phaät cuûa ta vaøo haøng thöôïng phaåm,(2) thì neân tu taäp haïnh töø bi, khoâng gieát haïi, thöông xoùt che chôû heát thaûy moïi sanh linh, giöõ troøn giôùi haïnh, ñoïc tuïng (1)

Ba coõi, saùu ñöôøng (Tam giôùi, Luïc ñaïo) Ba coõi laø: Duïc giôùi, Saéc giôùi vaø Voâ saéc giôùi. Saùu ñöôøng laø: coõi trôøi, coõi ngöôøi, coõi a-tu-la, coõi ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh. Heát thaûy chuùng sanh troâi laên trong coõi luaân hoài, tuøy theo nghieäp löïc maø thoï sanh vaøo moät trong ba coõi, saùu ñöôøng naøy.

(2) Theo Kinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät thì ngöôøi ñöôïc vaõng sanh veà coõi Phaät, tuøy theo coâng ñöùc nieäm Phaät vaø tu taäp maø chia laøm ba baäc laø thöôïng phaåm, trung phaåm vaø haï phaåm; trong moãi baäc aáy laïi chia ra ba baäc nöõa laø thöôïng sanh, trung sanh vaø haï sanh. Nhö vaäy, caû thaûy coù chín baäc khaùc nhau, goïi laø cöûu phaåm. Ñöôïc keå ra cuï theå theo thöù töï töø baäc cao nhaát ñeán thaáp nhaát laø: thöôïng phaåm thöôïng sanh, thöôïng phaåm trung sanh, thöôïng phaåm haï sanh, trung phaåm thöôïng sanh, trung phaåm trung sanh,trung phaåm haï sanh, haï phaåm thöôïng sanh, haï phaåm trung sanh vaø haï phaåm haï sanh.

QUYEÅN THÖÔÏNG

89

kinh ñieån Ñaïi thöøa, hieåu thaáu nghóa chaân thaät, roõ thoâng lyù saâu xa, cuùng döôøng Tam baûo, hieáu kính meï cha, thöông xoùt nhöõng keû ngheøo khoå, giaùo hoùa heát thaûy höõu tình, aên uoáng giöõ theo ñuùng phaùp,(1) roäng laøm vieäc boá thí cho quæ thaàn, khoâng laøm caùc ñieàu aùc, thöôøng laøm caùc vieäc laønh.

Neáu ai nieäm Phaät ñöôïc nhö vaäy, chaéc chaén vaõng sanh vaøo haøng Thöôïng phaåm thöôïng sanh, thaúng ñeán quaû vò Phaät.

“Coøn nhö chöa ñuû söùc laøm nhö vaäy, töï mình haõy beàn chí aên chay giöõ giôùi, nhaát taâm nieäm Phaät. Neáu coù theå nhaát taâm nieäm Phaät khoâng giaùn ñoaïn, thì cuõng coù theå vaõng sanh ôû vaøo haøng Trung phaåm.

“Phaùp nieäm Phaät naøy chaúng phaân bieät keû hieàn ngöôøi ngu, keû sang ngöôøi heøn, keû giaøu ngöôøi ngheøo, cuõng chaúng phaân bieät nam nöõ, giaø treû, taêng tuïc, chaúng keå xa gaàn, heát thaûy ñeàu coù theå nieäm Phaät.

“Phöông thöùc nieäm Phaät cuõng chaúng coù chi boù buoäc: hoaëc nieäm lôùn tieáng, hoaëc nieäm nhoû tieáng, hoaëc nieäm lieân tuïc nhö nöôùc chaûy, hoaëc nieäm khi ñaûnh leã, hoaëc nhieáp taâm maø nieäm, tham cöùu maø nieäm, quaùn töôûng maø nieäm, hoaëc laàn chuoãi haït nieäm, hoaëc ñi nhieãu quanh ñieän Phaät maø nieäm, hoaëc ñöùng thaúng nieäm, hoaëc ngoài yeân nieäm, hoaëc naèm nghieâng maø nieäm, hoaëc nieäm thaàm hay nieäm roõ tieáng, hoaëc nieäm ngaøn laàn, muoân laàn, thaûy ñeàu laø moät nieäm. Ñieàu quan troïng nhaát laø phaûi coù loøng tin chaéc quyeát vaø caàu sanh Tònh ñoä. Neáu haønh trì ñöôïc nhö vaäy, caàn gì phaûi caàu tìm baäc tri thöùc khaùc?

“Nhö vaäy coù theå noùi laø: (1)

Phaùp thöïc: aên uoáng theo ñuùng phaùp, nghóa laø khoâng aên phi thôøi (ngaøy chæ aên moät böõa vaøo giöõa tröa) vaø khoâng aên caùc thöùc aên chaúng trong saïch.

90

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Thuyeàn ñi quyeát ñònh do ngöôøi laùi, Nöôùc Phaät ñoùn ngöôøi roõ pheùp tu.

Toâng Boån laïi hoûi raèng: “Theá gian coù nhieàu ngöôøi thöôøng noùi raèng: Vieäc nhaø baän roän, vieäc ñôøi vöôùng vít, ñôïi luùc tuoåi giaø roài seõ lo nieäm Phaät. Xin thaày noùi cho nghe veà haïng ngöôøi aáy.”

Thieàn sö ñaùp raèng: “Khoå thay! Khoå thay! Lôøi noùi aáy thaät ngu muoäi, sai laàm bieát bao! Chaúng nghe thieàn sö Töû Taâm noùi ñoù sao? Nhöõng ngöôøi theá gian coù cuûa baùu nhö nuùi, theâ thieáp ñaày nhaø, ngaøy ñeâm vui thoûa, haù laïi chaúng muoán soáng hoaøi ôû ñôøi hay sao? Nhöng ngaët noãi ñôøi soáng coù giôùi haïn, caùi cheát luoân chôø chöïc, maïng döùt phaûi ñi, chaúng theå trì hoaõn ñöôïc. Dieâm vöông chaúng thuaän tình ngöôøi, quyû voâ thöôøng chôït ñeán coù ai thaáy maët?

QUYEÅN THÖÔÏNG

ba,(1) muøa thu thaùng chín,(2) voïng cuùng vaøi cheùn côm canh, khoùc thöông maáy tieáng, cuõng goïi laø thöông cha nhôù meï.

Neáu gaëp phaûi ñöùa con ngoã nghòch thì cha meï vöøa môùi qua ñôøi, xöông ñaàu coøn aám noù ñaõ phaù tan taøi saûn, baùn saïch ruoäng vöôøn, thoûa yù aên chôi.

“Laáy ñoù maø suy ra thì vieäc tu nieäm caàn phaûi gaáp ruùt, khaån thieát bieát bao! Con chaùu voán töï coù nghieäp baùo thieän aùc rieâng cuûa chuùng, chaúng caàn phaûi vì chuùng maø lo xa tính toaùn.

“Coå ñöùc coù thô raèng: Ñaùng cöôøi laõo nhaø giaøu. Ñôøi bon chen hoái haû.

Gaïo trong boà sanh moït.

Tieàn ñeå muïc trong kho.

“Haõy cöù xeùt nôi nhöõng vieäc maét thaáy tai nghe cuûa heát thaûy moïi ngöôøi: ñöôøng tröôùc ngoõ sau, hoï haøng thaân thích, baïn höõu anh em, coù bieát bao ngöôøi cheát vaøo ñoä tuoåi xuaân cöôøng traùng! Chaúng nghe ngöôøi xöa ñaõ noùi sao: Chôù ñôïi tuoåi giaø theo hoïc ñaïo, Moà hoang bao keû maùi ñaàu xanh!

“Töø nhöõng naêm tuoåi treû, vaát vaû bon chen ñeå nuoâi döôõng vôï con, taïo laäp nhaø cöûa, neám ñuû muoân cay ngaøn ñaéng.

Chôït khi hôi döùt maïng vong, cuõng chöa theå nhaát thôøi döùt saïch.(1) Neáu nhö con chaùu hieáu thuaän, bieát lo thænh thaày laøm chay, tuïng kinh sieâu ñoä, laïi giöõ leä muøa xuaân thaùng

Ngaøy caân ñong ño ñeám.

Toái chong ñeøn tính soå.

Thaân gaày moøn oám yeáu, Khö khö giöõ neát cuõ.(3) “Thieàn sö Töû Taâm ñaõ heát loøng khuyeân daïy nhö theá, haù laïi coù theå cho raèng neân ñaém meâ theá tuïc, ñôïi ñeán luùc giaø môùi nieäm Phaät hay sao? Phaûi thöôøng suy xeùt raèng, ñôøi soáng con ngöôøi thaät chaúng ñöôïc bao laâu, chæ thoaùng qua nhö nhaùng löûa, nhö ñieän xeït, vöøa chôùp maét ñaõ qua roài! Vaäy (1)

Töùc laø leã cuùng vaøo tieát Thanh minh.

Töùc laø leã cuùng vaøo dòp Truøng cöûu, moàng 9 thaùng 9.

(3) Baøi naøy muoán noùi leân tính caùch tham lam, meâ muoäi cuûa moät ngöôøi nhaø giaøu, chæ bieát tích coùp, vun boài taøi saûn maø chaúng bieát ñöôïc yù nghóa thöïc söï cuûa ñôøi soáng. Thöïc ra, ñaây laø moät tính caùch ñöôïc phoùng ñaïi, nhöng ôû moät möùc ñoä naøo ñoù thì nhieàu ngöôøi trong chuùng ta ñoâi khi cuõng raát deã rôi vaøo khuynh höôùng naøy.

(2)

(1)

Ngöôøi ñôøi coù khi vaãn noùi: “Cheát laø heát.” Nhöng thaät ra thì nghieäp baùo thieän aùc vaãn luoân ñeo ñuoåi nhö boùng theo hình, neân ôû ñaây noùi laø “chöa theå nhaát thôøi döùt saïch”.

91

92

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

neân phaûi nhaân khi tuoåi giaø chöa ñeán, coøn ñang ñoä thanh xuaân traùng kieän maø phaán phaùt thaân taâm, deïp boû vieäc ñôøi. Ñöôïc saùng suoát moät ngaøy thì nieäm Phaät moät ngaøy, ñöôïc coâng phu moät luùc thì tu nghieäp laønh moät luùc. Cho duø luùc phuùt laâm chung coù laønh hay döõ, chæ quan troïng nhaát laø haønh trang ñaõ chuaån bò ñöôïc ñaày ñuû, thì con ñöôøng saép tôùi chaéc chaén ñöôïc yeân oån. Neáu chaúng lo lieäu töø tröôùc, sau aên naên chaúng kòp, haõy suy ngaãm cho kyõ ñieàu ñoù! “Ñaùng möøng laø, Di-ñaø raát deã nieäm, Tònh ñoä raát deã vaõng sanh! Tuy raèng laøm ngöôøi raát khoù traùnh khoûi nhöõng lo toan tính toaùn vieäc nhaø, nhöng cuõng neân sôùm chieàu ñoát höông nieäm Phaät.

“Phaùp moân nieäm Phaät naøy, ai ai cuõng coù theå laøm theo.

Ví nhö caên nhaø taêm toái laâu naêm, chæ caàn moät ngoïn ñeøn thaép leân lieàn saùng toû; daàu laø nhöõng ngöôøi gieát boø moå heo, buoâng dao xuoáng lieàn coù theå tu taäp.(1) “Pheùp tu naøy khoâng khoù, laïi cuõng khoâng ngaên trôû nhöõng söï nghieäp cuûa ngöôøi ta trong theá söï. Ngöôøi laøm quan nieäm Phaät cuõng khoâng trôû ngaïi cho chöùc nghieäp, haøng trí thöùc nieäm Phaät cuõng khoâng trôû ngaïi vieäc hoïc hoûi, ngöôøi thöông gia nieäm Phaät cuõng khoâng trôû ngaïi vieäc buoân baùn, ngöôøi noâng daân nieäm Phaät cuõng khoâng trôû ngaïi vieäc caáy troàng.

Ngöôøi phuï nöõ nieäm Phaät cuõng khoâng trôû ngaïi boån phaän trong gia ñình. Nôi cô quan Nhaø nöôùc, nieäm Phaät khoâng laøm trôû ngaïi vieäc vaâng leänh caáp treân. Nôi chuøa chieàn, nieäm Phaät khoâng laøm trôû ngaïi vieäc tham thieàn.

QUYEÅN THÖÔÏNG

“Noùi chung, ngöôøi tu theo phaùp nieäm Phaät thì heát thaûy moïi coâng vieäc ñeàu khoâng ngaên trôû. Hoaëc coù theå leã baùi nieäm Phaät vaøo luùc saùng sôùm hoaëc chieàu hoâm, hoaëc cuõng coù theå trong luùc ñang laøm vieäc, duø laø gaáp ruùt hay chaäm raõi ñeàu coù theå nieäm Phaät. Moãi ngaøy hoaëc nieäm traêm ngaøn tieáng, hoaëc nieäm naêm ba traêm tieáng, hoaëc nieäm möôøi tieáng...

Coát yeáu laø phaûi phaùt nguyeän höôùng veà vieäc vaõng sanh Taây phöông. Neáu ñöôïc loøng thaønh nhö vaäy, vieäc vaõng sanh coù theå xem nhö chaéc chaén.

“Naøy thieän nam töû hoï Traàn! Neáu nhö ngöôi aên chay giöõ giôùi tinh nghieâm, moät loøng nieäm Phaät maø chaúng sanh veà Tònh ñoä, thì ta ñaây aét phaûi ñoïa vaøo Ñòa nguïc ruùt löôõi.”(1) Toâi thaáy thieàn sö phaùt lôøi theà raát naëng neân sôï haõi quì laïy, caûm taï ôn ngaøi ñaõ môû mang chæ baûo cho phaùp moân nieäm Phaät.

Thieàn sö daïy raèng: “Neáu noùi veà phaùp moân Tònh ñoä, cho daàu coù noùi trong traêm ngaøn kieáp cuõng chaúng cuøng. Cho neân ta chæ löôïc noùi ra ñaây nhöõng ñieàu cô baûn nhaát maø thoâi.

“Ngöôøi xöa noùi raèng: Keû trí moät loøng tin chaéc.

Moïi vieäc töùc thì hieåu roõ.

Ngöôøi ngu chaúng döùt moái nghi.

Nghe nhieàu laïi caøng theâm nghi.

Lôøi aáy ñuùng thaät bieát bao!

(1)

(1)

Trong kinh Ñaïi Baùt Nieát-baøn, quyeån 19, coù noùi vieäc Quaûng Ngaïch (廣額) laøm ngheà ñoà teå, ngaøy ngaøy saùt sanh haïi vaät. Sau boû ngheà, phaùt taâm Boà-ñeà, taïi gia chuyeân taâm tu haønh, ñöôïc Phaät thoï kyù cho seõ laø moät trong soá moät ngaøn ñöùc Phaät laàn löôït ra ñôøi trong Hieàn kieáp naøy.

93

YÙ cuûa thieàn sö khi noùi caâu naøy laø muoán xaùc quyeát nhöõng ñieàu mình ñaõ noùi veà phaùp moân nieäm Phaät khoâng heà coù chuùt gì gian doái, sai leäch. Ñòa nguïc ruùt löôõi (Baït thieät ñòa nguïc): caûnh giôùi ñòa nguïc maø nhöõng ngöôøi taïo khaåu nghieäp naëng neà phaûi bò ñoïa vaøo. Taïi ñaây, toäi nhaân phaûi chòu söï haønh haï ñau ñôùn vaø löôõi bò ruùt ra.

94

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Nhöõng ai ñaõ thaät loøng tin chaéc tu haønh, muoán ñöôïc vaõng sanh Taây phöông Tònh ñoä, chaúng theå chæ noùi suoâng roài boû qua. Caàn phaûi oâm aáp trong loøng nhö vieäc lôùn cuûa moät ñôøi, quyeát chí phaûi laøm cho ñöôïc!

Nhö coù theå phaùt khôûi ñöôïc loøng tin, thì töø nay trôû ñi phaûi heát söùc duõng maõnh, heát söùc tinh taán, chaúng caàn löu taâm ñeán vieäc bieát hay laø chaúng bieát, thaáy taùnh hay khoâng thaáy taùnh, chæ beàn giöõ trong loøng moät caâu Nam moâ A-diñaø Phaät maø thoâi, nhö döïa vaøo ngoïn nuùi Tu-di, duø coù bò quaáy roái hay lay chuyeån cuõng vaãn giöõ yeân chaúng ñoäng. Chæ moät nieäm aáy laø vò thaày daét daãn. Chæ moät nieäm aáy laø ñöùc Phaät hoùa thaân. Chæ moät nieäm aáy laø vò töôùng maïnh meõ phaù tan ñòa nguïc. Chæ moät nieäm aáy laø löôõi göôm baùu cheùm luõ taø ma. Chæ moät nieäm aáy laø ngoïn ñeøn saùng soi vaøo choã toái.

Chæ moät nieäm aáy laø con thuyeàn lôùn vöôït qua bieån khoå. Chæ moät nieäm aáy laø vò thuoác hay cöùu thoaùt sanh töû. Chæ moät nieäm aáy laø con ñöôøng taét ra khoûi Ba coõi. Chæ moät nieäm aáy laø Phaät A-di-ñaø trong töï taùnh. Chæ moät nieäm aáy laø coõi Tònh ñoä ngay trong taâm mình.

Coát yeáu laø phaûi luoân nghó nhôù ñeán moät caâu A-di-ñaø Phaät, chaúng luùc naøo xao laõng. Luùc naøo cuõng duy trì nieäm aáy, luùc naøo cuõng coù nieäm aáy trong taâm. Luùc voâ söï cuõng nieäm nhö vaäy, luùc höõu söï cuõng nieäm nhö vaäy, luùc yeân vui cuõng nieäm nhö vaäy, luùc ñau khoå cuõng nieäm nhö vaäy, luùc ñang soáng cuõng nieäm nhö vaäy, luùc saép cheát cuõng nieäm nhö vaäy. Moät nieäm saùng suoát roõ raøng nhö vaäy, caàn gì phaûi hoûi thaêm ñöôøng veà ôû nôi ngöôøi khaùc?

Nhö vaäy coù theå noùi laø:

QUYEÅN THÖÔÏNG

95

Moät nieäm Di-ñaø khoâng xen taïp, Thaûnh thôi phuùt choác ñeán Taây phöông.(1) Thieàn sö laïi daën kyõ raèng: “Naøy thieän nam töû hoï Traàn!

Nay ta ñem phaùp moân noùi veà möôøi phaùp giôùi maø truyeàn giao cho ngöôi, ngöôi phaûi duøng phaùp moân naøy maø môû mang chæ baûo cho ngöôøi sau, cuøng nhau tinh taán tu haønh cho ñeán khi thaønh töïu quaû Phaät.”

Toâng Boån thöa raèng: “Con xin mang phaùp aáy giaûng roäng cho ngöôøi sau, mong raèng seõ mang laïi lôïi ích trong töông lai.”

Thieàn sö daïy raèng: “Laønh thay, laønh thay! Möôøi phaùp giôùi aáy laø: phaùp giôùi cuûa chö Phaät, phaùp giôùi cuûa caùc vò Boà Taùt, phaùp giôùi cuûa haøng Duyeân giaùc, phaùp giôùi cuûa haøng Thinh vaên, phaùp giôùi cuûa chö thieân, phaùp giôùi cuûa loaøi ngöôøi, phaùp giôùi cuûa loaøi a-tu-la, phaùp giôùi cuûa loaøi ngaï quæ,(2) phaùp giôùi suùc sanh vaø phaùp giôùi ñòa nguïc.

“Möôøi phaùp giôùi aáy, trong taâm moãi ngöôøi ñeàu coù ñuû. Tuøy nôi choã ñaõ taïo ra maø töï thoï nhaän laáy, nhaân naøo quaû naáy khoâng sai chaïy. Vieäc laøm laønh, laøm döõ laø nhaân theá gian, maø ba coõi, saùu ñöôøng laø quaû theá gian vaäy. Vieäc giöõ giôùi, nieäm Phaät laø nhaân ra khoûi theá gian, maø coõi Tònh ñoä, ñöôïc thaønh Phaät, ñoù laø quaû ra khoûi theá gian.

Trong coõi trôøi ngöôøi, vieäc tu phöôùc laø neân laøm tröôùc nhaát. Trong bieån khoå sanh töû, vieäc nieäm Phaät laø hôn heát.

Nhö muoán höôûng söï khoaùi laïc trong coõi trôøi ngöôøi maø (1)

Nguyeân vaên laø: Nhaát cuù Di-ñaø voâ bieät nieäm, baát lao ñaøn chæ ñaùo Taây phöông.

Dòch saùt nghóa laø: “Chæ moät caâu Di-ñaø, chaúng coù nieäm naøo khaùc, khoâng caàn nhoïc söùc ñeán nhö khaûy moùng tay ñaõ coù theå ñeán ñöôïc coõi Taây phöông.”

(2) Ngaï quyû: loaøi quyû ñoùi, do nghieäp löïc maø khoâng luùc naøo ñöôïc no ñuû.

96

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

khoâng tu phöôùc, muoán ra khoûi bieån khoå sanh töû maø khoâng nieäm Phaät, chaúng khaùc naøo chim khoâng caùnh maø muoán bay, caây khoâng reã maø muoán ñöôïc töôi toát, haù coù theå ñöôïc sao?

Cho neân, ñieàu coát yeáu laø phaûi laáy vieäc nieäm Phaät gieo troàng nhaân chính, laáy vieäc tu phöôùc laøm phaùp hoã trôï.

Phöôùc ñöùc vaø trí hueä ñeàu cuøng tu môùi coù theå thaønh baäc Chaùnh ñaúng Chaùnh giaùc.(1) Ñoù chính laø nhaân taïo thaønh quaû, quaû hoaøn toaøn phuï thuoäc ôû nhaân; nhaân quaû khoâng sai khaùc, tröôùc sau chaúng heà nhaàm laãn. Vì sao vaäy? Hình thaúng thì boùng ngay, aâm thanh haøi hoøa thì tieáng vang deã nghe. Neân bieát raèng nhaân chaân thaät thì quaû khoâng hö doái. Nhö cuoäc soáng thöôøng ngaøy laø nhaân, phuùt laâm chung laø quaû. Thöôøng ngaøy laøm vieäc aùc, khi laâm chung caûnh aùc hieän ra tröôùc maét; thöôøng ngaøy nieäm Phaät, khi laâm chung coõi Phaät töï nhieân hieän ñeán.

Kinh Hoa Nghieâm noùi raèng: Neáu ai muoán roõ bieát, Ba ñôøi, möôøi phöông Phaät,(2) Neân thaáy taùnh phaùp giôùi, Thaûy ñeàu do taâm taïo.

Chính laø noùi leân nghóa aáy ñoù.

Toâng Boån hoûi raèng: “Baïch thaày, tu theo phaùp naøo thì ñöôïc quaû Phaät?”

(1)

Töùc laø quaû vò Phaät.

Ba ñôøi laø chæ chung heát thaûy thôøi gian, bao goàm quaù khöù, hieän taïi vaø vò lai, möôøi phöông laø chæ chung heát thaûy khoâng gian, bao goàm caùc phöông ñoâng, taây, nam, baéc, ñoâng nam, ñoâng baéc, taây nam, taây baéc vaø hai phöông treân, döôùi.

(2)

QUYEÅN THÖÔÏNG

97

Thieàn sö ñaùp: “Neân bieát raèng chuùng sanh trong saùu ñöôøng ñeàu saün coù chaân nhö Phaät taùnh, bình ñaúng nhö nhau. Ñoái vôùi heát thaûy chuùng sanh ñeàu quaùn xeùt raèng ñoù laø chö Phaät, ñoù laø caùc baäc cha meï cuûa mình. Khoâng phaân bieät oaùn thuø hay thaân thích, ñeàu nguyeän cöùu ñoä heát thaûy.

Töø nay maõi maõi veà sau luoân thöïc hieän theo haïnh nguyeän cuûa ñöùc Boà Taùt Phoå hieàn.(1) Neáu tu haønh ñöôïc nhö vaäy laø coù theå ngang baèng vôùi chö Phaät.”

Laïi hoûi: “Baïch thaày, tu theo phaùp naøo coù theå ñaït ñeán phaùp giôùi cuûa caùc vò Boà Taùt?”

Thieàn sö daïy: “Tu theo haïnh boá thí tröø ñöôïc loøng tham lam, buûn xæn; giöõ theo giôùi haïnh tröø ñöôïc söï huûy phaïm; thöïc haønh nhaãn nhuïc tröø ñöôïc loøng saân nhueá; noã löïc tinh taán tröø ñöôïc söï giaûi ñaõi, löôøi nhaùc; thöïc haønh thieàn ñònh tröø ñöôïc söï hoân meâ, taùn loaïn; tu döôõng trí hueä tröø ñöôïc ngu si. Neáu tu haønh ñöôïc nhö vaäy laø coù theå ngang baèng vôùi caùc vò Boà Taùt.”

Laïi hoûi: “Baïch thaày, tu theo phaùp naøo chæ coù theå ñaït ñeán phaùp giôùi cuûa haøng Duyeân giaùc?”

Thieàn sö daïy: “Nhöõng ngöôøi trong haïng Trung thöøa, vui thích caûnh tòch tónh moät mình, tuy roõ bieát nhaân duyeân caùc phaùp nhöng chaúng thöïc haønh vieäc cöùu ñoä chuùng sanh, cho neân chæ coù theå ñaït ñeán phaùp giôùi cuûa haøng Duyeân giaùc maø thoâi.”

(1)

Haïnh nguyeän cuûa ñöùc Boà Taùt Phoå hieàn coù möôøi ñieàu: 1. Nguyeän thöôøng leã baùi chö Phaät. 2. Nguyeän thöôøng phuïng söï vaø xöng taùn chö Phaät. 3. Nguyeän thöôøng saùm hoái caùc nghieäp chöôùng. 4. Nguyeän thöôøng tu haïnh cuùng döôøng.

5. Nguyeän thöôøng vui theo coâng ñöùc cuûa ngöôøi khaùc. 6. Nguyeän thöôøng caàu thænh baäc ñaïo sö thuyeát phaùp. 7. Nguyeän thöôøng caàu thænh Phaät truï theá ñeå giaùo hoùa chuùng sanh. 8. Nguyeän thöôøng theo Phaät tu hoïc. 9. Nguyeän thöôøng tuøy theo yù muoán cuûa chuùng sanh maø dìu daét, hoùa ñoä. 10. Nguyeän thöôøng hoài höôùng coâng ñöùc ñeå mình vaø chuùng sanh cuøng thaønh Phaät ñaïo.

98

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

99

Laïi hoûi: “Baïch thaày, tu theo phaùp naøo chæ coù theå ñaït ñeán phaùp giôùi cuûa haøng Thanh vaên?”

Laïi hoûi: “Baïch thaày, taïo toäi nghieäp gì phaûi ñoïa laïc vaøo caûnh giôùi cuûa loaøi A-tu-la?”(1)

Thieàn sö daïy: “Nhöõng ngöôøi trong haïng Tieåu thöøa, khieáp sôï sanh töû nhö loaøi höôu nai troán chaïy, chaúng daùm ngoù laïi. Vì chæ muoán mau mau ra khoûi Ba coõi, caàu laáy caûnh giôùi Nieát-baøn cho rieâng mình,(1) cho neân chæ coù theå ñaït ñeán phaùp giôùi cuûa haøng Thanh vaên, La-haùn(2) maø thoâi.”

Thieàn sö daïy: “Nhöõng ai tu theo thieän nghieäp maø coøn giöõ loøng tranh chaáp hôn thua, hôøn giaän, khinh ngaïo keû khaùc, seõ ñoïa vaøo caûnh giôùi cuûa loaøi A-tu-la.”

Laïi hoûi: “Baïch thaày, tu theo phaùp naøo chæ coù theå ñöôïc sanh leân coõi trôøi?”

Thieàn sö daïy: “Tu theo Möôøi thieän nghieäp sanh leân coõi trôøi.”

(3)

seõ ñöôïc

Laïi hoûi: “Baïch thaày, tu theo phaùp naøo chæ coù theå ñöôïc sanh ôû coõi ngöôøi?”

Thieàn sö daïy: “Tu theo Nguõ giôùi(4) seõ ñöôïc sanh ôû coõi ngöôøi.”

(1)

Ba coõi, hay Tam giôùi, bao goàm Duïc giôùi, Saéc giôùi vaø Voâ saéc giôùi.

La-haùn: Caùch noùi taét cuûa A-la-haùn, thaùnh quaû thöù tö, cao nhaát trong Töù thaùnh quaû cuûa haøng Thanh vaên.

(3) Möôøi thieän nghieäp, hay Thaäp thieän nghieäp, töùc laø Möôøi ñieàu laønh, coù theå taïo ra thieän nghieäp cho chuùng sanh. Bao goàm: 1. Khoâng saùt sanh, phaûi laøm vieäc tha thöù vaø phoùng sanh.

2. Khoâng troäm caép, phaûi tu haïnh boá thí, cuùng döôøng.

3. Khoâng taø daâm, phaûi chung thuûy moät vôï moät choàng.

4. Khoâng noùi doái, phaûi luoân noùi lôøi chaân thaät.

5. Khoâng noùi trau chuoát, thoâ tuïc, phaûi noùi nhöõng lôøi coù yù nghóa, coù ích lôïi.

6. Khoâng noùi ñaâm thoïc, gaây chia reõ, phaûi noùi nhöõng lôøi taïo ra söï ñoaøn keát, thöông yeâu nhau, 7. Khoâng noùi lôøi ñoäc aùc, gaây toån haïi, phaûi noùi nhöõng lôøi oân hoøa, nhu thuaän.

8. Khoâng tham lam, phaûi thaáy raèng moïi thöù cuûa caûi vaät chaát ñeàu chæ laø giaû taïm, khoâng thöôøng toàn.

9. Khoâng saân nhueá, phaûi coù tu taäp haïnh töø bi, nhaãn nhuïc.

10. Khoâng ngu meâ, taø kieán, phaûi saùng suoát tu taäp theo chaùnh kieán.

(4) Nguõ giôùi, töùc laø naêm caám giôùi cuûa haøng Phaät töû taïi gia. Bao goàm: 1. Khoâng saùt sanh, 2. Khoâng troäm caép, 3. Khoâng taø daâm, 4. Khoâng noùi doái, 5. Khoâng uoáng röôïu. Veà yù nghóa chi tieát vaø vieäc haønh trì theo Nguõ giôùi, xin tìm ñoïc trong saùch Veà maùi chuøa xöa cuûa Nguyeân Minh, Nxb Toân giaùo.

(2)

Laïi hoûi: “Baïch thaày, taïo toäi nghieäp gì phaûi ñoïa laïc vaøo caûnh giôùi cuûa loaøi ngaï quæ?”(2) Thieàn sö daïy: “Nhöõng ai khoâng xaû boû ñöôïc taâm tham lam, boûn seûn, khinh thöôøng ñaïi chuùng, giaønh laáy mieáng aên cho rieâng mình, seõ ñoïa vaøo caûnh giôùi cuûa loaøi ngaï quyû.”

Laïi hoûi: “Baïch thaày, taïo toäi nghieäp gì phaûi ñoïa laïc vaøo caûnh giôùi cuûa loaøi suùc sanh?”(3) Thieàn sö daïy: “Nhöõng ai taïo caùc nghieäp ngu si, taø nguïy, ñoäc aùc, chaéc chaén phaûi ñoïa vaøo caûnh giôùi cuûa loaøi suùc sanh.”

Laïi hoûi: “Baïch thaày, taïo toäi nghieäp gì phaûi ñoïa laïc vaøo caûnh giôùi ñòa nguïc?”(4) (1)

A-tu-la laø moät haïng chuùng sanh coù pheùp thaàn thoâng nhö chö thieân coõi trôøi, nhöng khoâng coù oai ñöùc vaø hình töôùng toát ñeïp nhö chö thieân. Hoï mang taâm saân haän vaø hieáu chieán, thöôøng xuyeân gaây goã, ñaùnh nhau vaø soáng trieàn mieân trong söï haän thuø, ganh gheùt.

(2) Ngaï quyû, hay quyû ñoùi, laø haïng chuùng sanh do aùc nghieäp maø phaûi chòu caûnh ñoùi khoå trieàn mieân. Duø hoï coù ñöôïc ban cho caùc moùn vaät thöïc cuõng khoâng theå naøo aên vaøo ñeå no ñuû, hoaëc vì coù coå hoïng raát nhoû, khoâng theå nuoát thöùc aên, hoaëc vì nghieäp löïc cuûa hoï laøm cho thöùc aên vöøa ñeán mieäng ñaõ hoùa thaønh than löûa chaùy röïc, khoâng sao aên vaøo ñöôïc.

(3) Suùc sanh: chæ chung caùc loaøi suùc vaät, caàm thuù.

(4) Ñòa nguïc: chæ chung caùc caûnh giôùi maø nhöõng chuùng sanh taïo aùc nghieäp naëng neà phaûi thoï sanh vaøo. Coù nhieàu caûnh ñòa nguïc khaùc nhau tuøy theo aùc nghieäp maø chuùng sanh ñaõ taïo, nhöng noùi chung ñeàu laø nhöõng caûnh giôùi maø chuùng sanh phaûi chòu nhöõng söï ñau ñôùn, khoå sôû, töông öùng vôùi nhöõng aùc nghieäp maø hoï ñaõ taïo.

100

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Thieàn sö daïy: “Nhöõng ai cheâ bai phæ baùng Tam baûo,(1) laøm caùc ñieàu döõ, nhaát ñònh seõ ñoïa laïc vaøo caûnh giôùi ñòa nguïc.

“Möôøi Phaùp giôùi nhö vöøa noùi ñoù, thaûy ñeàu laø do nôi vieäc laøm vaø söï tu taäp cuûa moãi ngöôøi.”

Toâng Boån lieàn ñaûnh leã, caûm taï thaày vaø noùi raèng: “Neáu chaúng phaûi duyeân may töø ñôøi tröôùc, laøm sao ñöôïc gaëp baäc minh sö môû mang chæ baûo nhö theá naøy?”

(1)

Tam baûo: Ba ngoâi baùu, töùc laø Phaät baûo, Phaùp baûo vaø Taêng baûo. Veà yù nghóa cuï theå vaø chi tieát cuûa Tam baûo, xin tìm ñoïc trong saùch Veà maùi chuøa xöa cuûa Nguyeân Minh, Nxb Toân giaùo.

開示叅禪龜鏡文

QUYEÅN THÖÔÏNG

101

Khi töø bieät, thieàn sö laïi coøn daïy raèng: “Neáu nhö ngöôi coøn coù ñieàu gì nghi nan chöa döùt, neân tìm ñoïc nhöõng boä saùch nhö: Lieân Toâng Baûo Giaùm, Tònh ñoä chæ qui, Long Thö Tònh ñoä vaên, Vaïn thieän ñoàng qui taäp, Trí Giaû Ñaïi sö Thaäp nghi luaän, Thieân Nhö Taéc Thieàn sö hoaëc vaán, Thaàn Theâ An Döôõng phuù, Tònh ñoä quyeát nghi luaän. Noùi chung, heát thaûy nhöõng kinh saùch taùn döông phaùp moân Tònh ñoä ñeàu neân tìm ñoïc.”

Toâng Boån thöa raèng: “Kính vaâng lôøi thaày, con xin tin nhaän vaø heát loøng laøm theo nhö vaäy.”

Khai thò tham thieàn quy kính vaên Hoïc ñaïo chi moân, bieät voâ kyø ñaëc. Taåy ñòch caên traàn, dó

學道之門，別無奇特。洗滌根塵，以悟爲 則。 諸人者。欲修無常菩提，必用堅持齋戒。 戒行若不嚴持，菩提終不成就。 何以故。戒爲萬行之先鋒，六度之基址。 如造屋宅，先固其基。若無基址，徒架虛空。 夫戒者，大乘僧三聚戒也。攝律儀戒，無惡 不斷，卽諸惡莫作也。攝善法界，無善不積，

ngoä vi taéc.

Chö nhaân giaû. Duïc tu voâ thöôïng Boà-ñeà, taát duïng kieân trì trai giôùi. Giôùi haïnh nhöôïc baát nghieâm trì, Boà-ñeà chung baát thaønh töïu.

Haø dó coá? Giôùi vi vaïn haïnh chi tieân phong, luïc ñoä chi cô chæ. Nhö taïo oác traïch, tieân coá kyø cô. Nhöôïc voâ cô chæ, ñoà giaù hö khoâng.

Phuø giôùi giaû, Ñaïi thöøa tam tuï giôùi daõ. Nhieáp luaät nghi giôùi, voâ aùc baát ñoaïn, töùc chö aùc maïc taùc daõ. Nhieáp thieän phaùp giôùi, voâ thieän baát tích, töùc chuùng thieän phuïng haønh

102

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

卽眾善奉行也。饒益有情戒，無生不度，卽普 度眾生也。 此三聚戒者，是菩薩成佛之戒也。若人具 此三戒，方可修禪。不發此心，叅禪何益。 不 見 梵 網 經 云 。 眾 生 受 佛 戒 ，卽 入 諸 佛 位。豈不然哉。 佛頂經云。戒能生定，定能發慧，慧則明 心。明心見性，見性成佛。成佛作祖者，莫不 由斯戒也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

103

daõ. Nhieâu ích höõu tình giôùi, voâ sanh baát ñoä, töùc phoå ñoä chuùng sanh daõ.

Thöû tam tuï giôùi giaû, thò Boà Taùt thaønh Phaät chi giôùi daõ.

Nhöôïc nhaân cuï thöû tam giôùi, phöông khaû tu thieàn. Baát phaùt thöû taâm, tham thieàn haø ích?

Baát kieán Phaïm voõng kinh vaân: Chuùng sanh thoï Phaät giôùi, töùc nhaäp chö Phaät vò. Khôûi baát nhieân tai.

Phaät ñaûnh kinh vaân: Giôùi naêng sanh ñònh, ñònh naêng phaùt hueä, hueä taéc minh taâm. Minh taâm kieán taùnh, kieán taùnh thaønh Phaät. Thaønh Phaät taùc Toå giaû, maïc baát do tö giôùi daõ.

Phuø tham thieàn nhaát söï, cöïc thò höôùng thöôïng huyeàn

夫叅禪一事，極是向上玄機，不是等閑小 可。須當發大勇猛，發大精進。亦要息慮忘 緣，收視反聽。將平時好惡知見，蹭愛是非， 盡情掃蕩。

cô, baát thò ñaúng nhaøn tieåu khaû. Tu ñöông phaùt ñaïi duõng

如利刀割一握絲，一斬一切斷。亦如斬纜 放船，徑望前去。亦如一人與萬人鬭戰，不容 貶眼，那可遲疑。果能發此决烈之志，纔有叅 禪氣象。

Dieäc nhö traûm laõm phoùng thuyeàn, kính voïng tieàn khöù. Dieäc

旣有叅禪氣象，執持一句南無阿彌陀佛，如

A-di-ñaø Phaät, nhö khaùo nhaát toøa Tu-di sôn töông töï, dieâu

靠一座須彌山相似，茭搖撼不動。專其心，一 其意，或念三聲五聲，回光目看云。問著念佛

thanh nguõ thanh, hoài quang muïc khaùn vaân, vaán tröôùc nieäm

maõnh, phaùt ñaïi tinh taán. Dieäc yeáu töùc löï vong duyeân, thaâu thò phaûn thính. Töông bình thôøi haûo aùc tri kieán, taéng aùi thò phi, taän tình taûo ñaõng.

Nhö lôïi ñao caùt nhaát oác ty, nhaát traûm nhaát thieát ñoaïn. nhö nhaát nhaân döõ vaïn nhaân ñaáu chieán, baát dung bieám nhaõn, na khaû trì nghi. Quaû naêng phaùt thöû quyeát lieät chi chí, taøi höõu tham thieàn khí töôïng.

Kyù höõu tham thieàn khí töôïng, chaáp trì nhaát cuù Nam moâ haùm baát ñoäng. Chuyeân kyø taâm, nhaát kyø yù, hoaëc nieäm tam Phaät ñeå thò thuøy. Tham yeáu kieán giaù nhaát nieäm, tuøng haø xöù

104

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

底是誰。叅要見這一念，從何處起。良久覷破 這一念。疑上又加疑。 又問。問念佛底是誰。畢竟是誰。到這 裏，緊顧繩頭，不得放捨。如見生死寃家，抯 著就，要了當不容擬議，不待商量。 如此叅禪，尅期取辯。未能如是，更聽饒舌

QUYEÅN THÖÔÏNG

105

khôûi. Löông cöûu khö phaù, giaù nhaát nieäm. Nghi thöôïng höïu gia nghi.

Höïu vaán: Vaán nieäm Phaät ñeå thò thuøy? Taát caùnh thò thuøy? Ñaùo giaù lyù, khaån coá thaèng ñaàu, baát ñaéc phoùng xaû. Nhö kieán sanh töû oan gia, tra tröôùc töïu, yeáu lieãu ñöông, baát dung nghó nghò, baát ñaõi thöông löôïng.

Nhö thöû tham thieàn, khaéc kyø thuû bieän. Vò naêng nhö thò, caùnh thính nhieâu thieät thaëng ngöõ.

剩。 夫叅究下工之法，如人墮在千尺井底。朝 思想，暮思量，單單只用求出之心，再無異 念。又如失了，要緊物事相似。朝也尋，暮也 尋，橫也尋，竪也尋。尋之不見，細想沈吟。

Phuø tham cöùu haï coâng chi phaùp, nhö nhaân ñoïa taïi thieân xích tænh ñeå. Trieâu tö töôûng, moä tö löông, ñôn ñôn chæ duïng caàu xuaát chi taâm, caùi voâ dò nieäm. Höïu nhö thaát lieãu, yeáu khaån vaät söï töông töï, trieâu daõ taàm, moä daõ taàm. Hoaønh daõ taàm, thuï daõ taàm. Taàm chi baát kieán, teá töôûng traàm ngaâm.

亦猶猫捕鼠，內外一如。亦如過獨木橋，愈

Dieäc do mieâu boå thöû, noäi ngoaïi nhaát nhö. Dieäc nhö quaù

加仔細。若也。如此用心，昏散自然而退。行

ñoäc moäc kieàu, duõ gia töû teá. Nhöôïc daõ. Nhö thöû duïng taâm,

住坐臥，如護嬰兒，不可卒暴。

hoân taùn töï nhieân nhi thoái. Haønh truï toïa ngoïa, nhö hoä anh

所 以 探 珠 宜 浪 靜 ，動 水 取 應 難 。 定 水 澄 清，心珠自現。 古人云。

nhi, baát khaû thoát baïo.

Sôû dó thaùm chaâu nghi laõng tónh, ñoäng thuûy thuû öng nan. Ñònh thuûy tröøng thanh, taâm chaâu töï hieän.

Coå nhaân vaân:

開池不待月， 池成月自來。

Khai trì baát ñaõi nguyeät.

Trì thaønh nguyeät töï lai.

106

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

故圓覺經云。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Coá Vieân Giaùc kinh vaân: Voâ ngaïi thanh tònh hueä.

無礙清淨慧， 皆依禪定生。 果能如是行持，工夫定得入手。縱得禪定 現前，不可住在枯定。須叅大事了明，圓成一 切種智。

107

Giai y thieàn ñònh sanh.

Quaû naêng nhö thò haønh trì, coâng phu ñònh ñaéc nhaäp thuû.

Tuùng ñaéc thieàn ñònh hieän tieàn, baát khaû truï taïi khoâ ñònh. Tu tham ñaïi söï lieãu minh, vieân thaønh nhaát thieát chuûng trí.

Tieân ñöùc vaân:

先德云。

Maïc chæ vong hình döõ töû taâm.

莫只忘形與死心， 此箇難醫病最深。 直須坐究探淵源， 始得見性識天眞。 正所未。百尺竿頭，更進一步。直待懸崖 撒手，絶後再穌，方可謂之了事人。 雖决此一則，又有一則疑。或有話頭，提 起，提不起，分明，不分明，得力，不得力，輕 安，不輕安。此等得失有無，盡不可著。但存 叅究之意，卽是工夫。 决了此一則，又有一則疑。 或有好境現 前，不要歡喜。恐歡喜魔入心。或有惡境現 前，不要煩惱。恐煩惱魔入心。要知此等境

Thöû caù nan y beänh toái thaâm.

Tröïc tu toïa cöùu thaùm uyeân nguyeân.

Thuûy ñaéc kieán taùnh thöùc thieân chaân.

Chaùnh sôû vò, baùch xích can ñaàu, caùnh taán nhaát boä. Tröïc ñaõi huyeàn nhai taùn thuû, tieät haäu taùi toâ, phöông khaû vò chi lieãu söï nhaân. Tuy quyeát thöû nhaát taéc, höïu höõu nhaát taéc nghi.

Hoaëc höõu thoaïi ñaàu, ñeà khôûi, ñeà baát khôûi, phaân minh, baát phaân minh, ñaéc löïc, baát ñaéc löïc, khinh an baát khinh an.

Thöû ñaúng ñaéc thaát höõu voâ, taän baát khaû tröôùc. Ñaõn toàn tham cöùu chi yù, töùc thò coâng phu. Quyeát lieãu thöû nhaát taéc, höïu höõu nhaát taéc nghi.

Hoaëc höõu haûo caûnh hieän tieàn, baát yeáu hoan hyû, khuûng hoan hyû ma nhaäp taâm. Hoaëc höõu aùc caûnh hieän tieàn, baát yeáu phieàn naõo, khuûng phieàn naõo ma nhaäp taâm. Yeáu tri thöû

108

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

109

界，非是外來。皆是昏沈所生，或是業識所 感。凡有眼見，耳聞者，盡是虛妄，俱不要 著，精進做去。

ñaúng caûnh giôùi phi thò ngoaïi lai. Giai thò hoân traàm sôû sanh,

古德云。汝之伎儞有盡，我之不採無盡。

taän. Chaân thò saéc thaân thöôïng höõu beänh giaû, giaù caù baát khaû

眞是色身上有病者，這箇不可強爲。急須禮佛

cöôõng vi. Caáp tu leã Phaät saùm hoái, nieäm Phaät tieâu khieån quaù

懺悔，念佛消遣過時，病源脫體，然後又叅。

hoaëc thò nghieäp thöùc sôû caûm. Phaøm höõu nhaõn kieán, nhó vaên giaû, taän thò hö voïng, caâu baát yeáu tröôùc, tinh taán toá khöù.

Coå ñöùc vaân: Nhöõ chi kyõ nhó höõu taän, ngaõ chi baát thaùi voâ

thôøi, beänh nguyeân thoaùt theå, nhieân haäu höïu tham.

Nhöôïc höõu trí hueä chi nhaân, dieäc khaû tham cöùu. Yeáu

若 有 智 慧 之 人 ，亦 可 叅 究 。 要 知 四 大 本

tri töù ñaïi boån khoâng, nguõ uaån phi höõu. Beänh tuøng haø lai?

空，五蘊非有。病從何來。是誰受病。果能如

Thò thuøy thoï beänh? Quaû naêng nhö thò giaùc chieáu, dieäc höõu

是覺照，亦有發明之時。此則雖决了，又有一 則疑。 儻有見解聰明現前，切莫認著，急須掃過。 若也住在知見境界，埋沒本來靣目。 先德云。佛法不是死魚，那怕爛卻。如剝 芭蕉相似，剝一層又一層。剝一層又一層，直 要剝到無下手處。纔得打成一片，然後著衣喫 飯，屙屎放尿，一動一靜，一語一默，無不是一 箇阿彌陀佛 。 自此心花燦發，洞照十方，如杲日麗天，明 鏡當臺。不越一念，頓成正覺。非惟明此一大

phaùt minh chi thôøi. Thöû taéc tuy quyeát lieãu, höïu höõu nhaát taéc nghi.

Thaûng höõu kieán giaûi thoâng minh hieän tieàn, thieát maïc nhaän tröôùc, caáp tu taûo quaù. Nhöôïc daõ truï taïi tri kieán caûnh giôùi, mai moät baûn lai dieän muïc.

Tieân ñöùc vaân: Phaät phaùp baát thò töû ngö, na phaï laïn khöôùc. Nhö baùc ba tieâu töông töï, baùc nhaát taèng höïu nhaát taèng. Baùc nhaát taèng höïu nhaát taèng, tröïc yeáu baùc ñaùo voâ haï thuû xöù. Taøi ñaéc ñaû thaønh nhaát phieán, nhieân haäu tröôùc y khieát phaïn, a thæ phoùng thæ, nhaát ñoäng nhaát tónh, nhaát ngöõ nhaát maëc, voâ baát thò nhaát caù A-di-ñaø Phaät.

Töï thöû taâm hoa xaùn phaùt, ñoång chieáu thaäp phöông, nhö caûo nhaät leä thieân, minh caûnh ñöông ñaøi. Baát vieät nhaát nieäm, ñoán thaønh chaùnh giaùc. Phi duy minh thöû nhaát ñaïi söï.

Tuøng thöôïng nhöôïc Phaät nhöôïc Toå, nhaát thieát sai bieät nhaân

110

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

事。從上若佛若祖，一切差別因緣，悉皆透頂 透底。佛法世法無不明了。 雖到這般田地，亦未可住著。須求證悟作 家，投機印可。印可之後，聖凡不立，取捨兩 忘。說甚麼天堂地獄，分甚麼南北東西。徧法 界是箇自己彌陀。盡虛空是箇唯心淨土。

QUYEÅN THÖÔÏNG

111

duyeân, taát giai thaáu ñaûnh thaáu ñeå. Phaät phaùp theá phaùp voâ baát minh lieãu.

Tuy ñaùo giaù bang ñieàn ñòa, dieäc vò khaû truï tröôùc. Tu caàu chöùng ngoä taùc gia, ñaàu cô aán khaû. AÁn khaû chi haäu thaùnh phaøm baát laäp thuû xaû löôõng vong. Thuyeát thaäm ma thieân ñöôøng ñòa nguïc, phaân thaäm ma nam baéc ñoâng taây. Bieán phaùp giôùi thò caù töï kyû Di-ñaø. Taän hö khoâng, thò caù duy taâm Tònh ñoä.

便可以一毫端上，現寶王剎。坐微塵裏轉

Tieän khaû dó nhaát haøo ñoan thöôïng, hieän baûo vöông saùt.

大法輪。接引未來，扶持末運。如斯禪者，方

Toïa vi traàn lyù, chuyeån ñaïi phaùp luaân. Tieáp daãn vò lai, phoø

是出格丈夫，超羣烈漢。

trì maït vaän. Nhö tö thieàn giaû, phöông thò xuaát caùch tröôïng phu, sieâu quaàn lieät haùn.

如或未然，且仗彼佛願力，求生淨土。何

Nhö hoaëc vò nhieân, thaû tröôïng bæ Phaät nguyeän löïc, caàu

則。恐怕臨終陰境現前，手忙腳亂。此時作不

sanh Tònh ñoä. Haø taéc. Khuûng phaï laâm chung aâm caûnh hieän

得張主，不丏免又逐業緣去也。 還要磪實念佛，福慧兼修，送想樂邦，一

tieàn, thuû mang cöôùc loaïn. Thöû thôøi taùc baát ñaéc tröông chuû, baát mieãn höïu truïc nghieäp duyeân khöù daõ.

Hoaøn yeáu thoâi thaät nieäm Phaät, phöôùc hueä kieâm tu, toáng

心待盡。可謂。雖然舊閣閑田地，一度贏來

töôûng Laïc bang, nhaát taâm ñaõi taän. Khaû vò. Tuy nhieân cöïu

方始休。

caùc nhaøn ñieàn ñòa, nhaát ñoä doanh lai phöông thuûy höu.

嗟乎。去聖時遙，源流益別。近有一等泛 泛之流。智眼又不明，淨土又不信。錯會祖師 機語，謬談聖意施爲。 不知叅究一心，一向著於四大。今日兩，明

Ta hoà! Khöù thaùnh thôøi dieâu, nguyeân löu ích bieät. Caän höõu nhaát ñaúng phieám phieám chi löu. Trí nhaõn höïu baát minh, Tònh ñoä höïu baát tín. Thoá hoäi Toå sö cô ngöõ, maäu ñaøm thaùnh yù thi vi.

Baát tri tham cöùu nhaát taâm, nhaát höôùng tröôùc ö töù ñaïi.

Kim nhaät löôõng, minh nhaät tam, giaùo nhaân nöõu nieát toá

112

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

日三，教人扭捏做作。顚蹶奔馳。定慧不得現 前，遂致反成狂妄。 虛消信施，孤負已靈。輪轉三塗，受諸苦 楚。只爲打頭不遇作家，到老翻成骨董。此等 盲修瞎煉之嵞徒，縱然弄到彌勒下生，亦無出 頭日了。

113

taùc. Ñieân quyeát boân trì. Ñònh hueä baát ñaéc hieän tieàn, toaïi trí phaûn thaønh cuoàng voïng.

Hö tieâu tín thí, coâ phuï dó linh. Luaân chuyeån tam ñoà, thoï chö khoå sôû. Chæ vò ñaû ñaàu baát ngoä taùc gia, ñaùo laõo phieân thaønh coát ñoång. Thöû ñaúng manh tu haït luyeän chi ñoà, tuùng nhieân loäng ñaùo Di-laëc haï sanh, dieäc voâ xuaát ñaàu nhaät lieãu.

Chaùnh sôû vò:

正所謂。 無禪無淨土， 鐵牀幷銅柱。 萬劫與天生, 沒箇人依怙。 苦哉。苦哉。 勸 誠 後 學 高 賢 ，切 宜 仔 細 。 我 今 分 明 說 破。說破又被人懀。智者，知 是醍醐。迷 者，反成毒藥。若也。差之毫氂失之千里。 嗚呼。

Voâ thieàn, voâ Tònh ñoä.

Thieát saøng tinh ñoàng truï.

Vaïn kieáp döõ thieân sanh.

Moät caù nhaân y hỗ.

Khoå tai, khoå tai!

Khuyeán thaønh haäu hoïc cao hieàn, thieát nghi töû teá. Ngaõ kim phaân minh thuyeát phaù. Thuyeát phaù höïu bò nhaân taéng.

Trí giaû, tri thò ñeà hoà. Meâ giaû, phaûn thaønh ñoäc döôïc. Nhöôïc daõ, sai chi haøo ly thaát chi thieân lyù.

OÂ hoâ!

天晴日頭出。 雨下地上濕。 盡情多說破。 只恐信不及。 珍重。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Thieân tình nhaät ñaàu xuaát.

Vuõ haù ñòa thöôïng thaáp.

Taän tình ña thuyeát phaù.

Chæ khuûng tín baát caäp.

Traân troïng!

114

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

115

2. Nhieáp thieän phaùp giôùi:(1) Tích chöùa caùc ñieàu laønh, töùc laø moïi ñieàu laønh ñeàu vaâng laøm theo.

5. Baøi vaên qui kính chæ roõ pheùp tham thieàn(1)

C

öûa vaøo ñaïo voán cuõng chaúng coù chi kyø laï, chæ caàn taåy saïch caên traàn,(2) laáy söï ñaït ngoä laøm chuaån taéc.

Naøy quyù vò! Neáu muoán tu haønh ñaït ñeán quaû Voâ thöôïng Boà-ñeà, aét phaûi kieân trì trai giôùi. Neáu khoâng nghieâm giöõ theo giôùi luaät, quaû Boà-ñeà roát cuoäc khoâng theå thaønh töïu.

Vì sao vaäy? Giôùi haïnh ñi ñaàu trong muoân haïnh, laïi laø neàn moùng cuûa saùu phaùp ba-la-maät. Nhö muoán xaây nhaø, tröôùc phaûi lo neàn moùng. Neáu khoâng neàn moùng, chæ xaây döïng treân khoaûng khoâng thì thaät laø voâ ích!

Giôùi luaät laø noùi chung ba nhoùm giôùi Ñaïi thöøa, bao goàm: 1. Nhieáp luaät nghi giôùi:(3) Döùt heát caùc ñieàu aùc, töùc laø moïi ñieàu aùc ñeàu chaúng laøm.

(1)

Qui kính (龜鏡): Qui laø con ruøa, xöa duøng mu ruøa ñeå boùi neân xem laø moät con vaät thieâng. Ngöôøi xöa boùi mu ruøa ñeå bieát söï laønh, döõ. Kính laø taám göông soi, giuùp cho moãi ngöôøi coù theå bieát ñöôïc söï ñeïp, xaáu cuûa chính mình. Baøi vaên goïi laø vaên qui kính, laø ví nhö mu ruøa thieâng coù theå duøng ñeå chæ ra ñieàu laønh neân laøm, ñieàu döõ neân boû, laïi nhö taám göông soi coù theå giuùp thaáy ñöôïc choã toát xaáu cuûa chính mình ñeå töï hoaøn thieän. Trong baøi tröôùc, ngaøi Toâng Boån ñaõ töï thuaät cô duyeân gaëp gôõ baäc minh sö tröôùc khi xuaát gia, baøi naøy neâu roõ nhöõng vieäc chaân chaùnh phaûi tu taäp sau khi xuaát gia.

(2) Caên traàn: Töùc laø saùu caên ôû trong ñoái vôùi saùu traàn ôû ngoaøi. Saùu caên laø: maét, tai, muõi, löôõi, thaân vaø yù. Saùu traàn laø hình saéc, aâm thanh, muøi höông, vò neám, söï xuùc chaïm vaø caùc phaùp, hay ñoái töôïng cuûa yù. Ngöôøi tu hoïc coát yeáu phaûi giöõ cho saùu caên khoâng ñaém nhieãm nôi saùu traàn. Khi caùc caên ôû trong ñöôïc thanh tònh thì caùc traàn ôû ngoaøi cuõng töï nhieân thanh tònh.

(3) Nhoùm giôùi naøy taïo thaønh oai nghi cuûa ngöôøi tu hoïc. Boà Taùt giôùi coù 10 troïng giôùi vaø 48 khinh giôùi, haøng cö só coù 5 giôùi hoaëc 8 giôùi tuøy theo phaùt nguyeän, haøng sa-di coù 10 giôùi, tyø-kheo coù 250 giôùi, tyø-kheo ni coù 348 giôùi.

3. Nhieâu ích höõu tình giôùi:(2) Khoâng moät chuùng sanh naøo maø khoâng cöùu ñoä, töùc laø roäng ñoä heát thaûy chuùng sanh.

Ba nhoùm giôùi aáy giuùp cho haøng Boà Taùt tu haønh thaønh Phaät. Ngöôøi giöõ ñuû ba nhoùm giôùi aáy môùi coù theå tu thieàn.

Neáu khoâng phaùt taâm nhö vaäy, vieäc tham thieàn coù ích gì?

Kinh Phaïm Voõng noùi raèng: “Chuùng sanh thoï giôùi cuûa Phaät töùc laø nhaäp vaøo ñòa vò chö Phaät.” Haù chaúng phaûi vaäy sao?

Kinh Phaät Ñaûnh noùi raèng: “Giôùi coù theå sanh ra ñònh, ñònh coù theå phaùt sanh trí hueä. Coù trí hueä thì taâm saùng suoát, taâm saùng suoát thì thaáy ñöôïc töï taùnh, thaáy ñöôïc töï taùnh thì thaønh Phaät.” Chöa töøng coù ai khoâng do nôi giôùi maø ñöôïc thaønh Phaät, thaønh Toå.

Chæ rieâng moät vieäc tham thieàn thaät laø then choát nhieäm maàu ñeå vöôn leân, chaúng phaûi laø chuyeän nhoû nhoi taàm thöôøng. Caàn phaûi phaùt taâm heát söùc doõng maõnh, heát söùc tinh taán. Coát yeáu cuõng phaûi döùt saïch lo toan tính toaùn, ñoaïn tuyeät heát thaûy traàn duyeân, ñem söï thaáy nghe quay veà quaùn xeùt töï taùnh, choã thaáy bieát thöôøng ngaøy nhö toát xaáu, thöông gheùt, phaûi quaáy ñeàu queùt boû ñi cho saïch heát.

Ví nhö laáy con dao beùn caét moät naém tô, döùt maïnh moät nhaùt laø ñöùt saïch. Laïi cuõng nhö caét neo phoùng thuyeàn, thaúng ñöôøng maø lao tôùi. Laïi cuõng nhö moät ngöôøi ñaùnh vôùi muoân ngöôøi, phaûi nhanh nhaïy ñeán chaúng kòp nhaùy maét, (1)

Nhoùm giôùi naøy taïo ra caùc thieän nghieäp, bao goàm caû vieäc tu hoïc caùc phaùp moân do Phaät daïy, ñoïc tuïng kinh ñieån...

(2) Nhoùm giôùi naøy laøm sanh khôûi vaø nuoâi döôõng taâm töø bi, laøm lôïi ích cho heát thaûy chuùng sanh.

116

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

khoâng theå chaäm chaïp trì hoaõn. Neáu coù theå phaùt khôûi ñöôïc caùi yù chí quyeát lieät nhö theá, môùi goïi laø coù caùi khí töôïng tham thieàn. Ñaõ coù caùi khí töôïng tham thieàn, giöõ laáy moät caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät, nhö döïa vaøo ngoïn nuùi Tu-di, duø coù bò quaáy roái hay lay chuyeån cuõng vaãn giöõ yeân chaúng ñoäng.

Chuyeân taâm, nhaát yù, hoaëc nieäm ba tieáng, naêm tieáng, roài quay con maét saùng suoát trôû laïi quaùn xeùt chính mình, hoûi raèng: Ai ñang nieäm Phaät?(1) Choã nghieàn ngaãm coát yeáu laø phaûi thaáy ñöôïc moät nieäm aáy töø ñaâu sanh khôûi. Laâu ngaøy khaùm phaù ra ñöôïc, laïi cuõng laø moät nieäm aáy. Ñaõ nghi laïi caøng theâm nghi. Laïi töï hoûi raèng: Hoûi raèng ai ñang nieäm Phaät, vaäy ai ñang hoûi ñoù? Cöù nhö vaäy xeùt tôùi, cuoái cuøng laø ai? Ñaït ñöôïc choã aáy roài, phaûi baùm laáy cho ñeán taän ñaàu moái, chaúng ñöôïc buoâng boû. Nhö gaëp ñöôïc keû oan gia ñaõ nhieàu ñôøi, phaûi baùm chaët ngay laáy manh moái maø phaêng theo cho ñeán khi bieát roõ, khoâng coøn coù theå nghó ngôïi, khoâng ñôïi baøn baïc, caân nhaéc gì nöõa. Tham thieàn ñöôïc nhö vaäy, aét phaûi coù ngaøy ñöôïc roõ thoâng.

Coøn nhö chöa ñöôïc nhö vaäy, caàn phaûi laéng nghe theâm maáy lôøi naøy. Ngöôøi ra coâng tham cöùu phaûi nhö keû bò rôi xuoáng gieáng saâu ngaøn thöôùc, sôùm chieàu suy tö nghieàn ngaãm cuõng chæ duy nhaát moät loøng caàu thoaùt ra khoûi gieáng, hoaøn toaøn khoâng coù yù töôûng naøo khaùc nöõa.

(1)

Hoûi raèng: “Ai ñang nieäm Phaät?” Ñoù laø quay laïi maø quaùn xeùt caùi “baûn ngaõ” töø laâu nay mình vaãn chaáp giöõ, töï cho caùi thaân töù ñaïi naøy laø “ta”. Ngay khi “caùi ta” ñoù ñang nieäm Phaät, lieàn duøng trí tueä saùng suoát maø quaùn xeùt xem coù phaûi thaät söï laø “ta” ñoù chaêng? Do choã quaùn xeùt naøy maø thaáy ñöôïc söï giaû hôïp cuûa “baûn ngaõ”, môùi heù môû ñöôïc choã thaáy bieát veà chaân nhö baûn taùnh.

QUYEÅN THÖÔÏNG

117

Laïi nhö keû bò maát ñi moät vaät gì raát laø caàn yeáu, saùng cuõng tìm, chieàu cuõng tìm, ñi ngang cuõng tìm, ñi doïc cuõng tìm; tìm maø khoâng thaáy thì luùc naøo cuõng luoân aâm thaàm nghó töôûng ñeán.

Laïi nhö con meøo rình chuoät, thaân taâm keát thaønh moät khoái.

Laïi nhö keû ñi treân caàu ñoäc moäc, luoân phaûi heát söùc thaän troïng.

Neáu duïng taâm ñöôïc nhö vaäy, söï hoân traàm vaø taùn loaïn seõ töï nhieân maát ñi. Trong khi ñi, ñöùng, naèm, ngoài, luùc naøo cuõng nhö ñang beá ñöùa haøi nhi, khoâng moät chuùt voäi vaøng, lô ñeãnh.

Muoán tìm haït chaâu rôi döôùi nöôùc, phaûi chôø luùc soùng yeân nöôùc laëng. Ñang khi maët nöôùc xao ñoäng maø tìm thì khoù loøng laáy ñöôïc. Maët nöôùc ñònh ñaõ laéng trong thì haït chaâu taâm theå seõ töï nhieân hieän roõ.

Ngöôøi xöa noùi raèng: Ñaøo ao chaúng ñôïi traêng, Ao thaønh traêng töï hieän.

Cho neân, kinh Vieân Giaùc noùi raèng: Trí thanh tònh khoâng ngaïi.

Do nôi thieàn ñònh sanh.

Neáu quaû haønh trì ñöôïc nhö vaäy, choã coâng phu chaéc chaén coù theå naém ñöôïc. Nhö coù ñaït ñöôïc thieàn ñònh trong hieän taïi, cuõng khoâng neân truï cheát vaøo nôi ñoù. Phaûi nghieàn ngaãm vieäc lôùn sanh töû cho saùng roõ thaáu ñaùo, thaønh töïu cho ñöôïc troïn veïn caùi trí hieåu bieát taát caû.

118

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ngöôøi xöa noùi: Ñaâu chæ queân thaân, taâm cheát laëng,

QUYEÅN THÖÔÏNG

maét thaáy ñeàu laø hö voïng, chaúng neân chaáp tröôùc. Caàn phaûi tinh taán maø thaúng tieán.

Ngöôøi xöa noùi: “Taøi ngheà cuûa ngöôi coù giôùi haïn, ñieàu ta

AÁy laø beänh troïng caøng theâm naëng.

Ngoài yeân xeùt thaáu nôi nguoàn coäi,

chaúng nhaän voán khoâng cuøng.”(1)

Môùi mong thaáy taùnh, roõ thieân chaân. Ñoù chính laø: Ñaàu saøo traêm thöôùc, theâm böôùc nöõa;

Neáu nhö thaân coù beänh, chôù neân gaéng göôïng maø tham thieàn. Neân leã Phaät saùm hoái, nieäm Phaät cho qua luùc aáy, chôø khi beänh khoûi seõ tieáp tuïc tham thieàn.

Söôøn nuùi buoâng tay, cheát laïi soáng.

Nhöng neáu laø ngöôøi trí hueä, cuõng coù theå nhaân khi coù

Nhö vaäy môùi coù theå goïi laø ngöôøi ñaõ xong vieäc.

beänh maø suy ngaãm. Neân bieát raèng boán ñaïi voán laø khoâng,

Nhöng tuy ñaõ xong ñöôïc ñieàu aáy, thì laïi coù ñieàu khaùc coøn nghi. Hoaëc coù caâu thoaïi ñaàu(1) neâu leân hoaëc chaúng neâu leân, phaân bieät roõ hoaëc khoâng phaân bieät roõ, maïnh meõ hay khoâng maïnh meõ, nheï yeân hay chaúng nheï yeân, heát thaûy nhöõng ñieàu aáy, cho daàu ñöôïc hay maát, coù hay khoâng ñeàu chaúng ñeå taâm chaáp tröôùc, chæ giöõ moät loøng tham cöùu maø thoâi, ñoù chính laø coâng phu.

Nhöng tuy ñaõ xong ñöôïc ñieàu aáy, thì laïi coù ñieàu khaùc coøn nghi. Hoaëc coù caûnh toát ñeïp hieän ra tröôùc maét, chaúng neân vui möøng, e raèng chìm ñaém theo choã vui möøng ñoù.

Hoaëc coù caûnh xaáu aùc hieän ra tröôùc maét, chaúng neân phieàn naõo, e raèng con ma chìm ñaém theo choã phieàn naõo ñoù.

Phaûi bieát raèng nhöõng caûnh toát xaáu aáy chaúng phaûi töø beân ngoaøi ñeán, ñeàu laø do taâm bò hoân traàm maø sanh ra, hoaëc do nghieäp thöùc chieâu caûm maø coù. Heát thaûy nhöõng gì tai nghe, (1)

119

Thoaïi ñaàu: Choã ñaàu moái giuùp ngöôøi tham thieàn taäp trung taâm yù. Thöôøng thì caâu thoaïi ñaàu hay coâng aùn laø do vò toân sö ñöa ra ñeå daét daãn ñeä töû, nhöng cuõng coù khi thieàn giaû töï choïn laáy. Thieàn giaû khi ñaõ tham thoaïi ñaàu thì doàn heát thaân taâm vaøo ñoù, khoâng coøn bò chi phoái bôûi baát cöù vaán ñeà naøo khaùc, cho ñeán khi thaâu toùm ñöôïc heát thaûy moïi söï vieäc, töï thaáy ñöôïc chaân nhö baûn taùnh.

naêm uaån(2) chaúng thaät coù. Beänh töø ñaâu ñeán? Ngöôøi ñang beänh ñaây laø ai? Neáu coù theå soi roïi nhö vaäy, cuõng coù luùc böøng saùng ñöôïc.

Nhöng tuy ñaõ xong ñöôïc ñieàu aáy, thì laïi coù ñieàu khaùc coøn nghi. Hoaëc nhö töï thaáy mình roõ bieát thoâng suoát moïi vieäc, khoâng neân ñaém chaáp vaøo ñoù, phaûi gaáp ruùt maø vöôït qua. Neáu truï yeân nôi caûnh giôùi cuûa söï thaáy bieát aáy, maët muõi chaân thaät xöa nay(3) aét seõ bò vuøi laáp maát.

(1)

Choã taâm thöùc loaïn ñoäng, sai laïc tuy nhieàu nhöng vaãn coù giôùi haïn. Chæ caàn khoâng meâ ñaém, chaáp tröôùc, moät loøng haï thuû coâng phu, laâu ngaøy töï nhieân voïng nieäm laéng ñoïng döùt tröø. Cho neân noùi raèng “ñieàu chaúng nhaän” – khoâng ñaém chaáp – môùi laø voâ cuøng, khoâng coù giôùi haïn.

(2) Naêm uaån (nguõ uaån, 五蘊 - pañca-skandha), cuõng goïi laø naêm aám, bao goàm: 1. Saéc uaån (thaân theå vaø taát caû nhöõng hình saéc ñöôïc nhaän bieát beân ngoaøi), 2. Thoï uaån (thoï caûm vui hay buoàn hoaëc khoâng vui khoâng buoàn), 3. Töôûng uaån (nhaän bieát caùc caûm giaùc noäi taâm vaø hình saéc beân ngoaøi), 4.

Haønh uaån (khôûi taâm ham muoán hoaëc gheùt giaän), 5. Thöùc uaån (Hieåu bieát vaø phaân bieät).

(3) Nguyeân vaên: “baûn lai dieän muïc” – maët muõi töø thuôû ban sô – caùch noùi cuûa Thieàn toâng duøng ñeå chæ chaân nhö, baûn taùnh hay töï taùnh chaân thaät.

120

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ngöôøi xöa noùi: “Phaùp Phaät chaúng phaûi con caù cheát, haù sôï noù thoái naùt ñi sao?”

Cuõng gioáng nhö boùc thaân caây chuoái, boùc ra moät lôùp, laïi coøn laïi moät lôùp. Boùc ra lôùp nöõa, laïi coøn moät lôùp nöõa. Cöù boùc maõi cho ñeán khi naøo khoâng coøn coù choã ñaët tay vaøo, môùi troïn thaønh moät khoái. Sau ñoù thì maëc aùo, aên côm, ñi tieâu, ñi tieåu, khi ñoäng, khi tònh, luùc noùi, luùc nín, khoâng luùc naøo khoâng xuyeân suoát moät nieäm A-di-ñaø Phaät.

Töø ñoù hoa taâm böøng saùng, chieáu khaép möôøi phöông, nhö maët nhaät giöõa trôøi quang ñaõng, nhö göông saùng treân ñaøi, ngay trong moät nieäm ñaõ thaønh baäc Chaùnh giaùc. Chaúng nhöõng saùng toû ñöôïc vieäc lôùn sanh töû, maø heát thaûy caùc nhaân duyeân sai bieät töø tröôùc cuûa chö Phaät, chö Toå cuõng ñeàu thaáu hieåu caën keõ; phaùp Phaät, phaùp theá gian cuõng ñeàu thaáu bieát saùng suoát.

Tuy ñaõ ñaït tôùi ñòa vò aáy, cuõng chaúng neân truï yeân, chaáp tröôùc. Caàn phaûi chöùng bieát, thaáu roõ nhaân duyeân taïo taùc, choã thaáy hôïp thieàn cô, coù theå ñöôïc aán khaû. Sau khi ñöôïc aán khaû thì phaøm thaùnh voán chaúng coù, laáy boû thaûy ñeàu queân, noùi chi thieân ñöôøng, ñòa nguïc, phaân chi nam, baéc, ñoâng, taây? Khaép phaùp giôùi chæ moät töï taùnh Di-ñaø, taän hö khoâng chæ moät taâm Tònh ñoä!

Khi aáy lieàn coù theå treân ñaàu sôïi loâng hieän ra coõi Phaät quí baùu, ngoài trong haït buïi nhoû chuyeån baùnh xe Phaùp,(1) daãn daét tieáp ñoä ñôøi vò lai, gìn giöõ cöùu giuùp thôøi phaùp maït.

Ngöôøi tham thieàn ñöôïc nhö theá môùi laø baäc tröôïng phu thoaùt ngoaøi khuoân khoå, rieâng moät mình vöôït treân muoân ngöôøi.

QUYEÅN THÖÔÏNG

Neáu chöa ñöôïc nhö vaäy, haõy nöông nhôø nguyeän löïc cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø ñeå caàu sanh Tònh ñoä. Vì sao vaäy? E raèng trong phuùt laâm chung, caûnh cheát hieän ra tröôùc maét, taâm thaàn baán loaïn, chaúng theå töï chuû laáy mình, khoâng khoûi bò nghieäp duyeân loâi cuoán. Vaäy neân caàn phaûi xaùc thaät nieäm Phaät, phöôùc hueä cuøng tu, moät loøng höôùng veà Tònh ñoä, nhaát taâm ñôïi phuùt cuoái ñôøi.

Nhö vaäy coù theå noùi laø: Laàu xöa ñaát cuõ ñaønh laø vaäy, Veà ñoù moät phen daï môùi yeân.

