FLEXIN SPECTIE onderzoek naar strandtenten 2008
I rood.sp.nl E rood@sp.nl T (010) 243 55 57
FLEXINSPECTIE 2008
inleiding Voor het tweede jaar is ROOD, jong in de SP, in de zomer op flexinspectie geweest. Bij zo’n inspectie ‘overvalt’ een groep jongeren een bedrijf of instelling waar veel jongeren werken. Tijdens de overval stelt ROOD vragen over onder andere de werkomstandigheden en over de contracten. Ook de leidinggevenden krijgen vragen op zich afgevuurd. Binnen een kwartier staat de groep weer buiten en trekt verder naar de volgende werkplek. In 2007 bezocht ROOD, toen samen met FNV Jong en DWARS, supermarkten en merkte dat er fors wordt geselecteerd op leeftijd. Ben je 18 jaar, dan ben je te oud en vlieg je eruit. Dat kan omdat de wet flexcontracten toestaat zoals: oproepcontracten (voor de duur van de werkzaamheden), min-max-contracten (minimaal aantal uren) en nul-urencontracten (enkel toegestaan bij tijdelijk werk). Dit jaar reisde de flexinspectie af naar de Nederlandse badplaatsen Renesse, Katwijk, Scheveningen, Zandvoort en Bloemendaal om daar met de medewerkers en leidinggevenden van strandtenten te praten over de werkomstandigheden. Er werden 27 strandtenten bezocht en er werd gesproken met 95 medewerkers en met 25 leidinggevenden.
4
5
FLEXINSPECTIE 2008
FLEXINSPECTIE 2008
6
Leuk werk Zonder uitzondering gaven de werknemers aan dat ze het werk in de strandtent heel leuk vinden. Ook het contact met de leidinggevenden wordt als goed beoordeeld. Een paar kritische noten zijn er wel. Het is soms erg lastig om vrij te krijgen en het is niet prettig om op het laatste moment afgebeld te worden bij slecht weer. Over overwerk en lange dagen wordt niet of nauwelijks geklaagd. De medewerkers van de strandtenten vinden het werk aantrekkelijk omdat het (minimum)salaris wordt aangevuld met de fooien. Alle strandtenten volgen de CAO Horeca.
Nul-urencontracten Van de 95 ondervraagden hadden er 74 een contract. Hiervan hebben 18 mensen een vast urencontract en 56 werken volgens een nulurencontract. Een nul-urencontract mag worden aangeboden bij tijdelijke arbeid. Werken bij een strandtent is duidelijk seizoensgebonden arbeid, dus de wet wordt niet overtreden. Het nadeel is wel dat de medewerkers bij ziekte niet doorbetaald worden, dit wordt ook meerdere keren als probleem genoemd. Er zijn 17 mensen die aangeven dat ze geen contract hebben en 4 mensen weten niet of ze een schriftelijk contract hebben. Van de medewerkers zonder contract weten we dat ze gemiddeld 33 uur per week werken. Van de contractlozen geeft één iemand aan liever wel een schriftelijk contract te willen, maar de anderen vinden het geen probleem zo.
Lange dagen
ROOD-jongeren “overvallen” één van de strandtenten
Regelmatig worden er lange dagen gemaakt door de medewerkers. Sommigen geven aan dat ze 40 tot 60 uur per week werken. Dit wordt niet ervaren als overwerk, omdat de regel is dat gewerkt wordt met het schrijven van uren. Bij vaste urencontracten geldt een tijd-voor-tijd compensatieregeling. Het is natuurlijk zo dat er meer werk is bij mooi weer, maar het gevolg is wel dat niet van te voren vast staat wat je per week of maand verdiend. Dit ervaren de medewerkers als een nadeel, evenals het feit dat er afgebeld wordt bij slecht weer of dat het moeilijk is om vrij te krijgen. Alle leeftijdsgroepen maken veel uren. Er is een 14-jarige die gemiddeld 35 uur per week werkt bij een strandtent. Dit is een uitschieter, maar we vonden ook negen 16- en 17-jarigen die dik 40 uur per week maakten.
7
FLEXINSPECTIE 2008
FLEXINSPECTIE 2008
8
Minder selectie op leeftijd Van de 95 ondervraagden hebben er 60 hun leeftijd opgegeven. De leeftijdsopbouw is zeer gevarieerd, maar het zwaartepunt ligt wel onder de 20. Er zijn 26 ondervraagden 20 jaar of ouder. De flexinspectie trof twee werknemers aan van 14 jaar en acht van 15. De jonkies zijn voornamelijk in de keuken te vinden, in de bediening werken over het algemeen 20-plussers. Achter de bar vinden we jongeren onder de 18 jaar. Zelfs voor de leidinggevenden is onduidelijk of je op die leeftijd wel mag tappen en schenken. De ondervraagde medewerkers geven niet aan te herkennen dat er mensen ontslagen worden vanwege hun leeftijd. Ook de cijfers ondersteunen dit. Leidinggevenden geven aan dat ze mensen meestal na een seizoen vaarwel zeggen, of bij slecht presteren. Ook geven ze aan dat leeftijd niet het criterium is: “Een 23-jarige werkt soms net zo hard als drie 16-jarigen, waarom zou ik dan op de leeftijd selecteren?” We zijn inderdaad een aantal medewerkers tegen gekomen die al meerdere zomers achtereen werken bij dezelfde strandtent.