Than oâi! Baäc thaùnh ra ñôøi ñaõ laâu, phaùp Phaät ngaøy theâm chia bieät! Gaàn ñaây coù moät ñaùm ngöôøi boâng loâng, maét trí ñaõ chaúng saùng, Tònh ñoä laïi khoâng tin; hieåu sai lôøi then choát cuûa Toå sö, luaän baäy yù Phaät xöa ñaõ daïy. Chaúng bieát heát loøng tham cöùu, chæ moät beà chaáp tröôùc nôi thaân töù ñaïi.

Ngaøy nay hai buoåi, ngaøy mai ba thôøi, daïy ngöôøi laøm luïng laêng xaêng, tôùi lui hoái haû. Hieän thôøi taâm khoâng ñònh, trí khoâng saùng, sau roài phaûi ñi ñeán choã ñieân cuoàng, roái loaïn.

Chaúng ñaùng nhaän cuûa tín thí, uoång phuï linh giaùc cuûa töï taâm, troâi laên trong ba ñöôøng aùc,(1) chòu laáy muoân ñieàu khoå sôû. Chæ bôûi tröôùc ñaây khoâng gaëp ñöôïc baäc thaày thaáu ñaùo, neân tu ñeán giaø cuõng chæ laø moùn ñoà voâ duïng! Nhöõng keû tu ñui luyeän muø aáy, daàu cho coù troâi laên ñeán luùc Phaät Di-laëc ra ñôøi, cuõng khoâng coù ngaøy toû ngoä saùng suoát. Ñoù chính laø: Khoâng thieàn, khoâng Tònh ñoä, Giöôøng saét, coät ñoàng chôø.

(1)

Chuyeån baùnh xe phaùp (Chuyeån phaùp luaân): töùc laø thuyeát giaûng phaùp Phaät ñeå cöùu ñoä chuùng sanh.

121

(1)

Ba ñöôøng aùc: ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh.

122

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

123

Ngaøn muoân kieáp troâi laên,

thaønh thuoác ñoäc! Nhö vaäy ñoù, sai leäch trong gang taác, laïc

Troïn khoâng ngöôøi cöùu hoä.

xa ñeán ngaøn daëm.

Khoå thay! Khoå thay!

Lôøi thaønh thaät khuyeân ngöôøi haäu hoïc, phaûi heát söùc thaän troïng, tinh teá. Nay ta ñaõ phaân bieät noùi roõ phaù tröø; phaù tröø laïi bò ngöôøi gheùt. Ñoái vôùi ngöôøi coù trí thì laø moùn ñeà-hoà ngon quyù, ñoái vôùi keû ngu meâ khoâng bieát laïi hoùa

禪宗淨土難易說 或問曰。世閒有人，別執公案，使人做作工 夫。只期叅禪悟道，不願往生淨土。此法何 如。 答曰。利根上智之人可以眞叅實悟。略有 差訛，便成大錯。 曰。何以知其爲錯。 曰。錯處在於未悟,依舊展轉輪迴。不若 持誦修行，必得徑生淨土。 善知識。非不教汝叅禪，惟恐儞不念佛。 何以故。叅禪悟心者難。念佛往生者易。

Than oâi!

Trôøi taïnh, vaàng döông chieáu saùng, Möa xuoáng, laày loäi ñaát buøn.

Heát loøng phaù tröø meâ chaáp, Sôï ngöôøi chaúng ñuû söùc tin.

Traân troïng!

Thieàn toâng Tònh ñoä nan dò thuyeát Hoaëc vaán vieát: Theá gian höõu nhaân bieät chaát coâng aùn, söû nhaân toá taùc coâng phu. Chæ kyø tham thieàn ngoä ñaïo, baát nguyeän vaõng sanh Tònh ñoä. Thöû phaùp haø nhö? Ñaùp vieát: Lôïi caên thöôïng trí chi nhaân, khaû dó chaân tham thaät ngoä. Löôïc höõu sai ngoa, tieän thaønh ñaïi thoá.

Vieát: Haø dó tri kyø vi thoá?

Vieát: Thoá xöû taïi ö vò ngoä, y cöïu trieån chuyeån luaân hoài.

Baát nhöôïc trì tuïng tu haønh, taát ñaéc kinh sanh Tònh ñoä.

Thieän tri thöùc, phi baát giaùo nhöõ tham thieàn, duy khuûng nhöõ baát nieäm Phaät. Haø dó coá? Tham thieàn ngoä ñaïo giaû nan, nieäm Phaät vaõng sanh giaû dò.

124

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

汝 不 聞 古 德 云 。 叅 禪 要 了 生 死 ，百 無 二 三。念佛求生淨土，萬不失一。 正所謂。有禪無淨土，十人九錯路。豈不

QUYEÅN THÖÔÏNG

125

Nhöõ baát vaên coå ñöùc vaân: Tham thieàn yeáu lieãu sanh töû, baùch voâ nhò tam. Nieäm Phaät caàu sanh Tònh ñoä, vaïn baát thaát nhaát.

Chaùnh sôû vò, höõu thieàn voâ Tònh ñoä, thaäp nhaân cöûu thoá

然乎。况以，叅禪不礙念佛，念佛不礙叅禪。

loä. Khôûi baát nhieân hoà? Huoáng dó, tham thieàn baát ngaïi nieäm

禪宗淨土異難，今日分明直指。

Phaät, nieäm Phaät baát ngaïi tham thieàn. Thieàn toâng Tònh ñoä dò

法門。固有八萬四千，總不如一句阿彌陀 佛。公案，雖有一千七百，亦不如一句阿彌陀 佛。

nan, kim nhaät phaân minh tröïc chæ.

Phaùp moân, coá höõu baùt vaïn töù thieân, toång baát nhö nhaát cuù A-di-ñaø Phaät. Coâng aùn, tuy höõu nhaát thieân thaát baùch, dieäc baát nhö nhaát cuù A-di-ñaø Phaät.

何則。阿彌陀佛教門，有頓，有漸，有理，

Haø taéc, A-di-ñaø Phaät giaùo moân, höõu ñoán, höõu tieäm, höõu

有迹。上根智人，直下承當，見性成佛。中下

lyù, höõu tích. Thöôïng caên trí nhaân, tröïc haï thöøa ñöông kieán

之流，未能頓超者，仗彼佛力，亦得往生。 是以念佛教門，勝過一切教門也。其餘公

taùnh thaønh Phaät. Trung haï chi löu vò naêng ñoán sieâu giaû, tröôïng bæ Phaät löïc dieäc ñaéc vaõng sanh.

Thò dó nieäm Phaät giaùo moân, thaéng quaù nhaát thieát giaùo

案功德，要及念佛公案功德，百分不及一，百

moân daõ. Kyø dö coâng aùn coâng ñöùc, yeáu caäp nieäm Phaät coâng

千萬億分，亦不及一。

aùn coâng ñöùc, baùch phaàn baát caäp nhaát, baùch thieân vaïn öùc

何以故。若是功德同等，十方三世諸佛不 應讚歎阿彌陀佛。恒沙經典之中，不應指歸西 方淨土。 豈不聞歷代祖師，箇箇念佛。於今名賢，人 人念佛。僧俗男女悉皆念佛。

phaàn dieäc baát caäp nhaát.

Haø dó coá? Nhöôïc thò coâng ñöùc ñoàng ñaúng, thaäp phöông tam theá chö Phaät baát öng taùn thaùn A-di-ñaø Phaät. Haèng sa kinh ñieån chi trung, baát öng chæ quy Taây phöông Tònh ñoä.

Khôûi baát vaên lòch ñaïi Toå sö, caù caù nieäm Phaät. Ö kim danh hieàn, nhaân nhaân nieäm Phaät. Taêng tuïc nam nöõ, taát giai nieäm Phaät.

126

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

127

Nhöôïc thò phaùp moân bình ñaúng, haø baát bieät cöû phaùp

若是法門平等，何不別舉法門哉。汝且觀 於世人，開口發聲，必一念阿彌陀佛。

moân tai. Nhöõ thaû quaùn ö theá nhaân, khai khaåu phaùt thanh,

何者。要知阿彌陀佛願力無邊，是以獨稱 獨舉也。

Haø giaû? Yeáu tri A-di-ñaø Phaät nguyeän löïc voâ bieân, thò dó

不見讚佛偈云。

ñoäc xöng ñoäc cöû daõ.

Baát kieán taùn Phaät keä vaân:

十方三世佛， 阿彌陀第一。

Thaäp phöông tam theá Phaät.

四十八願度眾生， 九品咸令登彼岸。

Töù thaäp baùt nguyeän ñoä chuùng sanh.

由 此 推 之 ，念 佛 公 案 實 是 超 過 一 切 公 案 也。 我 今 再 說 。 九 十 六 種 外 道 ，俱 爲 生 死 修 行，只是不得解脫。何也。皆因遇著盲師，將 正法作邪法解，佛法作魔法說。似此錯賺者多 矣。自賺猶可，又賺他人。正所謂。一盲引眾 盲，相牽落火坑也。 昔日，如來告目連言。譬如萬川長流，有浮 草木，前不顧後，後不顧前，都會大海。世閒 亦儞。雖有豪貴富樂自在，悉不得免生老病 死。

taát nhaát nieäm A-di-ñaø Phaät.

A-di-ñaø ñeä nhaát.

Cöûu phaåm haøm linh ñaêng bæ ngaïn.

Do thöû suy chi, nieäm Phaät coâng aùn thaät thò sieâu quaù nhaát thieát coâng aùn daõ.

Ngaõ kim taùi thuyeát. Cöûu thaäp luïc chuûng ngoaïi ñaïo caâu vò sanh töû tu haønh, chæ thò baát ñaéc giaûi thoaùt. Haø giaû? Giai nhaân ngoä tröôùc manh sö, töông chaùnh phaùp taùc taø phaùp giaûi, Phaät phaùp taùc ma phaùp thuyeát. Töï thöû thoá traùm giaû ña hyõ. Töï traùm do khaû, höïu traùm tha nhaân. Chaùnh sôû vò: Nhaát manh daãn chuùng manh, töông khieân laïc hoûa khanh daõ.

Tích nhaät Nhö Lai caùo Muïc Lieân ngoân: Thí nhö vaïn xuyeân tröôøng löu, höõu phuø thaûo moäc, tieàn baát coá haäu, haäu baát coá tieàn, ñoâ hoäi ñaïi haûi. Theá gian dieäc nhó. Tuy höõu haøo quyù phuù laïc töï taïi, taát baát ñaéc mieãn sanh laõo beänh töû.

128

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

秖由不信佛經，不能得生千佛國土。是故 我說阿彌陀佛國土，易往易取，而人不能修行 往生。反事九十六種外道。我說是人名無眼 人，名無耳人。

QUYEÅN THÖÔÏNG

129

Chæ do baát tín Phaät kinh, baát naêng ñaéc sanh thieân Phaät quoác ñoä. Thò coá ngaõ thuyeát A-di-ñaø Phaät quoác ñoä, dò vaõng dò thuû, nhi nhaân baát naêng tu haønh vaõng sanh. Phaûn söï cöûu thaäp luïc chuûng taø ñaïo. Ngaõ thuyeát thò nhaân danh voâ nhaõn nhaân, danh voâ nhó nhaân.

且如往生錄內，高僧傳中。賢愚竝生，今古

Thaû nhö vaõng sanh luïc noäi, Cao taêng truyeän trung. Hieàn

皆儞。盡拋穢土，俱趣淨方，孕七寶池，捨胞 胎苦。超凡入聖，得道證眞。不歷三祗，便成 佛道。豈非佛力難思也。

ngu tònh sanh, kim coå giai nhó. Taän phao ueá ñoä, caâu thuù

若欲永超生死輪迴，得涅槃樂者，無出往生 法門矣。 何以故。娑婆濁境，眾苦集而求道難成。 淨土樂邦，諸善聚而位豋不退。稱名號者，諸 佛護念而往生。發菩提者，彌陀光照而增進。 菩薩羅漢與其同儔。水鳥樹林悉皆念佛。耳 畔常聞妙法，心中頓絶貪瞋。快樂無竆。壽量 何極。 一生彼土，便獲阿惟。豈比人天道中。觸 目多諸違順。權乘路上，善根希有周圓。地前 三賢，尙未見道而失念。舍利六住，尙遇惡緣 而退心。

tònh phöông, döïng thaát baûo trì, xaû baøo thai khoå. Sieâu phaøm nhaäp thaùnh, ñaéc ñaïo chaùnh chaân. Baát lòch tam kyø, tieän thaønh Phaät ñaïo. Khôûi phi Phaät löïc nan tö daõ?

Nhöôïc duïc vónh sieâu sanh töû luaân hoài, ñaéc Nieát-baøn laïc giaû, voâ xuaát vaõng sanh phaùp moân hyõ.

Haø dó coá? Ta-baø tröôïc caûnh, chuùng khoå taäp nhi caàu ñaïo nan thaønh. Tònh ñoä laïc bang, chö thieän tuï nhi vò ñaêng baát thoái. Xöng danh hieäu giaû, chö Phaät hoä nieäm nhi vaõng sanh.

Phaùt Boà-ñeà giaû, Di-ñaø quang chieáu nhi taêng taán. Boà Taùt Lahaùn dó kyø ñoàng truø. Thuûy ñieåu thoï laâm taát giai nieäm Phaät.

Nhó baïn thöôøng vaên dieäu phaùp, taâm trung ñoán tuyeät tham saân. Khoaùi laïc voâ cuøng. Thoï laïc haø cöïc.

Nhaát sanh bæ ñoä, tieän hoaïch a duy. Khôûi tyû nhaân thieân ñaïo trung, xuùc muïc ña chö vi thuaän. Quyeàn thöøa loä thöôïng, thieän caên hy höõu chaâu vieân. Ñòa tieàn tam hieàn, thöôïng vò kieán ñaïo nhi thaát nieäm. Xaù-lî luïc truï, thöôïng ngoä aùc duyeân nhi thoái taâm.

130

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

所以法華會上，退席者五千。寶積經中，失 道者猶眾。觀佛世尙爾，何今時不然。是知三 乘之士，歷僧祗劫，而功行無成。念佛之門， 於彈指頃而位皆不退。 是以生淨土者有進無退，决定成佛。故阿 彌陀經云。極樂國土，眾生生者皆是阿鞞跋 致。阿鞞跋致者，不退轉地,是也。 嗟乎。初心信淺，非他力難以進修。我佛 願深，但有緣悉皆攝受。 諸仁者。從上佛祖立教，開示念佛法門。 何况今之禪流不信往生淨土。 凡修淨土者，不礙於叅禪。何叅禪者，乃薄 淨土而不修也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

131

Sôû dó Phaùp Hoa hoäi thöôïng, thoái tòch giaû nguõ thieân.

Baûo Tích kinh trung, thaát ñaïo giaû do chuùng. Quaùn Phaät theá thöôïng nhó, haø kim thôøi baát nhieân. Thò tri tam thöøa chi só, lòch taêng kyø kieáp, nhi coâng haïnh voâ thaønh. Nieäm Phaät chi moân, ö ñaøn chæ khoaûnh nhi vò giai baát thoái.

Thò dó sanh Tònh ñoä giaû, höõu taán voâ thoái, quyeát ñònh thaønh Phaät. Coá Di-ñaø kinh vaân: Cöïc Laïc quoác ñoä, chuùng sanh sanh giaû giai thò A-beä-baït trí. A-beä-baït trí giaû, baát thoái chuyeån ñòa, thò daõ.

Ta hoà! Sô taâm tín thieån, phi tha löïc nan dó taán tu. Ngaõ Phaät nguyeän thaâm, ñaõn höõu duyeân taát giai nhieáp thoï.

Chö nhaân giaû. Tuøng thöôïng Phaät toå laäp giaùo, khai thò nieäm Phaät phaùp moân. Haø huoáng kim chi thieàn löu baát tín vaõng sanh Tònh ñoä?

Phaøm tu Tònh ñoä giaû, baát ngaïi ö tham thieàn. Haø tham thieàn giaû naõi baïc Tònh ñoä nhi baát tu daõ?

132

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

6. Choã khoù deã cuûa pheùp tu thieàn vaø Tònh ñoä(1)

C

où ngöôøi hoûi raèng: “Theá gian coù keû chaáp vaøo coâng aùn, daïy ngöôøi theo ñoù coâng phu, chæ coát tham thieàn ngoä ñaïo, chaúng nguyeän vaõng sanh Tònh ñoä. Phaùp aáy theá naøo?” Ñaùp raèng: “Ngöôøi caên taùnh saùng suoát, trí hueä cao saâu coù theå thaät tham thaät ngoä. Nhöng coù ñoâi chuùt sai soùt lieàn rôi vaøo choã sai laàm raát lôùn.”

Hoûi: “Laøm sao bieát laø sai laàm? Ñaùp raèng: “Sai laàm laø ôû choã neáu nhö chöa chöùng ngoä thì vaãn troâi laên trong coõi luaân hoài, chaúng baèng vieäc trì giôùi nieäm Phaät tu haønh, chaéc chaén seõ ñöôïc thaúng ñöôøng veà Tònh ñoä.

“Naøy thieän tri thöùc! Ta chaúng ngaên vieäc tham thieàn, chæ sôï ngöôøi khoâng nieäm Phaät maø thoâi! Vì sao vaäy? Tham thieàn ngoä ñaïo laø vieäc khoù, nieäm Phaät vaõng sanh laø vieäc deã.

Ngöôøi xöa noùi raèng: “Choã coát yeáu cuûa vieäc tham thieàn laø thaáu roõ lyù sanh töû, trong traêm ngöôøi chöa coù ñöôïc vaøi ba ngöôøi ñaït ñeán. Nieäm Phaät caàu sanh Tònh ñoä, muoân ngöôøi ñeàu thaønh töïu.” Cho neân noùi raèng: “Tu thieàn maø khoâng tu (1)

Baøi tröôùc noùi roõ veà pheùp tham thieàn vaø nieäm Phaät, baøi naøy thaâu nhieáp choã tinh yeáu trong pheùp nieäm Phaät vaø tham thieàn ñeå phaân bieät chæ roõ: Hai pheùp tu voán chaúng ngaên ngaïi nhau. Ñoái vôùi baäc thöôïng trí, tham thieàn vaø nieäm Phaät voán khoâng sai khaùc, tham laø nieäm, nieäm laø tham. Ñoái vôùi haïng trung bình thì coù theå vöøa tham thieàn vöøa nieäm Phaät, tham giuùp cho nieäm, nieäm giuùp cho tham. Ñoái vôùi haøng caên nhoû trí thaáp thì chuyeân taâm nieäm Phaät cuõng coù theå ñaït ñeán giaûi thoaùt. Ñoù laø nhôø nguyeän löïc cuûa Phaät A-di-ñaø giuùp cho, neân vieäc haønh trì coù theå noùi laø deã daøng maø keát quaû raát chaéc chaén.

QUYEÅN THÖÔÏNG

133

Tònh ñoä, möôøi ngöôøi coù ñeán chín ngöôøi laïc ñöôøng.” Chaúng ñuùng nhö vaäy sao?

Huoáng chi vieäc tham thieàn vaø nieäm Phaät ñeàu khoâng ngaên trôû laãn nhau. Nay xin neâu roõ söï khoù deã cuûa hai pheùp tu thieàn vaø Tònh ñoä.

Taùm möôi boán ngaøn phaùp moân, thaâu toùm laïi khoâng qua moät caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät; moät ngaøn baûy traêm coâng aùn, cuõng khoâng qua moät caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät. Vì sao vaäy? Trong phaùp nieäm Phaät coù nhanh, coù chaäm, coù lyù ngaøy nay, coù tích ngaøy xöa. Baäc trí hueä thöôïng caên coù theå ngay töùc thôøi thaáy taùnh thaønh Phaät. Nhöõng keû trung bình vaø thaáp keùm chöa theå sieâu thoaùt töùc thôøi, nhöng nöông nhôø söùc Phaät cuõng seõ ñöôïc vaõng sanh.

Cho neân pheùp nieäm Phaät vöôït hôn taát caû caùc phaùp moân.

Nhö laáy nieäm Phaät laøm coâng aùn, coâng ñöùc so vôùi taát caû caùc coâng aùn, coâng ñöùc khaùc vöôït troäi hôn ñeán traêm ngaøn muoân öùc laàn. Vì sao vaäy? Vì neáu coâng ñöùc nhö nhau thì chö Phaät ba ñôøi, möôøi phöông ñaõ khoâng caàn phaûi taùn thaùn ñöùc Phaät A-di-ñaø, vaø trong voâ soá kinh ñieån cuõng chaúng caàn chæ baøy pheùp tu ñeå ñöôïc veà coõi Tònh ñoä phöông taây. Haù chaúng nghe raèng caùc ñôøi Toå sö ai ai cuõng ñeàu nieäm Phaät hay sao? Cho ñeán caùc baäc danh hieàn ñôøi nay, ngöôøi ngöôøi cuõng ñeàu nieäm Phaät. Daàu taêng hay tuïc, daàu nam hay nöõ, heát thaûy ñeàu nieäm Phaät. Neáu caùc phaùp moân ñeàu nhö nhau, sao chaúng neâu rieâng bieät? Haõy xem, heát thaûy nhöõng ngöôøi tu haønh, duø theo phaùp moân naøo, khi môû mieäng caát tieáng cuõng ñeàu nieäm moät caâu A-di-ñaø Phaät. Vì sao vaäy? Neân bieát raèng nguyeän löïc cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø laø voâ bieân, cho neân chæ xöng, chæ nieäm rieâng moät danh hieäu cuûa ngaøi.

134

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Haõy nghe baøi keä taùn Phaät raèng: Ba ñôøi, möôøi phöông Phaät, A-di-ñaø baäc nhaát.

Boán möôi taùm nguyeän ñoä sinh, Toøa sen chín phaåm haøm linh nöông veà.

Do ñoù suy ra thì coâng aùn nieäm Phaät thaät laø vöôït hôn heát thaûy caùc coâng aùn khaùc.

Laïi noùi, chín möôi saùu phaùi ngoaïi ñaïo ñeàu vì muoán thoaùt sanh töû maø tu haønh, nhöng ñeàu khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. Vì sao vaäy? Ñeàu do gaëp phaûi nhöõng vò thaày ngu toái, ñem phaùp chaùnh giaûng giaûi thaønh phaùp taø, ñem phaùp Phaät thuyeát thaønh phaùp ma. Ngöôøi sai laàm nhö theá raát nhieàu. Töï mình ñaõ sai laàm, laïi coøn daãn daét ngöôøi khaùc phaûi sai laàm theo. Quaû thaät laø: Ngöôøi muø daét loái keû ñui, Cuøng nhau rôi xuoáng haàm saâu löûa traøn!

Coù laàn ñöùc Nhö Lai daïy ngaøi Muïc-kieàn-lieân raèng: “Ví nhö muoân con soâng cuøng chaûy, coù nhieàu caây goã noåi troâi theo doøng nöôùc, duø tröôùc duø sau cuõng chaúng bieát gì ñeán nhau, nhöng heát thaûy ñeàu quy tuï veà bieån caû. Ngöôøi theá gian cuõng vaäy, daàu coù nhöõng keû giaøu sang sung tuùc, thaûy ñeàu chaúng khoûi nhöõng noãi khoå sanh, giaø, beänh, cheát. Chæ vì chaúng tin kinh Phaät neân chaúng ñöôïc sanh veà nôi ngaøn coõi Phaät. Vì theá ta noùi raèng coõi Phaät A-di-ñaø laø deã ñeán, deã ñöôïc, nhöng vì ngöôøi ta chaúng chòu tu haønh ñeå ñöôïc vaõng sanh, ngöôïc laïi ñi thôø phuïng chín möôi saùu phaùi ngoaïi ñaïo, neân ta noùi raèng nhöõng keû aáy laø khoâng coù maét, khoâng coù tai!”(1) (1)

Ñoaïn naøy trích ôû saùch Vaïn thieän ñoàng quy.

QUYEÅN THÖÔÏNG

135

Hôn nöõa, trong caùc saùch Vaõng sanh truyeän(1) vaø Cao taêng truyeän coù ghi laïi nhöõng tröôøng hôïp keû hieàn ngöôøi ngu ñeàu ñöôïc vaõng sanh, xöa nay ñeàu coù, thaûy ñeàu lìa boû nôi ueá tröôïc naøy maø veà coõi nöôùc thanh tònh, sanh ra trong ao thaát baûo, lìa ñöôïc noãi khoå ôû trong baøo thai, sieâu phaøm nhaäp thaùnh, ñaéc ñaïo chöùng chaân, khoâng phaûi traûi qua voâ soá kieáp maø dc thaønh quaû Phaät. Haù chaúng phaûi laø nhôø nöông söùc Phaät khoù nghó löôøng ñoù sao?

Nhö muoán vónh vieãn sieâu thoaùt sanh töû luaân hoài, höôûng vui Nieát-baøn, thì khoâng phaùp naøo hôn ñöôïc phaùp moân vaõng sanh.

Vì sao vaäy? Coõi Ta-baø ueá tröôïc, hoäi ñuû caùc noãi khoå neân caàu ñaïo khoù thaønh, coøn nôi Tònh ñoä, hoäi ñuû caùc ñieàu laønh neân deã leân haøng Baát thoái.(2) Ngöôøi xöng nieäm danh hieäu Phaät, chö Phaät hoä nieäm vaõng sanh; ngöôøi phaùt taâm Boàñeà, nhôø ñöùc Di-ñaø chieáu soi caøng theâm tinh taán. Boà-taùt, La-haùn cuøng laøm baïn; caây röøng, chim nöôùc thaûy ñeàu nieäm Phaät. Beân tai thöôøng nghe dieäu phaùp, trong loøng döùt saïch tham saân. Khoaùi laïc voâ cuøng, thoï maïng khoâng döùt.

Moät khi sanh qua coõi aáy lieàn ñöôïc ñòa vò Baát thoái,(3) naøo phaûi nhö trong coõi trôøi ngöôøi, tröôùc maét bieát bao ñieàu traùi (1)

Nguyeân taùc ghi laø Vaõng sanh luïc (往生錄), e laø nhaàm, vì trong caùc boä luïc xöa khoâng thaáy coù teân naøy, chæ coù saùch Vaõng sanh truyeän (往生傳), goïi ñuû laø Vaõng sanh Taây phöông Tònh ñoä thuïy öùng truyeän (往生西方淨土瑞應 傳), chính laø taäp saùch keå laïi nhöõng caâu chuyeän veà nhöõng ngöôøi nieäm Phaät ñöôïc vaõng sanh.

(2) Baát thoái: noùi ñuû laø Baát thoái chuyeån, nghóa laø caùc quaû vò maø ngöôøi tu taäp vónh vieãn khoâng coøn thoái lui nöõa, chæ tieáp tuïc tu tieán cho ñeán khi troïn thaønh quaû Phaät.

(3) Nguyeân taùc duøng A-duy (阿惟), noùi ñuû laø A-duy-vieät-trí (阿惟越致), thöôøng gaëp hôn laø A-beä-baït-trí (阿鞞跋致), ñeàu laø do phieân aâm töø tieáng Phaïn laø Avivartika, chæ ñòa vò Baát thoái chuyeån cuûa ngöôøi tu hoïc.

136

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

nghòch. Treân ñöôøng tu taäp Quyeàn thöøa,(1) caên laønh hieám khi ñöôïc troïn veïn. Ba baäc hieàn chöa vaøo Thaäp ñòa(2) coøn chöa hieåu ñaïo neân maát nieäm; Xaù-lî-phaát truï ôû ñòa vò thöù saùu coøn gaëp duyeân aùc maø thoái taâm.(3) Cho neân trong hoäi Phaùp Hoa coù naêm ngaøn ngöôøi lui ra.(4) Trong kinh Baûo Tích, keû thaát ñaïo cuõng raát nhieàu. Xem nhö luùc Phaät coøn taïi theá maø coøn nhö vaäy, huoáng chi ñôøi nay laïi chaúng theá sao? Cho neân bieát raèng, ngöôøi tu haønh trong ba thöøa(5) traûi (1)

Quyeàn thöøa laø chæ chung nhöõng phaùp moân do quyeàn bieán theo caên cô ngöôøi tu maø taïm laäp ra. Coù hai nghóa chính: Neáu chæ xeùt trong phaùp Ñaïi thöøa thì coù Quyeàn thöøa vaø Phaät thöøa. Nhö caùc phaùp moân thaúng höôùng ñeán quaû Phaät goïi laø Phaät thöøa, coøn caùc phaùp moân tu chöùng daàn daàn qua caùc ñòa vò theo haïnh Boà Taùt goïi laø Quyeàn thöøa. Neáu noùi roäng ra thì ngoaøi Phaät thöøa ra, taát caû caùc phaùp moân taïm laäp khaùc thì ñeàu goïi laø Quyeàn thöøa, nhö ba thöøa Thanh vaên, Duyeân giaùc, vaø Boà Taùt ñeàu goïi chung laø Quyeàn thöøa. Phaät thöøa cuõng goïi laø Nhaát thöøa hay Thaät thöøa.

(2) Ba baäc hieàn chöa vaøo Thaäp ñòa (Ñòa tieàn tam hieàn): töùc laø caùc vò Boà Taùt ñang tu Thaäp truï, Thaäp haïnh vaø Thaäp hoài höôùng trong Ñaïi thöøa. Vì chöa chöùng thaùnh quaû, neân goïi laø hieàn.

(3) Thaäp truï laø: 1. Phaù taâm truï, 2. Trì ñòa truï, 3. Tu haønh truï, 4. Sanh quí truï, 5.

Phöông tieän cuï tuùc truï, 6. Chaùnh taâm truï, 7. Baát thoái truï, 8. Ñoàng chaân truï, 9. Phaùp vöông töû truï, 10. Quaùn ñænh truï. Xaù-lî-phaát tu chöùng ñeán ñòa vò thöù saùu trong Thaäp truï, thöïc haønh phaùp boá thí. Coù ngöôøi baø-la-moân ñeán xin ñoâi maét, oâng lieàn moùc maét ra cho. Ngöôøi aáy xin ñöôïc roài, beøn nhoå nöôùc mieáng.

Xaù-lî-phaát nhaân ñoù sanh loøng giaän, lieàn thoái taâm, trôû laïi ñòa vò thaáp hôn.

(4) Xaù-lî-phaát ñaõ ba laàn thænh Phaät giaûng Kinh Phaùp Hoa. Khi Phaät höùa giaûng kinh aáy, coù naêm ngaøn ngöôøi trong chuùng hoäi vì thaáy khoâng thích hôïp neân chaúng muoán nghe, beøn leã Phaät vaø lui ra. Ñöùc Phaät laëng thinh ñeå cho hoï ra ñi.

(5) Ba thöøa: Thanh vaên thöøa, Duyeân giaùc thöøa vaø Boà Taùt thöøa.

QUYEÅN THÖÔÏNG

137

voâ soá kieáp maø coâng haïnh khoâng thaønh; coøn trong phaùp moân nieäm Phaät chæ nhö buùng moùng tay ñaõ ñöôïc ñòa vò Baát thoái.

Vì theá, sanh veà Tònh ñoä chæ coù tieán maø khoâng luøi, quyeát ñònh seõ thaønh Phaät. Cho neân trong kinh A-di-ñaø coù daïy raèng: “Nhöõng chuùng sanh sanh veà coõi Cöïc Laïc ñeàu laø baäc A-beä-baït-trí.” A-beä-baït-trí nghóa laø ñòa vò Baát thoái.

Than oâi! Keû môùi phaùt taâm, loøng tin coøn caïn côït, neáu chaúng nöông nhôø söùc Phaät giuùp theâm, thaät khoù maø tu haønh tieán tôùi. Phaät A-di-ñaø coù lôøi nguyeän saâu, heát thaûy nhöõng ai coù duyeân(1) ñeàu ñöôïc tieáp ñoä.

Naøy caùc vò! Ngay töø khi ñöùc Phaät toå vöøa laäp ñaïo, coøn chæ baøy phaùp moân nieäm Phaät, huoáng chi nhöõng ngöôøi tu thieàn ñôøi nay laïi chaúng tin vieäc vaõng sanh Tònh ñoä hay sao?

Ngöôøi tu Tònh ñoä voán chaúng heà ngaên ngaïi vieäc tham thieàn, sao keû tham thieàn laïi cheâ boû phaùp Tònh ñoä maø chaúng tu?

(1)

Nhöõng ai coù duyeân: chæ nhöõng ngöôøi phaùt taâm nieäm Phaät. Bôûi chính vieäc nieäm Phaät ñoù laø keát duyeân vôùi Phaät A-di-ñaø, do ñöùc Phaät naøy ñaõ coù lôøi nguyeän lôùn laø seõ tieáp ñoä taát caû nhöõng chuùng sanh naøo nieäm Phaät.

138

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

辯明邪正决疑文

QUYEÅN THÖÔÏNG

139

Bieän minh taø chaùnh quyeát nghi vaên

明 教 大 師 曰 。 能 仁 之 垂 教 也 ，必 以 禪 爲

Minh Giaùo ñaïi sö vieát: Naêng nhaân chi thuøy giaùo daõ, taát

宗，而佛爲祖。祖者，乃其教之大範。宗者，

dó thieàn vi toâng, nhi Phaät vi toå. Toå giaû, naõi kyø giaùo chi ñaïi

乃其教之大綂。大綂不明則天下不得一其所 詣。大範不正，則天下不得質其所證。 夫古今之學佛者，競以各立門庭，是非相 勝。蓋由宗不明，祖不正，而爲患也。 嗟乎。近世有等邪師，造成魔外妖言。倚 號寶林法輪，僞撰眞宗妙義，經，僭稱無常法 寶。或得後人，十錯九訛。使得迷流，七顚 八倒。不識本來淨土法身。一向著於膿血皮 袋。盡將夢境印證工夫。 反謗叅禪念佛皆是小乘。布施結緣亦是濁 福。教人佛不用禮，香不用燒，戒不用持，經

phaïm. Toâng giaû, naõi kyø giaùo chi ñaïi thoáng. Ñaïi thoáng baát minh, taéc thieân haï baát ñaéc nhaát kyø sôû ngheä. Ñaïi phaïm baát chaùnh, taéc thieân haï baát ñaéc chaát kyø sôû chöùng.

Phuø coå kim chi hoïc Phaät giaû, caïnh dó caùc laâïp moân ñình, thò phi töông thaéng. Caùi do toâng baát minh, toå baát chaùnh, nhi vi hoaïn daõ.

Ta hoà! Caän theá höõu ñaúng taø sö, taïo thaønh ma ngoaïi yeâu ngoân. YÛ hieäu baûo laâm phaùp luaân, nguïy soaïn chaân toâng dieäu nghóa, kinh, tieám xöng voâ thöôïng phaùp baûo. Hoaëc ñaéc haäu nhaân, thaäp thoá cöûu ngoa. Söû ñaéc meâ löu, thaát ñieân baát ñaûo.

Baát thöùc boån lai Tònh ñoä phaùp thaân. Nhaát höôùng tröôùc ö noàng huyeát bì ñaïi. Taän töông moäng caûnh aán chöùng coâng phu.

Phaûn baùng tham thieàn nieäm Phaät giai thò Tieåu thöøa. Boá thí keát duyeân dieäc thò tröôïc phöôùc. Giaùo nhaân Phaät baát duïng leã, höông baát duïng thieâu, giôùi baát duïng trì, kinh baát

不用誦。自此邪解佛言，妄談聖意。說道婬慾

duïng tuïng. Töï thöû taø giaûi Phaät ngoân, voïng ñaøm thaùnh yù.

不礙菩提。殺盗無妨般若。混吾教中遞相傳

Thuyeát ñaïo daâm duïc baát ngaïi Boà-ñeà, saùt ñaïo voâ phöôøng

習。不守清規，壞亂正法。

Baùt-nhaõ. Coân ngoâ giaùo trung ñeä töông truyeàn taäp. Baát thuû thanh quy, hoaïi loaïn chaùnh phaùp.

140

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

此 是 妖 精 鬼 恠 ，夜 聚 曉 散 。 假 稱 官 法 堂 堂，佛法隱藏。宜用吹滅燈燭，暗傳妙法。汝 等依我行持，七日見性悟道。 又教入社弟子，罰誓寫疏，印合天條。燒上 天庭方得成佛。此是絶妙好事，不許外人得 知。若也泄漏天機，汝等定墮此願。再著幾 人，屋後門前，巡風打擄，恐怕有人，隔壁視 聽，宜用謹防。 嗚呼。何勞如此。若是眞正佛法，鐘鼓陛 堂，雲集大眾，敷座演揚，明日開示。豈有隱 藏之理也。唯恐傳之不廣，豈怕人得知也。 因是事魔之徒，故以瞞人瞞己也。年復年 來，多有此樣。扇動人家，清信男女，不覺不 知，鼓入魔道。 呼。賺卻路頭猶可恕。又妄說六祖云，寧 度白衣千千萬，不度空門半個僧。如斯之輩非 特惑於後，是亦誣於先聖。 豈不聞永嘉云。

QUYEÅN THÖÔÏNG

141

Thöû thò yeâu tinh quyû quaùi, daï tuï hieåu taùn. Giaû xöng quan phaùp ñöôøng ñöôøng, Phaät phaùp aån taøng. Nghi duïng xuy dieät ñaêng chuùc, aùm truyeàn dieäu phaùp. Nhöõ ñaúng y ngaõ haønh trì, thaát nhaät kieán taùnh ngoä ñaïo.

Höïu giaùo nhaäp xaõ ñeä töû, phaït theä taû sôù, aán hieäp thieân ñieàu. Thieâu thöôïng thieân ñình phöông ñaéc thaønh Phaät. Thöû thò tuyeät dieäu haûo söï, baát höùa ngoaïi nhaân ñaéc tri. Nhöôïc daõ, tieát laäu thieân cô, nhöõ ñaúng ñònh ñoïa thöû nguyeän. Taùi tröôùc kyû nhaân, oác haäu moân tieàn, tuaàn phong ñaû loã, khuûng phaï höõu nhaân, caùch bích thò thính, nghi duïng caån phoøng.

OÂ hoâ! Haø lao nhö thöû. Nhöôïc thò chaân chaùnh Phaät phaùp, chung coå beä ñöôøng, vaân taäp ñaïi chuùng, phu toøa dieãn döông, minh baïch khai thò. Khôûi höõu aån taøng chi lyù daõ? Duy khuûng truyeàn chi baát quaûng, khôûi phaï nhaân ñaéc tri daõ.

Nhaân thò söï ma chi ñoà, coá dó man nhaân man kyû giaû.

Nieân phuïc nieân lai, ña höõu thöû daïng. Phieán ñoäng nhaân gia, thanh tín nam nöõ, baát giaùc baát tri, coå nhaäp ma ñaïo.

Hoâ! Traùm khöôùc loä ñaàu do khaû thöù. Höïu voïng thuyeát Luïc toå vaân: “Ninh ñoä baïch y thieân thieân vaïn, baát ñoä khoâng moân baùn caù taêng.” Nhö tö chi boái phi ñaëc hoaëc ö haâïu nhaân, thò dieäc vu ö tieân thaùnh.

Khôûi baát vaên Vónh Gia vaân:

第一迦葉首傳燈，

Ñeä nhaát Ca-dieáp thuû truyeàn ñaêng.

二十八代西天記。

Nhò thaäp baùt ñaïi Taây thieân kyù.

142

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Phaùp ñoâng löu nhaäp thöû ñoä,

法東流入此土, 菩提達磨為初祖， 六代傳衣天下聞， 後人得道無竆數。 又豈有度白衣而不度空門乎。 此言實是謗三寶，壞宗風，行其邪，犯其 禁。一朝事露，天理難容。生遭王法，死墮阿 鼻。千佛出世不通懺悔。何以故。阿鼻地獄 罪畢，復墮諸地獄中。受得地獄業消，復入畜 生餓鬼。展轉受苦，無有休息。

143

Boà-ñeà Ñaït-ma vi sô toå.

Luïc ñaïi truyeàn y thieân haï vaên.

Haäu nhaân ñaéc ñaïo voâ cuøng soá.

Höïu khôûi höõu ñoä baïch y nhi baát ñoä khoâng moân hoà.

Thöû ngoân thaät thò baùng Tam baûo, hoaïi toâng phong, haønh kyø taø, phaïm kyø caám. Nhaát trieâu söï loä, thieân lyù nan dung, sanh tao vöông phaùp, töû ñoïa A-tyø. Thieân Phaät xuaát theá baát thoâng saùm hoái. Haø dó coá? A-tyø ñòa nguïc toäi taát, phuïc ñoïa chö ñòa nguïc trung. Thoï ñaéc ñòa nguïc nghieäp tieâu, phuïc nhaäp suùc sanh ngaï quyû. Trieån chuyeån thoï khoå, voâ höõu höu töùc.

Chaùnh sôû vò:

正所謂。

Duïc ñaéc baát chieâu voâ giaùn nghieäp.

欲得不招無閒業， 莫謗如來正法輪。

Maïc baùng Nhö Lai chaùnh phaùp luaân.

Khôûi baát kieán coå thaùnh ñaïo: Kieán nhaát ma söï nhö vaïn

豈不見古聖道。見一魔事如萬箭攢心，聞

tieãn toaøn taâm. Vaên nhaát ma thanh nhö thieân chuøy traùp nhó.

一魔聲如千錐劄耳。速須遠離，不可見聞，各

Toác tu vieãn ly, baát khaû kieán vaên. Caùc töï cöùu taâm, thaän maïc

自究心，愼莫容異。

dung dò.

諸仁者。此等邪魔只爲宿熏業種，生遇邪 師。善力易消，惡根難拔。况此眷屬世之甚 多。今以略舉幾種，破汝等疑。

Chö nhaân giaû! Thöû ñaúng taø ma, chæ vò tuùc huaân nghieäp chuûng, sanh ngoä taø sö. Thieän löïc dò tieâu, aùc caên nan baït.

Huoáng thöû quyeán thuoäc, theá chi thaäm ña. Kim dó löôïc cöû kyû chuûng, phaù nhöõ ñaúng nghi.

144

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

又有邪師，妄稱達磨正教，令人看箇佛無二 字，呼吸運用。又教努力高提，逼氣衝頂。胡 說笊籬之法，勇猛加功。此等之人皆是邪見異 道。縱經塵劫不出輪迴。 又有邪師說道，丹田是極樂國土，又是諸佛 安宅，令人觀照。扭捏做作，搬精運氣，毀過

QUYEÅN THÖÔÏNG

145

Höïu höõu taø sö voïng xöng Ñaït-ma chaùnh giaùo, linh nhaân khaùn caù Phaät voâ nhò töï, hoâ haáp vaän duïng. Höïu giaùo noã löïc cao ñeà, böùc khí xung ñaûnh. Hoà thuyeát traùo ly chi phaùp, duõng maõnh gia coâng. Thöû ñaúng chi nhaân giai thò taø kieán dò ñaïo. Tuùng kinh traàn kieáp baát xuaát luaân hoài.

Höïu höõu taø sö thuyeát ñaïo, ñan ñieàn thò Cöïc Laïc quoác ñoä, höïu thò chö Phaät an traïch, linh nhaân quaùn chieáu. Nöõu nieát toá taùc, baøng tinh vaän khí, huûy quaù tam quan. Ngoân

三關。言稱反本還源，見性成佛。聽得肚中一

xöng phaûn boån hoaøn nguyeân, kieán taùnh thaønh Phaät. Thính

響，又言六種震動，師子作吼。此等之人年老

ñaéc ñoã trung nhaát höôûng, höïu ngoân luïc chuûng chaán ñoäng,

成魔，永沈鬼窟。

sö töû taùc hoáng. Thöû ñaúng chi nhaân, nieân laõo thaønh ma, vónh traàm quyû quaät.

又有邪師，不識大聖洪名，不知念佛功德。

Höïu höõu taø sö baát thöùc ñaïi thaùnh hoàng danh, baát tri

謬說坎男離女，水火旣濟。妄將南無阿彌陀佛

nieäm Phaät coâng ñöùc. Maäu thuyeát khaûm nam ly nöõ, thuûy

六字，分開六種邪解，誑惑迷人，輕慢大聖，罪 同割截肢體，出佛身血。是等之人，師及弟子 俱入地獄。 又有邪師說道頓悟法門，令人不用念佛，僞 辯陰陽之理，脫衣仰臥觀空。又言夾脊雙關，

hoûa kyù teá. Voïng töông Nam-moâ A-di-ñaø Phaät luïc töï, phaân khai luïc chuûng taø giaûi, cuoáng hoaëc meâ nhaân, khinh maïn ñaïi thaùnh, toäi ñoàng caùt tieät chi theå, xuaát Phaät thaân huyeát. Thò ñaúng chi nhaân, sö caäp ñeä töû, caâu nhaäp ñòa nguïc.

Höïu höõu taø sö thuyeát ñaïo ñoán ngoä phaùp moân, linh nhaân baát duïng nieäm Phaät, nguïy bieän aâm döông chi lyù, thoaùt y ngöôõng ngoïa quaùn khoâng. Höïu ngoân giaùp tích song quan,

指名曹谿一派。教人縮腳運氣，妄稱發大慧

chæ danh Taøo Kheâ nhaát phaùi. Giaùo nhaân suùc cöôùc vaän khí,

光。如此做作施爲，盡是鬼家活計。不知諸佛

voïng xöng phaùt ñaïi hueä quang. Nhö thöû toá taùc thi vi, taän

皆是積功累德而成。豈可著空便成佛道。佛

thò quyû gia hoaït keá. Baát tri chö Phaät giai thò tích coâng luïy ñöùc nhi thaønh, khôûi khaû tröôùc khoâng tieän thaønh Phaät ñaïo?

146

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

法猶爲塵障，豈可存得陰揚。此等之人與魔作 伴，永劫沈淪。

QUYEÅN THÖÔÏNG

147

Phaät phaùp do vi traàm chöôùng, khôûi khaû toàn ñaéc aâm döông?

Thöû ñaúng chö nhaân döõ ma taùc baïn, vónh kieáp traàm luaân.

Höïu höõu taø sö, voïng truyeàn nhaát baùch baùt töï, hieäu

又有邪師妄傳一百八字，號曰百八摩尼。

vieát baùch baùt ma-ni. Bieán thaân chi tieát an danh, thöôïng haï

徧身肢節安名，上下左右表法。令人轉過一

taû höõu bieåu phaùp. Linh nhaân chuyeån quaù nhaát bieán, tieän

徧，便當一叅工夫。雖拜日月北斗，亦不嚴整 衣冠。或裸露身形，或輕衣唐突。不敬祖宗父 母，障人供佛齋僧。 反說泥佛不能度水，木佛不能度火，今銀銅 像亦不能度爐。經是葛藤，不須讀誦。自此

ñöông nhaát tham coâng phu. Tuy baùi nhaät nguyeät Baéc ñaåu, dieäc baát nghieâm chænh y quan. Hoaëc loõa loä thaân hình, hoaëc khinh y ñöôøng ñoät. Baát kính toå toâng phuï maãu, chöôùng nhaân cuùng Phaät trai taêng.

Phaûn thuyeát neâ Phaät baát naêng ñoä thuûy, moäc Phaät baát naêng ñoä hoûa, kim ngaân ñoàng töôïng dieäc baát naêng ñoä loâ.

Kinh thò caùt ñaèng, baát tu ñoäc tuïng. Töï thöû khinh Phaät maïn

輕法慢法，胡亂施爲。須是人人丹霞，方許燒

phaùp, hoà loaïn thi vi. Tu thò nhaân nhaân Ñôn Haø, phöông

佛。箇箇百丈方可道無。其或未然，入地獄如

höùa thieâu Phaät. Caù caù Baùch Tröôïng, phöông khaû ñaïo voâ. Kyø

箭。

hoaëc vò nhieân, nhaäp ñòa nguïc nhö tieãn.

Höïu höõu taø sö, nguïy thieát chuûng chuûng ña phaùp, voïng

又有邪師僞設種種多法，妄指性命雙修，

chæ taùnh maïng song tu, höïu xöng ñaïi ñaïo kim ñôn, khi

又稱大道金丹。欺誑世閒男女。不識眞叅實

cuoáng theá gian nam nöõ. Baát thöùc chaân tham thaät ngoä, nhaát

悟，一向鬼恠行持。將一年十二箇月，按作十 二度工夫。將眼耳鼻舌身意，按作諸佛菩薩。 將皮肉血脈骨節，按作八部天龍。 耳邊忽聞有聲，表作聲聞羅漢果位。眼前 忽見昏魔，表作描畫不成境界。或見金沙布

höôùng quyû quaùi haønh trì. Töông nhaát nieân thaäp nhò caù nguyeät, aùn taùc thaäp nhò ñoä coâng phu. Töông nhaõn nhó tyû thieät thaân yù, aån taùc chö Phaät Boà Taùt. Töông bì nhuïc huyeát maïch coát tieát, aùn taùc baùt boä thieân long.

Nhó bieân hoát vaên höõu thanh, bieåu taùc thanh vaên, La-haùn quaû vò. Nhaõn tieàn hoát kieán hoân ma, bieåu taùc mieâu hoïa baát thaønh caûnh giôùi. Hoaëc kieán kim sa boá ñòa, hoaëc kieán thieân

148

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

地，或見千葉寶蓮，或見樓臺殿閣，或見師子 象王，或見龍吟虎嘯，或見日月竝明，或見十 方諸佛，或見百億化身。自號釋迦，彌勒。

QUYEÅN THÖÔÏNG

149

dieäp baûo lieân, hoaëc kieán laâu ñaøi ñieän caùc, hoaëc kieán sö töû töôïng vöông, hoaëc kieán long ngaâm hoå phieáu, hoaëc kieán nhaät nguyeät tònh minh, hoaëc kieán thaäp phöông chö Phaät, hoaëc kieán baùch öùc hoùa thaân. Töï hieäu Thích-ca, Di-laëc. Tieám

僭稱無上法王。此等之人，永墮地獄，無有出

xöng Voâ thöôïng Phaùp vöông. Thöû ñaúng chi nhaân, vónh ñoïa

期。

ñòa nguïc, voâ höõu xuaát kyø.

又有邪師，或習成幻術，或靜坐暗想。年深 日久，自有一般精靈鬼恠，入其心腑。此人善 能談論，便言我得五眼六通，我知過去未來。 妄說人閒吉凶禍福。今日某人來，明日某事 至。見有災禍人家，詐稱坐斷，貪求財利。 又言我是某佛轉世，特來救度汝等。汝等 不必堅持齋戒，不用再禮別師。但能供養得 我，教儞自然成佛。有等愚癡男女，信入骨 髓，望風歸附。自此作隊成羣，私行邪事。此 等之人永作魔家眷屬，長爲地獄種子。 不見楞嚴經云。修行之人，若不斷婬殺盗 妄，而欲得道者，猶如蒸砂作飯，經無量劫，終 不能成。

Höïu höõu taø sö, hoaëc taäp thaønh huyeãn thuaät, hoaëc tónh toïa aùm töôûng. Nieân thaâm nhaät cöûu, töï höõu nhaát baøn tinh linh quyû quaùi, nhaäp kyø taâm phuû. Thöû nhaân thieän naêng ñaøm luaän, tieän ngoân ngaõ ñaéc nguõ nhaõn luïc thoâng, ngaõ tri quaù khöù vò lai. Voïng thuyeát nhaân gian kieát hung hoïa phöôùc.

Kim nhaät moã nhaân lai, minh nhaät moã söï chí. Kieán höõu tai hoïa nhaân gia, traù xöng toïa ñoaùn, tham caàu taøi lôïi.

Höïu ngoân ngaõ thò moã Phaät chuyeån theá, ñaëc lai cöùu ñoä nhöõ ñaúng. Nhöõ ñaúng baát taát kieân trì trai giôùi, baát duïng taùi leã bieät sö. Ñaõn naêng cuùng döôøng ñaéc ngaõ, giaùo nhó töï nhieân thaønh Phaät. Höõu ñaúng ngu si nam nöõ, tín nhaäp coát tuûy, voïng phong quy phuï. Töï thöû taùc ñoäi thaønh quaàn, tö haønh taø söï. Thöû ñaúng chi nhaân, vónh taùc ma gia quyeán thuoäc, tröôøng vi ñòa nguïc chuûng töû.

Baát kieán Laêng nghieâm kinh vaân. Tu haønh chi nhaân nhöôïc baát ñoaïn daâm, saùt, ñaïo, voïng, nhi duïc ñaéc ñaïo giaû, do nhö chöng sa taùc phaïn, kinh voâ löôïng kieáp, chung baát naêng thaønh.

150

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

諸 仁 者 。 若 看 楞 嚴 經 ，盡 識 一 切 邪 魔 外 道。 復有盲師，雖教人念阿彌陀佛，佛祖大理不 明，一向胡說亂道。不識指歸淨土，不發正願 往生。只貪來世富貴，豈知富貴有期，福盡依 舊輪迴，多劫漂流惡道。此等之人可悲可痛。 哀哉，苦哉。 復有盲師不付念佛公案。開堂集眾，坐禪 叅究。道路不識，便言幾地工夫。今日也，說 禪說道。明日也，說禪說道。今日身子重，昨 日身子輕。或逼得氣喘，而言精進。或吐得痰 血，而當去塵，或昏沈死坐而言禪定。或顚蹶 步跳而當發揚。或眼中見佛圍繞說法。或耳 聞音樂，任意逍遙。此等之人虛延歲月，孤負 己靈，永受輪迴，無由解脫。 噫。叅禪學道本是醍醐。遇斯等人翻成毒 藥。豈不聞歷代祖師，直指心宗，見性成佛。 迷人不知自心是佛，可悲也哉。 諸佛祖師，但爲眾生根有利鈍，悟有遲疾。 所以種種方便譬喩說法。世人不悟，將如之

QUYEÅN THÖÔÏNG

151

Chö nhaân giaû! Nhöôïc khaùn Laêng Nghieâm kinh, taän thöùc nhaát thieát taø ma ngoaïi ñaïo.

Phuïc höõu manh sö, tuy giaùo nhaân nieäm A-di-ñaø Phaät.

Phaät toå ñaïi lyù baát minh, nhaát höôùng hoà thuyeát loaïn ñaïo.

Baát thöùc chæ quy Tònh ñoä, baát phaùt chaùnh nguyeän vaõng sanh, chæ tham lai theá phuù quyù, khôûi tri phuù quyù höõu kyø, phöôùc taän y cöïu luaân hoài, ña kieáp phieâu löu aùc ñaïo. Thöû ñaúng chi nhaân, khaû bi khaû thoáng, ai tai, khoå tai!

Phuïc höõu manh sö baát phuù nieäm Phaät coâng aùn. Khai ñöôøng taäp chuùng, toïa thieàn tham cöùu. Ñaïo loä baát thöùc, tieän ngoân kyû ñòa coâng phu. Kim nhaät daõ, thuyeát thieàn thuyeát ñaïo. Minh nhaät daõ, thuyeát thieàn thuyeát ñaïo. Kim nhaät thaân töû troïng, taïc nhaät thaân töû khinh.

Hoaëc böùc ñaéc khí suyeãn, nhi ngoân tinh taán. Hoaëc thoå ñaéc ñaøm huyeát, nhi ñöông khöù traàn. Hoaëc hoân traàm töû toïa nhi ngoân thieàn ñònh. Hoaëc ñieân quyeát boä khieâu nhi ñöông phaùt döông. Hoaëc nhaõn trung kieán Phaät vi nhieãu thuyeát phaùp. Hoaëc nhó vaên aâm nhaïc, nhaäm yù tieâu dieâu. Thöû ñaúng chi nhaân, hö dieân tueá nguyeät, coâ phuï kyû linh, vónh thoï luaân hoài, voâ do giaûi thoaùt.

Y! Tham thieàn hoïc ñaïo, boån thò ñeà hoà. Ngoä tö ñaúng nhaân phieân thaønh ñoäc döôïc. Khôûi baát vaên lòch ñaïi Toå sö: Tröïc chæ taâm toâng, kieán taùnh thaønh Phaät. Meâ nhaân baát tri töï taâm thò Phaät, khaû bi daõ tai.

Chö Phaät, Toå sö, ñaõn vò chuùng sanh caên höõu lôïi ñoän, ngoä höõu trì taät. Sôû dó chuûng chuûng phöông tieän, thí duï

152

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

153

何。卻被塵勞所縛，轉入輪迴去也。那時懊 悔，遲則遲矣。

thuyeát phaùp. Theá nhaân baát ngoä, töông nhö chi haø. Khöôùc bò

吾勸學道之者，若不能頓悟，且把一句阿彌

Ngoâ khuyeán hoïc ñaïo chi giaû nhöôïc baát naêng ñoán ngoä, thaû baû nhaát cuù Nam-moâ A-di-ñaø Phaät, thöôøng öùc thöôøng nieäm, thöôøng giaùc thöôøng chieáu. Haø dó coá? Thöû thôøi tuùng nhieân vò ngoä, maïng chung thöôïng phaåm vaõng sanh. Kyù ñaéc vaõng sanh, haø saàu baát ngoä?

陀佛，常億常念常覺常照。何以故。此時縱然 未悟，命終上品往生。旣得往生，何愁不悟。 諸仁者。要知念佛一門，實乃超出餘門之 上。不見蓮宗寶鑑云。信餘門學道，如蟻子上 於高山。淨土往生似風帆行於順水。 彌 陀 接 引 直 趣 菩 提 。 眾 聖 提 携 ，高 超 三 界。上品卽豋佛果，下生猶勝天宮。普請勿 疑，同修不退。 若人欲生淨土，須辦淨土資糧。何謂淨土

traàn lao sôû phöôïc, chuyeån nhaäp luaân hoài khöù daõ. Na thôøi aùo hoái, trì taéc trì hyõ.

Chö nhaân giaû! Yeáu tri nieäm Phaät nhaát moân, thaät naõi sieâu xuaát dö moân chi thöôïng. Baát kieán Lieân Toâng Baûo Giaùm vaân. Tín dö moân hoïc ñaïo, nhö nghò töû thöôùng ö cao sôn.

Tònh ñoä vaõng sanh töï phong phaøm haønh ö thuaän thuûy.

Di-ñaø tieáp daãn, tröïc thuù Boà-ñeà. Chuùng thaùnh ñeà hueà, cao sieâu tam giôùi. Thöôïng phaåm töùc ñaêng Phaät quaû, haï sanh du thaéng thieân cung. Phoå thænh vaät nghi, ñoàng tu baát thoái.

Nhöôïc nhaân duïc sanh Tònh ñoä, tu bieän Tònh ñoä tö löông.

資糧。信，行，願，三字也。三字具足，淨土必

Haø vò Tònh ñoä tu löông: Tín, haïnh, nguyeän, tam töï daõ. Tam

生。

töï cuï tuùc, Tònh ñoä taát sanh.

又云。

Höïu vaân.

從是西方過， 超超十萬程。 資糧若具足， 何愁去不成。

Tuøng thò Taây phöông quaù.

Sieâu sieâu thaäp vaïn trình.

Tö löông nhöôïc cuï tuùc.

Haø saàu khöù baát thaønh.

154

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Theá Chí vieân thoâng vaân: ÖÙc Phaät nieäm Phaät, hieän tieàn

勢至圓通云。憶佛念佛，現前當來必定見 佛。憶念者，必無閒斷也。現前者，現世得見 佛也。當來者，來世得見佛也。

ñöông lai taát ñònh kieán Phaät. ÖÙc nieäm giaû, taát voâ giaùn ñoaïn daõ. Hieän tieàn giaû, hieän theá ñaéc kieán Phaät daõ. Ñöông lai giaû, lai theá ñaéc kieán Phaät daõ.

Sôû dó tinh caàn giaûi ñaõi, taïi hoà ñöông nhaân. Ñaõn bieän

所以精勤懈怠，在乎當人。但辦肯心，必不 相賺。

155

khaúng taâm, taát baát töông traùm.

7. Phaân bieät leõ chaùnh taø ñeå döùt loøng nghi(1)

Ñ

aïi sö Minh Giaùo coù daïy raèng: “Ñöùc Thích-ca ñeå laïi giaùo phaùp, laáy thieàn laøm toâng chæ, laáy Phaät laøm Toå. Toå laø khuoân thöôùc lôùn cuûa ñaïo; toâng chæ töùc laø gieàng moái lôùn cuûa ñaïo. Gieàng moái chaúng saùng roõ thì thieân haï khoâng theå theo veà moät ñöôøng; khuoân thöôùc chaúng ngay thaúng thì thieân haï khoâng theå do ñaâu maø tin chaéc.”

Nhöõng ngöôøi hoïc Phaät töø xöa nay ñua nhau laäp moân phaùi rieâng, tranh vieäc phaûi traùi, aáy ñeàu laø do toâng chæ khoâng saùng roõ, khuoân thöôùc chaúng ngay thaúng maø gaây ra naïn aáy.

Than oâi! Luùc gaàn ñaây coù boïn taø sö töï ñaët ra nhöõng lôøi quaùi gôû nhö taø ma ngoaïi ñaïo, nöông theo hieäu Baûo Laâm Phaùp Luaân,(2) giaû soaïn toâng chæ chaân thaät, yù nghóa maàu (1)

Baøi tröôùc ñaõ so saùnh hai phaùp thieàn vaø Tònh ñoä ñeå phaân bieät chæ roõ vieäc khoù deã treân ñöôøng tu. Baøi naøy giaûng roõ phaùp chaùnh, chæ roõ caùc phaùp taø, khieán cho ngöôøi tu döùt haún loøng nghi ñeå taêng tröôûng ñöùc tin.

(2) Luùc baáy giôø thöôøng goïi laø Vieân hoaït luaän.

nhieäm trong kinh ñieån, laïm xöng laø Phaùp baûo voâ thöôïng, löøa doái ngöôøi sau, gaây nhieàu nhaàm laãn, sai söû keû meâ, laém chuyeän ñaûo ñieân. Chaúng bieát phaùp thaân Tònh ñoä xöa nay, moät loøng chaáp giöõ caùi tuùi da ñöïng maùu muû.(1) Ñem caûnh moäng aán chöùng coâng phu, trôû laïi cheâ bai tham thieàn, nieäm Phaät ñeàu laø Tieåu thöøa, boá thí, taïo duyeân laønh cuõng laø phöôùc khoâng thanh tònh.

Hoï daïy ngöôøi raèng: Phaät chaúng caàn leã, höông chaúng caàn thaép, giôùi chaúng caàn trì, kinh chaúng caàn tuïng. Do ñoù hieåu sai lôøi Phaät, luaän nhaàm yù thaùnh, noùi raèng daâm duïc chaúng ngaên giaùc ngoä, saùt sanh, troäm caép chaúng ngaïi trí hueä. Hoï traø troän trong ñaïo ta, laàn löôït truyeàn taäp cho nhau, chaúng giöõ thanh qui, nhieãu loaïn chaùnh phaùp. Ñoù laø boïn yeâu tinh quæ quaùi, toái nhoùm saùng tan, maïo xöng quan phaùp ñaøng hoaøng, Phaät phaùp bí maät. Hoï noùi (1)

Töùc laø thaân theå baèng xöông thòt naøy, khaùc naøo caùi tuùi baèng da, beân trong ñöïng maùu muû. YÙ noùi laø vaät baát tònh, khoâng beàn chaéc.

156

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

raèng caàn phaûi thoåi taét ñeøn ñuoác ñeå truyeàn ngaàm pheùp maàu. Laïi baûo raèng ngöôøi theo hoï haønh trì chæ baûy ngaøy laø thaáy taùnh ngoä ñaïo.

Hoï laïi daïy ñeä töû vaøo ñeàn thôø phaûi theà thoát, vieát sôù, goïi laø hôïp vôùi luaät trôøi, roài ñoát daâng leân Thieân ñình, nhö vaäy môùi ñöôïc thaønh Phaät. Laïi daïy raèng ñoù laø vieäc maàu nhieäm toát ñeïp, khoâng ñöôïc ñeå cho ngöôøi ngoaøi bieát ñöôïc. Neáu ai ñeå loä cô trôøi, nhaát ñònh phaûi bò ñoïa vì lôøi nguyeän aáy. Hoï laïi sai ngöôøi ngaên giöõ ôû nhaø sau, cöûa tröôùc, sôï laø coù keû caùch vaùch thaáy nghe neân duøng söï canh phoøng caån maät.

Than oâi! Sao laïi phaûi khoù nhoïc nhö vaäy? Neáu laø pheùp Phaät chaân chaùnh, thì cöù vieäc khua chuoâng, gioùng troáng, leân theàm nhoùm caû Ñaïi chuùng, baøy toøa dieãn giaûng, khai thò roõ raøng. Haù coù leõ giaáu gieám nhö vaäy sao? Chæ lo khoâng truyeàn baù ñöôïc roäng raõi, leõ naøo laïi sôï nhieàu ngöôøi ñöôïc bieát?

Do nôi thôø phuïng taø ma, neân ñi ñeán choã doái ngöôøi, doái mình. Naêm naøy qua naêm khaùc, hoï coù nhieàu hình thöùc, gaây xaùo ñoäng nhaø ngöôøi khaùc, nhöõng ai coù loøng tin maø chaúng roõ, chaúng bieát neân cuøng ñua nhau chaïy theo ñöôøng ma.

OÂi! Chæ doái ngöôøi ôû böôùc ñaàu thì coøn coù theå tha thöù, hoï laïi coøn noùi baäy raèng Luïc toå coù daïy: “Thaø ñoä muoân ngaøn keû tuïc, chaúng ñoä nöûa oâng taêng cöûa khoâng.”(1) Boïn ngöôøi nhö vaäy chaúng nhöõng löøa doái nhöõng ngöôøi ñôøi sau, coøn laø (1)

Nguyeân vaên ñoaïn bieän luaän naøy trích ôû Loâ sôn Lieân toâng baûo giaùm nieäm Phaät chaùnh luaän (廬山蓮宗寶鑑念佛正論), quyeån 10, trong phaàn Bieän minh Taøo Kheâ loä (辯明曹溪路). Hai caâu ñöôïc cho laø do Luïc toå noùi ôû ñaây quaû laø khoâng thaáy trong kinh Phaùp baûo ñaøn cuõng nhö trong baát cöù boä ngöõ luïc naøo cuûa Thieàn toâng.

QUYEÅN THÖÔÏNG

157

vu oan cho caùc thaùnh ñôøi tröôùc. Haù chaúng nghe thieàn sö Vónh Gia(1) daïy raèng: Ñeøn phaùp thaép leân töø Ca-dieáp.

Hai möôi taùm Toå coõi Taây thieân.

Truyeàn phaùp sang ñoâng ñeán coõi naøy, Boà-ñeà Ñaït-ma laø Sô toå.

Saùu ñôøi truyeàn noái ai cuõng roõ, Ngöôøi sau ñöôïc ñaïo nhieàu voâ soá.

Nhö vaäy, haù coù caùi lyù ñoä keû tuïc maø chaúng ñoä ngöôøi xuaát gia hay sao? Lôøi aáy thaät laø huûy baùng Tam baûo, laøm baïi hoaïi neàn neáp toâng moân, laøm vieäc taø, phaïm luaät caám.

Moät ngaøy kia vieäc ñaõ roõ raøng, leõ trôøi khoù dung tha. Khi soáng aét bò phaùp luaät tröøng trò, luùc thaùc roài ñoïa ñòa nguïc Voâ giaùn, cho ñeán moät ngaøn ñöùc Phaät laàn löôït ra ñôøi cuõng chaúng nhaän cho hoï saùm hoái. Vì sao vaäy? Khi chòu toäi trong ñòa nguïc Voâ giaùn ñaõ heát, laïi ñoïa vaøo caùc ñòa nguïc khaùc. Ñeán khi nghieäp ñòa nguïc heát roài, laïi chòu nghieäp suùc sanh, ngaï quæ, troâi laên khoå naõo, khoâng coù luùc naøo döøng nghæ.

Quaû thaät laø: Muoán khoûi rôi vaøo nguïc Voâ giaùn, Xin ñöøng baùng boå phaùp Nhö Lai. Thaùnh nhaân daïy raèng: “Nhìn thaáy moät ñieàu sai traùi nhö teân xuyeân qua tim; nghe bieát moät ñieàu sai traùi, nhö duøi ñaâm thuûng tai. Haõy mau mau traùnh xa, chôù nhìn, chôù nghe nhöõng ñieàu aáy. Moãi ngöôøi neân töï quaùn xeùt taâm mình, khoâng ñöôïc buoâng thaû.”

(1)

Töùc thieàn sö Vónh Gia Huyeàn Giaùc (永嘉玄覺), taùc giaû Chöùng ñaïo ca (證 道歌) raát noåi tieáng trong Thieàn toâng. Ñoaïn trích ôû ñaây laø laáy töø saùch naøy.

158

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Naøy caùc vò! Nhöõng keû taø ñaïo aáy, chæ vì nghieäp aùc töø ñôøi tröôùc neân sanh ra gaëp phaûi taø sö. Noã löïc laøm laønh raát khoù, tröø döùt taâm aùc khoâng deã. Huoáng chi nhöõng keû laàm laïc trong ñôøi naøy coù raát nhieàu hình thöùc. Nay chæ xin noùi qua moät soá ñeå phaù tan söï nghi ngôø cho ngöôøi hoïc ñaïo.

Coù haïng taø sö maïo xöng laø hoïc ñaïo cuûa ngaøi Ñaït-ma, daïy ngöôøi hoïc ñaïo chæ quan saùt chöõ Phaät (佛 ) vôùi chöõ voâ (無 ) vaø vaän duïng hôi thôû vaøo ra. Hoï laïi daïy ngöôøi gaéng söùc ñöa hôi thôû leân cao, eùp hôi leân ñænh ñaàu, baûo ñoù laø pheùp tinh luyeän,(1) caàn duõng maõnh gia coâng. Nhöõng ngöôøi aáy ñeàu laø taø kieán ngoaïi ñaïo, cho duø traûi qua voâ soá kieáp cuõng chaúng thoaùt khoûi luaân hoài.

Laïi coù haïng taø sö daïy raèng vuøng ñan ñieàn(2) laø coõi nöôùc Cöïc laïc, laø nôi truù nguï cuûa chö Phaät, daïy ngöôøi hoïc phaûi quaùn chieáu nôi aáy, naém boùp xoa naén, dôøi tinh chuyeån khí, ñöa qua ba cöûa,(3) noùi laø trôû veà nguoàn coäi, thaáy taùnh thaønh Phaät. Nghe ñöôïc moät tieáng doäi trong buïng, hoï noùi ñoù laø saùu thöù chaán ñoäng,(4) laø tieáng sö töû hoáng. Haïng ngöôøi nhö vaäy ñeán giaø thaønh ma, chìm maõi trong ñöôøng quæ.

Laïi coù haïng taø sö chaúng roõ danh hieäu cao caû cuûa Ñaïi Thaùnh,(5) chaúng bieát coâng ñöùc cuûa vieäc nieäm Phaät, daïy (1)

Nguyeân vaên duøng traùo ly (笊籬) chæ caùi saøng, caùi roå hay caùi vôït ñan baèng tre, duøng ñeå saøng gaïo, hoaëc taùch rieâng caùc loaïi haït lôùn, nhoû.

(2) Ñan ñieàn: Nhöõng ngöôøi luyeän chaân khí theo Ñaïo gia cho raèng töø loã roán trôû leân ba taác (khoaûng 12 cm) laø thöôïng ñan, töø loã roán trôû xuoáng ba taác (khoaûng 12 cm) laø haï ñan. Caû vuøng quanh roán goïi chung laø ñan ñieàn.

(3) Ba cöûa (tam quan), cuõng laø moät khaùi nieäm cuûa Ñaïo gia. Theo hoï thì maét laø cöûa trôøi (thieân quan), tay laø cöûa ngöôøi (nhaân quan), chaân laø cöûa ñaát (ñòa quan), goïi chung laø ba cöûa.

(4) Saùu caùch chaán ñoäng (Luïc chuûng chaán ñoäng): 1. ñoäng (ñoäng cöïa), 2. khôûi (vuøng daäy), 3. doõng (phun ra); 4. chaán (vang doäi), 5. hoáng (gaøo leân), 6. kích (ñaùnh ra). Ba caùch tröôùc laø bieán hoùa veà hình theå, ba caùch sau laø bieán hoùa veà aâm thanh.

(5) Töùc laø ñöùc Phaät A-di-ñaø.

QUYEÅN THÖÔÏNG

159

ngöôøi nhöõng vieäc xaèng baäy chaúng lieân quan nhö queû Khaûm laø nam, queû Ly laø nöõ... Hoï ñem saùu chöõ Nam moâ A-di-ñaø Phaät maø giaûi thích thaønh saùu thöù khaùc nhau,(1) doái gaït keû meâ laàm, khinh maïng Ñaïi Thaùnh. Toäi aáy ñoàng vôùi toäi caét xeû thaân theå Phaät hay laøm thaân Phaät chaûy maùu.(2) Haïng ngöôøi nhö vaäy, caû thaày laãn troø ñeàu ñoïa vaøo ñòa nguïc.

Laïi coù haïng taø sö töï xöng laø daïy phaùp moân ñoán ngoä, baûo ngöôøi tu chaúng caàn nieäm Phaät. Hoï giaûi thích sai leäch lyù aâm döông, côûi aùo naèm ngöûa maø quaùn leõ khoâng. Hoï laïi chæ hai ñöôøng doïc theo xöông soáng maø noùi raèng ñoù laø phaùi Taøo Kheâ.(3) Hoï daïy ngöôøi ta co chaân vaän khí, maïo xöng laø phaùt quang lôùn. Nhöõng chuyeän lôùn nhoû bòa ñaët nhö vaäy ñeàu laø keá sanh nhai cuûa boïn ma quæ. Hoï chaúng bieát raèng chö Phaät ñeàu ñaõ töøng tích chöùa coâng ñöùc maø thaønh, haù chæ döïa theo choã khoâng maø thaønh Phaät ñöôïc sao? Phaät phaùp coøn bò caûnh traàn che laáp, haù coù theå ôû nôi lyù aâm döông?

Nhöõng ngöôøi nhö theá laøm baïn vôùi ma, traàm luaân maõi maõi.

Laïi coù haïng taø sö doái truyeàn 108 chöõ goïi laø 108 haït chaâu ma-ni.(4) Hoï ñaët teân cho caùc ñoát xöông treân khaép (1)

Chaúng haïn nhö, coù khi hoï giaûi thích raèng: Nam laø trôøi, Moâ laø ñaát, A laø cha, Di laø meï, Ñaø laø vua, Phaät laø thaày...

(2) Töùc laø moät trong naêm toäi nghòch (nguõ nghòch toäi), goàm coù: 1. Gieát cha, 2.

Gieát meï, 3. Gieát A-la-haùn, 4. Phaù hoøa hieäp taêng, 5. Laøm thaân Phaät chaûy maùu.

(3) Moät soá ngöôøi luyeän pheùp tu tieân, tin raèng khi nín hôi ngoài laëng, töï nhieân seõ coù moät ñieåm chaân khí linh quang dieäu minh xuyeân qua hai ñöôøng doïc xöông soáng, thaáu leân ñænh ñaàu, thoâng vaøo tim, caät, treân suoát tôùi thieân coác, döôùi ñaït tôùi khuùc giang. Nhöng ñoù laø aûnh höôûng thuaät Du-giaø ôû AÁn Ñoä ngaøy tröôùc, khoâng phaûi do phaùi Taøo Kheâ cuûa Luïc toå Hueä Naêng truyeàn daïy.

(4) Ma-ni chaâu (摩尼珠), phieân aâm tieáng Phaïn laø cintāmaṇi, dòch nghóa laø nhö yù chaâu hay nhö yù baûo chaâu. Ngöôøi nieäm Phaät thöôøng duøng xaâu chuoãi coù 108 haït ñeå laàn tay khi nieäm Phaät, moãi caâu nieäm laàn qua moät haït. Vì theá, xaâu chuoãi aáy ñöôïc xem nhö bieåu tröng cho vieäc nieäm Phaät, ñöôïc ngöôøi ta quyù troïng maø goïi laø 108 haït chaâu ma-ni.

160

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

thaân mình: treân, döôùi, taû, höõu ñeàu coù bieåu phaùp; hoï khieán ngöôøi ta laàn heát caùc ñoát xöông aáy moät baän, goïi laø baèng vôùi coâng phu moät buoåi tham thieàn! Tuy hoï quyø laïy maët trôøi, maët traêng, sao Baéc ñaåu, nhöng cuõng chaúng nghieâm chænh y phuïc, hoaëc loõa loà thaân hình, hoaëc maëc aùo nheï moûng hôû hang. Hoï chaúng kính toå tieân, cha meï, ngaên caûn ngöôøi cuùng Phaät, trai taêng. Hoï noùi ngang ngöôïc raèng: “Phaät ñaát chaúng qua ñöôïc nöôùc, Phaät goã chaúng qua ñöôïc löûa, töôïng vaøng, töôïng baïc, töôïng ñoàng cuõng chaúng qua ñöôïc loø nung.

Kinh ñieån laø daây saén, daây bìm, chaúng caàn ñoïc tuïng.” Hoï khinh Phaät, ngaïo Phaùp döôøng aáy, chæ laøm chuyeän baäy baï maø thoâi. Giaù nhö ngöôøi ngöôøi ñeàu gioáng Ñan Haø môùi cho thieâu Phaät,(1) nôi nôi ñeàu laø Baùch Tröôïng, môùi neân noùi khoâng.(2) Coøn nhö chöa ñöôïc nhö vaäy thì ñoïa vaøo ñòa nguïc trong chôùp maét.

Laïi coù haïng taø sö bòa ñaët ra nhieàu phaùp, daïy baäy laø phaûi tu caû taùnh vaø maïng, xöng laø Ñaïi ñaïo Kim ñan,(3) doái (1)

Ñan Haø, töùc laø thieàn sö Ñan Haø Thieân Nhieân. Moät hoâm ngaøi gheù laïi chuøa Baûo Laâm, nhaèm tieát ñoâng laïnh leõo, lieàn laáy moät töôïng Phaät goã cheû ra ñem ñoát ñaëng söôûi aám. Thaày truï trì thaáy vaäy thaáy vaäy hoûi duyeân côù, ngaøi noùi: “Ta ñoát laáy xaù-lî ñoù.” Thaày truï trì hoûi: “Phaät goã laøm sao coù xaù-lî?” Ngaøi Ñôn Haø noùi: “Vaäy thænh theâm moät vò nöõa.” Thaày truï trì boãng nhieân ruïng caû raâu vaø loâng maøy. Neân bieát vieäc laøm cuûa ngaøi Ñan Haø laø nhaèm phaù boû nhöõng kieán chaáp cuûa ngöôøi tu vaøo hình töôùng maø queân maát yeáu toá töï taâm, chöù thaät ra khoâng heà baøi xích chuyeän thôø kính hình töôïng Phaät.

(2) Baùch Tröôïng, töùc laø thieàn sö Baùch Tröôïng Hoaøi Haûi. Vì ngaøi tu taïi nuùi Baùch Tröôïng neân thöôøng goïi laø Baùch Tröôïng Ñaïi sö. Ngaøi ñaéc Phaùp vôùi Maõ Toå Ñaïo Nhaát, sau döïng toøng laâm, ñaët qui cuõ. Phaøm nhöõng ai ñeán hoûi ñaïo ñeàu laáy moät chöõ Khoâng ñeå daãn daét.

(3) Ñaïi ñaïo Kim ñan: moät khaùi nieäm cuûa Ñaïo gia. Phaùi naøy tin raèng ngöôøi tu luyeän Kim ñan neân trôû laïi nguoàn coäi, khoâi phuïc baûn taùnh, coù theå laøm cho long, hoå veà ôû trong vaïc luyeän thuoác, khieán taùnh mình hôïp vôùi vieäc laøm. Hoï cho raèng, long töø trong löûa ra, hoå töø trong nöôùc sanh. Long, hoå giao nhau, lieàn thaønh moät khí chaân nguyeân, laøm neàn luyeän ñan. Tröôùc ngöng thaàn ôû hoãn ñoän, sau tòch dieät haøm khoâng, laø ñaïo maàu nhieäm cuûa ñeä nhaát Kim ñan. Ñaây chæ laø nieàm tin vaø laäp luaän cuûa Ñaïo gia, chaúng lieân quan gì ñeán chaùnh giaùo cuûa Phaät.

QUYEÅN THÖÔÏNG

161

gaït nhöõng ngöôøi theá gian coù loøng tin. Hoï chaúng bieát ñeán söï tham cöùu chaân chaùnh, chöùng ngoä ñích thaät, chæ chaïy theo vieäc haønh trì quæ quaùi, laáy möôøi hai thaùng trong naêm goïi laø möôøi hai ñoä coâng phu; laáy maét, tai, muõi, löôõi, thaân, yù goïi laø chö Phaät, Boà Taùt; laáy da, thòt, maïch maùu, ñoát xöông, goïi laø Taùm boä thieân long.(1) Khi beân tai chôït nghe coù tieáng, lieàn goïi ñoù laø quaû vò Thanh vaên, La-haùn. Khi tröôùc maét chôït thaáy toái taêm ma mò, lieàn goïi ñoù laø toâ veõ khoâng thaønh caûnh giôùi. Hoaëc thaáy caùt baèng vaøng ñaày ñaát, hoaëc thaáy hoa sen baùu ngaøn caùnh, hoaëc thaáy laàu ñaøi, cung ñieän, hoaëc thaáy sö töû, voi chuùa, hoaëc thaáy roàng ngaâm, coïp gaàm, hoaëc thaáy maët trôøi, maët traêng ñeàu saùng, hoaëc thaáy chö Phaät möôøi phöông, hoaëc thaáy traêm öùc Hoùa thaân laïi töï nhaän laø Thích-ca, Di-ñaø, tieám xöng laø ñaáng Voâ thöôïng Phaùp vöông! Nhöõng ngöôøi nhö theá, vónh vieãn ñoïa nôi ñòa nguïc, chaúng coù ngaøy ra.

Laïi coù haïng taø sö luyeän thaønh huyeãn thuaät, hoaëc ngoài laëng töôûng thaàm, keùo daøi laâu naêm chieâu caûm moät loaøi tinh linh quæ quaùi ñeán nhaäp vaøo taâm hoï. Do ñoù hoï coù taøi ñaøm luaän, lieàn khoe khoang raèng: “Ta coù nguõ nhaõn,(2) luïc thoâng,(3) bieát ñöôïc quaù khöù, vò lai.” Roài hoï noùi baäy nhöõng vieäc laønh, döõ, hoïa, phöôùc choán nhaân gian; ngaøy nay noùi raèng coù ngöôøi naøy laïi, ngaøy mai laïi baûo coù vieäc kia ñeán.

Thaáy nhaø naøo coù tai hoïa thì noùi doái raèng coù theå tröø ñöôïc.

(1)

Taùm boä thieân long (thieân long baùt boä): Taùm loaøi chuùng sanh, bao goàm: 1.

Chö thieân ôû caùc coõi trôøi, 2. Loaøi roàng, 3. Loaøi Daï-xoa, 4. Loaøi Caøn-thaùt-baø, 5. Loaøi A-tu-la, 6. Loaøi Ca-laàu-la, 7. Loaøi Khaån-na-la, 8. Loaøi Ma-haàu-lagiaø.

(2) Nguõ nhaõn: Naêm thöù maét, goàm coù 1. Nhuïc nhaõn, 2. Thieân nhaõn, 3. Hueä nhaõn, 4, Phaùp nhaõn, 5. Phaät nhaõn.

(3) Luïc thoâng: Saùu pheùp thaàn thoâng, bao goàm: 1. Thieân nhaõn thoâng, 2. Thieân nhó thoâng, 3. Tuùc maïng thoâng, 4. Tha taâm thoâng, 5. Thaàn tuùc thoâng, 6. Laäu taän thoâng.

162

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ñoù laø vì tham caàu taøi lôïi. Hoï coøn daùm töï xöng laø Phaät naøy, Phaät noï ra ñôøi ñeå cöùu ñoä nhöõng keû tin theo. Hoï daïy ngöôøi chaúng caàn phaûi kieân trì trai giôùi, chaúng caàn phaûi leã thaày naøo khaùc, chæ caàn cuùng döôøng cho hoï, hoï seõ daïy cho töï nhieân thaønh Phaät. Coù nhöõng keû ngu si, ngöôõng moä vaø tin saâu ñeán taän xöông tuûy, gaàn xa tìm veà theo hoï. Nhaân ñoù nhoùm hoïp ñoâng ñuùc, chuyeân laøm nhöõng vieäc sai traùi.

Nhöõng ngöôøi nhö vaäy, vónh vieãn laø quyeán thuoäc cuûa ma, maõi maõi taïo nhaân ñòa nguïc.

Trong kinh Laêng Nghieâm coù daïy raèng: “Nhöõng ngöôøi tu haønh, neáu chaúng döùt daâm duïc, saùt haïi, troäm cöôùp, noùi doái maø muoán ñaéc ñaïo thì cuõng nhö naáu caùt laøm côm, daàu traûi qua voâ soá kieáp, roát cuoäc cuõng chaúng bao giôø thaønh ñöôïc.”

Naøy caùc vò! Neáu hoïc kinh Laêng Nghieâm seõ roõ bieát heát thaûy caùc haïng taø ma ngoaïi ñaïo.

Laïi coù haïng thaày doát naùt, tuy daïy ngöôøi nieäm Phaät Adi-ñaø maø chaúng roõ thoâng ñaïo lyù cao saâu cuûa Phaät toå, noùi nhöõng ñieàu roái loaïn moái ñaïo, chaúng bieát höôùng veà Tònh ñoä, chaúng phaùt chaùnh nguyeän vaõng sanh, chæ tham caàu ñöôïc giaøu sang trong ñôøi tôùi. Hoï chaúng bieát raèng giaøu sang cuõng coù kyø haïn, khi heát phöôùc vaãn phaûi luaân hoài, nhieàu kieáp bò troâi laên trong caùc ñöôøng aùc. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy thaät ñaùng ñau xoùt, ñaùng thöông thay!

Laïi coù haïng thaày doát naùt, chaúng daïy ngöôøi coâng aùn nieäm Phaät. Môû tröôøng hoïp chuùng daïy vieäc ngoài thieàn tham cöùu. Ñöôøng loái ñaõ chaúng bieát, laïi baøy ra laém baäc coâng phu.

Ngaøy naøy sang ngaøy khaùc chæ toaøn laø noùi thieàn noùi ñaïo.

Hoâm nay thaân theå naëng neà, hoâm qua thaân theå nheï nhoõm.

Hoaëc nín ñöôïc hôi thôû, lieàn noùi laø tinh taán. Hoaëc möûa ra

QUYEÅN THÖÔÏNG

163

ñaøm huyeát, lieàn noùi laø khöû traàn. Hoaëc ngoài meâ nhö cheát, lieàn noùi laø thieàn ñònh. Hoaëc teù ngaõ nhaûy nhoùt, lieàn noùi laø phaùt döông. Hoaëc trong maét thaáy coù Phaät vaây quanh thuyeát phaùp, hoaëc tai nghe tieáng nhaïc tuøy yù thoûa thích.

Nhöõng ngöôøi nhö theá, naêm thaùng troâi qua uoång phí, coâ phuï taùnh linh, phaûi chòu luaân hoài maõi maõi, khoâng do ñaâu maø ñöôïc giaûi thoaùt.

Than oâi! Tham thieàn hoïc ñaïo voán laø vò ñeà-hoà(1) ngon quyù, gaëp phaûi nhöõng haïng ngöôøi aáy laïi hoùa thaønh thuoác ñoäc! Haù chaúng nghe caùc ñôøi toå sö ñeàu chæ thaúng taâm toâng, thaáy taùnh thaønh Phaät hay sao? Ngöôøi meâ chaúng bieát töï taâm laø Phaät, khaù thöông laém thay!

Chæ vì chuùng sanh caên taùnh cao thaáp khaùc nhau, vieäc chöùng ngoä cuõng nhanh chaäm khaùc nhau, neân chö Phaät Toå môùi baøy ra voâ soá phöông tieän, thí duï thuyeát phaùp. Nhö ngöôøi ñôøi khoâng ngoä ñöôïc leõ ñaïo thì nhöõng vieäc aáy coù ích gì? Laïi bò tình traàn buoäc troùi, troâi laên trôû laïi trong choán luaân hoài. Baáy giôø aên naên cuõng ñaõ muoän roài!

Nay khuyeân nhöõng ngöôøi hoïc ñaïo, nhö khoâng ñuû söùc ñoán ngoä thì haõy giöõ chaët laáy moät caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät, luoân luoân nhôù ñeán, nghó ñeán, luoân luoân tænh giaùc chieáu soi. Vì sao vaäy? Trong luùc tu nieäm cho duø chöa ñöôïc ngoä ñaïo, nhöng luùc maïng chung seõ ñöôïc vaõng sanh vaøo haøng Thöôïng phaåm. Ñaõ ñöôïc vaõng sanh, coøn lo gì khoâng ngoä ñaïo?

Naøy caùc vò! Neân bieát laø chæ moät phaùp moân nieäm Phaät quaû thaät vöôït hôn heát thaûy caùc phaùp moân khaùc. Saùch Lieân toâng baûo giaùm coù daïy raèng: “Tin theo caùc phaùp moân khaùc (1)

Ñeà-hoà: moùn aên ñöôïc tinh cheá töø söõa boø töôi, ñöôïc xem laø ngon vaø quyù nhaát trong caùc moùn ñöôïc laøm ra töø söõa.

164

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

maø hoïc ñaïo nhö kieán boø leân nuùi cao, coøn phaùp moân Tònh ñoä vaõng sanh nhö thuyeàn buoàm xuoâi doøng thuaän gioù. Diñaø tieáp daãn, thaúng tôùi Boà-ñeà, caùc thaùnh daét dìu, vöôït ra ngoaøi ba coõi. Haøng Thöôïng phaåm lieàn leân quaû Phaät, duø Haï sanh(1) cuõng hôn coõi trôøi. Xin moïi ngöôøi ñöøng nghi ngôø, cuøng nhau tu haønh tieán leân ñòa vò Baát thoái.

Nhö ngöôøi muoán sanh veà Tònh ñoä, neân chuaån bò haønh trang. Haønh trang laø nhöõng gì? Ñoù laø ba moùn: ñöùc tin, ñaïo haïnh vaø chí nguyeän. Coù ñuû ba moùn aáy, aét ñöôïc sanh veà Tònh ñoä. Saùch Lieân toâng baûo giaùm coù daïy raèng: Töø ñaây sang phöông Taây, Möôøi muoân daëm xa thay!

QUYEÅN THÖÔÏNG

165

Haønh trang chuaån bò ñuû, Lo gì chaúng ñeán ngay?

Theá Chí Vieân Thoâng(1) coù daïy raèng: “Nhôù Phaät, nieäm Phaät, ngay trong ñôøi naøy hoaëc ñôøi sau, chaéc chaén ñöôïc thaáy Phaät.” Nhôù Phaät, nieäm Phaät, nghóa laø trong taâm nhôù nghó khoâng luùc naøo giaùn ñoaïn. Ñöôïc nhö vaäy thì ngay trong ñôøi naøy ñöôïc thaáy Phaät hieän ra tröôùc maét, hoaëc trong ñôøi sau ñöôïc nhìn thaáy Phaät.

Cho neân, tinh taán hay giaûi ñaõi cuõng ñeàu do ôû chính mình. Chæ caàn coù loøng tin chaéc thì nhöõng gì ñaõ noùi ñeàu khoâng sai doái.

(1)

(1)

勸發真正大願决定往生說

Khuyeán phaùt chaân chaùnh ñaïi nguyeän, quyeát ñònh vaõng sanh thuyeát

Trong Cöûu phaåm vaõng sanh thì Thöôïng phaåm thöôïng sanh laø baäc cao nhaát, coøn Haï phaåm haï sanh laø baäc thaáp nhaát. Ñaây laáy baäc cao nhaát vaø thaáp nhaát ñeå chæ roõ choã thuø thaéng cuûa phaùp moân Tònh ñoä caàu vaõng sanh.

Ñaây laø ñoaïn trích töø saùch Laïc bang vaên loaïi (樂邦文類), phaàn Thuû Laêng Nghieâm Kinh Theá Chí hoaïch nieäm Phaät vieân thoâng (首楞嚴經勢至獲念佛 圓通), soaïn giaû goïi taét laø Theá Chí vieân thoâng.

Töø Chieáu Toâng Chuû vaân: Höõu haïnh voâ nguyeän, kyø haïnh

慈照宗主云。有行無願，其行必孤。有願

taát coâ. Höõu nguyeän voâ haïnh, kyø nguyeän taát hö. Voâ haïnh

無行，其願必虛。無行無願，空住閻浮。有行

voâ nguyeän, khoâng truï dieâm phuø. Höõu haïnh höõu nguyeän,

有願，直入無爲。此乃佛祖修淨業之根本也。 何以故。理由智導。行由願興。行願得 均。理智兼備。夫願者，樂也欲也。欲生西方

tröïc nhaäp voâ vi. Thöû naõi Phaät Toå tu tònh nghieäp chi caên boån daõ.

Haø dó coá? Lyù do trí ñaïo. Haïnh do nguyeän höng. Haïnh nguyeän ñaéc quaân. Lyù trí kieâm bò. Phuø nguyeän giaû, nhaïo daõ duïc daõ. Duïc sanh Taây phöông Tònh ñoä, nhaïo kieán A-di-ñaø

166

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

淨土，樂見阿彌陀佛。必須發願，方得往生。 若無願心，善根沈沒。

QUYEÅN THÖÔÏNG

167

Phaät. Taát tu phaùt nguyeän, phöông ñaéc vaõng sanh. Nhöôïc voâ nguyeän taâm, thieän caên traàm moät.

Hoa Nghieâm kinh vaân: Baát phaùt ñaïi nguyeän ma sôû nhieáp

華嚴經云。不發大願魔所攝持。一切佛華

trì. Nhaát thieát Phaät hoa tuøng ñaïi nguyeän khôûi. Duïc thaønh

從大願起。欲成無上道故，須得願波羅蜜。所

voâ thöôïng ñaïo coá, tu ñaéc nguyeän ba-la-maät. Sôû dó Phoå Hieàn

以普賢廣無邊願海，彌陀有六八願門。是知十 方諸佛上古先賢，皆因願力，成就菩提。 智度論第八卷，問曰。諸菩薩行業清淨，自

quaûng voâ bieân nguyeän haûi, Di-ñaø höõu luïc baùt nguyeän moân.

Thò tri thaäp phöông chö Phaät thöôïng coå tieân hieàn, giai nhaân nguyeän löïc, thaønh töïu Boà-ñeà.

Trí Ñoä luaän ñeä baùt quyeån vaán vieát: Chö Boà Taùt haïnh nghieäp thanh tònh, töï ñaéc thaéng baùo. Haø taát yeáu laäp theä

得勝報。何必要立誓願，然後得之。且如田家

nguyeän nhieân haäu ñaéc chi? Thaû nhö ñieàn gia ñaéc coác, khôûi

得穀，豈復待願耶。

phuïc ñaõi nguyeän da? Ñaùp vieát: Taùc phöôùc voâ nguyeän, voâ sôû phieâu laäp. Nguyeän

答曰。作福無願，無所標立。願爲導御，

vi ñaïo ngöï, naêng höõu sôû thaønh. Nhö Phaät sôû thuyeát: Nhöôïc

能有所成。如佛所說。若人修少福少戒，不知

nhaân tu thieåu phöôùc tieåu giôùi, baát tri giaûi thoaùt chaùnh nhaân,

解脫正因。聞說人天之樂，心常願樂。命終 之後，各生其中，此皆願力所致。菩薩求生淨 土，在乎志願堅強，然後得之。 又云。雖修少福，有願力故，得大乘報。 大莊嚴論云。佛國事大，獨行功德不能成 就。要修願力資助，方得往生，隨願見佛。

vaên thuyeát nhaân thieân chi laïc, taâm thöôøng nguyeän nhaïo.

Maïng chung chi haäu, caùc sanh kyø trung, thöû giai nguyeän löïc sôû trí. Boà Taùt caàu sanh Tònh ñoä, taïi hoà chí nguyeän kieân cöôøng, nhieân haäu ñaéc chi.

Höïu vaân: Tuy tu thieåu phöôùc, höõu nguyeän löïc coá ñaéc Ñaïi thöøa baùo. Ñaïi Trang Nghieâm luaän vaân: Phaät quoác ñaïi söï, ñoäc haønh coâng ñöùc baát naêng thaønh töïu. Yeáu tu nguyeän löïc tö trôï, phöông ñaéc vaõng sanh, tuøy nguyeän kieán Phaät.

168

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

阿彌陀經云。若有信者，應當發願，願生彼 國。 華嚴，行願品云。是人臨命終時，最後刹

QUYEÅN THÖÔÏNG

169

A-di-ñaø kinh vaân: Nhöôïc höõu tín giaû, öng ñöông phaùt nguyeän, nguyeän sanh bæ quoác.

Hoa Nghieâm, Haïnh Nguyeän phaåm vaân: Thò nhaân laâm maïng chung thôøi, toái haäu saùt-na. Nhaát thieát chö caên, taát

那，一切諸根悉皆散壞，一切親屬悉皆捨離，

giai taùn hoaïi. Nhaát thieát thaân thuoäc, taát giai xaû ly. Nhaát

一切威勢悉皆退失。乃至象馬車乘，珍寶伏

thieát oai theá taát giai thoái thaát. Naõi chí töôïng maõ xa thöøa,

藏，如是一切無復相隨。唯此願王不相捨離。 於一切時引導其前，一刹那中卽得往生極樂世 界。 由此推之，宜當時時發願，樂慕往生，日日 禱祈，勿令退失。 故云。法門廣大，無願不從。是以佛隨人 之心，滿人之願也。 嗟乎。備觀今時信人，歸投佛會。或爲病 苦而發心，或爲報親而舉意，或爲保扶家宅， 或爲怖患持齋。雖有信心，而無行願。雖云念 佛，不達本根。 凡修善緣，皆爲了還心願。罕有爲自己生 死，發願念佛求生淨土者，往往香燭道場。祝 願回向之辭，皆是表獻神明，消災延夀而已。

traân baûo phuïc taïng, nhö thò nhaát thieát voâ phuïc töông tuøy.

Duy thöû nguyeän vöông, baát töông xaû ly. Ö nhaát thieát thôøi, daãn ñaïo kyø tieàn. Nhaát saùt-na trung töùc ñaéc vaõng sanh Cöïc laïc theá giôùi.

Do thöû suy chi, nghi ñöông thôøi thôøi phaùt nguyeän, nhaïo moä vaõng sanh. Nhaät nhaät ñaûo kyø, vaät linh thoái thaát.

Coá vaân: Phaùp moân quaûng ñaïi, voâ nguyeän baát tuøng. Thò dó Phaät tuøy nhaân chi taâm, maõn nhaân chi nguyeän daõ.

Ta hoà! Bò quaùn kim thôøi tín nhaân, quy ñaàu Phaät hoäi.

Hoaëc vò beänh khoå nhi phaùt taâm, hoaëc vò baùo thaân nhi cöû yù. Hoaëc vò baûo phoø gia traïch. Hoaëc vò boá hoaïn trì trai. Tuy höõu tín taâm, nhi voâ haïnh nguyeän. Tuy vaân nieäm Phaät, baát ñaït boån caên.

Phaøm tu thieän duyeân, giai vò lieãu hoaøn taâm nguyeän.

Haõn höõu vò töï kyû sanh töû, phaùt nguyeän nieäm Phaät caàu sanh Tònh ñoä giaû, vaõng vaõng höông chuùc ñaïo traøng. Chuùc nguyeän hoài höôùng chi töø, giai thò bieåu hieán thaàn minh, tieâu tai dieân thoï nhi dó.

170

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

故與經懺本意相違，不合諸佛本願。縱使 一生修誦，不明理趣，錯用工夫。是謂終日數 他寶，自無半錢分也。臨終所以不得往生淨土 者，蓋無行願故也。 又有一等癡人，投佛受戒，乃於三寶前焚 香誓願云。我若破戒，甘當惡病纏身，永墮地 獄。或言。左眼出血，右眼出膿，自肯自甘， 自願受報。多見有口無心，破齋犯戒。殃禍及 身受諸惡報。或現世遭王法，官司。或死去墮 三塗地獄。 嗚呼。殊不知佛祖，興慈運悲，何常教人如 此。皆是邪師過謬，錯將罰呪，以爲發願耳。 何惑之甚哉。余常愍念，勸令同發正願，求生 淨土。願同作佛。 彼則曰。我是凡夫，豈敢望生淨土，要做佛 耶。我有此心，又成妄想。 余應之曰。不然。善知識。佛，是覺也。 淨土，是心也。此心，誰不有之。覺則佛也。 迷則眾生也。世人背覺合塵，輪迴三界四生六

QUYEÅN THÖÔÏNG

171

Coá döõ kinh saùm boån yù töông vi, baát hieäp chö Phaät boån nguyeän. Tuùng söû nhaát sanh tu tuïng, baát minh lyù thuù, thoá duïng coâng phu. Thò vò chung nhaät soå tha baûo, töï voâ baùn tieàn phaân daõ. Laâm chung sôû dó baát ñaéc vaõng sanh Tònh ñoä giaû, caùi voâ haïnh nguyeän coá daõ.

Höïu höõu nhaát ñaúng si nhaân, ñaàu Phaät thoï giôùi. Naõi ö Tam baûo tieàn phaøn höông theä nguyeän vaân: Ngaõ nhöôïc phaù giôùi, cam ñöông aùc beänh trieàn thaân, vónh ñoïa ñòa nguïc.

Hoaëc ngoân taû nhaõn xuaát huyeát, höõu nhaõn xuaát noàng, töï khaúng töï cam, töï nguyeän thoï baùo. Ña kieán höõu khaåu voâ taâm, phaù trai phaïm giôùi. Öông hoïa caäp thaân thoï chö aùc baùo.

Hoaëc hieän theá tao vöông phaùp, quan ty, hoaëc töû khöù ñoïa tam ñoà ñòa nguïc.

OÂ hoâ! Thuø baát tri Phaät Toå, höng töø vaän bi, haø thöôøng giaùo nhaân nhö thöû. Giai thò taø sö quaù maäu, thoá töông phaït chuù, dó vi phaùt nguyeän nhó. Haø hoaëc chi thaäm tai. Dö thöôøng maãn nieäm, khuyeán linh ñoàng phaùt chaùnh nguyeän caàu sanh Tònh ñoä, nguyeän ñoàng taùc Phaät.

Bæ taéc vieát: Ngaõ thò phaøm phu, khôûi caûm voïng sanh Tònh ñoä, yeáu toá Phaät da? Ngaõ höõu thöû taâm, höïu thaønh voïng töôûng.

Dö öùng chi vieát: Baát nhieân. Thieän tri thöùc! Phaät, thò giaùc daõ. Tònh ñoä, thò taâm daõ. Thöû taâm, thuøy baát höõu chi. Giaùc taéc Phaät daõ, meâ taéc chuùng sanh daõ. Theá nhaân boäi giaùc hieäp traàn, luaân hoài tam giôùi töù sanh luïc ñaïo. Thieän aùc nghieäp

172

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

173

道。善惡業緣，受報好醜。皆因妄認四大爲我 身，六塵爲實有。隨他幻境，日夜流轉。未常 暫省回光，齋戒念佛。

duyeân thoï baùo haûo xuù. Giai nhaân voïng nhaän töù ñaïi vi ngaõ

從生至老，唯憂家緣不辦，財不稱心。愈多

Tuøng sanh chí laõo, duy öu gia duyeân baát bieän, taøi baát

愈求，愈貪不足。雖日積善，奉佛禮拜，作福

xöùng taâm. Duõ ña duõ caàu, duõ tham baát tuùc. Tuy nhaät tích

燒香。只願富貴榮華，長生不死。纔做些小好

thaân. Luïc traàn vi thaät höõu. Tuøy tha huyeãn caûnh, nhaät daï löu chuyeån. Vò thöôøng taïm tónh hoài quang, trai giôùi nieäm Phaät.

thieän, phuïng Phaät leã baùi, taùc phöôùc thieâu höông chæ nguyeän phuù quyù vinh hoa, tröôøng sanh baát töû. Taøi toá ta tieåu haûo

事，便有伏願數般。要保穀米盈倉，蚕蠶絲倍

söï, tieän höõu phuïc nguyeän soå bang. Yeáu baûo coác meã doanh

萬，子孫光顯，牛馬孳生。纔有一不如意，便

thöông, taøm ty boäi vaïn, töû toân quang hieån, ngöu maõ tö

怨佛不保全。日日財喜增漆，始道天龍感應。 如此貪謀正是妄想。 卻言念佛求生淨土之說，作妄想者，豈不大 顚倒乎。凡曰作福盡屬有爲。蓋世閒有漏之 因，非出世無爲之道。 修 行 佛 子 ，宜 善 思 惟 。 今 日 有 緣 得 逢 佛 法。當須究本莫競枝條。一念回光，修出世

sanh. Taøi höõu nhaát baát nhö yù, tieän oaùn Phaät baát baûo toaøn.

Nhaät nhaät taøi hyû taêng taát, thuûy ñaïo thieân long caûm öùng.

Nhö thöû tham möu chaùnh thò voïng töôûng.

Khöôùc ngoân nieäm Phaät caàu sanh Tònh ñoä chi thuyeát, taùc voïng töôûng giaû, khôûi baát ñaïi ñieân ñaûo hoà? Phaøm vieát taùc phöôùc taän thuoäc höõu vi. Caùi theá gian höõu laäu chi nhaân, phi xuaát theá voâ vi chi ñaïo.

Tu haønh Phaät töû, nghi thieän tö duy. Kim nhaät höõu duyeân ñaéc phuøng Phaät phaùp. Ñöông tu cöùu boån maïc caïnh chi ñieàu. Nhaát nieäm hoài quang, tu xuaát theá phaùp, nguyeän

法。願捨娑婆，願生淨土。亦如久客在於他

xaû Ta-baø, nguyeän sanh Tònh ñoä. Dieäc nhö cöûu khaùch taïi ö

鄉，思欲歸于故里也。此願生淨土，願作佛之

tha höông, tö duïc quy vu coá lyù daõ. Thöû nguyeän sanh Tònh

心，豈可同凡夫妄想哉。 不見懺中云。

ñoä, nguyeän taùc Phaät chi taâm, khôûi khaû thöû ñoàng phaøm phu voïng töôûng tai?

Baát kieán saùm trung vaân:

174

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

願我臨欲命終時，

Nguyeän ngaõ laâm duïc maïng chung thôøi.

盡除一切諸障礙。

Taän tröø nhaát thieát chö chöôùng ngaïi.

靣見彼佛阿彌陀，

Dieän kieán bæ Phaät A-di-ñaø.

即得往生安樂刹剎。

Töùc ñaéc vaõng sanh An Laïc saùt.

者是也。可謂。

Giaû thò daõ. Khaû vò.

Nhaát trieâu ñaïp tröôùc lai thôøi loä.

一朝踏著來時路，

Thuûy giaùc tuøng tieàn thoá duïng taâm.

始覺從前錯用心。 8. Khuyeân ngöôøi phaùt nguyeän chaân chaùnh, quyeát ñònh vaõng sanh(1)

N

gaøi Töø Chieáu Toâng chuû(2) daïy raèng: “Coù haïnh, khoâng nguyeän, haïnh aáy aét laø khoâng thaønh. Coù nguyeän, khoâng haïnh, nguyeän aáy aét laø yeáu ôùt. Khoâng haïnh, khoâng nguyeän, ôû maõi choán Dieâm-phuø voâ nghóa. Coù haïnh, (1)

Baøi tröôùc chæ roõ caùc leõ chaùnh taø, giuùp cho ngöôøi tu haønh chaân chaùnh quyeát ñònh döùt nghi, phaùt khôûi chaùnh nguyeän. Baøi naøy khuyeân laáy söï chaùnh nguyeän vöõng beàn, maïnh meõ ñeå ñöôïc vaõng sanh.

(2) Töø Chieáu Toâng chuû, hieäu Töû Nguyeân, cao taêng ñôøi Nam Toáng, saùng laäp Baïch Lieân toâng, ngöôøi ñaát Coân Sôn, Bình Giang. Ngaøi hoï Mao, neân cuõng ñöôïc goïi laø Mao Töû Nguyeân, tröôùc coù teân laø Phaät Lai, hieäu laø Vaïn Söï Höu.

Töø nhoû ñaõ theo hoïc vôùi ngaøi Chí Thoâng ôû chuøa Dieân Töôøng, thöôøng tuïng ñoïc kinh Phaùp Hoa. Naêm 19 tuoåi caïo toùc xuaát gia, tu taäp phaùp thieàn chæ quaùn. Sau ñoù haâm moä giaùo phaùp Tònh ñoä cuûa ngaøi Hueä Vieãn ôû Loâ sôn truyeàn laïi, roäng khuyeân moïi ngöôøi quy y Tam baûo, thoï trì Nguõ giôùi, nieäm Phaät A-di-ñaø. Sau ñeán nuùi Vu Ñieán saùng laäp Baïch Lieân saùm ñöôøng, tu taäp vaø truyeàn giaûng phaùp moân Tònh ñoä. Khoâng roõ naêm sinh, chæ bieát ngaøi vieân tòch naêm 1166, nieân hieäu Long Höng thöù 4 ñôøi Toáng Hieáu Toâng.

175

coù nguyeän, thaúng nhaäp vaøo coõi voâ vi. Ñoù laø caùi caên baûn tu nghieäp thanh tònh cuûa chö Phaät Toå.

Vì sao vaäy? Lyù do trí daãn ñöôøng, haïnh do nguyeän khôûi leân. Haïnh vaø nguyeän ñöôïc nhö nhau thì lyù vaø trí ñeàu goàm ñuû.

Nguyeän töùc laø ñieàu öa thích, mong muoán. Nhö mong muoán ñöôïc sanh veà coõi Tònh ñoä phöông taây; öa thích ñöôïc thaáy ñöùc Phaät A-di-ñaø. Caàn phaûi phaùt nguyeän, sau môùi ñöôïc vaõng sanh. Neáu khoâng coù taâm nguyeän, caên laønh roài seõ tieâu maát.

Kinh Hoa Nghieâm daïy raèng: “Neáu chaúng phaùt nguyeän lôùn, aét bò ma daét daãn.”(1) Heát thaûy quaû Phaät ñeàu do töø (1)

Caâu naøy trích töø quyeån thöù 42, phaåm thöù 33 (Ly theá gian phaåm - 離世間 品) trong kinh Hoa Nghieâm, goïi ñuû laø Ñaïi phöông quaûng Phaät Hoa Nghieâm Kinh (大方廣佛華嚴經).

176

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

nguyeän lôùn khôûi leân, neân muoán ñöôïc quaû Voâ thöôïng Boàñeà, phaûi coù nguyeän ba-la-maät. Vì vaäy, ngaøi Phoå Hieàn khôi roäng bieån nguyeän voâ bieân, ñöùc Di-ñaø môû ra boán möôi taùm cöûa nguyeän. Cho neân bieát raèng möôøi phöông chö Phaät cho ñeán thaùnh hieàn xöa nay ñeàu do nôi nguyeän löïc maø thaønh töïu Boà-ñeà.

Luaän Trí ñoä, quyeån taùm,(1) coù caâu hoûi raèng: “Chö Boà-ñeà haïnh nghieäp thanh tònh, töï nhieân ñöôïc baùo phaàn hôn, caàn gì phaûi laäp theä nguyeän, roài sau môùi ñöôïc thoï baùo? Vaû laïi, nhö ngöôøi laøm ruoäng taát coù luùa, haù phaûi ñôïi coù nguyeän hay sao?” Ñaùp raèng: “Laøm phöôùc khoâng coù nguyeän, khoâng coù choã höôùng veà. Nguyeän laø söùc daãn daét, quy höôùng, nhôø ñoù maø thaønh töïu. Nhö Phaät coù daïy raèng: Nhö ngöôøi tu haønh ít phöôùc, ít giôùi, chaúng roõ bieát chaùnh nhaân giaûi thoaùt, nghe noùi veà söï vui söôùng ôû coõi ngöôøi, coõi trôøi neân thöôøng mong caàu. Sau khi thaùc ñeàu sanh veà nhöõng coõi aáy. Ñoù ñeàu laø do nguyeän löïc daãn daét ñeán. Boà Taùt caàu sanh Tònh ñoä laø nhôø ôû chí nguyeän beàn vöõng maïnh meõ, môùi ñöôïc vaõng sanh.”

Laïi daïy raèng: “Tuy tu ít phöôùc, nhöng nhôø coù nguyeän löïc neân ñöôïc thoï baùo Ñaïi thöøa.”

Luaän Ñaïi trang nghieâm daïy raèng: “Sanh veà coõi Phaät laø chuyeän lôùn, neáu chæ nhôø vaøo coâng ñöùc thì khoâng theå thaønh töïu ñöôïc. Caàn phaûi coù nguyeän löïc giuùp vaøo môùi ñöôïc vaõng sanh, do nôi nguyeän maø ñöôïc thaáy Phaät.”(2) (1)

Töùc laø Ñaïi trí ñoä luaän. Nhöng nguyeân taùc bò sai ôû ñaây, vì ñoaïn naøy ñöôïc trích laïi töø saùch Lieân toâng baûo giaùm, nhöng saùch naøy laïi ghi nhaàm, vì thaät ra ñoaïn naøy trong Ñaïi trí ñoä luaän naèm ôû quyeån 7 chöù khoâng phaûi quyeån 8.

Ngoaøi ra, saùch Lieân toâng baûo giaùm cuõng ñaõ löôïc boû moät soá caâu khi trích laïi ñoaïn naøy töø Ñaïi trí ñoä luaän. Xin löu yù ñeå quyù ñoäc giaû tieän tra khaûo.

(2) Ñoaïn naøy ñöôïc trích töø saùch Vaïn thieän ñoàng quy (萬善同歸集), quyeån trung, ghi roõ laø trích töø Ñaïi trang nghieâm luaän. Ngoaøi ra cuõng thaáy ñoaïn trích

QUYEÅN THÖÔÏNG

177

Kinh A-di-ñaø daïy raèng: “Nhö ngöôøi coù loøng tin, neân phaùt nguyeän sanh veà coõi aáy.”(1) Kinh Hoa nghieâm, phaåm Haïnh nguyeän(2) coù daïy raèng: “Vaøo thôøi khaéc cuoái cuøng tröôùc luùc maïng chung, heát thaûy caùc caên ñeàu hoaïi maát, heát thaûy thaân thuoäc ñeàu lìa boû, heát thaûy oai theá ñeàu khoâng coøn, cho ñeán voi, ngöïa, xe coä, cuûa baùu, kho taøng ñeàu khoâng coøn nöõa. Duy chæ coù nguyeän lôùn laø khoâng lìa boû, luoân luoân daãn ñöôøng phía tröôùc, neân chæ trong khoaûnh khaéc lieàn ñöôïc vaõng sanh veà theá giôùi Cöïc Laïc.”

Do ñoù maø suy ra, neân thöôøng xuyeân phaùt nguyeän, mong muoán ñöôïc vaõng sanh, ngaøy ngaøy ñeàu caàu mong, ñöøng ñeå thoái maát chí nguyeän.

Cho neân noùi raèng: Phaùp moân duø roäng lôùn, khoâng coù nguyeän cuõng chaúng theo. Do ñoù maø Phaät tuøy theo loøng ngöôøi, giuùp ngöôøi ñöôïc nhö nguyeän.

Than oâi! Nhìn khaép nhöõng ngöôøi ñôøi nay coù loøng tin theo veà cöûa Phaät, hoaëc vì beänh taät khoå naõo maø phaùt taâm, hoaëc vì baùo ôn cha meï maø khôûi yù, hoaëc vì muoán giöõ laáy cöûa nhaø, hoaëc vì sôï tai hoïa maø aên chay. Daàu cho coù loøng tin, nhöng chaúng coù haïnh nguyeän; tuy noùi laø nieäm Phaät, nhöng khoâng ñaït ñeán choã coäi goác cuûa chính mình. naøy ôû caùc saùch Phaùp uyeån chaâu laâm (法苑珠林), quyeån 16 vaø Chö kinh yeáu taäp (諸經要集), quyeån 1. Nguyeân taùc Quy nguyeân tröïc chæ ghi 4 chöõ ñaàu ñoaïn naøy laø 佛國大事, chuùng toâi caên cöù vaøo söï thoáng nhaát cuûa caû 3 saùch vöøa daãn treân ñeå söûa laïi laø 佛國事大. Nhö theá hôïp lyù hôn, vì chöõ 大 ñöôïc duøng nhö moät traïng töø chöù khoâng phaûi tính töø. Phaàn dòch nghóa cuõng caên cöù treân söï chænh söûa naøy.

(1) Töùc laø coõi Cöïc Laïc, nôi Phaät A-di-ñaø ñang thuyeát phaùp.

(2) Noùi ñuû laø kinh Ñaïi phöông quaûng Phaät Hoa nghieâm (大方廣佛華嚴經), quyeån 40, phaåm Nhaäp baát tö nghò giaûi thoaùt caûnh giôùi Phoå Hieàn haïnh nguyeän (入不思議解脫境界普賢行願品).

178

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Phaøm nhöõng keû laøm vieäc thieän ñeàu laø mong ñöôïc thoûa söï mong caàu, hieám hoi laém môùi coù ngöôøi vì luaân hoài sanh töû maø phaùt nguyeän nieäm Phaät caàu sanh Tònh ñoä. Thöôøng khi ngöôøi ta daâng höông ñeøn nôi ñaïo traøng, nhöõng lôøi caàu nguyeän ñeàu laø höôùng ñeán choã boäc baïch vôùi thaàn minh ñeå caàu cho ñöôïc tai qua naïn khoûi, tuoåi thoï daøi laâu. Do ñoù maø traùi ngöôïc vôùi yù nghóa kinh saùm, khoâng phuø hôïp vôùi baûn nguyeän cuûa chö Phaät. Daàu cho troïn ñôøi tu haønh tuïng nieäm cuõng chaúng roõ lyù thuù, vaän duïng coâng phu sai laàm. Cho neân môùi noùi laø: “Suoát ngaøy tính ñeám chaâu baùu cuûa ngöôøi, coøn töï mình chaúng ñöôïc laáy nöûa ñoàng tieàn!” Ñeán khi laâm chung chaúng ñöôïc vaõng sanh Tònh ñoä, ñeàu chæ laø do chaúng coù haïnh nguyeän maø thoâi!

Laïi coù nhöõng keû ngu si, khi veà thoï giôùi theo Phaät lieàn ñoái tröôùc Tam baûo maø daâng höông phaùt lôøi theà raèng: “Neáu toâi phaù giôùi, xin chòu beänh döõ ñeo ñuoåi nôi thaân, maõi maõi ñoïa nôi ñòa nguïc.” Hoaëc theà raèng: “Neáu toâi phaù giôùi, xin chòu nôi maét traùi chaûy maùu, maét phaûi chaûy muû; töï mình cam chòu thoï baùo.” Ñaõ töøng thaáy nhieàu ngöôøi mieäng noùi ra nhö vaäy maø loøng khoâng nhôù nghó, vaãn phaù trai, phaïm giôùi, roài phaûi chòu tai öông hoaïn hoïa, thoï caùc aùc baùo. Hoaëc trong hieän taïi chòu söï tröøng trò cuûa phaùp luaät, hoaëc khi cheát roài phaûi ñoïa vaøo ba ñöôøng döõ: ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh.

Than oâi! Thaät chaúng bieát raèng Phaät Toå khôûi loøng ñaïi töø bi, coù bao giôø daïy ngöôøi nhöõng chuyeän nhö vaäy? Ñoù ñeàu laø choã laàm loãi cuûa boïn taø sö, laãn loän nhöõng thuaät chuù phaït maø cho laø phaùt nguyeän, thaät laø laàm laãn bieát bao!

QUYEÅN THÖÔÏNG

179

Nghó maø thöông xoùt, xin khuyeân heát thaûy moïi ngöôøi ñoàng phaùt chaùnh nguyeän, caàu sanh Tònh ñoä, cuøng nhau thaúng ñeán quaû Phaät.

Haún coù ngöôøi noùi raèng: “Toâi laø phaøm phu, ñaâu daùm mong caàu sanh veà Tònh ñoä, ñöôïc laøm Phaät hay sao? Neáu mong caàu nhö vaäy, laïi thaønh ra hoang töôûng maø thoâi.”

Xin thöa raèng: “Khoâng phaûi vaäy. Naøy quyù vò! Phaät töùc laø giaùc, Tònh ñoä laø taâm. Taâm naøy, ai maø chaúng coù? Neáu taâm giaùc ngoä töùc töï mình laø Phaät, coøn khi taâm meâ, aáy laø chuùng sanh. Ngöôøi ñôøi vì traùi vôùi giaùc, hôïp vôùi traàn, cho neân phaûi luaân hoài trong ba coõi,(1) sanh ra theo boán caùch(2) trong saùu ñöôøng.(3) Nghieäp duyeân thieän aùc, thoï baùo toát xaáu, ñeàu do nhaän laàm boán ñaïi(4) laø thaân, saùu traàn(5) thaät coù. Vì theá maø nöông theo nhöõng caûnh huyeãn aûo beân ngoaøi, ngaøy ñeâm löu chuyeån, chaúng luùc naøo chòu quay laïi quaùn chieáu, aên chay nieäm Phaät.

Suoát ñôøi töø treû ñeán giaø chæ lo vieäc nhaø chaúng xong, tieàn baïc cuûa caûi chöa ñöôïc nhö yù, nhöng caøng ñöôïc nhieàu laïi caøng mong caàu, loøng tham khoâng thoûa! Daàu cho cuõng coù laøm laønh laøm phöôùc, thôø Phaät thaép höông leã baùi, nhöng (1)

Ba coõi (Tam giôùi), bao goàm Duïc giôùi, Saéc giôùi vaø Voâ saéc giôùi. Heát thaûy chuùng sanh trong coõi luaân hoài ñeàu khoâng ra ngoaøi ba coõi naøy.

(2) Sanh ra theo boán caùch (Töù sanh), bao goàm: thai sanh (sanh ra töø baøo thai), noaõn sanh (sanh ra töø tröùng), thaáp sanh (sanh ra töø choã aåm thaáp) vaø hoùa sanh (sanh ra do söï bieán hoùa). Chuùng sanh trong ba coõi ñeàu sanh ra theo moät trong boán caùch naøy.

(3) Saùu ñöôøng (Luïc ñaïo), bao goàm: thieân (coõi trôøi), nhaân (coõi ngöôøi), a-tu-la, ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh. Chuùng sanh do nghieäp löïc chieâu caûm, ñeàu phaûi thaùc sanh vaøo moät trong saùu ñöôøng naøy.

(4) Boán ñaïi (töù ñaïi), bao goàm ñaát, nöôùc, gioù, löûa (ñòa, thuûy, hoûa, phong), ñöôïc cho laø boán yeáu toá vaät theå caáu thaønh vaät chaát, thaân theå, nhöng thaät ra chuùng chæ laø giaû hôïp, khoâng thöôøng toàn, neân khoâng phaûi laø baûn ngaõ chaân thaät.

(5) Saùu traàn (luïc traàn), bao goàm: hình saéc, aâm thanh, muøi höông, vò neám, xuùc chaïm vaø caùc phaùp (saéc, thanh, höông, vò, xuùc, phaùp).

180

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

chæ mong caàu ñöôïc phuù quí vinh hoa, soáng laâu khoâng cheát.

Vöøa laøm ñöôïc ñoâi chuùt vieäc toát ñaõ khôûi taâm mong caàu nhieàu vieäc, muoán cho luùa gaïo ñaày kho, con chaùu hieån ñaït, traâu ngöïa sanh nhieàu... Vöøa coù moät ñieàu khoâng nhö yù, lieàn oaùn traùch Phaät chaúng phuø hoä. Coøn nhö ngaøy ngaøy ñöôïc theâm cuûa caûi, gaëp nhieàu chuyeän vui, hoï môùi goïi laø ñöôïc caûm öùng! Tính toaùn tham lam nhö vaäy, quaû thaät laø nhöõng yù töôûng sai quaáy.

Coøn noùi ngöôïc laïi raèng nieäm Phaät caàu sanh Tònh ñoä laø yù töôûng sai quaáy, haù chaúng phaûi laø ñieân ñaûo laém sao? Phaøm nhöõng vieäc laøm phöôùc haèng ngaøy ñeàu thuoäc veà phaùp höõu vi,(1) ñoù laø caùi nhaân höõu laäu theá gian, chaúng phaûi ñaïo voâ vi xuaát theá.

QUYEÅN THÖÔÏNG

181

moät nieäm quay veà quaùn chieáu töï taâm, tu theo phaùp xuaát theá, phaùt nguyeän lìa boû coõi Ta-baø, caàu sanh veà Tònh ñoä.

Khaùc naøo nhö ngöôøi khaùch tha höông ñaõ laâu, nay nhôù nghó muoán quay veà queâ cuõ. Caùi taâm nguyeän muoán sanh veà Tònh ñoä, muoán thaønh quaû Phaät, sao coù theå ñoàng vôùi nhöõng yù töôûng sai quaáy cuûa keû phaøm phu?

Trong baøi saùm Tònh ñoä coù noùi raèng: Nguyeän khi toâi xaû boû thaân naøy, Tröø ñöôïc heát thaûy moïi chöôùng ngaïi.

Tröôùc maét thaáy Phaät A-di-ñaø, Lieàn ñöôïc vaõng sanh veà Tònh ñoä.

Neân coù lôøi raèng:

Ngöôøi Phaät töû tu haønh neân kheùo suy xeùt. Ngaøy nay coù duyeân gaëp ñöôïc Phaät phaùp, neân tham cöùu ñeán taän coäi goác, ñöøng vöôùng nôi nhöõng caønh nhaùnh nhoû nhaët. Chæ trong

Moät khi thaúng böôùc treân ñöôøng chaùnh, Môùi hay töø tröôùc duïng taâm taø.

(1)

Phaùp höõu vi: nhöõng gì thuoäc veà hình töôùng, chæ theo nhaân duyeân giaû hôïp maø thaønh, khoâng thöôøng toàn, khoâng thaät coù. Kinh Kim cang coù daïy: “Heát thaûy caùc phaùp höõu vi ñeàu nhö moäng aûo, nhö boït nöôùc.” (Nhaát thieát höõu vi phaùp, nhö moäng aûo baøo aûnh. - 一切有為法，如夢幻泡影。)

慈照宗主示念佛人發願偈 彌陀節要云。念佛之人最急一事，不善相 應。 何以故。雖云持戒，念佛，不曾發心願生淨 土。皆是埋頭過日，自失善利。

Töø chieáu Toâng Chuû thò nieäm Phaät nhaân phaùt nguyeän keä Di-ñaø tieát yeáu vaân: Nieäm Phaät chi nhaân, toái caáp nhaát söï, baát thieän töông öng.

Haø dó coá? Tuy vaân trì giôùi, nieäm Phaät, baát taèng phaùt taâm nguyeän sanh Tònh ñoä. Giai thò mai ñaàu quaù nhaät, töï thaát thieän lôïi.

182

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

大凡念佛先要發心欲超生死，往生淨土。 須以大願自爲主意。常須念佛，早晚專心禮拜 彌陀。如朝帝主，兩不失時。日近日親，心口 與佛相應。去佛不遠，口念心想，心願見佛， 發深重願，决信無疑。 日久歲深，工夫純熟，自然三昧成就。臨 命終時，彌陀接引，淨土現前。更願現在之內 常遇善知識，不値邪見師。無惑我心，不生 懈怠。若也。如此念佛，深信，發願，是信行 願，三不虧也。 臨終見佛卽非外來，盡是唯心顯現。猶如 種子在地，逢春發生。豈是外來，皆從地出 也。今之修行，亦爾念佛，信願納在八識心 地。臨終發現淨土，彌陀，卽非外來，皆從自 心出也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Ñaïi phaøm nieäm Phaät tieân yeáu phaùt taâm duïc sieâu sanh töû vaõng sanh Tònh ñoä. Tu dó ñaïi nguyeän töï vi chuû yù. Thöôøng tu nieäm Phaät, taûo vaõn chuyeân taâm leã baùi Di-ñaø. Nhö trieâu ñeá chuû, löôõng baát thaát thôøi. Nhaät caän nhaät thaân, taâm khaåu döõ Phaät töông öng. Khöù Phaät baát vieãn, khaåu nieäm taâm töôûng, taâm nguyeän kieán Phaät, phaùt thaâm troïng nguyeän, quyeát tín voâ nghi.

Nhaät cöûu tueá thaâm, coâng phu thuaàn thuïc, töï nhieân Tammuoäi thaønh töïu. Laâm maïng chung thôøi, Di-ñaø tieáp daãn, Tònh ñoä hieän tieàn. Caùnh nguyeän hieän sanh chi noäi, thöôøng ngoä thieän tri thöùc, baát trò taø kieán sö. Voâ hoaëc ngaõ taâm, baát sanh giaûi ñaõi. Nhöôïc daõ. Nhö thöû nieäm Phaät, thaâm tín, phaùt nguyeän, thò tín haïnh nguyeän, tam baát khuy daõ.

Laâm chung kieán Phaät, töùc phi ngoaïi lai, taän thò duy taâm hieån hieän. Du nhö chuûng töû taïi ñòa, phuøng Xuaân phaùt sanh.

Khôûi thò ngoaïi lai, giai tuøng ñòa xuaát daõ? Kim chi tu haønh, dieäc nhó nieäm Phaät, tín, nguyeän, naïp taïi baùt thöùc taâm ñòa.

Laâm chung phaùt hieän Tònh ñoä, Di-ñaø, töùc phi ngoaïi lai, giai tuøng töï taâm xuaát daõ.

Keä vaân:

偈云。

183

萬法從心生， 萬法從心滅。 我佛大沙門，

Vaïn phaùp tuøng taâm sanh,

常作如是說。

Thöôøng taùc nhö thò thuyeát.

Vaïn phaùp tuøng taâm dieät.

Ngaõ Phaät ñaïi sa-moân,

184

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

持戒無信願， 不得生淨土。 唯得人天福， 福盡受輪迴， 展轉難脫離。

Trì giôùi voâ tín nguyeän,

看經無慧眼， 不識佛深意。 後世得聰明， 亂心難出離。

Khaùn kinh voâ hueä nhaõn.

不如念佛好， 現世無名利，

Baát nhö nieäm Phaät haûo,

行坐不多羅， 則是阿彌陀。

Haønh toïa baát ña-la,

發願持戒力， 回向生樂國，

Phaùt nguyeän trì giôùi löïc,

正是合行持， 千中不失一。

Chaùnh thò hieäp haønh trì,

Baát ñaéc sanh Tònh ñoä.

Duy ñaéc nhaân thieân phöôùc, Phöôùc taän thoï luaân hoài, Trieån chuyeån nan thoaùt ly.

Baát thöùc Phaät thaâm yù, Haäu theá ñaéc thoâng minh, Loaïn taâm nan xuaát ly.

Hieän theá voâ danh lôïi,

Taéc thò A-di-ñaø.

Hoài höôùng sanh Laïc quoác.

Thieân trung baát thaát nhaát.

185

186

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

釋迦金口說， 彌陀親攝受。 諸佛皆護念， 諸天善護持。

Thích-ca kim khaåu thuyeát,

見此念佛人， 與佛不相遠。 應當坐道場， 轉於大法輪， 普度無邊眾。

Kieán thöû nieäm Phaät nhaân,

譬如貧家女， 腹孕轉輪王。 諸天常愛護， 貧女不自知， 腹中有貴子。

Thí nhö baàn gia nöõ,

今此念佛人， 其意亦如是。 億佛常念佛，

Kim thöû nieäm Phaät nhaân,

不久當成佛。

Baát cöûu ñöông thaønh Phaät.

Di-ñaø thaân nhieáp thoï, Chö Phaät giai hoä nieäm, Chö thieân thieän hoä trì.

Döõ Phaät baát töông vieãn, Öng ñöông toïa ñaïo traøng.

Chuyeån ö ñaïi phaùp luaân, Phoå ñoä voâ bieân chuùng.

Phuùc döïng Chuyeån luaân vöông.

Chö thieân thöôøng aùi hoä.

Baàn nöõ baát töï tri, Phuùc trung höõu quyù töû.

Kyø yù dieäc nhö thò. ÖÙc Phaät thöôøng nieäm Phaät,

187

188

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

諸佛常護持， 其人自不知， 我當生淨土。 卻要來後世， 再得生人中。

Chö Phaät thöôøng hoä trì,

譬如貧人家， 地中有伏藏。 藏神常守護， 不令其有失。

Thí nhö baàn nhaân gia,

貧人自不知， 家內有寶藏。

Baàn nhaân töï baát tri,

逐日趂客作， 求衣食自濟。

Truïc nhaät saán khaùch taùc,

今此念佛人， 其意亦如是。

Kim thöû nieäm Phaät nhaân,

不知念佛人， 具足如來藏，

Baát tri nieäm Phaät nhaân,

Kyø nhaân töï baát tri, Ngaõ ñöông sanh Tònh ñoä.

Khöôùc yeáu lai haäu theá, Taùi ñaéc sanh nhaân trung.

Ñòa trung höõu phuïc taøng, Taïng thaàn thöôøng thuû hoä, Baát linh kyø höõu thaát.

Gia noäi höõu baûo taïng.

Caàu y thöïc töï teá.

Kyø yù dieäc nhö thò.

Cuï tuùc Nhö Lai taïng,

189

190

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

自說我無分， 反要生人中。

Töï thuyeát ngaõ voâ phaàn.

譬如病人家， 自有眞妙藥，

Thí nhö beänh nhaân gia,

不知妙藥性， 不能自治病。 每日牀枕邊， 痛苦受無量。

Baát tri dieäu döôïc taùnh,

今此念佛人， 其意亦如是。 不知念佛心，

Phaûn yeáu sanh nhaân trung.

Töï höõu chaân dieäu döôïc,

Baát naêng töï trò beänh.

Moãi nhaät saøng chaåm bieân, Thoáng khoå thoï voâ löôïng.

Kim thöû nieäm Phaät nhaân, Kyø yù dieäc nhö thò.

Baát tri nieäm Phaät taâm,

能滅貪瞋病。 能為大醫王，

Naêng dieät tham saân beänh,

能為大寶藏 利濟一切人。

Naêng vi ñaïi baûo taïng,

能為大法王， 覆護一切眾。

Naêng vi ñaïi phaùp vöông,

Naêng vi ñaïi y vöông.

Lôïi teá nhaát thieát nhaân.

Phuù hoä nhaát thieát chuùng.

191

192

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

將謂是凡夫， 不得生淨土。

Töông vò thò phaøm phu.

且自持齋戒， 後世願為人。 展轉竟修行， 方可生彼國。

Thaû töï trì trai giôùi,

多見修行人， 常作如是說。 不證彌陀願， 不合淨土經。

Ña kieán tu haønh nhaân,

邪見障覆心， 畢竟難出離。 非是他人障， 皆是自障心。

Taø kieán chöôùng phuù taâm,

今世不得生， 一蹉是百蹉。

Baát ñaéc sanh Tònh ñoä.

Haäu theá nguyeän vi nhaân.

Trieån chuyeån caùnh tu haønh, Phöông khaû sanh bæ quoác.

Thöôøng taùc nhö thò thuyeát.

Baát chöùng Di-ñaø nguyeän, Baát hieäp Tònh ñoä kinh.

Taát caùnh nan xuaát ly.

Phi thò tha nhaân chöôùng, Giai thò töï chöôùng taâm.

Kim theá baát ñaéc sanh, Nhaát tha thò baùch tha.

193

194

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

勸汝修行人， 信我如來說。

Khuyeán nhöõ tu haønh nhaân,

佛無不實語， 豈是虛誑言。

Phaät voâ baát thaät ngöõ,

但當自精勤， 一心求淨土。

Ñaõn ñöông töï tinh caàn,

因風吹於火， 用力不消多。

Nhaân phong xuy ö hoûa,

幸有念佛心， 回願超三界。

Haïnh höõu nieäm Phaät taâm,

逢寶不取寶， 遇食受饑寒。

Phuøng baûo baát thuû baûo,

咄哉大丈夫， 不見眞實意。

Ñoát tai ñaïi tröôïng phu,

我今略勸讚， 展轉傳與人，

Tín ngaõ Nhö Lai thuyeát.

Khôûi thò hö cuoáng ngoân?

Nhaát taâm caàu Tònh ñoä.

Duïng löïc baát tieâu ña,

Hoài nguyeän sieâu tam giôùi.

Ngoä thöïc thoï cô haøn.

Baát kieán chaân thaät yù.

Ngaõ kim löôïc khuyeán taùn, Trieån chuyeån truyeàn döõ nhaân,

195

196

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

代我廣流通， 作於如來使。

Ñaïi ngaõ quaûng löu thoâng,

眞是諸佛子， 眞名報佛恩。

Chaân thò chö Phaät töû,

普願如說行， 同生極樂國。

Phoå nguyeän nhö thuyeát haønh,

197

Taùc ö Nhö Lai söù.

Chaân danh baùo Phaät aân.

Ñoàng sanh Cöïc laïc quoác.

9. Baøi keä daïy ngöôøi nieäm Phaät, phaùt nguyeän

S

aùch Di-ñaø tieát yeáu daïy raèng: “Ñieàu ñaùng lo nhaát cuûa ngöôøi nieäm Phaät laø chaúng kheùo töông öùng.”

Vì sao vaäy? Tuy noùi laø trì giôùi, nieäm Phaät maø chöa töøng phaùt taâm nguyeän sanh veà Tònh ñoä. Nhö vaäy ñeàu laø töï che laáp baûn taâm qua ngaøy, boû maát ñieàu lôïi ích.

Cho neân, noùi chung thì ngöôøi nieäm Phaät tröôùc heát phaûi phaùt taâm muoán thoaùt sanh töû, vaõng sanh veà Tònh ñoä, neân laáy ñaïi nguyeän laøm chuû yù cuûa mình. Thöôøng neân nieäm Phaät, sôùm chieàu chuyeân taâm leã baùi ñöùc Di-ñaø, khoâng moät ngaøy naøo boû soùt. Moãi ngaøy laïi caøng trôû neân gaàn guõi hôn, trong taâm ngoaøi mieäng ñeàu töông öng vôùi Phaät. Nhö vaäy chaúng coøn xa Phaät, mieäng nieäm Phaät, taâm töôûng ñeán Phaät, mong ñöôïc thaáy Phaät, phaùt nguyeän saâu naëng, loøng tin chaéc khoâng nghi.

Qua nhieàu naêm coâng phu thuaàn thuïc, Tam-muoäi töï nhieân thaønh töïu. Khi maïng chung ñöôïc ñöùc Di-ñaø tieáp daãn, caûnh Tònh ñoä hieän ra tröôùc maét.

Laïi nguyeän trong ñôøi hieän taïi ñöôïc gaëp baäc thieän tri thöùc, khoâng gaëp nhöõng thaày taø kieán. Chaúng khôûi loøng ngôø, chaúng sanh bieáng nhaùc. Nhö nieäm Phaät, tin saâu, phaùt nguyeän ñeàu ñöôïc nhö vaäy, ñoù laø ñöôïc ñaày ñuû caû tín, haïnh vaø nguyeän.

Khi laâm chung ñöôïc thaáy Phaät, ñoù chaúng phaûi töø ngoaøi maø ñeán, ñeàu chæ laø do taâm khôûi hieän. Cuõng nhö haït gioáng naèm trong loøng ñaát, chôø gaëp muøa xuaân thì naûy maàm, ñaâu phaûi töø beân ngoaøi maø ñeán, voán laø saün coù trong loøng ñaát moïc leân.

198

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Nay ngöôøi tu haønh cuõng laáy vieäc nieäm Phaät, ñöùc tin vaø söï phaùt nguyeän maø gieo vaøo ñaát taâm laø thöùc thöù taùm,(1) ñeán khi laâm chung phaùt hieän ra thaønh Tònh ñoä, Di-ñaø.

Chaúng phaûi töø beân ngoaøi ñeán, ñeàu laø töø trong taâm hieän ra.

Neân coù keä raèng:

QUYEÅN THÖÔÏNG

Duøng söùc nguyeän vaø giôùi, Hoài höôùng sanh Cöïc Laïc.

Haønh trì ñuùng nhö vaäy.

Muoân ngöôøi ñeàu thaønh töïu.

Thích-ca daïy nieäm Phaät,

Muoân phaùp töø taâm sanh.

Di-ñaø töï tieáp daãn.

Laïi cuõng tuøy taâm dieät.

Chö Phaät ñeàu giuùp söùc,

Ñöùc Phaät Ñaïi sa-moân,

Chö thieân cuøng hoä trì.

Thöôøng thuyeát daïy nhö vaäy.

Trì giôùi khoâng tín, nguyeän, Khoâng theå sanh Tònh ñoä.

Höôûng phöôùc coõi trôøi ngöôøi, Heát phöôùc laïi taùi sanh, Luaân hoài khoù thoaùt ra.

Xem kinh thieáu trí hueä, Chaúng hieåu nghóa thaâm saâu. Ñôøi sau duø thoâng minh, Khoù thoaùt khoûi taâm loaïn.

Chaúng baèng chuyeân nieäm Phaät, Döùt saïch heát lôïi danh. Ñöùng ngoài khoâng lìa nieäm, Môùi thaät A-di-ñaø.

(1)

Thöùc thöù taùm (ñeä baùt thöùc), hay a-laïi-da thöùc, cuõng goïi laø taïng thöùc, ñöôïc xem laø nôi tích chöùa heát thaûy caùc chuûng töû thieän aùc trong ñôøi ngöôøi.

Thaáy ngöôøi tu nieäm Phaät, Bieát raèng Phaät chaúng xa.

Roài seõ ngoài ñaïo traøng, Thuyeát giaûng phaùp Voâ thöôïng, Ñoä khaép voâ soá chuùng.

Nhö coù coâ gaùi ngheøo, Mang thai vua Chuyeån luaân.

Chö thieân thöôøng yeâu giuùp, Nhöng töï coâ chaúng bieát, Ñang mang thai quyù töû.

Ngöôøi nieäm Phaät cuõng vaäy, Töï hoï khoâng bieát ñöôïc.

Thöôøng töôûng Phaät, nieäm Phaät Khoâng laâu seõ thaønh Phaät.

199

200

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Ñöôïc chö Phaät hoä trì,

Ngöôøi nieäm Phaät cuõng vaäy,

Maø töï mình chaúng bieát,

Töï mình khoâng bieát ñöôïc,

Seõ ñöôïc sanh Tònh ñoä.

Raèng chuyeân taâm nieäm Phaät.

Laïi mong caàu ñôøi sau,

Trò döùt ñöôïc tham saân.

Ñöôïc sanh trong coõi ngöôøi!

Laø vua trò caùc beänh,

Laïi nhö ngöôøi ngheøo khoù,

Laø kho baùu lôùn lao,

Ñaát nhaø saün cuûa baùu.

Laøm lôïi khaép moïi ngöôøi;

Coù thaàn kho gìn giöõ,

Laø ñaáng Ñaïi phaùp vöông,

Khoâng ñeå maát vaät gì.

Che chôû khaép chuùng sanh.

Maø töï mình chaúng bieát.

Trong nhaø coù kho baùu.

Haèng ngaøy maõi laøm khaùch, Taûo taàn lo aên maëc!

Ngöôøi nieäm Phaät cuõng vaäy, Töï mình khoâng bieát ñöôïc,

Vì ngôõ mình phaøm phu, Chaúng ñöôïc sanh Tònh ñoä.

Nguyeän aên chay, giöõ giôùi, Mong sao laïi laøm ngöôøi.

Tieáp tuïc tu haønh nöõa, Môùi ñöôïc veà coõi aáy.

Raèng ngöôøi chuyeân nieäm Phaät,

Bieát bao ngöôøi tu haønh,

Töï ñuû kho Nhö Lai.

Vaãn thöôøng nghó nhö theá.

Vì ngôõ mình khoâng phaàn,

Chaúng xöùng nguyeän Di-ñaø,

Neân muoán sanh coõi ngöôøi!

Chaúng hôïp kinh Tònh ñoä!

Laïi nhö ngöôøi coù beänh,

Taø kieán che phuû taâm,

Töï coù phöông thuoác hay,

Roát cuoäc khoù giaûi thoaùt.

Chaúng bieát duøng thuoác aáy,

Trôû ngaïi chaúng beân ngoaøi,

Neân khoâng trò ñöôïc beänh.

Ñeàu töï trong taâm mình.

Haèng ngaøy chòu ñau ñôùn,

Ñôøi naøy khoâng vaõng sanh,

Laên loän, khoå voâ cuøng!

Traêm ñôøi cuõng chaúng ñöôïc!

201

202

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Khuyeân nhöõng ngöôøi tu haønh,

Laï thay baäc tröôïng phu!

Phaûi tin lôøi Phaät daïy.

Chaúng hieåu yù chaân thaät.

203

Lôøi Phaät luoân chaân thaät, Naøo doái gaït ai ñaâu?

Nay coù ñoâi lôøi khuyeân, Nghe qua haõy roäng truyeàn,

Chæ töï mình tinh caàn,

Ñeå ngöôøi ngöôøi ñeàu bieát,

Moät loøng caàu Tònh ñoä.

Ñeàu laøm söù Nhö Lai.

Nhö thoåi löûa, nhôø gioù,

Vaäy môùi laø con Phaät,

Chaúng phaûi duøng söùc nhieàu.

Vaäy laø baùo Phaät aân.

May ñöôïc taâm nieäm Phaät,

Nguyeän moïi ngöôøi laøm ñuùng,

Phaûi nguyeän thoaùt luaân hoài.

Cuøng sanh veà coõi Phaät!

Gaëp cuûa baùu, khoâng nhaän!

Tröôùc baøn aên, chòu ñoùi!

天台智者大師勸人專修淨土

Thieân Thai Trí Giaû Ñaïi sö khuyeán nhaân chuyeân tu Tònh ñoä

Thieát vaán vieát: Chö Phaät Boà Taùt dó ñaïi töø vi nghieäp.

設問曰。諸佛菩薩以大慈爲業。若欲救度 眾生，秖應願生三界，於五濁三塗中，救苦眾 生。因何求生淨土，自安其身，捨離眾生。則

Nhöôïc duïc cöùu ñoä chuùng sanh, kyø öùng nguyeän sanh tam

是無大慈悲，專爲自利，障菩提道。

thò voâ ñaïi töø bi, chuyeân vi töï lôïi, chöôùng Boà-ñeà ñaïo.

答曰。菩薩有二種。一者久修行菩薩道，

giôùi, ö nguõ tröôïc tam ñoà trung, cöùu khoå chuùng sanh. Nhaân haø caàu sanh Tònh ñoä, töï an kyø thaân, xaû ly chuùng sanh. Taéc Ñaùp vieát: Boà Taùt höõu nhò chuûng. Nhaát giaû cöûu tu haønh

204

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

得無生忍者，實當斯責。二者未得已還，及初 發心凡夫。 凡夫菩薩者，要須常不離佛。忍力成就。 方堪處三界內，於惡世中救苦眾生。 故智度論云。具縳凡夫，有大悲心，願生惡 世，救苦眾生者，無有是處。

QUYEÅN THÖÔÏNG

205

Boà Taùt ñaïo, ñaéc voâ sanh nhaãn giaû, thaät ñöông tö traùch. Nhò giaû vò ñaéc dó hoaøn, caäp sô phaùt taâm phaøm phu.

Phaøm phu Boà Taùt giaû, yeáu tu thöôøng baát ly Phaät. Nhaãn löïc thaønh töïu, phöông kham xöû tam giôùi noäi, ö aùc theá trung cöùu khoå chuùng sanh.

Coá Trí ñoä luaän vaân: Cuï truyeän phaøm phu, höõu ñaïi bi taâm, nguyeän sanh aùc theá, cöùu khoå chuùng sanh giaû, voâ höõu thò xöù.

何以故。惡世界，煩惱強，自無忍力，心隨

Haø dó coá? AÙc theá giôùi, phieàn naõo cöôøng. Töï voâ nhaãn löïc,

境轉，聲色所縳。自墮三塗，焉能救眾生。假

taâm tuøy caûnh chuyeån, thanh saéc sôû truyeän. Töï ñoïa tam ñoà,

令得生人中，聖道難得。或因持戒修福，得生

yeân naêng cöùu chuùng sanh? Giaû linh ñaéc sanh nhaân trung, thaùnh ñaïo nan ñaéc. Hoaëc nhaân trì giôùi tu phöôùc, ñaéc sanh

人中，得作國王大臣，富貴自在。縱遇善知

nhaân trung, ñaéc taùc quoác vöông ñaïi thaàn, phuù quyù töï taïi.

識，不肯信用。貪迷放逸，廣造眾罪。乘此惡

Tuùng ngoä thieän tri thöùc, baát khaúng tín duïng. Tham meâ

業，一入三塗，經無量劫。從地獄出，受貧賤

phoùng daät, quaûng taïo chuùng toäi. Thöøa thöû aùc nghieäp, nhaát nhaäp tam ñoà, kinh voâ löôïng kieáp. Tuøng ñòa nguïc xuaát, thoï

身。若不逢善知識，還墮地獄，如此輪迴，至

baàn tieän thaân. Nhöôïc baát phuøng thieän tri thöùc, hoaøn ñoïa

於今日，人人皆如是。此名難行道者。

ñòa nguïc, nhö thöû luaân hoài, chí ö kim nhaät, nhaân nhaân giai

故 維 摩 經 云 。 自 疾 不 能 救 ，而 能 救 諸 疾 人，無有是處。 又智度論云。譬如二人，各有親屬，爲水所 溺。一人情急，直入水救。爲無方便力故，彼 此俱沒。一人有方便，往取船筏，乘之救接，

nhö thò. Thöû danh nan haønh ñaïo giaû.