Eerlijke weergave Uit de gesprekken met de leidinggevenden en eigenaren blijkt dat zij veelal een eerlijke weergave geven van de contracten, werkomstandigheden en werkzaamheden. De leidinggevenden noemen wel hogere uurlonen dan de medewerkers. Er waren zeven leidinggevenden die niet mee wilden werken aan de vragenlijst. Er was zelfs één eigenaresse in Zandvoort die de vragenlijsten van haar medewerkers afnam en verscheurde. Eén had zijn mensen geïnstrueerd voor als de flexinspectie langs kwam, maar degene die ons dit meldde, was zelf positief over de werkgever. Het kwam geregeld voor dat medewerkers onzeker waren of ze wel mee mochten doen. Over de afspraken over werk werd open gemeld dat het weersafhankelijk is en dat er weken voorkomen van 50 – 60 uur. Daarbij werd vaak de opmerking gemaakt dat de werknemers zelf kiezen voor seizoenarbeid. Vrijwel alle leidinggevenden of eigenaren gaven aan dat de leeftijd niet het criterium is. Een enkeling geeft aan dat 16-jarigen vooral opgeleid worden voor de toekomst. Leidinggevenden geven ook aan dat ze blij zijn als mensen het volgende jaar weer komen, in verband met inwerken. Voor de afwas geldt als regel: zo jong mogelijk. SP-kamerlid Manja Smits (boven) in gesprek met een medewerker
9
FLEXINSPECTIE 2008
FLEXINSPECTIE 2008
10
Conclusie Jongeren die werken in strandtenten zijn over het algemeen tevreden met hun werk. Ze vinden het leuk werk en nemen de nadelen op de koop toe. Het wordt als nadelig ervaren dat het moeilijk is om vrij te krijgen en dat bij slecht weer vaak ’s ochtends pas wordt gebeld dat de werknemer niet hoeft te komen werken. Hoewel het om tijdelijk werk gaat en een nul-urencontract dus is toegestaan, is het een groot nadeel dat er niet betaald wordt bij ziekte. De leidinggevenden en eigenaren gaven eerlijk antwoord op de vragen. De antwoorden van de leidinggevenden en eigenaren kwamen overeen met de antwoorden van de medewerkers. In tegenstelling tot de situatie bij supermarkten wordt er in strandtenten nauwelijks geselecteerd op leeftijd. Ervaring wordt belangrijker gevonden dan leeftijd (loonkosten). Verder viel het op dat er in tegenstelling tot een paar jaar geleden niet meer op provisie gewerkt wordt, maar dat er per uur betaald wordt. De flexwet leidt ook bij het strandtentenpersoneel tot onzekerheid. De jongeren geven aan dat ze het vervelend vinden dat ze niet doorbetaald krijgen als ze niet kunnen werken vanwege ziekte of slecht weer. ROOD eist daarom dat wettelijk wordt vastgelegd dat ook deze groep werknemers minimaal voor een aantal uren een contract krijgt zodat ze enigszins zekerheid hebben over hun inkomen. Een nul-urencontract is namelijk alleen in het voordeel van de werkgever en de jongere heeft op deze manier nauwelijks zekerheid over het inkomen. Ook moeten jongeren doorbetaald krijgen bij ziekte.
Eisen De flexwet zorgt nog steeds voor onzekerheid over het inkomen bij jongeren. ROOD eist daarom dat:
H Er ook bij de flexcontracten doorbetaald wordt bij ziekte. H Er in ieder contract een minimaal aantal uren komt te staan, zodat er toch enige zekerheid over het inkomen bestaat.
Ook SP-fractievoorzitter Agnes Kant hielp een dagje mee
11
FLEXINSPECTIE 2008
FLEXINSPECTIE 2008
Lijst van bezochte strandtenten
Gesprek met een manager
Renesse:
Blasa Bloeza Zuid Zuid West De Schorpioen De Zwaluw
Katwijk aan Zee:
Zomers ’t Zeepaviljoen ’t Centrum Zee en Zon De Westerkim
Scheveningen:
Twins Nalu Beach Buena Vista Beach Sol Beach Blue Lagoon Cocomo Beach Club El Niño Lekker! Bora Bora Beach Club Mambo Beach Club
Bloemendaal:
Lido Republiek Vroeger Bloomingdale
Zandvoort:
Club maritine Rapa Nui Que Pasa Playa Wander en Karin
Foto’s: Archief ROOD
12