Coá Duy-ma kinh vaân: Töï taät baát naêng cöùu, nhi naêng cöùu chö taät nhaân, voâ höõu thò xöù.

Höïu Trí ñoä luaän vaân: Thí nhö nhò nhaân, caùc höõu thaân thuoäc, vi thuûy sôû nòch. Nhaát nhaân tình caáp, tröïc nhaäp thuûy cöùu, vò voâ phöông tieän löïc coá, bæ thöû caâu moät. Nhaát nhaân höõu phöông tieän, vaõng thuû thuyeàn phieät, thöøa chi cöùu tieáp,

206

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

悉皆得脫水溺之難。新發意菩薩，亦復如是。 未得忍力，不能救眾生。爲此常須近佛，得無 生忍已，方能救眾生，如得船者。

QUYEÅN THÖÔÏNG

207

taát giai ñaéc thoaùt thuûy nòch chi naïn. Taân phaùt yù Boà Taùt dieäc phuïc nhö thò. Vò ñaéc nhaãn löïc, baát naêng cöùu chuùng sanh. Vò thöû thöôøng tu caän Phaät, ñaéc voâ sanh nhaãn dó, phöông naêng cöùu chuùng sanh, nhö ñaéc thuyeàn giaû.

又論云。譬如嬰兒不得離母，或墮坑井，

Höïu luaän vaân: Thí nhö anh nhi baát ñaéc ly maãu, hoaëc

渴乳而死。又如鳥子，翅羽未成，秪得依樹附

ñoïa khanh tónh khaùt nhuõ nhi töû. Höïu nhö ñieåu töû, sí vuõ vò

枝，不能遠去。翅翮成就，方能飛空，自在無 礙。 凡夫無力，唯得專念阿彌陀佛，使成三昧。 以業成故，臨終念念得生，决定不疑。見彌陀 佛，證無生忍已，還來三界，乘無生忍船，救度 眾生，廣施佛事，任意自在。 故論云。遊戲地獄行者，生彼國以，得無生 忍，還入生死國中，教化地獄，救苦眾生。以 是因緣，宜用專修淨土，求願往生。 諸人者。願識其教。故十住婆沙論名易行 道也。

thaønh, chi ñaéc y thoï phuï chi, baát naêng vieãn khöù. Sí caùch thaønh töïu, phöông naêng phi khoâng, töï taïi voâ ngaïi.

Phaøm phu voâ löïc, duy ñaéc chuyeân nieäm A-di-ñaø Phaät, söû thaønh Tam-muoäi. Dó nghieäp thaønh coá, laâm chung nieäm nieäm ñaéc sanh, quyeát ñònh baát nghi. Kieán Di-ñaø Phaät, chöùng voâ sanh nhaãn dó, hoaøn lai tam giôùi, thöøa voâ sanh nhaãn thuyeàn, cöùu ñoä chuùng sanh, quaûng thi Phaät söï, nhaäm yù töï taïi.

Coá luaän vaân: Du hyù ñòa nguïc haønh giaû, sanh bæ quoác dó, ñaéc voâ sanh nhaãn, hoaøn nhaäp sanh töû quoác trung, giaùo hoùa ñòa nguïc, cöùu khoå chuùng sanh. Dó thò nhaân duyeân, nghi duïng chuyeân tu Tònh ñoä, caàu nguyeän vaõng sanh.

Chö nhaân giaû, nguyeän thöùc kyø giaùo. Coá Thaäp truï baø-sa luaän danh dò haønh ñaïo daõ.

208

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

10. Ñaïi sö Trí Giaû khuyeân ngöôøi chuyeân tu tònh ñoä(1)

N

hö coù ngöôøi hoûi raèng: “Chö Phaät, Boà Taùt voán laáy ñöùc ñaïi bi laøm nghieäp. Nhö muoán cöùu ñoä chuùng sanh, chæ neân nguyeän sanh trong ba coõi, ôû giöõa ba ñöôøng döõ, naêm söï ueá tröôïc(2) maø cöùu khoå. Taïi sao laïi caàu sanh veà Tònh ñoä, yeân laáy thaân mình, lìa boû chuùng sanh? Ñoù laø khoâng coù ñöùc ñaïi töø bi, chuyeân lo vieäc lôïi mình, ngaên trôû ñaïo Boà-ñeà.” Ñaùp raèng: “Boà Taùt coù hai haïng: Haïng thöù nhaát ñaõ tu haønh ñaïo Boà Taùt töø laâu, chöùng ñaéc Voâ sanh nhaãn,(3) ñuû söùc thöïc hieän vieäc cöùu ñoä chuùng sanh. Haïng thöù hai laø nhöõng ngöôøi chöa chöùng ñaéc ñaõ thoái lui, cuøng laø haïng phaøm phu môùi phaùt taâm.

Ngöôøi haønh ñaïo Boà Taùt neáu vaãn coøn laø phaøm phu thì chaúng neân rôøi xa Phaät. Khi naøo söùc nhaãn ñaõ thaønh töïu, (1)

Thieân thai Trí Giaû Ñaïi sö: Ngaøi laø Sô toå toâng Thieân Thai, sanh naêm 538, maát naêm 597. Vì ngaøi ôû döïng chuøa giaûng phaùp ôû nuùi Thieân Thai neân ngöôøi ñôøi goïi laø Thieân Thai Ñaïi sö. Naêm 591, Taán Vöông Döông Quaûng (töùc Tuøy Daïng Ñeá) ra saéc chæ toân xöng ngaøi laø Trí Giaû Ñaïi sö. Sau khi ngaøi vieân tòch, ñeán ñôøi vua Theá Toâng nhaø Haäu Chu (954-958) laïi truy phong ngaøi laø Phaùp Khoâng Baûo Giaùc Toân Giaû. Ñeán nieân hieäu Khaùnh Nguyeân thöù 3 ñôøi Ninh Toâng trieàu Nam Toáng (1197) laïi gia phong thuïy hieäu ngaøi laø Linh Tueä Ñaïi sö. Tröôùc taùc cuûa ngaøi coøn ñeå laïi trong Ñaïi taïng kinh coù caû thaûy 28 boä, taát caû ñeàu laø caùc taùc phaåm soaïn thuaät, sôù giaûi.

(2) Naêm söï ueá tröôïc (Nguõ tröôïc). Theo kinh A-di-ñaø, naêm söï ueá tröôïc naøy laø: kieáp tröôïc, kieán tröôïc, phieàn naõo tröôïc, chuùng sanh tröôïc vaø maïng tröôïc. Ñaây laø naêm söï ueá tröôïc ôû coõi Ta-baø, khoâng coù ôû nhöõng coõi Tònh ñoä.

(3) Voâ sanh nhaãn, hay Voâ sanh phaùp nhaãn, laø ñöùc nhaãn nhuïc cuûa ngöôøi tu nhôø söï thaáu nhaäp thaät taùnh cuûa caùc phaùp, thaáy ñöôïc raèng vaïn vaät voán khoâng sanh, khoâng dieät. Do thaáu trieät ñöôïc chaân lyù naøy maø töï nhieân döùt heát caùc söï buoàn, giaän, phieàn naõo, traûi qua heát thaûy moïi hoaøn caûnh bieán ñoäng ñeàu giöõ ñöôïc taâm nhö nhieân baát ñoäng, neân goïi laø Voâ sanh nhaãn.

QUYEÅN THÖÔÏNG

209

môùi coù theå vöõng vaøng trong ba coõi, ôû giöõa ñôøi ueá tröôïc maø cöùu khoå chuùng sanh.

Cho neân, Trí ñoä luaän daïy raèng: “Nhö keû phaøm phu phieàn naõo troùi buoäc maø coù loøng ñaïi bi, nguyeän sanh giöõa caûnh ueá tröôïc ñeå cöùu khoå chuùng sanh, thaät khoâng coù lyù nhö vaäy.”

Vì sao vaäy? ÔÛ coõi ñôøi ueá tröôïc, phieàn naõo maïnh meõ, neáu töï mình khoâng coù söùc nhaãn thì taâm bò chuyeån theo traàn caûnh, bò aâm thanh, hình saéc troùi buoäc. Nhö vaäy töï mình phaûi ñoïa vaøo ba ñöôøng döõ, laøm sao coù theå cöùu ñoä chuùng sanh? Ví nhö ñöôïc sanh laøm ngöôøi, cuõng khoù chöùng ñaïo giaûi thoaùt. Hoaëc nhôø coù trì giôùi, tu phöôùc maø ñöôïc sanh laøm ngöôøi, coù quyeàn uy theá löïc, giaøu sang vaø töï taïi, nhöng khi gaëp baäc thieän tri thöùc laïi chaúng chòu tin duøng, chæ bieát tham meâ buoâng thaû, taïo caùc toäi loãi. Do nghieäp aùc nhö theá, moät khi sa vaøo ba ñöôøng döõ, phaûi traûi qua voâ soá kieáp. Khi ra khoûi ñòa nguïc laïi phaûi chòu kieáp ngheøo heøn. Neáu chaúng gaëp ñöôïc baäc thieän tri thöùc, theá naøo roài cuõng quay trôû laïi ñòa nguïc. Luaân hoài nhö vaäy cho tôùi ngaøy nay, ngöôøi ngöôøi ñeàu nhö theá caû. Ñoù goïi laø khoù haønh ñaïo vaäy.

Cho neân kinh Duy-ma daïy raèng: “Beänh mình khoâng töï cöùu ñöôïc maø cöùu ñöôïc beänh ngöôøi khaùc, thaät khoâng coù lyù nhö vaäy.”

Trí ñoä luaän cuõng daïy raèng: “Ví nhö hai ngöôøi kia, ñeàu coù ngöôøi thaân bò rôi xuoáng nöôùc. Moät ngöôøi vì quaù noùng loøng, nhaûy ngay xuoáng nöôùc ñeå cöùu, nhöng vì khoâng ñuû söùc neân caû hai ñeàu phaûi cheát chìm. Ngöôøi kia bieát nghó tìm phöông tieän, laáy ñöôïc thuyeàn cheøo ra, cöùu ñöôïc ngöôøi thaân khoûi cheát ñuoái. Cuõng vaäy, haøng Boà Taùt môùi phaùt yù chöa ñuû söùc

210

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

211

nhaãn, chaúng theå cöùu ñoä chuùng sanh, neân caàn phaûi ôû gaàn Phaät. Khi ñaõ ñöôïc Voâ sanh phaùp nhaãn roài, môùi coù theå cöùu ñoä chuùng sanh, nhö ngöôøi tìm ñöôïc thuyeàn kia vaäy.”

khoâng nghi. Ñöôïc thaáy Phaät A-di-ñaø, chöùng Voâ sanh nhaãn roài, coù theå trôû laïi Tam giôùi, cöôõi thuyeàn Voâ sanh nhaãn maø cöùu ñoä chuùng sanh, roäng laøm Phaät söï, tuøy yù töï taïi!

Luaän aáy coøn noùi raèng: “Ví nhö treû thô, chaúng neân rôøi xa meï, sôï raèng coù theå teù xuoáng haàm, xuoáng gieáng, hoaëc khaùt söõa maø cheát. Laïi nhö con chim con, loâng caùnh chöa ñuû, chæ neân nöông caây, döïa caønh maø thoâi, chaúng bay xa ñöôïc.

Chôø cho loâng caùnh ñuû roài, môùi coù theå bay leân treân khoâng, töï nhieân voâ ngaïi.”

Cho neân Luaän Trí ñoä coøn noùi raèng: “Haønh giaû daïo chôi caùc caûnh ñòa nguïc, sanh qua coõi Phaät roài, ñöôïc Voâ sanh nhaãn, laïi trôû vaøo trong coõi sanh töû, giaùo hoùa ôû ñòa nguïc, cöùu khoå cho chuùng sanh.” Vì nhaân duyeân aáy neân phaûi chuyeân tu Tònh ñoä, caàu nguyeän vaõng sanh.

Phaøm phu khoâng coù söùc, chæ caàn chuyeân nieäm Phaät Adi-ñaø, nhôø ñoù maø thaønh töïu Tam-muoäi. Khi thaønh töïu roài, thì luùc laâm chung nieäm nieäm ñöôïc vaõng sanh, chaéc chaén

Naøy caùc vò! Nguyeän cho heát thaûy moïi ngöôøi ñeàu hieåu ñöôïc giaùo phaùp naøy. Cho neân luaän Thaäp truï Baø-sa goïi ñaây laø phaùp deã haønh trì vaäy.

永明壽禪師戒無證悟人，勿 輕淨土

Vónh Minh Thoï Thieàn sö giôùi voâ chöùng ngoä nhaân, vaät khinh Tònh ñoä Hoaëc vaán vieát: Ñaõn kieán taùnh ngoä ñaïo, tieän sieâu sanh

或問曰。但見性悟道，便超生死。何用繫 念彼佛求生他方。

töû. Haø duïng heä nieäm bæ Phaät, caàu sanh tha phöông?

答曰。眞修行人應自審察。如人飲水，冷 暖自知。今存龜鑑以破多惑。

nhaân aåm thuûy, laõnh noaõn töï tri. Kim toàn quy giaùm dó phaù

Ñaùp vieát: Chaân tu haønh nhaân öng töï thaåm saùt. Nhö ña hoaëc.

Chö nhaân giaû! Ñöông quaùn töï kyû haønh giaûi, thaät ñaéc

諸因者。當觀自己行解，實得見性悟道，受 如來記。紹祖師位，能如馬鳴，龍樹否。得無

kieán taùnh ngoä ñaïo, thoï Nhö Lai kyù. Thieäu toå sö vò, naêng

礙辦才，證法華三昧，能如天台智者否。宗說

Phaùp Hoa Tam-muoäi, naêng nhö Thieân Thai Trí Giaû phuû?

nhö Maõ Minh, Long Thoï phuû? Ñaéc voâ ngaïi bieän taøi, chöùng

212

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

213

皆通，行解兼修，能如忠國師否。此諸大士， 皆明垂言教，深勸往生。蓋是自利利他，豈肯 悞人自悞。

Toâng thuyeát giai thoâng, haïnh giaûi kieâm tu, naêng nhö Trung

况大雄讚歎，金口丁寧，希從昔賢，恭稟佛

Huoáng Ñaïi Huøng taùn thaùn, kim khaåu ñinh ninh, hy tuøng

敕，定不謬悞也。仍往生傳所載，古今高士，

tích hieàn, cung baåm Phaät saéc, ñònh baát maäu ngoä daõ. Nhöng

事迹顯著非一，宜勤觀覽，以自照知。

Quoác sö phuû? Thöû chö ñaïi só giai minh thuøy ngoân giaùo, thaâm khuyeán vaõng sanh. Caùi thò töï lôïi lôïi tha, khôûi khaúng ngoä nhaân töï ngoä.

vaõng sanh truyeän sôû taûi, coå kim cao só, söï tích hieån tröôùc phi nhaát, nghi caàn quaùn laõm, dó töï chieáu tri.

又當自度，臨命終時，生死去住，定得自在

Höïu ñöông töï ñoä, laâm maïng chung thôøi, sanh töû khöù

否。自無水以來，惡業重障，定不現前否。

truï, ñònh ñaéc töï taïi phuû? Töï voâ thuûy dó lai, aùc nghieäp troïng

此一報身，定脫輪迴否。三塗惡道，異類中 行，出沒自由，定無苦惱否。天上人閒，十方 世界，隨意寄托，定無滯否。若其未也，莫以 一時貢高，卻致永劫沈淪，自失善利，將復尤 誰。嗚呼。哀哉。何嗟及矣。

chöôùng, ñònh baát hieän tieàn phuû? Thöû nhaát baùo thaân ñònh thoaùt luaân hoài phuû? Tam ñoà aùc ñaïo, dò loaïi trung haønh, xuaát moät töï do, ñònh voâ khoå naõo phuû? Thieân thöôïng nhaân gian, thaäp phöông theá giôùi, tuøy yù kyù thaùc, ñònh voâ treä nghi phuû? Nhöôïc kyø vò daõ, maïc dó nhaát thôøi coáng cao, khöôùc trí vónh kieáp traàm luaân, töï thaát thieän lôïi, töông phuïc vöu thuøy.

OÂ hoâ, ai tai! Haø ta caäp hyõ.

四料揀云。

Töù lieäu giaûn vaân.

一曰。

Nhaát vieát:

有禪無淨土， 十人九錯路。 陰境若現前， 瞥爾隨他去。

Höõu thieàn voâ Tònh ñoä.

Thaäp nhaân cöûu thoá loä.

AÂm caûnh nhöôïc hieän tieàn.

Mieát nhó tuøy tha khöù.

214

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

謂。單明理性，不願往生，流轉娑婆，則有 退墮之患。陰境者，於禪定中，陰魔發現也。 如楞嚴經所明。於五陰境，起五十種魔事。其

QUYEÅN THÖÔÏNG

215

Vò: Ñôn minh lyù taùnh, baát nguyeän vaõng sanh, löu chuyeån ta-baø, taéc höõu thoái ñoïa chi hoaïn. AÁm caûnh giaû. Ö thieàn ñònh trung, aám ma phaùt hieän daõ. Nhö Laêng Nghieâm kinh sôû minh. Ö nguõ aám caûnh, khôûi nguõ thaäp chuûng ma söï. Kyø

人初不覺知魔著，亦言自得無常涅槃，迷惑無

nhaân sô baát giaùc tri ma tröôùc, dieäc ngoân töï ñaéc voâ thöôïng

知，墮無閒獄者。是也。

Nieát-baøn, meâ hoaëc voâ tri, ñoïa voâ giaùn nguïc giaû. Thò daõ.

Nhò vieát:

二曰。 無禪有淨土，

Voâ thieàn höõu Tònh ñoä.

萬修萬人去。

Vaïn tu vaïn nhaân khöù.

但得見彌陀， 何愁不開悟。 謂。未明理性，但願往生。乘佛力故，决定 無疑。 三曰。

Ñaõn ñaéc kieán Di-ñaø.

Haø saàu baát khai ngoä.

Vò: Vò minh lyù taùnh, ñaõn nguyeän vaõng sanh. Thöøa Phaät löïc coá, quyeát ñònh voâ nghi.

Tam vieát:

有禪有淨土， 猶如戴角虎， 現世為人師， 來生作佛祖。 旣 深 達 佛 法 ，故 可 爲 人 天 師 。 又 發 願 往 生，速豋不退。

Höõu thieàn höõu Tònh ñoä.

Du nhö ñôùi giaùc hoå.

Hieän theá vi nhaân sö.

Lai sanh taùc Phaät Toå.

Kyù thaâm ñaït Phaät phaùp, coá khaû vi nhaân thieân sö. Höïu phaùt nguyeän vaõng sanh, toác ñaêng baát thoái.

216

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

217

Khaû vò:

可謂。

Phuùc trieàn thaäp vaïn quaùn.

腹纏十萬貫， 騎鶴上揚州。

Kî haïc thöôùng Döông chaâu.

四曰。 無禪無淨土， 鐵牀幷銅柱， 萬劫與千生， 沒箇人依怙。 旣不明佛理，又不願往生，永劫沈淪，何由 出離。 諸因者。欲超生死，速證菩提，於此四種， 擇善行之。

Töù vieát: Voâ thieàn voâ Tònh ñoä.

Thieát saøng tinh ñoàng truï.

Vaïn kieáp döõ thieân sanh.

Moät caù nhaân y hoã.

Kyù baát minh Phaät lyù, höïu baát nguyeän vaõng sanh, vónh kieáp traàm luaân, haø do xuaát ly?

Chö nhaân giaû! Duïc sieâu sanh töû, toác chöùng Boà-ñeà, ö thöû töù chuûng, traïch thieän haønh chi.

11. Thieàn sö Vónh Minh Thoï raên ngöôøi chöa ngoä ñöøng khinh Tònh ñoä

C

où ngöôøi hoûi raèng: “Chæ caàn thaáy taùnh ngoä ñaïo lieàn vöôït qua sanh töû, caàn chi phaûi chuyeân taâm nieäm ñöùc Phaät kia ñeå caàu sanh qua phöông khaùc?” Ñaùp raèng: “Ngöôøi tu haønh chaân chaùnh neân töï mình xem xeùt, cuõng nhö ngöôøi uoáng nöôùc töï bieát noùng hay laïnh.

Nay coøn coù baøi vaên quy kính(1) naøy, coù theå duøng ñeå phaù ñi nhieàu söï sai laàm.

(1)

Vaên qui kính (龜鏡): Xem chuù giaûi ôû trang 110.

Naøy caùc vò! Neân töï xeùt choã hieåu bieát vaø vieäc laøm cuûa mình, coù thaät ñöôïc thaáy taùnh ngoä ñaïo, ñöôïc Nhö Lai thoï kyù, ñöôïc noái ngoâi vò Toå sö, ñöôïc nhö caùc ngaøi Maõ Minh, Long Thoï(1) hay chaêng? Ñöôïc taøi bieän thuyeát khoâng ngaïi, ñöôïc Tam-muoäi Phaùp Hoa nhö ngaøi Thieân Thai Trí Giaû (1)

Boà Taùt Maõ Minh (Aśvaghoṣa - 馬鳴) laø toå thöù 12 cuûa Thieàn AÁn Ñoä. Ngaøi teân laø Ānabodhi (A-na Boà-ñeà - 阿那菩提), soáng vaøo khoaûng ñaàu theá kyû 2.

Boà Taùt Long Thuï (Nāgārjuna - 龍樹) laø toå thöù 14, cuõng soáng vaøo theá kyû 2.

Caû hai vò ñeàu coù nhöõng tröôùc taùc Phaät hoïc noåi tieáng ñeå laïi ñeán ngaøy nay.

218

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

hay chaêng? Toâng chæ vaø giaûng thuyeát ñeàu thoâng, choã hieåu bieát vaø vieäc laøm ñeàu ñaày ñuû nhö ngaøi Trung Quoác sö hay chaêng? Caùc vò ñaïi só aáy ñeàu ñeå laïi lôøi daïy roõ raøng, heát loøng khuyeân baûo phaùp vaõng sanh. Ñoù thaät laø lôïi mình lôïi ngöôøi, naøo phaûi ñaâu doái ngöôøi doái ta? Huoáng chi ñöùc Phaät ñaõ ngôïi khen, töï thaân daën doø caën keõ. Noi theo caùc baäc hieàn xöa, kính vaâng lôøi Phaät daïy, quyeát ñònh khoâng theå sai laàm. Laïi nhö trong Vaõng sanh truyeän coù ghi laïi, xöa nay nhieàu baäc cao só, söï tích roõ reät, neân thöôøng ñoïc kyõ caùc truyeän aáy ñeå töï mình soi toû.

Laïi nöõa, phaûi thöôøng töï bieát mình, lieäu raèng ñeán luùc maïng chung, soáng cheát gaàn keà, coù chaéc chaén seõ ñöôïc töï taïi hay chaêng? Nghieäp aùc naëng neà töø voâ thuûy ñeán nay, lieäu seõ khoâng hieän ra nöõa chaêng? Baùo thaân naøy lieäu coù chaéc chaén ñöôïc thoaùt khoûi luaân hoài hay chaêng? Trong ba ñöôøng döõ vôùi caùc loaøi chuùng sanh khaùc nhau, lieäu coù theå töï mình vaøo ra töï do, thoaùt moïi khoå naõo hay chaêng? Trong möôøi phöông theá giôùi, khaép coõi trôøi ngöôøi, lieäu coù theå tuøy yù thaùc sanh khoâng ngaên ngaïi hay chaêng? Neáu mình chöa ñöôïc nhö vaäy, ñöøng vì moät luùc töï cao maø ñeán noãi phaûi chòu chìm noãi nhieàu kieáp. Töï mình boû maát ñieàu lôïi toát ñeïp, roài seõ traùch ai? Hôõi oâi! Thöông thay! Than vaõn cuõng khoâng kòp nöõa!

Vieäc tu haønh thöôøng rôi vaøo moät trong boán tröôøng hôïp, xin choïn neâu ra döôùi ñaây.

Moät laø: Tu thieàn, khoâng Tònh ñoä, Möôøi ngöôøi, laàm ñeán chín.

Caûnh aâm vöøa hieän ra, Lieác qua, lieàn theo ñoù.

QUYEÅN THÖÔÏNG

219

Nghóa laø: Neáu chæ hieåu roõ lyù taùnh maø chaúng phaùt nguyeän vaõng sanh thì seõ löu chuyeån trong coõi Ta-baø, chòu caùi hoïa sa ñoïa. Caûnh aâm ñoù laø trong khi thieàn ñònh coù ma aám phaùt hieän ra. Nhö trong kinh Laêng Nghieâm coù noùi roõ: Do naêm aám maø sanh ra naêm möôi caûnh ma. Ngöôøi tu thieàn khi môùi thaáy nhöõng caûnh aáy khoâng roõ bieát, neân töï nghó raèng ñaõ chöùng ñöôïc Voâ thöôïng Nieát-baøn. Bò meâ hoaëc khoâng bieát, neân phaûi ñoïa vaøo ñòa nguïc Voâ giaùn.

Hai laø: Khoâng thieàn, chuyeân Tònh ñoä, Muoân ngöôøi khoâng sai moät.

Chæ caàn ñöôïc thaáy Phaät, Lo gì khoâng chöùng ngoä?

Nghóa laø: Neáu chöa roõ lyù taùnh, chæ neân nguyeän vaõng sanh. Nhôø nöông theo Phaät löïc, chaéc chaén seõ ñöôïc veà Tònh ñoä, chaúng coøn gì phaûi nghi ngôø.

Ba laø: Tu thieàn, tu Tònh ñoä, Nhö coïp moïc theâm söøng. Ñôøi nay daïy doã ngöôøi, Ñôøi sau laøm Phaät Toå. Ñaõ hieåu saâu phaùp Phaät neân coù theå laøm baäc thaày daïy doã ngöôøi khaùc. Laïi phaùt nguyeän vaõng sanh, neân caøng nhanh choùng leân ñòa vò Baát thoái. Coù theå noùi laø:

220

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Löng ñeo tieàn möôøi vaïn,

QUYEÅN THÖÔÏNG

221

Ngaøn muoân kieáp troâi laên,

Cöôõi haïc leân Döông chaâu.

Boán laø:

(1)

Khoâng thieàn, khoâng Tònh ñoä, Giöôøng saét, coät ñoàng chôø.

(1)

Xöù Döông Chaâu coù nuùi Boàng Lai töông truyeàn laø nôi thaàn tieân ôû, neân caâu naøy coù yù noùi laø ñaõ ñöôïc giaøu sang laïi coøn ñöôïc leân ñeán caûnh tieân, khoâng coøn gì khoaùi laïc hôn nöõa! Ví nhö ngöôøi tu thieàn ñaõ thoâng hieåu phaùp Phaät, laïi theâm tu phaùp moân Tònh ñoä neân ñöôïc veà coõi Phaät, choã sôû ñaéc trong phaùp Phaät laïi caøng saâu roäng hôn.

長蘆賾禪師勸叅禪人兼修 淨土

Troïn khoâng ngöôøi cöùu hoä.

Nghóa laø: Ngöôøi ñaõ chaúng roõ lyù Phaät, laïi khoâng nguyeän vaõng sanh thì muoân kieáp phaûi traàm luaân, khoâng do ñaâu maø ra khoûi.

Naøy caùc vò! Muoán vöôït thoaùt sanh töû, mau chöùng ñaïo Boà-ñeà, trong boán tröôøng hôïp neâu treân xin haõy choïn laáy tröôøng hôïp naøo laø toát nhaát ñeå laøm theo.

Tröông Loâ Traïch Thieàn sö khuyeán tham thieàn nhaân kieâm tu Tònh ñoä Phuø dó nieäm vi nieäm, dó sanh vi sanh giaû, thöôøng kieán

夫以念爲念，以生爲生者，常見之所失也。 以無念爲無念，以無生爲無生者，邪見之所惑 也。念而無念，生而無生者，第一義諦也。

chi sôû thaát daõ. Dó voâ nieäm vi voâ nieäm, dó voâ sanh vi voâ sanh giaû, taø kieán chi sôû hoaëc daõ. Nieäm nhi voâ nieäm, sanh nhi voâ sanh giaû, ñeä nhaát nghóa ñeá daõ.

Thò dó thaät teá lyù ñòa, baát thoï nhaát traàn. Taéc thöôïng voâ

是以實際理地，不受一塵。則上無諸佛之 可念，下無淨土之可生。佛事門中不捨一法。 則總攝諸根，蓋有念佛三昧。還源要術，示開 往生一門。

chö Phaät chi khaû nieäm, haï voâ Tònh ñoä chi khaû sanh. Phaät

所 以 終 日 念 佛 ，而 不 乖 於 無 念 。 熾 然 往

nhieân vaõng sanh, nhi baát quai ö voâ sanh. Coá naêng phaøm

söï moân trung, baát xaû nhaát phaùp, taéc toång nhieáp chö caên, caùi höõu nieäm Phaät Tam-muoäi. Hoaøn nguyeân yeáu thuaät, thò khai vaõng sanh nhaát moân.

Sôû dó chung nhaät nieäm Phaät, nhi baát quai ö voâ nieäm. Xí

222

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

生，而不乖於無生。故能凡聖各住自位，而感 應道交。東西不相往來，而神遷淨成。 故經云。若人聞說阿彌陀佛，執持名號，乃 至是人終時心不顚倒，卽得往生阿彌陀佛極樂 國土。 嗟乎。淺信之人，橫生疑謗。則不信諸佛 誠言，不信往生淨土，豈不甚迷哉。 若信佛言，而生淨土者，則累繫之業不能 絆，劫燒之火不能焚。謝人閒之八苦，無天上 之五衰。上無惡道之名，何况有實。 經云。彼國眾生無有眾苦，但受諸樂，故名 極樂。 今以娑婆對而比之。此則血肉形軀有生皆 苦，彼則蓮華化生無生苦也。 此則時序代謝衰老日侵，彼則寒暑不遷無 老苦也。 此則四大難調多生病患，彼則化體香潔無 病苦也。 此則七十者希無常迅速，彼則夀命無量無 死苦也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

223

thaùnh caùc truï töï vò, nhi caûm öùng ñaïo giao. Ñoâng Taây baát töông vaõng lai, nhi thaàn thieân tònh thaønh.

Coá kinh vaân. Nhöôïc nhaân vaên thuyeát A-di-ñaø Phaät, chaáp trì danh hieäu, naõi chí thò nhaân chung thôøi, taâm baát ñieân ñaûo.

Töùc ñaéc vaõng sanh A-di-ñaø Phaät Cöïc laïc quoác ñoä.

Ta hoà! Thieån tín chi nhaân, hoaïnh sanh nghi baùng. Taéc baát tín chö Phaät thaønh ngoân, baát tín vaõng sanh Tònh ñoä, khôûi baát thaäm meâ tai. Nhöôïc tín Phaät ngoân, nhi sanh Tònh ñoä giaû, taéc luïy heä chi nghieäp, baát naêng baùn, kieáp thieâu chi hoûa baát naêng phaàn. Taï nhaân gian chi baùt khoå, voâ thieân thöôïng chi nguõ suy. Thöôïng voâ aùc ñaïo chi danh, haø huoáng höõu thaät.

Kinh vaân: Bæ quoác chuùng sanh voâ höõu chuùng khoå, ñaõn thoï chö laïc, coá danh Cöïc Laïc.

Kim dó Ta-baø ñoái nhi tyû chi. Thöû taéc huyeát nhuïc hình khu höõu sanh giai khoå. Bæ taéc lieân hoa hoùa sanh, voâ sanh khoå daõ.

Thöû taéc thôøi töï ñaïi taï suy laõo nhaät xaâm, bæ taéc haøn thöû baát thieân voâ laõo khoå daõ.

Thöû taéc töù ñaïi nan ñieàu ña sanh beänh hoaïn, bæ taéc hoùa theå höông khieát voâ beänh khoå daõ.

Thöû taéc thaát thaäp giaû hy voâ thöôøng taán toác, bæ taéc thoï maïng voâ löôïng voâ töû khoå daõ.

224

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

此則親情愛戀有愛必離，彼無父母妻子無 愛別離苦也。 此則仇敵寃讐有寃必會，彼則上善聚會無 怨懀會苦也。 此或困苦饑寒貪求不足，彼皆衣食珍寶受 用現成。 此或醜穢形骸根多缺漏，彼則端嚴相貌體 有光明。 此則輪轉生死，彼則永證無生。 此則丘陵坑坎荆棘爲林土石之山穢惡充 滿，彼則黃金爲地寶樹叅天樓聳七珍，華敷四 色。 此則雙林已滅龍華未來，彼則阿彌陀佛現 在說法。 此則觀陰勢至徒仰嘉名，彼則與二上人親 爲勝友。 此則羣魔外道惱亂正修，彼則佛化一綂魔 外絶蹤。

QUYEÅN THÖÔÏNG

225

Thöû taéc thaân tình aùi luyeán, höõu aùi taát ly, bæ voâ phuï maãu theâ töû, voâ aùi bieät ly khoå daõ.

Thöû taéc cöøu ñòch oan thuø, höõu oan taát hoäi, bæ taéc thöôïng thieän tuï hoäi voâ oaùn taéng hoäi khoå daõ.

Thöû hoaëc khoán khoå cô haøn tham caàu baát tuùc, bæ giai y thöïc traân baûo thoï duïng hieän thaønh.

Thöû hoaëc xuù ueá hình haøi, caên ña khuyeát laäu, bæ taéc ñoan nghieâm töôùng maïo, theå höõu quang minh.

Thöû taéc luaân chuyeån sanh töû, bæ taéc vónh chöùng voâ sanh.

Thöû taéc khöu laêng khanh khaûm kinh cöùc vi laâm, thoå thaïch chi sôn ueá aùc sung maõn, bæ taéc huyønh kim vi ñòa, baûo thoï tham thieân, laâu tuûng thaát traân, hoa phu töù saéc.

Thöû taéc song laâm dó dieät Long Hoa vò lai, bæ taéc A-di-ñaø Phaät hieän taïi thuyeát phaùp.

Thöû taéc Quaùn AÂm Theá Chí ñoà ngöôõng gia danh, bæ taéc döõ nhò thöôïng nhaân thaân vi thaéng höõu.

Thöû taéc quaàn ma ngoaïi ñaïo naõo loaïn chaùnh tu, bæ taéc Phaät hoùa nhaát thoáng ma ngoaïi tuyeät tung.

226

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

此則媚色妖婬迷惑行者，彼則正報清淨實 無女人。 此則惡獸魑魅交扇邪聲，彼則水鳥樹林咸 宣妙法。

QUYEÅN THÖÔÏNG

227

Thöû taéc mî saéc yeâu daâm meâ hoaëc haønh giaû, bæ taéc chaùnh baùo thanh tònh thaät voâ nöõ nhaân.

Thöû taéc aùc thuù ly mî giao phieán taø thanh, bæ taéc thuûy ñieåu thoï laâm haøm tuyeân dieäu phaùp.

Nhò ñoä giaùc löôïng, caûnh duyeân hoài bieät. Nhi Laïc bang

二土較量，境緣迴別。而樂邦之勝其數無 竆未暇悉舉也。是以了義大乘無不指歸淨

chi thaéng kyø soá voâ cuøng vò haø taát cöû daõ. Thò dó lieãu nghóa

土。前賢後聖，自他皆願往生。凡欲度人，先 須自念佛也。

tha giai nguyeän vaõng sanh. Phaøm duïc ñoä nhaân, tieân tu töï

Ñaïi thöøa voâ baát chæ quy Tònh ñoä. Tieàn hieàn haäu thaùnh, töï nieäm Phaät daõ.

OÂ hoâ!

嗚呼。

Nhaân voâ vieãn löï,

人無遠慮, 必有近憂。 一失人身， 萬劫難復。

Taát höõu caän öu.

Nhaát thaát nhaân thaân, Vaïn kieáp nan phuïc.

Coá suaát ñaïi haûi chuùng, caùc nieäm A-di-ñaø Phaät, baùch

故率大海眾，各念阿彌陀佛。百聲千聲，乃 至萬聲，回向同緣，願生彼國。 切冀蓮池勝會，金地法明。綺互相資，必諧

thanh thieân thanh, naõi chí vaïn thanh, hoài höôùng ñoàng duyeân, nguyeän sanh bæ quoác.

Thieát kyù lieân trì thaéng hoäi, kim ñòa phaùt minh. YÛ hoã töông tö, taát haøi tö nguyeän. Thaùo chaâu thuaän thuûy, caùnh

斯願。操舟順水，更加艣桌棹之功。則十萬遙

gia loâ traùc chi coâng, taéc thaäp vaïn dieâu trình baát lao nhi chí

程不勞而至矣。

hyõ.

228

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

元祐四年，冬，宗賾夜夢一男子，鳥巾白 衣，可三十許，丰貌清美，舉措閑雅，揖謂宗賾 曰。欲入公彌陀會告上一名。 宗 賾 乃 取 蓮 華 勝 會 錄 ，秉 筆 問 曰 。 公 何 名。曰。普慧。

QUYEÅN THÖÔÏNG

229

Nguyeân Höïu töù nieân ñoâng, Toâng Traïch daï moäng nhaát nam töû, ñieåu caân baïch y, khaû tam thaäp höùa, phong maïo thanh myõ, cöû thoá nhaøn nhaõ, aáp vò Toâng Traïch vieát: Duïc nhaäp coâng Di-ñaø hoäi, caùo thöôïng nhaát danh.

Toâng Traïch naõi thuû Lieân Hoa thaéng hoäi luïc, bænh buùt vaán vieát: Coâng haø danh? Vieát: Phoå Hueä.

Toâng Traïch thö dó, baïch y höïu vaân: Gia huynh dieäc caùo

宗賾書已，白衣又云。家兄亦告上名。 宗賾問曰。令兄何名。云。普賢。 言訖遂隱。宗賾覺而詢諸耆宿皆云。華 嚴，離世閒品，有二大菩薩名。宗賾以爲佛 子，行佛事，助佛揚化，必有賢聖幽贊。然則 預此會者，豈悄小緣哉。今將二大菩薩爲此會 首。 嗚呼。淨土一法，大聖尊崇。叅禪凡流，豈 宜輕忽。

thöôïng danh.

Toâng Traïch vaán vieát: Lònh huynh haø danh? Vaân: Phoå Hieàn.

Ngoân ngaät toaïi aån. Toâng Traïch giaùc nhi tuaân chö kyø tuùc giai vaân: Hoa Nghieâm, Ly Theá Gian phaåm, höõu nhò ñaïi Boà Taùt danh. Toâng Traïch dó vi Phaät töû, haønh Phaät söï, trôï Phaät döông hoùa, taát höõu hieàn thaùnh u taùn. Nhieân taéc döï thöû hoäi giaû, khôûi tieåu duyeân tai! Kim töông nhò ñaïi Boà Taùt vi thöû hoäi thuû.

OÂ hoâ! Tònh ñoä nhaát phaùp, ñaïi thaùnh toân suøng. Tham thieàn phaøm löu khôûi nghi khinh hoát.

230

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

12. Thieàn sö Tröông Loâ Traïch khuyeân ngöôøi tham thieàn tu Tònh ñoä

N

hö chæ thaáy raèng nieäm laø nieäm, sanh laø sanh, aáy laø choã sai leäch cuûa keû chaáp thöôøng;(1) coøn nhö thaáy raèng khoâng nieäm laø khoâng nieäm, khoâng sanh laø khoâng sanh, aáy laø choã laàm laãn cuûa keû taø kieán.(2) Nhö coù theå nieäm maø khoâng nieäm, sanh maø khoâng sanh, ñoù môùi laø nghóa lyù chaân thaät cao toät nhaát.(3)

QUYEÅN THÖÔÏNG

231

hoaëc ba ngaøy, hoaëc boán ngaøy, hoaëc naêm ngaøy, hoaëc saùu ngaøy, hoaëc baûy ngaøy, taâm khoâng taùn loaïn. Ngöôøi aáy khi laâm chung lieàn coù ñöùc Phaät A-di-ñaø cuøng vôùi caùc vò thaùnh chuùng hieän ra tröôùc maét. Khi maïng chung taâm khoâng ñieân ñaûo, lieàn ñöôïc sanh veà coõi Cöïc Laïc cuûa ñöùc Phaät Adi-ñaø.”

Than oâi! Nhöõng keû loøng tin noâng caïn, ngang ngaïnh nghi ngôø, cheâ bai chaúng tin lôøi thaønh thaät cuûa chö Phaät, chaúng tin söï vaõng sanh veà Tònh ñoä, haù chaúng meâ laàm laém sao?

Cho neân, xeùt theo chaân lyù thaät taùnh thì khoâng coù moät maûy traàn naøo thoï laáy; treân chaúng coù chö Phaät ñeå xöng nieäm, döôùi cuõng chaúng coù Tònh ñoä ñeå vaõng sanh! Vieäc trong cöûa Phaät chaúng boû phaùp naøo, nhöng muoán thaâu nhieáp caùc caên phaûi nhôø pheùp nieäm Phaät Tam-muoäi. Vì quay veà nguoàn coäi, coát yeáu phaûi môû mang chæ baûo phaùp moân vaõng sanh.

Nhö tin lôøi Phaät, ñöôïc sanh veà Tònh ñoä, thì khoâng coøn bò raøng buoäc bôûi nghieäp duyeân, cho ñeán löûa naïn trong kieáp cuõng chaúng thieâu ñoát ñöôïc. Döùt ñöôïc taùm noãi khoå(1) coõi ngöôøi, traùnh khoûi naêm töôùng suy(2) coõi trôøi. Ñoái vôùi caùc ñöôøng döõ,(3) tai coøn khoâng nghe nhaéc ñeán teân, huoáng laø coù thaät?

Vì theá maø caû ngaøy nieäm Phaät nhöng chaúng traùi vôùi khoâng nieäm, roõ raøng vaõng sanh nhöng chaúng traùi vôùi voâ sanh. Cho neân, phaøm thaùnh cöông vò khaùc nhau nhöng coù theå caûm öùng giao hoøa moái ñaïo, hai phöông ñoâng taây chaúng heà qua laïi nhöng thaàn thöùc ñi veà coõi tònh. Cho neân, kinh A-di-ñaø daïy raèng: “Nhö nhöõng keû nam, ngöôøi nöõ coù loøng laønh, nghe giaûng noùi veà Phaät A-di-ñaø, beøn chuyeân taâm nieäm danh hieäu ngaøi, hoaëc moät ngaøy, hoaëc hai ngaøy,

Nay ñem coõi Ta-baø ñoái chieáu so saùnh vôùi coõi Cöïc Laïc: ÔÛ coõi naøy, thaân theå laø maùu thòt, sanh ra thì phaûi khoå. ÔÛ coõi kia, do hoa sen hoùa sanh, khoâng coù söï khoå vì sanh.

(1)

Chaáp thöôøng, hay Thöôøng kieán, laø quan ñieåm cho raèng caùc phaùp ñeàu thöôøng truï, chaéc thaät.

(2) Taø kieán: nhöõng quan ñieåm sai laàm, khoâng ñuùng thaät.

(3) Nghóa lyù chaân thaät cao toät nhaát (Ñeä nhaát nghóa ñeá): chaân lyù ñuùng vôùi thaät taùnh caùc phaùp, khoâng bieán ñoåi theo thôøi gian hay khoâng gian, vöôït ngoaøi nhöõng kieán chaáp sai leäch cuûa ngöôøi theá gian.

Kinh A-di-ñaø daïy raèng: “Nôi coõi aáy chuùng sanh khoâng coù nhöõng söï khoå naõo, chæ höôûng caùc ñieàu vui söôùng, neân goïi laø Cöïc Laïc.”

(1)

Taùm noãi khoå (Baùt khoå): 1. Sanh, 2. Giaø, 3. Beänh, 4. Cheát, 5. Chia caùch vôùi ngöôøi thöông yeâu, 6. Gaàn guõi, tieáp xuùc vôùi ngöôøi khoâng öa thích, 7. Mong caàu khoâng ñöôïc thoûa maõn, 8. Naêm aám xí thaïnh.

(2) Naêm töôùng suy (Nguõ suy): 1. Y phuïc thöôøng dô nhôùp, 2. Ñaàu toùc roái bôøi, 3. Thaân theå coù muøi hoâi, 4. Döôùi naùch thöôøng ra moà hoâi, 5. Khoâng thích ngoâi vò cuûa mình. Naêm töôùng suy naøy hieän ra khi chö thieân saép heát phöôùc ôû coõi trôøi.

(3) Töùc laø ba ñöôøng döõ (Tam aùc ñaïo): ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh. Ba ñöôøng döõ naøy, nôi coõi Cöïc Laïc khoâng heà nghe nhaéc ñeán teân, neân ngöôøi vaõng sanh veà ñoù khoâng coøn bieát ñeán nöõa.

232

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

ÔÛ coõi naøy, thôøi tieát ñoåi thay, giaø suy ngaøy caøng ñuoåi ñeán. ÔÛ coõi kia, chaúng coù söï thay ñoåi noùng laïnh, khoâng coù söï khoå vì giaø. ÔÛ coõi naøy, boán ñaïi khoù ñieàu hoøa, sanh ra nhieàn beänh hoaïn. ÔÛ coõi kia, hình theå bieán hoùa thôm saïch, khoâng coù söï khoå vì beänh.

QUYEÅN THÖÔÏNG

233

ÔÛ coõi naøy, ñöùc Thích-ca ñaõ nhaäp Nieát-baøn nôi röøng Sala song thoï, ñöùc Di-laëc chöa ñaûn sanh ôû hoäi Long Hoa. ÔÛ coõi kia, ñöùc Phaät A-di-ñaø ñang laøm Giaùo chuû, hieän thôøi thuyeát phaùp. ÔÛ coõi naøy, kính ngöôõng caùc vò Quaùn AÂm vaø Theá Chí. ÔÛ coõi kia, ñöôïc cuøng hai vò aáy keát laøm baïn toát.

ÔÛ coõi naøy, soáng ñeán baûy möôi tuoåi ñaõ laø ít coù, voâ thöôøng nhanh choùng. ÔÛ coõi kia, ñôøi soáng daøi voâ löôïng, khoâng coù söï khoå vì cheát.

ÔÛ coõi naøy, taø ma ngoaïi ñaïo khuaáy roái nhöõng baäc tu haønh chaân chaùnh. ÔÛ coõi kia, ñöùc Phaät giaùo hoùa gom veà moät moái, döùt saïch taø ma ngoaïi ñaïo.

ÔÛ coõi naøy, nhöõng ngöôøi thaân thuoäc yeâu thöông, coù luyeán aùi laø coù bieät ly. ÔÛ coõi kia, khoâng cha meï vôï con, khoâng coù söï khoå vì ly bieät.

ÔÛ coõi naøy, ma saéc quæ daâm meâ hoaëc ngöôøi tu haønh. ÔÛ coõi kia, chaùnh baùo trong saïch, chaúng coù nöõ nhaân.

ÔÛ coõi naøy, nhöõng ngöôøi cöøu ñòch hieàm thuø, oaùn gheùt nhau maø coù luùc vaãn phaûi gaàn nhau. ÔÛ coõi kia, tuï hoäi toaøn nhöõng keû hieàn laønh, khoâng coù söï khoå vì phaûi gaàn keû mình oaùn gheùt. ÔÛ coõi naøy, khoán khoå vì ñoùi reùt, tham caàu chaúng bao giôø thoûa yù. ÔÛ coõi kia, ñoà aên ñoà maëc cho ñeán traân chaâu, baûo vaät ñeàu tuøy choã caàn duøng maø töï hieän ra. ÔÛ coõi naøy, hình haøi xaáu xa nhô nhôùp, saùu caên thöôøng khieám khuyeát. ÔÛ coõi kia, töôùng maïo ñoan trang nghieâm chænh, thaân theå choùi saùng röïc rôõ. ÔÛ coõi naøy, troâi laên chìm noåi trong sanh töû. ÔÛ coõi kia, vónh vieãn ñöôïc pheùp Voâ sanh. ÔÛ coõi naøy, goø ñoáng haàm hoà, gai goác thaønh röøng, nuùi ñaát nuùi ñaù, dô nhôùp daãy ñaày. ÔÛ coõi kia, vaøng roøng laøm ñaát, caây baùu ngaát trôøi, laàu cao baûy baùu, hoa nôû boán muøa.

ÔÛ coõi naøy, thuù döõ, quæ ma quaáy roän tieáng taø. ÔÛ coõi kia, chim nöôùc vôùi caây röøng ñeàu noùi phaùp maàu.

So saùnh giöõa hai coõi, caûnh duyeân khaùc nhau raát xa. Maø nhöõng choã vöôït troäi cuûa Laïc Bang thaät laø voâ cuøng, khoâng theå keå ra heát ñöôïc.

Vì theá maø trong caùc kinh ñieån Ñaïi thöøa, khoâng kinh naøo khoâng chæ veà Tònh ñoä. Caùc vò hieàn nhaân ñôøi tröôùc cho ñeán caùc baäc thaùnh veà sau, heát thaûy ñeàu töï mình phaùt nguyeän vaõng sanh. Cho neân, muoán ñoä ngöôøi thì tröôùc phaûi neân töï mình nieäm Phaät.

Than oâi!

Ngöôøi khoâng lo xa.

AÉt coù naïn gaàn.

Thaân ngöôøi maát ñi.

Muoân kieáp khoù ñöôïc.

234

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Cho neân thoâi thuùc heát thaûy ñaïi chuùng, ai naáy ñeàu neân nieäm Phaät A-di-ñaø, traêm, ngaøn cho tôùi muoân ngaøn tieáng.

Hoài höôùng cuøng moät duyeân, nguyeän sanh veà Tònh ñoä.

Gaéng caàu Thaéng hoäi Lieân trì, ñaát vaøng phaùp saùng, dìu daét laáy nhau aét maõn nguyeän aáy. Ví nhö bôi thuyeàn xuoâi nöôùc, laïi theâm söùc ngöôøi cheøo laùi, duø ñöôøng xa muoân daëm, chaúng nhoïc söùc cuõng tôùi nôi!

Muøa ñoâng naêm Nguyeân Höïu thöù tö,(1) Toâng Traïch(2) naøy naèm moäng thaáy moät ngöôøi ñoäi khaên ñen, maëc aùo traéng, chöøng ba möôi tuoåi, dung maïo thanh tuù, cöû chæ khoan thai, chaép tay vaùi Toâng Traïch naøy maø thöa raèng: “Toâi muoán vaøo hoäi Di-ñaø, xin ngaøi ghi teân toâi.” Toâng Traïch naøy lieàn laáy ra cuoán soå Lieân hoa Thaéng hoäi, caàm buùt hoûi raèng: “Ngaøi teân chi?” Ngöôøi aáy ñaùp raèng: “Toâi teân Phoå Hueä.”

(1) (2)

Töùc laø naêm 1089 (Kyû Tî), vaøo ñôøi vua Toáng Trieát Toâng.

Thieàn sö Tröông Loâ Traïch töï xöng.

龍舒王居士勸人徑修淨土文 世有專於叅禪者，只說唯心淨土，豈復更有 淨土。自性彌陀，不必更有彌陀。 皆 失 之 矣 。 何 則 。 此 言 甚 高 ，切 恐 不 易 到。彼西方淨土無貪無戀無瞋無癡。吾心能 無貪無戀無瞋無癡乎。

QUYEÅN THÖÔÏNG

235

Toâng Traïch ghi teân xong, ngöôøi aáy laïi noùi: “Tieän theå cuõng xin ghi teân anh toâi.” Toâng Traïch naøy hoûi raèng: “Anh ngaøi teân chi?” Ñaùp raèng: “Teân laø Phoå Hieàn.” Noùi xong, lieàn bieán maát.

Toâng Traïch naøy tænh giaác, tìm hoûi nhöõng vò ñaïo ñöùc cao nieân, ñeàu noùi raèng: ÔÛ phaåm Ly theá gian trong kinh Hoa Nghieâm(1) coù teân hai vò Ñaïi Boà Taùt aáy. Toâng Traïch nghó raèng: “Ngöôøi Phaät töû laøm Phaät söï, tuyeân döông phaùp Phaät giuùp vaøo vieäc giaùo hoùa, aét coù thaùnh hieàn ngaàm giuùp. Vaäy thì ngöôøi döï Hoäi naøy, haù phaûi duyeân nhoû hay sao? Nay toân hai vò Ñaïi Boà Taùt ñöùng ñaàu trong Hoäi naøy.

Than oâi! Baäc Ñaïi Thaùnh coøn toân suøng phaùp Tònh ñoä, huoáng chi haïng phaøm phu ñang tu phaùp tham thieàn, haù laïi neân khinh thöôøng maø boû qua hay sao?

(1)

Töùc laø phaåm thöù 33, thuoäc quyeån 36, kinh Hoa Nghieâm (大方廣佛華嚴

經).

Long Thö Vöông cö só khuyeán nhaân kính tu Tònh ñoä vaên Theá höõu chuyeân ö tham thieàn giaû, chæ thuyeát duy taâm Tònh ñoä, khôûi phuïc caùnh höõu Tònh ñoä, töï taùnh Di-ñaø, baát taát caùnh höõu Di-ñaø.

Giai thaát chi hyõ. Haø taéc? Thöû ngoân thaäm cao, thieát khuûng baát dò ñaùo. Bæ Taây phöông Tònh ñoä, voâ tham, voâ luyeán, voâ saân, voâ si. Ngoâ taâm naêng voâ tham, voâ luyeán, voâ saân, voâ si hoà?

236

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

彼西方淨土思衣得衣，思食得食。欲靜則 靜，欲去則去。吾思衣而無衣，則寒惱其心。

QUYEÅN THÖÔÏNG

237

Bæ Taây phöông Tònh ñoä, tö y ñaéc y, tö thöïc ñaéc thöïc, duïc tónh taéc tónh, duïc khöù taéc khöù. Ngoâ tö y nhi voâ y, taéc haøn naõo kyø taâm. Tö thöïc nhi voâ thöïc, taéc cô naõo kyø taâm.

思食而無食，則饑惱其心。欲靜而不得靜，則

Duïc tónh nhi baát ñaéc tónh, taéc quaàn ñoäng naõo kyø taâm. Duïc

羣動惱其心。欲去而不得去，則繫累惱其心。

khöù nhi baát ñaéc khöù, taéc heä luïy naõo kyø taâm.

是所未唯心淨土者，誠不易到也。 彼阿彌陀佛福慧具足，神通廣大，變地獄爲 蓮華，易於反掌。觀無盡之世界，俱在目前。 吾之障重，恐墮地獄，况能變作蓮華乎。隔壁 之事，猶不能見，况能見無盡世界乎。

Thò sôû vò duy taâm Tònh ñoä giaû, thaønh baát dò ñaùo daõ.

Bæ A-di-ñaø Phaät, phöôùc hueä cuï tuùc, thaàn thoâng quaûng ñaïi, bieán ñòa nguïc vi lieân hoa, dò ö phaûn chöôûng. Quaùn voâ taän chi theá giôùi, caâu taïi muïc tieàn. Ngoâ chi chöôùng troïng, khuûng ñoïa ñòa nguïc, huoáng naêng bieán taùc lieân hoa hoà.

Caùch bích chi söï, du baát naêng kieán, huoáng naêng kieán voâ taän theá giôùi hoà?

是所謂自性阿彌者，誠不易到也。

Thò sôû vò töï taùnh A-di giaû, thaønh baát dò ñaùo daõ.

今之叅禪之人，鳥得忽淨土而不修，捨阿彌

Kim chi tham thieàn chi nhaân, ñieåu ñaéc hoát Tònh ñoä nhi

而不欲見乎。

baát tu, xaû A-di nhi baát duïc kieán hoà? Ñaïi A-di-ñaø Kinh vaân: Thaäp phöông höõu voâ löôïng Boà

大阿彌陀經云。十方有無量菩薩往生阿彌

Taùt vaõng sanh A-di-ñaø Phaät quoác. Bæ Boà Taùt thöôïng duïc

陀佛國。彼菩薩尙欲往生，我何人哉不欲生

vaõng sanh, ngaõ haø nhaân tai baát duïc sanh bæ. Thò quaû thaéng

彼。是果勝於諸菩薩乎。 由此言之，唯心淨土，自性彌陀者，大而不 要，高而不切。修未到者，誤人多矣。 略舉數條，以爲證之。

ö chö Boà Taùt hoà?

Do thöû ngoân chi, duy taâm Tònh ñoä, töï taùnh Di-ñaø giaû, ñaïi nhi baát yeáu, cao nhi baát thieát. Tu vò ñaùo giaû, ngoä nhaân ña hyõ.

Löôïc cöû soå ñieàu, dó vi chöùng chi.

238

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

靑草堂，後身曾魯公。喆老，後身多憂苦。 古老，後身耽富貴。法華尼，後身作官妓。皆 是不信西方，展轉輪迴受苦。

QUYEÅN THÖÔÏNG

239

Thanh Thaûo ñöôøng, haäu thaân Taêng Loã Coâng. Trieát Laõo, haäu thaân ña öu khoå. Coå laõo, haäu thaân ñam phuù quyù. Phaùp Hoa ni, haäu thaân taùc quan kyõ. Giai thò baát tín Taây phöông, trieån chuyeån luaân hoài thoï khoå.

此 等 若 修 西 方 ，决 定 上 品 上 生 。 秖 因 不

Thöû ñaúng nhöôïc tu Taây phöông, quyeát ñònh thöôïng

信，反成弊矣。不若腳踏實地，持誦修行，則

phaåm thöôïng sanh. Kyø nhaân baát tín, phaûn thaønh teä hyõ. Baát

得徑生淨土，直脫輪迴。與虛言無實者，天地 相遠矣。

或曰。叅禪固難見性，學仙何如。 答曰。不修淨土而欲學仙。是捨目前之美 玉，而求不可必得之碔砆，豈不惑哉。 何則。按楞嚴經云。有十種仙，皆夀千萬 歲，數盡復入輪迴，爲不曾了得眞性。故與六 道眾生同名七趣，是皆輪迴中人也。

nhöôïc cöôùc ñaïp thaät ñòa, trì tuïng tu haønh. Taéc ñaéc kính sanh Tònh ñoä, tröïc thoaùt luaân hoài. Döõ hö ngoân voâ thaät giaû, thieân ñòa töông vieãn hyõ.

Hoaëc vieát: Tham thieàn coá nan kieán taùnh, hoïc tieân haø nhö? Ñaùp vieát: Baát tu Tònh ñoä, nhi duïc hoïc tieân. Thò xaû muïc tieàn chi myõ ngoïc, nhi caàu baát khaû taát ñaéc chi vuõ phu, khôûi baát hoaëc tai?

Haø taéc? AÙn Laêng Nghieâm kinh vaân, höõu thaäp chuûng tieân, giai thoï thieân vaïn tueá, soá taän phuïc nhaäp luaân hoài, vò baát taèng lieãu ñaéc chaân taùnh. Coá döõ luïc ñaïo chuùng sanh, ñoàng danh thaát thuù, thò giai luaân hoài trung nhaân daõ.

世人學仙者，萬不得一。縱使得之，亦不免

Theá nhaân hoïc tieân giaû, vaïn baát ñaéc nhaát. Tuùng söû ñaéc

輪迴。爲著於形神，而不能捨去也。且形神

chi, dieäc baát mieãn luaân hoài. Vò tröôùc ö hình thaàn, nhi baát

者，乃眞性中所現之妄想，非爲眞實。 故寒山詩云。

naêng xaû khöù daõ. Thaû hình thaàn giaû, naõi chaân taùnh trung sôû hieän chi voïng töôûng, phi vi chaân thaät.

Coá Haøng Sôn thi vaân:

240

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

饒汝得仙人， 恰似守屍鬼。 非若佛家之生死自如，而無所拘也。近自 數百年來得仙者唯鍾離，呂公。而學鍾離，呂 公者，豈止千萬。自予親知閒，數亦不少。終 皆死亡，埋于下土。是平生空費心力，終無所 益也。 豈不聞洞賓飛劍斬黃龍，卻被黃龍降伏。 及見黃龍禪師，方悟眞性了道。 遂說一偈云。 棄卻瓢囊擊碎琴， 如今不戀汞中金。 自從一見黃龍後， 始覺從前錯用心。 是也。 又不聞後魏，曇鸞法師，初自陶隱君 得仙 經十卷。鸞欣然自得，以爲神仙必可致也。 後遇僧菩提流支，問曰。佛道有長生乎。 能卻老爲不死乎。 (1)

支曰。長生不死，吾佛道也。 (1)

Trong caùc baûn khaéc goã hieän coù ñeàu khaéc choã naøy laø Ñaøo aån cö (陶隱居), vaø do ñoù caùc baûn dòch cuõ ñeàu dòch laø “ôû aån taïi ñaát Ñaøo”. Gaàn ñaây chuùng toâi ñöôïc ñoïc moät taøi lieäu cuûa Thaùi Hö Ñaïi sö coù trích daãn ñoaïn naøy nhöng vieát laø Ñaøo AÅn Quaân, laø moät teân ngöôøi. Xeùt thaáy chöõ quaân vaø chöõ cö quaû laø quaù deã nhaàm vôùi nhau, vaø neáu laø chöõ quaân seõ roõ nghóa caâu vaên vaø hôïp lyù hôn caùch hieåu tröôùc ñaây. Tieác raèng Thaùi Hö Ñaïi sö khoâng noùi roõ ñaõ trích daãn töø ñaâu neân chuùng toâi cöôùc chuù taïi ñaây ñeå ñoäc giaû minh xeùt.

QUYEÅN THÖÔÏNG

241

Nhieâu nhöõ ñaéc tieân nhaân.

Caùp tôï thuû thi quyû.

Phi nhöôïc Phaät gia chi sanh töû töï nhö, nhi voâ sôû caâu daõ. Caän töï soá baùch nieân lai, ñaéc tieân giaû, duy Chung Ly, Löõ Coâng. Nhi hoïc Chung Ly, Löõ Coâng giaû, khôûi chæ thieân vaïn.

Töï dö thaân tri gian, soá dieäc baát thieåu. Chung giai töû vong, mai vu haï thoå. Thò bình sanh khoâng phí taâm löïc, chung voâ sôû ích daõ.

Khôûi baát vaên Ñoàng Taân phi kieám traûm Huyønh Long, khöôùc bò Huyønh Long haøng phuïc. Caäp kieán Huyønh Long thieàn sö, phöông ngoä chaân taùnh lieãu ñaïo.

Toaïi thuyeát nhaát keä vaân: Khí khöôùc bieàu nang kích toaùi caàm.

Nhö kim baát luyeán coáng trung kim.

Töï tuøng nhaát kieán Huyønh Long haäu.

Thuûy giaùc tuøng tieàn thoá duïng taâm.

Thò daõ.

Höïu baát vaên Haäu Nguïy, Ñaøm Loan Phaùp sö. Sô töï Ñaøo AÅn Quaân ñaéc tieân kinh thaäp quyeån. Loan haân nhieân töï ñaéc, dó vi thaàn tieân taát khaû trí daõ.

Haäu ngoä taêng Boà-ñeà Löu-chi, vaán vieát: Phaät ñaïo höõu tröôøng sanh hoà? Naêng khöôùc laõo vi baát töû hoà?

Chi vieát: Tröôøng sanh baát töû, ngoâ Phaät ñaïo daõ.

242

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

遂以十六觀經與之，云。汝可誦此，則三界 無復生，六道無復往。盈虛消息，禍福成敗， 無得而至。其爲夀也，有劫石焉。有河沙焉。

QUYEÅN THÖÔÏNG

243

Toaïi dó Thaäp luïc quaùn kinh döõ chi, vaân: Nhöõ khaû tuïng thöû, taéc tam giôùi voâ phuïc sanh, luïc ñaïo voâ phuïc vaõng.

Doanh hö tieâu töùc, hoïa phöôùc thaønh baïi, voâ ñaéc nhi chí. Kyø vi thoï daõ, höõu kieáp thaïch yeân, höõu haø sa yeân. Sa thaïch chi

沙石之數有限，夀量之數無竆。此吾金仙氏之

soá höõu haïn, thoï löôïng chi soá voâ cuøng. Thöû ngoâ kim tieân thò

長生也。

chi tröôøng sanh daõ.

鸞深信之，遂焚仙經，而專修觀經，雖寒暑 之戀，疾病之來，亦不解怠。 魏主憐其志尙。又嘉其自行化他，流傳甚 廣，號爲神鸞。 一日告弟子曰。地獄諸苦，不可以不懼。 九品淨業，不可以不修。 因令弟子高聲念阿彌陀佛，鸞西向閉目，叩

Loan thaâm tín chi, toaïi phaàn tieân kinh, nhi chuyeân tu quaùn kinh, tuy haøn thöû chi luyeán, taät beänh chi lai, dieäc baát giaûi ñaõi.

Nguïy Chuùa laân kyø chí thöôïng. Höïu gia kyø töï haønh hoùa tha, löu truyeàn thaäm quaûng, hieäu vi Thaàn Loan.

Nhaát nhaät caùo ñeä töû vieát: Ñòa nguïc chö khoå, baát khaû dó baát cuï. Cöûu phaåm tònh nghieäp, baát khaû dó baát tu.

Nhaân linh ñeä töû cao thanh nieäm A-di-ñaø Phaät, luyeán Taây höôùng beá muïc, khaáu ñaàu nhi vong. Thò thôøi taêng tuïc

頭而亡。是時僧俗同聞管絃絲竹之聲，從西而

ñoàng vaên quaûn huyeàn ti truùc chi thanh, tuøng taây nhi lai,

來，良久乃止。

löông cöûu naõi chæ.

由 此 觀 之 ，淨 土 法 門 最 爲 捷 徑 。 况 神 仙 者，有所得則甚秘而不傳，以謂泄天機而有

Do thöû quaùn chi, Tònh ñoä phaùp moân toái vi tieäp kính.

Huoáng thaàn tieân giaû, höõu sôû ñaéc taéc thaäm bí nhi baát truyeàn, dó vò tieát thieân cô nhi höõu toäi. Phaät phaùp moân duy khuûng

罪。佛法門唯恐傳之不廣，直欲度盡眾生而後

truyeàn chi baát quaûng. Tröïc duïc ñoä taän chuùng sanh nhi haäu

已。是其慈悲廣大，不易測量，非神仙之可比

dó. Thò kyø töø bi quaûng ñaïi, baát dò traéc löôïng, phi thaàn tieân

也。

chi khaû tyû daõ.

244

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

13. Long Thö Vöông cö só khuyeân ngöôøi tu phaùp Tònh ñoä thaúng taét(1)

T

rong ñôøi coù nhöõng keû chuyeân tu tham thieàn, luoân noùi raèng chæ rieâng taâm naøy laø Tònh ñoä, ngoaøi ra khoâng coøn Tònh ñoä naøo khaùc, töï taùnh voán laø Di-ñaø, ngoaøi ra chaúng coù Di-ñaø naøo khaùc.

Noùi nhö vaäy ñeàu laø sai laàm. Vì sao vaäy? Lôøi aáy raát cao sieâu, chæ e noùi ñöôïc maø chaúng deã gì ñaït tôùi. Coõi Tònh ñoä beân phöông taây, khoâng coøn tham, luyeán, saân, si. Taâm chuùng ta hieän nay, lieäu coù theå thaät khoâng tham, luyeán, saân, si hay chaêng? Coõi Tònh ñoä beân phöông taây, chuyeän aên maëc chæ nghó ñeán laø coù, muoán tónh laëng thì tónh laëng, muoán ñi thì ñi. Chuùng ta thì nghó ñeán chuyeän maëc maø chaúng coù aùo, neân reùt buoát laøm cho khoå naõo; nghó ñeán chuyeän aên maø chaúng coù côm, neân ñoùi khaùt laøm cho khoå naõo; muoán tónh laëng maø chaúng ñöôïc tónh laëng, neân söï xaùo ñoäng laøm cho khoå naõo; muoán ñi maø chaúng ñi ñöôïc, neân nhöõng troùi buoäc laøm cho khoå naõo. Nhö theá maø noùi raèng chæ rieâng taâm naøy laø Tònh ñoä, thaät chaúng deã ñaït tôùi. Ñöùc Phaät A-di-ñaø, phöôùc hueä goàm ñuû, thaàn thoâng quaûng (1)

Baøi tröôùc so saùnh caûnh khoå Ta-baø vôùi caûnh vui Cöïc Laïc ñeå khuyeân ngöôøi ta tu caû tham thieàn vaø Tònh ñoä. Baøi naøy chæ thaúng con ñöôøng taét Taây phöông, khuyeân ngöôøi chuyeân nieäm Phaät, nhôø ñöùc tin vaø nguyeän löïc maø ñöôïc vaõng sanh. Taùc giaû baøi vaên naøy laø Vöông Nhaät Höu, ngöôøi ñaát Long Thö, neân goïi laø Long Thö Vöông cö só. OÂng ñaäu tieán só trieàu nhaø Toáng, hoïc roäng kinh söû, thöôøng giaùo huaán ngöôøi trong nöôùc. Moät ngaøy kia boû vieäc giaùo huaán, noùi raèng: “Ñoù ñeàu laø nhöõng vieäc taïo nghieäp, chaúng phaûi cöùu caùnh.” Töø ñoù, tinh taán nieäm Phaät, haèng ngaøy leã Phaät ñeán ngaøn laïy. OÂng coù tröôùc taùc möôøi quyeån vaên Tònh ñoä, khuyeân ngöôøi nieäm Phaät. Ngöôøi tu Tònh ñoä luùc baáy giôø, phaàn nhieàu laø theo thuyeát cuûa oâng. Khi oâng laâm chung, thaûn nhieân nieäm Phaät maø ñi.

QUYEÅN THÖÔÏNG

245

ñaïi, bieán ñòa nguïc laøm hoa sen deã nhö trôû baøn tay, nhìn khaép caùc theá giôùi voâ taän döôøng nhö tröôùc maét. Chuùng ta nghieäp chöôùng naëng neà, töï thaân coøn lo phaûi ñoïa ñòa nguïc, huoáng chi coù theå bieán ra hoa sen ñöôïc sao? Chuyeän xaûy ra caùch vaùch coøn khoâng thaáy ñöôïc, huoáng chi thaáy khaép caùc theá giôùi voâ taän hay sao? Nhö theá maø noùi raèng töï taùnh voán laø Di-ñaø, thaät chaúng deã ñaït tôùi.

Ngöôøi tu thieàn ñôøi nay, sao coù theå queân Tònh ñoä maø chaúng tu? Sao coù theå boû Phaät Di-ñaø maø chaúng muoán thaáy?

Kinh Ñaïi A-di-ñaø daïy raèng: “Trong möôøi phöông coù voâ soá Boà Taùt vaõng sanh veà coõi Phaät A-di-ñaø.” Caùc vò Boà Taùt coøn muoán vaõng sanh, chuùng ta sao laïi chaúng muoán? Lieäu ta coù theå hôn ñöôïc caùc vò Boà Taùt hay sao? Theo nhö lôøi aáy thì caùi lyù “duy taâm Tònh ñoä, töï taùnh Di-ñaø” thaät laø roäng lôùn nhöng khoâng troïng yeáu, cao sieâu maø chaúng caàn thieát.

Nhöõng keû tu haønh chöa chöùng ngoä, laàm laïc raát nhieàu.

Nay xin keå ra ñoâi chuyeän ñeå laøm chöùng cöù.

Thieàn sö Thanh Thaûo Ñöôøng taùi sanh laø Taêng Loã coâng,(1) thieàn sö Trieát Laõo taùi sanh chòu nhieàu lo aâu, khoå naõo,(2) Coå Tröôûng laõo taùi sanh sa vaøo phuù quí,(3) ni sö trì kinh Phaùp (1)

Theo truyeàn tích keå laïi thì thieàn sö Thanh Thaûo Ñöôøng ñôøi nhaø Toáng, chuyeân tu thieàn ñònh, thoï ñeán hôn chín möôi tuoåi. Khi aáy, coù ngöôøi ñaøn baø nhaø hoï Taêng thöôøng ñeán cuùng döôøng, thöa thænh raèng: “Chaúng hay sau khi thaày traêm tuoåi, coù chòu ñeán nhaø toâi nöõa chaêng?” Thieàn sö mæm cöôøi. Sau ñaàu thai laøm con nhaø hoï Taêng, töùc laø Taêng Coâng Löôïng, ñoã tieán só, laøm quan tôùi chöùc Thaùi phoù, töôùc Loã quoác coâng, neân goïi laø Taêng Loã coâng.

(2) Thieàn sö Trieát Laõo truï trì moät ngoâi chuøa lôùn ôû kinh thaønh, boán möôi naêm ngoài thieàn chaúng nguû, sau khi vieân tòch ñeå laïi ngoïc xaù-lî. Nhöng vì khoâng phaùt nguyeän vaõng sanh Taây phöông, neân taùi sanh vaøo nhaø giaøu sang, troïn ñôøi phaûi chòu nhieàu söï lo aâu, khoå naõo.

(3) Tröôûng laõo Hueä Coå truï trì moät chuøa lôùn taïi Trieát Giang, chuyeân tu thieàn ñònh. Sau khi thaùc taùi sanh vaøo nhaø quan Teå töôùng, ñam meâ phuù quyù coâng danh, tham ñaém saéc duïc.

246

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Hoa laïi sanh laøm kyõ nöõ nhaø quan.(1) Ñoù ñeàu laø nhöõng ngöôøi chaúng tin Taây phöông, neân phaûi troâi laên trong luaân hoài maø chòu khoå naõo. Neáu hoï tu trì phaùp moân Tònh ñoä, chaéc chaén ñaõ ñöôïc döï haøng Thöôïng phaåm thöôïng sanh!

Chæ taïi chaúng tin, thaønh ra xaáu teä. Chi baèng ñöùng treân ñaát thaät, trì tuïng tu haønh, aét ñöôïc thaúng sanh veà Tònh ñoä, thoaùt khoûi luaân hoài. Nhö vaäy, saùnh vôùi lôøi noùi hö voïng chaúng thieät kia, xa nhau nhö trôøi vôùi ñaát!

Hoaëc coù keû hoûi raèng: “Tham thieàn vaãn khoù thaáy taùnh, coøn hoïc ñaïo tieân thì sao?” Ñaùp raèng: “Chaúng tu Tònh ñoä maø muoán hoïc ñaïo tieân, ñoù laø boû hoøn ngoïc ñeïp tröôùc maét ñeå ñi tìm thöù ñaù giaû ngoïc maø chöa chaéc coù. Thaät sai laàm laém thay! Vì sao vaäy? Kinh Laêng Nghieâm daïy raèng: Coù möôøi haïng tieân, thaûy ñeàu soáng ñöôïc ngaøn muoân tuoåi. Nhöng khi taän soá phaûi trôû laïi luaân hoài, chöa töøng hieåu ñöôïc chaân taùnh, cho neân cuõng ñoàng vôùi saùu ñöôøng chuùng sanh maø thaønh ra baûy ñöôøng,(2) vaãn laø trong voøng luaân hoài vaäy.

Ngöôøi ñôøi hoïc ñaïo tieân, muoân ngöôøi chaúng thaønh ñöôïc moät. Nhöng duø coù thaønh, cuõng chaúng thoaùt luaân hoài. Vì leõ baùm chaáp vaøo hình thaàn, neân chaúng boû ñöôïc. Nhöng hình thaàn ñoù cuõng laø voïng töôûng do chaân taùnh hieän ra, chaúng phaûi chaân thaät. Cho neân thô Haøn Sôn noùi raèng: (1)

AÂu Döông Tu ñôøi Toáng, khi ñi Dónh Chaâu gaëp moät kyõ nöõ nhaø quan trong mieäng toûa ra höông sen thôm ngaùt. Laïi gaëp moät vò taêng noùi raèng: “Ngöôøi kyõ nöõ naøy ñôøi tröôùc laøm ni sö, tuïng kinh Phaùp Hoa ba möôi naêm, chæ vì khôûi moät nieäm sai quaáy neân phaûi thoï thaân nhö ngaøy nay.” Noùi roài lieàn ñöa kinh Phaùp Hoa cho ngöôøi kyõ nöõ aáy tuïng, thì thoâng suoát nhö nöôùc chaûy. Thöû ñöa nhöõng kinh khaùc thì ñeàu khoâng tuïng ñöôïc.

(2) Baûy ñöôøng (Thaát thuù): Trong haàu heát caùc kinh ñeàu chæ keå coù saùu ñöôøng trong luaân hoài. Rieâng trong kinh Laêng Nghieâm, coù keå theâm haïng thaàn tieân maø thaønh baûy ñöôøng. Ñoù laø: 1. Ñòa nguïc, 2. Ngaï quyû, 3. Suùc sanh, 4. Ngöôøi, 5. Thaàn tieân, 6. A-tu-la, 7. Chö thieân.

QUYEÅN THÖÔÏNG

247

Cho duø tu ñöôïc thaønh tieân, Khaùc naøo nhö giöõ xaùc cheát.

Chaúng baèng ngöôøi hoïc Phaät töï roõ leõ soáng cheát, khoâng gì troùi buoäc ñöôïc.

Trong khoaûng maáy traêm naêm nay, ngöôøi hoïc ñaïo thaønh tieân duy chæ coù Chung Ly vaø Löõ coâng maø thoâi. Nhöng ngöôøi theo hoïc Chung Ly vaø Löõ coâng, ñaâu phaûi chæ coù ngaøn muoân ngöôøi?(1) Chæ nhöõng ngöôøi maø ta quen bieát, soá aáy cuõng ñaõ chaúng ít, nhöng roát cuoäc thaûy ñeàu cheát maát, vuøi thaân döôùi ba taác ñaát! Ñoù laø uoång phí taâm löïc bình sanh, roát laïi chaúng ích gì caû. Haù chaúng nghe chuyeän Ñoàng Taân neùm kieám cheùm Hoaøng Long, trôû laïi bò Hoaøng Long haøng phuïc ñoù sao?(2) Ñeán khi gaëp ñöôïc thieàn sö Hoaøng Long, Ñoàng Taân môùi ngoä ñöôïc chaân taùnh vaø hieåu ñaïo, ñoïc keä raèng: Boû baàu, boû tuùi, ñaäp ñaøn beå, Chaúng tham vaøng baïc nhieàu voâ keå.

Töø gaëp Hoaøng Long ñöôïc chæ daïy, Môùi hay töø tröôùc ñaõ sai ñöôøng.

Laïi chaúng nghe chuyeän phaùp sö Ñaøm Loan ñôøi Haäu Nguïy hay sao? Tröôùc nhaän ñöôïc möôøi quyeån kinh tieân nôi (1)

Nghóa laø coøn nhieàu hôn theá nöõa.

Theo Lieät tieân truyeän, Löõ Ñoàng Taân laø ngöôøi ñôøi Ñöôøng, ôû phuû Kinh Trieäu, hoï Löõ, teân Nham, töï laø Ñoàng Taân, theo hoïc ñaïo tieân vôùi thaày laø Chung Ly. Sau ñöôïc thaày trao cho caây kieám baùu, chu du khaép thieân haï. Moät hoâm nghe tieáng thieàn sö Hueä Nam ôû nuùi Hoaøng Long, Ñoàng Taân tìm ñeán chaát vaán. Vì ñoái ñaùp khoâng baèng thieàn sö neân sanh taâm töùc giaän, lieàn duøng pheùp tieân neùm kieám baùu ñeå cheùm thieàn sö. Chaúng ngôø bò thieàn sö khuaát phuïc. Ñoàng Taân baùi laïy nhaän laøm thaày, caàu ñöôïc khai ngoä. Thieàn sö thaâu nhaän, chæ baøy cho ñaïo chaân chaùnh ñeå tu taäp. Ñoàng Taân nhaân ñoù ñöôïc khai ngoä, boû tieân thuaät maø quy y Tam baûo.

(2)

248

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

249

Ñaøo AÅn Quaân, toû ra hôùn hôû töï ñaéc, cho raèng coù theå ñaït tôùi ñòa vò thaàn tieân. Sau gaëp ngaøi Boà-ñeà Löu-chi,(1) thöa hoûi raèng: “Ñaïo Phaät coù thuaät tröôøng sanh chaêng? Ngöôøi tu coù theå tröø boû söï giaø, cheát ñöôïc chaêng?”

thay ñoåi hay thaân coù taät beänh cuõng khoâng bieáng treã. Vua Nguïy caûm vì chí cao thöôïng cuûa oâng, laïi khen oâng töï mình tu haønh vaø giaùo hoùa cho ñôøi, löu truyeàn raát roäng, neân ban hieäu laø Thaàn Loan.

Ngaøi Boà-ñeà Löu-chi ñaùp raèng: “Soáng hoaøi khoâng cheát laø ñaïo Phaät cuûa ta.” Lieàn ñöa cho boä kinh Thaäp luïc quaùn vaø noùi raèng: “Ngöôi neân tuïng ñoïc kinh naøy, thì chaúng coøn phaûi sanh trong ba coõi, chaúng coøn ñi vaøo saùu ñöôøng, nhöõng cuoäc thaêng traàm, hoïa phöôùc, thaønh baïi ñeàu chaúng ñoäng tôùi mình, ñôøi soáng daøi laâu khoâng cuøng. Cho neân, ñoù laø thuaät tröôøng sanh cuûa ñaïo ta vaäy.”

Ngaøy kia, phaùp sö baûo ñeä töû raèng: “Moïi caûnh khoå ñòa nguïc phaûi bieát sôï, chín phaåm vò tònh nghieäp(1) phaûi lo tu.”

Roài daïy ñeä töû lôùn tieáng nieäm Phaät A-di-ñaø. Ngaøi Thaàn Loan quay maët veà höôùng taây, nhaém maét, cuùi ñaàu maø tòch.

Luùc aáy, taêng chuùng vaø cö só ñeàu nghe coù tieáng nhaïc vi dieäu töø phöông taây ñeán, giaây laâu môùi ngöøng.

Ñaøm Loan tin saâu lôøi daïy cuûa thaày, beøn ñoát kinh tieân maø chuyeân tu kinh Thaäp luïc quaùn, caû nhöõng khi thôøi tieát (1)

Ngaøi laø cao taêng mieàn baéc AÁn Ñoä, teân Phaïn ngöõ laø Bodhiruci, Haùn dòch nghóa laø Ñaïo Hyû, dòch aâm laø Boà-ñeà Löu-chi (菩提流支). Khoâng roõ naêm sanh, chæ bieát laø ngaøi ñeán Trung Quoác vaøo naêm 508 (nieân hieäu Vónh Bình ñôøi Tuyeân Voõ Ñeá, trieàu Baéc Nguïy) vaø dòch nhieàu kinh ñieån sang Haùn ngöõ.

Taøi lieäu cuõ cho bieát khoaûng nieân hieäu Thieân Bình (534 – 537) ngaøi vaãn coøn soáng, nhöng veà sau ra sao vaø thò tòch naêm naøo khoâng ai roõ. Theo Lòch Ñaïi Tam Baûo Kyû thì ngaøi ñaõ dòch ñöôïc 38 boä kinh, goàm 127 quyeån. Tuy nhieân, hieän trong Ñaïi Taïng Kinh chæ coøn ghi laïi ñöôïc 29 boä.

丞相鄭清之勸修淨土聞

Theo ñoù maø xeùt thì phaùp moân Tònh ñoä raát laø thaúng taét. Nhö pheùp thaàn tieân, coù ñöôïc ñieàu chi thì giaáu kín maø chaúng truyeàn, baûo raèng tieát laäu thieân cô coù toäi. Coøn phaùp moân nhaø Phaät thì chæ e truyeàn ra chaúng ñöôïc roäng, nhöõng muoán ñoä heát chuùng sanh môùi thoâi. Ñoù laø töø bi roäng lôùn, chaúng deã suy löôøng, chaúng phaûi ñaïo thaàn tieân coù theå so saùnh ñöôïc.

(1)

Töùc laø cöûu phaåm vaõng sanh, töø thöôïng phaåm thöôïng sanh cho ñeán haï phaåm haï sanh. Xem chuù giaûi ôû trang 84.

Thöøa töôùng Trònh Thanh Chi khuyeán tu Tònh ñoä vaên

人皆謂修淨土，不如禪教律。余獨謂禪教 律法門，莫如修淨土。夫眞淨明妙，虛徹靈 通，凡在智愚，皆具此性。根塵幻境，相與淪

vò thieàn giaùo luaät phaùp moân, maïc nhö tu Tònh ñoä. Phuø chaân

胥，生死輪迴，竆劫不斷。

töû luaân hoài, cuøng kieáp baát ñoaïn.

Nhaân giai vò tu Tònh ñoä, baát nhö thieàn giaùo luaät. Dö ñoäc tònh minh dieäu, hö trieät linh thoâng, phaøm taïi trí ngu, giai cuï thöû taùnh. Caên traàn huyeãn caûnh, töông döõ luaân tö, sanh

250

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

故釋氏以禪教律，假設方便，使之從門而 入，俱得超悟。唯阿彌陀佛獨出一門，曰修行 淨土如單方治病，簡要直截。一念之專卽到彼 岸。不問緇白皆可奉行。但知爲化愚俗，淺近 之說，其實則成佛道捷徑之途。 今之學佛者，不過禪教律，究竟圓頓莫如

QUYEÅN THÖÔÏNG

251

Coá Thích thò dó thieàn giaùo luaät, giaû thieát phöông tieän, söû chi tuøng moân nhi nhaäp, caâu ñaéc sieâu ngoä. Duy A-di-ñaø Phaät ñoäc xuaát nhaát moân, vieát tu haønh Tònh ñoä, nhö ñôn phöông trò beänh, giaûn yeáu tröïc tieät. Nhaát nieäm chi chuyeân, töùc ñaùo bæ ngaïn. Baát vaán tri baïch, giai khaû phuïng haønh. Ñaõn tri vi hoùa ngu tuïc, thieån caän chi thuyeát, kyø thaät taéc thaønh Phaät ñaïo, tieäp kính chi ñoà.

Kim chi hoïc Phaät giaû, baát quaù thieàn giaùo luaät, cöùu caùnh

禪，非上根利器神領意解者，則未免墮頑空之

vieân ñoán maïc nhö thieàn, phi thöôïng caên lôïi khí thaàn laõnh yù

失。研究三乘莫如教，非得魚忘筌因指見月

giaûi giaû, taéc vò mieãn ñoïa ngoan khoâng chi thaát. Nghieân cöùu

者，則未免鑽故紙之病。 護 善 遮 惡 莫 如 律 ，非 身 心 清 淨 表 裏 一 如 者，則未免自纏縛之苦。 總而觀之。論其所入則禪教律，要其所歸 則戒定慧。不由禪教律而得戒定慧者，其唯淨 土之一門乎。 方念佛時，口誦心惟諸惡莫作，豈非戒。繫 念淨境幻塵俱滅，豈非定。念實無念，心華湛 然，豈非慧。

tam thöøa maïc nhö giaùo, phi ñaéc ngö vong thuyeân nhaân chæ kieán nguyeät giaû, taéc vò mieãn toaøn coá chæ chi beänh.

Hoä thieän giaù aùc maïc nhö luaät, phi thaân taâm thanh tònh bieåu lyù nhaát nhö giaû, taéc vò mieãn töï trieàn phöôïc chi khoå.

Toång nhi quan chi. Luaän kyø sôû nhaäp taéc thieàn giaùo luaät, yeáu kyø sôû quy taéc giôùi ñònh hueä. Baát do thieàn giaùo luaät nhi ñaéc giôùi ñònh hueä giaû, kyø duy Tònh ñoä chi nhaát moân hoà.

Phöông nieäm Phaät thôøi, khaåu tuïng taâm duy chö aùc maïc taùc, khôûi phi giôùi? Heä nieäm tònh caûnh huyeãn traàn caâu dieät, khôûi phi ñònh? Nieäm thaät voâ nieäm, taâm hoa traïm nhieân, khôûi phi hueä?

Nhaân naêng bình tröø vaïn löï, nhaát yù Taây phöông. Taéc baát

人能屏除萬慮，一意西方。則不施棒喝，而

thi boång haùt, nhi ngoä vieân ñoán cô. Baát duyeät Ñaïi taïng kinh

悟圓頓機。不閱大藏經，而得正法眼。不持四

nhi ñaéc chaùnh phaùp nhaõn. Baát trì töù oai nghi, nhi ñaéc ñaïi

252

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

威儀，而得大自在。不垢不淨，無縛無脫。當 是時也，孰爲戒定慧。孰爲禪教律。 我心佛心一無差別，此修淨土之極致也。 八功德水，金蓮華臺，又何必疑哉。淨土樞要 之作，勤矣。

14. Thöøa töôùng Trònh Thanh Chi khuyeân tu Tònh ñoä

N

göôøi ta ñeàu baûo raèng tu Tònh ñoä chaúng baèng thieàn, giaùo, luaät.(1) Rieâng toâi cho raèng caùc phaùp moân thieàn, giaùo, luaät chaúng baèng tu Tònh ñoä.

Chaân taùnh saùng suoát maàu nhieäm, roång rang thaáu suoát, duø keû trí hay ngöôøi ngu, khoâng ai laø khoâng saün coù ñaày ñuû. Chæ do caên traàn huyeãn caûnh maø cuøng nhau chìm ñaém, sanh töû luaân hoài, cuøng kieáp chaúng döùt.

Cho neân ñaïo Phaät laáy thieàn, giaùo, luaät maø taïm laøm phöông tieän, khieán cho ngöôøi ta theo cöûa maø vaøo, ñeàu ñöôïc sieâu thoaùt, giaùc ngoä. Duy coù ñöùc Phaät A-di-ñaø rieâng môû moät phaùp moân. Ngaøi daïy raèng: “Tu haønh Tònh ñoä nhö phöông thuoác trò beänh, giaûn dò maø coát yeáu, thaúng thaén roõ raøng. Chæ chuyeân moät nieäm lieàn ñaït giaûi thoaùt. Duø laø xuaát (1)

Thieàn, giaùo, luaät: ba höôùng tu trì, chuyeân saâu veà ba khía caïnh. Thieàn laø chuyeân tu thieàn ñònh, giaùo laø chuyeân nghieân taàm giaùo ñieån, luaät laø chuyeân trì giôùi luaät. Do ba höôùng tu trì maø thaønh ra caùc toâng, phaùi khaùc nhau.

QUYEÅN THÖÔÏNG

253

töï taïi. Baát caáu baát tònh, voâ phöôïc voâ thoaùt. Ñöông thò thôøi daõ, phuïc vi giôùi ñònh hueä. Phuïc vi thieàn giaùo luaät.

Ngaõ taâm Phaät taâm nhaát voâ sai bieät, thöû tu Tònh ñoä chi cöïc trí giaû. Baùt coâng ñöùc thuûy, kim lieân hoa ñaøi, höïu haø taát nghi tai. Tònh ñoä xu yeáu chi taùc, caàn hyõ.

gia hay taïi gia cuõng ñeàu coù theå laøm theo. Ngöôøi ta chæ cho raèng ñaây laø giaùo thuyeát thieån caän ñeå hoùa ñoä nhöõng keû ngu tuïc, nhöng thaät ra ñaây chính laø con ñöôøng taét nhanh choùng ñeå thaønh töïu quaû Phaät.

Ngöôøi hoïc Phaät ngaøy nay chaúng ngoaøi ba moân thieàn, giaùo, luaät. Cöùu caùnh roát raùo thì thieàn laø vöôït troäi, nhöng neáu khoâng phaûi baäc thöôïng caên lôïi khí, thaàn laõnh yù hoäi, thì chaúng khoûi sa vaøo choã chaáp khoâng. Nghieân cöùu ba thöøa thì giaùo laø vöôït troäi, nhöng neáu khoâng phaûi ñaït ñeán choã ñöôïc yù queân lôøi thì chöa khoûi caùi beänh hoïc suoâng trong ñoáng giaáy cuõ! Ngaên aùc khuyeán thieän thì luaät laø vöôït troäi, nhöng neáu khoâng phaûi baäc thaân taâm trong saïch, trong ngoaøi nhö moät, thì chöa khoûi caùi khoå töï raøng buoäc.

Noùi chung thì cöûa vaøo ñaïo laø thieàn, giaùo, luaät, maø choã nhaém ñeán laø giôùi, ñònh, hueä. Neáu khoâng do thieàn, giaùo, luaät maø ñaït ñöôïc giôùi, ñònh, hueä thì chæ duy coù moät phaùp moân Tònh ñoä maø thoâi!

254

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ñang khi nieäm Phaät, ngoaøi mieäng nieäm, trong loøng nghó nhôù, caùc ñieàu aùc chaúng theå sanh khôûi, chaúng phaûi laø giôùi ñoù sao? Moät loøng nghó ñeán caûnh thanh tònh, caùc huyeãn traàn ñeàu dieät maát, chaúng phaûi laø ñònh ñoù sao? Nieäm maø thaät laø khoâng nieäm, hoa taâm saùng roõ, chaúng phaûi laø hueä ñoù sao?

Nhö tröø boû ñöôïc moïi suy tö lo laéng, moät loøng höôùng veà Tònh ñoä, thì chaúng duøng loái ñaùnh heùt cuõng ngoä cô vieân ñoán,(1) chaúng ñoïc qua ba taïng kinh ñieån cuõng vaãn ñöôïc maét phaùp chaân chaùnh, chaúng giöõ boán oai nghi cuõng ñöôïc ñaïi töï taïi.(2) Khi aáy khoâng coøn caáu ueá hay thanh tònh, troùi buoäc (1)

Ñaùnh vaø heùt laø hai phöông tieän thöôøng ñöôïc caùc thieàn sö duøng ñeå khai ngoä cho ngöôøi hoïc khi ñuû cô duyeân. Ñaây noùi ngöôøi tu Tònh ñoä neáu ñöôïc nhaát taâm thì khoâng duøng pheùp thieàn cuõng ngoä ñöôïc thieàn cô.

(2) Boán oai nghi: Töùc laø boán vieäc ñi, döùng, ngoài, naèm cuûa ngöôøi tu taäp. Ngöôøi tu thoï ñuû giôùi luaät moïi vieäc ñi, ñöùng, naèm, ngoài ñeàu theo ñuùng khuoân thöôùc, töï nhieân taïo thaønh oai nghi teá haïnh. Ñaây noùi pheùp tu Tònh ñoä khi ñaõ ñöôïc nhaát taâm thì duø khoâng quan taâm ñeán giôùi luaät maø oai nghi vaãn töï ñaày ñuû.

辯明六祖大師西方淨土說 禪者問曰。師言念佛定生西方，六祖言西 方是自性，何用更求生。兩家之言，云何不 一。 宗本曰。六祖之言以理奪事，終無事外之 理。吾之所言以事顯理，終無理外之事。要知

QUYEÅN THÖÔÏNG

255

hay giaûi thoaùt, thì coù gì laø giôùi, ñònh, hueä, coù gì laø thieàn, giaùo, luaät?

Taâm mình vaø taâm Phaät chaúng sai khaùc nhau, ñoù laø choã toät cuøng trong pheùp tu Tònh ñoä. Coù nöôùc taùm coâng ñöùc,(1) coù ñaøi sen vaøng, caàn chi phaûi nghi ngôø nöõa? Choã coát yeáu nhaát trong phaùp moân Tònh ñoä laø phaûi gaéng söùc maø thöïc haønh.

(1)

Baùt coâng ñöùc thuûy: Nöôùc coù taùm coâng ñöùc, ñoù laø: 1. Tröøng tònh: laéng gaïn trong saïch 2. Thanh laõnh: trong treûo maùt laïnh 3. Cam myõ: muøi vò ngon ngoït 4. Khinh nhuyeãn: nheï nhaøng meàm maïi 5. Nhuaän traïch: thaám nhuaàn töôi maùt 6. An hoøa: yeân oån hoøa nhaõ 7. Tröø ñöôïc ñoùi khaùt vaø voâ soá khoå naõo 8. Tröôûng döôõng thaân töù ñaïi, taêng tröôûng caùc thieän caên

Bieän minh Luïc Toå Ñaïi sö Taây phöông Tònh ñoä thuyeát Thieàn giaû vaán vieát: Sö ngoân nieäm Phaät ñònh sanh Taây phöông. Luïc Toå ngoân: Taây phöông thò töï taùnh, haø duïng caùnh caàu sanh? Löôõng gia chi ngoân, vaân haø baát nhaát?

Toâng Boån vieát: Luïc Toå chi ngoân dó lyù ñoaït söï, chung voâ söï ngoaïi chi lyù. Ngoâ chi sôû ngoân dó söï hieån lyù, chung voâ lyù ngoaïi chi söï. Yeáu tri taâm ngoaïi voâ caûnh, caûnh toaøn thò taâm.

256

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

心外無境，境全是心。心法徧周，事理平等。 秖因人有利鈍，遂成見有差殊。 果能到六祖地位，尙無佛可念，有何淨土可 生。其或未然，聽吾究竟。 曰。願聞。 曰。六祖大師，乃是再來古佛。非今凡夫 所能及也。六祖說法專談性理。要人放下諸 緣，立地成佛。今人不解他義，只學他言，猶 鸚鵡無異也。鸚鵡但能學得人語，不能行得人 事。此所謂無異也。未到祖師田地，先談祖師 語句，可笑其不揣己也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

257

Taâm phaùp bieán chaâu, söï lyù bình ñaúng. Chæ nhaân nhaân höõu lôïi ñoän, toaïi thaønh kieán höõu sai thuø.

Quaû naêng ñaùo Luïc Toå ñòa vò, thöôïng voâ Phaät khaû nieäm, höõu haø Tònh ñoä khaû sanh? Kyø hoaëc vò nhieân, thính ngoâ cöùu caùnh.

Vieát: Nguyeän vaên.

Vieát: Luïc Toå Ñaïi sö, naõi thò taùi lai coå Phaät, phi kim phaøm phu sôû naêng caäp daõ. Luïc Toå thuyeát phaùp chuyeân ñaøm taùnh lyù. Yeáu nhaân phoùng haï chö duyeân, laäp ñòa thaønh Phaät. Kim nhaân baát giaûi tha nghóa, chæ hoïc tha ngoân, du anh vuõ voâ dò giaû. Anh vuõ ñaõn naêng hoïc ñaéc nhaân ngöõ, baát naêng haønh ñaéc nhaân söï. Thöû sôû vò voâ dò giaû. Vò ñaùo Toå sö ñieàn ñòa, tieân ñaøm Toå sö ngöõ cuù, khaû tieáu kyø baát suy kyû giaû.

Vaán: Luïc Toå höïu ngoân: Ñoâng phöông nhaân taïo toäi, nieäm

問 。 六 祖 又 言 東 方 人 造 罪 ，念 佛 求 生 西 方。西方人造罪，念佛求生何國。

Phaät caàu sanh Taây phöông. Taây phöông nhaân taïo toäi, nieäm

答。六祖只說僧俗，喩於東西，何曾說無佛 國。不見壇經云。在家能行，如東方人無罪。 出家不修，如西方人有愆。今人不竆古教，強 要狐言鳥語。

Ñaùp: Luïc Toå chæ thuyeát taêng tuïc, duï ö ñoâng taây, haø taèng

况以六祖開示教人，斷除妄想心，貪瞋心， 疾妒心，愚癡心，煩惱心，諂誑心，邪僞心，懀 愛心，散亂心，是非心，貢高心，能所心，染著

Phaät caàu sanh haø quoác? thuyeát voâ Phaät quoác? Baát kieán Ñaøn kinh vaân: Taïi gia naêng haønh, nhö Ñoâng phöông nhaân voâ toäi. Xuaát gia baát tu, nhö Taây phöông nhaân höõu khieân. Kim nhaân baát cuøng coå giaùo, cöôõng yeáu hoà ngoân ñieåu ngöõ.

Huoáng dó Luïc toå khai thò giaùo nhaân, ñoaïn tröø voïng töôûng taâm, tham saân taâm, taät ñoá taâm, ngu si taâm, phieàn naõo taâm, sieåm cuoáng taâm, taø nguïy taâm, taéng aùi taâm, taùn loaïn taâm, thò phi taâm, coáng cao taâm, naêng sôû taâm, nhieãm tröôùc

258

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

心，人我心，取捨心，有無心，修證心。除卻此 等之心，方許見性成佛。 問。君除得那一心乎。

QUYEÅN THÖÔÏNG

259

taâm, nhaân ngaõ taâm, thuû xaû taâm, höõu voâ taâm, tu chöùng taâm.

Tröø khöôùc thöû ñaúng chi taâm, phöông höùa kieán taùnh thaønh Phaät.

Vaán: Quaân tröø ñaéc na nhaát taâm hoà?

再問。汝等神通妙用，差別見解，智慧道

Taùi vaán: Nhöõ ñaúng thaàn thoâng dieäu duïng, sai bieät kieán

德，能如六祖大師否。若也，繊毫未到，不許

giaûi, trí hueä ñaïo ñöùc, naêng nhö Luïc Toå Ñaïi sö phuû? Nhöôïc

說如此話。 若說此話，是爲魔說。斷佛種故。後來阿 鼻地獄，决然放儞不過。 何則。若有初修行人信汝一向所說，阿彌

daõ, tieâm haøo vò ñaùo, baát höùa thuyeát nhö thöû thoaïi.

Nhöôïc thuyeát thöû thoaïi, thò vi ma thuyeát. Ñoaïn Phaät chuûng coá, haäu lai A-tyø ñòa nguïc, quyeát nhieân phoùng nhó baát quaù.

Haø taéc? Nhöôïc höõu sô tu haønh nhaân, tín nhöõ nhaát höôùng sôû thuyeát A-di-ñaø Phaät baát nieäm ñaéc, Taây phöông Tònh ñoä

陀佛不念得，西方淨土不生得，生死輪迴不出

baát sanh ñaéc, sanh töû luaân hoài baát xuaát ñaéc, ñòa nguïc khoå

得，地獄苦楚不免得。自墮地獄猶且可，連累

sôû baát mieãn ñaéc. Töï ñoïa ñòa nguïc du thaû khaû, lieân luïy tha

他人入地獄，其罪可勝乎。比於常人之罪，愈 加一等，所以阿鼻有分也。 又不聞古德云。若人排謗淨土，不信往生 者，當受拔舌之苦。 何以故。要知淨土法門，十方諸佛同口敷

nhaân nhaäp ñòa nguïc, kyø toäi khaû thaéng hoà.

Tyû ö thöôøng nhaân chi toäi, duõ gia nhaát ñaúng, sôû dó A-tyø höõu phaàn daõ.

Höïu baát vaên coå ñöùc vaân, nhöôïc nhaân baøi baùng Tònh ñoä, baát tín vaõng sanh giaû, ñöông thoï baït thieät chi khoå.

Haø dó coá? Yeáu tri Tònh ñoä phaùp moân, thaäp phöông chö Phaät ñoàng khaåu phu döông. Thieân haï thieàn toâng nhaát aâm

揚。天下禪宗一音演暢。如何後學，略不聽

dieãn söôùng. Nhö haø haäu hoïc, löôïc baát thính tuøng. Töï huûy

從。自毀正因，反行魔說。

chaùnh nhaân, phaûn haønh ma thuyeát.

260

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Kyù baát naêng töï tu, höïu chöôùng tha nhaân tu. Thöû nhaäp

旣不能自修，又障他人修。此入地獄如箭 射，誠可愍也。汝當速急懺悔，一心念佛。他 日蓮華化生，方知我今日之不虛言也。 於是禪者悚然惶怖，受教奉行。

ñòa nguïc nhö tieãn xaï, thaønh khaû maãn daõ. Nhöõ ñöông toác caáp saùm hoái, nhaát taâm nieäm Phaät. Tha nhaät lieân hoa hoùa sanh, phöông tri ngaõ kim nhaät chi baát hö ngoân daõ. Ö thò thieàn giaû, tuûng nhieân hoaøng boá, thoï giaùo phuïng haønh.

15. Bieän minh thuyeát Taây phöông Tònh ñoä cuûa Luïc toå ñaïi sö

C

où ngöôøi tu thieàn hoûi raèng: “Nhö thaày noùi raèng nieäm Phaät chaéc chaén sanh veà Taây phöông. Coøn ngaøi Luïc toå daïy raèng: Taây phöông laø töï taùnh cuûa mình, chaúng caàn caàu sanh veà ñoù nöõa. Lôøi noùi cuûa hai vò sao chaúng phuø hôïp nhau?”

Toâng Boån naøy ñaùp raèng: “Lôøi daïy cuûa Luïc toå laø duøng lyù ñeå quyeát ñònh söï, nhöng roát raùo cuõng khoâng coù lyù naøo ngoaøi söï. Coøn lôøi cuûa ta ñaây laø duøng söï ñeå laøm roõ lyù, nhöng roát raùo cuõng khoâng coù söï naøo ngoaøi lyù.

“Caàn phaûi bieát raèng, ngoaøi taâm khoâng coù caûnh, heát thaûy caûnh ñeàu laø taâm. Taâm, phaùp bieán hoùa khaép cuøng; söï lyù ñeàu bình ñaúng. Chæ bôûi coù keû lôïi caên, coù ngöôøi chaäm trí, neân môùi thaønh coù choã thaáy sai khaùc.

“Nhö thaät ñeán ñöôïc ñòa vò cuûa Luïc toå thì khoâng coù Phaät naøo ñeå nieäm, laøm gì coù Tònh ñoä ñeå vaõng sanh? Coøn nhö chöa ñöôïc nhö vaäy, haõy laéng nghe choã cöùu caùnh cuûa ta.”

261

Ngöôøi aáy noùi raèng: “Toâi xin ñöôïc nghe.”

Toâng Boån noùi: “Ñaïi sö Luïc toå laø Phaät taùi theá, chaúng phaûi keû phaøm phu ñôøi nay saùnh kòp. Luïc toå thuyeát phaùp chuyeân baøn veà taùnh lyù, coát yeáu muoán cho ngöôøi hoïc buoâng boû heát caùc duyeân, ngay nôi ñoù thaønh Phaät. Ngöôøi ñôøi nay chaúng hieåu ñöôïc nghóa chaân thaät, chæ hoïc theo lôøi noùi, coù khaùc gì con veït. Chim veït chæ hoïc noùi theo ñöôïc tieáng ngöôøi, khoâng theå laøm ñöôïc nhöõng vieäc nhö ngöôøi. Ngöôøi chöa ñaït tôùi choã taâm ñòa nhö Toå sö maø ñaõ laáy caâu noùi cuûa ngaøi ñeå baøn giaûi, ñoù laø choã gioáng nhö con veït, thaät ñaùng cöôøi nhöõng keû aáy chaúng töï bieát mình.”

Ngöôøi tu thieàn laïi hoûi: “Luïc toå daïy raèng: Ngöôøi phöông Ñoâng gaây toäi, nieäm Phaät caàu sanh phöông Taây; ngöôøi phöông Taây gaây toäi, nieäm Phaät caàu sanh coõi naøo?”(1) Toâng Boån ñaùp: “Luïc toå chæ laáy hai phöông ñoâng, taây laøm thí duï so saùnh vôùi hai giôùi taêng, tuïc, chöa töøng noùi laø (1)

Nhöõng ñoaïn trích lôøi Luïc toå ôû ñaây ñeàu laáy töø kinh Phaùp baûo ñaøn.

262

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

khoâng coù coõi Phaät. Cöù xem trong kinh Phaùp baûo ñaøn coøn noùi: “Taïi gia bieát haønh trì, nhö ngöôøi phöông ñoâng khoâng coù toäi, xuaát gia chaúng tu, nhö ngöôøi phöông taây coù loãi.”

Ngöôøi ñôøi nay chaúng hieåu thaáu ñöôïc lôøi daïy cuûa ngöôøi xöa, khieán cho nhöõng lôøi aáy thaønh ra ma mò.

“Luïc toå daïy ngöôøi phaûi döùt tröø taâm voïng töôûng, taâm tham saân, taâm taät ñoá, taâm ngu si, taâm phieàn naõo, taâm doái nònh, taâm taø nguïy, taâm yeâu gheùt, taâm taùn loaïn, taâm thò phi, taâm coáng cao, taâm naêng sôû, taâm nhieãm tröôùc, taâm nhaân ngaõ, taâm laáy boû, taâm coù khoâng, taâm tu chöùng.

Tröø saïch ñöôïc nhöõng taâm aáy, môùi coù theå thaáy taùnh thaønh Phaät.”

Ngöôøi tu thieàn hoûi: “Nhö thaày ñaõ tröø ñöôïc moät taâm naøo trong soá ñoù chaêng?”

Toâng Boån hoûi laïi: “Caùc ngöôi thaàn thoâng dieäu duïng, kieán giaûi ñaëc bieät, trí hueä ñaïo ñöùc ñöôïc nhö ñaïi sö Luïc toå hay chaêng? Nhö chöa ñöôïc thì chaúng neân noùi ra lôøi aáy.

Baèng noùi lôøi nhö vaäy, töùc laø thuyeát cuûa ma. Vì côù döùt maát haït gioáng Phaät, sau naøy ñòa nguïc Voâ giaùn chaúng buoâng tha. Vì sao vaäy? Neáu coù ngöôøi môùi tu haønh, moät loøng tin

諸祖指歸淨土文 明師指歸淨土者，如微塵數。今略引諸祖 以證之。 天如和尙云。多見今之叅禪者，不究如來

QUYEÅN THÖÔÏNG

263

theo thuyeát aáy cuûa ngöôi thì chaúng nieäm ñöôïc ñöùc Phaät A-di-ñaø, chaúng veà ñöôïc Tònh ñoä, chaúng ra khoûi sanh töû luaân hoài, chaúng traùnh khoûi caùc khoå ñòa nguïc. Töï mình ñoïa ñòa nguïc ñaõ ñaønh, laøm cho ngöôøi khaùc phaûi vaøo ñòa nguïc, toäi aáy khoâng gì hôn. So vôùi toäi cuûa ngöôøi thöôøng, laïi naëng theâm moät baäc. Cho neân ñòa nguïc Voâ giaùn saün chôø.

“Laïi chaúng nghe ngöôøi xöa daïy raèng: Neáu ngöôøi cheâ bai Tònh ñoä, chaúng tin vaõng sanh, seõ chòu toäi khoå keùo löôõi.

Vì sao vaäy? Phaûi bieát raèng chö Phaät möôøi phöông cuøng moät lôøi khen ngôïi phaùp moân Tònh ñoä, Thieàn toâng thieân haï ñoàng thanh dieãn xöôùng, sao keû haäu hoïc laïi chaúng nghe theo? Töï mình cheâ boû nhaân giaûi thoaùt, trôû laïi laøm theo thuyeát cuûa ma. Ñaõ chaúng töï mình tu, laïi ngaên caûn ngöôøi khaùc tu, ngöôøi nhö theá ñoïa ñòa nguïc trong chôùp maét. Thaät ñaùng thöông thay!

“Nhaø ngöôi neân saùm hoái cho mau, moät loøng nieäm Phaät, mai naøy ñöôïc hoùa sanh töø hoa sen, môùi bieát lôøi ta noùi hoâm nay khoâng sai doái.”

Ngöôøi kia nghe vaäy roài sanh loøng sôï seät, nguyeän vaâng theo lôøi daïy maø laøm.

Chö Toå chæ quy Tònh ñoä vaên Minh sö chæ quy Tònh ñoä giaû, nhö vi traàn soá. Kim löôïc daãn chö toå dó chöùng chi.

Thieân Nhö Hoøa thöôïng vaân: Ña kieán kim chi tham thieàn giaû, baát cöùu Nhö Lai chi lieãu nghóa, baát tri Ñaït-ma chi

264

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

265

之了義，不知達磨之玄機，空腹高心，習爲狂 妄。見修淨土之人，則笑之曰。彼學愚夫愚 婦之所爲，何其鄙哉。余嘗謂，非彼愚夫愚婦

huyeàn cô, khoâng phuùc cao taâm, taäp vi cuoàng voïng. Kieán tu

也。乃鄙文殊，普賢，馬鳴，龍樹等也。

ñaúng daõ.

此等之人，非特自迷正道，自斷佛種，反成 謗法之業，又招鄙聖之殃，可不戒哉。

Tònh ñoä chi nhaân, taéc tieáu chi vieát: Bæ hoïc ngu phu ngu phuï chi sôû vi, haø kyø bæ tai? Dö thöôøng vò, phi bæ ngu phu ngu phuï daõ. Naõi bæ Vaên-thuø, Phoå Hieàn, Maõ Minh, Long Thuï Thöû ñaúng chi nhaân, phi ñaëc töï meâ chaùnh ñaïo, töï ñoaïn Phaät chuûng, phaûn thaønh baùng phaùp chi nghieäp, höïu chieâu bæ thaùnh chi öông, khaû baát giôùi tai?

其餘教法，生死難逃。念佛修持，輪迴易

Kyø dö giaùo phaùp, sanh töû nan ñaøo. Nieäm Phaät tu trì,

脫。但畱阿彌陀佛名號，救度眾生。其有不信

luaân hoài dò thoaùt. Ñaõn löu A-di-ñaø Phaät danh hieäu, cöùu ñoä

而毀謗者，當墮地獄，具受眾苦。

chuùng sanh. Kyø höõu baát tín nhi huûy baùng giaû, ñöông ñoïa ñòa nguïc, cuï thoï chuùng khoå.

靈芝法師云。博地凡夫業惑纏縛，流轉五

Linh Chi Phaùp sö vaân: Baùc ñòa phaøm phu, nghieäp hoaëc

道，百千萬劫受諸苦惱。忽聞淨土，志願求

trieàn phöôïc, löu chuyeån nguõ ñaïo, baù thieân vaïn kieáp thoï chö

生。一日稱名卽超彼國。可謂。 萬劫難逢， 千生一遇。 若人肯念阿彌陀佛，超過一切善根，縱然能 行施戒禪誦，亦不如念佛功德。 何 則 。 雖 修 一 切 福 業 ，若 無 正 信 求 生 淨 土，皆爲小善根也。若念阿彌陀佛發願求生淨 土，是名大善根也。

khoå naõo. Hoát vaên Tònh ñoä, chí nguyeän caàu sanh. Nhaát nhaät xöng danh töùc sieâu bæ quoác. Khaû vò: Vaïn kieáp nan phuøng, Thieân sanh nhaát ngoä.

Nhöôïc nhaân khaúng nieäm A-di-ñaø Phaät, sieâu quaù nhaát thieát thieän caên. Tuùng nhieân naêng haønh thí giôùi thieàn tuïng, dieäc baát nhö nieäm Phaät coâng ñöùc.

Haø taéc? Tuy tu nhaát thieát phöôùc nghieäp, nhöôïc voâ chaùnh tín caàu sanh Tònh ñoä, giai vi tieåu thieän caên daõ. Nhöôïc nieäm A-di-ñaø Phaät phaùt nguyeän caàu sanh Tònh ñoä, thò danh ñaïi thieän caên daõ.

266

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

孤山法師云。夫求生淨土者，是假他力。 彌陀願攝，釋迦勸讚，諸佛護念，三者備矣。 苟有信心，往生極易。如度大海，旣得巨航，

QUYEÅN THÖÔÏNG

267

Coâ Sôn Phaùp sö vaân: Phuø caàu sanh Tònh ñoä giaû, thò giaû tha löïc. Di-ñaø nguyeän nhieáp, Thích-ca khuyeán taùn, chö Phaät hoä nieäm, tam giaû bò hyõ. Caåu höõu tín taâm, vaõng sanh cöïc dò. Nhö ñoä ñaïi haûi, kyù ñaéc cöï haøng, nhöng höõu löông

仍有良導，加以順風，必能速到彼岸矣。若其

ñaïo, gia dó thuaän phong, toác naêng toác ñaùo bæ ngaïn hyõ.

不肯登舟，遲畱險道者，誰之過歟。

Nhöôïc kyø baát khaúng ñaêng chaâu, trì löu hieåm ñaïo giaû, thuøy

揚提形云。有佛釋迦，是大導師，指清淨 土，是安樂國。阿彌陀佛，是淨土師。儞諸眾

chi quaù dö?

Döông Ñeà Hình vaân: Höõu Phaät Thích-ca thò ñaïi ñaïo sö, chæ thanh Tònh ñoä, thò An Laïc Quoác. A-di-ñaø Phaät thò Tònh

生，若生彼土則無諸苦。不聞知者，固可哀

ñoä sö. Nhó chö chuùng sanh, nhöôïc sanh bæ ñoä, taéc voâ chö

憐。

khoå. Baát vaên tri giaû, coá khaû ai laân.

亦有善士，發三種心不求生者，尤可嗟惜。 一曰，吾當超佛越祖，淨土不足生也。二曰，

Dieäc höõu thieän só, phaùt tam chuûng taâm, baát caàu sanh giaû, vöu khaû ta tích. Nhaát vieát, ngoâ ñöông sieâu Phaät vieät Toå, Tònh ñoä baát tuùc sanh daõ. Nhò vieát, xöù xöù giai Tònh ñoä,

處處皆淨土，西方不必生也。三曰，極樂聖

Taây phöông baát taát sanh daõ. Tam vieát, Cöïc Laïc thaùnh vöïc,

域，我輩凡夫不能生也。

ngaõ boái phaøm phu baát naêng sanh daõ.

夫行海無量，普賢願見彌陀，佛國雖空，維 摩常修淨土。十方如來有廣舌之讚。十方菩

Phuø haønh haûi voâ löôïng, Phoå Hieàn nguyeän kieán Di-ñaø, Phaät quoác tuy khoâng, Duy-ma thöôøng tu Tònh ñoä. Thaäp phöông Nhö Lai, höõu quaûng thieät chi taùn. Thaäp phöông Boà

薩有同往之心。試自忖量，孰與諸聖。謂不足

Taùt höõu ñoàng vaõng chi taâm. Thí töï thoãn löôïng, thuïc döõ chö

生者，何其自欺哉。

thaùnh. Vò baát tuùc sanh giaû, haø kyø töï khi tai.

至如龍猛祖師也，楞伽經有預記之文。天 親教宗也，無量論有求生之偈。慈恩通讚，首

Chí nhö Long Maõnh Toå sö daõ, Laêng-giaø kinh höõu döï kyù chi vaên. Thieân Thaân giaùo toâng daõ, voâ löôïng luaän höõu caàu sanh chi keä. Töø AÂn thoâng taùn, thuû xöng thaäp thaéng. Trí Giaû

268

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

稱十勝。智者析理，明辯十疑。彼皆上哲，精 進往生，謂不必生者，何其自慢哉。 火車可滅，舟石不沈。現花報者莫甚於張 馗，十念而超勝處。入地獄者莫速於雄俊， 再穌而證妙因。世人愆尤未必若此，謂不能生 者，何其自棄哉。 中峰祖師云。

QUYEÅN THÖÔÏNG

tích lyù, minh bieän thaäp nghi. Bæ giai thöôïng trieát, tinh taán vaõng sanh, vò baát taát sanh giaû, haø kyø töï maïn tai?

Hoûa xa khaû dieät, chaâu thaïch baát traàm. Hieän hoa baùo giaû, maïc thaäm ö tröông quyø, thaäp nieäm nhi sieâu thaéng xöù.

Nhaäp ñòa nguïc giaû maïc toác ö huøng tuaán, taùi toâ nhi chöùng dieäu nhaân. Theá nhaân khieân vöu, vò taát nhöôïc thöû, vò baát naêng sanh giaû, haø kyø töï khí tai?

Trung Phong Toå sö vaân:

娑婆苦。

Ta-baø khoå!

娑婆苦。

Ta-baø khoå!

娑婆之苦誰能數。

Ta-baø chi khoå thuøy naêng soå?

世人反以苦為樂。

Theá nhaân phaûn dó khoå vi laïc.

甘住其中多失所。

Cam truï kyø trung ña thaát sôû.

臭皮袋裡出頭來，

Khöùu bì ñaïi lyù xuaát ñaàu lai.

長養無明病成蠱。

Tröôûng döôõng voâ minh beänh thaønh coå.

驀然三寸氣消亡，

Maïch nhieân tam thoán khí tieâu vong.

化作寒灰埋下土。

Hoùa taùc haøng hoâi mai haï thoå.

五趣遷流不暫停，

Nguõ thuù thieân löu baát taïm ñình.

百劫千生受凄楚。

Baùch kieáp thieân sanh thoï theâ sôû.

諸因者。何如及早念彌陀，捨此娑婆苦。

269

Chö nhaân giaû! Haø nhö caäp taûo nieäm Di-ñaø, xaû thöû Ta-baø khoå.

270

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

西方樂。 西方樂。 西方之樂誰能覺。

Taây phöông laïc!

人民國土總殊勝， 了無寒暑幷三惡。 蓮華胎裡出頭來， 時聽法音與天樂。

Nhaân daân quoác ñoä toång thuø thaéng.

璢璃地瑩絶繊塵， 金銀珠寶成樓閣。 化衣化食自然榮， 夀命無量難籌度。

Löu ly ñòa oaùnh tuyeät tieâm traàn.

諸因者。何如及早念彌陀，取彼西方樂。

271

Taây phöông laïc!

Taây phöông chi laïc thuøy naêng giaùc?

Lieãu voâ haøn thöû tinh tam aùc.

Lieân hoa thai lyù xuaát ñaàu lai.

Thôøi thính phaùp aâm döõ thieân nhaïc.

Kim ngaân chaâu baûo thaønh laâu caùc.

Hoùa y hoùa thöïc töï nhieân vinh.

Thoï maïng voâ löôïng nan truø ñoä.

Chö nhaân giaû! Haø nhö caäp taûo nieäm Di-ñaø, thuû bæ Taây phöông laïc!

辯秀律師云。吾專於律，而念於佛，以淨土

Bieän Tuù Luaät sö vaân. Ngoâ chuyeân ö luaät, nhi nieäm ö

爲安養之歸。不達禪宗之人，或云念佛是權門

Phaät, dó Tònh ñoä vi an döôõng chi quy. Baát ñaït thieàn toâng chi

小教，或云是有相大乘。此乃蓬心不直之談， 非是徹透高明之說。 何耶。夫出言卽性，發意皆如。而一色一 香無非中道，况我正念乎。 寂室大師示淨土實見云。不修淨業之人，

nhaân, hoaëc vaân nieäm Phaät thò quuyeàn moân tieåu giaùo, hoaëc vaân thò höõu töôùng Ñaïi thöøa. Thöû naõi boàng taâm baát truïc chi ñaøm, phi thò trieät thaáu cao minh chi thuyeát.

Haø da? Phuø xuaát ngoân töùc taùnh, phaùt yù giai nhö. Nhi nhaát saéc nhaát höông voâ phi Trung ñaïo, huoáng ngaõ chaùnh nieäm hoà?

Tòch Thaát Ñaïi sö, thò Tònh ñoä thaät kieán vaân: Baát tu tònh

272

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

妄稱遊心禪定，悟性眞宗。或聞說淨土，必 曰淨土唯心，我心旣淨則國土淨，何用別求生 處。 寂 室 曰 。 且 維 摩 經 中 云 ，如 來 以 足 指 按 地，見娑婆國土悉皆嚴淨，而眾會不見。唯螺 髻梵王得知。今之說悟性者，能如梵王所見淨

QUYEÅN THÖÔÏNG

273

nghieäp chi nhaân, voïng xöng du taâm thieàn ñònh, ngoä taùnh chaân toâng. Hoaëc vaên thuyeát Tònh ñoä, taát vieát Tònh ñoä duy taâm, ngaõ taâm kyù tònh, taéc quoác ñoä tònh, haø duïng bieät caàu sanh xöù?

Tòch Thaát vieát: Thaû Duy-ma kinh trung vaân, Nhö Lai dó tuùc chæ aùn ñòa, kieán Ta-baø quoác ñoä taát giai nghieâm tònh, nhi chuùng hoäi baát kieán. Duy Loa Keá Phaïm vöông ñaéc tri. Kim chi thuyeát ngoä taùnh giaû, naêng nhö Phaïm vöông sôû kieán

土否。况汝居卑室陋屋，必羨之以大厦高堂。

Tònh ñoä phuû? Huoáng nhöõ cö ty thaát laäu oác, taát tieän chi dó

脫粟藜羹者。必羨之以珍饈上味。弊袍短褐

ñaïi haï cao ñöôøng. Thoaùt tuùc leâ canh giaû, taát tieän chi dó traân

者，必羨之以綾羅輕縠。 若云心淨土淨，則不消如是分別也。况當 老病死苦世閒違情之時，顏色與未悟者同。是 則口唱心淨土淨之言，身被穢土煩惱之縛，其

tu thöôïng vò. Teä baøo ñoaûn caùt giaû, taát tieän chi dó laêng la khinh hoäc.

Nhöôïc vaân taâm Tònh ñoä tònh, taéc baát tieâu nhö thò phaân bieät daõ. Huoáng ñöông laõo beänh töû khoå theá gian vi tình chi thôøi, nhan saéc döõ vò ngoä giaû ñoàng. Thò taéc khaåu xöôùng taâm Tònh ñoä tònh chi ngoân, thaân bò ueá ñoä phieàn naõo chi phöôïc,

自欺之甚也。不然，應須信教仰理，於淨土從

kyø töï khi chi thaäm daõ. Baát nhieân. Öng tu tín giaùo, ngöôõng

而修之。

lyù, ö Tònh ñoä tuøng nhi tu chi.

眞歇了禪師云。捷徑法門唯有念佛。功高

Chaân Yeát Lieãu Thieàn sö vaân: Tieäp kính phaùp moân duy höõu nieäm Phaät. Coâng cao dò taán nieäm Phaät vi tieân. Nhöôïc

易進，念佛爲先。若不念佛而求出離者，終無

baát nieäm Phaät, nhi caàu xuaát ly giaû, chung voâ sôû hoaïch. Phoå

所獲。普勸清信一心念佛，求願往生，决不悞

khuyeán thanh tín nhaát taâm nieäm Phaät caàu nguyeän vaõng

矣。

sanh, quyeát baát ngoä hyõ.

274

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

古音禪師云。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Coå AÂm Thieàn sö vaân:

一句阿彌陀佛， 宗門頭則公案。 譬如騎馬拄杖， 把穩生涯一段。 不拘四眾人等， 持之悉有應騐。

Nhaát cuù A-di-ñaø Phaät.

現生長福消災， 報滿永除罪難。 若人立地受持， 無不隨心滿願。 幸生中土爲人，

Hieän sanh tröôûng phöôùc tieâu tai.

如上寶山一徧。 切莫空去空回，

Nhö thöôùng baûo sôn nhaát bieán.

所務急宜早辦。 閻王不貴金珠， 唯重彌陀一卷。

Sôû vuï caáp nghi taûo bieän.

一生富貴如雲， 百歲光陰若電。 知音切莫遲延，

Toâng moân ñaàu taéc coâng aùn.

Thí nhö kî maõ truï tröôïng.

Baû oån sanh nhai nhaát ñoaïn.

Baát caâu töù chuùng nhaân ñaúng.

Trì chi taát höõu öùng nghieäm.

Baùo maõn vónh tröø toäi naïn.

Nhöôïc nhaân laäp ñòa thoï trì.

Voâ baát tuøy taâm maõn nguyeän.

Haïnh sanh trung thoå vi nhaân.

Thieát maïc khoâng khöù khoâng hoài.

Dieâm vöông baát quyù kim chaâu.

Duy troïng Di-ñaø nhaát quyeån.

Nhaát sanh phuù quyù nhö vaân.

Baùch tueá quang aâm nhöôïc ñieän.

Tri aâm thieát maïc trì dieân.

275

276

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

急早作箇轉變。 佛為苦海舟航， 勸君早渡彼岸。 一用齋戒為先。 二用改惡向善。

Caáp taûo taùc caù chuyeån bieán.

三用明師善友。 四用解脫正願。 五用知因識果。 六用有諸方便。 七用積功為德。

Tam duïng minh sö thieän höõu.

八用福緣相贈。 行住坐臥之中， 一向彌陀莫斷。

Baùt duïng phöôùc duyeân töông taëng.

須信因深果深， 直教不念自念。

Tu tín nhaân thaâm quaû thaâm.

若能念念不空， 管取念成一片。 當念認得念人，

Nhöôïc naêng nieäm nieäm baát khoâng.

彌陀與我同現。 便入念佛三昧，

Di-ñaø döõ ngaõ ñoàng hieän.

Phaät vi khoå haûi chaâu haøng.

Khuyeán quaân taûo ñoä bæ ngaïn.

Nhaát duïng trai giôùi vi tieân.

Nhò duïng caûi aùc höôùng thieän.

Töù duïng giaûi thoaùt chaùnh nguyeän.

Nguõ duïng tri nhaân thöùc quaû.

Luïc duïng höõu chö phöông tieän.

Thaát duïng tích coâng vò ñöùc.

Haønh truï toïa ngoïa chi trung.

Nhaát cuù Di-ñaø maïc ñoaïn.

Tröïc giaùo baát nieäm töï nieäm.

Quaûn thuû nieäm thaønh nhaát phieán. Ñöông nieäm nhaän ñaéc nieäm nhaân.

Tieän nhaäp Nieäm Phaät Tam-muoäi.

277

278

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

親證極樂內院。 蓮胎標的姓名， 極功之者自見。 親見彌陀受記， 便同菩薩作伴。 直至無常菩提， 永劫隨心散誕。 依得此道歸來， 决定成佛不欠。 白樂天頌云。 余年七十一， 不復事吟哦。 看經費眼目， 作福畏奔波。 何以度心眼。 一聲阿彌陀。 行也阿彌陀， 坐也阿彌陀。 縱饒忙似箭， 不離阿彌陀。

QUYEÅN THÖÔÏNG

Thaân chöùng Cöïc Laïc noäi vieän.

Lieân thai phieâu ñích taùnh danh.

Cöïc coâng chi giaû töï kieán.

Thaân kieán Di-ñaø thoï kyù.

Tieän ñoàng Boà Taùt taùc baïn.

Tröïc chí voâ thöôïng Boà-ñeà.

Vónh kieáp tuøy taâm taùn ñaõn.

Y ñaéc thöû ñaïo quy lai.

Quyeát ñònh thaønh Phaät baát khieám.

Baïch Laïc Thieân Tuïng vaân: Dö nieân thaát thaäp nhaát.

Baát phuïc söï ngaâm nga.

Khaùn kinh phí nhaõn muïc.

Taùc phöôùc uùy boân ba.

Haø dó ñoä taâm nhaõn.

Nhaát thanh A-di-ñaø.

Haønh daõ A-di-ñaø.

Toaï daõ A-di-ñaø.

Tuùng nhieâu mang tôï tieãn.

Baát ly A-di-ñaø.

279

280

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

達人應笑我， 多卻阿彌陀。 達又作麽生， 不達又如何。 普勸法戒眾， 同念阿彌陀。 要脫輪迴苦， 須念阿彌陀。 無盡居士云。自歎身居相位，意樂空門。 思此世界，五濁亂心。眾惡雜性，無正觀力， 無了因力。本性彌陀，唯心淨土，不能悟達。 謹遵釋迦世尊金口之教，專念西方極樂世界阿 彌陀佛。求彼世尊大願大力，加被攝受。待報 滿時，往生極樂。猶如順水乘舟，不勞自力而 到矣。 遠公祖師云。禪宗見念佛修西方者，皆言 著相修行，未足爲妙。不如叅禪見性，頓悟眞 常。淺根之人，信彼一惑。佛又不念，經又不 看。在塵務中，口談叅禪，心不行道。輕毀淨 土，不信往生，其失大矣。不知阿彌陀佛，是 無常甚深禪也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

281

Ñaït nhaân öng tieáu ngaõ. Ña khöôùc A-di-ñaø. Ñaït höïu taùc ma sanh.

Baát ñaït höïu nhö haø.

Phoå khuyeán phaùp giôùi chuùng. Ñoàng nieäm A-di-ñaø.

Yeáu thoaùt luaân hoài khoå.

Tu nieäm A-di-ñaø.

Voâ Taän cö só vaân: Töï thaùn thaân cö töôùng vò, yù laïc khoâng moân. Tö thöû theá giôùi, nguõ tröôïc loaïn taâm. Chuùng aùc taïp taùnh, voâ chaùnh quaùn löïc, voâ lieãu nhaân löïc. Boån taùnh Di-ñaø, duy taâm Tònh ñoä, baát naêng ngoä ñaït. Caån tuaân Thích-ca Theá Toân, kim khaåu chi giaùo, chuyeân nieäm Taây phöông Cöïc laïc theá giôùi A-di-ñaø Phaät. Caàu bæ Theá Toân ñaïi nguyeän ñaïi löïc, gia bò nhieáp thoï. Ñaõi baùo maõn thôøi, vaõng sanh Cöïc laïc. Du nhö thuaän thuûy thöøa chaâu, baát lao töï löïc nhi ñaùo hyõ.

Vieãn Coâng Toå sö vaân: Thieàn Toâng kieán nieäm Phaät tu Taây phöông giaû, giai ngoân tröôùc töôùng tu haønh, vò tuùc vi dieäu. Baát nhö tham thieàn kieán taùnh, ñoán ngoä chaân thöôøng.

Thieån caên chi nhaân, tín bæ nhaát hoaëc. Phaät höïu baát nieäm, kinh höïu baát khaùn. Taïi traàn vuï trung, khaåu ñaøm tham thieàn, taâm baát haønh ñaïo. Khinh huûy Tònh ñoä, baát tín vaõng sanh, kyø thaát ñaïi hyõ. Baát tri A-di-ñaø Phaät, thò voâ thöôïng thaäm thaâm thieàn daõ.

282

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

今 人 不 竆 大 理 ，妄 生 分 別 。 欲 要 叅 禪 見 性，不須別舉話頭。但持一句阿彌陀佛，自叅

QUYEÅN THÖÔÏNG

283

Kim nhaân baát cuøng ñaïi lyù, voïng sanh phaân bieät. Duïc yeáu tham thieàn kieán taùnh, baát tu bieät cöû thoaïi ñaàu. Ñaõn trì nhaát cuù A-di-ñaø Phaät, töï tham töï nieäm, töï cöùu töï nghi,

自念，自究自疑。久久自有所得。此時縱然不

cöûu cöûu töï höõu sôû ñaéc. Thöû thôøi tuùng nhieân baát ngoä, maïng

悟，命終亦得上品上生。何患不得悟哉。

chung dieäc ñaéc thöôïng phaåm thöôïng sanh, haø hoaïn baát ñaéc

且如百丈大智海禪師，是江西馬祖傳道之 的子。天下叢林，依他建立，從古至今無一人

ngoä tai.

Thaû nhö Baùch Tröôïng Ñaïi Trí Haûi Thieàn sö, thò Giang Taây Maõ Toå truyeàn ñaïo chi ñích töû. Thieân haï tuøng laâm, y tha

敢議其非。天下清規依他舉行，從始至末無一

kieán laäp, tuøng coå chí kim voâ nhaát nhaân caûm nghò kyø phi.

事敢違其法。

Thieân haï thanh quy y tha cöû haønh, tuøng thuûy chí maït voâ

看他爲病，僧念誦之規云。集眾同聲舉揚

nhaát söï caûm vi kyø phaùp.

Khaùn tha vò beänh, taêng nieäm tuïng chi quy vaân, taäp chuùng

一偈，稱讚阿彌陀佛。復同聲稱念南無阿彌陀

ñoàng thanh cöû döông nhaát keä, xöng taùn A-di-ñaø Phaät. Phuïc

佛，或百聲，或千聲。回向伏願云。諸緣未盡

ñoàng thanh xöng nieäm Nam-moâ A-di-ñaø Phaät, hoaëc baùch

早遂輕安，大命難逃，徑豋安養。此非淨土之 指歸乎。 又看他津送亡僧，大眾念誦，回向復願云。 神超淨域，業謝塵勞。蓮開上品之花，佛授一 生之記。此非淨土之指歸乎。

thanh, hoaëc thieân thanh. Hoài höôùng phuïc nguyeän vaân, chö duyeân vò taän, taûo toaïi khinh an, ñaïi maïng nan ñaøo, caùnh ñaêng An Döôõng. Thöû phi Tònh ñoä chi chæ quy hoà?

Höïu khaùn tha taân toáng vong taêng, ñaïi chuùng nieäm tuïng, hoài höôùng phuïc nguyeän vaân, thaàn sieâu tònh vöïc, nghieäp taï traàn lao. Lieân khai thöôïng phaåm chi hoa, Phaät thoï nhaát sanh chi kyù. Thöû phi Tònh ñoä chi chæ quy hoà?

至於茶毗之際，別無所爲。但令維那引聲

Chí ö traø tyø chi teá, bieät voâ sôû vi. Ñaõn linh duy-na daãn

高唱。南無西方極樂世界大慈大悲阿彌陀

thanh cao xöôùng: Nam-moâ Taây phöông Cöïc laïc theá giôùi ñaïi

佛。如是十唱，而大眾十和，總名之曰十念

töø ñaïi bi A-di-ñaø Phaät. Nhö thò thaäp xöôùng, nhi ñaïi chuùng thaäp hoøa, toång danh chi vieát thaäp nieäm daõ. Xöôùng taát phuïc

284

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

也。唱畢，復回向云。上來稱揚十念，資助往 生。此非淨土之指歸乎。 自百丈以來，凡所以津送亡僧，皆衣此法。 然則，所謂合五家之宗派，盡天下之禪僧，無 有一人不歸淨土者。

QUYEÅN THÖÔÏNG

285

hoài höôùng vaân, thöôïng lai xöng döông thaäp nieäm, tö trôï vaõng sanh. Thöû phi Tònh ñoä chi chæ quy hoà?

Töï Baùch Tröôïng dó lai, phaøm sôû dó taân toáng vong taêng, giai y thöû phaùp. Nhieân taéc, sôû vò hieäp nguõ gia chi toâng phaùi, taän thieân haï chi thieàn taêng, voâ höõu nhaát nhaân baát quy Tònh ñoä giaû.

以余觀老宿之言，皆有所據，而指歸淨土。

Dó dö quaùn laõo tuùc chi ngoân, giai höõu sôû cöù, nhi chæ quy

今之叅禪之人，旣不會祖師之意，又自不發省

Tònh ñoä. Kim chi tham thieàn chi nhaân, kyù baát hoäi Toå sö chi

覺之心。妄謂悟達之士，不願往生，後悔無所 逃矣。

yù, höïu töï baát phaùt tænh giaùc chi taâm. Voïng vò ngoä ñaït chi só, baát nguyeän vaõng sanh, haäu hoái voâ sôû ñaøo hyõ.

16. Caùc vò Toå sö höôùng veà Tònh ñoä

C

aùc vò minh sö chæ daïy ñöôøng veà Tònh ñoä soá nhieàu khoâng keå xieát, nay chæ löôïc noùi veà caùc vò Toå sö ñeå laøm chöùng cöù.

Hoøa thöôïng Thieân Nhö daïy raèng: “Thöôøng thaáy nhöõng keû tham thieàn ñôøi nay, chaúng xeùt nghóa toät cuøng cuûa Phaät Nhö Lai, chaúng bieát cô huyeàn dieäu cuûa Toå Ñaït-ma, buïng troáng roãng maø taâm cao ngaïo, quen theo thoùi cuoàng ñieân hö voïng. Thaáy ngöôøi tu Tònh ñoä thì cöôøi cheâ raèng: AÁy laø ngöôøi hoïc theo chuyeän laøm cuûa keû ngu. Thaät heøn keùm laém thay!

“Nhö vaäy chaúng phaûi laø khinh cheâ keû ngu, maø laø khinh bæ caùc vò Vaên-thuø, Phoå Hieàn, Maõ Minh, Long Thoï. Nhöõng keû aáy chaúng nhöõng töï mình meâ toái ñoái vôùi chaùnh ñaïo, töï mình döùt maát haït gioáng Phaät, laïi coøn taïo caùi nghieäp cheâ bai chaùnh phaùp, chuoác caùi hoïa khinh bæ baäc thaùnh. Haù chaúng neân traùnh ñi sao?

“Caùc giaùo phaùp khaùc, sanh töû vaãn laø khoù traùnh. Nieäm Phaät tu trì, luaân hoài thaät deã thoaùt khoûi. Cho neân ñôøi maït phaùp chæ coøn löu laïi danh hieäu Phaät A-di-ñaø ñeå cöùu ñoä chuùng sanh. Nhöõng ai chaúng tin maø huûy baùng seõ bò ñoïa ñòa nguïc, chòu ñuû moïi söï khoå.”

286

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Phaùp sö Linh Chi noùi raèng: “Phaøm phu khaép traàn gian naøy bò nghieäp sai laàm raøng buoäc, löu chuyeån luaân hoài, traûi traêm ngaøn muoân kieáp chòu moïi khoå naõo. Boãng nhieân ñöôïc nghe phaùp moân Tònh ñoä, chí nguyeän caàu vaõng sanh. Moät ngaøy xöng danh hieäu Phaät, lieàn ñöôïc sanh veà coõi Phaät.

Quaû thaät laø: Muoân ñôøi khoù gaëp, Ngaøn kieáp moät laàn.

“Ngöôøi tin nhaän vaø nieäm Phaät A-di-ñaø thì vöôït hôn heát thaûy caùc ñieàu laønh. Ví nhö coù ngöôøi laøm caùc haïnh boá thí, trì giôùi, thieàn ñònh, tuïng kinh, cuõng chaúng baèng coâng ñöùc nieäm Phaät. Vì sao vaäy? Daàu tu heát thaûy phöôùc nghieäp, nhöng neáu khoâng coù loøng tin chaân chaùnh caàu sanh Tònh ñoä, cuõng ñeàu laø caên laønh nhoû. Coøn nhö nieäm Phaät A-diñaø, phaùt nguyeän caàu sanh Tònh ñoä, ñoù môùi goïi laø caên laønh lôùn.”

Phaùp sö Coâ Sôn daïy raèng: “Caàu sanh Tònh ñoä, ñoù laø nöông nhôø tha löïc.(1) Phaät Di-ñaø coù nguyeän daét daãn, Phaät Thích-ca khuyeán khích ngôïi khen, heát thaûy chö Phaät cuøng hoä nieäm, ba ñieàu aáy ñeàu saün ñuû. Neáu coù theâm ñöùc tin, vaõng sanh raát deã. Nhö ngöôøi vöôït bieån, nhôø coù thuyeàn lôùn, ñöôïc ngöôøi hoa tieâu gioûi, laïi theâm thuaän chieàu gioù, aét coù theå mau tôùi bôø beân kia. Coøn nhö keû chaúng chòu leân thuyeàn, chaäm treã ngöøng nghæ nôi ñöôøng hieåm, haõy nghó xem ñoù laø loãi cuûa ai?”

(1)

Töï mình tu taäp moïi phaùp laønh, thaønh töïu quaû Phaät, ñoù laø töï löïc. Nguyeän löïc cuûa chö Phaät cöùu ñoä chuùng sanh, ñoù laø tha löïc. Ngöôøi tu haønh neáu töï mình coù söùc tinh taán, coäng theâm vôùi söï nöông nhôø vaøo nguyeän löïc cuûa ñöùc Phaät thì caû töï löïc vaø tha löïc ñeàu coù ñuû, coù theå nhanh choùng ñaït ñöôïc söï giaûi thoaùt.

QUYEÅN THÖÔÏNG

287

Quan Ñeà hình hoï Döông noùi raèng: “Coù ñöùc Phaät Thíchca laø baäc thaày daãn daét, chæ roõ ñöôøng sang coõi thanh tònh, töùc laø nöôùc An Laïc,(1) Phaät A-di-ñaø laø baäc thaày nôi Tònh ñoä. Naøy caùc vò! Neáu sanh veà Tònh ñoä, aét khoâng coøn caùc khoå naõo. Nhöõng keû khoâng nghe bieát phaùp moân naøy, thaät ñaùng thöông xoùt laém thay!

“Cuõng coù nhöõng ngöôøi hieàn thieän, vì khôûi leân ba caùch nghó maø chaúng caàu vaõng sanh, caøng ñaùng tieác thay! Moät laø nghó raèng mình seõ hôn Phaät, vöôït Toå, neân coõi Tònh ñoä chaúng ñaùng sanh veà. Hai laø nghó raèng nôi nôi ñeàu laø Tònh ñoä, chaúng caàn phaûi sanh qua phöông Taây. Ba laø nghó raèng Cöïc Laïc laø coõi thaùnh, mình laø phaøm phu khoâng theå sanh veà ñoù. “Ñöùc Phoå Hieàn tu haïnh voâ bieân nhö bieån caû, maø coøn nguyeän thaáy Phaät Di-ñaø, nöôùc Phaät tuy laø troáng khoâng, ngaøi Duy-ma vaãn thöôøng tu Tònh ñoä. Möôøi phöông chö Phaät ñeàu hieän töôùng löôõi roäng daøi(2) maø khen ngôïi, chö Boà Taùt möôøi phöông cuõng phaùt taâm muoán sanh veà Tònh ñoä.

Haõy töï xeùt mình, coù ai saùnh baèng caùc vò thaùnh? Noùi raèng Tònh ñoä chaúng ñaùng sanh veà, lôøi aáy thaät laø töï doái mình quaù laém thay! “Ñeán nhö Toå sö Long Maõnh,(3) trong kinh Laêng giaø coù (1)

An laïc, hay Laïc bang, Cöïc laïc, ñeàu laø nhöõng teân khaùc ñeå chæ coõi Tònh ñoä phöông Taây, nôi Phaät A-di-ñaø hieän ñang thuyeát phaùp.

(2) Hieän töôùng löôõi roäng daøi: laø töôùng laønh chö Phaät hieän ra ñeå minh chöùng raèng lôøi chö Phaät noùi ra khoâng heà sai doái.

(3) Töùc laø Toå Long Thuï (Nāgārjuna - 龍樹). Baøi keä döï kyù veà söï ra ñôøi cuûa ngaøi ñöôïc ghi trong kinh Nhaäp Laêng Giaø nhö sau: “Sau khi Nhö Lai dieät ñoä roài, trong töông lai seõ coù ngöôøi... ... ôû nöôùc lôùn phía nam coù vò tyø-kheo ñaïi ñöùc laø Boà Taùt Long Thuï, coù theå phaù boû caùc kieán chaáp höõu vaø voâ, vì chuùng sanh maø thuyeát giaûng giaùo phaùp cuûa Nhö Lai, phaùp Ñaïi thöøa cao troãi nhaát.” (如來滅度後 ,未來當有人... ...於南大國中,有大德比丘,名龍樹 菩薩,能破有無見,為人說我法,大乘無上法。– Nhö Lai dieät ñoä haäu, vò

288

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

döï baùo tröôùc, Toå Thieân Thaân laø baäc giaùo toâng, soaïn bieát bao nhieâu luaän, thaûy ñeàu coù keä caàu vaõng sanh. Toå Töø AÂn ai naáy ñeàu khen, cuõng cuùi ñaàu xöng möôøi caûnh thaéng.(1) Ñaïi sö Trí Giaû gioûi vieäc phaân tích nghóa lyù, coøn bieän roõ möôøi ñieàu nghi. Caùc vò aáy ñeàu laø nhöõng baäc thöôïng caên saùng suoát, coøn tinh taán trong vieäc vaõng sanh. Noùi raèng chaúng caàn phaûi sanh qua phöông Taây, lôøi aáy thaät laø töï mình sanh ra ngaïo maïn laém thay!

QUYEÅN THÖÔÏNG

Noùi raèng mình chaúng theå vaõng sanh coõi Phaät, lôøi aáy thaät laø töï haï mình quaù laém thay!

Toå sö Trung Phong coù keä raèng: Ta-baø khoå! Ta-baø khoå!

Noãi khoå Ta-baø, ai keå soá?

Ngöôøi ñôøi laïi laáy khoå laøm vui. Ñaønh loøng cam chòu nhieàu maát maùt.(1) Trong tuùi da hoâi ñaàu loù ra,

“Xe löûa maïnh coù theå taét, thuyeàn chôû ñaù khoâng theå chìm.

Hieän baùo hoa sen, chaúng ai hôn Tröông Caàu,(2) möôøi nieäm lieàn sang coõi thaùnh. Ñoïa vaøo ñòa nguïc, chaúng ai nhanh hôn Huøng Tuaán,(3) coøn soáng laïi maø ñöôïc nhaân maàu nhieäm.

Ngöôøi ñôøi nay laàm loãi, chöa chaéc ñaõ ñeán nhö hai ngöôøi aáy. lai ñöông höõu nhaân... ... ö nam ñaïi quoác trung, höõu ñaïi ñöùc tyø-kheo, danh Long Thuï Boà Taùt, naêng phaù höõu voâ kieán, vò nhaân thuyeát ngaõ phaùp, Ñaïi thöøa voâ thöôïng phaùp.)

(1) Neâu leân möôøi caûnh vöôït troäi ñeå taùn thaùn ngôïi khen coõi Tònh ñoä, khuyeán khích moïi ngöôøi caàu ñöôïc vaõng sanh veà ñoù.

(2) Tröông Caàu, töùc Tröông Chung Caàu ñôøi Ñöôøng, laøm ngheà gieát gaø. Ngaøy kia, Caàu boãng thaáy moät ngöôøi maëc aùo luïa ñoû, xua baày gaø laïi vaø la lôùn raèng: “Moå noù ñi! Moå noù ñi!” Roài baày gaø boán phía nhaûy leân moå vaøo ngöôøi Caàu, hai maét chaûy maùu ra, ñau ñôùn khaép ngöôøi. Thình lình, Caàu ngöûi thaáy muøi höông laï ñaày nhaø, roài thaáy moät vò taêng baøy töôïng Phaät vaø thaép höông, nieäm Phaät.

Vò taêng daïy Caàu nieäm Phaät. Caàu ñang luùc sôï haõi, heát loøng nieäm Phaät, ñöôïc möôøi nieäm lieàn vaõng sanh.

(3) Huøng Tuaán, ngöôøi ñôøi Ñöôøng, coù söùc maïnh vaø gan daï, hung baïo hôn ngöôøi, theo nghieäp chinh chieán. Sau rôøi quaân nguõ, xuaát gia hoïc Phaät, nghe trong kinh daïy raèng: “Nieäm danh hieäu Phaät moät laàn, dieät ñöôïc caùc toäi naëng trong taùm möôi öùc kieáp sanh töû.” Tuaán möøng rôõ noùi raèng: “Chæ nhôø nôi phaùp naøy thoâi.” Töø ñoù, söûa ñoåi taùnh tình, boû vieäc rong chôi, ngaøy ñeâm nieäm Phaät khoâng bieáng treã. Khoaûng nieân hieäu Ñaïi Lòch (766 – 779), trieàu vua Ñöôøng Ñaïi Toâng, Tuaán cheát. Qua moät ñeâm soáng laïi keå chuyeän ñaõ saép phaûi vaøo ñòa nguïc, nhôø coâng ñöùc nieäm Phaät maø thoaùt khoûi, ñöôïc soáng laïi. Töø ñoù Tuaán vaøo ôû trong nuùi, aên chay, trì giôùi, nieäm Phaät. Qua ñeán boán möôi naêm, moät hoâm boãng noùi vôùi nhöõng ngöôøi taêng, keû tuïc quanh mình raèng: “Ta saép vaõng sanh. Caùc vò neân veà thaønh, noùi vôùi nhöõng ngöôøi thaân thuoäc cuûa ta raèng: Huøng Tuaán nhôø nieäm Phaät maø ñöôïc vaõng sanh Tònh ñoä, ñöøng noùi laø ngöôøi loït löôùi ñòa nguïc.” Daën doø nhö vaäy roài, vaãn cöôøi noùi nhö thöôøng, ngoài ngay thaúng maø hoùa.

289

Nuoâi lôùn voâ minh thaønh meâ hoaëc.

Mòt muø ba taác khí tieâu vong, Tro nguoäi choân vuøi nôi ñaát laïnh.

Naêm neûo xuoáng leân chaúng taïm ngöøng, Traêm kieáp ngaøn ñôøi chòu cöïc khoå!

Naøy caùc vò!

Chi baèng sôùm nieäm Di-ñaø.

Lìa xa caûnh khoå Ta-baø sieâu thaêng.

Taây phöông vui! Taây phöông vui!

Caûnh vui Taây phöông, ai roõ bieát?

Nhaân daân, coõi nöôùc ñeàu tuyeät vôøi.

Khoâng caû noùng, laïnh cuøng ba aùc!(2) Töø trong hoa sen vöøa sanh ra,(3) (1)

Bôûi ñaønh loøng ôû maõi trong choán khoå Ta-baø, khoâng bieát phaùt nguyeän sanh veà Tònh ñoä neân khoâng ñöôïc höôûng heát thaûy nhöõng ñieàu lôïi laïc, toát ñeïp. Do ñoù maø noùi laø maát maùt raát nhieàu.

(2) Ba aùc: hay ba ñöôøng aùc, bao goàm: ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh. ÔÛ coõi Tònh ñoä khoâng coù söï khoå vì thôøi tieát noùng quaù hay laïnh quaù, cuõng khoâng coù caùc caûnh ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh.

(3) ÔÛ Tònh ñoä, chuùng sanh khoâng sanh ra töø baøo thai maø do hoa sen hoùa sanh.

290

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Thöôøng nghe giaûng phaùp vôùi nhaïc trôøi. Ñaát saùng löu ly, khoâng buïi traàn, Vaøng baïc chaâu baùu thaønh laàu caùc!

AÊn maëc töï ñuû tuøy yù muoán, Thoï maïng keùo daøi khoân tính keå!

Naøy caùc vò!

Chi baèng sôùm nieäm Di-ñaø.

Laïc bang Tònh ñoä leân toøa hoa sen.

Ngaøi Luaät sö Bieän Tuù daïy raèng: “Ta chuyeân veà luaät maø vaãn nieäm Phaät, aáy laø duøng coõi Tònh ñoä laøm nôi veà an döôõng. Nhöõng keû trong Thieàn toâng chöa ñaït ngoä thöôøng noùi raèng: Nieäm Phaät laø phaùp moân quyeàn taïm nhoû heïp.

Hoaëc noùi raèng: Ñoù laø toâng Ñaïi thöøa chaáp töôùng. AÁy laø lôøi baøn cuûa nhöõng keû boàng boät, thieån caän, chaúng phaûi lyù thaáu trieät cuûa baäc cao minh. Vì sao vaäy? Lôøi noùi ra töùc laø taùnh, yù nieäm khôûi leân ñeàu nhö nhö, trong choã saéc höông maø ñaâu ñaâu cuõng laø Trung ñaïo. Huoáng chi laø chaùnh nieäm?” Ñaïi sö Tòch Thaát chæ ra choã thaáy chaân thaät veà Tònh ñoä, daïy raèng: “Nhöõng keû chaúng tu tònh nghieäp noùi baäy raèng: Taâm daïo chôi thieàn ñònh, ngoä taùnh Chaân toâng. Hoaëc nghe giaûng veà Tònh ñoä, lieàn noùi raèng: Tònh ñoä chæ ôû nôi taâm.

Taâm tònh thì coõi nöôùc tònh, caàn gì caàu sanh coõi khaùc?

“Tòch Thaát naøy noùi raèng: Trong kinh Duy-ma coù noùi raèng: Khi ñöùc Nhö Lai duøng ngoùn chaân nhaán xuoáng ñaát, ñaïi chuùng lieàn thaáy troïn coõi Ta-baø trôû neân nghieâm tònh.

Nhöng tröôùc ñoù caû chuùng hoäi chaúng ai thaáy ñöôïc söï nghieâm tònh naøy, duy chæ coù ngaøi Phaïm vöông Loa-keá thaáy ñöôïc maø thoâi. Ngaøy nay, nhöõng keû xöng raèng mình ngoä taùnh,

QUYEÅN THÖÔÏNG

291

vaäy coù ñöôïc nhö Phaïm vöông kia, thöôøng thaáy coõi naøy laø Tònh ñoä hay chaêng?

“Nay ôû coõi naøy, nhöõng ngöôøi ôû nhaø thaáp noùc doät, aét muoán toøa roäng theàm cao; keû aên gaïo löùc canh rau, aét theøm moùn ngon vò quyù; ngöôøi maëc aùo raùch tay cuït, aét ham quaàn maùt aùo the! Neáu baûo raèng taâm tònh laø Tònh ñoä, thì chaúng caàn phaân bieät nhö vaäy. Huoáng chi ñöông luùc chòu nhöõng noãi khoå veà giaø, beänh, cheát, theá gian traùi yù, keû chöùng ngoä cuøng keû chöa ngoä thaân saéc ñeàu nhö nhau; trong khi mieäng noùi “taâm tònh laø Tònh ñoä” thì thaân naøy vaãn bò caùc moái khoå naõo ôû coõi ueá tröôïc naøy troùi buoäc, thì chaúng qua laø töï doái mình maø thoâi. Chaúng theo nhö vaäy thì neân tin vaøo giaùo phaùp, kính ngöôõng nghóa lyù, y theo phaùp moân Tònh ñoä maø tu haønh.”

Thieàn sö Chaân Yeáu Lieãu daïy raèng: “Phaùp moân thaúng taét nhanh choùng, duy chæ coù nieäm Phaät; muoán tu haønh ñöôïc keát quaû cao, deã tieán tôùi, phaûi laáy nieäm Phaät laøm ñaàu.

Nhöõng ai caàu giaûi thoaùt maø khoâng nieäm Phaät, roát cuoäc seõ chaúng ñöôïc gì. Khuyeân heát thaûy nhöõng ai coù loøng tin, haõy moät loøng nieäm Phaät, phaùt nguyeän vaõng sanh, chaéc chaén khoâng theå sai laàm.”

Thieàn sö Coå AÂm daïy raèng: Moät caâu nieäm Phaät Di-ñaø.

Toâng moân ñeä nhaát coâng aùn.

Nhö ngöôøi cöôõi ngöïa nöông gaäy.

Vöõng vaøng moät cuoäc sanh nhai.

Chaúng phaân nam nöõ taêng tuïc, Nieäm Phaät lieàn thaáy öùng nghieäm.

Hieän taïi ñöôïc phöôùc, khoûi naïn.

292

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Haäu thaân döùt saïch toäi khoå.

Phaûi tin nhaân saâu quaû daøy.

Neáu ai tin nhaän thoï trì.

Daïy ngöôøi khoâng nieäm töï nieäm.

Moãi moãi ñöôïc tuøy taâm nguyeän.

Nieäm nieäm chaúng vaøo caûnh khoâng,

Ñöôïc laøm ngöôøi, gaëp phaùp Phaät.

Laâu ngaøy nieäm thaønh moät khoái.

Nhö leân nuùi baùu moät laàn,(1)

Ñang nieäm, nhaän bieát ngöôøi nieäm.

Leõ naøo ñi khoâng veà khoâng?

Ngöôøi nieäm vôùi Phaät ñoàng hieän.

Vieäc aáy caàn sôùm lo lieäu.

Lieàn chöùng nieäm Phaät Tam-muoäi.

Dieâm vöông chaúng caàu ngoïc quyù.

Töï bieát Cöïc Laïc trong ta.

Chæ troïng moät quyeån Di-ñaø.

Toøa sen ghi roõ hoï teân.(1)

Giaøu sang chæ nhö maây noåi.

Thaønh töïu töï mình thaáy bieát.

Traêm naêm chæ chôùp maét qua.

Töï mình ñöôïc Phaät thoï kyù.

Xin ñöøng do döï chaàn chôø.

Cuøng chö Boà Taùt keát baïn.

Gaáp gaáp sôùm tu chuyeån bieán.

Thaúng leân quaû vò Boà-ñeà.

Phaät kia laø thuyeàn vöôït khoå.

Maõi maõi tuøy taâm sanh hoùa.

Khuyeân ngöôøi mau ñeán bôø kia.

Y theo chaùnh ñaïo quay veà.

Moät laø trai giôùi laøm ñaàu.

Chaéc chaén thaønh Phaät chaúng sai.

Hai laø ñoåi aùc theo thieän.

OÂng Baïch Laïc Thieân coù baøi tuïng raèng:

Ba laø thaày saùng baïn hieàn,

Nay ñaõ ngoaøi baûy möôi,

Boán laø chaùnh nguyeän giaûi thoaùt.

Chaúng thích vieäc ngaâm nga.

Naêm laø roõ bieát nhaân quaû.

Xem kinh e moûi maét,

Saùu laø ñuû moïi phöông tieän.

Laøm phöôùc sôï boân ba.

Baûy laø tích chöùa coâng ñöùc.

Bieát laøm gì thoaùt khoå?

Taùm laø phöôùc duyeân giuùp söùc.

Chæ moät caâu Di-ñaø.

Trong khi ñi ñöùng ngoài naèm.

Ñi cuõng nieäm Di-ñaø.

Moät caâu Di-ñaø thöôøng nieäm.

Ngoài cuõng nieäm Di-ñaø.

(1)

Trong kinh daïy raèng: “Thaân ngöôøi raát khoù ñöôïc, phaùp Phaät raát khoù gaëp.” (人身難得,佛法難遇。- Nhaân thaân nan ñaéc, Phaät phaùp nan ngoä.) Vì theá ôû ñaây ví vôùi ngöôøi ñöôïc leân nuùi coù chaâu baùu chæ moät laàn duy nhaát, khoâng theå trôû veà tay khoâng.

293

(1)

Trong kinh daïy raèng: Ngöôøi phaùt nguyeän vaõng sanh, nieäm Phaät thaønh töïu, töï nhieân caûm öùng coù moät hoa sen nôi coõi Cöïc Laïc ghi roõ teân hoï ngöôøi aáy, ñeán khi xaû boû thaân hieän taïi lieàn ñöôïc hoùa sanh töø hoa sen ñoù.

294

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Daàu khi gaëp vieäc gaáp, Chaúng ngöng nieäm Di-ñaø.

Keû bieát nhieàu cöôøi ta: Sao nieäm maõi Di-ñaø!

Bieát nhieàu ñeå laøm chi?

Chaúng bieát laïi coù gì?

Khuyeân heát thaûy moïi ngöôøi, Cuøng nhau nieäm Di-ñaø.

Muoán thoaùt khoå luaân hoài, Phaûi nieäm Phaät Di-ñaø.

Cö só Voâ Taän noùi raèng: “Thaân duø ôû ngoâi töôùng, yù laïi thích cöûa khoâng. Nghó vì coõi naøy coù naêm thöù ueá tröôïc loaïn taâm, caùc vieäc aùc laãn loän, khoâng coù söùc xem xeùt chaân chaùnh, khoâng coù söùc roõ bieát nhaân quaû.

“Taùnh mình voán laø Di-ñaø, chæ rieâng taâm naøy laø Tònh ñoä.

Nhöng neáu ai chöa ngoä ñöôïc nghóa lyù aáy, haõy kính vaâng lôøi Phaät daïy, chuyeân taâm nieäm Phaät A-di-ñaø, ôû coõi Cöïc Laïc phöông Taây, caàu ñaïi nguyeän ñaïi löïc cuûa ngaøi giuùp söùc cho mình, baûo veä cho mình. Chôø khi xaû boû thaân naøy, seõ ñöôïc vaõng sanh Cöïc Laïc. Cuõng nhö ñi thuyeàn xuoâi doøng nöôùc, khoâng nhoïc söùc maø ñöôïc ñeán nôi.”

Toå Sö Vieãn Coâng daïy raèng: “Coù ngöôøi tu thieàn thaáy nhöõng ngöôøi nieäm Phaät caàu vaõng sanh lieàn noùi raèng: Ñoù laø haïng tu haønh chaáp töôùng, chaúng phaûi phaùp nhieäm maàu. Khoâng baèng tham thieàn thaáy taùnh, ñoán ngoä chaân thöôøng.

“Nhöõng keû caên trí caïn côït, tin theo ñieàu laàm laïc aáy neân chaúng tu nieäm Phaät, cuõng chaúng hoïc kinh ñieån. Soáng giöõa

QUYEÅN THÖÔÏNG

295

coõi traàn tuïc, mieäng noùi tham thieàn maø taâm chaúng theo chaùnh ñaïo, khinh cheâ huûy baùng Tònh ñoä, chaúng tin vieäc vaõng sanh. Loãi aáy lôùn thay!

“Chaúng bieát raèng, moät caâu nieäm A-di-ñaø Phaät laø pheùp thieàn saâu thaúm khoâng gì qua ñöôïc. Ngöôøi nay chaúng roõ nghóa saâu roäng, sanh ra phaân bieät sai laàm. Nhö muoán tham thieàn thaáy taùnh, cuõng chaúng caàn neâu leân thoaïi ñaàu(1) naøo khaùc, chæ moät caâu A-di-ñaø Phaät laø ñuû. Töï mình tham, töï mình nieäm, töï mình xeùt, töï mình nghi, laâu ngaøy roài töï nhieân coù choã sôû ñaéc. Daãu cho luùc naøy chöa ngoä, khi maïng chung cuõng seõ ñöôïc Thöôïng phaåm Thöôïng sanh. Khi aáy lo gì chaúng ñöôïc ngoä?

“Haõy xem nhö thieàn sö Baùch Tröôïng Ñaïi Trí Haûi laø ñeä töû ñích truyeàn cuûa Maõ Toå ôû ñaát Giang Taây, ngöôøi tu thieàn khaép thieân haï ñeàu y theo lôøi chæ daïy cuûa ngaøi, xöa nay chöa ai daùm cho laø sai quaáy. Thanh qui trong thieân haï cuõng y theo choã döïng laäp cuûa ngaøi, heát thaûy khoâng moät vieäc gì daùm traùi pheùp taéc.(2) Ngaøi ñaët ra quy thöùc raèng, khi moät vò taêng coù beänh, neân tuïng nieäm nhö sau: “Tröôùc heát taäp trung ñaïi chuùng, ñoïc leân moät baøi keä xöng taùn ñöùc Phaät A-di-ñaø, roài ñoàng thanh xöng nieäm Nam moâ A-di-ñaø Phaät ñeán traêm hoaëc ngaøn caâu. Sau ñoù hoài höôùng phuïc nguyeän raèng: Neáu caùc duyeân chöa heát, nguyeän sôùm ñöôïc khoûe maïnh nhö xöa. Nhö maïng soá ñaõ ñeán, nguyeän (1)

Thoaïi ñaàu: ñeà muïc quaùn chieáu cuûa ngöôøi tu thieàn, duøng ñeå taäp trung moïi yù töôûng, sau ñoù tieán ñeán döùt saïch moïi yù töôûng.

(2) Ngaøi Baùch Tröôïng laø ngöôøi ñaàu tieân soaïn ra Thanh quy ñeå aùp duïng trong caùc thieàn vieän, thöôøng goïi laø Baùch tröôïng Thanh quy, vaø töø ñôøi ngaøi veà sau, Thieàn toâng vaãn laáy boä Thanh quy naøy laøm pheùp taéc caên baûn trong sanh hoaït cuûa caùc thieàn vieän.

296

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

ñöôïc thaúng leân An Döôõng.(1) Ñoù chaúng phaûi laø chæ ñöôøng veà Tònh ñoä ñoù sao?

“Laïi khi moät vò taêng qua ñôøi, ñaïi chuùng tuïng nieäm xong thì hoài höôùng phuïc nguyeän raèng: Thaàn thöùc sieâu thaêng Tònh ñoä.

Nghieäp quaû döùt haún traàn lao.

Sen nôû leân ngoâi Thöôïng phaåm.

Phaät thoï kyù baäc Nhaát sanh.(2) “Ñoù chaúng phaûi laø chæ ñöôøng veà Tònh ñoä ñoù sao? “Ñeán khi an taùng ngöôøi cheát, khoâng coù nghi leã naøo khaùc, chæ khieán vò Duy-na(3) khôûi xöôùng raèng: Nam moâ Taây phöông Cöïc laïc theá giôùi Ñaïi töø Ñaïi bi A-di-ñaø Phaät.

(1)

An Döôõng: Teân khaùc cuûa coõi Cöïc Laïc hay Tònh ñoä.

Nhaát sanh, noùi ñuû laø Nhaát sanh boå xöù, laø vò Boà Taùt chæ coøn moät laàn taùi sanh nöõa seõ chöùng quaû Phaät.

(3) Duy-na, hay Kieát ma, laø vò taêng phuï traùch veà nghi leã, pheùp taéc trong moät ngoâi chuøa.

(2)

諸經指歸淨土文 淨土教門如恒河沙，略引數則以破疑也。 大無量夀經云。佛告彌勒，於此世界有七 百二十億不退菩薩往生極樂國土。諸小行菩 薩，不可稱計，皆得往生。又不但我國，乃至

QUYEÅN THÖÔÏNG

297

Xöôùng nhö vaäy möôøi laàn, ñaïi chuùng cuõng hoøa nieäm theo ñuû möôøi laàn, goïi laø Thaäp nieäm. Sau ñoù hoài höôùng raèng: “Möôøi laàn xöng hieäu Phaät, nguyeän giuùp ñöôïc vaõng sanh.” Ñoù chaúng phaûi laø chæ ñöôøng veà Tònh ñoä ñoù sao?

“Keå töø ngaøi Baùch Tröôïng trôû veà sau, khi toå chöùc tang leã cho caùc vò taêng ñeàu vaâng theo nghi thöùc nhö vaäy. Nhö vaäy ñöôïc goïi laø hôïp vôùi caû naêm toâng phaùi.(1) Nhö vaäy laø heát thaûy ngöôøi tu thieàn, cuõng khoâng moät ngöôøi naøo chaúng tin theo Tònh ñoä.

“Cöù theo lôøi daïy cuûa caùc baäc laõo thaønh toân tuùc, thaûy ñeàu cho thaáy laø caùc ngaøi ñeàu chæ roõ ñöôøng veà Tònh ñoä.

“Nhöõng keû tham thieàn ñôøi nay, ñaõ chaúng hieåu ñöôïc yù toå sö, laïi chaúng phaùt taâm tænh giaùc, xöng baäy raèng mình ngoä ñaïo, chaúng caàn nguyeän vaõng sanh. Sau naøy aên naên cuõng khoâng troán khoûi ñöôïc luaân hoài.”

(1)

Thöôøng goïi laø Nguõ gia, goàm caùc toâng Laâm Teá, Quy Ngöôõng, Taøo Ñoäng, Vaân Moân vaø Phaùp Nhaõn.

Chö kinh chæ quy Tònh ñoä vaên Tònh ñoä giaùo moân nhö Haèng haø sa, löôïc daãn soå taéc dó phaù nghi giaû. Ñaïi Voâ Löôïng Thoï kinh vaân: Phaät caùo Di-laëc: Ö thöû theá giôùi höõu thaát baùch nhò thaäp öùc baát thoái Boà Taùt, vaõng sanh Cöïc Laïc quoác ñoä. Chö tieåu haïnh Boà Taùt baát khaû xöng keá, giai ñaéc vaõng sanh. Höïu baát ñaõn ngaõ quoác, naõi chí thaäp

298

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

299

十方世界無量大菩薩眾盡念阿彌陀佛，願生阿 彌陀佛國土。

phöông theá giôùi, voâ löôïng ñaïi Boà Taùt chuùng taän nieäm A-di-

彌陀經云。若有善男子，善女人，聞說阿彌

vaên thuyeát A-di-ñaø Phaät, chaáp trì danh hieäu. Dó xöng danh

陀佛，執持名號。以稱名故，諸罪消滅。其人

coá chö toäi tieâu dieät. Kyø nhaân laâm maïng chung thôøi, töùc ñaéc

臨命終時，卽得往生阿彌陀佛極樂國土。 釋迦佛云。汝等皆當信受我語，及諸佛所 說。若有眾生聞是說者，應當發願生彼國土。

ñaø Phaät, nguyeän sanh A-di-ñaø Phaät quoác ñoä.

Di-ñaø kinh vaân: Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân,

vaõng sanh A-di-ñaø Phaät Cöïc Laïc quoác ñoä.

Thích-ca Phaät vaân: Nhöõ ñaúng giai ñöông tín thoï ngaõ ngöõ, caäp chö Phaät sôû thuyeát. Nhöôïc höõu chuùng sanh vaên thò thuyeát giaû, öng ñöông phaùt nguyeän sanh bæ quoác ñoä.

Thaäp Luïc Quaùn kinh vaân: Nhöôïc thieän nam töû caäp thieän

十六觀經云。若善男子，及善女人，但聞

nöõ nhaân, ñaõn vaên Phaät danh, nhò Boà Taùt danh, tröø voâ löôïng

佛名，二菩薩名，除無量劫生死之罪，何况憶

kieáp sanh töû chi toäi, haø huoáng öùc nieäm. Nieäm Nam-moâ A-

念。念南無阿彌陀佛一聲，滅八十億劫生死重 罪。若念佛者，當知此人，是人中芬陀利華。 觀世音菩薩，大勢至菩薩，爲其勝有。 藥 王 菩 薩 本 事 品 云 。 聞 是 經 典 ，如 說 修

di-ñaø Phaät nhaát thanh dieät baùt thaäp öùc kieáp sanh töû troïng toäi. Nhöôïc nieäm Phaät giaû, ñöông tri thöû nhaân thò nhaân trung phaân-ñaø-lî hoa. Quaùn Theá AÂm Boà Taùt, Ñaïi Theá Chí Boà Taùt, vi kyø thaéng höõu.

Döôïc Vöông Boà Taùt Boån Söï phaåm vaân: Vaên thò kinh ñieån, nhö thuyeát tu haønh. Ö thöû maïng chung, töùc vaõng An

行，於此命終卽往安樂世界。阿彌陀佛，大菩

Laïc theá giôùi, A-di-ñaø Phaät, ñaïi Boà Taùt chuùng vi nhieãu truï

薩眾圍繞住處。生蓮華中寶座之上。不復爲

xöù, sanh lieân hoa trung, baûo toøa chi thöôïng. Baát phuïc vi

貪欲所惱，亦復不爲瞋恚愚癡所惱，亦復不爲 憍慢嫉妒諸垢所惱。得菩薩神通，無生法忍。 大智度論云。佛是無上法王，諸大菩薩以 爲法臣。諸臣所尊重者，唯佛法王也。有諸

tham duïc sôû naõo, dieäc phuïc baát vi saân nhueá ngu si sôû naõo, dieäc phuïc baát vi kieâu maïn taät ñoá chö caáu sôû naõo. Ñaéc Boà Taùt thaàn thoâng, voâ sanh phaùp nhaãn. Ñaïi Trí Ñoä luaän vaân: Phaät thò voâ thöôïng Phaùp vöông, chö ñaïi Boà Taùt dó vi Phaùp thaàn. Chö thaàn sôû toân troïng giaû, duy Phaät Phaùp Vöông daõ. Höõu chö Boà Taùt töï nieäm, vaõng

300

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

菩薩自念往昔謗般若，墮惡道受無量苦，復經 無量劫來，雖修餘行，不能得出苦海，後遇善 知識教我念阿彌陀佛，卽得滅除罪障，超生淨 土。

QUYEÅN THÖÔÏNG

301

tích baùng Baùt-nhaõ, ñoïa aùc ñaïo thoï voâ löôïng khoå, phuïc kinh voâ löôïng kieáp lai, tuy tu dö haïnh, baát naêng ñaéc xuaát khoå haûi, haäu ngoä thieän tri thöùc giaùo ngaõ nieäm A-di-ñaø Phaät, töùc ñaéc dieät tröø toäi chöôùng, sieâu sanh Tònh ñoä.

Ngaõ kim öng ñöông leã taï A-di-ñaø Phaät. Haø dó coá? Phuï

我今應當禮謝阿彌陀佛。何以故。父母親 友，人天王等，不能度我，出離苦海。唯阿彌 陀佛願力攝受，是以得出苦海。 偈云。 若人願作佛， 心念阿彌陀。 即得為現身， 故我歸命禮。

maãu thaân höõu, nhaân thieân vöông ñaúng, baát naêng ñoä ngaõ, xuaát ly khoå haûi. Duy A-di-ñaø Phaät nguyeän löïc tieáp thoï, thò dó ñaéc xuaát khoå haûi.

Keä vaân: Nhöôïc nhaân nguyeän taùc Phaät.

Taâm nieäm A-di-ñaø, Töùc ñaéc vi hieän thaân, Coá ngaõ quy maïng leã.

Höïu vaân: Phaät theá nhaát laõo nhaân caàu xuaát gia, Xaù-lî-

又云。佛世一老人求出家，舍利弗不許。 佛觀此人，曩劫採樵爲虎所逼，上樹失聲念南 無佛。有此微善遇佛得度，獲羅漢果。吁，一 稱其名，尙得解脫，况終身念佛乎。

phaát baát höùa. Phaät quaùn thöû nhaân, naüng kieáp thaùi tieàu vi

蓮 宗 寶 鑑 云 。 恒 河 沙 數 眾 如 來 ，彌 陀 第 一。十方微塵諸佛刹，極樂是歸。深信極樂， 眞解脫之妙門。諦想彌陀，實眾生之慈父。

Lieân Toâng Baûo Giaùm vaân: Haèng haø sa soá chuùng Nhö Lai, Di-ñaø ñeä nhaát. Thaäp phöông vi traàn chö Phaät saùt, Cöïc

是以一念興而萬靈知，信心生而諸佛現。纔稱

nhaát nieäm höng nhi vaïn linh tri, tín taâm sanh nhi chö Phaät

hoå sôû böùc, thöôïng thoï thaát thanh nieäm Nam-moâ Phaät. Höõu thöû vi thieän, ngoä Phaät ñaéc ñoä, hoaïch La-haùn quaû. Hoâ nhaát xöng kyø danh, thöôïng ñaéc giaûi thoaùt, huoáng chung thaân nieäm Phaät hoà?

Laïc thò quy. Thaâm tín Cöïc Laïc, chaân giaûi thoaùt chi dieäu moân. Ñeá töôûng Di-ñaø, thaät chuùng sanh chi töø phuï. Thò dó

302

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

寶號，以投種於蓮胎。一發菩提，卽標名於金 地。 有緣斯遇，自悟自修。淺信不持，大愚大 錯。堪歎時逢末代，多有邪見迷流。貶淨業爲 權乘。唾誦持爲麤行。豈非耽溺火宅，自甘永 劫之沈輪。悖悷慈親，深痛一生之虛喪 須信，匪憑他力，截業惑以無由。不遇此

QUYEÅN THÖÔÏNG

303

hieän. Taøi xöng baûo hieäu, dó ñaàu chuûng ö lieân thai. Nhaát phaùt Boà-ñeà, töùc phieâu danh ö kim ñòa.

Höõu duyeân tö ngoä, töï ngoä töï tu. Thieån tín baát trì, ñaïi ngu ñaïi thoá. Kham thaùn thôøi phuøng maït ñaïi, ña höõu taø kieán meâ löu. Bieám tònh nghieäp vi quyeàn thöøa. Thoùa tuïng trì vi thoâ haïnh. Khôûi phi ñam nòch hoûa traïch, töï cam vónh kieáp chi traàm luaân. Boäi leä töø thaân, thaân thoáng nhaát sanh chi hö taùng.

Tu tín phæ baèng tha löïc, tieät nghieäp hoaëc dó voâ do. Baát

門，脫生死而無路。是則輕者，全是自輕，毀

ngoä thöû moân, thoaùt sanh töû nhi voâ loä. Thò taéc khinh giaû,

者，還成自毀。妄情易習，正法難聞。輪轉三

toaøn thò töï khinh. Huûy giaû, hoaøn thaønh töï huûy. Voïng tình dò

惡道中，長劫不得出離。

taäp. Chaùnh phaùp nan vaên. Luaân chuyeån tam aùc ñaïo trung, tröôøng kieáp baát ñaéc xuaát ly.

淨土境觀要門云。夫淨土法門者，乃末世

Tònh ñoä Caûnh Quaùn Yeáu Moân vaân: Phuø Tònh ñoä phaùp

眾生，出生死之要路，截苦海之舟航。一生彼

moân giaû, naõi maït theá chuùng sanh xuaát sanh töû chi yeáu loä,

處，永毋無退轉。以金色身，飛行自在，衣食

tieät khoå haûi chi chaâu haøng. Nhaát sanh bæ xöù, vónh voâ thoái

自然，得見佛聞法，速入聖未。

chuyeån. Dó kim saéc thaân, phi haønh töï taïi, y thöïc töï nhieân. Ñaéc kieán Phaät vaên phaùp, toác nhaäp thaùnh vò.

無虎狼獅子，蚊蝱蚤蝨之所逼惱。無雷霆

Voâ hoå lang sö töû, maân manh taûo saét chi sôû böùc naõo. Voâ

風雨寒熱饑渴之所煎熬。蓮華化生，夀命無

loâi ñình phong vuõ haøn nhieät cô khaùt chi sôû tieân ngao. Lieân

量。旣無生老病死等苦，是爲極樂世界。 故我釋迦如來，欲令此土在迷眾生出離眾 苦，開折伏之門。彌陀慈父示攝受之路。所

hoa hoùa sanh, thoï maïng voâ löôïng. Kyù voâ sanh laõo beänh töû ñaúng khoå, thò vi Cöïc Laïc theá giôùi.

Coá ngaõ Thích-ca Nhö Lai, duïc linh thöû ñoä taïi meâ chuùng sanh xuaát ly chuùng khoå, khai chieát phuïc chi moân. Di-ñaø töø

304

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

以苦口丁寧，仟偏讚淨土，普勸往生，良由於 此。 是故聖賢道俗，念佛往生者，不可勝數。但 下劣凡夫，耽著塵勞，不求出離，甘心流浪生 死，深可痛傷。 安 樂 集 云 。 能 念 阿 彌 陀 佛 ，卽 斷 一 切 業 障，得生淨土。何則。譬如有人用獅子筋爲琴 絃，其聲一奏，一切餘絃悉斷。若人於菩提心 中，能念阿彌陀佛，一切煩惱重障皆悉斷滅。 亦如有人，取牛羊驢馬諸乳，置一器中。若 將獅子乳一滴投之，一切諸乳悉化爲水。若人 於菩提心中，能念阿彌陀佛，一切惡魔諸障自 然消滅，得生淨土矣。 决 疑 論 云 。 人 身 難 得 ，淨 土 易 生 。 何 以 故。五戒不持，人天路絶。五戒清淨，方得爲 人。况以五戒難持，亦無願力攝受。此所謂人 身難得也。修淨土者，未必持戒全與不全。但 念阿彌陀佛名號，縱有罪業亦許懺悔。臨命終 時，阿彌陀佛，觀音，勢至，清淨海眾，各有願 力，共來接引攝受。此所謂淨土易生也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

305

phuï, thò nhieáp thoï chi loä. Sôû dó khoå khaåu ñinh ninh, thieân taùn Tònh ñoä, phoå khuyeán vaõng sanh, löông do ö thöû.

Thò coá thaùnh hieàn ñaïo tuïc, nieäm Phaät vaõng sanh giaû, baát khaû thaéng soá. Ñaõn haï lieät phaøm phu, ñam tröôùc traàn lao, baát caàu xuaát ly, cam taâm löu laõng sanh töû, thaâm khaû thoáng thöông.

An Laïc taäp vaân: Naêng nieäm A-di-ñaø Phaät, töùc ñoaïn nhaát thieát nghieäp chöôùng, vaõng sanh Tònh ñoä. Haø taéc? Thí nhö höõu nhaân duïng sö töû caân vi caàm huyeàn, kyø thanh nhaát taáu, nhaát thieát dö huyeàn taát ñoaïn. Nhöôïc nhaân ö Boà-ñeà taâm trung, naêng nieäm A-di-ñaø Phaät, nhaát thieát phieàn naõo troïng chöôùng giai taát ñoaïn dieät.

Dieäc nhö höõu nhaân, thuû ngöu döông lö maõ chö nhuõ, trí nhaát khí trung. Nhöôïc töông sö töû nhuõ nhaát tích ñaàu chi, nhaát thieát chö nhuõ taát hoùa vi thuûy. Nhöôïc nhaân ö Boà-ñeà taâm trung, naêng nieäm A-di-ñaø Phaät, nhaát thieát aùc ma chö chöôùng, töï nhieân tieâu dieät, ñaéc sanh Tònh ñoä hyõ.

Quyeát nghi luaän vaân: Nhaân thaân nan ñaéc, Tònh ñoä dò sanh. Haø dó coá? Nguõ giôùi baát trì, nhaân thieân loä tuyeät. Nguõ giôùi thanh tònh, phöông ñaéc vi nhaân. Huoáng dó nguõ giôùi nan trì, dieäc voâ nguyeän löïc nhieáp thoï. Thöû sôû vò nhaân thaân nan ñaéc daõ. Tu Tònh ñoä giaû vò taát trì giôùi toaøn döõ baát toaøn. Ñaõn nieäm A-di-ñaø Phaät danh hieäu, tuùng höõu toäi nghieäp dieäc höùa saùm hoái. Laâm maïng chung thôøi, A-di-ñaø Phaät, Quaùn AÂm, Theá Chí, thanh tònh haûi chuùng, caùc höõu nguyeän löïc coäng lai tieáp daãn nhieáp thoï, thöû sôû vò Tònh ñoä dò sanh daõ.

306

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

淨行法門云。懺悔，似勤磨古鏡，旋消歷劫 之昏塵。念佛如私遇明君，頓獲他時之拯拔。 春夏秋冬之內，行住坐臥之閒，勤思淨土莊 嚴，常億阿彌陀佛。如是念佛，則三昧現前， 生淨土不須疑矣。 大集月藏經云。末法時中，億億眾生起行 修道，未有一得者，皆因五 濁惡世。雜學難 成，唯有念佛一門可通入路。當知自行難圓， 他力易就。如劣士附輪王之勢，飛遊四天。凡 質假仙藥之功，昇騰三島。實爲易行之道，疾 得相應。慈旨丁寧須銘肌骨。 寶王論云。欲大海者，已用於百川。念佛 名者，必成於三昧。亦猶清珠下於濁水，濁水 不得不清。念佛投於亂心，亂心不得不佛。 大品經云。若人散心念佛，亦得離苦，其福 不盡。况定意念佛也。上至一心不亂，下至十 念成功。 法華經云。 若人散亂心， 入於塔廟中，

QUYEÅN THÖÔÏNG

307

Tònh Haïnh Phaùp moân vaân: Saùm hoái, töï caàn ma coå kính, trieàn tieâu lòch kieáp chi hoân traàn. Nieäm Phaät, nhö tö ngoä minh quaân, ñoán hoaïch tha thôøi chi chöûng baït. Xuaân haï thu ñoâng chi noäi, haønh truï toïa ngoïa chi gian, caàn tö Tònh ñoä trang nghieâm, thöôøng öùc A-di-ñaø Phaät. Nhö thò nieäm Phaät, taéc Tam-muoäi hieän tieàn, sanh Tònh ñoä baát tu nghi hyõ. Ñaïi Taäp Nguyeät Taïng kinh vaân: Maït phaùp thôøi trung, öùc öùc chuùng sanh khôûi haønh tu ñaïo, vò höõu nhaát ñaéc giaû, giai nhaân nguõ tröôïc aùc theá. Taïp hoïc nan thaønh, duy höõu nieäm Phaät nhaát moân, khaû thoâng nhaäp loä. Ñöông tri töï haønh nan vieân, tha löïc dò töïu. Nhö lieät só phuï luaân vöông chi theá, phi du töù thieân. Phaøm chaát giaû tieân döôïc chi coâng, thaêng ñaèng tam ñaûo. Thaät vi dò haønh chi ñaïo, taät ñaéc töông öng.

Töø chæ ñinh ninh, tu minh cô coát.

Baûo Vöông luaän vaân: Duïc ñaïi haûi giaû dó duïng ö baùch xuyeân. Nieäm Phaät danh giaû, taát thaønh ö Tam-muoäi. Dieäc du thanh chaâu haï ö tröôïc thuûy, tröôïc thuûy baát ñaéc baát thanh.

Nieäm Phaät ñaàu ö loaïn taâm, loaïn taâm baát ñaéc baát Phaät. Ñaïi Phaåm kinh vaân: Nhöôïc nhaân taùn taâm nieäm Phaät, dieäc ñaéc ly khoå, kyø phöôùc baát taän. Huoáng ñònh yù nieäm Phaät daõ. Thöôïng chí nhaát taâm baát loaïn, haï chí thaäp nieäm thaønh coâng.

Phaùp Hoa kinh vaân: Nhöôïc nhaân taùn loaïn taâm.

Nhaäp ö thaùp mieáu trung.

308

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

一稱南無佛， 皆以成佛道。

QUYEÅN THÖÔÏNG

309

Nhaát xöng Nam-moâ Phaät.

Giai dó thaønh Phaät ñaïo.

Höïu vaân:

又云。 佛名聞十方， 廣饒益眾生。 一切具善根， 以助無上心。 華嚴經云。 一切威儀中， 常念佛功德。 晝夜無暫斷， 如是業應作。

Phaät danh vaên thaäp phöông.

Quaûng nhieâu ích chuùng sanh.

Nhaát thieát cuï thieän caên.

Dó trôï voâ thöôïng taâm.

Hoa Nghieâm kinh vaân: Nhaát thieát oai nghi trung.

Thöôøng nieäm Phaät coâng ñöùc.

Truù daï voâ taïm ñoaïn.

Nhö thò nghieäp öng taùc.

Höïu vaân:

又云。 寧受地獄苦， 得聞諸佛名。 不受無量樂， 而不聞佛名。

Ninh thoï ñòa nguïc khoå. Ñaéc vaên chö Phaät danh.

Baát thoï voâ löôïng laïc.

Nhi baát vaên Phaät danh.

Baûo Tích kinh vaân: Tha phöông chuùng sanh, vaên A-di-

寶積經云。他方眾生聞阿彌陀如來名，乃 至能發一念，淨信歡喜愛樂。所有善根回向願

ñaø Nhö Lai danh, naõi chí naêng phaùt nhaát nieäm, tònh tín

生彼國者，隨願往生，得不退轉，直至成佛。

tröïc chí thaønh Phaät.

hoan hyû aùi nhaïo. Sôû höõu thieän caên hoài höôùng nguyeän sanh bæ quoác giaû, tuøy nguyeän vaõng sanh, ñaéc baát thoái chuyeån,

310

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

正法難聞品云。佛說世閒人民，得聞阿彌 陀佛名號，若慈心喜悅，至意清淨，毛髮聳 然，淚卽出者。皆是累世常行佛道，或他方佛 所行菩薩道，故非凡人也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

311

Chaùnh phaùp nan vaên phaåm vaân: Phaät thuyeát theá gian nhaân daân, ñaéc vaên A-di-ñaø Phaät danh hieäu, nhöôïc töø taâm hyû duyeät, chí yù thanh tònh, mao phaùt tuûng nhieân, leä töùc xuaát giaû. Giai thò luõy theá thöôøng haønh Phaät ñaïo, hoaëc tha phöông Phaät sôû haønh Boà Taùt ñaïo, coá phi phaøm nhaân daõ.

若不信佛語者，不信念佛者，不信往生者，

Nhöôïc baát tín Phaät ngöõ giaû, baát tín nieäm Phaät giaû, baát

皆從惡道中來，餘殃未盡，愚癡不解，未當解 脫。

tín vaõng sanh giaû, giai tuøng aùc ñaïo trung lai, dö öông vò

多有菩薩欲聞此經而不得聞。若得聞者， 於無上道永不退轉。故當信受持念，如說修 行。

Ña höõu Boà Taùt, duïc vaên thöû kinh nhi baát ñaéc vaên. Nhöôïc

今爲汝等說此大法，令見阿彌陀佛及其國 土。我以哀愍眾生特畱此法。 偈曰。

taän, ngu si baát giaûi, vò ñöông giaûi thoaùt.

ñaéc vaên giaû, ö voâ thöôïng ñaïo, vónh baát thoái chuyeån. Coá ñöông tín thoï trì nieäm, nhö thuyeát tu haønh.

Kim vò nhöõ ñaúng thuyeát thöû ñaïi phaùp, linh kieán A-di-ñaø Phaät caäp kyø quoác ñoä. Ngaõ dó ai maãn chuùng sanh, ñaëc löu thöû phaùp.

Keä vieát:

若不往昔修福慧 於此正法不能聞 已曾供養諸如來 故有因緣聞此義。 彼佛剎樂無邊際， 唯佛與佛乃能知。 聲聞緣覺滿世閒，

Nhöôïc baát truï tích tu phöôùc hueä, Ö thöû chaùnh phaùp baát naêng vaên.

Dó taèng khaâm phuïng chö Nhö Lai, Coá höõu nhaân duyeân vaên thöû nghóa.

Bæ Phaät saùt laïc voâ bieân teá, Duy Phaät döõ Phaät naõi naêng tri.

Thanh vaên, Duyeân giaùc maõn theá gian,

312

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

盡其神智莫能測。 大聖法王宣妙法， 濟度一切脫沈淪。

Taän kyø thaàn trí maïc naêng traéc.

若有受持揚說者， 眞是菩提殊勝友。

Nhöôïc höõu thoï trì döông thuyeát giaû,

佛說此經以，爾時菩薩，聲聞，天龍八部咸 皆歡悅，信受奉行。

17. Caùc kinh höôùng veà Tònh ñoä(1)

C

aùc kinh daïy veà Tònh ñoä nhieàu nhö soá caùt soâng Haèng, nay chæ löôïc noùi ra ñaây moät soá ñeå phaù boû loøng nghi.

Trong kinh Ñaïi Voâ Löôïng Thoï,(2) ñöùc Phaät baûo ngaøi Dilaëc raèng: ÔÛ theá giôùi Ta-baø coù baûy traêm hai möôi öùc Boà Taùt ôû ñòa vò khoâng coøn thoái chuyeån sanh veà theá giôùi Cöïc Laïc.

Soá Boà Taùt ôû ñòa vò thaáp hôn thì nhieàu khoâng keå xieát, cuõng ñeàu ñöôïc vaõng sanh. Khoâng rieâng gì theá giôùi Ta-baø naøy, cho ñeán caùc theá giôùi trong khaép möôøi phöông cuõng coù voâ (1)

QUYEÅN THÖÔÏNG

Baøi tröôùc noùi vieäc chö Toå chæ daïy ñöôøng veà Tònh ñoä. Tieáp theo, baøi naøy giaûng theâm raèng caùc kinh cuõng thöôøng daïy veà Tònh ñoä cuûa ñöùc Phaät A-diñaø, khuyeân ngöôøi phaùt nguyeän sanh veà nôi ñoù.

(2) Ñaïi Voâ Löôïng Thoï Kinh: Töùc kinh Voâ Löôïng Thoï,nhöng thöôøng goïi laø Ñaïi Voâ Löôïng Thoï ñeå phaân bieät vôùi kinh A-di-ñaø. Caû 2 baûn kinh naøy ñeàu daïy veà ñöùc Phaät A-di-ñaø vaø nguyeän löïc tieáp daãn cuûa ngaøi, nhöng kinh A-di-ñaø ngaén hôn nhieàu so vôùi kinh Voâ Löôïng Thoï, neân goïi laø Ñaïi Voâ Löôïng Thoï ñeå phaân bieät.

313

Ñaïi thaùnh Phaùp Vöông tuyeân dieäu phaùp, Teá ñoä nhaát thieát thoaùt traàm luaân.

Chaân thò Boà-ñeà thuø thaéng höõu.

Phaät thuyeát thöû kinh dó, nhó thôøi Boà Taùt, Thanh vaên, thieân long baùt boä haøm giai hoan duyeät tín thoï phuïng haønh.

soá caùc vò Ñaïi Boà Taùt ñeàu nieäm Phaät A-di-ñaø, phaùt nguyeän vaõng sanh veà coõi Phaät aáy.

Kinh A-di-ñaø daïy raèng, neáu nhöõng keû nam, ngöôøi nöõ coù loøng laønh, nghe giaûng noùi veà Phaät A-di-ñaø, beøn chuyeân taâm nieäm danh hieäu ngaøi. Nhôø nieäm danh hieäu Phaät neân caùc toäi nghieäp ñeàu dieät heát. Ngöôøi aáy khi laâm chung lieàn ñöôïc sanh veà coõi Cöïc Laïc cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø.

Cuõng trong kinh A-di-ñaø, ñöùc Phaät Thích-ca daïy raèng: Heát thaûy caùc oâng ñeàu neân tin theo lôøi daïy cuûa ta vaø chö Phaät. Nhöõng chuùng sanh naøo ñöôïc nghe phaùp naøy, neân phaùt nguyeän sanh veà theá giôùi cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø.

Kinh Thaäp luïc quaùn(1) daïy raèng: Neáu keû nam, ngöôøi nöõ coù loøng laønh, chæ caàn nghe danh hieäu Phaät vaø hai vò Boà Taùt(2) ñaõ coù theå tröø döùt ñöôïc toäi nghieäp trong voâ soá kieáp (1) (2)

Töùc kinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät.

Chæ ñöùc Phaät A-di-ñaø vaø 2 vò Boà Taùt laø Quaùn Theá AÂm, Ñaïi Theá Chí.

314

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

sanh töû, huoáng chi laø nhôù töôûng, thöôøng nieäm. Nieäm moät caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät coù theå tröø ñöôïc nhöõng toäi naëng trong taùm möôi öùc kieáp sanh töû. Neáu coù ngöôøi nieäm Phaät thì neân bieát raèng ngöôøi aáy laø ñoùa hoa phaân-ñaø-lî(1) trong coõi ngöôøi, laø baïn toát cuûa caùc vò Boà Taùt Quaùn Theá AÂm vaø Ñaïi Theá Chí.

Kinh Dieäu phaùp Lieân hoa, phaåm Döôïc vöông Boà Taùt Boån söï daïy raèng: Ngöôøi naøo nghe ñöôïc kinh naøy, theo nhö lôøi daïy maø tu haønh, ñeán khi maïng chung lieàn ñeán coõi theá giôùi An Laïc cuûa Phaät A-di-ñaø, hoùa sanh trong hoa sen, ngoài treân toøa baùu, coù caùc vò Ñaïi Boà Taùt vaây quanh. Ngöôøi aáy chaúng coøn bò caùc taâm tham lam, saân haän, ngu si laøm cho khoå naõo, cuõng khoâng coøn bò nhöõng söï xaáu xa cuûa loøng töï cao, ngaõ maïn, ganh gheùt, ñoá kî laøm cho khoå naõo, ñaït ñöôïc caùc pheùp thaàn thoâng cuûa haøng Boà Taùt vaø chöùng ñaéc Voâ sanh Phaùp nhaãn.(2) Luaän Ñaïi trí ñoä daïy raèng: Ñöùc Phaät laø baäc Phaùp vöông cao caû nhaát, chö Ñaïi Boà Taùt laø nhöõng beà toâi trong Chaùnh phaùp cuûa ngaøi. Nhöõng beà toâi naøy chæ toân troïng duy nhaát baäc Phaùp vöông laø ñöùc Phaät maø thoâi. Coù nhöõng vò Boà Taùt töï nhôù laïi thuôû xöa, vì cheâ bai phaùp Baùt-nhaõ neân ñoïa vaøo caùc ñöôøng aùc, chòu voâ soá noãi khoå. Laïi traûi qua voâ soá kieáp tu taäp caùc haïnh khaùc(3) nhöng cuõng khoâng theå thoaùt khoûi bieån khoå. Sau nhôø gaëp baäc thieän tri thöùc daïy cho phaùp (1)

Phaân-ñaø-lî: töùc laø loaïi hoa sen maøu traéng raát ít coù, neân cuõng goïi laø hoa hy höõu (hoa ít coù). Laïi vì hoa aáy raát lôùn, raát thôm, coù caû traêm caùnh neân cuõng goïi laø hoa baùch dieäp.

(2) Voâ sanh Phaùp nhaãn: Phaùp nhaãn nhuïc cuûa haøng Boà Taùt do chöùng ñaéc ñöôïc lyù voâ sanh, khoâng thaáy coù caùc höõu tình gaây haïi cho mình. Boà Taùt chöùng ñaéc phaùp nhaãn naøy thì taâm bình ñaúng khoâng phaân bieät ñoái vôùi taát caû chuùng sanh.

(3) Nghóa laø ngoaøi phaùp moân nieäm Phaät.

QUYEÅN THÖÔÏNG

315

nieäm Phaät A-di-ñaø, lieàn ñöôïc döùt tröø toäi chöôùng, sanh veà Tònh ñoä.

Nay ta neân leã taï ñöùc Phaät A-di-ñaø. Vì sao vaäy? Vì taát caû cha meï, thaân quyeán, baïn beø, cho ñeán caùc baäc vua chuùa trong coõi trôøi, ngöôøi cuõng khoâng ai coù theå cöùu ñoä ta thoaùt khoûi bieån khoå. Chæ coù ñöùc Phaät A-di-ñaø duøng nguyeän löïc maø tieáp nhaän, nhôø ñoù ta môùi ñöôïc thoaùt khoûi bieån khoå.

Neân coù keä raèng: Neáu ai muoán thaønh Phaät, Haõy nieäm A-di-ñaø, Ngay ñôøi naøy toaïi nguyeän, Neân cuùi ñaàu kính leã.

Laïi cuõng daïy raèng: “Thôøi Phaät coøn taïi theá, coù moät oâng giaø xin xuaát gia, ngaøi Xaù-lî-phaát khoâng thuaän cho. Ñöùc Phaät quaùn xeùt thaáy ngöôøi aáy trong kieáp tröôùc khi ñi kieám cuûi treân röøng bò coïp ñuoåi, chaïy leo leân caây, sôï quaù neân nieäm Nam-moâ Phaät khoâng thaønh tieáng. Nhôø vieäc laønh nhoû nhoi aáy maø sau ñöôïc gaëp Phaät, ñöôïc cöùu ñoä vaø ñaéc quaû A-la-haùn. OÂi! Chæ moät laàn xöng danh hieäu Phaät maø coøn ñöôïc giaûi thoaùt, huoáng chi laø troïn ñôøi nieäm Phaät?

Saùch Lieân toâng baûo giaùm cheùp raèng: Trong voâ soá ñöùc Nhö Lai nhieàu nhö caùt soâng Haèng, ñöùc A-di-ñaø laø baäc nhaát; trong voâ soá coõi Phaät möôøi phöông nhieàu nhö soá haït buïi nhoû, coõi Cöïc Laïc laø nôi höôùng veà. Vöõng tin vaøo coõi Cöïc Laïc laø phaùp moân giaûi thoaùt chaân chaùnh, nhieäm maàu; xeùt kyõ veà ñöùc A-di-ñaø thaät laø baäc cha laønh cuûa taát caû chuùng sanh. Vì theá, moät nieäm khôûi leân maø thaàn linh ñeàu bieát, loøng tin sanh ra maø chö Phaät ñeàu hieän. Vöøa xöng nieäm

316

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

danh hieäu Phaät laø ñaõ gieo haït gioáng vaøo thai trong hoa sen;(1) moät khi phaùt taâm Boà-ñeà laø ñaõ neâu teân nôi coõi ñaát vaøng.(2) Nhôø coù duyeân laønh môùi ñöôïc gaëp, töï mình hieåu ra, töï mình tu taäp. Nhöõng ai loøng tin caïn côït khoâng theå tin nhaän phaùp naøy, thaät raát ngu si, laàm laïc; chæ bieát than vaõn raèng gaëp thôøi maït phaùp, quaù nhieàu nhöõng caùch hieåu sai laàm, taø vaïy, cheâ boû phaùp Tònh nghieäp, cho ñoù laø pheùp quyeàn bieán taïm duøng, khinh reû söï trì tuïng, cho ñoù laø vieäc laøm thoâ thieån. Nhö vaäy haù chaúng phaûi laø chìm ñaém trong caên nhaø ñang boác chaùy,(3) töï mình cam chòu maõi maõi troâi laên; laøm traùi lôøi Phaät daïy, phaûi chòu khoå ñau maø uoång phí maát moät ñôøi ñoù sao?

Haõy tin raèng: neáu khoâng nöông nhôø söùc Phaät,(4) khoâng theå döùt tröø nghieäp löïc; khoâng gaëp ñöôïc phaùp moân naøy,(5) khoâng coù ñöôøng naøo vöôït thoaùt khoûi sanh töû. Cho neân nhöõng keû khinh reû, cheâ boû phaùp moân naøy laø töï khinh reû, cheâ boû chính baûn thaân mình. Nhöõng vieäc sai laàm raát deã huaân taäp, giaùo phaùp chaân chaùnh raát khoù ñöôïc nghe. Vì theá phaûi troâi laên maõi maõi trong ba ñöôøng aùc, nhieàu kieáp khoâng theå thoaùt ra!

Saùch Tònh ñoä caûnh quaùn yeáu moân daïy raèng: Phaùp moân Tònh ñoä chính laø con ñöôøng thoaùt ra khoûi sanh töû cuûa (1)

Thai trong hoa sen: ngöôøi vaõng sanh veà coõi Cöïc Laïc khoâng sanh ra töø baøo thai trong buïng meï maø sanh töø hoa sen, neân goïi laø thai trong hoa sen (lieân thai).

(2) Coõi ñaát vaøng: chæ coõi theá giôùi Cöïc Laïc, vì Phaät daïy raèng coõi aáy ñaát ñai baèng vaøng roøng, neân goïi laø coõi ñaát vaøng (3) Caên nhaø ñang boác chaùy: Laáy yù trong kinh Phaùp hoa, Phaät daïy raèng ba coõi nhö caên nhaø ñang boác chaùy (Tam giôùi nhö hoûa traïch), yù noùi ñeán söï khaån thieát phaûi tu haønh thoaùt ly sanh töû.

(4) Nguyeân vaên duøng tha löïc, chæ söùc hoä trì, nhieáp thoï cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø.

(5) Töùc phaùp moân nieäm Phaät.

QUYEÅN THÖÔÏNG

317

chuùng sanh thôøi maït phaùp, laø con thuyeàn vöõng vaøng ñeå vöôït qua bieån khoå. Moät khi ñöôïc sanh veà Cöïc Laïc thì maõi maõi khoâng coøn thoái chuyeån, ñöôïc thaân maøu vaøng roøng, bay ñi töï taïi, vieäc aên maëc töï nhieân coù ñuû, ñöôïc thaáy Phaät, nghe phaùp, mau choùng chöùng ñaéc Thaùnh quaû. ÔÛ ñoù khoâng coù bò quaáy roái bôûi coïp, soùi, sö töû, muoãi, ruoài, saâu boï; khoâng bò khoå vì saám seùt, gioù möa, laïnh, noùng, ñoùi, khaùt. Hoùa sanh töø hoa sen, tuoåi thoï voâ löôïng. Khoâng coù moïi noãi khoå sanh, giaø, beänh, cheát, neân goïi laø theá giôùi Cöïc laïc.

Cho neân, ñöùc Thích-ca Nhö Lai vì muoán chuùng sanh meâ muoäi ôû coõi naøy ñöôïc thoaùt khoå môùi chæ baøy phaùp moân ñoái trò. Ñöùc cha laønh A-di-ñaø laïi chæ cho con ñöôøng tieáp daãn.

Vì theá môùi khoå coâng moûi mieäng ngôïi khen nghieâng veà Tònh ñoä, roäng khuyeân moïi ngöôøi phaùt nguyeän vaõng sanh, nguyeân do laø nhö theá.

Vì theá, caùc baäc hieàn thaùnh, keû taêng ngöôøi tuïc, nhôø nieäm Phaät maø ñöôïc vaõng sanh soá nhieàu khoâng keå xieát. Chæ vì keû phaøm phu heøn keùm, ñaém say vöôùng maéc nôi traàn tuïc, chaúng caàu ra khoûi, cam chòu troâi giaït trong sanh töû, thaät ñaùng thöông laém thay!

Saùch An Laïc taäp daïy raèng: Neáu coù theå nieäm Phaät Adi-ñaø thì döùt heát nghieäp chöôùng, sanh veà Tònh ñoä. Vì sao vaäy? Ví nhö coù ngöôøi duøng gaân con sö töû laøm daây ñaøn, tieáng ñaøn aáy vöøa khaûy leân thì aâm thanh cuûa nhöõng caây ñaøn khaùc ñeàu phaûi döùt. Neáu ngöôøi phaùt taâm Boà-ñeà, thöôøng nieäm Phaät A-di-ñaø thì heát thaûy nghieäp chöôùng phieàn naõo naëng neà ñeàu phaûi döùt.

318

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Laïi cuõng nhö coù ngöôøi duøng caùc loaïi söõa boø, söõa deâ, söõa löøa, söõa ngöïa cho vaøo trong moät caùi cheùn. Neáu laïi cho vaøo ñoù chæ moät gioït söõa sö töû thì caùc loaïi söõa kia ñeàu hoùa thaønh nöôùc laõ.

Neáu coù ai phaùt taâm Boà-ñeà, thöôøng nieäm Phaät A-di-ñaø thì heát thaûy nhöõng ma chöôùng xaáu aùc ñeàu töï nhieân tieâu dieät, ñöôïc sanh veà Tònh ñoä.

Trong luaän Quyeát nghi daïy raèng: Thaân ngöôøi khoù ñöôïc, Tònh ñoä deã sanh veà. Vì sao vaäy? Neáu khoâng giöõ ñöôïc naêm giôùi thì khoâng theå sanh trong hai coõi trôøi, ngöôøi. Naêm giôùi coù giöõ gìn trong saïch môùi ñöôïc sanh ra laøm ngöôøi. Nhöng naêm giôùi thaät khoù giöõ troïn, laïi khoâng coù nguyeän löïc daét daãn, cho neân noùi raèng thaân ngöôøi khoù ñöôïc.

Ngöôøi tu phaùp Tònh ñoä, chöa noùi ñeán vieäc giöõ giôùi coù ñöôïc troïn veïn hay khoâng, chæ caàn nieäm danh hieäu ñöùc Phaät A-di-ñaø thì duø ñang mang toäi nghieäp cuõng coù theå saùm hoái. Ñeán khi laâm chung, ñöùc Phaät A-di-ñaø cuøng caùc vò Quaùn AÂm, Theá Chí vaø voâ soá thaùnh chuùng ñeàu coù nguyeän löïc neân cuøng hieän ñeán tieáp ñoä, daãn daét, cho neân noùi raèng Tònh ñoä deã sanh veà.

Trong Tònh haïnh Phaùp moân daïy raèng: Saùm hoái cuõng gioáng nhö sieâng lau chuøi taám göông cuõ, daàn daàn laøm saïch ñi nhöõng buïi baëm baùm töø laâu ngaøy. Nieäm Phaät cuõng gioáng nhö may maén gaëp ñöôïc baäc vua hieàn, töùc thôøi ñöôïc ra tay cöùu vôùt. Suoát boán muøa xuaân, haï, thu, ñoâng, trong nhöõng luùc ñi, ñöùng, naèm, ngoài, thöôøng nghó veà caûnh Tònh ñoä trang nghieâm, thöôøng nhôù töôûng ñöùc Phaät A-di-ñaø. Nieäm Phaät ñöôïc nhö vaäy thì töùc thôøi ñöôïc phaùp Tam-muoäi, vieäc sanh veà Tònh ñoä chaúng caàn phaûi nghi ngôø gì nöõa.

Kinh Ñaïi Taäp Nguyeät Taïng daïy raèng: Thôøi maït phaùp, voâ soá chuùng sanh thöïc haønh tu taäp, chöa chaéc ñaõ coù ñöôïc

QUYEÅN THÖÔÏNG

319

moät ngöôøi thaønh töïu. Ñoù ñeàu do nôi coõi ñôøi xaáu aùc coù ñuû naêm söï ueá tröôïc, vieäc hoïc hoûi laãn loän khoù thaønh. Chæ rieâng moät phaùp nieäm Phaät laø coù theå khai thoâng ñöôøng vaøo. Neân bieát raèng, vieäc töï mình laøm thaät khoù troïn veïn, nhôø söùc hoã trôï beân ngoaøi thì deã thaønh töïu. Ví nhö keû heøn keùm nhöng nhôø söùc cuûa baäc Luaân vöông(1) maø coù theå bay leân chôi ôû boán coõi trôøi, nhö keû phaøm tuïc nhôø coù lieàu thuoác tieân maø ñeán ñöôïc mieàn Tam ñaûo.(2) Nhö vaäy thaät laø ñaïo deã thöïc haønh maø mau choùng ñöôïc thaønh töïu. Lôøi laønh ñaõ chæ baøy toû roõ, neân heát loøng khaéc saâu trong xöông thòt.

Luaän Baûo vöông(3) daïy raèng: Ngöôøi taém trong bieån caû laø ñaõ duøng nöôùc cuûa traêm soâng; ngöôøi trì nieäm danh hieäu Phaät aét phaûi thaønh töïu Tam-muoäi. Ví nhö haït chaâu quyù coù theå laøm nöôùc laéng trong, khi thaû vaøo trong nöôùc ñuïc, nöôùc aáy khoâng theå khoâng laéng trong. Cuõng vaäy, tieáng nieäm Phaät gieo vaøo taâm taùn loaïn, taâm aáy khoâng theå khoâng coù Phaät.

Kinh Ñaïi phaåm daïy raèng: Neáu ngöôøi nieäm Phaät maø taâm taùn loaïn cuõng ñöôïc thoaùt khoå, ñöôïc phöôùc khoâng cuøng.

Huoáng chi laø nhöõng ngöôøi nieäm Phaät vôùi taâm an ñònh, treân ñaït möùc nhaát taâm baát loaïn,(4) döôùi cuõng ñöôïc thaäp nieäm thaønh coâng.(5) (1)

Luaân vöông: töùc Chuyeån luaân Thaùnh vöông, vò vua coù nhieàu thaàn löïc nhôø vaøo phöôùc baùu tích tuï nhieàu ñôøi.

(2) Tam ñaûo: Ba hoøn ñaûo cuûa caùc vò thaàn tieân, theo nieàm tin cuûa Ñaïo giaùo, ñoù laø ñaûo Boàng Lai, ñaûo Phöông Tröôïng vaø ñaûo Doanh Chaâu.

(3) Luaän Baûo vöông: töùc luaän Baûo vöông Tam-muoäi.

(4) Nhaát taâm baát loaïn: taâm chuyeân nhaát khoâng coøn baát cöù taïp nieäm naøo, khoâng bò taùn loaïn, chæ chuù taâm duy nhaát vaøo vieäc nieäm Phaät.

(5) Thaäp nieäm thaønh coâng: cuõng goïi laø thaäp nieäm thaønh töïu hay thaäp nieäm nghieäp thaønh, chæ tröôøng hôïp nieäm Phaät vôùi taâm töông tuïc, nieäm noái tieáp nieäm, khoâng xen taïp, khoâng roái loaïn, nhôø ñoù maø vöøa ñuû möôøi nieäm ñaõ ñöôïc vaõng sanh, xem nhö thaønh töïu söï nghieäp tu taäp.

320

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Kinh Phaùp hoa daïy raèng: Duø cho taâm taùn loaïn.

Böôùc vaøo nôi thaùp mieáu.

Xöng nieäm moät hieäu Phaät. Ñeàu ñaõ thaønh Phaät ñaïo.

Laïi cuõng daïy raèng: Phaät hieäu vang möôøi phöông.

Lôïi ích khaép chuùng sanh.

Troïn ñuû moïi caên laønh.

Taâm boà-ñeà theâm lôùn.

Kinh Hoa nghieâm daïy raèng: Trong taát caû oai nghi,(1) Thöôøng nieäm coâng ñöùc Phaät.

Ngaøy ñeâm khoâng taïm döùt.

Vieäc nhö theá neân laøm.

Laïi cuõng daïy raèng: Thaø chòu khoå ñòa nguïc. Ñöôïc nghe danh hieäu Phaät; Coøn hôn muoân caûnh vui.

Khoâng nghe danh hieäu Phaät.

Kinh Baûo Tích daïy raèng: Chuùng sanh ôû caùc phöông khaùc ñöôïc nghe danh hieäu ñöùc Phaät A-di-ñaø, chæ caàn coù theå sanh khôûi moät nieàm tin trong saïch, vui veû, öa muoán, coù bao nhieâu vieäc laønh ñaõ laøm ñeàu hoài höôùng phaùt nguyeän (1)

Oai nghi: chæ chung moïi haønh vi, cöû ñoäng cuûa ngöôøi tu taäp, bao goàm caû nhöõng vieäc ñi, ñöùng, naèm, ngoài. Vì moãi moãi ñeàu tuaân theo giôùi luaät neân taïo thaønh oai nghi, khieán ngöôøi khaùc kính phuïc.

QUYEÅN THÖÔÏNG

321

sanh veà coõi Phaät A-di-ñaø, lieàn ñöôïc theo ñuùng yù nguyeän maø vaõng sanh, ñaït ñòa vò khoâng coøn thoái chuyeån, thaúng daàn leân quaû vò Phaät.

Trong kinh Ñaïi A-di-ñaø, phaàn Vaên phaùp nhaân duyeân,(1) Phaät daïy raèng: Ngöôøi theá gian ñöôïc nghe danh hieäu ñöùc Phaät A-di-ñaø, neáu khôûi loøng töø maø vui möøng, cho ñeán taâm yù ñöôïc thanh tònh, xuùc ñoäng rôi leä, ñeàu laø nhöõng ngöôøi ñaõ traûi nhieàu kieáp tu haønh ñaïo Phaät, hoaëc ñaõ töøng tu haønh ñaïo Boà Taùt ôû caùc coõi Phaät nôi phöông khaùc, neân chaúng phaûi haïng ngöôøi phaøm.

Neáu coù ngöôøi khoâng tin lôøi Phaät, khoâng tin vieäc nieäm Phaät, khoâng tin vaøo vieäc vaõng sanh, ñoù ñeàu laø nhöõng keû töø nôi caùc ñöôøng aùc(2) sanh veà, nghieäp aùc cuõ vaãn chöa döùt saïch, vì ngu si khoâng hieåu neân chöa theå ñöôïc giaûi thoaùt.

Coù nhieàu vò Boà Taùt muoán nghe kinh naøy maø chaúng ñöôïc nghe. Neáu ñöôïc nghe roài thì ñoái vôùi ñaïo Voâ thöôïng maõi maõi khoâng coøn thoái chuyeån. Cho neân phaûi tin nhaän maø trì nieäm, theo nhö lôøi daïy maø tu haønh.

Nay ta vì caùc oâng maø thuyeát giaûng phaùp naøy, khieán caùc oâng ñöôïc thaáy ñöùc Phaät A-di-ñaø vaø coõi nöôùc cuûa ngaøi.

Ta vì thöông xoùt chuùng sanh neân môùi ñaëc bieät truyeàn laïi phaùp naøy.

Phaàn Chaùnh phaùp nan vaên coù keä raèng:(3) (1)

Nguyeân baûn duøng Chaùnh phaùp nan vaên phaåm, laø söï nhaàm laãn cuûa soaïn giaû, vì caâu kinh ñöôïc trích ôû ñaây naèm ôû phaàn Vaên phaùp nhaân duyeân thöù 25, khoâng coù trong phaàn Chaùnh phaùp nan vaên thöù 26, ñeàu ôû trong kinh Ñaïi Adi-ñaø (Ñaïi Chaùnh Taïng, quyeån 12, kinh soá 364).

(2) Caùc ñöôøng aùc: chæ 3 caûnh giôùi laø ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh.

(3) Caâu naøy do chuùng toâi theâm vaøo cho ñuùng vôùi kinh vaên, vì nguyeân taùc ñaõ nhaàm laãn caû phaàn treân vôùi baøi keä naøy ñeàu thuoäc phaàn Chaùnh phaùp nan vaên.

Thaät ra, chæ coù baøi keä naøy laø thuoäc phaàn naøy maø thoâi.

322

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Neáu chaúng nhieàu ñôøi tu phöôùc hueä,

Neáu ai thöôøng xöng taùn, thoï trì,

Khoâng theå ñöôïc nghe chaùnh phaùp naøy.

AÁy thaät baïn toát treân ñöôøng ñaïo.(1)

Ñaõ töøng cuùng döôøng caùc ñöùc Phaät,

323

Coõi Phaät Di-ñaø vui voâ haïn,

Phaät thuyeát kinh naøy roài, caùc vò Boà Taùt, Thanh vaên, vaø taùm boä chuùng(2) thaûy ñeàu vui möøng, tin nhaän vaâng laøm theo.

Chæ rieâng chö Phaät môùi roõ bieát.

(1)

Neân ñuû nhaân duyeân hieåu nghóa saâu.

Thanh vaên, Duyeân giaùc khaép theá gian, Duø coá heát söùc khoâng theå hieåu.

Phaùp maàu cuûa baäc Ñaïi Phaùp vöông, Cöùu ñoä muoân loaøi thoaùt beå khoå.

阿彌陀佛因地事理說 或問曰。師常勸念阿彌陀佛，未知阿彌陀 佛有因地否。 宗本曰。阿彌陀佛因地，載於藏教甚多。 今略引一二，以詶子之所問。 鼓 音 王 經 云 。 過 去 久 遠 劫 中 ，有 國 名 妙 喜，王名憍尸迦，祖父清泰國王，父月上轉輪 王，母殊勝妙顏。王后生三子，長曰月明，次 曰憍尸迦，三曰帝眾。

Chuùng toâi tìm thaáy baøi keä naøy trong phaåm Chaùnh phaùp nan vaên, kinh Ñaïi A-diñaø, coù noäi dung töông töï nhöng caùch dieãn ñaït khaùc hôn vaø daøi hôn so vôùi phaàn trích ôû ñaây. Chuùng toâi vaãn chöa theå xaùc ñònh ñaây laø söï löôïc trích coù thay ñoåi töø baøi keä naøy, hay coù theå naøo ñaõ töøng coù moät baûn dòch khaùc cuûa kinh naøy löu haønh vaøo thôøi ñieåm bieân soaïn saùch naøy chaêng?

(2) Taùm boä chuùng: Nguyeân baûn duøng thieân long baùt boä (天龍八部), chæ taùm loaøi chuùng sanh thöôøng ñeán nghe Phaät thuyeát phaùp, goàm coù: chö thieân (chuùng sanh ôû caùc coõi trôøi), loaøi roàng, loaøi daï-xoa, loaøi caøn-thaùt-baø, loaøi a-tu-la, loaøi ca-laâu-la (cuõng goïi laø kim sí ñieåu), loaøi khaån-na-la vaø loaøi mahaàu-la-giaø.

A-di-ñaø Phaät nhaân ñòa söï lyù thuyeát Hoaëc vaán vieát: Sö thöôøng khuyeán nieäm A-di-ñaø Phaät, vò tri A-di-ñaø Phaät höõu nhaân ñòa phuû?

Toâng Boån vieát: A-di-ñaø Phaät nhaân ñòa, taûi ö taïng giaùo thaäm ña. Kim löôïc daãn nhaát nhò, dó thuø töû chi sôû vaán.

Coå AÂm Vöông kinh vaân: Quaù khöù cöûu vieãn kieáp trung, höõu quoác danh Dieäu Hyû, vöông danh Kieàu-thi-ca, toå phuï Thanh Thaùi quoác vöông, phuï Nguyeät Thöôïng Chuyeån luaân vöông, maãu Thuø Thaéng Dieäu Nhan. Vöông haäu sanh tam töû, tröôûng vieát Nguyeät Minh, thöù vieát Kieàu-thi-ca, tam vieát Ñeá Chuùng.

324

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

時有一佛出世，號世自在王如來。憍尸迦 棄捨王位，投佛出家，名曰法藏比丘。恭對如 來，發四十八種廣大行願，普度十方一切眾 生。若一願不滿者，誓不作佛。是時諸天散 花，大地震動，空中讚言决定成佛。 又悲華經云。往昔劫中，有轉輪王，名無諍 念。大臣寶海爲善知識。同於寶藏佛所發菩 提心。 輪王發願云。我作佛時，在於清淨安樂世 界，攝受一切眾生。 大臣發願云。我作佛時，在於五濁苦惱世 界，度脫一切眾生。 無 諍 念 王 者 ，阿 彌 陀 佛 是 也 。 寶 海 大 臣 者，釋迦牟尼佛是也。似此君臣道，名爲折攝 二門。是故阿彌陀佛在彼淨土接引眾生，釋迦 牟尼佛在此娑婆教化眾生。 又於塵點劫前，大通智勝佛時，彌陀，釋迦 曾爲十六王子，覆講法華，度生發願。因此無 量劫來不違本誓。 諸仁者。要知彌陀，釋迦，二師之恩，分身 碎未足爲報。

QUYEÅN THÖÔÏNG

325

Thôøi höõu nhaát Phaät xuaát theá, hieäu Theá Töï Taïi Vöông Nhö Lai. Kieàu-thi-ca khí xaû vöông vò, ñaàu Phaät xuaát gia, danh vieát Phaùp Taïng Tyø-kheo. Cung ñoái Nhö Lai, phaùt töù thaäp baùt chuûng quaûng ñaïi haïnh nguyeän, phoå ñoä thaäp phöông nhaát thieát chuùng sanh. Nhöôïc nhaát nguyeän baát maõn giaû, theä baát taùc Phaät. Thò thôøi chö thieân taùn hoa, ñaïi ñòa chaán ñoäng, khoâng trung taùn ngoân, quyeát ñònh thaønh Phaät.

Höïu Bi Hoa kinh vaân: Vaõng tích kieáp trung, höõu Chuyeån luaân vöông, danh Voâ Traùnh Nieäm. Ñaïi thaàn Baûo Haûi, vi thieän tri thöùc. Ñoàng ö Baûo Taïng Phaät sôû, phaùt Boà-ñeà taâm.

Luaân vöông phaùt nguyeän vaân: Ngaõ taùc Phaät thôøi, taïi ö thanh tònh An Laïc theá giôùi, nhieáp thoï nhaát thieát chuùng sanh. Ñaïi thaàn phaùt nguyeän vaân: Ngaõ taùc Phaät thôøi, taïi ö nguõ tröôïc khoå naõo theá giôùi, ñoä thoaùt nhaát thieát chuùng sanh.

Voâ Traùnh Nieäm Vöông giaû, A-di-ñaø Phaät thò daõ. Baûo Haûi ñaïi thaàn giaû, Thích-ca Maâu-ni Phaät thò daõ. Töï thöû quaân thaàn ñaïo hieäp, danh vi chieát nhieáp nhò moân. Thò coá A-di-ñaø Phaät, taïi bæ Tònh ñoä tieáp daãn chuùng sanh. Thích-ca Maâu-ni Phaät, taïi thöû Ta-baø giaùo hoùa chuùng sanh.

Höïu ö traàn ñieåm kieáp tieàn, Ñaïi Thoâng Trí Thaéng Phaät thôøi, Di-ñaø, Thích-ca taèng vi thaäp luïc vöông töû, phuù giaûng Phaùp Hoa, ñoä sanh phaùt nguyeän. Nhaân thöû voâ löôïng kieáp lai baát vi boån theä.

Chö nhaân giaû! Yeáu tri Di-ñaø, Thích-ca, nhò sö chi aân, phaân thaân toaùi coát vò tuùc vi baùo.

326

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

又 問 。 十 方 諸 佛 甚 多 ，世 人 唯 念 阿 彌 陀 佛，何耶。 答。阿彌陀佛，有理同事異，是以特念耳。 推其理，念一佛卽是念多佛。何以故。諸佛體 同故。 華嚴經云。一切諸佛一法身，眞如平等無 分別，豈不然乎。 我 今 再 將 喻 法 ，决 汝 之 疑 。 譬 如 一 室 之 中，懸百千鏡。內安一燈照之，則諸鏡皆有燈 光涉入。如人稱一阿彌陀佛，一切諸佛悉念念 盡。 不見般舟三昧經云。跋陀和菩薩問釋迦牟 尼佛。未來眾生，云何得見十方諸佛。佛教令 念阿彌陀佛卽見十方諸佛。是以諸佛體同，故 稱同名同號也。

QUYEÅN THÖÔÏNG

327

Höïu vaán: Thaäp phöông chö Phaät thaäm ña, theá nhaân duy nieäm A-di-ñaø Phaät, haø da? Ñaùp: A-di-ñaø Phaät, höõu lyù ñoàng söï dò, thò dó ñaëc nieäm nhó. Suy kyø lyù, nieäm nhaát Phaät töùc thò nieäm ña Phaät. Nieäm ña Phaät töùc thò nieäm nhaát Phaät. Haø dó coá? Chö Phaät theå ñoàng coá.

Hoa Nghieâm kinh vaân: Nhaát thieát chö Phaät nhaát phaùp thaân, chaân nhö bình ñaúng voâ phaân bieät, khôûi baát nhieân hoà?

Ngaõ kim taùi töông duï phaùp, quyeát nhöõ chi nghi. Thí nhö nhaát thaát chi trung, huyeàn baùch thieân kính. Noäi an nhaát ñaêng chieáu chi, taéc chö kính giai höõu ñaêng quang thieäp nhaäp. Nhö nhaân xöng nhaát A-di-ñaø Phaät, nhaát thieát chö Phaät taát nieäm nieäm taän.

Baát kieán Baùt Chaâu Tam-muoäi kinh vaân: Baït-ñaø-hoøa Boà Taùt vaán Thích-ca Maâu-ni Phaät: Vò lai chuùng sanh, vaân haø ñaéc kieán thaäp phöông chö Phaät? Phaät giaùo linh nieäm A-diñaø Phaät, töùc kieán thaäp phöông chö Phaät. Thò dó chö Phaät theå ñoàng, coá xöng ñoàng danh ñoàng hieäu daõ.

非唯諸佛同名同號，要知四聖六凡皆同此 理。何則。諸佛悟此性成聖，眾生迷此性爲 凡。是以亦同此理也。

luïc phaøm giai ñoàng thöû lyù. Haø taéc? Chö Phaät ngoä thöû taùnh,

舉其事。阿彌陀佛慈悲廣大，行願弘深，是 以特念以。

Cöû kyø söï, A-di-ñaø Phaät töø bi quaûng ñaïi, haïnh nguyeän

Phi duy chö Phaät ñoàng danh ñoàng hieäu, yeáu tri töù thaùnh thaønh thaùnh. Chuùng sanh meâ thöû taùnh, vi phaøm. Thò dó dieäc ñoàng thöû lyù daõ. hoaèng thaâm, thò dó ñaëc nieäm dó.

328

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

329

Baát kieán Ñaïi A-di-ñaø kinh vaân: Ngaõ taùc Phaät thôøi, ngaõ

不見大阿彌陀經云。我作佛時，我剎莊嚴 殊勝，超過十方國土。不得是願，終不作佛。

saùt trang nghieâm thuø thaéng, sieâu quaù thaäp phöông quoác ñoä.

又云。我作佛時，說經行道，十倍於諸佛。 不得是願，終不作佛。

Höïu vaân: Ngaõ taùc Phaät thôøi, thuyeát kinh haønh ñaïo, thaäp

又云。稱我名號，定生我國。不得是願，終 不作佛。 是以願廣緣強，感動世人皆念以。 又不見大慈菩薩讚偈云。 十方三世佛， 阿彌陀第一。 豈不然哉。非但菩薩稱讚，十方諸佛亦稱 讚之，况我軰下劣凡夫也。由此推之，專念彼 佛有何疑哉。 又問。念佛之人臨終佛來接引。十方世界 有無量人念佛，焉能悉知時，盡能接引乎。

Baát ñaéc thò nguyeän, chung baát taùc Phaät. boäi ö chö Phaät. Baát ñaéc thò nguyeän, chung baát taùc Phaät.

Höïu vaân: Xöng ngaõ danh hieäu, ñònh sanh ngaõ quoác. Baát ñaéc thò nguyeän, chung baát taùc Phaät.

Thò dó nguyeän quaûng duyeân cöôøng, caûm ñoäng theá nhaân giai nieäm dó.

Höïu baát kieán Ñaïi Töø Boà Taùt taùn Phaät keä vaân: Thaäp phöông tam theá Phaät, A-di-ñaø ñeä nhaát.

Khôûi baát nhieân tai? Phi ñaõn Boà Taùt xöng taùn, thaäp phöông chö Phaät dieäc xöng taùn chi, huoáng ngaõ boái haï lieät phaøm phu daõ. Do thöû suy chi, chuyeân nieäm bæ Phaät, höõu haø nghi tai?

Höïu vaán: Nieäm Phaät chi nhaân, laâm chung Phaät lai tieáp daãn. Thaäp phöông theá giôùi höõu voâ löôïng nhaân nieäm Phaät, yeân naêng taát tri kyø thôøi, taän naêng tieáp daãn hoà?

且日月是一小世界，光明猶能普照萬類，

Ñaùp: Thaû nhaät nguyeät thò nhaát tieåu theá giôùi, quang minh

况佛光明乎。不見彌陀經云。彼佛何故號阿

du naêng phoå chieáu vaïn loaïi, huoáng Phaät chi quang minh hoà.

彌陀。舍利弗，彼佛光明無量，照十方國無所 障礙，是故號爲阿彌陀。應知佛之光明廣大無

Baát kieán Di-ñaø kinh vaân: Bæ Phaät haø coá hieäu A-di-ñaø. Xaùlî-phaát, bæ Phaät quang minh voâ löôïng chieáu thaäp phöông quoác, voâ sôû chöôùng ngaïi, thò coá hieäu vi A-di-ñaø. Öng tri

330

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

比。小乘羅漢，尙有三明六通，隨類化現，况 佛之神通妙用乎。 何則。身常禮佛，佛則見之。天眼通故。 口常念佛，佛則聞之。天耳通故。心常憶佛， 佛則知之。他心通故。 諸仁者。只要自己虔切修持，不須疑佛無 能接引。 又問。佛有無量光明，我何不見。 杲日麗天，瞽夫不睹。非日無光，是盲者

QUYEÅN THÖÔÏNG

331

Phaät chi quang minh quaûng ñaïi voâ tyû. Tieåu thöøa La-haùn, thöôïng höõu tam minh, luïc thoâng, tuøy loaïi hoùa hieän. Huoáng Phaät chi thaàn thoâng dieäu duïng hoà?

Haø taéc? Thaân thöôøng leã Phaät, Phaät taéc kieán chi. Thieân nhaõn thoâng coá. Khaåu thöôøng nieäm Phaät, Phaät taéc vaên chi.

Thieân nhó thoâng coá. Taâm thöôøng öùc Phaät, Phaät taéc tri chi.

Tha taâm thoâng coá.

Chö nhaân giaû! Chæ yeáu töï kyû kieàn thieát tu trì, baát tu nghi Phaät voâ naêng tieáp daãn.

Höïu vaán: Phaät höõu voâ löôïng quang minh, ngaõ haø baát kieán? Ñaùp: Caûo nhaät leä thieân, coå phu baát ñoå. Phi nhaät voâ

咎。眾生黑業障重，不見佛之光明。如處覆盆

quang, thò manh giaû cöûu. Chuùng sanh haéc nghieäp chöôùng

之下，非日光之不照也。

troïng, baát kieán Phaät chi quang minh. Nhö xöû phuù boàn chi

若人齋戒精嚴，一心念佛佛，臨終靣見彌 陀，卽得往生淨土。 又問。旣有如是功德，何必連聲舉念。譬 如叫我名字，不過一二三聲。若呼之不止，則 吾心反成瞋恠，何如。

haï, phi nhaät quang chi baát chieáu daõ.

Nhöôïc nhaân trai giôùi tinh nghieâm, nhaát taâm nieäm Phaät, laâm chung dieän kieán Di-ñaø, töùc ñaéc vaõng sanh Tònh ñoä.

Höïu vaán: Kyù höõu nhö thò coâng ñöùc, haø taát lieân thanh cöû nieäm? Thí nhö khieáu ngaõ danh töï, baát quaù nhaát nhò tam thanh. Nhöôïc hoâ chi baát chæ, taéc ngoâ taâm phaûn thaønh saân quaùi, haø nhö?

答。汝之邪說惑亂迷人。且諸佛大聖之洪

Ñaùp: Nhöõ chi taø thuyeát hoaëc loaïn meâ nhaân. Thaû chö

名，非凡愚常見之可比。前不云乎。稱我名號

Phaät ñaïi thaùnh chi hoàng danh, phi phaøm ngu thöôøng kieán

定生我國。

chi khaû tyû. Tieàn baát vaân hoà? Xöng ngaõ danh hieäu, ñònh sanh ngaõ quoác.

332

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

觀經云。念阿彌陀佛一聲，滅八十億劫生 死重罪，况連聲不斷乎。 彌陀經云。以稱名故，諸罪消滅。 勢至圓通云。憶佛念佛，必定見佛。上至

QUYEÅN THÖÔÏNG

333

Quaùn kinh vaân: Nieäm A-di-ñaø Phaät nhaát thanh, dieät baùt thaäp öùc kieáp sanh töû troïng toäi, huoáng lieân thanh baát ñoaïn hoà?

Di-ñaø kinh vaân: Dó xöng danh coá, chö toäi tieâu dieät.

Theá Chí Vieân Thoâng vaân: ÖÙc Phaät nieäm Phaät, taát ñònh

一心不亂，專持名號。下至十念成功，往生淨

kieán Phaät. Thöôïng chí nhaát taâm baát loaïn, chuyeân trì danh

土。

hieäu. Haï chí thaäp nieäm thaønh coâng, vaõng sanh Tònh ñoä.

豈容汝饒舌非言哉。我今勸人常稱佛號， 何也。要先滌其口業，然後可淨其身心矣。 嗚呼。凡夫念佛之時，還有妄想現起，况不

Khôûi dung nhöõ nhieâu thieät phi ngoân tai? Ngaõ kim khuyeán nhaân thöôøng xöng Phaät hieäu, haø daõ. Yeáu tieân ñòch kyø khaåu nghieäp, nhieân haäu khaû tònh kyø thaân taâm hyõ.

OÂ hoâ! Phaøm phu nieäm Phaät chi thôøi, hoaøn höõu voïng

念佛乎。今我觀之，非唯念彼之佛，卽是喚醒

töôûng hieän khôûi, huoáng baát nieäm Phaät hoà? Kim ngaõ quaùn

主人，不迷本性。旣能一性不迷，三業自然清

chi, phi duy nieäm bæ chi Phaät, töùc thò hoaùn tænh chuû nhaân,

淨。 到此之時，彌陀與我一體無殊。我與彌陀

baát meâ boån taùnh. Kyù naêng nhaát taùnh baát meâ, tam nghieäp töï nhieân thanh tònh. Ñaùo thöû chi thôøi, Di-ñaø döõ ngaõ nhaát theå voâ thuø. Ngaõ döõ

本來不二。正是感應道交，母子相見。事理分

Di-ñaø boån lai baát nhò. Chaùnh thò caûm öùng ñaïo giao, maãu töû

明，性相兼備矣。

töông kieán. Söï lyù phaân minh, taùnh töôùng kieâm bò hyõ.

334

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

18. Luaän veà nguyeân nhaân, söï, lyù cuûa vieäc nieäm Phaät(1)

C

où ngöôøi hoûi: Thaày thöôøng khuyeân ngöôøi nieäm Phaät A-di-ñaø, vaäy ñöùc Phaät aáy coù nguyeân nhaân quaù khöù nhö theá naøo toâi chöa ñöôïc bieát?

Toâng Boån ñaùp raèng: “Nguyeân nhaân quaù khöù cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø ñöôïc ghi cheùp raát nhieàu trong kinh ñieån.

Naøy xin löôïc daãn ñoâi ñieàu ñeå traû lôøi cho caâu hoûi naøy.

Trong kinh Coå AÂm Vöông coù cheùp raèng: Trong kieáp quaù khöù laâu xa, coù nöôùc teân Dieäu Hyû. Vua nöôùc aáy teân Kieàuthi-ca, oâng noäi laø quoác vöông Thanh Thaùi, cha laø Chuyeån luaân vöông Nguyeät Thöôïng, meï laø Thuø Thaéng Dieäu Nhan.

Vöông haäu sanh ñöôïc ba ngöôøi con trai: con tröôûng laø Nguyeät Minh, con thöù laø Kieàu-thi-ca, con thöù ba laø Ñeá Chuùng.

Khi aáy, coù Phaät ra ñôøi hieäu laø Theá Töï Taïi Vöông Nhö Lai. Kieàu-thi-ca boû ngoâi vua, xuaát gia theo Phaät, hieäu laø tyø-kheo Phaùp Taïng. Ngaøi cung kính ñoái tröôùc ñöùc Nhö Lai phaùt boán möôi taùm lôøi nguyeän lôùn, roäng ñoä taát caû chuùng sanh trong khaép möôøi phöông. Neáu moät trong caùc lôøi nguyeän aáy khoâng thaønh töïu troïn veïn, ngaøi quyeát seõ khoâng thaønh Phaät.

Khi aáy, chö thieân raûy hoa trôøi, maët ñaát chaán ñoäng, giöõa hö khoâng coù tieáng ngôïi khen, neân bieát chaéc ngaøi seõ thaønh Phaät.

QUYEÅN THÖÔÏNG

335

Laïi trong kinh Bi Hoa coù cheùp raèng: Trong kieáp quaù khöù coù vò Chuyeån luaân vöông teân laø Voâ Traùnh Nieäm, coù quan ñaïi thaàn teân Baûo Haûi, laø baäc thieän tri thöùc cuûa vua.

Caû hai ñeàu ñeán cuùng döôøng ñöùc Phaät Baûo Taïng, phaùt taâm Boà-ñeà. Chuyeån luaân vöông phaùt nguyeän raèng: Khi toâi thaønh Phaät, seõ ôû taïi coõi theá giôùi thanh tònh vaø an vui maø nhieáp thoï taát caû chuùng sanh. Quan ñaïi thaàn phaùt nguyeän raèng: Khi toâi thaønh Phaät, seõ ôû taïi coõi theá giôùi xaáu aùc coù naêm söï ueá tröôïc khoå naõo maø ñoä thoaùt taát caû chuùng sanh.

Vua Voâ Traùnh Nieäm chính laø ñöùc Phaät A-di-ñaø, coøn quan ñaïi thaàn Baûo Haûi chính laø ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni. Töø thuôû aáy ñaõ coù söï hoøa hôïp giöõa vua toâi, goïi laø hai phaùp moân ñieàu phuïc vaø tieáp daãn.(1) Bôûi vaäy, ñöùc Phaät Thích-ca Maâuni ôû taïi coõi Ta-baø maø ñieàu phuïc chuùng sanh, coøn ñöùc Phaät A-di-ñaø ôû taïi coõi Tònh ñoä maø tieáp daãn chuùng sanh.

Kinh Phaùp hoa coù ghi laïi chuyeän naøy: Vaøo thôøi quaù khöù caùch ñaây soá kieáp nhieàu nhö soá haït buïi nhoû, khi ñöùc Phaät Ñaïi Thoâng Trí Thaéng ra ñôøi, ñöùc A-di-ñaø vaø ñöùc Thích-ca töøng ôû trong soá 16 vò vöông töû thöôøng giaûng roäng kinh Phaùp hoa, phaùt nguyeän cöùu ñoä chuùng sanh. Töø ñoù traûi qua voâ löôïng kieáp, hai ngaøi chaúng heà laøm traùi lôøi nguyeän cuõ.

Naøy caùc vò! Neân bieát raèng ôn saâu cuûa hai vò Di-ñaø, Thích-ca, daàu cho tan xöông naùt thòt cuõng chöa ñuû baùo ñaùp.

Laïi hoûi: Trong möôøi phöông coù raát nhieàu ñöùc Phaät, vì sao ngöôøi ñôøi chæ nieäm rieâng ñöùc Phaät A-di-ñaø?

(1)

Trong 2 baøi tröôùc noùi roõ phaùp tu Tònh ñoä, baøi naøy keå ra nguyeân nhaân quaù khöù cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø, cuøng luaän veà caùc vaán ñeà söï, lyù. Baøi naøy noùi toùm laïi veà chaùnh tín, chaùnh nguyeän vaø chaùnh haïnh cuûa vieäc nieäm Phaät. Tröôùc chö Phaät ñaõ giaûng daïy Phaùp moân Tònh ñoä, laïi coù chö Toå chæ baøy, nhö vaäy laø roát raùo töø goác ñeán ngoïn. Baøi naøy nhaèm döùt saïch nhöõng choã nghi cuûa ngöôøi nieäm Phaät.

(1)

Ñöùc Phaät Thích-ca theo söï phaùt nguyeän töø quaù khöù neân thò hieän ôû coõi Tabaø chæ daïy caùc phaùp moân ñieàu phuïc chuùng sanh xaáu aùc, trong khi ñöùc Phaät A-di-ñaø taïi coõi theá giôùi Cöïc Laïc ôû phöông taây duøng nguyeän löïc maø tieáp daãn nhöõng chuùng sanh nguyeän sanh veà ñoù.

336

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ñaùp: Ñöùc Phaät A-di-ñaø, xeùt veà lyù cuõng ñoàng vôùi chö Phaät nhöng veà söï thì coù khaùc. Vì theá neân chæ nieäm rieâng danh hieäu ngaøi.

Xeùt veà lyù, nieäm moät ñöùc Phaät cuõng laø nieäm nhieàu ñöùc Phaät, nieäm nhieàu ñöùc Phaät cuõng laø nieäm moät ñöùc Phaät. Vì sao vaäy? Vì chö Phaät ñoàng moät baûn theå. Kinh Hoa nghieâm daïy raèng: “Heát thaûy chö Phaät ñoàng moät phaùp thaân chaân nhö bình ñaúng khoâng phaân bieät.” Chaúng phaûi laø noùi nghóa naøy ñoù sao?

Nay toâi xin ñöa ra moät thí duï ñeå döùt loøng nghi cho oâng.

Nhö trong moät caên nhaø coù treo traêm ngaøn taám göông.

Giöõa nhaø ñaët moät ngoïn ñeøn chieáu saùng, töùc thì trong taát caû caùc taám göông ñeàu coù aùnh saùng cuûa ngoïn ñeøn. Cuõng vaäy, neáu ngöôøi nieäm moät danh hieäu Phaät A-di-ñaø töùc laø nieäm ñuû taát caû chö Phaät.

Kinh Baùt Chaâu Tam-muoäi daïy raèng: “Boà Taùt Baït-ñaøhoøa hoûi ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni: Chuùng sanh ñôøi vò lai laøm sao ñöôïc thaáy chö Phaät möôøi phöông? Phaät daïy neân nieäm Phaät A-di-ñaø thì seõ ñöôïc thaáy chö Phaät möôøi phöông.”

Vì chö Phaät ñoàng theå, cho neân noùi laø ñoàng danh ñoàng hieäu. Chaúng nhöõng chö Phaät ñoàng danh ñoàng hieäu maø thoâi, phaûi bieát raèng trong haøng Töù thaùnh, Luïc phaøm(1) cuõng ñoàng lyù aáy. Vì sao vaäy? Chö Phaät ngoä taùnh aáy neân laø thaùnh, chuùng sanh meâ taùnh aáy neân laø phaøm. Cho neân heát thaûy ñeàu ñoàng lyù aáy.

(1)

Töù thaùnh, Luïc phaøm: Boán ñòa vò thuoäc veà baäc thaùnh vaø saùu ñòa vò thuoäc veà phaøm tuïc. Töù thaùnh laø Phaät, Boà Taùt, Duyeân giaùc vaø A-la-haùn; Luïc phaøm laø chö thieân, loaøi ngöôøi, A-tu-la, ñòa nguïc, ngaï quyû vaø suùc sanh. Töù thaùnh vaø Luïc phaøm cuõng goïi chung laø Thaäp Phaùp giôùi.

QUYEÅN THÖÔÏNG

337

Xeùt veà söï, ñöùc Phaät A-di-ñaø khôûi loøng töø bi roäng lôùn, haïnh nguyeän saâu daøy, cho neân rieâng nieäm danh hieäu cuûa ngaøi. Kinh Ñaïi A-di-ñaø ghi lôøi nguyeän cuûa ngaøi raèng: “Sau khi ta thaønh Phaät, coõi ñaát nôi theá giôùi cuûa ta trang nghieâm thuø thaéng hôn heát so vôùi caùc coõi nöôùc trong möôøi phöông.

Neáu khoâng ñöôïc vaäy, ta quyeát khoâng thaønh Phaät.”

Laïi nguyeän raèng: “Sau khi ta thaønh Phaät, söï thuyeát giaûng kinh ñieån vaø tu haønh ñaïo phaùp ñeàu nhieàu hôn gaáp möôøi laàn so vôùi chö Phaät. Neáu khoâng ñöôïc vaäy, ta quyeát khoâng thaønh Phaät.”

Laïi nguyeän raèng: “Sau khi ta thaønh Phaät, chuùng sanh naøo xöng nieäm danh hieäu ta, chaéc chaén seõ sanh veà nöôùc ta. Neáu khoâng ñöôïc vaäy, ta quyeát khoâng thaønh Phaät.”

Vì söï phaùt nguyeän lôùn lao, nhaân duyeân maïnh meõ, neân caûm ñoäng ngöôøi ñôøi, khieán ai naáy ñeàu xöng nieäm danh hieäu ngaøi.

Laïi khoâng nghe baøi keä xöng taùn Phaät cuûa Boà Taùt Ñaïi Töø ñoù sao? Keä raèng: Ba ñôøi, möôøi phöông Phaät, A-di-ñaø baäc nhaát.

Chaúng phaûi ñuùng nhö vaäy sao? Chaúng nhöõng haøng Boà Taùt xöng taùn, maø chö Phaät möôøi phöông cuõng ñeàu xöng taùn, huoáng chi boïn chuùng ta chæ laø haïng phaøm phu heøn keùm? Bôûi ñoù suy ra, vieäc chuyeân nieäm danh hieäu Phaät Adi-ñaø coøn coù gì phaûi nghi ngôø nöõa?

Laïi hoûi: Noùi raèng nhöõng ngöôøi nieäm Phaät khi laâm chung ñöôïc Phaät ñeán tieáp daãn. Nhöng trong möôøi phöông theá giôùi coù voâ soá ngöôøi nieäm Phaät, laøm sao bieát ñöôïc taát caû maø ñuùng luùc hieän ñeán tieáp daãn?

338

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Ñaùp: Ví nhö maët trôøi, maët traêng trong moät tieåu theá giôùi, aùnh saùng coøn chieáu soi ñöôïc khaép muoân loaøi, huoáng chi laø haøo quang cuûa ñöùc Phaät? Kinh A-di-ñaø cheùp raèng: “Vì sao ñöùc Phaät aáy coù hieäu laø A-di-ñaø? Naøy Xaù-lî-phaát! Ñöùc Phaät aáy haøo quang saùng suoát voâ löôïng, chieáu khaép caùc coõi möôøi phöông, khoâng gì ngaên che ñöôïc, vaäy neân coù hieäu laø A-di-ñaø.”

Neân bieát raèng haøo quang cuûa Phaät toûa roäng khoâng chi so saùnh ñöôïc. Nhöõng vò A-la-haùn haøng Tieåu thöøa coøn coù ñöôïc Tam minh, Luïc thoâng,(1) coù theå tuøy yù hoùa hieän, huoáng chi laø thaàn thoâng dieäu duïng cuûa Phaät. Vì sao vaäy? Thaân thöôøng leã Phaät thì ñöôïc Phaät nhìn thaáy, vì Phaät coù thieân nhaõn thoâng. Mieäng thöôøng nieäm Phaät thì ñöôïc Phaät nghe bieát, vì Phaät coù thieân nhó thoâng. Loøng thöôøng nhôù nghó ñeán Phaät thì ñöôïc Phaät thaáu bieát, vì Phaät coù tha taâm thoâng.

Naøy caùc vò! Chæ coát töï mình beàn chí, kính caån tu trì, khoâng neân nghi ngôø Phaät khoâng ñuû söùc tieáp daãn.

Laïi hoûi: Phaät coù haøo quang voâ löôïng, vì sao toâi khoâng nhìn thaáy? Ñaùp: Maët trôøi saùng röïc nhöng keû muø khoâng nhìn thaáy. Ñoù chaúng phaûi do maët trôøi thieáu saùng, maø do keû aáy bò muø.

Chuùng sanh bò nghieäp aùc saâu daøy che laáp neân khoâng thaáy ñöôïc haøo quang cuûa Phaät. Nhö söï toái taêm beân trong caùi chaäu uùp laø do bò ngaên che, khoâng phaûi do aùnh saùng maët trôøi khoâng muoán chieáu ñeán.

(1)

Tam minh, Luïc thoâng: Tam minh laø Tuùc maïng minh, Thieân nhaõn minh, vaø Laäu taän minh. Luïc thoâng goàm coù Thieân nhaõn thoâng, Thieân nhó thoâng, Tuùc maïng thoâng, Tha taâm thoâng, Thaàn tuùc thoâng vaø Laäu taän thoâng. Caùc pheùp thaàn thoâng vaø söï saùng suoát naøy ñeàu do tu taäp giaùc ngoä maø coù ñöôïc.

QUYEÅN THÖÔÏNG

339

Neáu ngöôøi giöõ gìn trai giôùi tinh nghieâm, heát loøng nieäm Phaät thì luùc laâm chung ñöôïc nhìn thaáy Phaät A-di-ñaø, lieàn ñöôïc vaõng sanh Tònh ñoä.

Laïi hoûi: Ñöùc Phaät ñaõ coù coâng ñöùc nhö vaäy, caàn gì phaûi caát tieáng nieäm lieân tuïc? Ví nhö coù ai goïi teân toâi, baát quaù cuõng chæ goïi moät, hai hay ba tieáng maø thoâi. Neáu goïi maõi khoâng ngöøng aét phaûi laøm cho toâi sanh baäc töùc, chaúng phaûi vaäy sao? Ñaùp: Laäp luaän cuûa oâng nhö theá laø sai laàm, khieán cho ngöôøi khaùc phaûi laãn loän, meâ hoaëc. Danh hieäu cuûa chö Phaät laø baäc Ñaïi thaùnh, laøm sao coù theå so saùnh nhö haïng phaøm tuïc ngu si ñaém chaáp trong thöôøng kieán? Tröôùc ñaây ñaõ coù noùi roõ lôøi nguyeän cuûa Phaät raèng: “Xöng nieäm danh hieäu cuûa ta, chaéc chaén ñöôïc sanh veà coõi nöôùc cuûa ta.”

Trong Quaùn kinh(1) daïy raèng: “Nieäm moät caâu Nam-moâ A-di-ñaø Phaät coù theå dieät ñöôïc taát caû toäi naëng trong taùm möôi öùc kieáp sanh töû.” Huoáng chi laø nieäm lieân tuïc khoâng döùt!

Kinh A-di-ñaø daïy raèng: “Nhôø xöng danh hieäu Phaät neân caùc toäi ñeàu dieät maát.” Saùch Theá chí vieân thoâng daïy raèng: “Nhôù töôûng ñeán Phaät, nieäm Phaät, chaéc chaén ñöôïc thaáy Phaät. Treân laø baäc nhaát taâm baát loaïn, chuyeân trì danh hieäu; döôùi cuõng ñaït ñeán thaäp nieäm thaønh coâng, vaõng sanh Tònh ñoä.”

Leõ naøo coù theå ñeå cho nhöõng keû nhieàu chuyeän noùi ra lôøi sai traùi? Nay vì sao maø toâi khuyeân ngöôøi thöôøng nieäm danh hieäu Phaät? Tröôùc heát laø ñeå goät saïch nghieäp aùc nôi mieäng, roài sau môùi coù theå laøm cho trong saïch thaân taâm.

(1)

Quaùn kinh: töùc kinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät.

340

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

Than oâi! Keû phaøm phu khi nieäm Phaät maø coøn coù nhöõng yù töôûng xaáu khôûi leân, huoáng chi laø khoâng nieäm Phaät? Nay toâi quaùn xeùt thaáy raèng, chaúng nhöõng laø nieäm töôûng ñeán ñöùc Phaät beân ngoaøi, maø cuõng chính laø töï thöùc tænh baûn taâm, ñöøng meâ muoäi khoâng thaáy ñöôïc baûn taùnh. Ngay khi khoâng coøn meâ muoäi baûn taùnh thì ba nghieäp(1) töï nhieân (1)

Ba nghieäp: töùc khaåu nghieäp, nghieäp taïo do lôøi noùi; thaân nghieäp, nghieäp taïo

龍舒居士口業勸戒文 居士曰。口誦佛名，如吐珠玉，天堂佛國之 報。口說善事，如噴清香。稱人長同。口宣教 化，如放光明，破人迷暗。口語誠實，如舒布 帛。實濟人用。 口談無益，如嚼木屑，不如默以養氣。口言 欺詐，如蒙陷穽，行則悞人。口好戲謔，如掉 刀劍，有時傷人。口稱惡事如出臭氣。說人短 同。口道穢語如流蛆蟲，地獄畜生之報。 人生不過身口意業。殺，盗，婬，爲身三 業。妄言，綺語，兩舌，惡口爲口四業。貪，

QUYEÅN THÖÔÏNG

341

thanh tònh. Khi aáy, Phaät A-di-ñaø vôùi ta ñoàng moät theå, khoâng khaùc gì nhau; ta vôùi Phaät A-di-ñaø xöa nay voán chaúng phaûi hai, chöa töøng phaân bieät. Ñoù chính laø söï caûm öùng töông thoâng trong ñaïo, nhö meï con gaëp nhau; söï vaø lyù ñeàu roõ raøng, taùnh vaø töôùng ñeàu goàm ñuû.

do haønh ñoäng; vaø yù nghieäp, nghieäp taïo do yù töôûng.

Long Thö Cö só khaåu nghieäp khuyeán giôùi vaên Cö só vieát: Khaåu tuïng Phaät danh, nhö thoå chaâu ngoïc.

Thieân ñöôøng Phaät quoác chi baùo. Khaåu thuyeát thieän söï, nhö phuùn thanh höông, xöng nhaân tröôûng ñoàng. Khaåu tuyeân giaùo hoùa, nhö phoùng quang minh, phaù nhaân meâ aùm.

Khaåu ngöõ thaønh thaät, nhö thö boá baïch. Thaät teá nhaân duïng. Khaåu ñaøm voâ ích, nhö töôùc moäc tieát, baát nhö maëc dó döôõng khí. Khaåu ngoân khi traù, nhö moâng haõm tænh, haønh taéc ngoä nhaân. Khaåu haûo hyù höôùc, nhö ñieäu ñao kieám höõu thôøi thöông nhaân. Khaåu xöng aùc söï, nhö xuaát xuù khí, thuyeát nhaân ñoaûn ñoàng. Khaåu ñaïo ueá ngöõ, nhö löu thö truøng, ñòa nguïc suùc sanh chi baùo.

Nhaân sanh baát quaù thaân khaåu yù nghieäp. Saùt, ñaïo, daâm vi thaân tam nghieäp. Voïng ngoân, yû ngöõ, löôõng thieät, aùc khaåu

342

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

瞋，癡爲意三業。總謂之十惡。若持不犯，乃 謂之十善。 據佛所言，口業果報多於身，意二業。何 則。發意，則未形於外。出言，則遂見矣。舉 身爲惡，猶有時艱阻，不若口之易發，故也。 未問隔世之事，且以現世言之。今人有一 言稱人，其人終身受賜，福及子孫者。有一言 陷人，其人終身受害，累及子孫者。 口業豈不重哉。出乎爾者，反乎爾，在彼固 可畏矣。然在己，怨天者竆，怨人者無智。唯 當戒愼，可也。故述聖賢之意，特勸戒焉。

19. Baøi vaên cuûa cö só Long Thö khuyeân giöõ gìn khaåu nghieäp

C

ö só Long Thö noùi raèng: “Mieäng nieäm danh hieäu Phaät nhö nhaû ra chaâu ngoïc, seõ ñöôïc phöôùc baùo sanh veà coõi trôøi, nöôùc Phaät. Mieäng noùi vieäc laønh nhö phun ra höông thôm, ñoàng vôùi vieäc khen ngôïi öu ñieåm cuûa ngöôøi khaùc. Mieäng noùi lôøi giaùo hoùa nhö phoùng haøo quang, phaù tan söï meâ toái cho ngöôøi khaùc. Mieäng noùi lôøi thaønh thaät nhö taám vaûi luïa vuoát phaúng, thaät laø coù ích cho ngöôøi khaùc.

QUYEÅN THÖÔÏNG

343

vi khaåu töù nghieäp. Tham, saân, si vi yù tam nghieäp. Toång vò chi thaäp aùc. Nhöôïc trì baát phaïm, naõi vò chi thaäp thieän.

Cöù Phaät sôû ngoân, khaåu nghieäp quaû baùo ña ö thaân, yù nhò nghieäp. Haø taéc? Phaùt yù, taéc vò hình ö ngoaïi. Xuaát ngoân, taéc toaïi kieán hyõ. Cöû thaân vi aùc, du höõu thôøi gian trôû, baát nhöôïc khaåu chi dò phaùt, coá daõ.

Vò vaán caùch theá chi söï, thaû dó hieän theá ngoân chi. Kim nhaân höõu nhaát ngoân xöng nhaân, kyø nhaân chung thaân thoï töù, phöôùc caäp töû toân giaû. Höõu nhaát ngoân haõm nhaân, kyø nhaân chung thaân thoï haïi, luïy caäp töû toân giaû.

Khaåu nghieäp khôûi baát troïng tai? Xuaát hoà nhó giaû, phaûn hoà nhó, taïi bæ coá khaû uùy hyõ. Nhieân taïi kyû, oaùn thieân giaû cuøng, oaùn nhaân giaû voâ trí. Duy ñöông giôùi thaän, khaû daõ. Coá thuaät thaùnh hieàn chi yù, ñaëc khuyeán giôùi yeân.

“Mieäng baøn luaän ñieàu voâ ích nhö nhai maït cöa, khoâng baèng laëng thinh ñeå nuoâi döôõng hôi thôû. Mieäng noùi lôøi doái traù nhö che bít haàm baãy, böôùc ñi aét phaûi haïi ngöôøi. Mieäng öa noùi lôøi gieãu côït nhö muùa göôm ñao, aét coù luùc phaûi laøm toån thöông ngöôøi. Mieäng noùi ra vieäc döõ nhö boác muøi hoâi thoái, ñoàng vôùi vieäc cheâ bai khuyeát ñieåm cuûa ngöôøi khaùc.

Mieäng noùi lôøi dô nhôùp nhö coù gioøi boï beân trong, seõ bò toäi baùo nôi ñòa nguïc hoaëc sanh laøm suùc sanh. “Ñôøi soáng con ngöôøi khoâng gì ngoaøi caùc nghieäp thaân, mieäng vaø yù. Gieát haïi, troäm cöôùp, taø daâm laø 3 nghieäp aùc

344

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

cuûa thaân. Noùi doái traù, noùi lôøi trau chuoát voâ nghóa, noùi lôøi ñaâm thoïc chia reõ, noùi lôøi hung döõ ñoäc aùc laø 4 nghieäp aùc cuûa mieäng. Tham lam, saân haän, si meâ laø 3 nghieäp aùc cuûa yù. Goïi chung laø Möôøi nghieäp aùc. Neáu giöõ gìn khoâng phaïm vaøo caùc ñieàu treân thì goïi laø Möôøi nghieäp laønh.

Theo lôøi Phaät daïy thì quaû baùo do nghieäp cuûa mieäng nhieàu hôn so vôùi hai nghieäp thaân vaø yù. Vì sao vaäy? YÙ töôûng phaùt khôûi trong taâm, chöa hieän ra ngoaøi, nhöng lôøi noùi ra thì ngöôøi khaùc ñaõ bieát ngay. Ñeán nhö thaân laøm vieäc aùc coøn coù luùc bò ngaên trôû, khoâng gioáng nhö mieäng raát deã noùi ra lôøi aùc. Nguyeân nhaân laø nhö vaäy.

Khoâng noùi chi vieäc ñôøi tröôùc, chæ noùi vieäc ñôøi naøy. Nhö nay coù ngöôøi khen ngôïi keû khaùc moät lôøi, keû aáy troïn ñôøi chòu ôn, phöôùc ñöùc coøn löu laïi cho ñeán con chaùu. Nhö noùi moät lôøi haõm haïi keû khaùc, keû aáy troïn ñôøi bò haïi, coøn lieân luïy tôùi chaùu con. Nghieäp cuûa mieäng nhö vaäy haù chaúng phaûi laø naëng laém hay sao?

Noùi ra ñieàu gì roài ñeàu phaûi töï mình nhaän laïi, neân nghieäp cuûa mieäng thaät ñaùng sôï laém thay! Heát thaûy ñeàu do nôi

QUYEÅN THÖÔÏNG

345

chính mình, neân oaùn traùch trôøi laø beá taéc, coøn oaùn traùch ngöôøi khaùc laø ngu si. Chæ neân töï mình caån thaän gìn giöõ lôøi noùi môùi laø hôïp lyù.

Cho neân toâi môùi daãn laïi theo yù caùc baäc thaùnh hieàn, ñaëc bieät khuyeân raên vieäc giöõ gìn khaåu nghieäp.(1)

(1)

Saùch Quy nguyeân tröïc chæ, rieâng quyeån thöôïng naøy coù taát caû 19 baøi. Töø baøi 1 ñeán baøi 7 khuyeân ngöôøi phaùt loøng tin (khuyeán tín). Hai baøi 8 vaø 9 khuyeân ngöôøi phaùt nguyeän vaõng sanh (khuyeán nguyeän). Töø baøi 10 ñeán baøi 14 khuyeân ngöôøi thöïc haønh phaùp nieäm Phaät caàu vaõng sanh (khuyeán haønh).

Nhö vaäy laø goàm ñuû caû tín, nguyeän, haønh, ba moùn haønh trang toái caàn thieát cho ngöôøi treân ñöôøng veà Tònh ñoä.

Töø baøi 15 ñeán baøi 18 nhaèm döùt saïch nhöõng söï hieåu bieát sai laàm hoaëc nghi ngaïi cuûa ngöôøi tu Tònh ñoä, nhaèm cuûng coá, quyeát ñònh ñöùc tin.

Vì sao ñaët naëng vieäc khuyeán tín hôn so vôùi khuyeán haønh? Vì loøng tin laø caên baûn vaø raát khoù sanh khôûi. Neáu loøng tin khoâng sanh khôûi thì chaúng nhöõng khoâng theå phaùt nguyeän maø cuõng khoâng theå thöïc haønh, laïi sanh ra cheâ bai, phæ baùng. Cho neân cuoái cuøng laïi coù moät baøi khuyeân raên giöõ gìn khaåu nghieäp.

Quyeån thöôïng naøy rieâng daãn nhöõng lôøi daïy cuûa Thieàn toâng veà phaùp moân Tònh ñoä, nhaèm döùt loøng nghi ngôø cho nhöõng baäc thöôïng caên. Hai quyeån sau seõ goàm daãn caû Ñaïo giaùo (Laõo giaùo) vaø Nho giaùo ñeå giaûi tröø söï nghi ngôø cho nhöõng keû thuoäc haøng trung, haï.

346

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Taây phöông baùch vònh

西方百詠 西方古教世尊宣， 東土開宗號白蓮。 十八大賢為上首， 虎溪三笑至今傳。 西方大道理優長， 功德巍巍不可量。 非但釋迦開此路， 恒沙諸佛盡稱揚。 西方教啟感牟尼， 諸佛稱揚共所知。 十六觀經親指示， 修行最上念阿彌。

1.

Taây phöông coå giaùo Theá Toân tuyeân, Ñoâng ñoä khai toâng hieäu Baïch Lieân.

Thaäp baùt ñaïi hieàn vi thöôïng thuû, Hoå kheâ tam tieáu chí kim truyeàn.

2.

Taây phöông ñaïi ñaïo lyù öu tröôøng.

Coâng ñöùc nguy nguy baát khaû löôïng.

Phi ñaõn Thích-ca khai thöû loä, Haèng sa chö Phaät taän xöng döông.

3.

Taây phöông giaùo khaûi caûm Maâu-ni, Chö Phaät xöng döông coäng sôû tri.

Thaäp luïc quaùn kinh thaân chæ thò, Tu haønh toái thöôïng nieäm A-di.

4.

西方初觀要精虔， 落日之形似鼓懸。 送想樂邦歸一處， 是名無上甚深禪。

Taây phöông sô quaùn yeáu tinh kieàn, Laïc nhaät chi hình töï coå huyeàn.

Toáng töôûng Laïc bang qui nhaát xöù, Thò danh voâ thöôïng thaäm thaâm thieàn.

347

348

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

西方二觀甚分明， 定水無波徹底清。 心月孤圓全體現，

QUYEÅN THÖÔÏNG 5.

Taây phöông nhò quaùn thaäm phaân minh, Ñònh thuûy voâ ba trieät ñeå thanh.

Taâm nguyeät coâ vieân toaøn theå hieän

結跏趺坐想成冰。 西方三觀地琉璃， 法樂鳴空了了知。 眾相莊嚴光映徹， 一心决定永無疑。 西方四觀樹成行， 百寶莊嚴盡放光。 受用現成長快樂， 諸人何不早乘當。 西方五觀大家知， 四色華開七寶池。 德水靈禽宣法語， 洗除煩惑證菩提。 西方六觀總包含， 塵世繁華莫要貪。

Kieát giaø phu toïa töôûng thaønh baêng.

6.

Taây phöông tam quaùn: ñòa löu ly, Phaùp nhaïc minh khoâng lieãu lieãu tri.

Chuùng töôùng trang nghieâm quang aùnh trieät, Nhaát taâm quyeát ñònh vónh voâ nghi.

7.

Taây phöông töù quaùn: thoï thaønh haøng, Baù baûo trang nghieâm taän phoùng quang.

Thoï duïng hieän thaønh tröôøng khoaùi laïc, Chö nhaân haø baát taûo thöøa ñöông?

8.

Taây phöông nguõ quaùn ñaïi gia tri, Töù saéc hoa khai thaát baûo trì. Ñöùc thuûy, linh caàm tuyeân phaùp ngöõ, Taåy tröø phieàn hoaëc, chöùng Boà-ñeà.

9.

Taây phöông luïc quaùn toång bao haøm, Traàn theá phieàn hoa maïc yeáu tham.

349

350

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Boån taùnh Di-ñaø giai cuï tuùc,

本性彌陀皆具足， 現成公案不須探參。

Hieän thaønh coâng aùn baát tu tham.

10.

西方七觀始相應， 寶座巍巍願力成。

Taây phöông thaát quaùn, thuûy töông öng,

大聖端居恒自在， 聲聞小果不能昇。

Ñaïi Thaùnh ñoan cö haèng töï taïi,

Baûo toøa nguy nguy, nguyeän löïc thaønh.

Thanh vaên tieåu quaû baát naêng thaêng.

11.

西方八觀要分明， 諸佛皆從心想生。

Taây phöông baùt quaùn yeáu phaân minh,

託像凝真融理事， 何愁淨土不圓成。

Thaùc töôïng ngöng chaân dung lyù söï,

Chö Phaät giai tuøng taâm töôûng sanh.

Haø saàu Tònh ñoä baát vieân thaønh?

12.

西方九觀紫金身， 相好光明無等輪。

Taây phöông cöûu quaùn: töû kim thaân,

攝取眾生歸極樂， 天真父子最相親。

Nhieáp thuû chuùng sanh qui Cöïc laïc,

Töôùng haûo quang minh voâ ñaúng luaân!

Thieân chaân phuï töû toái töông thaân.

13.

西方十觀用成心， 常念慈悲觀世音。

Taây phöông thaäp quaùn duïng thaønh taâm, Thöôøng nieäm töø bi Quaùn Theá AÂm.

351

352

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Ñaõn ñaéc vaên danh, ña hoaïch phöôùc,

但得聞名多獲福， 良哉大士誓洪深。

Löông tai Ñaïi só theä hoàng thaâm!

14.

西方十一觀難量， 勢至光中佛讚揚。

Taây phöông thaäp nhaát quaùn nan löông,

處處分身弘教化， 誓為苦海作津梁。

Xöù xöù phaân thaân hoaèng giaùo hoùa,

Theá Chí quang trung Phaät taùn döông.

Theä vi khoå haûi taùc taân löông.

15.

西方十二觀融通， 一念精誠密下功。

Taây phöông thaäp nhò quaùn dung thoâng,

當想自身生極樂， 巍巍端坐寶華中。

Ñöông töôûng töï thaân sanh Cöïc laïc,

Nhaát nieäm tinh thaønh maät haï coâng.

Nguy nguy ñoan toïa baûo hoa trung.

16.

西方化佛放光明， 無量分身度有情。

Taây phöông Hoùa Phaät phoùng quang minh,

依正莊嚴皆具足， 十三觀裏悉圓成。

Y, chaùnh trang nghieâm giai cuï tuùc,

Voâ löôïng phaân thaân ñoä höõu tình.

Thaäp tam quaùn lyù taát vieân thaønh.

17.

西方教主大慈悲， 接引眾生號道師。

Taây phöông Giaùo chuû ñaïi töø bi.

Tieáp daãn chuùng sanh hieäu Ñaïo sö.

353

354

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Cöûu phaåm haøm linh ñaêng bæ ngaïn,

九品咸令登彼岸， 永無退轉證菩提。

Vónh voâ thoái chuyeån, chöùng Boà-ñeà.

18.

西方一路向前行， 圓發三心諦理明。

Taây phöông nhaát loä höôùng tieàn haønh,

上品上生彈指到， 最先見佛悟無生。

Thöôïng phaåm thöôïng sanh ñaøn chæ ñaùo,

Vieân phaùt tam taâm, ñeá lyù minh.

Toái tieân kieán Phaät ngoä Voâ sanh.

19.

西方快樂實奇哉， 觀想精誠華易開。

Taây phöông khoaùi laïc thaät kyø tai!

上品中生隨願往， 端然自在坐金臺。

Thöôïng phaåm trung sanh, tuøy nguyeän vaõng,

Quaùn töôûng tinh thaønh, hoa dò khai.

Ñoan nhieân töï taïi toïa kim ñaøi.

20.

西方但發道心堅， 普願同登般若船。

Taây phöông ñaõn phaùt ñaïo taâm kieân,

上品下生終有分， 每人一朶大金蓮。

Thöôïng phaåm haï sanh chung höõu phaän,

Phoå nguyeän ñoàng ñaêng Baùt-nhaõ thuyeàn.

Moãi nhaân nhaát ñoùa ñaïi kim lieân.

21.

西方明白不曚曨， 齋戒堅持達苦空。

Taây phöông minh baïch, baát moâng lung, Trai giôùi kieân trì, ñaït khoå khoâng.

355

356

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Trung phaåm thöôïng sanh Tam-muoäi löïc,

中品上生三昧力， 阿羅漢果獲神通。

A-la-haùn quaû hoaïch thaàn thoâng.

22.

西方宜用戒香修， 一念華開預聖流。

Taây phöông nghi duïng giôùi höông tu,

中品中生經半劫， 無生妙果不須求。

Trung phaåm trung sanh kinh baùn kieáp,

Nhaát nieäm hoa khai döï thaùnh löu.

Voâ sanh dieäu quaû baát tu caàu.

23.

西方助道孝為先， 行世仁慈種福田。

Taây phöông trôï ñaïo: hieáu vi tieân,

中品下生聞妙法， 早逢知識是前緣。

Trung phaåm haï sanh, vaên dieäu phaùp,

Haønh theá nhaân töø: chuûng phöôùc ñieàn.

Taûo phuøng tri thöùc, thò tieàn duyeân.

24.

西方化主願無邊， 一念歸依滅罪愆。

Taây phöông hoùa chuû nguyeän voâ bieân:

下品下生聞佛號， 蒙師指示大因緣。

Haï phaåm thöôïng sanh, vaên Phaät hieäu,

Nhaát nieäm qui y, dieät toäi khieân.

Moâng sö chæ thò, ñaïi nhaân duyeân.

25.

西方大道古通今， 無柰當人罪業深。

Taây phöông Ñaïi ñaïo coå thoâng kim, Voâ naïi ñöông nhaân toäi nghieäp thaâm.

357

358

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Haï phaåm trung sanh tri thöùc löïc,

下品中生知識力， 一聞法語便回心。

Nhaát vaên Phaùp ngöõ tieän hoài taâm.

26.

西方一著在臨終， 知識相逢活路通。

Taây phöông nhaát tröôùc taïi laâm chung:

下品下生稱十念， 罪消塵劫福無竆。

Haï phaåm haï sanh xöng thaäp nieäm,

Tri thöùc töông phuøng hoaït loä thoâng.

Toäi tieâu traàn kieáp, phöôùc voâ cuøng.

27.

西方精進莫遲延， 一墮疑城五百年。

Taây phöông, tinh taán maïc trì dieân,

大聖放光來照破， 重歸淨土禮金僊。

Ñaïi thaùnh phoùng quang lai chieáu phaù,

Nhaát ñoïa nghi thaønh nguõ baù nieân.

Truøng qui Tònh ñoä leã Kim Tieân.

28.

西方初地發心堅， 歡喜行檀種福田。

Taây phöông sô ñòa phaùt taâm kieân,

身命資財俱棄捨， 高登上品坐金蓮。

Thaân maïng tö taøi caâu khí xaû,

Hoan hyû haønh ñaøn chuûng phöôùc ñieàn.

Cao ñaêng thöôïng phaåm toïa kim lieân.

29.

西方二地要虔誠， 念佛先須理觀明。

Taây phöông nhò ñòa yeáu kieàn thaønh, Nieäm Phaät tieân tu lyù quaùn minh.

359

360

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Trì giôùi tinh nghieâm, ly caáu ueá,

持戒精嚴離垢穢， 心田清淨道圓成。

Taâm ñieàn thanh tònh, ñaïo vieân thaønh.

30.

西方三地意根清， 忍辱柔和化有情。

Taây phöông tam ñòa yù caên thanh,

種種神通皆具足， 紫磨金相發光明。

Chuûng chuûng thaàn thoâng giai cuï tuùc,

Nhaãn nhuïc nhu hoøa hoùa höõu tình.

Töû ma kim töôùng phaùt quang minh.

31.

西方四地體空虛， 煩惱心魔盡掃除。

Taây phöông töù ñòa theå khoâng hö,

精進自然生燄慧， 始終不二證真如。

Tinh taán, töï nhieân sanh dieãm hueä,

Phieàn naõo, taâm ma, taän taûo tröø.

Thuûy chung baát nhò, chöùng chaân nhö.

32.

西方五地最難登， 見解明通勝二乘。

Taây phöông nguõ ñòa toái nan ñaêng,

清淨法身知大意， 深修禪定顯真情。

Thanh tònh Phaùp thaân tri ñaïi yù,

Kieán giaûi minh thoâng thaéng nhò thöøa.

Thaâm tu thieàn ñònh, hieån chaân tình.

33.

西方六地得圓融， 左右逢原觸處通。

Taây phöông luïc ñòa ñaéc vieân dung, Taû höõu phuøng nguyeân xuùc xöù thoâng.

361

362

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Baùt nhaõ hieän tieàn voâ trôû treä,

般若現前無阻滯， 全身手眼大開宗。

Toaøn thaân thuû nhaõn ñaïi khai toâng.

34.

西方七地始分明， 菩薩悲心在遠行。

Taây phöông thaát ñòa thuûy phaân minh,

念念貫通差別智， 若無方便不圓成。

Nieäm nieäm quaùn thoâng sai bieät trí,

Boà Taùt bi taâm taïi vieãn haønh.

Nhöôïc voâ phöông tieän, baát vieân thaønh.

35.

西方八地悟無生， 諸佛如來作證明。

Taây phöông baùt ñòa ngoä voâ sanh,

不動法身遊苦海， 廣弘大願救迷情。

Baát ñoäng Phaùp thaân du khoå haûi,

Chö Phaät Nhö Lai taùc chöùng minh.

Quaûng hoaèng ñaïi nguyeän cöùu meâ tình.

36.

西方九地法無邊， 大士弘揚至力堅。

Taây phöông cöûu ñòa phaùp voâ bieân.

宗說皆通稱善慧， 四無礙辯悉周圓。

Toâng thuyeát giai thoâng xöng Thieän hueä,

Ñaïi só hoaèng döông chí löïc kieân.

Töù voâ ngaïi bieän taát chaâu vieân.

37.

西方十地智為先， 法雨慈雲徧大千。

Taây phöông thaäp ñòa trí vi tieân, Phaùp vuõ töø vaân bieán ñaïi thieân.

363

364

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Sö töû hoáng thôøi quaàn thuù phuïc.

師子吼時羣獸伏， 一生補處證金先。

Nhaát sanh boå xöù chöùng kim tieân.

38.

西方等覺佛同肩， 行願難思號普賢。 靣受如來親付囑， 利生接勿起無緣。

Taây phöông ñaúng giaùc Phaät ñoàng kieân, Haïnh nguyeän nan tö hieäu Phoå Hieàn.

Dieän thoï Nhö Lai thaân phoù chuùc, Lôïi sanh tieáp vaät, khôûi voâ duyeân.

39.

西方妙覺果周圓， 具眼文殊福智全。 盧舍那身功德備， 脫珍著弊為施權。

Taây phöông dieäu giaùc quaû chaâu vieân, Cuï nhaõn Vaên-thuø phöôùc trí toaøn.

Loâ-xaù-na thaân coâng ñöùc bò, Thoaùt traân tröôùc teä vò thi quyeàn.

40.

西方圓覺聖中師， 同體觀音具大悲。 十號三身俱滿足， 是為無上佛菩提。

Taây phöông vieân giaùc thaùnh trung sö, Ñoàng theå Quaùn AÂm cuï ñaïi bi.

Thaäp hieäu tam thaân caâu maõn tuùc, Thò vi voâ thöôïng Phaät Boà-ñeà.

41.

西方遠祖最先知，

Taây phöông vieãn toå toái tieân tri,

猶向山中禮六時。

Du höôùng sôn trung leã luïc thì.

365

366

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Nhaát baù nhò tam nhaân keát xaõ,

一百念三人結社， 同生淨土證菩提。

Ñoàng sanh Tònh ñoä, chöùng Boà-ñeà.

42.

西方大聖法中王， 接引羣迷放寶光。

Taây phöông Ñaïi thaùnh Phaùp trung vöông,

不憚疲勞弘願重， 常遊苦海駕慈航。

Baát ñaùn bì lao, hoaèng nguyeän troïng,

Tieáp daãn quaàn meâ, phoùng baûo quang.

Thöôøng du khoå haûi, giaù töø haøng.

43.

西方易到莫沈吟， 只要當人辦肯心。

Taây phöông dò ñaùo, maïc traàm ngaâm,

彈指已超生死海， 有緣得遇芥投鍼。

Ñaøn chæ dó sieâu sanh töû haûi,

Chæ yeáu ñöông nhaân bieän khaúng taâm.

Höõu duyeân ñaéc ngoä giôùi ñaàu chaâm.

44.

西方不遠莫他求， 一句彌陀作話頭。

Taây phöông baát vieãn, maïc tha caàu,

但得盡生無別念， 蓮華佛國任君遊。

Ñaõn ñaéc taän sanh, voâ bieät nieäm.

Nhaát cuù Di-ñaø taùc thoaïi ñaàu.

Lieân hoa Phaät quoác nhaäm quaân du.

45.

西方用力不消多， 十念圓成在刹那。

Taây phöông duïng löïc baát tieâu ña, Thaäp nieäm vieân thaønh taïi saùt na.

367

368

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Phaät toå chæ minh qui khöù loä.

佛祖指明歸去路， 一生當得脫娑婆。

Nhaát sanh ñöông ñaéc thoaùt Ta-baø.

46.

西方慈父動悲哀， 接引迷流歸去來。

Taây phöông töø phuï ñoäng bi ai,

早向蓮臺親託質， 莫投凡世入胞胎。

Taûo höôùng lieân ñaøi thaân thaùc chaát,

Tieáp daãn meâ löu qui khöù lai.

Maïc ñaàu phaøm theá nhaäp baøo thai.

47.

西方諦信莫生疑， 念佛修行要及時。

Taây phöông ñeá tín, maïc sanh nghi,

有限光陰宜早辦， 骷髏著地幾人知。

Höõu haïn quang aâm, nghi taûo bieän.

Nieäm Phaät tu haønh, yeáu caäp thì.

Khoâ laâu tröôùc ñòa, kyû nhaân tri!

48.

西方根本戒為先， 戒若精兮定亦堅。

Taây phöông caên baûn giôùi vi tieân,

定力不枯生妙慧， 慧明心了即今先。

Ñònh löïc baát khoâ, sanh dieäu hueä,

Giôùi nhöôïc tinh heà, ñònh dieäc kieân,

Hueä minh taâm lieãu, töùc kim tieân.

49.

西方不用學多端， 一句彌陀在反觀。

Taây phöông baát duïng hoïc ña ñoan, Nhaát cuù Di-ñaø taïi phaûn quan.

369

370

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Kieán ñaéc baûn lai chaân dieän muïc,

見得本來真靣目， 始知生死即泥洹。

Thuûy tri sanh töû töùc Neâ-hoaøn.

50.

西方徑到莫徜徉， 全要當人自主張。 但得一心專念佛， 蓮華國內性名香。

Taây phöông kính ñaùo, maïc thaûng döông, Toaøn yeáu ñöông nhaân töï chuû tröông. Ñaõn ñaéc nhaát taâm chuyeân nieäm Phaät, Lieân hoa quoác noäi taùnh danh höông.

51.

西方池內寶蓮開， 寶物莊嚴自化來。 百寶光中親見佛， 巍巍端坐寶蓮臺。

Taây phöông trì noäi baûo lieân khai, Baûo vaät trang nghieâm töï hoùa lai.

Baù baûo quang trung thaân kieán Phaät, Nguy nguy ñoan toïa baûo lieân ñaøi.

52.

西方淨土果奇哉， 優鉢羅華徧界開。 種種現成真富貴， 一華臺上一如來。

Taây phöông Tònh ñoä quaû kyø tai! Öu-baùt-la hoa bieán giôùi khai.

Chuûng chuûng hieän thaønh chaân phuù quí, Nhaát hoa ñaøi thöôïng nhaát Nhö Lai. 53.

西方佛號我同名，

Taây phöông Phaät hieäu ngaõ ñoàng danh,

直下承當了不驚。

Tröïc haï thöøa ñöông lieãu baát kinh.

371

372

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Nhöôïc ñaéc nhaát thanh thaân hoaùn tænh,

若得一聲親喚醒， 何勞十萬八千程。

Haø lao thaäp vaïn baùt thieân trình.

54.

西方化主度迷情， 佛力加持道易成。

Taây phöông hoùa chuû ñoä meâ tình,

撒手便行無異路， 最初一步要分明。

Taùn thuû tieän haønh, voâ dò loä,

Phaät löïc gia trì, ñaïo dò thaønh.

Toái sô nhaát boä, yeáu phaân minh.

55.

西方門路甚分明， 一句彌陀速趲程。

Taây phöông moân loä thaäm phaân minh,

早到金剛臺上坐， 同名同號證無生。

Taûo ñaùo kim cang ñaøi thöôïng toïa,

Nhaát cuù Di-ñaø toác toaùn trình.

Ñoàng danh, ñoàng hieäu chöùng voâ sanh.

56.

西方彈指悟無生， 上品金臺佛掃成。

Taây phöông ñaøn chæ, ngoä Voâ sanh.

靣見彌陀親授記， 當來說法度羣情。

Dieän kieán Di-ñaø thaân thoï kyù,

Thöôïng phaåm kim ñaøi, Phaät taûo thaønh,

Ñöông lai thuyeát phaùp ñoä quaàn tình.

57.

西方富貴樂安然， 受用隨心在靣前。

Taây phöông phuù quí, laïc, an nhieân, Thoï duïng tuøy taâm taïi dieän tieàn.

373

374

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Thieân thöôïng, nhaân gian nan tyû traïi,

天上人閒難比賽， 巍巍端坐紫金蓮。

Nguy nguy ñoan toïa töû kim lieân.

58.

西方佛國勝生天， 亦勝蓬萊有漏仙。

Taây phöông Phaät quoác thaéng sanh thieân,

亦勝王侯幷富戶， 要知亦勝坐癡禪。

Dieäc thaéng vöông haàu tinh phuù hoä,

Dieäc thaéng Boàng lai höõu laäu tieân.

Yeáu tri dieäc thaéng toïa si thieàn.

59.

西方快樂勝天宮， 壽命難量福不竆。

Taây phöông khoaùi laïc thaéng Thieân cung.

無信眾生顚倒謗， 有緣佛子得相逢。

Voâ tín chuùng sanh ñieân ñaûo baùng,

Thoï maïng nan löông, phöôùc baát cuøng.

Höõu duyeân Phaät töû ñaéc töông phuøng.

60.

西方佛子具神通， 放去收來頃刻中。

Taây phöông Phaät töû cuï thaàn thoâng,

隨類現身施妙用， 開權顯實振宗風。

Tuøy loaïi hieän thaân, thi dieäu duïng,

Phoùng khöù, thaâu lai khoaûnh khaéc trung.

Khai quyeàn, hieån thaät, chaán toâng phong.

61.

西方景致勝蓬萊， 服氣飡霞養禍胎。

Taây phöông caûnh trí thaéng Boàng lai, Phuïc khí, xan haø, döôõng hoïa thai.

375

376

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Maïc hoïc xuaát thaàn, tu luyeän phaùp,

莫學出神修煉法， 直教枯木放華開。

Tröïc giao khoâ moäc phoùng hoa khai.

62.

西方淨土有蓮胎， 普勸眾生歸去來。

Taây phöông Tònh ñoä höõu lieân thai,

一念華開親見佛， 永無八難及三哉。

Nhaát nieäm hoa khai, thaân kieán Phaät,

Phoå khuyeán chuùng sanh qui khöù lai.

Vónh voâ baùt naïn caäp tam tai.

63.

西方富貴勝王侯， 種種莊嚴事事周。

Taây phöông phuù quí thaéng vöông haàu,

但辦肯心求彼國， 輪迴惡道一齊休。

Ñaõn bieän khaúng taâm caàu bæ quoác,

Chuûng chuûng trang nghieâm, söï söï chaâu.

Luaân hoài aùc ñaïo nhaát teà höu.

64.

西方及早向前修， 閑是閑非一筆勾。

Taây phöông caäp taûo höôùng tieàn tu,

放下身心勤念佛， 也無煩惱也無憂。

Phoùng haï thaân taâm, caàn nieäm Phaät,

Nhaøn thò, nhaøn phi nhaát buùt caâu.

Daõ voâ phieàn naõo, daõ voâ öu.

65.

西方受用勝豪家， 七寶池中四色華。

Taây phöông thoï duïng thaéng haøo gia, Thaát baûo trì trung töù saéc hoa.

377

378

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Y thöïc hieän thaønh phi taïo taùc,

衣食現成非造作， 光明相好絶纖瑕。

Quang minh töôùng haûo, tuyeät tieâm haø.

66.

西方滿眼是蓮華， 百寶莊嚴富可誇。

Taây phöông maõn nhaõn thò lieân hoa,

諸上善人俱一處， 不知其數倍恒沙。

Chö thöôïng thieän nhaân caâu nhaát xöù,

Baù baûo trang nghieâm, phuù khaû khoa.

Baát tri kyø soá, boäi Haèng sa.

67.

西方捷徑勝叅禪， 一句彌陀快著鞭。

Taây phöông tieäp kính thaéng tham thieàn,

十萬億程彈指到， 為人只欠自心堅。

Thaäp vaïn öùc trình ñaøn chæ ñaùo.

Nhaát cuù Di-ñaø khoaùi tröôùc tieân.

Vò nhaân chæ khieám töï taâm kieân.

68.

西方只要辦心堅， 努力勤修速向前。

Taây phöông chæ yeáu bieän taâm kieân,

順水行船加艣棹， 導師接引願繩牽。

Thuaän thuûy haønh thuyeàn gia loã traïo,

Noã löïc caàn tu toác höôùng tieàn.

Ñaïo sö tieáp daãn nguyeän thaèng khieân.

69.

西方不擇富和貧， 不揀賢愚貴賤人。

Taây phöông baát traïch phuù hoøa baàn, Baát giaûn hieàn ngu quyù tieän nhaân.

379

380

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Baát vaán nöõ nam tinh laõo aáu,

不問女男幷老幼， 不分僧俗及寃親。

Baát phaân taêng tuïc caäp oan thaân.

70.

西方法眷最相親， 盡是修行念佛人。 我等欲歸安養國， 即今便種往生因。

Taây phöông phaùp quyeán toái töông thaân, Taän thò tu haønh nieäm Phaät nhaân.

Ngaõ ñaúng duïc qui An Döôõng quoác, Töùc kim tieän chuûng vaõng sanh nhaân.

71.

西方啟教感能仁， 一句彌陀淨土因。 六道四生皆具足， 要知作佛在人倫。

Taây phöông khaûi giaùo caûm Naêng Nhaân, Nhaát cuù Di-ñaø, Tònh ñoä nhaân.

Luïc ñaïo töù sanh giai cuï tuùc, Yeáu tri taùc Phaät taïi nhaân luaân.

72.

西方功德水無痕， 念佛先須達本根。 非但人倫生淨土， 蜎飛蝡動也霑恩。

Taây phöông, coâng ñöùc thuûy voâ ngaân, Nieäm Phaät, tieân tu ñaït boån caên.

Phi ñaõn nhaân luaân sanh Tònh ñoä, Quyeân phi, nhuyeãn ñoäng daõ trieâm aân.

73.

西方今古鎭長存，

Taây phöông kim coå traán tröôøng toàn,

慈父哀憐度子孫。

Töø phuï ai lieân ñoä töû toân.

381

382

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Baùt vaïn töù thieân moân loä bieät.

八萬四千門路別， 彌陀一句眾中尊。

Di-ñaø nhaát cuù, chuùng xöng toân.

74.

西方極樂眾稱尊， 普勸諸人入此門。

Taây phöông Cöïc Laïc, chuùng xöng toân,

有口不須閑講論， 單提佛現度朝昏。

Höõu khaåu baát tu nhaøn giaûng luaän,

Phoå khuyeán chö nhaân nhaäp thöû moân.

Ñan ñeà Phaät hieän ñoä trieâu hoân.

75.

西方有佛號彌陀， 普度眾生出愛河。

Taây phöông höõu Phaät hieäu Di-ñaø,

六八願門通九品， 人人可到莫蹉跎。

Luïc baùt nguyeän moân thoâng cöûu phaåm,

Phoå ñoä chuùng sanh xuaát aùi haø.

Nhaân nhaân khaû ñaùo, maïc sa ñaø.

76.

西方在近路無多， 直下承當在刹那。

Taây phöông taïi caän, loä voâ ña,

觸目遇緣皆極樂， 水流風動演摩訶。

Xuùc muïc, ngoä duyeân giai Cöïc Laïc,

Tröïc haï thöøa ñöông taïi saùt-na.

Thuûy löu, phong ñoäng dieãn Ma-ha.

77.

西方徑路好修行， 勇猛加功速趲程。

Taây phöông kính loä haûo tu haønh, Duõng maõnh gia coâng toác toaùn trình.

383

384

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Cöûu phaåm lieân ñaøi ñoâ höõu phaän,

九品蓮臺都有分， 華開早晚悟無生。

Hoa khai taûo vaõn ngoä voâ sanh.

78.

西方捷徑易求生， 只在當人一念誠。

Taây phöông tieäp kính dò caàu sanh,

精進再加修福慧， 金臺上品得標名。

Tinh taán, taùi gia tu phöôùc, hueä,

Chæ taïi ñöông nhaân nhaát nieäm thaønh.

Kim ñaøi thöôïng phaåm ñaéc tieâu danh.

79.

西方步步踏蓮華， 指路開門謝釋迦。

Taây phöông boä boä ñaïp lieân hoa,

三復丁寧無別說， 一心念佛早歸家。

Tam phuùc ñinh ninh, voâ bieät thuyeát,

Chæ loä, khai moân taï Thích-ca.

Nhaát taâm nieäm Phaät, taûo quy gia.

80.

西方端的是吾家， 一句彌陀路不差。

Taây phöông ñoan ñích thò ngoâ gia,

信得及時行得實， 直教鐵樹也開華。

Tín ñaéc caäp thôøi, haønh ñaéc thaät,

Nhaát cuù Di-ñaø loä baát sai,

Tröïc giao thieát thoï daõ khai hoa.

81.

西方易往少人知， 徑路修行不用疑。

Taây phöông dò vaõng, thieåu nhaân tri, Kính loä tu haønh, baát duïng nghi.

385

386

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Luïc töï chaân kinh thuaàn thuïc lieãu.

六字真經純熟了， 金蓮臺上禮阿彌。

Kim lieân ñaøi thöôïng leã A-di.

82.

西方慈父號阿彌， 接引人生九品池。

Taây phöông töø phuï hieäu A-di,

捷徑法門容易到， 可憐多是自狐疑。

Tieäp kính phaùp moân dung dò ñaùo,

Tieáp daãn nhaân sanh cöûu phaåm trì.

Khaû lieân ña thò töï hoà nghi!

83.

西方啟教號蓮宗， 東土興緣謝遠公。

Taây phöông khaûi giaùo, hieäu Lieân Toâng,

念佛叅禪無別路， 本來妙有即真空。

Nieäm Phaät, tham thieàn voâ bieät loä,

Ñoâng ñoä höng duyeân, taï Vieãn Coâng.

Boån lai dieäu höõu, töùc chaân khoâng.

84.

西方弘誓廣流通， 一句彌陀好用功。

Taây phöông hoaèng theä quaûng löu thoâng,

歷歷分明無閒斷， 聲聲喚醒主人翁。

Lòch lòch phaân minh voâ giaùn ñoaïn,

Nhaát cuù Di-ñaø haûo duïng coâng.

Thanh thanh hoaùn tænh chuû nhaân oâng.

85.

西方直指易修持， 本性彌陀孰得知。

Taây phöông tröïc chæ dò tu trì, Boån taùnh Di-ñaø thuïc ñaéc tri.

387

388

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Luïc ñaïo, tam ñoà sanh töû chuyeån,

六道三塗生死轉， 思量怎不痛傷悲。

Tö löông chaåm baát thoáng thöông bi?

86.

西方公案早行持， 寂寂惺惺著意疑。

Taây phöông coâng aùn, taûo haønh trì,

疑到情忘心絶處， 元來自己是阿彌。

Nghi ñaùo tình vong, taâm tuyeät xöù,

Tòch tòch tinh tinh tröôùc yù nghi.

Nguyeân lai töï kyû thò A-di.

87.

西方一句是單傳， 不假修持已現前。

Taây phöông nhaát cuù, thò ñan truyeàn.

諸上善人如見性， 阿彌陀佛便同肩。

Chö thöôïng thieän nhaân nhö kieán taùnh,

Baát giaû tu trì, dó hieän tieàn,

A-di-ñaø Phaät tieän ñoàng kieân.

88.

西方大道兩無偏， 一句彌陀，事理全。

Taây phöông ñaïi ñaïo, löôõng voâ thieân,

明得箇中微妙旨， 始知念佛即叅禪。

Minh ñaéc caù trung vi dieäu chæ,

Nhaát cuù Di-ñaø, söï lyù toaøn.

Thuûy tri nieäm Phaät töùc tham thieàn.

89.

西方眾苦不能侵， 先要當人了自心。

Taây phöông chuùng khoå baát naêng xaâm.

Tieân yeáu ñöông nhaân lieãu töï taâm.

389

390

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Hoäi ñaéc muïc tieàn chaân Cöïc Laïc,

會得目前真極樂， 拈來赤土是黃金。

Nieâm lai xích thoå thò hoaøng kim.

90.

西方大地是黃金， 寶樹參天演法音。

Taây phöông ñaïi ñòa thò hoaøng kim,

如此名為安樂國， 三塗八難永無侵。

Nhö thöû danh vi An Laïc quoác,

Baûo thoï tham thieân dieãn phaùp aâm.

Tam ñoà, baùt naïn vónh voâ xaâm.

91.

西方一句上乘機， 莫信邪師說是非。

Taây phöông nhaát cuù, thöôïng thöøa cô,

昔日世尊親付囑， 修行徑路念阿彌。

Tích nhaät Theá Toân thaân phoù chuùc,

Maïc tín taø sö thuyeát thò phi.

Tu haønh kính loä nieäm A-di.

92.

西方功德實難思， 反謗彌陀是蕆提。

Taây phöông coâng ñöùc thaät nan tö,

地獄墮身無量劫， 不知何日出頭時。

Ñòa nguïc ñoïa thaân voâ löôïng kieáp,

Phaûn baùng Di-ñaø thò xieån-ñeà.

Baát tri haø nhaät xuaát ñaàu thôøi.

93.

西方有路少人登， 一句彌陀最上乘。

Taây phöông höõu loä, thieåu nhaân ñaêng, Nhaát cuù Di-ñaø, toái thöôïng thöøa.

391

392

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Baû thuû khieân tha haønh baát ñaéc,

把手牽他行不得， 但當自肯乃相應。

Ñaõn ñöông töï khaúng naõi töông öng.

94.

西方易到可修行， 十念精專便往生。

Taây phöông dò ñaùo, khaû tu haønh,

奉勸世閒男共女， 大家速急趲歸程。

Phuïng khuyeán theá gian nam coäng nöõ,

Thaäp nieäm tinh chuyeân, tieän vaõng sanh.

Ñaïi gia toác caáp toaùn quy trình.

95.

西方故國早回還， 人命無常呼吸閒。

Taây phöông coá quoác, taûo hoài hoaøn,

有限光陰當愛惜， 今生蹉過出頭難。

Höõu haïn quang aâm, ñöông aùi tích,

Nhaân maïng voâ thöôøng, hoâ haáp gian.

Kim sanh sa quaù, xuaát ñaàu nan.

96.

西方不到果然難， 一失人身力拔山。

Taây phöông baát ñaùo quaû nhieân nan,

分付世閒英烈漢， 急須採寶莫空還。

Phaân phoù theá gian anh lieät haùn,

Nhaát thaát nhaân thaân, löïc baït san.

Caáp tu thaùi baûo, maïc khoâng hoaøn.

97.

西方歸去莫遲疑， 一句彌陀早受持。

Taây phöông qui khöù, maïc trì nghi, Nhaát cuù Di-ñaø, taûo thoï trì.

393

394

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

高著眼兮忙下手，

Cao tröôùc nhaõn heà, mang haï thuû,

不勞彈指證菩提。

Baát lao ñaøn chæ chöùng Boà-ñeà.

98.

西方急急早修持，

Taây phöông caáp caáp taûo tu trì,

生死無常不可期。

Sanh töû voâ thöôøng baát khaû kyø.

Song ngoaïi nhaät quang ñaøn chæ quaù,

窻外日光彈指過，

Vi nhaân naêng höõu kyû ña thôøi.

為人能有幾多時。 99.

Taây phöông nhaát tröôùc maïc trì dieân.

西方一著莫遲延，

Ñaåu taåu tinh thaàn toác höôùng tieàn.

抖抖精神速向前。

Höu ñaõi khaùt lai taøi quaät tænh,

休待渴來纔掘井，

Chæ nghi taûo saán baïch lieân thuyeàn.

只宜早趂白蓮船。 100.

西方百詠已周圓， 普勸諸人上法船。 不為自身求活計， 大家歸去靣金僊。

Taây phöông baùch vònh dó chaâu vieân, Phoå khuyeán chö nhaân thöôùng phaùp thuyeàn.

Baát vò töï thaân caàu hoaït keá, Ñaïi gia quy khöù dieän Kim tieân.

395

396

QUYEÅN THÖÔÏNG

397

Naøo phaûi Thích toân rieâng chæ loái,

PHUÏ LUÏC

Chö Phaät ñeàu khen phaùp nhieäm maàu.(1) 3.

TRAÊM BAØI THÔ VÒNH TAÂY PHÖÔNG

Ôn saâu Phaät chæ höôùng veà Taây, Chö Phaät ngôïi khen roõ phaùp naøy.

Ngaøi Toâng Boån trong khi bieân soaïn saùch naøy coù tröôùc taùc 100 baøi thô vònh Taây phöông, moãi baøi ñeàu baét ñaàu baèng hai chöõ Taây phöông neân goïi laø Taây phöông baùch vònh, ñöôïc ñöa vaøo laøm phuï luïc cuûa quyeån thöôïng naøy.

Möôøi saùu pheùp quaùn, kinh ghi roõ,(2) Nieäm Phaät Di-ñaø, toái thöôïng thay!(3) 4.

Taây phöông Sô quaùn phaûi tinh chuyeân, Hình maët nhaät rôi tôï troáng huyeàn.

1.

Chæ höôùng taâm veà An Laïc quoác,(4) Phaùp xöa Phaät daïy taïi Taây thieân,(1)

Laø phaùp thaâm saâu Voâ thöôïng thieàn.(5)

Sang Ñoâng laäp giaùo hieäu Baïch Lieân.(2)

5.

Möôøi taùm baäc hieàn cuøng tieáp noái,

(3)

Taây phöông Nhò quaùn roõ raøng thay,

Khe Coïp cöôøi vang, tích löu truyeàn.

(4)

Nöôùc ñöùng trong veo chaúng soùng lay.

2.

Taâm nguyeät troøn vaønh toaøn theå hieän, Ñaïo lôùn Taây phöông lyù roäng saâu, Coâng ñöùc voâ bieân deã bieát ñaâu!

(1)

Caâu naøy neâu vieäc xöa kia ñöùc Phaät Thích-ca truyeàn daïy phaùp moân nieäm Phaät A-di-ñaø taïi AÁn Ñoä (phöông Taây).

(2) Caâu naøy neâu vieäc phaùp Tònh ñoä truyeàn sang Trung Hoa (phöông Ñoâng) ngaøi Hueä Vieãn (töùc Vieãn coâng) saùng laäp Lieân toâng (Baïch Lieân xaõ), quy tuï nhöõng ngöôøi thöïc haønh Phaùp moân nieäm Phaät ôû Trung Hoa (Ñoâng ñoä).

(3) Töø ngaøi Vieãn coâng veà sau coù 18 vò Ñaïi hieàn cuøng noái nhau xieån döông phaùp Tònh ñoä.

(4) Ngaøi Hueä Vieãn aån tu trong nuùi saâu, chaúng heà böôùc chaân veà choán phoá thò. Ñöôøng leân nuùi coù caây caàu nhoû baéc ngang qua con suoái goïi laø Hoå kheâ (Suoái coïp). Töø khi leân nuùi roài, ngaøi theà chaúng bao giôø böôùc chaân qua suoái aáy nöõa.

Moät hoâm, coù hai oâng Luïc Tu Tónh vaø Ñaøo Uyeân Minh ñeán thaêm chôi, cuøng nhau ñaøm ñaïo raát hôïp yù. Luùc ñöa khaùch veà, maõi vui chuyeän neân ngaøi böôùc luoân leân caàu, nhìn thaáy boùng mình soi döôùi nöôùc boãng nhôù laïi lôøi theà. Caû ba ngöôøi cuøng phaù leân cöôøi veà vieäc aáy. Ngöôøi sau keå laïi chuyeän naøy goïi laø Hoå kheâ tam tieáu (Ba ngöôøi cuøng cöôøi nôi suoái Coïp).

Ngoài ngay quaùn töôûng lôùp baêng daøy.(6) (1)

Baøi naøy tieáp theo yù baøi 1, neâu roõ giaùo lyù Tònh ñoä roäng saâu, ñaày ñuû, ngöôøi tu taäp ñöôïc coâng ñöùc khoâng theå ño löôøng. Khi ñöùc Phaät Thích-ca chæ baøy phaùp Tònh ñoä baèng caùch giaûng kinh A-di-ñaø thì chö Phaät möôøi phöông nhieàu nhö caùt soâng Haèng cuõng ñeàu ngôïi khen phaùp moân naøy.

(2) Ñaây noùi ñeán 16 pheùp quaùn töôûng ñöôïc Phaät daïy trong Quaùn kinh, töùc kinh Quaùn Voâ Löôïng Thoï Phaät.

(3) Treân ñaõ noùi roõ veà giaùo lyù Tònh ñoä, baøi naøy noùi vieäc y theo lyù maø laäp haïnh, phaùt nguyeän nieäm Phaät A-di-ñaø.

(4) Nguyeân taùc duøng Laïc bang, chæ coõi Tònh ñoä, cuõng laø An Laïc quoác.

(5) Baøi tröôùc coù neâu 16 pheùp quaùn ñöôïc chæ daïy trong Quaùn kinh. Töø baøi naøy cho ñeán baøi 26 seõ laàn löôït neâu ñuû 16 pheùp quaùn töôûng naøy. Baøi naøy noùi pheùp quaùn töôûng ñaàu tieân (sô quaùn): quaùn töôûng cho thaáy hình maët trôøi laën, döôøng nhö caùi troáng treo ôû hö khoâng veà phöông Taây. Veà söï, pheùp quaùn naøy giuùp ngöôøi tu xaùc ñònh chaéc chaén choã qui höôùng cuûa mình. Veà lyù, ñoù laø maët trôøi trí tueä phaù tan söï meâ aùm cuûa voâ minh.

(6) Pheùp quaùn thöù hai laø quaùn töôûng nöôùc. Thaáy nöôùc roài, laïi quaùn töôûng nöôùc ñoâng thaønh baêng.

398

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

399

10.

6.

Taây phöông Tam quaùn: ñaát löu ly,

Taây phöông Thaát quaùn vöøa töông öng:

Nhaïc phaùp vang reàn, khaép lieãu tri.

Toøa baùu nguy nga, nguyeän löïc thaønh.

Moïi töôùng trang nghieâm ñeàu saùng suoát,

Ñaïi Thaùnh ngoài treân thöôøng töï taïi,

Moät loøng quyeát ñònh döùt haún nghi.(1)

Thanh vaên quaû thaáp, söùc chaúng thaønh.(1)

7.

11.

Taây phöông Töù quaùn: caây thaønh haøng,

Taây phöông Baùt quaùn caàn roõ phaân,

Traêm baùu trang nghieâm toûa haøo quang.

Chö Phaät ñeàu töø taâm töôûng sanh.

Thoï duïng hieän thaønh thöôøng khoaùi laïc,

Möôïn töôïng göûi chaân, hoøa söï lyù,

Ai ôi sao chaúng sôùm thöøa ñang?(2)

Lo gì Tònh ñoä chaúng vieân thaønh?(2)

8.

12.

Taây phöông Nguõ quaùn thaûy laøu laøu,

Taây phöông Cöûu quaùn thaân vaøng roøng,

Ao thaát baûo khai hoa boán maøu.

Töôùng haûo quang minh chaúng chi baèng.

Nöôùc ñöùc, chim thieâng reàn tieáng phaùp,

Nhieáp ñoä chuùng sanh veà Cöïc Laïc,

Tieâu phieàn, chöùng ñaïo, phaùp theâm maàu.(3)

Tình thaân nhö theå ñaáng cha laønh.(3)

9.

Taây phöông Luïc quaùn thaûy bao haøm, Coõi tuïc hoa phieàn chôù ñaém tham.

Taùnh thaät Di-ñaø ñaày ñuû caû, Hieän thaønh coâng aùn chaúng caàn tham.(4) (1)

Ñaây laø pheùp quaùn thöù ba: quaùn töôûng thaáy ñaát baèng löu ly, töø maët ñaát coù döïng leân moät caây côø baèng baûy baùu, treân khoâng coù baûo ñaøi, gioù maùt thoåi khua ñoäng nhöõng nhaïc khí laøm troåi leân tieáng nhaïc nhö tieáng thuyeát phaùp.

Ngöôøi thaønh töïu pheùp quaùn naøy xem nhö ñöôïc thaáy sô qua coõi Cöïc Laïc, chaéc chaén seõ ñöôïc vaõng sanh.

(2) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù tö, quaùn töôûng nhöõng haøng caây baùu ôû coõi Cöïc Laïc, cho ñeán khi thaáy roõ raøng thaân, laù, hoa, traùi cuûa caây.

(3) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù naêm, quaùn töôûng nöôùc taùm coâng ñöùc trong ao thaát baûo, döôùi ao coù caùc toøa sen. Tieáng nöôùc chaûy trong khoaûng hoa vaø tieáng chim keâu vang leân thaønh tieáng thuyeát phaùp nhieäm maàu.

(4) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù saùu, laø quaùn toång quaùt veà coõi Cöïc laïc.

Truï ôû pheùp quaùn töôûng naøy, ngöôøi tu nhìn thaáy heát thaûy caây baùu, ñaát baùu,

ao baùu nôi coõi Cöïc Laïc. Vì theá chaúng caàn tham cöùu phaùp moân naøo khaùc, chaúng caàn tu taäp pheùp thieàn naøo khaùc, chæ y theo pheùp toång quaùn naøy ñeå vaõng sanh veà coõi Cöïc Laïc cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø.

(1) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn thöù baûy, quaùn töôûng toøa sen cuûa ñöùc Phaät Adi-ñaø. Ñaïi Thaùnh ôû ñaây chæ ñöùc Phaät. Thanh vaên quaû keùm laø chæ caùc quaû vò Tieåu thöøa töø A-la-haùn trôû xuoáng.

(2) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù taùm, quaùn töôûng laàn löôït ñöùc Phaät A-di-ñaø ngoài treân toøa sen ôû giöõa, caùc vò Boà Taùt Quaùn Theá AÂm ngoài treân toøa sen beân traùi, Boà Taùt Ñaïi Theá Chí ngoài treân toøa sen beân phaûi. Ngöôøi tu taäp neáu quaùn töôûng thaáy Phaät töùc laø ñöôïc pheùp Nieäm Phaät Tam-muoäi.

(3) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù chín, quaùn töôûng saéc thaân ñöùc Phaät A-di-ñaø, thaáy roõ töôùng haûo trang nghieâm (töùc laø 32 töôùng toát vaø 80 veû ñeïp).

Muoán quaùn töôûng ñöùc Phaät A-di-ñaø, tröôùc heát neân quaùn töôûng choøm loâng traéng giöõa hai chaân maøy. Khi thaáy roõ ñöôïc töôùng loâng traéng aáy thì töï nhieân caùc töôùng toát ñeàu seõ hieän ra. Ai thaáy ñöôïc thaân Phaät thì cuõng thaáy ñöôïc taâm Phaät, töùc laø loøng ñaïi töø bi, thöông taát caû chuùng sanh. Vaø ai thaáy ñöôïc ñöùc Phaät A-di-ñaø töùc laø thaáy ñöôïc taát caû voâ löôïng chö Phaät trong Möôøi phöông vaø Ba ñôøi.

400

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Y, chaùnh trang nghieâm ñeàu ñuû caû,

13.

Pheùp quaùn möôøi ba lyù vieân thaønh.(1)

Taây phöông Thaäp quaùn nhôø taâm thaønh.

Thöôøng nieäm Quaùn AÂm ñaáng Ñaïi töø,

17.

Vöøa nghe danh, ñöôïc voâ löôïng phöôùc,

Taây phöông Giaùo chuû ñaïi töø bi.

Laønh thay Ñaïi só nguyeän roäng saâu!(1)

Ñaïo sö tieáp daãn chuùng sanh quy.

Taây phöông Thaäp nhaát quaùn khoân löôøng,

Maõi khoâng thoái chuyeån, chöùng Boà-ñeà.(2)

Chín phaåm ñeàu cho leân Beán giaùc,

14.

18.

Theá Chí haøo quang Phaät taùn döông.

Moät neûo Taây phöông thaúng böôùc nhanh,

Vì chuùng baéc caàu qua bieån khoå, Phaân thaân giaùo hoùa khaép muoân ñöôøng.(2)

Troïn phaùt ba taâm, chaân lyù thaønh.

Taây phöông Thaäp nhò quaùn dung thoâng,

Sanh ra gaëp Phaät, chöùng Voâ sanh.(3)

Thöôïng phaåm thöôïng sanh trong chôùp maét,

15.

19.

Moät nieäm tinh thaønh töï thaønh coâng.

Taây phöông khoaùi laïc thaät kyø thay!

Neân töôûng töï thaân sanh Cöïc Laïc.

Quaùn töôûng tinh thaønh, hoa nôû ngay,

Nghieâm trang ngoài tònh giöõa sen hoàng.(3) 16.

(1)

Taây phöông Hoùa Phaät phoùng haøo quang, Phaân thaân voâ soá ñoä chuùng sanh.

(1)

401

Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù möôøi, quaùn töôûng thaân saéc ñöùc Phaät A-di-ñaø roài, ngöôøi tu neân quaùn töôûng ñöùc Quaùn Theá AÂm ôû beân traùi ñöùc Phaät A-di-ñaø. Muoán quaùn töôûng ñöùc Quaùn Theá AÂm, tröôùc heát neân quaùn töôûng töôùng nhuïc keá treân ñænh ñaàu ngaøi, sau ñoù seõ daàn daàn thaáy ñöôïc troïn thaân töôùng cuûa ngaøi. Do nguyeän löïc cuûa ngaøi saâu roäng, neân chuùng sanh chæ caàn nghe ñeán danh hieäu ngaøi ñaõ ñöôïc voâ löôïng phöôùc baùo, huoáng chi laø quaùn töôûng thaáy ñöôïc hình töôïng ngaøi!

(2) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù möôøi moät, quaùn töôûng ñöùc Boà Taùt Ñaïi Theá Chí ôû beân phaûi ñöùc Phaät A-di-ñaø. Neáu quaùn töôûng thaáy ñöôïc Boà Taùt Ñaïi Theá chí thì khoâng coøn phaûi thoï sanh vaøo thai baøo, thöôøng ñöôïc thaáy khaép caùc coõi Tònh ñoä cuûa chö Phaät.

(3) Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn thöù möôøi hai, quaùn töôûng thaáy töï thaân sanh veà coõi Cöïc Laïc, ngoài giöõa toøa sen baùu, nhìn thaáy ñöùc Phaät A-di-ñaø vaø chö Boà Taùt.

Baøi naøy noùi veà pheùp quaùn thöù möôøi ba, quaùn töôûng thaáy ñöùc Phaät A-di-ñaø, ñöùc Boà Taùt Quaùn Theá AÂm vaø ñöùc Boà Taùt Ñaïi Theá Chí. Ngöôøi tu ñöôïc thaáy caû Chaùnh baùo (töùc Phaät, Boà Taùt) vaø Y baùo (töùc caûnh giôùi Cöïc Laïc).

(2) Töø baøi 17 ñeán baøi 26 laàn löôït noùi veà Chín phaåm vaõng sanh nôi coõi Tònh ñoä cuûa ñöùc Giaùo chuû A-di-ñaø. Chín phaåm naøy bao goàm 3 haïng: Thöôïng phaåm, Trung phaåm vaø Haï phaåm; moãi haïng laïi chia ra 3 baäc: Thöôïng sanh, Trung sanh vaø Haï sanh. Nhö vaäy caû thaûy laø 9 phaåm, töø cao nhaát laø Thöôïng phaåm thöôïng sanh cho ñeán thaáp nhaát laø Haï phaåm haï sanh. Rieâng 3 baøi 18, 19 vaø 20 noùi veà caùc tröôøng hôïp vaõng sanh thuoäc veà Thöôïng phaåm laø pheùp quaùn thöù möôøi boán trong Quaùn kinh.

(3) Coù ba haïng chuùng sanh ñöôïc vaõng sanh: 1. Ngöôøi coù loøng töø khoâng gieát haïi, giöõ troøn giôùi luaät. 2. Ngöôøi ñoïc tuïng kinh ñieån Ñaïi thöøa, hieåu thaáu nghóa lyù. 3. Ngöôøi tu taäp saùu nieäm (nieäm Phaät, nieäm Phaùp, nieäm Taêng, nieäm Giôùi, nieäm Thí, nieäm Thieân) vaø hoài höôùng coâng ñöùc, phaùt nguyeän sanh veà Cöïc laïc. Nhöõng ngöôøi tu haønh ñöôïc nhö vaäy, neáu phaùt khôûi ñuû ba loaïi taâm laø: 1.

Taâm chí thaønh, 2. Taâm saâu vöõng, 3. Taâm phaùt nguyeän hoài höôùng, lieàn töùc thôøi ñöôïc vaõng sanh veà coõi Cöïc Laïc, vaøo haøng Thöôïng phaåm thöôïng sanh, töùc laø baäc cao nhaát trong caùc baäc vaõng sanh. Khi aáy, ngöôøi vaõng sanh vöøa hoùa sanh töø hoa sen lieàn ñöôïc thaáy Phaät tröôùc heát, chöùng ngoä phaùp Voâ sanh.

402

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Thöôïng phaåm trung sanh, tuøy nguyeän ñeán,

Trung phaåm trung sanh, chôø nöûa kieáp,

Trang nghieâm ngoài tònh, ñoùa sen baøy.

Dieäu quaû Voâ sanh aét töï thaønh.(1)

(1)

20.

403

23.

Taây phöông loøng ñaïo neáu kieân trì.

Taây phöông giuùp Ñaïo: hieáu laøm ñaàu,

Thöôïng phaåm haï sanh coù khoù chi,

Xöû theá nhaân töø: ruoäng phöôùc maàu.

Nguyeän thaûy cuøng leân thuyeàn Baùt-nhaõ.

Trung phaåm haï sanh, nghe dieäu phaùp,

Sen vaøng ñaõ saün ñôïi ngöôøi ñi.

Nhôø duyeân ñôøi tröôùc gaëp baïn laønh.(2)

(2)

21.

24.

Taây phöông saùng roõ chaúng mô hoà,

Taây phöông Hoùa chuû, nguyeän voâ bieân:

Kieân trì trai giôùi, thaáu Khoå, Khoâng.

Moät nieäm qui y, dieät toäi khieân.

Trung phaåm thöôïng sanh, nhôø söùc Ñònh,

Haï phaåm thöôïng sanh, nghe hieäu Phaät.

Quaû A-la haùn ñöôïc thaàn thoâng.(3)

Nhôø thaày chæ baûo, ñaïi nhaân duyeân.(3)

22.

25.

Taây phöông tu Giôùi ñöôïc troïn laønh,

Taây phöông Ñaïo lôùn töø xöa nay,

Moät nieäm hoa khai, Thaùnh quaû thaønh.

Chaúng boû ngöôøi taïo nghieäp saâu daøy.

(1)

Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Thöôïng phaåm trung sanh (baäc thöù nhì). Ngöôøi tu tuy khoâng thoï trì kinh ñieån Ñaïi thöøa nhöng hieåu roõ nghóa lyù, giöõ taâm an ñònh, tin saâu nhaân quaû, duøng coâng ñöùc aáy maø hoài höôùng phaùt nguyeän sanh veà Cöïc laïc. Sau khi laâm chung ñöôïc ñöùc Phaät A-di-ñaø vaø chö Boà Taùt tieáp daãn, hoùa sanh vaøo trong ñaøi sen vaøng, traûi qua moät ñeâm thì ñaøi sen nôû ra.

Trong baûy ngaøy chöùng ñöôïc ñòa vò khoâng coøn thoái chuyeån.

(2) Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Thöôïng phaåm haï sanh (baäc thöù ba). Ngöôøi tu tin saâu nhaân quaû, kính ngöôõng kinh ñieån Ñaïi thöøa, phaùt taâm caàu thaønh Phaät ñaïo. Khi laâm chung ñöôïc ñöùc Phaät tieáp daãn veà Cöïc laïc, hoùa sanh vaøo hoa sen, qua moät ngaøy moät ñeâm hoa sen môùi nôû. Laïi qua baûy ngaøy môùi baét ñaàu ñöôïc thaáy Phaät. Laïi qua ba laàn baûy ngaøy môùi thaáy roõ ñöôïc thaân Phaät, ñöôïc nghe thuyeát phaùp, chöùng ngoä.

(3) Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Trung phaåm thöôïng sanh (baäc thöù tö). Ngöôøi tu kieân trì giöõ theo giôùi luaät (hoaëc Nguõ giôùi, hoaëc Baùt trai giôùi, hoaëc Cuï tuùc giôùi), hoài höôùng coâng ñöùc phaùt nguyeän vaõng sanh. Nhôø ñoù khi saép maïng chung ñöôïc haøo quang cuûa Phaät soi chieáu ñeán, thaáu roõ ñöôïc nhöõng lyù: Khoå, Khoâng, Voâ thöôøng, Voâ ngaõ, lieàn ñöôïc vaõng sanh, hoùa sen vaøo hoa sen. Sau ñoù toøa sen daàn daàn nôû ra, haønh giaû ñöôïc nghe giaûng phaùp Töù dieäu ñeá, lieàn chöùng quaû A-la-haùn, coù ñuû Luïc thoâng.

(1)

Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Trung phaåm trung sanh (baäc thöù naêm) Ngöôøi tu chæ caàn giöõ troïn giôùi luaät qua moät ngaøy moät ñeâm, nhôø söï thaønh töïu aáy maø hoài höôùng phaùt nguyeän vaõng sanh thì khi laâm chung ñöôïc hoùa sanh vaøo hoa sen nôi coõi Cöïc Laïc. Qua baûy ngaøy baûy ñeâm hoa sen nôû ra, ñöôïc nghe Phaät thuyeát phaùp, lieàn chöùng ñöôïc Thaùnh quaû ñaàu tieân, töùc laø Sô quaû. Traûi qua nöûa kieáp môùi chöùng quaû Voâ sanh, töùc quaû A-la-haùn.

(2) Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Trung phaåm haï sanh (baäc thöù saùu), nhôø nhöõng coâng ñöùc hieáu döôõng cha meï, thöôøng laøm vieäc nhaân töø, neân luùc laâm chung gaëp ñöôïc baïn laønh giaûng noùi cho nghe Phaùp moân Tònh ñoä. Nghe roài hoan hyû tin theo, lieàn ñöôïc hoùa sanh vaøo hoa sen beân coõi Cöïc Laïc. Qua baûy ngaøy, ñöôïc nghe giaûng Dieäu phaùp maø chöùng Sô quaû. Laïi traûi qua moät Tieåu kieáp seõ chöùng quaû A-la-haùn. Caùc baøi soá 21, 22 vaø 23 ñeàu noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù möôøi laêm trong Quaùn Kinh.

(3) Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Haï phaåm thöôïng sanh (baäc thöù baûy). Nhöõng ngöôøi tuy taïo toäi aùc nhöng luùc saép maïng chung ñöôïc nghe baäc Thieän tri thöùc giaûng phaùp Ñaïi thöøa vaø daïy nieäm Phaät beøn tin theo, thöïc haønh nieäm Phaät cung kính, chí thaønh, lieàn ñöôïc Hoùa Phaät vaø Hoùa Boà Taùt hieän ñeán tieáp daãn veà Cöïc Laïc, ñoù laø haøng Haï phaåm thöôïng sanh.

404

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Haï phaåm trung sanh nhôø chæ daïy,

405

Thaân maïng, cuûa tieàn ñeàu boû heát,

Vöøa nghe phaùp Phaät vöõng tin ngay.

Ñöôïc leân thöôïng phaåm giöõa toøa sen.(1)

(1)

26.

29.

Taây phöông quyeát ñònh luùc laâm chung:

Taây phöông, Nhò ñòa phaûi taâm thaønh,

Nhôø gaëp baïn laønh ñöôøng môû thoâng,

Nieäm Phaät tröôùc neân quaùn lyù minh.

Haï phaåm haï sanh trong möôøi nieäm,

Trì giôùi tinh nghieâm, lìa caáu ueá,

Toäi tröø bao kieáp, phöôùc voâ cuøng.

(2)

Ruoäng taâm thanh tònh, ñaïo vieân thaønh.(2)

27.

30.

Taây phöông tinh taán chôù trì dieân,

Taây phöông, Tam ñòa yù caên thaønh,

Nghi thaønh chôø ñôïi nöûa nghìn naêm.

Nhaãn nhuïc nhu hoøa, daïy chuùng sanh.

Haøo quang Ñaïi Thaùnh soi chieáu ñeán,

Moïi pheùp thaàn thoâng ñeàu ñuû caû,

Ñöôïc veà Tònh ñoä leã Kim Tieân.(3)

Töôùng thaân vaøng röïc toûa quang minh.(3)

28.

31.

Taây phöông, Sô ñòa phaùt taâm kieân,

Taây phöông, Töù ñòa theå khoâng hö,

Boá thí loøng vui, gieo phöôùc ñieàn.

Phieàn naõo, loøng ma, thaûy queùt tröø.

(1)

Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Haï phaåm trung sanh (baäc thöù taùm), goàm nhöõng ngöôøi tuy ñaõ taïo nhieàu aùc nghieäp naëng neà nhöng nhôø nghe lôøi chæ daïy cuûa baäc thieän tri thöùc, vöøa ñöôïc nghe giaùo phaùp cuûa Phaät ñaõ sanh loøng tin kính laøm theo, nhôø ñoù maø heát thaûy toäi nghieäp ñeàu ñöôïc tieâu tröø, khi laâm chung nhôø söùc tieáp daãn cuûa ñöùc A-di-ñaø Phaät maø hoùa sanh vaøo hoa sen nôi coõi Cöïc Laïc, thuoäc veà haøng Haï phaåm trung sanh.

(2) Baøi naøy noùi veà tröôøng hôïp Haï phaåm haï sanh (baäc thöù chín), goàm nhöõng keû phaïm vaøo caùc toäi Nguõ nghòch, Thaäp aùc, ñaùng phaûi rôi vaøo ñòa nguïc, nhöng luùc saép laâm chung nhôø gaëp ñöôïc baäc thieän tri thöùc chæ baøy cho phaùp nieäm Phaät lieàn phaùt khôûi loøng tin. Duø khi ñaõ saép döùt hôi, khoâng coøn nieäm ñöôïc ra tieáng nhöng vaãn coá söùc nieäm ñuû möôøi laàn, lieàn ñöôïc vaõng sanh veà coõi Cöïc laïc, thuoäc vaøo haøng Haï phaåm haï sanh. Ba baøi soá 24, 25 vaø 26 treân ñaây noùi veà pheùp quaùn töôûng thöù möôøi saùu trong Quaùn kinh.

(3) Baøi naøy noùi veà nhöõng tröôøng hôïp nieäm Phaät caàu vaõng sanh nhöng coøn coù loøng nghi ngôø, chöa thöïc söï vöõng tin. Nhôø coâng ñöùc nieäm Phaät kieân trì maø ñöôïc vaõng sanh, nhöng phaûi hoùa sanh taïi Nghi thaønh, töùc laø nôi ôû cuûa nhöõng ngöôøi coøn nghi hoaëc. ÔÛ ñoù ñeán 500 naêm, höôûng caùc söï vui söôùng nhöng khoâng ñöôïc thaáy Phaät, nghe phaùp. Sau nhôø ñöùc Phaät soi chieáu haøo quang phaù saïch loøng nghi môùi ñöôïc hoùa sanh veà coõi trung taâm Tònh ñoä, ñöôïc thaáy Phaät, nghe phaùp, chöùng ñaéc Thaùnh quaû.

Tinh taán, töï nhieân sanh trí tueä, Xöa nay khoâng khaùc, chöùng chaân nhö.(4) 32.

Taây phöông, Nguõ ñòa khoù töïu thaønh, Thaáy bieát hai thöøa ñaâu deã saùnh.

(1)

Baøi naøy vaø chín baøi tieáp theo noùi veà möôøi ñòa vò tu chöùng cuûa haøng Boà Taùt. Ñòa vò ñaàu tieân noùi trong baøi naøy laø Hoan hyû ñòa, ñöôïc chöùng ñaéc nhôø hoan hyû thöïc haønh haïnh boá thí, döùt boû heát thaûy taøi saûn vaø thaân maïng.

(2) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù hai cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Ly caáu ñòa (ñòa vò lìa khoûi söï ueá tröôïc), nhôø nôi vieäc trì giôùi tinh nghieâm maø thaønh töïu.

(3) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù ba cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Phaùt quang ñòa (ñòa vò toûa haøo quang), nhôø nôi vieäc tu haïnh nhaãn nhuïc maø thaønh töïu.

(4) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù tö cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Dieãm hueä ñòa (ñòa vò coù trí hueä saùng choùi), nhôø tu haïnh tinh taán maø thaønh töïu.

406

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Phaùp thaân thanh tònh, roõ yù chính,

Toâng, thuyeát ñeàu thoâng, xöng Thieän hueä,

Tu saâu thieàn ñònh, loä chaân tình.

Bieän taøi boán ñöùc thaûy chaâu vieân.(1)

(1)

33.

37.

Taây phöông, Luïc ñòa ñaït vieân dung,

Taây phöông, Thaäp ñòa trí tröôùc tieân,

Boán phía toaøn chaân, moïi vieäc thoâng.

Möa phaùp maây töø khaép Ñaïi thieân.

Sö töû gaàm vang, muoâng thuù phuïc.

Baùt-nhaõ hieän tieàn khoâng vöôùng maéc,

Nhaát sanh boå xöù, quaû Phaät thaønh.(2)

Toaøn thaân tay maét môû toang doøng.(2) 38.

34.

Taây phöông giaùc ngoä, Phaät saùnh vai,

Taây phöông, Thaát ñòa vöøa roõ phaân,

Voâ bieân haïnh nguyeän xöùng Phoå Hieàn.

Boà Taùt vöôït xa nhôø loøng laønh.

Ñoái dieän Nhö Lai nhaän giao phoù,

Moãi nieäm roõ thoâng, sai bieät trí,

Lôïi sanh tieáp vaät, khôûi Voâ duyeân.(3)

Neáu khoâng phöông tieän, chaúng vieân thaønh.

(3)

39.

35.

Taây phöông Dieäu giaùc, quaû chaâu vieân, Taây phöông, Baùt ñòa ngoä Voâ sanh,

Ñuû maét Vaên-thuø phöôùc trí nguyeân.

Chö Phaät Nhö Lai thaûy chöùng thaønh.

Thaân Loâ-xaù-na, ñuû coâng ñöùc.

Chaúng ñoäng Phaùp thaân qua bieån khoå,

Boû laønh, maëc raùch, phöông tieän truyeàn.(4)

Nguyeän saâu roäng cöùu khaép chuùng sanh.(4) 36.

Taây phöông, Cöûu ñòa phaùp voâ bieân, Ñaïi só hoaèng döông chí löïc kieân.

(1)

407

Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù naêm cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Toái nan thaéng ñòa hay Cöïc nan thaéng ñòa (Ñòa raát khoù ñaït vaø thuø thaéng), nhôø tu thieàn ñònh maø ñaït ñöôïc.

(2) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù saùu cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Hieän tieàn ñòa, nhôø tu taäp caû thieàn ñònh vaø trí hueä maø thaønh töïu.

(3) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù baûy cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Vieãn haønh ñòa, nhôø tu taäp phöông tieän trí hueä maø thaønh töïu.

(4) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù taùm cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Baát ñoäng ñòa, nhôø tu taäp nguyeän löïc saâu roäng maø thaønh töïu.

(1)

Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù chín cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Thieän hueä ñòa, nhôø tu taäp ñuû Töù bieän taøi maø thaønh töïu. Töù bieän taøi laø: 1. Phaùp voâ ngaïi bieän, 2. Nghóa voâ ngaïi bieän, 3. Töø voâ ngaïi bieän, 4. Laïc thuyeát voâ ngaïi bieän.

Boà Taùt nhôø coù Töù bieän taøi neân coù theå tuøy cô duyeân, tuøy ñoái töôïng maø thuyeát giaûng Chaùnh phaùp khoâng ngaên ngaïi.

(2) Baøi naøy noùi veà ñòa vò tu chöùng thöù möôøi cuûa haøng Boà Taùt, goïi laø Phaùp vaân ñòa, nhôø tu taäp trí tueä roát raùo maø thaønh töïu. Boà Taùt ôû ñòa vò naøy cuõng goïi laø Nhaát sanh boå xöù, nghóa laø chæ coøn moät laàn thoï sanh cuoái cuøng tröôùc khi thaønh quaû Phaät.

(3) Baøi naøy noùi veà haïnh nguyeän cuûa ngaøi Boà Taùt Phoå Hieàn, nghóa laø nhaân quaû ñaày ñuû, troïn veïn. Chöõ Voâ duyeân trong caâu cuoái chæ Voâ duyeân töø, nghóa laø loøng töø khoâng coù söï vöôùng maéc theo ngoaïi caûnh.

(4) Baøi naøy neâu roõ nghóa Dieäu giaùc quaû maõn, töùc laø phöôùc ñöùc vaø trí hueä cuûa ngaøi Vaên-thuø. Tuy ñaõ tu haønh vieân maõn, nhöng ngaøi Vaên-thuø vaãn thò hieän duøng quyeàn nghi maø hoã trôï Phaät phaùp, tuøy phöông tieän maø hoùa ñoä chuùng sanh.

408

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

409

Chôùp maét vöôït qua doøng sanh töû,

40.

Coù duyeân aét gaëp vieäc khoù taàm.(1)

Taây phöông Vieân giaùc, baäc thaùnh sö, Ñoàng Theå Quaùn AÂm ñuû ñaïi bi.

44.

Möôøi hieäu, Ba thaân ñeàu troïn veïn,

Taây phöông gaàn ñoù, chôù caàu xa,

AÁy ngoâi Voâ thöôïng Phaät Boà-ñeà.(1)

Moät nieäm Di-ñaø haõy thieát tha, Giöõ ñöôïc suoát ñôøi khoâng nieäm khaùc,

41.

Hoa sen nöôùc Phaät ñôïi ngöôøi qua.(2)

Taây phöông Vieãn toå sôùm tieân tri,

45.

Coøn höôùng veà non leã saùu thì.

Taây phöông chaúng phaûi phí söùc nhieàu,

Moät hoäi traêm hai möôi ba vò,

Möôøi nieäm vieân thaønh, choác laùt sieâu.

Cuøng sanh Tònh ñoä, chöùng Boà-ñeà.(2)

Phaät toå chæ ñöôøng nhanh böôùc tôùi,

42.

Ñôøi naøy aét ñöôïc thoaùt traàm phieâu.(3)

Taây phöông Ñaïi Thaùnh, vua caùc phaùp,

46.

Tieáp daãn chuùng meâ, phoùng haøo quang.

Taây phöông Töø phuï caûm thöông ñôøi,

Moûi nhoïc chaúng neà hoaèng nguyeän naëng.

Tieáp daãn chuùng meâ veà taän nôi.

Thöôøng chôi bieån khoå, cöôõi thuyeàn töø.(3)

Sôùm tôùi toøa sen vui göûi theå,

43.

Ñöøng vaøo coõi tuïc gaù baøo thai.

Taây phöông deã tôùi, ñöøng ngaàn ngaïi,

47.

Chæ coát ngöôøi tu phaûi quyeát taâm.

Taây phöông tin chaéc, chôù ngôø ñaây, Nieäm Phaät tu haønh mau kòp ngaøy.

(1)

Baøi naøy neâu roõ nghóa Vieân giaùc, nhaân goàm, quaû suoát, nhö ñöùc Quaùn AÂm vì loøng ñaïi bi maø thò hieän ra moïi hình töôùng khaùc nhau ñeå hoùa ñoä chuùng sanh.

Trong ba baøi 38, 39 vaø 40 treân ñaây, laàn löôït neâu leân ñuû ba yù nghóa tu taäp quan troïng nhaát: Ñaïi haïnh cuûa ngaøi Phoå Hieàn, Ñaïi trí cuûa ngaøi Vaên-thuø vaø Ñaïi bi cuûa ngaøi Quaùn AÂm (2) Ngaøi Hueä Vieãn saùng laäp Tònh ñoä toâng ôû Trung Hoa, tu taäp ñaït pheùp Nieäm Phaät Tam-muoäi. Moãi ngaøy ñeâm saùu thôøi ngaøi thöôøng quay veà höôùng Taây maø leã baùi ñöùc Phaät A-di-ñaø. Ngaøi laäp ra hoäi Lieân xaõ, goàm 123 vò ñoàng tu taäp phaùp Nieäm Phaät, phaùt nguyeän vaõng sanh.

(3) Baøi naøy xöng taùn ñöùc Phaät A-di-ñaø, baäc vua phaùp ôû coõi Taây phöông. Ngaøi chaúng neà meät nhoïc, theo ñaïi nguyeän maø thöôøng hieän ñeán nôi bieån khoå ñeå tieáp daãn chuùng sanh.

(1)

Baøi naøy neâu roõ yù vaõng sanh Tònh ñoä laø vieäc deã daøng, khoâng caàn phaûi ngaàn ngaïi, chæ caàn haï ñuû quyeát taâm tu taäp aét seõ thaønh töïu. Neáu ñuû loøng tin maø nieäm Phaät thì coù theå trong chôùp maét ñaõ vöôït qua ñöôïc bieån khoå sanh töû.

(2) Ñoái vôùi ngöôøi ñuû loøng tin nieäm Phaät, coõi Taây phöông thaät chaúng xa. Chæ thieát tha quaùn nieäm duy nhaát moät caâu Nam moâ A-di-ñaø Phaät laø ñuû, ñöøng cho xen daáy baát cöù moät nieäm naøo khaùc thì chaéc chaén seõ ñöôïc sanh ra töø hoa sen nôi coõi Phaät.

(3) Baøi naøy neâu yù nghóa vieäc tu Tònh ñoä nhôø nôi nguyeän löïc cuûa ñöùc Phaät A-diñaø neân khoâng phaûi maát nhieàu coâng söùc nhö caùc phaùp moân khaùc. Chæ caàn möôøi nieäm thaønh töïu cuõng ñuû thoaùt khoûi coõi Ta-baø ngay trong ñôøi naøy.

410

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Ngaøy qua ngaén nguûi neân sôùm lieäu.

51.

Xöông khoâ vuøi ñaát, maáy ngöôøi hay!

Taây phöông ao baùu nôû hoa sen,

(1)

Vaät baùu trang nghieâm töï hoùa thaønh.

48.

Hieän giöõa haøo quang, töï thaáy Phaät,

Taây phöông coäi reã, giôùi tröôùc tieân,

Trang nghieâm ngoài giöõa ñoùa sen laønh.(1)

Giôùi luaät tinh nghieâm, ñònh cuõng kieân, Söùc ñònh chaúng khoâ, sanh trí saùng,

52.

Trí saùng, taâm thoâng, töùc Kim tieân.

Taây phöông Tònh ñoä dieäu kyø thay!

(2)

Hoa öu-baùt-la khaép coõi khai.

49.

Muoân vieäc hieän thaønh neàn phuù quí,

Taây phöông chaúng ñôïi hoïc ña ñoan:

Moãi ñaøi hoa baùu, moãi Nhö Lai.(2)

Moät tieáng Di-ñaø trôû moái sang.

53.

Thaáy ñöôïc ban sô maøy maët thaät,

Taây phöông danh hieäu Phaät ñoàng mình,

Môùi hay sanh töû töùc Nieát-baøn.(3)

Nghe bieát tin saâu chaúng khieáp kinh.

50.

Neáu nhaân moät nieäm böøng tænh daäy,

Taây phöông thaúng ñeán, chôù laân la,

Nhoïc chi möôøi vaïn taùm ngaøn trình.(3)

Thaønh baïi nay ñeàu do chính ta.

54.

Chæ caàn nieäm Phaät khoâng xen taïp,

Taây phöông Hoùa chuû ñoä meâ tình,

Hoa sen Cöïc Laïc saün chôø ta.(4)

Söùc Phaät gia trì ñaïo deã thaønh.

(1)

(1)

411

Baøi naøy khuyeân ngöôøi sôùm tænh ngoä maø nieäm Phaät tu haønh, vì thôøi gian qua nhanh, ñôøi soáng coù haïn, maø caùi cheát coù theå ñeán khoâng baùo tröôùc.

(2) Baøi naøy noùi veà ba moân Voâ laäu hoïc laø: Giôùi, Ñònh, Hueä. Nhôø trì giôùi neân coù theå ñaït ñöôïc söùc ñònh; nhôø söùc ñònh môùi phaùt sanh trí hueä. Trí hueä saùng suoát, taâm thöùc khai thoâng töùc thaønh töïu quaû Phaät (Kim tieân).

(3) Baøi naøy neâu yù ngöôøi tu Tònh ñoä chaúng caàn phaûi tham hoïc nhieàu nôi, nhieàu phaùp, chæ caàn ñeå heát taâm yù vaøo moät caâu nieäm Phaät maø thoâi. Neáu nhaân ñoù maø thaáy ñöôïc caùi “baûn lai chaân dieän muïc” cuûa mình, töùc laø thaáu ñaït chaân taùnh, thì seõ thaáy ñöôïc raèng luaân hoài vôùi Nieát-baøn voán khoâng phaûi hai, khoâng phaûi khaùc.

(4) Baøi naøy neâu yù phaùp moân Tònh ñoä laø con ñöôøng thaúng taét ñaït ñeán giaûi thoaùt, ngöôøi tu chôù neân phaân taâm theo nhöõng con ñöôøng khaùc. Chæ caàn heát loøng nieäm Phaät thì söï vaõng sanh veà Cöïc Laïc coù theå xem nhö chaéc chaén.

Baøi naøy moâ taû ngöôøi ñöôïc vaõng sanh veà Cöïc Laïc. Khi hoa sen giöõa ao baùu nôi coõi Cöïc Laïc vöøa nôû ra thì ngöôøi ñöôïc vaõng sanh töø trong hoa sen aáy hoùa sanh, caùc moùn baùu vaät trang nghieâm töï nhieân hieän ñeán ñaày ñuû. ÔÛ giöõa traêm ñaïo haøo quang choùi saùng, ngöôøi aáy töï mình ñöôïc thaáy Phaät, nghe phaùp, vaø baûn thaân cuõng ñöôïc ngoài trang nghieâm treân moät toøa sen baùu.

(2) Baøi naøy moâ taû caûnh dieäu kyø nôi Cöïc Laïc, coù gioáng hoa öu-baùt-la nôû khaép moïi nôi vaø moïi thöù ñeàu trang nghieâm, xinh ñeïp, treân moãi toøa sen baùu ñeàu coù moät ñöùc Nhö Lai. (3) Baøi naøy neâu lyù vieân dung trong phaùp moân Tònh ñoä, neáu ngöôøi ngoä ñöôïc thì ñoàng moät danh hieäu vôùi Phaät. Nhôø tin saâu lyù aáy neân khi nghe bieát khoâng sanh loøng khieáp sôï, kinh haõi. Neáu coù theå nhaân nôi vieäc nieäm danh hieäu Phaät moät laàn maø ñöôïc tænh ngoä thì coõi Phaät nhö ôû ngay tröôùc maét, khoâng caàn phaûi nhoïc coâng vöôït qua möôøi muoân taùm ngaøn daëm (yù noùi khoaûng caùch raát xa).

412

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Buoâng tay thaúng tieán khoâng ñöôøng khaùc,

58.

Böôùc ñaàu phaûi thaáu roõ yù kinh.

(1)

Taây phöông coõi Phaät vöôït chö thieân,

55.

Hôn caû Boàng Lai coõi chö tieân;

Taây phöông giaùo phaùp ñaõ ñaønh raønh,

Hôn caû giaøu sang cuøng vua chuùa.

Moät nieäm Di-ñaø caát böôùc nhanh.

Vaø hôn caû haïng ngu si thieàn.(1)

Quyeát ñònh sôùm leân toøa Sö töû, Ñoàng danh, ñoàng hieäu chöùng Voâ sanh.(2)

59.

56.

Taây phöông vui khoaùi vöôït Thieân cung,

Taây phöông chôùp maét ngoä Voâ sanh,

Tuoåi thoï khoân löôøng, phöôùc chaúng cuøng.

Leân ngoâi Thöôïng phaåm, quaû Phaät thaønh.

Keû thieáu nieàm tin nghòch baùng boå,

Töø phuï Di-ñaø, thaân thoï kyù,

Phaät töû ñuû duyeân ñöôïc veà chung.(2)

Veà sau thuyeát phaùp ñoä chuùng sanh.(3) 57.

60.

Taây phöông nghieâm tònh choán an vui,

Taây phöông Phaät töû ñuû thaàn thoâng,

Vaät duøng tuøy yù hoùa hieän thoâi.

Thaâu laïi, buoâng ra phuùt choác xong.

Caùc coõi trôøi, ngöôøi khoâng saùnh kòp,

Tuøy loaïi hieän thaân, duøng pheùp laï,

Trang nghieâm toøa baùu hieän ngoài treân.(4)

Môû quyeàn, hieån thaät, daäy toâng phong.

(1)

Baøi naøy neâu roõ yù nghóa tha löïc trong phaùp moân Tònh ñoä. Nhôø coù söùc gia trì cuûa ñöùc Phaät neân vieäc tu ñaïo coù theå deã daøng thaønh töïu, nhöng ngöôøi tu ngay töø khi môùi phaùt taâm caàn phaûi xaùc laäp moät nieàm tin chaéc chaén vaø söï hieåu bieát thaáu ñaùo veà phaùp moân Tònh ñoä, khoâng sai leäch vôùi lôøi daïy cuûa Phaät nhö trong kinh ghi laïi.

(2) Baøi naøy neâu roõ yù nghóa thaønh töïu cuûa phaùp moân Tònh ñoä, neáu theo ñuùng söï chæ daïy trong giaùo phaùp thì chæ moät caâu nieäm Di-ñaø cuõng coù theå quyeát ñònh ñöôïc veà coõi Phaät, ngoài toøa Sö töû (toøa kim cang), chöùng quaû Voâ sanh, cuøng vôùi Phaät ñoàng moät danh hieäu.

(3) Baøi naøy noùi veà vieäc ngöôøi ñöôïc vaõng sanh vaøo haøng Thöôïng phaåm aét seõ ñöôïc nhanh choùng chöùng quaû Voâ sanh, sôùm thaønh quaû Phaät, ñöôïc ñöùc Phaät A-di-ñaø ñích thaân thoï kyù, veà sau laïi tieáp tuïc vieäc thuyeát phaùp ñoä sanh.

(4) Baøi naøy moâ taû caûnh thanh tònh, trang nghieâm vaø an vui ôû coõi Taây phöông.

Nôi ñoù moïi vaät caàn duøng nhö thöùc aên, y phuïc... ñeàu tuøy yù hieän ra ñaày ñuû.

Söï an vui ñoù khoâng moät coõi trôøi, coõi ngöôøi naøo coù theå saùnh kòp. Moãi ngöôøi laïi coù moät toøa sen baùu hieän ra laøm choã ngoài.

413

61.

Taây phöông caûnh trí vöôït Boàng Lai, Uoáng khí, aên maây, nuoâi hoïa thai.

(1)

Baøi naøy neâu roõ söï thuø thaéng cuûa coõi Cöïc Laïc phöông Taây, vöôït xa caùc coõi trôøi cuûa chö thieân, cuõng hôn caû caûnh Boàng Lai tieân giôùi maø ngöôøi ñôøi thöôøng mô töôûng. Neáu so vôùi hieän caûnh nhaân gian thì duø ñöôïc giaøu sang hay laøm baäc vua chuùa cuõng khoâng theå saùnh baèng ñôøi soáng ôû Cöïc Laïc. Ñieàu quan troïng hôn nöõa laø nhöõng ngöôøi tu thieàn maø khoâng coù trí tueä (ngu si) thì caøng khoâng theå saùnh kòp ngöôøi tu phaùp moân nieäm Phaät.

(2) Baøi naøy neâu roõ nhöõng nieàm vui vaø tuoåi thoï, phöôùc baùu cuûa ngöôøi ñöôïc sanh veà Cöïc Laïc. Tuy vaäy, nhöõng keû khoâng ñuû ñöùc tin thöôøng ñieân ñaûo baùng boå, baøi xích. Chæ nhöõng ngöôøi Phaät töû coù ñuû duyeân laønh môùi phaùt khôûi ñöôïc ñöùc tin, chaéc chaén seõ ñöôïc cuøng nhau sanh veà coõi Phaät.

414

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Ñöøng hoïc xuaát thaàn, tu luyeän pheùp,

415

Thöùc aên, y phuïc töï hoùa hieän, Veïn toaøn töôùng haûo vôùi quang minh.

Caây khoâ haù khieán ñöôïc hoa khai?

(1)

62.

66.

Taây phöông nhìn khaép thaûy hoa sen, Traêm baùu trang nghieâm troïn phoâ baøy.

Chö thöôïng thieän nhaân cuøng hoäi tuï, Soá nhieàu voâ löôïng vöôït caùt soâng.(1)

Taây phöông Tònh ñoä sen hoùa sanh, Khuyeân khaép chuùng sanh nieäm Phaät danh.

Hoa nôû töùc thôøi ñöôïc thaáy Phaät, Döùt tröø maõi maõi ñieàu chaúng laønh.(2)

67.

63.

Taây phöông loái taét vöôït tham thieàn, Moät nieäm Di-ñaø, phaùp tröôùc tieân.

Chôùp maét vöôït qua möôøi vaïn öùc,(2) Chæ e ngöôøi chaúng nhaän tin lieàn.

Taây phöông phuù quí vöôït vöông haàu, Moïi thöù trang nghieâm, töï ñuû ñaày.

Chæ quyeát moät loøng caàu Tònh ñoä, Döùt ngay neûo döõ choán traàm luaân.

68.

64.

Taây phöông chæ sôï thieáu kieân trì, Gaéng söùc chuyeân caàn thaúng böôùc ñi.

Nhö thuyeàn xuoâi nöôùc, cheøo laùi ñuû,

Taây phöông ñöôøng tröôùc sôùm tu trì, Muoân vieäc thò phi chaúng lo chi.

Buoâng xaû thaân taâm, chuyeân nieäm Phaät,

Di-ñaø tieáp daãn coù khoù chi!(3)

Ñaõ khoâng phieàn naõo, döùt lo aâu.

69.

65.

Taây phöông chaúng luaän keû ngheøo, giaøu,

Taây phöông thoï duïng keùm ai ñaâu, Ao baûy baùu ñaày boán saéc hoa.

Sang, heøn, khoân, daïi chaúng khaùc nhau.

(3)

(1)

Baøi naøy duøng caùch so saùnh ñeå baùc boû nhöõng keû ngu meâ tu luyeän theo tieân ñaïo, chæ theo ñuoåi maõi vieäc uoáng khí, aên maây, roát cuoäc cuõng khoâng khoûi luaân hoài khoå naõo. Duø hoïc laáy nhöõng caùch xuaát thaàn hay pheùp laï thì cuõng chaúng ích gì cho vieäc giaûi thoaùt sanh töû, nhö caây khoâ khoâng theå naøo nôû hoa.

(2) Baøi naøy noùi veà caùch hoùa sanh nôi Tònh ñoä. Chuùng sanh ñöôïc hoùa sanh vaøo hoa sen, chôø khi sen nôû cuõng laø luùc sanh ra, lieàn ñöôïc töï thaân gaëp Phaät, nghe phaùp, maõi maõi khoâng coøn phaûi chòu nhöõng tai naïn nhö ôû coõi Ta-baø.

(3) Boán saéc hoa: chæ boán loaïi hoa sen quyù, coù ñuû boán maøu. Boán thöù hoa sen aáy laø: hoa öu-baùt la maøu xanh, hoa caâu-vaät-ñaàu maøu vaøng, hoa ba-ñaàu-ma maøu ñoû, hoa phaân-ñaø-lî maøu traéng.

(1)

Baøi naøy neâu roõ moät trong nhöõng öu ñieåm cuûa ngöôøi vaõng sanh Cöïc Laïc laø ñöôïc soáng chung vôùi caùc baäc thöôïng thieän nhaân, töùc laø nhöõng ngöôøi ñaõ troïn tu taát caû caùc phaùp laønh. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy soá nhieàu khoâng theå tính ñeám, nhieàu hôn caû soá caùt soâng Haèng.

(2) Nguyeân taùc duøng “ñaøn chæ”, dòch saùt nghóa laø “khaûy moùng tay”, duøng vôùi yù chæ moät khoaûng thôøi gian raát ngaén, cuõng haøm yù vieäc raát deã daøng, neân chuùng toâi dòch laø “chôùp maét”. Ngöôøi chuyeân taâm nieäm Phaät thì chæ trong khoaûnh khaéc ñaõ coù theå vaõng sanh veà Cöïc Laïc, vöôït qua caû ñöôøng xa möôøi vaïn öùc daëm.

(3) Baøi naøy nhaán maïnh yeáu toá kieân trì trong vieäc tu taäp phaùp moân nieäm Phaät.

Chæ caàn coù theå gaéng söùc chuyeân caàn, coäng vôùi nguyeän löïc tieáp daãn cuûa ñaáng Ñaïo sö A-di-ñaø thì vieäc vaõng sanh khoâng coù gì laø khoù, cuõng gioáng nhö con thuyeàn

416

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Chaúng luaän gaùi, trai, giaø vôùi treû, Chaúng phaân taêng, tuïc, oaùn hay thaân.(1)

417

73.

Taây phöông kim coå maõi thöôøng coøn, Cha laønh thöông xoùt ñoä chaùu con.

70.

Taây phöông quyeán thuoäc cuøng doøng phaùp, Cuøng tu nieäm Phaät, keát tình thaân.

Cuøng phaùt nguyeän sanh veà nöôùc Phaät, Neân cuøng gieo caáy vaõng sanh nhaân.

Taùm vaïn boán ngaøn phöông tu taäp,

(2)

Di-ñaø moät tieáng vöôït troäi hôn.(1) 74.

Taây phöông Cöïc Laïc vöôït troäi hôn,

71.

Roäng khuyeân heát thaûy tu phaùp naøy.

Taây phöông môû ñaïo caûm Thích-ca, Gieo nhaân Tònh ñoä nieäm Di-ñaø.

Ba coõi saùu ñöôøng ñeàu traûi khaép, Môùi hay quaû Phaät, coõi ngöôøi ta.(3)

Giöõ mieäng chôù neân baøn chuyeän nhaûm, Nieäm Phaät sôùm chieàu chaúng ñoåi thay.

75.

Taây phöông coù Phaät hieäu Di-ñaø,

72.

Soâng meâ ñoä heát chuùng sanh qua.

Taây phöông coâng ñöùc nöôùc trong ngaàn, Thaáu trieät coäi nguoàn nieäm Phaät nhaân.

Boán möôi taùm nguyeän baøy chín phaåm, Saün ñôïi muoân ngöôøi, chôù luoáng qua.

Khoâng chæ rieâng ngöôøi sanh Tònh ñoä,

76.

Muoân loaøi bay chaïy cuõng nhôø aân.

Taây phöông duy moät neûo khoâng xa,

(1)

Baøi naøy neâu roõ phaùp moân Tònh ñoä laø daønh cho taát caû moïi ngöôøi, khoâng phaân bieät ñòa vò hay tuoåi taùc, ai cuõng coù theå phaùt taâm tu taäp. Tuy nhieân, caàn chuù yù raèng söï khoâng phaân bieät naøy khoâng coù nghóa laø ai ai cuõng seõ ñaït keát quaû tu taäp nhö nhau. Ñieàu ñoù coøn tuøy thuoäc vaøo söï noã löïc töï thaân cuûa moãi ngöôøi cuõng nhö nhöõng caên laønh maø hoï ñaõ gieo troàng töø nhöõng ñôøi tröôùc.

(2) Quyeán thuoäc cuøng doøng phaùp: nhöõng ngöôøi cuøng tu taäp moät phaùp moân neân keát nhaân duyeân thaân tình vôùi nhau nhö quyeán thuoäc ôû theá gian. Nguyeân taùc goïi laø “phaùp quyeán”.

(3) Baøi naøy nhaéc vieäc khi ñöùc Phaät Thích-ca khai môû phaùp moân Tònh ñoä baèng caùch giaûng kinh A-di-ñaø thì söï giao caûm giöõa hai ñöùc Phaät hieän ra nôi saéc maët cuûa ngaøi. Vì theá, ngöôøi tu Tònh ñoä coù theå tin chaéc vieäc gieo nhaân Tònh ñoä chæ caàn chuyeân nieäm Phaät A-di-ñaø laø ñuû. Hôn nöõa, caàn bieát raèng trong khaép muoân loaøi chuùng sanh chæ coù loaøi ngöôøi môùi laø ñuû nhaân duyeân deã tu taäp chöùng thaønh quaû Phaät, vì khoâng quaù sung söôùng (nhö chö thieân...) cuõng khoâng quaù khoå naõo (nhö caùc caûnh giôùi ñòa nguïc, ngaï quyû...). Tuy nhieân, ñoái vôùi phaùp moân Tònh ñoä, nhö baøi tieáp theo seõ noùi roõ, thì khoâng chæ rieâng loaøi ngöôøi ñöôïc lôïi ích, maø khaép muoân loaøi chuùng sanh cuõng ñeàu ñöôïc höôûng nhôø aân ñöùc.

Moät nieäm vöõng tin phuùt choác qua.

Chaïm maét, gaëp duyeân ñeàu Cöïc Laïc, Gioù lay, nöôùc chaûy giaûng Ma-ha.(2) 77.

Taây phöông ñöôøng taét kheùo tu haønh, Duõng maõnh chuyeân caàn tieán böôùc nhanh.

(1)

Baøi naøy neâu yù phaùp moân Tònh ñoä ñöôïc xem laø thuø thaéng nhaát trong taát caû caùc phaùp moân. Ñoù laø nhôø coù nguyeän löïc cuûa ñöùc Phaät A-di-ñaø trôï giuùp, khaùc naøo nhö ngöôøi cha laønh luoân thöông xoùt cöùu giuùp chaùu con.

(2) Baøi naøy khuyeân xaùc laäp tín taâm ñeå phaùt nguyeän vaõng sanh veà Cöïc Laïc, nôi ñoù moïi söï xuùc chaïm ñeàu khoâng coù khoå naõo, moïi aâm thanh ñöôïc nghe ñeàu dieãn giaûng phaùp Ñaïi thöøa (Ma-ha).

418

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Chín phaåm ñaøi sen ñeàu saün ñôïi,

419

82.

Hoa khai chaéc chaén ngoä Voâ sanh.

Taây phöông Töø phuï hieäu Di-ñaø, Chín phaåm hoa sen daãn ngöôøi qua.

78.

Taây phöông mau taét deã caàu sanh,

Tu taäp deã daøng, nhanh choùng ñeán,

Chæ taïi ñôøi nay moät nieäm thaønh.

Ñaùng thöông keû nghi ngaïi thaønh xa!

Tinh taán laïi theâm tu phöôùc, hueä,

83.

Ñaøi vaøng thöôïng phaåm ñöôïc neâu danh.

Khuyeân tu Tònh ñoä, laäp Lieân toâng, Toân sö Hueä Vieãn hoaèng coõi Ñoâng.

79.

Taây phöông moãi böôùc ñaïp lieân hoa,

Nieäm Phaät, tham thieàn chung moät ñích,

Taï ñöùc Thích-ca môû loái qua.

Xöa nay dieäu höõu töùc chaân khoâng.(1)

Ba laàn thuyeát giaûng, khoâng sai khaùc,

84.

Moät loøng nieäm Phaät, sôùm veà nhaø.

Taây phöông nguyeän lôùn khaép meânh moâng,

(1)

Moät nieäm Di-ñaø kheùo duïng coâng.

80.

Taây phöông ñích thaät aáy nhaø ta,

Nieäm nieäm ñaønh raønh khoâng döùt ñoaïn,

Moät nieäm Di-ñaø ñuùng neûo qua.

Lôøi lôøi thöùc tænh Chuû nhaân oâng.(2)

Tin saâu, nieäm vöõng, ñöôïc quaû thaät,

85.

Daãu cho caây saét cuõng nôû hoa.

Taây phöông thaúng höôùng deã tu trì, Maáy ai roõ bieát taùnh A-di?

81.

Taây phöông deã ñeán maáy ai hay?

Ba coõi saùu ñöôøng meâ sanh töû,

Ñöôøng taét chôù ngôø, quyeát tu ngay.

Suy cuøng, sao chaúng xoùt thöông chi?

Chaân kinh saùu chöõ khi thuaàn thuïc,

86.

Treân ñaøi sen baùu leã Di-ñaø.

Taây phöông coâng aùn sôùm haønh trì,

(2)

Laúng laëng ngoài yeân, khôûi taâm nghi,

(1)

Ngöôøi phaùt nguyeän vaõng sanh xem coõi Phaät A-di-ñaø laø nôi choán duy nhaát ñeå höôùng veà, neân ñöôïc vaõng sanh veà ñoù cuõng nhö ñöôïc quay veà nhaø, khoâng coøn löu laïc nöõa. Sôùm veà nhaø töùc laø sôùm ñöôïc vaõng sanh veà coõi Phaät.

(2) Ngöôøi tu phaùp moân Tònh ñoä laáy vieäc nieäm saùu chöõ “Nam-moâ A-di-ñaø Phaät” laøm coâng haïnh tu haønh, cuõng nhö tuïng ñoïc chaân kinh, neân khi thuaàn thuïc nieäm aáy thì vieäc vaõng sanh xem nhö chaéc chaén, coù theå leân ñaøi sen baùu leã Phaät A-di-ñaø.

(1)

Baøi naøy nhaéc vieäc ngaøi Hueä Vieãn ôû Trung Hoa (Ñoâng ñoä) hoaèng truyeàn phaùp moân Tònh ñoä, laäp moät hoäi nieäm Phaät laø Baïch Lieân xaõ, sau goïi laø Lieân toâng, cuõng töùc laø Tònh ñoä toâng. Ngaøi cuõng ñeà xöôùng quan ñieåm thieàn tònh song tu, keát hôïp vaø dung hoøa caû hai phöông phaùp nieäm Phaät vaø thieàn toïa ñeå ñaït ñeán giaûi thoaùt.

(2) Chuû nhaân oâng: chæ cho töï taùnh thanh tònh xöa nay cuûa moãi chuùng sanh, chæ vì meâ muoäi chaïy theo traàn caûnh neân ñaùnh maát ñi söï töï chuû cuûa mình.

420

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Nghi ñeán tình queân, taâm döùt tuyeät,

90.

Taây phöông maët ñaát thaät vaøng roøng,

Hieåu ra, ta voán thaät Di-ñaø.(1)

Vang trôøi caây baùu giaûng Phaùp Khoâng.

87.

Nhö theá xöng danh laø Cöïc Laïc ,

Taây phöông moät tieáng aáy rieâng truyeàn,

Bao nhieâu naïn khoå hoùa thaønh khoâng.

Chaúng möôïn tu haønh, taâm hieän tieàn,

91.

Caùc baäc thieän nhaân neáu thaáy taùnh,

Taây phöông nieäm Phaät: phaùp toái cao, Chôù tin taø thuyeát loøng ñoäng xao.

Thuôû tröôùc Theá Toân aân caàn nhaéc, Ñöôøng taét laø ñaây, ñuùng loái vaøo.(1)

A-di-ñaø Phaät saùnh vai lieàn.

(2)

88.

Taây phöông ñaïo lôùn chaúng phaùp rieâng,

92.

Moät nieäm Di-ñaø, söï, lyù kieâm.

Taây phöông coâng ñöùc thaät khoân löôøng, Khoâng tin, baùng boå chuoác tai öông. Ñòa nguïc ñoïa vaøo voâ soá kieáp, Bieát bao giôø thoaùt khoûi ñau thöông?(2)

Thaáu roõ yù maàu tinh teá aáy, Môùi hay nieäm Phaät töùc tham thieàn.(3) 89.

93.

Taây phöông muoân khoå naõo khoâng coøn, Tröôùc maét thaáy lieàn chaân Cöïc Laïc,

Taây phöông ñöôøng roäng ít ngöôøi qua, Vì phaùp moân naøy raát cao xa.

Keû chaúng chòu ñi, ai keùo ñöôïc?

Bieát ñaát nôi ñaây thaät vaøng roøng.(4)

Chæ ngöôøi tin chaéc môùi giao hoøa.(3)

Ngöôøi tu caàn thaáu trieät töï taâm.

(1)

421

Baøi naøy neâu yù duøng caâu nieäm Phaät nhö moät coâng aùn thieàn, laø moät trong nhöõng bieåu hieän cuûa phöông phaùp thieàn tònh song tu. Ngöôøi tu chuù taâm vaøo caâu nieäm Phaät cho ñeán khi döùt saïch moïi voïng nieäm, tröïc nhaän ñöôïc töï taùnh xöa nay cuûa chính mình voán cuøng vôùi Phaät khoâng hai, khoâng khaùc.

(2) Baøi naøy neâu roõ yù “thaáy taùnh thaønh Phaät” cuûa Thieàn toâng, neân noùi ngöôøi thaáy taùnh thì cuøng ñöùc Phaät A-di-ñaø saùnh vai, khoâng hai, khoâng khaùc.

(3) Baøi naøy neâu roõ yù töông ñoàng giöõa hai phaùp nieäm Phaät vaø tham thieàn, thaät ra khoâng phaûi laø hai phaùp khaùc nhau, chæ vì ngöôøi tu sanh taâm phaân bieät haønh trì sai khaùc. Neáu thaáu roõ ñöôïc yù chæ nhieäm maàu trong vieäc nieäm Phaät, voán goàm ñuû caû söï vaø lyù, thì vieäc nieäm Phaät cuõng khoâng khaùc vôùi tham thieàn.

(4) Baøi naøy neâu yù lieãu ngoä töï taùnh chaân taâm thì caûnh Cöïc Laïc hieän tieàn, chaúng do caàu beân ngoaøi maø ñöôïc.

(1)

Baøi naøy neâu roõ yù phaùp moân Tònh ñoä do chính ñöùc Phaät Thích-ca aân caàn thuyeát daïy vaø xaùc nhaän laø con ñöôøng tu taäp nhanh choùng nhaát, deã daøng nhaát ñoái vôùi nhöõng chuùng sanh coøn nhieàu nghieäp chöôùng.

(2) Baøi naøy neâu yù nhaéc nhôû nhöõng keû khoâng coù loøng tin, chôù neân baùng boå phaùp moân Tònh ñoä maø töï chuoác laáy aùc nghieäp naëng neà. Nguyeân vaên duøng “xieån-ñeà” töùc “nhaát-xieån-ñeà”, chæ nhöõng keû maát haún loøng tin vaøo chaùnh phaùp.

(3) Baøi naøy giaûi thích vì sao phaùp moân Tònh ñoä deã daøng nhö con ñöôøng lôùn maø chæ coù ít ngöôøi leân ñöôïc. Chính vì söï cao xa cuûa phaùp moân naøy naèm ôû choã xaùc quyeát loøng tin. Ngöôøi khoâng chòu tin nhaän thì gioáng nhö keû chaúng chòu ñi, duø coù ngöôøi khaùc loâi keùo cuõng khoâng theå ñeán nôi. Chæ khi töï mình coù loøng tin chaéc chaén thì môùi töông öng giao hoøa cuøng Phaät löïc tieáp daãn, lieàn nhanh choùng ñöôïc vaõng sanh veà coõi Phaät.

422

QUY NGUYEÂN TRÖÏC CHÆ

QUYEÅN THÖÔÏNG

Soáng thaùc voâ thöôøng, chôù heïn chi.

94.

Taây phöông deã tôùi, khaù tu haønh,

Ngaøy thaùng qua nhanh nhö tia chôùp.

Möôøi nieäm tinh chuyeân, aét vaõng sanh.

Thaân ngöôøi haù deã ñöôïc maáy khi?

Khuyeân khaép theá gian nam cuøng nöõ,

99.

Haõy mau sôùm lieäu vieäc tu haønh.

Taây phöông moät neûo chôù daàn daø, Tinh thaàn phaán chaán thaúng ñöôøng qua.

95.

Taây phöông queâ cuõ sôùm veà thoâi,

Ñaøo gieáng ñöøng chôø khi khaùt nöôùc,

Maïng soáng voâ thöôøng, thôû moät hôi!

Leân thuyeàn Tònh ñoä sôùm ñi xa.

Ngaøy thaùng coù chöøng, neân tieác laáy, Ñôøi nay boû luoáng, khoù troâng vôøi.

Thô vònh traêm baøi ñaõ troïn vaàn, Roäng khuyeân taát caû sôùm tu thaân.

96.

Taây phöông chaúng tôùi khoù loøng thay,

Ñöøng saù thaân mình tìm keá soáng,

Söùc tôï dôøi non, lôõ kieáp naøy.

Taây phöông veà ñöôïc, höôûng Phaät aân.

Nhaén nhuû theá gian ngöôøi trí thöùc, Saün kho baùu vaät, chôù veà khoâng!(1) 97.

Taây phöông trôû laïi, chôù trì nghi, Moät tieáng Di-ñaø sôùm thoï trì.

Nhöôùng maét leân cao, tay xuoáng voäi, Chaúng nhoïc, khoâng laâu, chöùng Boà-ñeà.(2) 98.

Taây phöông gaáp gaáp sôùm tu trì, (1)

100.

Baøi naøy neâu yù phaùp moân Tònh ñoä quyù giaù voâ cuøng, neáu khoâng tin nhaän tu taäp ñeå ñöôïc phaàn lôïi ích thì coù khaùc naøo keû tìm ñöôïc ñeán kho baùu maø laïi ra veà tay khoâng.

(2) Baøi naøy khuyeân ngöôøi tu phaùp moân Tònh ñoä caàn yeáu laø phaûi haï quyeát taâm vaø noã löïc (nhöôùng maét leân cao) roài khôûi söï thöïc haønh ngay (tay xuoáng voäi). Neáu ñöôïc nhö vaäy thì khoâng caàn phaûi meät nhoïc, khoâng caàn phaûi chôø ñôïi traûi qua thôøi gian laâu xa, coù theå ngay trong hieän kieáp ñöôïc vaõng sanh, chöùng quaû Boà-ñeà.

423